Aen d'Aems'.oI en aen 't Y, <!*«? fioct «ich heer lij ck op*. ?Si} die all Ktjcerin d« Kroon d r ecg t Vftn Europ*. Weekblad voor Handel, Industrie en Kunst, UITGEVERS: ELLERMAN, HARMS & C°, Kan t oor s Rokln ». 94. 9 December Verschijnt lederen Zondagochtend, Abonnementsprijs per 3/n. CO Ct§. Aft, Nummert i Cti Adrertentifa 10 Cents per regel. HELAAS EENE HERSENSCHIM. Doctor Pangloss heeft nog niet geheel gelyk gekrenog is alles niet zoo goed als net wezen kon op ren de beste van alle werelden." De kleine misères van het meiischejijk leven daargelaten, zijn er enkele kolos sale vei>chrikkingen, die men met den geest der eeuw, met beschaving en vooruitgang, ten eenemale onvereenigbaar zou achten... en die zich dagelijks voordoen. Terzelfder tyd dat de scholen zich vermenigvuldigen, de doodstraf overal afgeschaft wordt, de Sophia-vereenigingen zelfs de dieren beschermen ... dreunt te Plevna net kanon, honderden kermen in Aziatisch en Europeesch Turkije in de hospitalen, en van (luizende bleeke aange zichten zien de sterren den doodstrijd aan. Het is niet te verwonderen dat een zoo abnormaal en juist ten gevolge van den vooruitgang der wetenschap zóó ver schrikkelijk verschijnsel als de oorlog in deze eeuw moest zijn, den afschuw.van het gros en van de denkers heeft gewekt, en dut bij de onbekookte en belachelijke plannen van velen, ook de meest ontwikkelde geesten «ich er op gespitst hebben, om in den naam van menschelijkheid en gezond verstand een redmiddel tegen deze onrechtvaardigheid te vinden. Het wegredeneeren ,van den oorlog, het verhoeden van zooveel verspilling van grond, kapitaal, menschenarbeid en 'menschenbloed, het zou eene taak zyn, grooter ver eering waardig, dan de standbeelden die voor de helden van xrafalgar,IVIalplaquet of Waterloo werden opgericht. Men heeft vredeboncfen opgericht, en is ook de nutte loosheid en onmacht van hun streven oorzaak geworden, dat velen den naam reeds m et'een glimlach en schouder ophalen begroeten, het mag dien utopisten niet euvel geduid worden, dat zij 'uitdrukking hebben gegeven aan wat hun goed en rechtmatig toescheen, al was: bok het pretentieuse van die uitdrukking. onevenredig aan de kracht die zij bezaten om het te ondersteunen. Eens hebben in Europa twee monarchen, d machtigste ? en verstandigste, gecorrespondeerd over het plan, om een verbond der staten tot het behoud van qen vrede Ie tichteu. Tusechen Hendrik IV van Frank rijk en Elisabeth van K n T elan d heeft Sully als tusschenpersoon gediend, om tot liet. groote doel te geraken, en hoewel cenige grondbeginselen in het plan het onuit voerbaar , maakten, vond men er toch concessie van wéerszyden in, dïe bewezen hoezeer het den potentaten ernst was. De godsdienst van iederen staat, catholiek of protestant, zou worden gehandhaafd; de ongeloovigen zonden uit Europa worden verdreven; Europa zou op nieuw verdeeld worden, voornamelyk met het doel om Oostenrijk's bovcnmagtigo macht te betoomen en in te korten; er zou een bondsraad met een bondsleger en eene bondsvloot worden ingesteld." Een plan door twee zoo groote personages begun stigd, had kans van slagen; toch deinsden na eenig be raad de twee monarchen voor de mocielykheid van de uitvoering teruff.f .])kfeh glimlacht over sommige détails van het voortfél^'Oiïdér^^^gifodhedön was óolr de vorst van Rusland of Moscovie genoemd, maar als hij weigerde zijne positie alt» een der 15 gelykejpogendheden aautenemen, was men besloten hem uit Europa te verdryven en achter den Ural te bannen. Pruisen/ zelfs het hertogdom Brandenburg, wordt niet genoemd, toch sprak het plan van onherroepelijke en onverander lyke verdeeling. Hierop volgaen de plannen van Leibnitz, den Duitschen pnilosoof, Penn, den Amerikaanschen kwaker, en Alberoni, den Spaanschen minister, welk laatste uit den aard der zaak het meest practfcche, evenals de vorige voorbijging. Bij den vrede van Utrecht, in 1713 kwam een Franschman, de abt de Saint-Pierre, met een plan voor den dag, dat veel besproken is. Hierin waren de 19 staten in volgorde gerangschikt, Frankrijk 1. Duitschland 2, Engeland 5, Sardinië19. Evenals in den Duitschen bondsraad zouden ook hier de kleinere staten gezamen lijk eene stem hebben, de grootste eene of meer stemmen. Wat er sinds dien over do eeuwige vrede" gedacht en gesproken i», weet men; de