Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER.
dient te worden. De ornamentiek, als metgezel der bouwkunst,
moet buiten het gebied der schilder- en beeldhouwkunst blyven.
Ik heb later gelegenheid hierop terug te komen. Een enkel voor»
beeld echter, "bui het ietwat vreemdklinkende woord naturalistisch
'duidelijk te maken. Ik wed honderd tegen n,.dat ik in uwe
naaste omgeving er een voorbeeld voor weet aan te wijzen. Het
tafelkleed, uwe lamp, uw behangsel, de meubels.... Neen, waarde
lezer, ik neem du weddenschap terug; 't was onbeleefd, van mij,
zulks van n te verondcrstelleo, die wellicht uiet minder dan ik
de het-rschcnde richting afkeurt en meer dan ik ze kunt ontwgken.
Maar 't voorbeeld zij dnn voor anderen gekozen, voor de groote
J schare, wie het woord nog vreemd is. Een ieder herinnert zich
zeker wei aan een of ander modern buffet, de versiering der
deurpaneel en met een in ovalen rand gesneden tcitdtfttJk, het motief
a la mode, gezien te hebben. Terw\jl het oog over het meubel
zelf, wel wat grillig, manr toch volkomen ornamentecl met wel
gevallen hccnglijdt, wordt daar op eens al onze aandacht benedenaan
door den tros wild in beslag genomen. Die puncelen vormen nis
'twaro een bas-relief, dat in geen verbinding meer staat met do
kast als meubel. De natuur, hier een stil leven, is getrouw nage
bootst; alle veertjes en haartjes zijn duidelijk weergegeven, te
tellen zulfs. \Vas het door een werkelijk beeldhouwer gesneden,
dan zou men d.it paneel uit het meubel weusehcn te lichten en
afzonderlijk omlijst, als een pronkstuk vnn houtsnijkunst aan
zijn wand ophangen; doch daar is het paneel nu niet goed genoeg
voor gesneden; het kan dus alleen nog maar ornamentcel op zijn
plaats zijn; dun moet er echter meer zijn dan zuivere n
tuurnavolging, het denkbeeld van b.is-relicf moet weg; het aanvullen van
't paneel dient tu ges» bieden door middel van vormen, die niet
meer gelijken op afgietsels naar de natuur. Aan zulke soort
ornaracntccle kunst ontbreekt compositie. Zonder compositie worden
de natuurlijke vormen, die wij in het ornament noodig hebben,
tak, bloem, bladeren en dierlijk figuur, of versteeningen, of ge
brekkige natuurafgietscls, al naarmate van de getrouwe of minder
getrouwe uitvoering.
We .hebben de gekleurde tafellakeus en de veelkleu
rige tafelserviesen nooren roemen en hooren verourdee*
len. Wie hebbeu er gelijk? lloor deu schryver bl. 48
en 49
Jacob Falcke richtte de aandacht reeds voor eenigft jaren op
het koude, kleurlooze aanzien, dut ouz« gewone middujtdisch heeft.
Vooreerst het sneeuwwit U: n tafeilinnen, waar de Trouw des huizes
zeer zeker mooit afstand zal doen; toch maakt een gekleurde rand
of zelfs een zichte tint aan het geheelo laken een aange
naam eflekt. De witte reine ondergrond is niettemin ook goed te
keuren. Maar daarop komen nu verder de witte borden te staan,
en de schotels en schalen, allen in troosteloos wit; dan de kleur
looze spiegelende bier- en wijnglnzcn, waarin het. oog tot in het
diepste van de ziel kan doordringen, zoo mooi doorschijnend zijn
ze, en eindelijk nis cenig contrast met dat besneeuwde tafereel de
Itelijke zwarte wijn- en bierflesachen, die als evenzooveol
Bjookgedaanten daarop afsteken. Laat een hedendaagsrhe van der Helst
maar eens beproeven een modernen schuttersmaaltijd Ie schilderen,
hij zal mij zeker gelijk geven, dat hier een volslagen gemis aan
harmonie heerscht. De visschers en de boerenstand koopeu geen
?wit aardewerk, ze gevoelen dat het niet passen zon bij hun
interieurtje." Daarom ontvangen zij ook de belooning uitgeschifdcrd
t* worden met de heele tenten er 6ij."
Wanneer zal aan onze kamers diezelfde eer weer eens te beurt
vallen? In Frankrijk is men reeds zoo ver, dat net tehuis der
hoogere kringen het uitschüderen waard is, en de schilder weet
op dat nieuw ontdekte terrein ware kunstschatten te vinden. Onze
schilder is gedwongen uit het tijdperk van vrorgeren bloei zyn
sujetten te kiezen, of die te zoekeu bij de logere klassen, die op
beschaving minder aanspraak maken, maar zeker in gevoel van
harmonie hooger staan. Vooral bij onzen burgerstand, dus een
groot deel der natie, is onverschilligheid hierover op te merken.
