De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1877 9 december pagina 3

9 december 1877 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

--. A,- .. .?f DB AMSTERDAMMER. St. lücolnas in act Palels voor Volksvlijt. St. Nicolaas heeft zijn zegetocht weer gehouden. Duizenden aangezichten hebben van geluk geblonken, nu in den naam Tan dep oud*» weldoener de harten ^van vrienden hnn verrassingen bereidden. Maar duizen'den ook werden teleurgesteld. Niet omdat de weldoende harten binnen hou kring niet gevonden werden, moor aangezien die gulle Heden over een karige beats te beschikken hadden, en dat is een ware schaduw die op den beerlijken St, Nicotoasdag1 vatt. Niet te kunnen geven is erger dan niet te ontvangen. Maar beide moest niet voorkomen. Wie zou niet eens, althans n dag in 1 jaar, iedereen gelukkig willen zien? Inderdaad wij weten, dat behalve' de blydscfcap en cle vroolijke verwachting1 nog iets anders valt waar te nemen. De jaloezie van tien minvermogende, die spreekt: deze vreugde i& weggelegd voor de kinderen der rijken, der vermogenden,, maar myn kroost mag toezien. Wij hebben onze zuur verdiende penningen te noodig om ae te. besteden tot vervroolijking van het leven onzer kinderen. In hoeverre die klacht juist ij, zullen wij daar laten. Een kinderhand is spoedig ge vuld, daar zijn gelukkig geen schatten toe noodig, om langs de jeugdige lipjes een Lach te lokken en, de teedere hartjes van verrukking te doen kloppen. Maar we weten, dat zelfa dit lichto zwaar wordt, als de zor gen do gemoederen somber maken en bij menigen huis vader en moedei' moet dit m den Winter 't geval z^ru Daarom wie dezen een handje helpt doet een uitnemend werk. W ion het gelukt vriendelijke aandoeningen, te wekken bij ban, wie het lot niet toelacht, heeft recht op de dankbaarheid van allen, die belang stellen in de vooruitgang der minvermogende!!* Want niets roept ge makkelijker een goede gezindheid,, den lust tot werken en den moed tot volharden wakker, dun de zekerheid, dat meer bevoorrechten op onze daden letten en ons wenschen te steunen, wanneer wy zelf niet alles kun nen. wat wij gaarne zouden \villen. ,Wij Amsterdammers hebben met het oog op onze minvermogenden recht, om met zekere vreugde aan den St. Nicoluas-avond te denken. In geen stad van ons land, werd zooveel voor hun kinderen gedaan als hier. Dank zij de volhardende pogingen van het. Dauies-comit voor kinderfeesten, en de YereenigiuGf tot veredeling van het Vblksvermaak, werden verleden Dinsdag wederom 2000 kinderen der kostelooze scholen op een feestavond vergast, en zullen aanstaanden Dinsdag, nog een gelijk aantal worden onthaald. We hebben ze gezien die tweeduizend in feestdos, en het deed ons hart ^oed, zooveel net gekleede kinderen uit de armere wyken onzer stad te aanschouwen, even zooveel bewyzen van den geest van orde en zindelijkheid, die in de huizen heerscht, waaruit zij kwamen. Men bemerkte het aan stonds, hier waren de vlijtige en kundige arbeiders en ambachtslieden der toekomst vereenigd, zonen on doch ters van ouders, die begrijpen» dat alleen opvoeding en onderwys do jeugd tot nuttigo burgers kweeken. Want dit feest is een beloonïng voor de getrouwste school bezoekei's. Dit alleen* zou' het voor ieder, .die op een betere toe komst voor den zoogenaamden vierden stand hoopt, een voorrecht doen zijn op zulk een avond een blik in 'éVolkspaleia te mogen slaan. Doch daar is meer te zien en Te hoorcn. Blijf eens koel als ge al die kinder stemmen hun liederen vol onschuldige olijdschap hoort aanheffen! Sluit, als ge kunt uwe oo^en, voor de opgetogenheid, waarvan hun gelaat blinkt, wanneer 't Paleis-orchest een ouverture speelt, en wee - Misanthroop ik bid u, beproef het eens, als 2000 kelen juichen en dubbel zooveel handen wuiven of klappen, wanneer