Historisch Archief 1877-1940
ustne en Kunst,
Abonnementsprijs per 3/m. 60 Cents.
Afzonderlijke Nummers 8 Ceals.
AdverteniiCn 10 Cents per regel.
uitpers: ELLER1AN, HARMS & O».
f 8W.
Kantoors Rokiii 9*
;?r?r
EEN KONINGSCHAP DER NEGENTIENDE EEUW.
Hoe h et zijne vrouw van haar zelve?" j,Ik weet
het niet, zeker Dumont, of Dupuy, misschien wel
Grenouillnrd.... schrijf maar Madame Thiers, da^is vol
doende." Een dergenj'it gesprek, r*p zachten toon* door
de secretarissen gevoerd en verstrooid aangehoord,
moet een vreemden indruk gemaakt hebben op den
Keizer door Gods Genade, die daareven den brief van
condoleanfie dicteerde.
Schrijf maar Madame Thiers," de Keizer herinnerde
zich ook niet hoe de vrouw van den Staatsman heette;
de advocaat hnd niet aan eene volksvergadering de
toestemming voor zijn huwelijk behoeven te vragen
toen hij Mej. Dosne trouwde, toch had zij in het Elysée
gewoond en de gezan*en ontvangen.
Schrijf maar Madame Thiers." En dat adres omsloot
de betuigingen van deelneming, die de vorst met acht
eeuwen van voorvaderen, zich verplicht achtte te rich
ten tot de schoondochter van den slotenmaker. .
En op den dag dat de brief te St. Germain aankwam
stroomden daarheen de condoleantiebiïeven van al wat
groot en machtig is in de wereld,'van allen voor wie
zijn dood het vertrouwen in de toekomst verminderde,
van allen die van hem alleen nog redding verwachtten
tegen het dreigend despotisme. Een half milüoen
menEchen volgden zijne begrafenis.
j
Voor ons ligt er in dia hulde, op het graf van den
advocaat gebracht, eene andere, eene diepere beteekènis,
die zeker ook velen zijner vereerders met hefc
oogenblik van zijn do jd is duidelijk geworden. Deze hulde
is de erkenning van een f ei r, dat in 1789 met zooveel
onschuldig bloed bezegeld, en sedert dien tyd zoo vaak
en met zooveel pathos verkondigd, toch nog altoos op
erkenning scheen te blijven wachten. Dat feit, het
werk der negentiende eeuw, is dit, en we mogen het*
met trots zeggen: voor niemand onzer is die carrière
gesloten, aan intelligentie en vlyt behoort de toekomst."
De wereld had tot nog toe hare kronen streng be
waard, en het was misdadig er de hand naar uit te
strekken. Die niet het droit divin als aanspraak had,
moest badende in het bloed en met geweld van wape
nen, over brandende puiuhoope'i do overweldigende
hand aan den diadeem slaan en hem zich zelven opzet
ten. Die niet Bourbon was, moest Napoleon zijn.
Er is n i voor cie eerzucht een andere baan geopend,
eene loopbaan, wier herinnering niet als een bloedig
spook kan oprijzen og de rotsen van St. Helena, wier
welslagen niet gekocht moer, worden met het bloed
der soldaten en do tranen van ,weduwjen en weezen.
Dit is de roem der negentie de eeuw, en wy zijn or
trotsch op, hierop te kunnen 'wijzen. \ ,
De levensloop van -den,gfoojen man is bekend. Jules
Simon heeft dien in wé'jgjige ,wl>orden eaamgevat in de
r<?Ja - rite !b j» op rijn #r«»f «**? vten Ji^ftc * Tn*-1797 .,t#
Marseille geboren, kon hjj'alleen door de vereende
krachten van zijn bloedverwanten de -lessen aan het
Lyceum aldaar volgen: hij verkreeg daarna eene beurs,
en studeerde te Aix in de rechten. Hij kwam te Parijs
op twin'igjarigen leeftijd, zonder iets and-rs dan zijn
talent en zijn wil om vooruit te komen. Met moeite
verkreeg hij de plaatsing zijner eerste artikelen in den
Constitutionnel, hij schreef over politiek; litteratuur,
kunst, en werkte intusschen ijverig aan verschillende
werken, die successievelijk uitkwamen.
Hij had zijn land en de waarheid lief," ziedaar de
samenvatting van zijn g.nsche leven, dat voortdurend
aan deze twee gewyd was. De jonge advokaat, die zoo
onvermoeid alle bronnen en alle gronden doorzocht,
zoo klaar'uiteen legde'wat hij wilde bewijzen, en zoo
zeker was van al wat hij beweerde, moest vooruit ko
men. Het was een voordeel hem tot steun te hebben
en hij werd verscheidene malen minister. Wanneer de
partij die hij voorstond, niet meer zijn diensten noodig
ha<ji, begaf hijw zich weer onvermoeid aan den arboid,
en de' historische werken van zijne hand munten uit
door dezelfde eigenschappen die hem zelven deden op
prijs steden: diepe kennis van zaken, helderheid van
oordeel en duidelijkheid van betoog. Zyne geschiedenis
van .het Consulaat' en het Keizerrijk, tegelijk histoire
bataille en diplomat:sch juist, laat geen ondergeschikt
punt zei ."s in 't duister. Financiën, marine, krygskuhde,
handel, kunst en nijverheid, f alles had hij bestudeerd
en zijn veelomvattende geest overzag tegelijk ensemble
en bijzonderheden. Zijne opinio omtrent den staa" van
Europa, werd tot in de laatste dagen van zyn leven
door alle kabinetten op prijs gesteld, en vele zijn de
conferentiün geweest waarvan de .kleine woning te
St. Germain getuige was, tusschen den ex-president en
gezanten uit Londen, Petersburg en Weenen.
Hij had zijn land en de waarheid lief." Deze leus
die zijne gedragslyn bepaalde, kon hem menigmaal on
aangenaamheden berokkenen. Ze deed hem als minis
ter zeggen: de koning regeert, hy bestuurt niet." Ze
deed hem later schrijven: Ik ben van de partij der
revolutie in Europa," revolutie hier als constitutie, als
grondwettige vrijheid en volksvertegenwoordiging op
vattende ; ze maakte dat hu niet met de moeielijkheid te
worstelen had die zoovele politieke beroemdheden in
de achting der wereld heeft doen dalen, van namelgk
te moeten terugnemen of anders uitleggen, wat ze eena
met emphase verkondigd hebben. Hij was consequent
en dat maakte dat men hem vertrouwde. Toen de
oorlpg met Pruisen afgeloopen was, en Frankrjijk ver
nederd, moedeloos onder den druk van -e^r
rirt>!ette
naar den man die van de verdeeldheid geen persoonlijk
voordeel trekken kon en zich van het ongeluk der natie
geen middel tot onderwerping zou maken. Thiers nam
het bewind in handen, met vereende krachten spande
zich alles in, en na ongelooflijk korten tijd waren de
milliardcn afgelost, en het land herleefde, ging in vrede
en voorspoed een tijdperk van nieuwen bloei tegemoet.
Thiers trad af, en nu, vier jaren later, waren weer aller
oogen op hem gericht, nu een ander deed wat hij had
kunnen doen, maar wat men van hem niet gevreesd had,
zich een voetstuk maken uit Frankrijks ruïnen. En
Thiers is gestorven ... Geen wonder dat diepe rouw over
hem, allen die het met Frankrijk wel nieenen, vervult,
en de menigte voor den doode zelfs te veel eerbied had
om gebruik te maken van de reusachtige demonstratie
waartoe de begrafenis de gelegenheid zou gegeven hebben.
Er zijn meer voorbeelden van mannen die zich geheel
door eigen kracht uit het niet hebben in de hoogte ge
werkt; Washington vocht Amerika vrij, mannen uit het
volk volgden hem o»;, maar zij hadden niet te kampen
met eene gevestigde maatschappij vol groote namen en
eeuwenoude vooroordeelen; om de Rothschilds heeft men
de Engelsche constitutie veranderd, men heeft uit het
formulier van den toelatingseed voor bet Hoogerhuis de
woorden Evangelie" en Christelyk" afgeschaft ' om
den Israëliet zitting te kunnen geven, .maar dit bewijst
meer voor de verdienste der millioenen dan voor die
van den rijken baron; d», bloedige zetels der Napole
ons en Robespierres moesten niet meer tot onzen tijd
behooren; maar de heerschappij der gedachte, het werk
van zuiver, practisch gezond ^verstand, gepaard aan on
vermoeide wilskracht en voortdurenden arbeid, dat is
een triomf, de negentiende eeuw waardig.
' <