Historisch Archief 1877-1940
DéTentoonstelling.
DB AMSTERDAMMER.
;, Den trap bezyden Boelen's Bazar afkomende, vinden
"we rechts eerst prachtige reproductiön van modellen
van hout en marmerschilderwerk van Gebr. Van der
Burg, die evenzeer de pers van Amand als den arbeid
der hoogst bekwame directeuren der houtschilderschool
eer aandoen. Daarop vraagt eene inzending uit Dene
marken (1042) gebiedend onze aandacht Daar zien we
het vlakornameut in Denemarken in de 16e en 17e eeuw,
schildermodellen, keurig in hunne soort, zoowel wat
onderwerp als uitvoering betreft. Daar liggen ook voor
beelden en t ukeningen van Deonsche teekenscholen voor
kinderen, die ons bewijzen, dat onze noordsche broeders
met zorg de beoefening van de teeken kunst aanmoedigen.
Hier in; do buurt vooral zou men een Catalogus van
zesmaal dezen omvang wenschen, omdat men onmogelijk
alles kan onthouden, wat hier is tentoongesteld voor 't
onderwys in 't teekenen, bepaaldelijk ln»t ornament
(Gat. bl. 102.)
Hier treft -vooral onze aandacht de Allgemeine
Zei} chenschule van Prof. llerdtle uit Stuttgart (vergelijk
[. N°. 1025 en 1026) en N°. 1022 eene teekenmethode van
r J. J. Danse te Luik, 60 platen met tekst, waarvan vooral
? de tekst zeer belangryk mag genoemd worden -van prof.
Herdtle verdienen echter de voorbeelden in uitvoering
; den voorrang. .Mocht de volgende druk van den cati
> logus meer titels van boeken bevatten, dan
behoortdaarin vooral te worden opgenomen Gcorge Hirih, J)ie
Lebensbedingungen der deutschcn Industrie een klein
. boekje, dat in deze afdeeling voorkomt en dat voor
1 Nederland vertaald en omgewerkt heilzame vruchten
kon afwerpen voor onze handwerkslieden, die niet vreemd
' blyven aan de kunst, maar met den tijd mee gaan.
Doorgaande ontmoeten we achtereenvolgens modellen
\ » in draad 'en massief (geheel of gedeeltelijk methode
Dupuia) en verder onder de boog weer voorbeelden en
modellen.
Langs de overzijde liggen weer geheele ryen teeken
voorbeelden, cahiers enz. enz. tot aan den ingang van
de groote zaal.
Tusschen de beide ryen teekenvoorbeelden vinden we
vier dubbele afzonderlijke groepen en wel 't dichtst by
de . boog (zie A op de schets) twee stellen
teekenvoor'?, beelden van Nederlandschen oorsprong, n van den
heer Oosterbaan (1036) en een van den heer Vorderman
(1039) en naast laatstgenoemden N°. 1043 van Oscar
' Ris Paquot, die zoowel het schilderwerk der oude en
nieuwe porceleinbakkerijen omvat, als boekwerken over
de kennis, het beoordeelen en restaureeren der
porceleinwerken.
Eene der belangrijkste inzendingen op dit gebied komt
by A voor met Die Schulen der weiblichen Handarbeit
1 Vorbilder filr den modernen Gebrauch, Leipgig 1877.
'? Dit werk is tevens iets nieuws en eene prachteditie er
by voor den bespottelijk lagen prys van f 18 (30 Mk.)
Dit werk door dames handwerksters te zamen met
architekten geschreven, is inderdaad eenig. Ook op
het gebied van handwerken en dergelyke wordt dus de
rechte weg ingeslagen studie en methode. De laatste
^j deelen van het werk zullen toilet en woningversiering
omvatten. Voor het toilet vooral is het hoog noodig,
i dat er eenige studie door kunstkenners worde tepas
; , gebracht, om den wansmaak te bestryden, die tegen
woordig op dat gebied heerscht. Bij woningversiering
is de meest mogelijke voorzorg aanteraden de uitdra
gerswinkel, dien de meeste menschen van hun kamers
maken, zou belachelijk zyn, als ze niet erbarmelyk was.
Daar vinden we alle stijlen dooreen, daar staat eene*
'^ buste streng klassiek naast een pendule uit de meest
': volstrekte realistische school en tusschen stoelen volgens
i modellen uit 't begin der 18e eeuw staat een tafel uit
. het midden der 19e. Moge het hoogst verdienstelijk
;? werk, van Mijnheer en Mevrouw Georgens, met
mede| werking van den architekt Lilienthal samengesteld,
algemeen gelezen en in practyk gebracht worden.