Zulke onbeduidende zaken, hoe een tapijr, een behang of de meubels
het beste te kiezen zijn, daar schijnen serieuser bezigheden geen
tijd voor over te laten."
Metzu of Terburg moeten in onze tijd het palet neerleggen.
tenz\j ze de voorkeur geven nan het strand of in de achterbuurten
de modellen voor hunne scheppingen te zoeken; en in dat geval
moeten zij het publiek nog hooren klagen over het weinig afge
werkte hunner schilderijen, alsof de ruwe wanden der hut en de
versleten kleèren der bewoners even fijne behandeling gedoogden
nis de stijlvolle binnenkamers onzer voorouders. Voor een deel
is onze klecding aan die onschilderbaarhcid schuld, daar er al 't
mogelijke aan geditan wordt ze smakeloos nuchter te maken, By
de vrouw bleef de drang naar versiering een der edelste levens
behoeften ; moge zij ten slotte de zege behalen l"
En hoe komen we tot juister beoordeeling van de
borduurpatronen waarmede al de vrouwelijke leden
onzer familie het zoo druk hebben? Zie wat we op
bl. 57 lezen
Hoelang zal het nog duren eer de roos met do drie grasgroene
blaadjes en do smousjcs met de kraaltjes in de oogen, voor goed
tot het verle len gaan bchooren P"
«Vraagt go bij het zien beginnen van een o' ander
tapisseriewerk, van een paar pantoffels b. v. naar de tcekening, die er on
?geborduurd moet worden, 90 van de 100, dat gij U;n antwoord
krijgt een bouquet, of iets naturalistiesch in dien geest, dat met
lichte, middelsoort en donkere wol zooveel mogclgk gemodeleerd,
200 na mogelijk aan de natuur moet gebracht worden; en som
wijlen slaagt dat ook zoo goed, dat men naderhand niet anders
mecncn zou, dan dat «Ie overmoedige bezitter van die pantoffels
werkelijk eene schilderij uit haar lijst gesneden en naar den
schoenmaker gestuurd had* om er een paar zolen aan te laten
maken."
Het naturalisme vertoont zich tot op du hoeden der dames,
die natuurlijke bloemen (geïmiteerd), veeren eu zelfs hcuscho
regeltjes ter versiering daarop aanbrengen."
Gij zijt wellicht cenigszins verwonderd, ook dat te hooren af
keuren, wat u toch onontbeerlijk toescheen; in.dat geval verzoek
ik n de klceding, kapsels en hoeden uit vroegere eeuwen eens met
aandacht te bekeken, en gij zult zien, dat uien zich nog op andere
wijze, op zijn allerminst even bekoorlijk kan klecden, en zeker
meer naar de eisenen van het kunstgevoel." ' <
Het is in aller belang, dat dit werkje veel gelezen
worde. De opmerkzame lezing zal een einde maken aan
vele dwaalbegrippen, die de vorderingen der kunstnij
verheid zeer stellig in den weg staan.
RECEPTEN.
Een middel tegen Eksteroogcn. in Stier marken en
Tyrol door rondreizende kwakzalvers met veel succes
verkocht, is door Prof. Witstein onderzocht en in het
Zcitschrift des OesterreichischenApoflielccr-Vereins vindt
men de uitkomsten. De styve donkerbruine massa, een
weinig zuur en naar zwavelzuur riekend, die de
fleschjes bevatten, is na te maken door twee gewichtsdeeleu
varkensvet en een gewichtsdeel geconcentreerd zwavel
zuur zoo lang te verwarmen tot het bruin wordt, en
een reuk van zwavelzuur van zich geeft. Dit middel
moet de' eksteroogeu geschikt maken om spoedig
verwjjderd te worden.
ALI.KRLEI.
Korlstcn nis politie.
Te Traviglio gaf men deze week I vsnadieri, van
Verdi. De prima donna scheen zich niet ui de sympathie
van het publiek te mogen verheugen. De
bovengaleryen begonnen te sissen, daarna te fluiten, en eindelyk
een porverdoovend geweld te maken.
Bij een gedeelte van het publiek en ook op het
tooneel beweerde men dat dit uitfluitën betaald werd.
De koristen werden verontwaardigd en na eenige be
spreking stormde de geheele bende, verstoord over het
uitfluiten der prima donna, naar boveu, deelde klappen
uit op de galerij, die spoedig ledig was, en begaf zich
toen triomfeerend weer op de planken om iine en
Viva te zingen.
Karel Vorming was evenals Willem Travers bjj zy'ne
bekenden aangeschreven als ean eerste bluffer. Eens
ontmoeten de twee elkaar in een talryk gezelschap.
