Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER.
STADSNIEUWS,
Bij de Uitgevers Brix von Wahlberg, Theune & Co.
verscheen de Quadrille Neerlandaise met muziek voor
piano samengesteld door de leden der Vereéniging van
Nederlandsehe onderwijzers in het dansen. Wygelooven,
dat dit werkje dat slechts 80 cent kost, een gunstig
onthaal vinden zal.
De hooge regeering te Berlijn zal eerlang een schei
kundig Laboratorium openen, waar alle soorten eet
waren nauwkeurig onderzocht worden. De inwoners
hebben slechts de verdachte waren iutezenden, om
nauwkeurig te worden ingelicht aangaande de
bestanddeelen en de wijze van samenstelling. Maar dit is niet
alles. De regeering wil dergelyke inrichtingen in grooten
getale in alle deelen van het land doen verrijzen en....
al degenen, die zich aan vervalsching van levensmiddelen
schuldig maken ten allerstrengste vervolgen en straffen.
Wij begeeren volstrekt niet, te beleven, dat Amster
dam gcbcrlinisGcrd wordt, maar zouden ons zeer gelukkig
achten te zien, dat door geheel ons land zulke krachtige
maatregelen werden genomen als men in Pruisen voor
bereidt tegen de schurkerijen, die thans veelal straffeloos
gezondheid en leven bedreigen.
Wij van onze zijde, zullen niet nalaten steeds op dit
volksbelang bij uitnemendheid te wijzen.
«GEZONDEN.
Mijnheer de Redacteur l
Als bewoaer der P. C. Hooftstraat, los ik deze week met
groote verwondering ccne klacht, m een der bladen opgenomen,
over onanngeuaracn reuk in deze straat. Noch ik, noch mijne buren,
noch de kennissen; die ik in deze straat bezit, h bben tot nog toe,
ons daarover te beklagen gchnd, en het is zoowel in huu naam
als in den mijnen, dat ik u dit schrijf. Ik deponeer iiiiju adres aau
uw bureau. Ik kan mij evenwel niet onthouden te denken
aan een van die speculanten u la baisse, van wier handige ma
noeuvres in der tijd de ondernemende huizenbouwers iu de
Vondelstraat, nog vroeger in de Sarphatistraat eu de Plantage het slacht
offer geworden zijn. De nieuwe huizen waren ruim, luchtig, elegant
gebouwd, daarenboven niet duur; een zware concurrentie. Men
moest er iets op uitvinden, men noemde ze ongezond eu tegen
verminderde prijzen moesten do eerste moedige huurders gelokt
worden, 't Is mogelijk, dat door bijzondere omstandigheden het
een of auder huis onbewoonbaar is, het is voor de andere bewoners
der straat toch eeue verrassing, wanneer zij zien hoe daar zoo on
gevraagd, ongewcnscht, de handschoen voor hen opgenomen wordt,
en voor diegenen, wier namen niet geheel en al vulgnir en onbe
kend zijn kan het niet aangenaam zijn, hun adres in do courant
voor onbewoonbaar en verpest te zien verklareu.
Een bewoner der P. d oqftalraat,
geen eigenaar van huizen.
CORESPONDENTIE.
Gredemandeerd is zeker niet juist; een woord
demandare heeft 't Latijn niet; wel mandatare en dus'zou 't
zeker moeten zijn: gemandateerd. Dit laatste woord
dat toch zelden gebruikt wcrdt, is juist, maar klinkt
te pedant voor een stuk, in lossen stijl geschreven.
j (RED.)
Stukken waarvan de naam des inzenders niet is opge
geven, worden ter zijde gelegd.
HH. Inzenders van advertentiën, die ons de plaats
opgeven waar zij hunne annonce geplaatst wenschen te
zien, gelieven te bedenken, dat dezelfde plaats maar
aan ne advertentie kan gegeven worden en dat we
zooveel mogelijk aan den eerstaanvragende de plaats
geven, die hij wenscht.
A l, , E K I, E I.
Theehuizen zijn sints lang verdwenen; men gaat niet
meer steelsgewijze eenige kopjes kostbare thee drinken
met de noodige, bij iedere soort behoorende gebakjes.
Daarna komen de Wijnhuizen voor den dag; ook van
deze bestaat de naam nog en zelfs de bekende halve
vaatjes aan weerszijden van de deur n; op den hoek
van 't Kouingsplein, op den hoek van de Keizersgracht
en Reguliersgracht hangt zelfs de druiventros uit en
op den hoek van do Prinsengracht en Lauriergracht
staat boven n deur van 't wijnhuis een ouwe.rwetsche
roemer inet een trosje druiven er boven en op de andere
deur een ouwerwetsche dikbuikige flesch; maar of
er * wel heel veel wjjn in die huizen verkocht wordt,
betwijfel ik: meer danv dat zeker een korreltje. Nu
komen de Koffiehuizen; de naam bestaat nog, maar
kofüe is zeker hetgeen daar het minst gedronken wordt.