Als Tesselschade, Arbeid Adelt en de Industrieschool
voor de vrouwelijke jeugd nog niet in 't bezit-zyn van
dit boek, is 't te hopen, of dat ze 't zich aanschaffen,
of dat ze 't cadeau krijgen; op geen hoogere burger
school voor meisjes, in geen Damesleesgezelschap mag
het ontbreken. In dezelfde groep merken we zendin
gen uit ItaliëNo. 1020 en 1046, waarby ook handschriften,
alles zich onderscheidende door buitengewoon breede
opvatting keurig bewerkt en zorgvuldig besproken.
v In het tweede middenstuk verdienen vooral ook op
merking N'. 1041 en 1046 van Lodovico Gadovin uit
Venetië. Vooral de boekwerken en handschriften onder
het laatste n°. bijeengebracht zyn hoogst belangrijk als
de arbeid van een man, die met reeds tal van
eerbewyzen begunstigd niet kan nalaten hier nieuwe lauweren
te oogsten, nu hy ons uit het land der kunst toezendt,
wat een kunstenaarsziel en een wetenschappelijk ge
vormd hoofd te zamen het schoonst kunnen scheppen
ter vorming van anderen. Een werk o ver de bouworden,
is bewonderenswaardig in weerwil .van alles, wat daar
over reeds is geschreven,
Het derde middenstuk bestaat uit een stel
photograpIneen uit South Kensington Museum en het vierde
aan weerzijden uit de. kostbare zending van Waldheim
te Weenen, (N°. 1040) de teekenvoorbeelden, vooral die
van Storck (1040e) zyn inderdaad bewonderenswaardig.
We hebben niet alles kunnen noemen, en hebben
natuurlyk ook niet alles gezien. We hebben (in onze rol
blyvende) alleen een bezoeker willen vergezellen en
hem hier en daar op 't een en ander willen wyzen. Ware
alles genommerd en naar de groepen afgedeeld, met
opgave van de groep, waartoe ieder stuk behoorde, we
zouden minder gevaar loopen iets overteslaan.
Teekenvoorbeelden.
i3
r
D
<!
O
O
l
eu
8
(1036).
Teekeuvoorbeelden, OOSTKRBAAN.
Teekenvoorbeelden,
VORDERMAN. Ris PAQUOT.
(1039.) (1043.)
Industrieschool voor vr. jeugd.
Schetsteekeningen voor handwerken
B.
Studie van.het Ornement.
(1046.) (1020.)
C. South Kensington Museum.
WALDHEIM te Weenen.
(1040.)
H
.er
o
8
Links van de buitendeur maken we eerst kennis-met
den arbeid van een jeugdig, veelbelovend kunstenaar
den heer A. Salm GHz. wiens Ontwerp teekening eener
Bibliotheek veel voor de toekomst doet verwachten.
Daarop volgen teekeuingen van eenige galarytuigen en
van een schoorsteen voor een bibliotheek. Eenige beel
den in imitatiebrons voorby, komen we aan de overzyde
by de eer e-diploma's (Gat. bl. 95.) Hier vooral werd
het oordeelen zeer moeielyk, ook al omdat de by elkan
der behoorende stukken als teekening en reproductie
niet by elkander waren gelegd. Het schoonste kwam
ons voor N°. 977 van Grevenstuk, hoewel N°. 984 dat
er naast lag, er al zeer nabij komt in waarde. De heer
v. Looy, die op de Gallerij ook prachtige stukken
toonde, streeft onzen eerste calligraaf werkelyk op zij.
Keurig is ook de letter van 988a van Herm. Schmidt
uit Hamburg, de teekening is echter veel minder; toch
haalt de letter niet in zuiverheid bij die van Druette
te Parys (970) Een vroolijk stukje geeft L. van
Hogeeand alhier in 9770 verder verdienen nog vermelding
965, N°. 967, 978, en 972 dit laatste juist door den een
voud, daar alle versiering is weggelaten.
Geheel anders is 974' van Gabriëls te Roermond, in
Go.hischen styl, zoo keurig en kleurig als ware het eene
bladzijde uit een oud missaal.
By de laatste eere-diploma's keeren we ons om en
staan voor 929, eene galaslede overdadig Beelderig in
goud met een zoo keurig blauw bekleedsel, zoo fijn van
uitvoering, zoo keurig van teekening als nauw n stuk.
In onze gedachten zien we daarin reeds de vorstelyke
gestalte eener bekoorlyke blondine met een koket bonten
hoedje met blauw en goud, met zwaar eiderdons op de
schouders en om den zwanenhals. Om de tegenstelling
te sterker te maken, staat daar naast de zware
jachtslee 928 geheel er op ingericht om dienst te doen.
De daarop volgende inzending vin J. van Vulpen, van
Oudshoorn is niet voor den internationalen wedstryd be
stemd. De goed gebouwde slee atrekt den vervaardiger
tot eer hy verdient alle aanmoediging, maar zorge,
dat zyn verdere sleden worden onder handen genomen
door een bekleeder, die zyn vak beter verstaat en niet
zulke, harde, grillige kleuren gebruikt.
Keurig is de slee voor vier personen van Scheurer
uit Duséeldorf. Het geheel is hoogst «oliede bewerkt,
sterk als weiuig andere; maar niettemin is het keurig
fijn van bewerking, is het beeldhouwerk en het snywerk
prachtig van teekening, laten de honden en
wolvenkopjes waar de stangen in uitloopen, niets te wenschen.
Vergeten we ook niet 932 de stevige jachtblee van
noteuhout, die Kühlstein uit Berlyn inzond, eene klei
nigheid echter by het gevaarte onder 926a vermeld. Da.t
is eene slede, waarmee men in Rusland of Polen zyn
honderd of wat wersten zou kunnen afleggen, dat
breede «likbord wy'st op een land, waai- meer sneeuw
ligt, dan men voor pleiziertochtjes noodig heeft. Welke
machtige bojaar zal wellicht op dat fijne leer zich neer
zetten, of ter verpozing zelf de voeten in de zware
gevoerde schoenen steken, die de plaats voor den ryder
aanwyzen? Niet oneigenaardig staat daar voor, die
urmensch op zyn zwaard geleund, als een oud Russische
type uit de steppen. (*)
De tegenstelling is nog al groot; deze zware slee
staat achter, eene slee, style Louis XVI, waarin ik me
onmpgelyk iets anders kan denken dan eene der meest
versierde hofdames van vóór de revelatie eene slee
met overdadige pracht met verguld en fluweel pron
kende en... historisch satyriek mUschien iii zyn orna
mentuur: een leeuw, steun zoekende aan het volkswapeu
de knods en de klauw zettende op den helm, het
beeld der ridderschap.
Nog sterker steekt de Noordsche slee af by de fijne
handslee, daar zy voorstaat.
Al begryp ik niet, waarom 9266 een versiering heeft,
waarby een roofvogel een slang verslindt, ik bewonder
de fijngesneden en keurig geschilderde bloemen en bladen.
Het meest verheugt me echter de wetenschap, dat de roem
van de tentoonstelling by Groep VII door een Neder
lander werd ingezonden. De allerkeurigste schelp met
nagemaakt email, gevoerd met het fijnste blauw fluweel
is van de heeren Heinrich & Veth te Arnhem een
naam, die by de opening nog niet op het voetstuk stond.
De heeren Binder, Gmelck, Veth en Scheurer zullen ii»
deze afdeeling om de overwinning moeten stryden
Buiten mededinging voor den internationalen wedstryd
vinden we nog andere zaken, narrentuigen vtmJuncker
en vooral van Schutter & van Sakel inderdaad hoogst
verdienstelijk werk; vooral het laatste, een bekend zoo
genaamd katjestuig, trekt door fijnheid van bewerking
en kleurig tooisel veler aandacht. Ongelukkig staat het
naast een blauw eenspans tuig van Verweegen en Kok
dat niet alleen volgens een geheel nieuw systeem
saamgesteld, zonder 't paard te drukken voor elke grootte
kan verpast worden, maar dat ook door sierlykheid en
rykdom van bewerking alles overtreft, wat aan
harnachementen is ingezonden, vooral dewyl het geheele
ontwerp nieuw is en naar geen enkel gebruikelijk model
is genomen.
We kunnen onmogelyk ieder voorwerp afzonderlek
bespreken, maar meenen te hebben aangetoond, dat
deze neveuzaal rijk is aan kunst in verschillende opzichten.
(*)N AU de inzender dit eene Dnitache slee noemt, 't is omdkt
de gebruikelijke knnchtszitting bij de Ilnssitehe gleden voorin, ont
breekt. Bene slede naar Russisch model is er ingezonden.
AMSTERDAMSCHE DROOGDOK-MAATSCHAPPU.
Nu Amsterdam, zyn eigen zeehaven, zyn kanaal, heeft
is de tijd gekomen, dat de grootste zeeschepen voor de
stad kunnen ankeren. Reeds ziet men te Rotterdam
met schrik den tyd naderen, dat by de directe verbin
ding met Dublin, Glasgow, Leith en andere plaatsen,
een belangryk deel van den handel zich naar Amster
dam zal verleggen, gelyk, blykt nu de grootste
Rotterdamsche firma's filialen alhier aanleggen.
By die uitbreiding, aan de Amsterdamsche vaart
gegeven, is een Droogdok voor schepen van de grootste
afmetingen , eene levensvraag voor Amsterdam Ons
grootste Droogdok i* 65 meters lang en schepen van
grooter afmeting konden te Amsterdam niet dokken,
toch zyn er reeds vele grootere schepen voor
Amster?V
*