Vorming vertelt, dat h{j in een schot zes eenden gescho
ten heeft. Nu. nu," zegt Travers, waarom geen'vyf
dozijnl Maar ik zal je ook eens wat merkwaardigs
vertellen. Een poos geleden sta ik met mjjn kaptein
op 't dek en ik vraag, waar hjj zoo strak z|jn kijker
op richt. Hij geeft mij den kijker en ik zie iemand in
zee voortzwemmen. We houden op hem aan en'hebben
hem na twee uur eindelyk bereikt. In plaats van ous
voor de redding te bedanken, wyst hy ons af. Hij
zwemt voort en roept: Laat me begaan, ik heb gewed,
dat ik ineens door van New York naar Londen zou
zwemmen.
is 't goed.11 luidt vroolyk het antwoord; dan heb ik
toch eindelijk een getuige gevonden voor het winnen
- ______ _^ _ g_^ _ _ u ^^ -?. _- _~ ?_ v_ T <v -H » w v v r «??^«w*«
van mijn weddingschap; ,want, weetje die zwemmer
was ik.
Landheer. Ja, me goede mensch, 't zijn kwade
tijden. De veeziekte heelt de helft van den veestapel
gedood.
Boerin. Och mijnheer de Baron, als u dan toch
nog maar gespaard blijft, dan hebben we genoeg.
* *
Gast. Maar Kellner zie eens, is dat nu een
vierduits broodje? Zoo'n klein vod. Bij ons zyn ze zeker
tweemaal zoo groot. Hoe komt dat?
Kellner. l)an zullen ze ei* by u meer deeg voor
nemen l
v
Gast. Sedert wanneer is die roode Ka toch by u
vandaan, die zoo lekker kookte.
Kellner. O Mijnheer, die is er nog altijd.
Gast. Dat kan niet; want vroeger had ik altyd
roode haren in de soep en dit is zwart.
* *
*
Kellner (tegen een heer, die heengaat zonder te
betalen.) Mynheer, als u soms uw portemonnaie kwyt
mocht zijn, hier heeft u hem niet uit den zak gehaald.
* *
Na een getuigenverhoor vraagt n rechter aan den
beschuldigden of hij ook iets tegen een der getuigen
heeft intepreugen. Ja, tegen Huib" luidt het antwoord,
dien heb ik voor twee jaar aan een vrouw geholpen
en dat heeft hy me nooit vergeven.
* *
Een sehryver zendt aan een uitgever een roman,
die dezen goed bevalt, op het slot na, waar namelyk
de held van het verhaal sterft. De uitgever wilde hem
in 't leven houden en verzoekt den echryver het slot
in dien zin te veranderen, vooral met oog op de treurige
tijdsomstandigheden en de sombere stemming van het
publiek. De sehryver zou dit ongaarne doen, daar hy
gevaar liep zyn werk te bederven en meldde den
uitSsver: dat het hem zeer speet, dat hy niets aan het
ot "kon veranderen; omdat zyn held toch onmogelyk
kon leven van het honorarium, dat de uitgever hem
betaalde."
Een heer .geeft aan een jongen twee dubbeltjes om
daarvoor twee groote sinaasappels te halen: de jongen
zal er een voor de moeite hebben. De iongen komt na
eenigen tyd likkebaardend terug en geelt den heer een
dubbeltje: Mynheer, hier heeft u n dubbeltje weerom.
Ze hadden er maar n meer en die heb ik maar ge
houden."
VERKOOPING VAN VASTE GOEDEREN,
op Maandag 5 November in de Brakke Grond.
1. Een Huis eo Erve, in do Lange HouUtraat, 17.
2. Een Huis en Erve, in do Uilenburgerstraat, 88.
3. Een Huis en Erve, ia de Uilenburgerstraat, zynde onder
n dak met voorgaand perceel.
4. Een Huis en Erve, in de Batavierstraat, 19.
5. Een Koopmanshuis en Erve, op de Keizersgracht, 54.
6. Een Huis en Erve, in de Sloterdijkstceg, 241.
7. Een Huis en Erve, ah voren, £43. ?
8. Een Dubbel Huis en Erve, alt voren, 243a, 245.
9. Een Huis en Erve, als voren, 247.
10. Een Huis en Erve, als voren, 248.
11. Een Huis en Erve. op de Oude Turfmarkt, 17. .
12 vn Huis en Erve, in de Koningstraat, 37.
13. Een Huis en Erve, in de Korte Koningdwarsstraat, 10.
14. Een Hui» en Xrve, in de Uileuburgersteeg, 1.
15. F*n Huis en Errc, in de Witte Kelksteeg, 311.
16. Een Dubbel Zomer- en Winterverblijf en Erve, aan den
Overtoomschenweg, 23, 26, 27.
