Historisch Archief 1877-1940
i
DB A
l E R D A M E
*malen omgezet, het genot v/ordi nieer
bereijtrvoor iedereen en de winst wordt grooter. Wie
r' zfln kapitaal ns per jaar omzette en tien per
cent wilde maken, zal hst nu vier maal omzetten en
maken telkens drie percent, geeft Twaalf percent dat
is dus twee percent meer, dan naar den ouden st\jl.
De grappige winkelier, die op uwe vraag, of het wel
sterk is, ten antwoord geeft Het moet toch ook
niet te lang duren!" zegt meer waarheid dan hy zelf
soms weet. : !
Sierlflkheid, gemak en wfakoafbaarheid z$n de eerste
vernachten eerst daarna volgt in den regel
diturzaambeid. Bij een oorlogschip een scheepskraan, een viaduct
is natuurlijk duurxacmïmd hoofdzaak, maar dat IET
ge*n reiden, waarom sierlflkheid verwaarloosd behoeft
t* worden, gelijk velen meenen, dat lompheid een eerste
veroischte is voor stevigheid. We twijfelen niet, of
de tentoonstelling, waarvan we met belangstelling de
opening te gemoet zien, zal voor velen in dit opzicht
een geheel nieuw licht doen opgaan. We wenschen haar*
een druk bezoek toe.
STEENKOLEN.
De knapste kerel ziet geen kans meer, zich de wereld
voortestellen eonder steenkolen. Geen gas, geen spoor
wegen, geen stoommachines, geen parafin, geen anilin,
geen koolteer, geen cokes, geen naphta, geen benzol,
geen carbolzuur. geen asphalt, geen berlijnschblauw en
honderd andere zaken. Want zoo het al tnogetyk ia, eenige
dier zaken op andere wijze datt uit steenkool te ver
vaardigen, de fabrikatie zou oneindig duurder zijn en
het fabrikaat voor algemeen gebruik onmogelijk maken.
De zwarte diamant" of wel het brood der
nijvergelijk uien den steenkool noemt, is dan ook
tegenordig de eenige steen der wi/ten welks aanraking
les in goud doet verkeeren. Is de scheikunde de
godsenst van den nieuwen tijd, de steenkool is haar eerste
onderdoend heilige.
Er is een dubbele reden voor de benaming 2warte
iamant aan den steenkool gegeven. Immers niet alleen
t de steenkool voor handel en nijverheid kostbaarder
grooter waarde hooft dan de diamant maar steenkool
diamant bestaan uit deeclfdc stof namelijk even als
rapezwarfc, potlood, houtskool, roet, e. a. uit min of
.eer zuivere koolstof.
Millioenen jaren geleden waren er verscheidene varens,
men en andere gewassen, waarvan de meeste
soorn thans niet meer bestaan, tot op bijna onmetelijke
joogte opgeschoten. Zeventig voet geld toen voor een
om niet als buitengewoon hoog. We weten dit uit de
overblijfselen dier reuzenstammen, die in verschillende
musea te zien zijn bijv. te Berlijn, Partfs en Londen,
(in laatstgemelde plaats beter dan ergens ter wereld
in het Britsen Museum). Die stammen zijn of versteend
of verkoold. Het laatste had plaats toen de steenkool
ontstond, Voorwereldsohe of antediluviaansche boom
stammen zijn door water en warmte en door den druk
der bovenliggende aardlagen veranderd, en gewonden
tot steenkool Dat het oorspronkelijk planten waren, is
duidelijk te zien aan de menigte bladeren, stammen en
wortels van planten, die in elke steenkoolloag gevon
den worden. Vele dier planten aijn 200 goed bewaard
gebleven, dat we den plantengroei uit dien tijd haast
even zoo goe4 kennen als dien uit den onzen en dat men
inderdaad zes, honderd en tachtig verschillende planten
soorten heeft weten te onderscheiden. Onder een vergroot*
glas Bien we in een zeer dun plaatje steenkool ook
nauwkeurig plantencelien en plantenvaten zoo goed als
wy die by onae hedendaagsche planten zien. Bij het on
derzoek van steenkoollagen vinden we daar ook afdruk
ken van geslachten van dieren, die thans eijn uitgestor
ven en waarvan alleen hier en daar meer of minder
volledige geraamten bewaard -worden.