In onzen tyd hooren we het eerst van Bierhuizen en
deze beantwoorden nu nog aan hun naam; want de
kwaliteit en de prys van het bier bepalen zoowat
den meerderen of minderen toeloop. Toch kan men in
de .Bierhuizen ongeveer alles eten en drinken wat
men begeert.'
Bij de toenemende uitbreiding der stad zal 't aantal
menschen, dat buitenshuis eet en drinkt, steeds toenemen
en zoo zal ook 't aantal eet- en drinkhuizen aangroeien.
De oprichting van zoogenaamde Choooladehuizen zal
wel niet uitblijven. Enkele malen hoort men dien naam
reeds, al ziet men hem haast niet.
? "Wandelende koffiehuizen zooals de machand de coco
te Parjjs (en sedert n jaar ook te Londen) en de
limonadler en limonadière met andere woorden de
drankverkoopers van Frankrijk en Spanje, zooals onze
marketentsters, ontbreken nog, maar zullen zich niet
lang laten wachten. x
Onzo Bierhuizen worden hoe langer hoe mooier, hoe
langer hoe gezelliger. Daar zijn tuinen en daar is
een sierlijke verlichting, daar zijn een enkele maal
fonteinen soms wel wat zenuwachtig en ook 't
schilderwerk blijft niet uit, om zoldering en muur te
verderen.
't Eigenaardige voor bier is echter een kelder we
zouden dien in 't Paleis voor Volksvlijt heel goed
kunnen noemen, als 't bier er beter was. - In kelders
offert men dan ook aan Gambrinus bij onze biervaders
en voorbeelden de Duitschers. Zelfs staan die bier
kelders soms onder bestuur van den staat of van de
stad, evenals bijv. het badhuis te Scheveningen, dat door
de gemeente geëxploiteerd wordt. Een der beroemdste
bierkelders is die te Bremen onder het raadhuis. De
staatscommissie heeft .daar onlang» in twee zalen de
muren laten beschilderen en in eene daarvan o.a. de
voornaamste dichters voorgesteld, die den wijn bezon
gen : AjfAKBEON, HOEATIUS, MATTHJAS C/LAUDIUS en
JOHANN VICTOE ScHEFFEL. Men ziet, er is voor de lief
hebbers op het gebied van bierhuizen nog wel wat
nieuws: vóór ondernemers: kelders met prachtig be
schilderde muren en voor bezoakers: wyndrinken in een
bierhuis.
l EN EX7RA-XUMMEB.
In een Parij sch dagblad leverde eene dame van grooten
naam een roman als feuilleton.
Zij werkte evenwel niet ijverig, en de copy was niet
altoos present als men noodig had. Alles was beproefd,
smeekingen, bedreigingen ... de dame ging haar ge
wogen nonchalanten gang.
Op een goeden morgen haar present exemplaar lezend,
vindt zij onder de gemengde berichten deze kleinigheid:
Mevrouw X (haar naam voluit) wordt verzocht het
vervolg van haar roman aan de administratie van ons
blad te' willen overhandigen. Zij zal 'dan tegelyk haar
corset en haar nachtmuts kunnen medenemen, die in
onze bureaux zijn blgven slingeren."
Als een donderbui zag men haar eenige minuten later
het kabinet van den Hoofdredacteur binnenstormen:
't Is een schandaal! 't Is ongehoord! Er is geen
naam voor te bedenken! . . eene vrouw publiek zóó
te beleedigen! . . Een proces . . wat zeg ik! Ik heb
een broer, die officier van de Cavalerie is . . . .! Ik
zal gewroken worden! . .
Men liet hanr toorn uitrazen, toen legde men haar
met veel excuses uit, dat men eene krijgsliet gebruikt
had om hare luiheid te overwinnen.
Het exemplaar, dat z\j ontvangen had, expres voor
haar gedrukt, was het eenige dat het vreeselyke ge
mengde bericht", bevatte. '
ONDER BEUBSBEZOEKEBS:
Ik kan dus niet op die som rekenen? . . .
Ziet ge, de tijden zyn slecht; en ik ben overladen
met kosten en uitgaven van allerlei aard."
Ik dacht, dat ge zoo zuinig waart?"
Zuinig . . ik zal u eene mededeeling doen, die ge
zeker niet verwacht: zoudt ge willen gelooven, dat ik
eene schoone Circassische onderhoud ? "
Gij, n getrouwd man hoe hebt ge u
daartoe kunnen laten verleiden. En uw arme vrouw,
als zij 'fc eans merkte.11
Zy weet het, en wat meer is, een gedeelte van
haar privaatvermogen is er mee heengegaan.
Hoe is het mogelijk!"