Pierrot en Harlekyn handgemeen woruen. Waarlijk mijnheer, al was uw gelaat van perkament, en uw hart van marmer, en al Had uw scherp geslepen verstand reeds voor lang uitgemaakt, dat het gevoel maar lak is, wees op uw hoede; want ik vrees wezenlijk, dat gij de zonde zult begaan een vriendelijk mensen te worden. Houd de revue over twee duizend cadeaux, over vier duizend krentenbroodies en over even zooveel duizend oogen, die blinken, glinsteren, waaruit vonken spatten van genot, ik sta er u voor in, uwe eigen ijskoude kijkers gaan ontdooien, Mijnheer, on als gij niet sinds lang een belangrij" c wereldverschijnsel waart, krachtig genoeg om alle kleine grillen van de mcnschelyke na tuur te beheerschen, ge zoudt n even omkeeren om uw zakdoek uit te halen, want daar straalt op zulk een avond zoo'n wonderlijke gloed m *t Volkspaleis, dat alle ijs er van smelt. Daar zjjn geen diaconiescholen in 't Paleis vertegen woordigd. De uitnoodiging wordt beleefd of onbeleefd afgeslagen. Het geloof en de pret schijnen niet van «l k and er te houden. En met een kinderziel moet men ?voorzichtig zijn. De krent enbroodjeo zijn onschuldig. Tegen de Jcadeautjes heeft men geen bezwaar, ook het zingen en de muziek kunnen er wel door, geloof ik, maar wat ik vermoed, dat aanstoot kan geven, is de kluchtige Pantomime." Ware het een pantomime zon?der vechtpartijen, dan zou misschien een grief aijn weg genomen. Hoe licht zouden de kinderen door het zien van dat ges t oei, zelf het stoeien kunnen leerenïEn in dit opzicht is de jeugd niet volmaakt. Ze toont een neiging te bezitten een. vechtpartijtjo lief t& hebben zoodra er iets van dien aard plaats heeft applaudiseert ze uitbundig. Hier schuilt voor 't Amsterdamsen» kroost een zedeljjk gevaar. Ook scheen haar bewon dering gewekt te worden door Harlekyn, toen hy door den muur sprong; dit -acht ik een kwaad voorbeeld. En dan was er op ttooneeieen man, die alles verslond, ik zeg bij mezelf, da t's gulzigheid, en die mag men niet aanmoedigen. Ik begrijp alzoo* volkomen, dat nauw gezette opvoeders hunne pupillen verre houden. Maar alles kan niet op eens. Wie weet hoe edel het genot nog een» wordt, ais men nu maar de onbesmette kinderen van deze 4000 af-ezonderd houdt. Bij hen, die in 'fc Vo&spaleis verschenen, was toch niet meer op de volmaaktheid te* rekenen. Aan alles wat ik zag, was liet te bemerken» dit kwaad zat hun reeds in 't bloed. Doch b$ deze gebreken der jeugd, scheen er zoo'» fleurig zonnetje van onsehuid, dat ik mij niet heb kunr nen evgeren.: wellicht gevoelde ik» dat het op dit punt met m4j zelf niet veel beter geschapen atorrd, dan tojj de lieve jeugd. Welnu, gewooe mensehen en dan al die helden,, dia zeggen, dat fttantkropie toch maar dwaasheid is> zou ik zoo graag getuige doen zijn van die kbtterpret. Dit blij pel is 't schoonste, wat in de hoofdstad gedurende den geheelen winter vertoond wordt. Nergens is een aangrijpender oratorium te hooren, dan waar die duizen den jubelen en juichen. Waarom is de toegang voor een termen entrée-prys niet voor ieder, zoover do ruim te het toelaat, opengesteld? Mochten wy weldra, mede door de opbrengst der bezoekers en de toename der bedragende dames en heeren, die dit feest der kinde ren en ons bereiden, in staat gesteld zien niet twee, maar vier of zooveel zulke avonden als noodig is, der Amsterdamsche jeugd te schenken. Zij hebbon eer van hun werk en die eer is genot tevens: wie wil daar niet in deelen ? Een gelukkig De Nederlandsche Koraalvereenigmg, die zich in be schaafde kringen reeds een goeden naam. wist te verwer ven en een gunstiger invloed op het kerkgezang uitoefende, heeft het voornemen haar werkkring .uit te breiden. De reeds zoo dikwijls uitgesproken en besproken behoefte aan een echt Nederlandsen lied, een volksliederen