Het is nog niet 200 eindeloos lang geleden, dat de
steenkool onbekemd was ak handelsartikel en van hoe
veel invloed op den gang van zaken die zwartbUuwe
kool wél wezen moet, biykt ons duidelijk ftls we be
danken, dat er in Engeland alleen meer dan
dri&ntaal honderdduizend koolwerkers zyti, dat is neg iets
meer dan alles, wat Amsterdam aan manaefi, vrouwen
en Hinderen bezit, dat is evenveel als de bevolking van
geheel Friesland, dat wil zeggen dat di» werfcer* met
hunne vrouwen «n kinderen eene getalsterkte hebben
oageveer gelijkstaande met de bevolking van Noord* «B
Zuid-Hofland samen. En ckt js alleen in Engeland, waar
n enkel koleöveld in Wües vier uur ang en twintig
uur breed is. Daarbij moet min nu nog voegen de productie
van aïe andere landen, waaisteenkolen gevonden worden.
Geeft Engeland 140 millioii tons per jaar. Belgiëgeeft
toch ook ± 20 milliocn en frankrijk insgelijks, Fruissen
470; faillieten centenaars, S&csen 47 mill. cent. Beieren
6 mfll. cent. of voor geheühet Duitsche rjjk 30 mill.
tons. Dan komen nog Ooéeuryk met 52 millioen cen
tenaars, Rusland met 3 miltoen, Spanje met 9 millioen
centenaars. Daarbij komen de Yereenigde Staten van
Noord-Amerika met 30 milten tons,
De eerste ontdekking, di tot zulk eene reusachtige
exploitatie der koolvelden eidde (in Amerika is o. a.
het Apalachische veld van 37uur lang en 130 uur bread)
was, dat inen voor verhitting, 'door middel van steen
kolen maar een vijfde aan omvang on niet meer dan
de helft aan gewicht nooclif heeft, van hetgeen men
aan hout zou behoeven. Mei heeft daarbij tevens acht
gegeven op de vraag, welke teenkolen de meeste hitte
göven en waaraan men dat ikn opmerken.
Sommige steenkolen brandin met eene vlam, andere,
zooals bruinkolen gloeien alleln. Naarmate er zich meer
brandbare gassen uit de koen ontwikkelen, heeft de
verbranding sneller plaats ei men heeft in denzelfden
tijd meer hitte, dan wanneer de kolen slechts gloeien.
Deze laatste geven ook mïndr rook en duren langer.
Dit is zeer natuurlijk. Rook bstaat uit fijne stofdeelen
van kool, die door de vlam wirden meegevoerd en on
ver brand weggaan waar ni weinig vlam is, wordt
weinig kool meegevoerd en ^erbrandt alles dus meer
geheel. Het is dus Volstrekt niet onverschilig voor
welk doel men steenkolen ilO(u*ig heeft, als het er op
aankomt eene gödékèuö' tédtèhl
vervolgd.)
JIU
JVIW
1 II l
n
e
UUT
Stand,
23 Juni,
23
23
03
94
24
24
24
U
24
*4
34
25
25
25
25
w
j»
tr
»
r
H
ff
*?
»
ff
m
t
*
26
26
27
S.
J.
A.
B.
J.
G.
C.
A.
M.
D,
T.. J/,
W
W.
?M.
A.
J,
A*
W.
A.
J.
CCBOREV.
C. C. Doijer Hoekstra, jzoon).
M". Gipoii Kottmcier, (Z<*ra).
E. Allen Obrn, (Dochter,.
Tan Oovereu Volgraaff. (Dochter).
C. Stokhüignr Lngt, (Zoon).
E. A. Brounstahl Seibels, (Zoon).
B, M. Bollen Kleine, (Dochter).
Ei Moni Wtrner, (Zoon). '
Hoogland Swenger> (Zoot)r.
9. Vonk Franken, (Zoon).
M. Lcmaire Henttnaar, (Zoon).
J, Leonhardi Boon, {Dochter).
. M. Koelman Haima, (Dochter),
J. C. Roggen Speydei, (Zoon).
$. Romany, (Zoon).
M. E. Knppcllioff Ferman, (Zoon).
G. Angel BeymoHr, (Dochter).
M. van Tubergen Mcnkes, (Dochter)*
Bolle RubenB, (Zoon),
B. M. Jansen Hvers, (Zoon).
J. Vorst van der Meulen, (Zoon).
18 Jout Wilbelnina v. Zootvoort (Wed. Taddel WeBtels)?7ft jr.
Antfa Morgaretko Wilhelmina tfischer, 62 jtren.
Sophijk Wilhelm i na Kuhlcrtuoyer, 20 jartii.
Tjerk Schaap, 83 jarea. .,;
PeUr Anthoaie AUrlaaa Hartkamp, 13 jaren, ; .
. Lambertus Headrikus Brink, 56 jaren.
Johonnes ChristoJTel Schalkwijk, 4 jaren.
Henri Pierre Gnillonroo Jansen. 54 jaren.
Alida Carcls, (Wed. van den Berg), 80 jaren.
Engeliquo tVessels, & jaren.
Judic levie' Anacl, (jEelitgenoote S. L. v. "Wezel), 08 Jr,
Alidit'Wttnelminav. Veen (Echtgen. J ergiaaus), 06 jfr.
6, H. 1T. ti. LüeH 01 jaren.
Wilhelm Schïusrtf, 00 jaren. ...
?? Johunncs BertHrchrt Krase; 8 fsrcn.
Sophia Porel, 7 maanden.
80
JU
22
22
22
23
23
24
24
08
$8
f 8
25
01 ^tntf, H. . e^denlftar Ctt Jenutj Smaale.
»! R ^ i' ter Vecii^en . & f. yin "Krielen.
j, P. H. Veëlèmaas mét P. j. ________
£f M >. J^. Taaakenxolle we( A. B. C. ten Brint. , ,
^ S8 jaftge htreY. ^an J. Mütftèn» en /W W. ^ Tifeé,
."7 - t va jt » ff «? '«?' Mèyor Wr
OiYoor eenigen tijd lazen wij eene curieuse
doodadvertentie. Ze luidt letterlijk:
Heden rood, morgen dooc(t Alzoo geschiedde het
mijne vrouw, die nog" heden voor 8 dagen over stoelen
en banken sprong en gister reeds begraven werd, althans
wat vergankelijk aan haar was, Gedurende ons huwe
lijk was zij eene vroolijke vrouw, die zich geen knollen
voor citroenen liet verkooptin. Daaruit kan ieder mijne
smart beseffen, zoo ioug, zoo «aardig en nu reeds be
graven. Wat is 's menschen leven ? zeide ik in deze
dagen voortdurend bij mij zelven, zelfs gister nog, toen
ik den doodgraver betaalde, die haar graf in orde hou
den wil. Zulk eene vroolijke vrouw vind men onge
twijfeld niet licht weder. Daarom is mijne smart ge
rechtvaardigd. De hemel moge elkeen voor zulk een
treurig lot bewaren! Intusschen dank ik voor de attentie,
alsmede den voorzanger voor zijn grailied, dat mij door
merg en been ging, en inderdaad voortreffelijk voorge
dragen werd.
ACKERMAN,
mr. Slotemaker.
Verzamelaars van curieuse dood- en andere adverten
tie» moeten vooral de volgende, die in 't Utr. DaglA.
stond, niet over 'bhoofd zien: Overleden in Zwitserland
7 Jan., zacht zingende en met den vinger naar boven
wijzende; ABNAND JOOST SPENGLER, oud 7 jaren.
H. GROENEVELD.
Waarder, 10 Jan. 1877.
v. D. M,"
Musea. Tentoonstellingen.
's BMK8 MUSEUM VAN SCHILDERIJEN.
Trippenhuii, Klovenierxburptoal, 29.
Dagelijks kosteloos te bezichtigen. Van l Mei tot 31 Augattn»
van 10?5 uur; vnn l September tot 30 April van 10?4 nur
Op Zon- en Feestdagen echter eerst van af 121/2 uur.
MUSEUM VAN DER HOOP.
Voormalig Oude Mannenhuis.
Dagelijks tt bezichtigen. Vaa l April tot SO September vtnr
10?5 uur» Zondag» van 12?5 uur. Van l November tot 28
Februari lederen werkdag, (behalve den JauUteu Woensdag der
maand) van 10?3 uur, Zondags van 12?3 uur. In Maart en»
Ootober van IQ?4 nor, -Zondags van 12?4 nur.
MUSEUM FODOR.
Keizersgracht bij déPijselftraat, .609.
Geopend in de maanden Februari?October in de we«k dagelijks,
behalve des Dinsdags, van 10?4 uur, Zondags van 11?4 uur»
In de maanden November?Januari dagelijks, behalve des Dinsdags^
van 11?3 nar. De teekeningen en gravuren in omalage» rijn*
tweemaal 's weeks op afzonderlijke toegaogkaarteoy tegen betaling.
van ? 1.?per persoon, te bezichtigen.
MUSEUM VAN OUDHEDEN.
, Spuistraat nabij het Potikantoor.
Geopend! dagelijks van 10?4 nar. Entreegeld 25 cent.
ZOOLOGISCHE TUIN: NATURA ARTIS MA6ISTRA.
rimnfagêMiddenton.