Ik wil u niet langer nieuwsgierig maken; 't is eigen
lijk ook te treurig om er over te schertsen. De zaak
is deze: Ik had de dwaasheid voor 15000 francs
Turksche rente te koopen. M\jne coupons worden niet be
taald. Toch ontvangt altoos nog de Sultan eene civiele
lijst van 24 millioen. Is het teveel gezegd, wanneer ik
beweer dat mijne 15000 francs, die daaronder behooren,
de uitgaven bekostigen van een der dametjes van den
harem? Neen, nietwaar? Gij ziet dus dat ik, op mijn
leeftijd, God betere 't, mij ruïneer voor eene kleine Cir
cassische. "
iïlacédoine van vruchten op Brandewijn.
Men begint hiervoor te zorgen als de aardbeien rijp
zijn, neemt evenveel suiker als vruchten, giet er franschen
Brandewijn op, en vult naarmate de verdere vruchten
komen steeds aan, altoos zorgende dat de vrucnten
onder blijven en de flesschen goed sluitende. De vruch
ten die men hiervoor gebruiken kan zijn vooral aardbeien,
frambozen, moerbeien en kersen, verder morellen, prui
men, perziken, abrikozen, druiven, a al b essen eu
Jtruisbessen. Appels en peren moeten zeer zacht zijn en
worden in vierdepartjes gesneden. Als men er nieuwe
vruchten bijvoegt, roert men zeer voorzichtig met een
lepel de suiker die nog niet geheel opgelcst is om, zorg
dragende de aarbeien en andere zachte vruchten niet
te kwetsen. Als de vruchten gezakt zijn is het mengsel
goed.
TOONEELNIEUWS.
Onderzoekt alle dingen en behoudt het goede, gedachtig
aan dat woord, heb ik een bezoek gebraeht aan de kleine
Zomertheaters hier ter slede in de eerste plaats aan het theater
Moriën. De twee Don Juans," zóó is de titel van het stuk dat
ik dien avond zag vertoonen. Hoe gaarne ik niyne geachte
lezers ook eene resumé' van het stuk zou geven, verg bet ditmaal
niet van mij, want 't in niet mogelijk, 't is een samenstel van
quodlibcts, coupletten, chansonnetteu enz., zonder bepaalde intrigue,
alleen berekend om den aanschouwer eenige oogenblikkeu te doen
lachen.
Hls mij alweder opgevallen, dat het jammer is, dat Morrten
niet in eene omgeving speelt, waar zijn talent beter kan uit
komen, want of.ezien van dat hij naar mijn bescheidene mceuing,
zijn rollen wat al te vrij opneemt en te veel fantaseer t,'blijft hij
een artist in den volsten zin des woord, Hij kan voorstellen
wat* hij wil; in welk karakter hij ook optreedt, hij stelt
een type voor. Zijn mimiek, bewegingen, houding en tiem zijn
steeds in overeenstemming met hetgeen bij voorstellen moet, tiet
is waarlijk een verlies voor de kunst, dat een talent als
Morriën opgaat in eene reeks van rollen zouder beteekcnif, in
stukken van geriag allooi zoo als «de Twee Don Juaus"c.a.
Mocht ik een wensch uiten, dan zou 't zijn, dat het de heer Mor
riën behagen moge, te doen zien, dat hij een te goed arteur is voor
stukken als 't bovengenoemde en mij de gelegenheid geve, hem in
een hem meer waardige rol te mogen vaardeeren. Over de oudere
krachten van zijn personeel valt nog niet veel te zeggen, daar ze
geen van allen zangers en zangeressen van beroep zijnde, iu 't ge
noemde stuk die functiëu moesten vervullen. De inrichting van 't
lokaal is even als vorige jaren; decoratief en costuxnes zijn als
altijd bij Morriën, goed.
Het zomer-theater van Pierre de Boer, lokaal Keizerskroon
toont nog de sporen, dat 't eenmaal een net gedecoreerd zaaltje
WH8 de knagende tand des tijds heeft echter duur, door geen
inenschelijke hand gestuit, de sporen vun zijn aanzijn achtergelaten
en zou n schilder n behanger er werk vinden; maar ik wil niet
klagen, voor 50 cent entree kan niet alles even mooi en frisch ZIJD.
De Bedelaar of het testament van Oom," werd er dien avond,
de beschikbare krachten in Aanmerking genomen', niet onverdien
stelijk gespeeld. Wie er zich heen begeeft zul daar een oude bekende
ontmoeten. Eduard Bamberg oude vriend, ge zijt ons nog steeds
welkom. Welk Amsterdammer herinnert zich dien toonceiipcler
niet als «de Behanger" of de Voddenraper van Parijs". Als
Vader Maupin de oude Bedelaar, toonde Bamberg dut hij, al wordt
hij ouder, toch nog de gave heeft behouden om ons beurtelings te
doen lachen en te doen weenen. Over de opvoering valt niet veel
te zeggen; de oude Bedelaar (Bamberg) .uitgezonderd, verhief zich
niemand boven het middelmatige. Het stukje zelf U een niet
i onaardige fransche vaudeville. «Be tuolenaarstcr van Marly",
het nostukje, heb ik moeten verzuimen, wegens het vergevor
derde uur. '
JEQUUS.
L