boek, dat woorden en wijaen geeft voor den zanglustigen, die nu of een vreemd lied óf in 't geheel geen lied, maar den treurigsten onzhi, uitgalmen, leidt er haar toe een poging tot verbetering te wagen. Ziedaar een echt nationaal streven, ddt recht heelt op den lof, maar meer nog op de ondersteunma van aften, die beminnen wat liemjk is en welluidt. Zullen de dichters ons een minnelied, een krijgszmg1, een vrede en vreugde-lied schenken, en de componisten zullen zij de tonen weten te vinden, waarop de innigste aandoeningen van het hart zich^onbelewmercjL kunnen uiten? We weten het niet; do Koraalvereenteing kan hot ons niet verzekeren, maar zij wenscbt het te Beproeven, de el 'imerenden krach ten te wekken-, de al to bescheidene te lokken, in ieder geval elk -die hart voor zijn volk en liefde voor denzang heeft, tot geestdrift te ontvonken. Wie hoopt niet dat door dit streven een betere dag vóór onze natie in dit opzicht zal aanbreken, dat wij eindelijk den nabuur zullen toonen, inderdaad een volk te zijn, dat een taal heeft, en f wat de krachtigste uiting van een taal is) een lied bezit; een volk, dat aijn eigen gevoel kan uitstorten zonder bij anderen den vorm er voor to leenen, of op eigen krachten steunende den man van smaak tot spot verstrekt. Voorloopig vraagt de Koraatvereeniging niet veel. Slechts symphatie met haar voornemen Wie die g vpeit zende zijn adres aan den secretaris der ver e om ging1 Ds. J. A. Böhrinprer. Lerstdaags worden dan alle belangstellenden opge roepen tot een nadere bespreking der plannen, die het bentuur ontwerpt. Zij die hun naam aan den secretaris opgeven, ontvangen de ontwevp-statuten, met uitnoodigrng om opmerkingen- daarover schriftelijk te willen mededeelen. Ongetwijfeld zullen duizenden toonen, dat het hun inder daad ernst wad, met hun klachten over het onzedelijk karakter en in ieder opzicht treurig gehalte van het tegenwoordig volksgezang. HANDEL, KUNST en INDUSTRIE, Wordt ook op muzikaal gebied Amsterdam nog al eens deze en die douceur voor 'de voeten geworpen, heeft men het ons al verweten dat we geen conserva torium hebben en voelen we ons zelf al beschaamd dat we er niet een» eene eigen oper» op na kunnen hou den ,.., toch schijnt bij het jong» geslacht de animo en yver voor muziek nog niet uitgedoofd te zijn. Naast de half officreele inrichtingen voor nmziekenderwyu van verschillende vereenigingen bloeit hier een tal van goede particuliere ondernemingen, wier succes toch (wat ook de pessimisten mogen zeggen) gewoonlijk in verhouding staat tot hun gehalte. Eene van deze, die zich wel het meest in bijval mag verheugen, is de inrichting1 van dien heer Mattern, Geldersche Kade, 79, met 130 leerlingen voor piano, 140 voor zang verschillende voor viool, cello, fluit, enz. Onder de leeraren hieraan verbonden vermelden w den heer Tak voor viool, en den heer Landsmann, ge diplomeerd door hot HaagBche Gbnsorvatoire, uitstekend pianist, leerling van Nicolai en van der Does. Met het onderwijs in den sang bekwt zieh de Directeur zelf, de heer Mattern, die ook op litterair-muzikaal gebied zich onderscheiden heeft. Ook voor theorie, compositie en ensemble-spelen bestaat gelegenheid en eonige der oudste leerlingen hebben uierin reedi-eeftarootofcoogtt bertikl In Januuairi a^i. aal m de aaaL van hetPaik door de leerlingen een concert gegsve» woeden, waartoe ufcnoodiguigen worden, roadfeaoudeo. BHer «et Merfijk Vet Terrabefc*. Dit te onderzoeken ii sser eenvoatig en geheel «on der chemisch» middelen ten uitvoer tebreogeti. Een weuuj? ran de verdachte boter wordt tonenea twee glazen vbatjes gebracht, en onder het mtkrostoo» onderzocht. Wanneer hat product Btitrer ia, ziet Dien met» dunt TRtbdüetje^ ia het evenwel vervfthcht, dan yertoonoB zich tosschen d« vetbolletjes kristalgroepöi in