17. Een Huis en Erve, op de Nieuwe Heerengracht! 51.
18. Een Huis en Erve, in de A n jel iersstraat, 137.
19 Een Huis en Erve, in de Koningstraat, 32.
20. Een Huis en Erve, op de Lindengrachf, 203. .
21. Een Huis ra Erve, in de Palrastraat, 23.
22. Een Pakhuis en Erve, aan de ^Spuistraat, 209.
23. Een Huis en Erve, aan het Lange Hol bijdenMieawendyk, 20,
24. Een Heerenhuis en Erve, aon de Sarphatistraat, 64.
25. Kun Heereohuii en Erve, aau de Sarphatistraat, 94.
Burgerlijke Stand,
24 October.
25
25
25
25
25
25
25
26
26
26
26
26
26
26
27
27
27
28
29
29
29
29
30
30
30
30
31
31
n
n
tt
tt
ti
n
H
H
n
?j»
n
n
u
tt
n
H
tt
n
n
n
n
H
n
n
w
n
n
25 October.
25
26
l Ncvemb.
? %
25 October.
25
31
21 October.
23
23
24
24
24
24
25
25
25
26
26
27
27
27
27
27
28
28
29
2)
29
tt
a
n
tt
tt
n
n
u
n
tt
n
n
tt
n
n
n
30
H
n
n
n
n
tt
J. M. J. Wiwel Ziggeloar, (Dochter.)
6. W. Gerritsz Rössing, (Zoon.)
M. F. Lindner Ebbeier, (Dochter.)
M. L. Zeylstra Eeftingh, (Dochter.)
H. Soester Ketellapper, (Zoon.)
A. H. Kumroer Verkcs, (Zoon.)
H. Blitz van Colltm. (Dochter.)
C. de Vos Elkim, (Dochter.)
C. 'W. 6. van Santen Kolflf lloosebooin, (Dochter.)
C. Kloet Coheii, (Dochter.)
E. Kuinders Smelt. (Zoon.)
J. de Boers Boutelje, (Zoon.)
H. A. Brokmeier Bakels, (Dochter;) *
A. Bitter Leesman, (Zoon.)
A. M. Kern p ff Setgers, (Zoon.) .
B. Ides Ebbcler, (Dochter.)
S. Buzaglo Gans. (Zoon.)
M/ C. A. J. van Waterschoot van der Gracht Van
der Does de Willebois. (Zoon.)
C. A. Kruimel Heemskerk, (Zoon.)
C. Wollf Rotbschild. (Zoon,)
S. C. Muller - Re m m er t, (Zoon.)
C. F. A. Renken Dcjilinger, (Dochter.)
M A. C. Gant voort Arend», (Zoon.)
T. Hujser van Reenen Breekland, (Dochter.)
J. Sinit Br n tul e i-hor*1, (Dochter.)
M. A. Annegarn Frank, (Dochter.)
G. H. Jonker Stants, (Dochter.)
C. A. Meurs Smolders, (Dochter.)
S. Mcsritz Cohen, (Zoon.)
II. E. C. van Daalen Menis, (Dochter.)
ONDERTROUWD.
E. J. Daniels en M. N. Haarbosch.
C. J. Uyteahaak en A. M. Bulten.
W. van Walen en W. M. van Laugelaar,
G. Despomare en W. M. te iticle.
OETR01JWD.
J. Wcsterman Holstijn en M. C. E. van der G ooi.
E. Loterijman en F. Mok.
J. 31. de Boers en R. L. Komijn.
OVERLEDEN.
Bregj'c Krook van Hiirpen, 47 jaar.
Marragrctha Maria Boot, 69 jaar.
Gerardus Ameos van Atnerongen, 75 jaar.
Johanna Maria Kuhne, 61 jaar.
Jobann Jacob Hennrmau, 61 jaar.
Cornrlis Noorman, 33 jaar.
Everdina jFIelena Johanna Fruythoff, 15 jaar.
Ernesto Georgio Cksaro Massini, 30 jaar.
C. J. Stapert, 66 jaar.
. Elisabcth Lucrctia Woldering, 63 jaar.
Saloinon Boas Pijnnnpel, 43 jaar,
Morgaretha Maria Schouten, 21 jaar.
Wigboldui 'Catharinus Hof kamp, 21 jaar.
'Willem Blom, 67 jaar.
Abraham Portfclje, 27 jaar.
Henry Coenen.
Geertrui Oosterbaan.
Maria Hupperroan. 73 jaar.
Saranel Willem Frederik Kretscbmer, 42 jaar.
Elizabeth Wilm», 84 jaar.
Johanna Maria Dieckman, 60 jaar.
Aoltjc Heeres, 66 jaar.
Johannes Imkca, 21 jaar.
David Wagenaar, 23 jaar.
- a
i
; » ^^ _ ^_v