Dagelijks eken gebeden dag geopend voor de leden. Entree (alleca
voor vreemdelingen) 50 cent. Gedurende d« maanden Mei, Juav
Juli en Augiutiie, des Maandags repetUie Matinee Musical» van.
l?4 uur, des Woensdags avonds ten 8 uur Concert.
TUINBOUWSCUOOL LINNAEUS.
Watergraafsmeer. Entreegeld 50 cent.
HORTUS BOTANICUS.
Plantage Uiddenlaan.
Dagelijks .geopend. Entree 50 cent.
PALEIS DES KONINGS.
Op den Dam.
Dagelijks te bezichtigen. Ingang aan de achterzijde (N.Z, Voorburgwal.)»
PUBLIEKE VERMAKELIJKHEDEN.
8?HOUWBUKd VAN UUR,
Plantage,
V«re«uif ing bel NtdurUad^h Toouvl. Dagtl\jk»> uitgezonderd.
des Woensdags en Donderdugs, des avonds t «n 8 uur.
Entreegeld / 1. en / .60. Dbzijnkanrlcn e rang ?9.
BCHftUWBURULOGB.
: JVfcrtp* 09* M Per*. Directie BtMM MoRBi^Wr
Entréagold / l.?en / 0.60. Dopjakaartoit 1 1 rang / »,
Dagelijks des avond» ten 8 uur,
PALEIS VOOR VOLKSVLIJT.
fondag, Dcmdcrda|r ei &tcrdag' dei «vok.Vfen 8 ure Comcert.
Entree 50 runt. Maunéap avoada te» 8 u» Y«lkaeraee*t>
25- Cent, '
PARK.
Plantage. Directie J. EO. STUMPI.
Kradagr, onderda^ en Zli'terdBgi, 'iftvonds ten 8 nw
Concert. Entree 99 cent. 'B Maandag» Yolksconccrt. Entree
CLAUBUJfci CIVIU8. (AlêHNr
des avonds ten 8 ure. Entree 49 Cent. Zondag»»
Mnmate nra 1?4 UUT. titfée 29 cent
STADSE
Met genoegen hebben \
n den Wetfiouder voor1
adszitting van jL VToons
dat de veesteiger gemaaid
gene bet belangrijk \eever
klein te zijn en daarom
vergroot.
Voorzeker een verblffctani
mede een gevolg van de
Kanaal. Met grond mag de
de uitgaven, voor den aa
productief zullen worden
veevervoer een grooitf vltic
Tot Hoofdcommies van d
is in plaats van wijlen ]
benoemd de heer Mr. W.
belastingen aan het vierde
Hecht
Ons Programma" nee»
ons niet wel mogelijk ia,
volledig te maken. Daarc
eeuigo weinige regels, voor
We behoeven, nu alle d
ren en de red» van het
hebben bekend gemaakt, i
niet meer te zeggen, dai
melden. De Amsterdamm
in Amsterdam er over pr
de rechtszittingen evenml
de romantigch verpletterd
natuurlijk.
Heeft het eerste bericl
verwondering gebaard, de
plaats voor innig medely
Hooft's Velzen den baschu
«Wat is de mijn een val,
Als er iets was, dat b
het was de houding van
bekende, niets zodht te i
lichtingen gaf, die tot rd
die ten slotte alleen als ee
eenzame opsluiting te mo{
Telen van hen, die juicl
omdat* het eens niet eei
hebben bij verder - natter
vreugde ingezien en hete
kunnen bedwingen.
OntsvrwUtt -waren vel
pleitrede van Mr. S. Kat
nu aan gevestigd., Bj*g kei
door hem aangevoerd en
zonderling moeten heetei
ten eigenen bate worde
schuldigd worden door d
kwestie een beschaaf! m
meende men, had men*t
Bat iemand eene zekere
ontschuldigd worden, dooi
niet verduisterd warden*
groot vertrouwen i» bea
bétpmiretnrflraardig* maakte
pleiter de verdediging voor*
vrfl Algemeen Dit een
geldig zijn, voor een gewc
dwaze uitvluchten, niets n
e «tnig0 ware grénd i
algemeen beweerd wordt
geroerd, » fcfl Mr. Kut*
overgroot vertrouwen in
ergens das gcldft hier r bet
maakt den dief."
We kunnaÉUfcl
mkkiag; fc h*t
waarschynlyk gevleid ha&,
ontdekking de *9*k'CfcOT
de verklaring geyenv v»n;
gedurende al de jaren vai
!?* tefe tot mwUifrïe
4e g^da<*te W de -fcrógfc
den besch. die naar men
geheele raak wist, vóór h