resultaten daarvan zijn evenzeer bekend. Het Weener Congres in 1815 heeft ook dit plan. onder de oogen gehad, maar de leer van het evenwicht der mogendheden, zooals die tot heden Europa heet in rust te houden, heeft er slechts weinig bij geprofiteerd. Het jaar 1877 heeft een nieuw plan het - licht doen zien. Prof. Lorimer te Edinburg, heeft zijn cursus van internationaal recht besloten met eene rede die door Prof. Rollin-Jacquemyns te Gent vertaald," en in de Revue de droit international onder Red. van Prof. Asser alhier, verschenen is, en waarin hij de Inve-tie tracht op te lossen. ? ? ? . ,'Na bew.ezen,te hebben hoezeer de leer van het Euro peesch evenwicht onvoldoende is om de rust van Europa te. verzekeren, hetgeen trouwens door eane' reeks /van steeds bNediger -oorlogen gemakkelijk bewezen wordt, geeft hij een plan, dat-niet aan de'aandacht der ^perso nen die er iets aan kunnen doen, ontsnappen zal. ? Tegen woordig toch staan ook de mannen der wetenschap in directe betrekking tot het bestuur der staten, een der ministers van den Koning van Italië, Mancini, is mede werker aan'deze Revue,, en het kan niet anders of.de gedachten--van een man. als Prof. Lorimer zyn althans de moeite der kennisneming waard. . Prof. Lorimer ontveinst .zich. noch de moeielykheid der uitvoering, noch de tegenkanting die zijn plan zou vinden. Wat de'laatste betreft, spreekt het van zelf dat ? zoowel het militair element, dat daardoor, zoozeer op den achtergrond zou geraken,'als dédiplomatie die voor een gedeelte zou verd\vynen; met weinig, ingenomen heid .een .bondsraad en een Ijon^Blegej* zouden:zien.in voeren. Wat de eerste aangaat heeft meu te duen met het dögnïa van de onschendbare souvereiniteit der staten, met de jaloezie der gi-ooto staten onderling, en met het gevaar het opperbevel over een Europeesch bonds-, leger toe te vertrouwen, aan een persoon die noch eer zuchtig, noch zwak, noch voor invloeden vatbaar zou zyn. De voordeelen echter zouden zijn* het vervangen van de kostbare legers door een betrekkelijk gering continent en een bondearmee, de mogelijkheid de nuttelooze Orlöftën te' vootfeönlen en staten tot liet betalen hunner schulden en intresten te dwingen; en die van tot meer overeenstemming in de wetgeving der verschillende lan den te geraken. De hoofdpunten van het plan* zijn deze: De wetgevende macht zou bestaan uit twee kamers, de eerste of senaat benoemd uit de eerste kamers van de verschillende staten, leve slang en zonder bezoldiging; de andere uit de tweede kamers met bezoldiging en voor n zittingjaar. . De zes groote staten, Engeland, Dnitschland,0o8tenri kHongarije, Frankryk, Italiëen Rusland zullen ieaér 10 senatoren en dertig gedeputeerden zenden, de andere staten een evenredig getal, waarby hunne uitgebreidheid, bevolking, staatsschuld, inkomsten en andere gegevens ten grondslag zullen dienen Een President zal voor n zittingjaar benoemd wor den, en na een jaar rust herkiesbaar zyn. De plaats der samenkomst zal Cons.tantinopel zijn, dat tot internationaal eigendom zal verklaard worden., De Raad zal te oordeelen hebben over verschillen tusschen staten, uitbreiding van grenzen, staatsbankroet, wanbetaling van coupons, maar niet over opstanden, koloniale kwestiën, of binnenlandschègeschillen. Aan den raad zal eene rechtbank verbonden zijn om kwesties uit, te maken, waarby het recht van twee lan den in botsing komt. Tot uitvoering van zyn bevelen zal de Raad beschik ken óver een leger, waartoe iedere staat zyn aandeel zal leveren in manschappen of in geld. Geen der staten zal meer troepen mogen hebben dan t'e Raad hem ter bewaking der binnenlandschèrust óf ter besturing zijne koloniën toestaat. Hij verzet, ook bij staatsbankroet zijn de' afgevaardigden van dien staat'uit den Raad uitgesloten. ' ? ' ? ' liet eenige bezwaar tegen dit plan zou misschien zyn, dat, zoolang alle staten den vrede willen, de vrede toch verzekerd zal zyn, maar indien een of twee der machti gen zich ten stryde'toerusten, de overigen ook hun belang 'raadplegende, zich zeker,. evenmin als thans; om verdragen of tractaten zouden bekommeren en at naar het hun, voordeelig scheen, onzydig blyyen of zich wapenen zouden. Het is de oude fabel van Floriar, de vliegen \yorden 'in 'hét web der spin jgevangen, de by verscheurt het'en vliegt er al gonzend doorheen. < 4 > i