den vorm van boomen on tikken. Doornen VcIïcB door deeftriefteit, B>etb eeni$8 jaren geleden nam Dr. Robnwon te New-ïork patent voor bet véifen van boomen door ekictricüeit. Thaua hebben ook twee kandelaar? te Bomley dit op groote schnal toegepast. Een pkthiadraad wordt door eene eleetrische batterj heen en weer bewogen, en daarbij styf gehouden en werkt aJa de ucherp-ato za«g. De eenige moeielykheid is dat het dikste platinadraad waarover men tot nog toe beschikken kon, t« dun wa* en spoedig brak, men noopt hierin verbetering- te kunnen brengen. Ben boom me tot nog toe in 2 uur geveld wercf, zal dan slechts 15 mi nuten kosten, en mea heeft noch zaagsel, noch afval noch spaanders. Ecu ifeiw Metaal. _Prat te Bordeaux heeft een nie iw meiaal ontdekt, dat hij ter eer van den chemicus Lavoiaier, Lavoi»iom ge noemd heeff. Het komt voor in eenige mineralen, voor namelijk zwayelkiezel^heeft de kleur en den glans van zilver, en schijnt tot de groep van Cadmium, ea ridiam te behooren. Het h smeedboar en kat zich tot poeder brengen: zyne dichtheid is 7,. en het verdraagt zonder to veranderen eene temperatuur van. 600 graden. Het ver andert zelfa in vochtige lucht niet, maar wordt door Jodium, Chloor en Bromium reeds op gewone tempera tuur aangetast. Vrneliten in den winter te bewaren. ZooaLs men weet, leven de vrachten nog- eenigen tijd nadat ze vaa den atam gescheiden zijn, voort, c!rt voort leven maakt dat ze rotten, en het* eigenaardige gistings proces gaat te spoediger naarmate ze rijper ZTO. Door dit voortleven der cellen wordt een deel van de suiker in alcohol n koolzuur omgezet. Lechartier bevond dat een appel vaa 49 gram gewicht in zeven weken 4?0 eub. etui, gas opleverde, toen was het proces geëindigd. Het middel nu om dit rottings-proces tegen to gaan bestaat daarin dat men het leren en de werking tier cellen totaal vernietigt ea daardoor alle gisting belet. Dit kan geschieden door d»t men den appel bewaart in eene lucht die Pbenol, Chloroform, Aether of Blaawzuur bevat; ook Kamfer en Zwavelkoolstof werken, maar minder krachtig. Prof, Ffreher te Haoover voegt bij dit bericht de ver zekering dat hy reeds twee jaar van tijd tot tyd op den vloer van zijn appelkelder wat zuiver Pheno! werpt, de appelen blijven goed tot in Ju-h'. Men moet evenwel niet op dezelfde plaats boter bewaren, ctoar deze licht een rookerigen smaak zou krijgen. LETTERKUNDE. Nolur and GeseUschaft is 'de titel van een Schauspie! itt fünf Aufzögen" geschreven door Marie L. T. Mahir. Deze letterlievende dame is reeds bekend door haar treurspel. Die Unverantwortlichen", evenals 't boven genoemde een teiidenznstuk. l)e strekking van dit toonee stuk b in 't Hebt te stellen, dat de eischen van een natuurlijk hart hoooper waarde moeten worden toege kend, dan die van het convertioneele, dat in de maatschappy zoo menigmaal den boventoon voert. Zij het de vraag of de dramatische vorm de meest aangewezene is, om een dergelijke kwestie overtuigend te behandelen, het zal niet noodig zijn de aandacht op dit werkje te vestigen* Mejuffrouw Mohr wijdt zich met liefde aan de kunst en heeft een opea oog voor de gebreken oijger samenleving; ook dit geschnft wekt tot denken. Latei hopen wy er op temff te komen. De Heer J. L. Beyers, bij wien het verscheen, heeft voor een nette uitvoering aorg gedragen. RECHTSZAKEN. Twee Bruiloften. Do Gaidois bevat net verhaal van een gebeurtenis die nog niet geheel is opgehelderd. In de straat du Bac No. 23 eerste verdieping, kan men lezen; Bonvallet, kapper en haarkunstenaar." Deze zaak behoort op ditoogenblik aan den heer Franpoimnov, en oen- associé. Fnmpourmoy ia 27 jaar, heeft een goed uiterlfk, goede manieren, en scbynt alleen vrat kort aangebonaea V v \ '\ \ T t J J,/

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl