Historisch Archief 1877-1940
r
ADVERTENTIES.
A'ele personen, die hunne bezigheden buitenshuis
hebben, kunnen 2ich niet genoeg veipleyeu, wanneer
zij verkouden zjju oi' aan bronchitis, catharren of
andere aandoeningen van de brunches of longen
lijden.
Niet» is voor hen inderdaad beter en geniakkely'ker
dan 't gebruik .der tei'rkujwules van dityot die alle
afkooksel*, siropen, pates en borstdrankeu veren
gen, -'t Is voldoende om telkens wunuoer jreu gaat
eten twee of drie kapsules in te nemen.
Daar elke tlacon, zestic teeikapsules bevat, k'ost
dit werkdadig geneesmiddel slèfhta den getingenvan
zes a acht centen daags, terwgl liet out heft «au het'
gebruik van andere geneesmiddelen.
Oni zeker te zyn dat men de ecltfe kap-ules heeft
moet, men pp de driekleurige handteekeuiug van
den heer Gu$ft, op het etiquette letten. Ju de
meeste goede apotheken zjjn de knpsules te verkrygeu.
C. TEltLKT, J. MEUEU1NK MK1JKR. L.
UI.ISELMAS..I. f. COKKS, C. J. VERWEY. .I.EDAUW Dzu.,
J'. U. CRAANW.IK; X. SMIT. .1.
TEKELENLURG Jr-, J. U. VAN DER LINDEN, G. ItUllL Jr..
H. L. A. UEIJE, !?. VAXMUYDEX. J.11.KEY7.EU
en S. M- CASTÊK, Makelaars, zullen op Maandag
4 Maart 1878, des avonds na zes. ure, in het lokaal rfc
JirtikKe tirond, te Amsterdam, ten overstaan van den
Notaris A. U. J. T. MEYJES, verkoupeu:
Het hechte, sterke en woldooriimmvrde
HOOPJIAXS
W I \ K i: I, H UI S.
Achterhuis, Open Plaats
en
. ? ? JE n v E,
staande en gelegen' aan het
B O I£ I X,
bijdeOHcslageratee£,BiiiiitI>,\0.l2S,
Kad. Sectie K. X".
341J2.gvoot M -Ire. -4O 1'enHaren.
Het Perceel is te bezichtigen des Maandags en
Woensdags, van l?3 ure. p vertoon van een
Toegaugbiljet bjj bovengemelde Makelaars vsikrijgbnar.
De Itewyzen van Eigendom en de Veilconditii-ii zijn
vier dagen vóór, alsmede ? op deii Verkqopdajr. ter
inzage ten kantore vrinden Notaris A. D. J. . MEY.IES.
Kattenburgerplein. . (!'4"iJ
AMSÏERDAMSCH
kWAL-MMTSCilAPPIJ.
legende V 'K l Ij I Ji G
DROGilUEJIAAKTE
i,
o \ IM; v
.IN HÉT -Y.
' Op irEXSDAG'lS 3IAA1U" 1$Ï6 zullen door
de Amsterdamsche Knnaalniantcchappij, ten overstaan
vnn den Notaris J. J. CLAASKNUïn.. te Amsterdam,
in de Groote Zaal van het l'arlc, in de Plantage
(ingang Doklaau bij de Ueerongracht), te Amsterdam,
te beginnen' des voormiddag* t e u 10 ure precies, in'
het openbaar 'ten verkoop worden aangeboden:
omstreeks 99O Hectaren
Beste
geheel verkaveld en voorzien van Grepppn. 'uitmakende
het Uostelijk gedeelte van Droogmakerij VIII.
Aanwijzing dier gronden zal predaan worden door
den Opzigter H. 1JSKES, des I)in?dacs den lil en
2(j Februari) en den Jlanrt nlsme>le , des Vrijdags
den 2 Februari! en deu l en 8 Maart, telkens ten ll'l ure.
uitgaande van het W esterhoofd te Amsterdam, alwaar.
ten gerieve van gegadigden een stoombootje zal
gereed liggen. , . .
In- deze veiling zullen mede ton verkoop worden
aangeboden .en zulks op de voorwaarden van
13 December 1*7(5
rttiiH 99 Hectare»». ,
? in laatstgemelde Veiling opgehouden.
De volledige r Veilingsviioi waarden, zoomede een
extract uit de Veilconditiün.-met nanwyzing der
Perceelen, Combiuatien, enz., zullen van den If Februarij
.k. at', elk tegen betaling van / 0,25 verkrijglmar
zijn aan de Kantoren van de Amsterdamsche
Kanmil3l,aatschnpp4), pp de Keizersgracht bij de
Ileguliersgracht, eu by bovengenoemde» Notaris, op de Keizers
gracht by de Spiegelstraa,t,'622. ; ,
De tusschenkomst van Makelaars wordt voor het
koopèn niet vereiscliti . ?
Aan Ueeren Xotarisscn, Makelaara, CommUsionhairs
en laethebbcrs wordt door 'de verkoopster ','s ten
honderd van den prijs der door hen gekochte Perj
' ceelen uitgekeerd. .. .
Het rapport, uit te .brengen door den Hoogleeraar
J.. M. AAS BE5LMELES, betreöende het schei
kundig onderzoek van de Gronden met; daarbij
bethoörende I'ioüeJen van de boringen, zal teéen betaling
» van/ l verkrijgbaar zyn Jen Kantore der. Maatschappij
op- Maart e.k. ? '
. ? Amsterdam, 12 FebYünrij 1?78.
. : De Diieetïe! .:
JITTA,
? Om te leveren in de maanden Mei, Juni, en Juli a.a.,
verlangt een AANXE3IER Prijsvraag van. d
orider«aande party WAALSTEEN, fi'anco voor den ?»?«! met
groot Schip te Amsterdam. , '
ongeveer . 50 mille Vlukke Klinkers.
» 100 » kleurig Hordgranw. '
> ? 150 » Bardgrauw.
. '200 > nrisklcurlg Dui-d- of Boergniuw.
Betaling vier' weken na ? elke Levering. Franco
brieven, onder motto. Witahfctn,. worden ingewacht
aan hét Bureau yan de Amsterdammer, Rokin 2. (1)47)
. EEN BEHOEVE HE» :. .
Arlielilors Klasse.
ALGEMEENE VERGADERING volgens art: 8 der
?Statuten, op Woensdag 27 Tebruarlj aanstaande, dés .
, namiddag! ten 3 Uur. in het ODÉON, Singel Ijij het
Koningsplein, tot wulfccr liüwrinin|rl'alle l.eden der ?
Yereeniging worden uifSenoodigd. . '? (91*),
C. P. VAN EEGIIEN, l. V'>o>
'? ' A. F. WILLINK, 'Hecreiaris.,
AMSTEBPAM, lüFebruarij 1^78. (
:.: .'-w t R s r~'~~
An Englith NURSE LADYSMAID wantod wit h M
, for n Gerraan fnniilv in Amsterdam; «ood reference»
required. hetk-rs "J. U. l.y M. SC1100NEVEIJ)
& ZOU>", Ueursstraat '2, Amsterdam, (!W!I)
Kiesvereeitiglng BIIRGERPIIGT.
In de p]i T dozer gehouden Algemrene Vergadering ouzer Ycreeuiging, die door 77 KiesL'crcchticde
leden werd biiyewuond, is met de groote meerderheid van 52 stemmen, tot Candldaat voor het
LIDMAATSCHAU VAX DE TWEEDE KAMER DEii STATEN-GENERAAL . geproelamwd:
cle Heer Jflr. A. N, VAM S l E KOI»,
Liil vau onzeu (iemeeutemad en <ler Provinciale Staten van Xoord-IIolluiid.
De Vereeuigiiijj meent te mogen vertrouwen, dat i?»ze keuze, na grondige openbare
gedachtenwisSéljng uitgebracht, liij de Kiezer* brjval en weerklank zal vind. n.
Mr. A. S. VAX X1EUUP is noch in de stad /jjner inwoning, noch in het.' openbaar leven, noch ia
'a.lauds riuidznal een, iiicuwt'ting. Herhaaldelijk deed de roepstem /üiier medeburgers hem een-zetel innemen
in Statou-üeneranl, Provinciale Staten en liemeenteraad. Steeds bleek by ten volte te beantwoorden aan'
de verwachtingen, die 'inen yan zyn oiigeiueen talent koesterde. Aan veelzijdige, in de behandeling der
openbare zaak gerijpte en beproefde ervaring, paart hij onverawakten lust tot arbeid en jeugdige hervor
mingsgezindheid.
Dat ook geneigdheid tot samenwerking, het geheim eener vruchtbare parlementaire loopbaan, hem
niet vreemd is, getuigen tal van maat regelen, aan welke zijrt aam mede fs verbonden. Steeds vonden w\j
hem in de voorste rijen van hen, die nieuwe plannen beraamden en volvoerden, in den j 'iijjsten tijd op
stoftelijk en zedelijk gebied hier tut stand gebracht. Xijn aandeel in de bevordering en uitbreiding vnn liet
Onderwijs jn deze Gemeente was niet gering. Goed en goedkoop" wa:> en ia voor dit gewichtig volksbe
lang steeds zijne leuze. ? ? . ? ;
yiudefyk heelt de hoofdstad, nu zij aan zee is verbonden, groote verplichting aan den man, die
voorzeker door zijne opbouwende kritiek meer dan iemand heeft bijgedragen tot bereiking van de
verkregene uitkomst, en dib door de beyordeiing van tovereenstemming tusschen de Hyksregeering, het
Gemeente?bettuur der Hoofdstad en de Kanaal-Miiatschapi'Ü, bljjken gaf, dat zyii stre'iig nauwlettend toezicht uit
warmte vojr de zaak ontsproot.
Dergelijke verdienste, moest als van zelf het oog doen vestigen op Mr. A. S. VAX XIEROP, nu
gewichtige landsbelangen, waarbij de s{ad ouzer inwoning onmiddellijk U (jetrokken, in de vertegenwoor
diging ter sprake zullen komen: wij noemen de uiterst gebrekkige Rijnvaart, den waterweg tusschen
Amsterdam en Rotterdam, liet beramen van maatregelen om het kanaal zonder geldelykeïi last voor d
scheepvaart open te stellen. Om al deze onderwerpen tot een ? goed einde te brengen, is geestkracht,
zaakkennis, zelfstandigheid en degelijkheid van bordeel in de volksvertegenwoordiging een eerjte vereischte.
Deze nedcnen hebben in hoofdzaak de Kieevereetiiging l lurgerpügt" geleid; zij zijn gewichtig genoeg om
de verwachting te mogen uits-preken, dat de Kiezers eenparig
op IMvesda^, 9» Februari
hunne s'em zullen .'uitbrengen op
A.'
F A
Lid van flrn «ïi'mct'n«er»»il v«n jtiii»<erilnm. tlrr frovInclHle Slnien vart Xoord-IIolla
en Ourt-Hd vnn de Tt%-eede Kamer der Ntatvn-Uenvrasl*
' XAMKXS HE KIESVUSEKSIGIXG T,Ilri!OKRi'LicT."
--------------- _ ----------------- ---------------- -------- ; j^ Ct»nmis*ie van Ststimr
H. DE VEER, Vnorzittcr.
1 f. TEX BRUMM'ELER, Secretaris..
AMSTERDAM, Februari 1S78. \V. W. VAX LEXXE1'.
n. c. A. HEXXY.
. ?', .J. KÜOSEGAARDE.
(prul) ? ' J. H. LIEFTIXL'K.
d,
P H E N I
i u\\SUIE n:vi \s\ I;IÏ/I:KI:IU\(; >i \ATS(iiAIMMJ TE PARIJS.
It'aarbot'ffj lIoinfertMertit'H Jlillioeit Franc».
(MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL: 4,000,000 FRS.
REBKRYK FONIIS: 31,204,630.90 FRS. PRE.MIKX: 78,118,618.90 FRS.)
He Verzekerden deelen Jaarltyks mede in de. winsten.
Ite<mltatrn vnn de verdeellnjf ' .
berekend over' het bcd'-ag van iUle j.Kii'lijks gestorte preraii'n.
Verzekeringen voor liet leven. s Gemengde Verzekeringen.
Dienst 1S7G. 3.?pl't.
Van 1963?I*«O, gemiddeld. 3.4* »
lijfrenten lot rfe tnee*t roortleeliue
\iulere inlichtingen worden verstrekt door don Hoofdagent' te Amsterdam den Heer
J. C. M J. K\EGT, l'ilnsciigrtu-lit 9s»i eu door den Inspecteur den Heer Ed. BlïtCKIIAItDT.
te Itotteriiam, Mijnstraat S°. 103. (951)
Dienst 187Ü. . 3.50 pCt,
Van 1M«3?lS?e, gemiddeld. 4.19 >
J. W. WILLEKES HACDOMLD,
Industrieel. Hc«ln<*<i>iir en UHgever' van den
».ÖE O JTIBO KI" K K" voor nnii^cliodcn eii' ^evraa^dc
XAbOiiiit'iiieiit /*4. por 19 IJJMfeii. ATiKoiiderlijkc ]Vrs. -tO Cent.)
Ventilatie en VerivarmliiK Y«II Gelionwt-n, VeHrekkeii, euz.«
Sanitaire Iurlelitiii0eu voor afvoer vau faeealc stoflTen volgens
. ' . veriücliiilende stelsels. '
De grootste
van.
C953)
MARMEREN S?HOORSTEEi\MAlNTELS
tjvi.nilcn zich: Amstfrllrtlll ]}leti:>yntrlif ",";. RaOrrdRUI Xirutrtnnel 1. Xljmejten Snytlffltraat 420.
Ar deze Jlagniijntn zijn stcedi mini vaonu-n vmi S?'iHH>OIlSTKICSiM*!»iTEH» vcrseliillcnil in kk-ur en stijl. .
. ' ? ' . ?. 4" J. Ct»Or^ Fabrikanten.
Brfcroonfl ATI STKB» tTf IHOR. P.* H Ijl S 1SOJ. .«RVHKTI 1DU8. PHli.4DKLPHIA IBJfl.
IInBI.
Het eerste Klasso IJzereri Schroefstoomschip '
luadfc
ti> n Y 8
. . n Aapt. c. iimirv.
,; . uitmuntend ingericht .voor Passagiers,
9O Vclirunrl aan den Steiger
' > in verbinding; met liet stoomschip ?
<O\STA \TI\0 1»KÏ, eji
' vcrtreWvcndc van MMM-'Mjfi I*Óll<Ierdag; **»
(i>54) Goedel en worden1 in doorvracht en niet . directe ?Connosscmènten aangenomen.
Adres voor Passagiers, Gocdpreri en Vee bij de Agenten
a., s. '
en G ebt'». 8c/»etter.
Te Huur of 9e JKoop
gevi-aagd: Eeu PAKHUIS of de onderste gedeelten
er van, of een groot ONDERSTUK, gelegen aan een
gracht m de nabijheid van de Nieuwmarkt. Aanbie
dingen frauco ouder het motto PakhuU" iu te
zenvnór primo Maart by de Boekhandelaars
U 'NGTJl & IJRAYE, Wai uioeistraat 172, te
WEU
(95B)
legen Maart of April TE I1UUK gevraagd, voor
gehuwde Lieden zonder Kinderen, een HUISJE of
BOVbNHUIS, den huurprijs v»» / 100 a /' ia) uiet te
boven gaande. Adres franco brieven, ouder lett. C.,
b(j de Boekhandelaars SCHELTEMA & HOLKEMA,
lleursstraat 12, te Amsterdam. (l»57)
HVISBKWAARDKRS.
Er bieden .zich aftn MAN en VHOUAV zonder kin
(leren, de vrouw met',koken bekend en de man
zyne bezigheden buiten'shuisnebbende, goede getuigen
staan hun ten dienste. Adies frnnro llrlereit ouder
letlac KR, aan het bureau van ile Amsterdammer,
Rokin 2. ?
DIENSTBODE.
In een klein gezin wordt TERSTOND verlangd,
tegen hoog loon, een (linke DIENSTBODE, eene goede
burger]>ot kunnende koken, liefst R. C. Adres'in
persoon 3e Weteringdwarastraat lOn. (!15!>)
Koetsier?Huisknecht.
Van de P. G. en volkomen bekwaam voor zijn
vak, wordt met l Mei a. s. op een Buiten GEVRAAGD.
Aanbiedingen met opgave by wien in betrekking
geweest, franco in te zenden onder letter U. V. aan
het bureau van de Amsterdammer, Rokin'iJ. (fHin)
J. A. J.
; ' SPECIALITEIT IX ' (flfli)
, enz.
SPUI 18, Amsterdam.
Hcudriksen VanSlceiibergcn,
. INSTRUMENTMAKERS (!Hi2)
Wiirmoesstraut, 152, bij de Pupcnbrugsfccgr,
vervaardigen alle soorten:
BREI H R !>!)£:]V
. en
Ortiiopaedische Instrumenten,
zooals: Bccnbeiigels, Hacliincs legen
Ruggcgraalsvcrkronimiiigen, Knnslarmen, Kunslbeenen, enz.
VAN
ANTON
itiithsniv
9 en 16 itlaart
Entreeprijs TIJ V
,voor «Ie Twee Concerten.
niljetteii en iilnotseii /ijndayelijks verkr()fbaar
iu deu Ilof-Huzlekliaiiilel van LOl'IS ROOTII4A.V,
Singel, 414. . (063)
TROMP & C".
?peolalltelt In
o\VFJ!Y\i,si;im; UI.I\EY
Wy bevelen ons aan by ieder, die prys stelt op
goeden, zuiveren Wyn.
Proeven worden geleverd zonder verplichting tot
bestellen. (934)
1 Onze Prys-Courant is voor een ieder verkrygbaar.
AMSTERDAM, Kclu-rsfnicht b(j do talicgraeht.
UITGAVEN VAN
Albert Rootbaan,
Otute Spiegelttt-aat b# den Singel, 8.
A 91 S T E R D A UI.
(905) Voor Piano Tueeliandig.
Czerny, Carl. 100 Erholungen. Heft 1. 2- 3. 4. Nieuwe'
uitgave ten dienste der Muziekschool van d
Maatfchappütot Bevordering der Toonkunst. Afdeeling
Amsterdam. Per Heft. ....... f .J.
Flnck,;Henrij C. von der. Op. 17.Drei Clavierstflcke liSO
Finck, J. C. vpn dep. Hommage a van Bree . 2.
Handleiding bij het Piano-onderwys. Ten dienste der
Muziekschool van de Maatschappij tot Bevordering '
der Toonkunst. Afdeeling Amsterdam' . ?'. f 1.50
Houck, Jz. A. Op ó. Toonstuk. .... . 1.60
Jansen Jr., J. B. Brandweergalop. 3e druk . 0.75
Klrohner, Theodor. Óp 26. Album für Clavier '??3.60
Op 27. Capricen. 2 Hefte; a . .. . . " l.aO
Lefebupe Wely Offertoire pour Orgue. Transcription
par iilnd"1' C. .i. / 1.
Markus, J. F. Er is maar n Buitenzorg. ? . 0.90
Rook», J. A. 6 Pii-ces pour Piano. Complet . B 3.
. en 2 .Cahiers a l!öO
Berceusö. . . . . . . '. . , B o.80
Tramway-Oalop, Amsterdamsche. 3e druk. . 0.60
Vonderman, J. Ein Winterab'ènd '. 1.40
BAZAR.
Vrii
f i ij . toy le Raaillgkool
JHerkelbach's 30 Cents Ba/ar,
Is steeds in staat, door Iniiteilftewoou Toonlëe%èinkoopen, de volgende voorwerpen
voor den faüelachtijren prys van 30 ClttTS te leveren, nis: 3 TlieeOladen, a 30 Cent, 2 ireliikte
Broodlmkken, A 30 Cent, 3 pak Vunrniakei s, a 30 cciit. Voorts: Aécessaires, Aaaikistjes
Petroleumkannen, Melk-, Thee- en Koflie-zeefjes. «ddbakjes, .Horloyestolpjes Albums
Portemoimiiis, Mfrarenkokers, Talmks- en Sigarenpijpjes, met en zonder etui, Ocarina's!
Lachspiegels, Poppen, Kinder-presmtcerstellen, euz., enz.
Atiès n 9O Cent per slnh.
lc<lcr wordt beleefd yerzoclit ; onze collectie te komen bezichtigen.
; ..M. CEiVTRAI^ IIAXAR. 59.
" AMSTERDAM. ' UlilUil LKA1II & Co,
iV-J». JWp»i trotvlf btieefa verzocht yoetl oit hettnnntner Ie
letten(OöT)
Geïmporteerde Havana SigareiL
94. Leltlscliestraat 1>IJ fie Heereii^raclit. «4.
TME
Grootste Naai-Machinenfabriefc déwereld.
De cclite, Origineelc' Singer.Naai-machines zijn ontegenzeggelijk do beste'eii deugdzaamste Naaimacliines
zoowel iyoor liuissclDk ais handwerkers ffcbrnik. ..'-.'..,
Iedere Origineel e Sihgrcr MaClllnc draagt hét nevenstaande fabvieksmerk; zonder dit
merk is g-ëncHfaeliine cciit. , / - -; ' ?'
' ' . r ? ' ? '' ' ?
' Prijs al naar uitvoering. .Wekêlijksche afbetalingen van af ? M.?zqnder prijsverlioogiiig.
G ener aal-J)?pól voor 1t et Koningrijk der Nederlanden;
AJ?I S T E R 1> AI?I. 11 a r moe» tr a a t, 196.
Vau af begin Maart: KALVÉRSTllAAT 25, hoek Snaai'potsteig.
(9H5)
Magazijn van Thee,
Amsterdam, Damrak over de Beurs, 00.
?? . ? i. - - u . '?
Leveren CHÏNÈSCHE THEE in alle bekende soor
ten vaiJ af de fjoedkoópste tot de ollerfijnste, en
Gros en m Detail. Prljtooiirinten' ijratls. (968)
& J. SUYVEB.
FADRIËK VAN (069).
Slooitikciels en Werktiiigen,
ae Mtollantltche Tttln,
Bickej-stra'at 20 on 02; te -Amsterdam.
Staomdrakkerij EfcLERMAN, HARMS & C°AmiUrdtni.
BIJVOEGSEL behoorende bij DE AMSTERDAMMER van 24 Februari 1878.
Iets over Jan Sloete eu zijn tijd.
Het begin dezor eeuw wa» voor de Nederlandache
tooneeUpcclkunat een tijdperk van bloei. De namen
van mvr. WATTIER, mvr. Grevelink; mvr. Muller,
mvr. NABET-KONIJ o, van MAJOKSKI, KÜMDACII, S.NOEK,
JSLOERHÜIS zijn voldoende om het te staven. De
meesten hunner verwierven zich naast den eernaam
van kunstenaar ook dien van rechtschapen mensch.
En het waren allen kunstenaars tot in de toppen
hunner vingoren! Aan het instudeeren der rollen
werd de grootste zorg besteed. De noodige tijd werd
hun daaivoor gegund. JELGKBHCIS ontving / 400 extra,
omdit hy in n jaar 6 nieuwe rollen had opge
bracht". Sedert de toepassing van den stoom is de
inatudeering van 6 rollen in n jaar kindcrwerk.
Eeu tooneelschool bestond in die dagen niet, doch
de opleiding van jonge acteurs werd niet aan het
toeval overgelaten. Er werd les gegeven in de
standen, in de voordracht en in de'kuust van drap
ering, door mannen van het vak, mannen, die wisten
wat het tooneel, de scène, was. Het onderwijs was
praetisch. Ieder acteur had een leerling. Mevrouw
WATTIEB had MEUEE tot hanr kweekeling gekomen.
Om verschillende oorzaken trachtte men het publiek
tegen dit jonge mensch in- te nemen, en zop gebeurde
het dat hy op zekeren avond werd uitgeftoten. Mev.r.
WATTUB zat tusschen de coulissen, hevig gekweld.
door jicht. Het kabaal verdroot haar. Zij stond op,
trad voor het voetlicht, en de groote vrouw, die
eens een medespelende door 'het vorstelijke vanhaar
stand en het doordringende van haar blik dermate
overblufte, dat hij zich verlamd gevoelde en in geen
acht dagen spreken kon, die groote vrouw verzocht, ;
da't het publiek om haar den leerling zou dulden.
' Het publiek juichte en gehoorzaamde. MEIJER verliet
weldra het tooneel on ging met de Utrechtschc trek
schuit va» hier. Hy toog naar Parijs luidt het
verhaal en werd daar ontier den naam van
DEXÜKBÏals tooneèlschryver' wereldberoemd. Of die
naamsverandering en MEUEK'S wereldberoemdheid
waarheid zijn, is nog niet bewezen.
ROMBACII had ook z\jn leerling, een leerling, die
? thans nog tot de levenden behoort : JAS STOKTE.
JAS STOETE, wiens naam by vele ouden van dagen
' nog in de aangenaamste herinnering voortleeft, werd
den ia*"" April 1304 te Amsterdam geboren. Z(jn
vader was Schout-bij-Nacht en vennaagaclwpt" aan
?vele aanzienlijke Engelsche familiën. Op tweejarigen
leeftijd verloor ' hu hem. .Op zyn 1211' jaar kwam
hij aan den Amsterdamschen Schouwburg en deed
daar .wat hy te. doen vond. Weinige jaren later
vervulde hij voor het eerst eeu rolletje in De
Huicliclaar en bracht het er zoo slecht mogelijk af.
HU wilde opkomen, deed de deur verkeerd dicht en
raakte er tusschen beklemd. SSOKK, die hem begon.
toe' te voegen: .
Berg miJQ gebedenboek, hou steeds mij» ziel iu stichting, ,
trok hem niet onzacht op het tooneel, en in
plaats dat STOETE toen al zijn aandacht aan
T.\nTUFFE schonk, liep hy weg en kwam in geen ach' t
dagen terug. Dit was de eerste schrede van. JAK
STOETE op het Arnsterdamschétooneel, Hy zijn
terugkomst ontving SNOEK, hem «llerlmrtelijkst en
zei: Nu zal ik je yoorthelpen," en hy beval hem
KOUBACII aan. Hoe hij diens lessen opvolgde zullen'
zij weten te beoprdeelèn, die hem zogen als pieter
iu Stenschenhaai en Berouw, l'ulro in Preïiosa,
Vosmeer in Gysbrcght van Aanstel, Thomasracr in
Kiorrs, en Koosjc, 'Irissoti/n in De geleerde Vrou
wen, de Knecht 'm Het icedcrzydsclt Hmcelflks- .
ledrog, de Boer [u Alexandcr op liet foctenmaal,
de Knecht in De reis naar Culiforniï; enz. Aan
de rol van 'Jan in Bert ram en Ruton verbindt
zieh een eigenaardige geschiedenis. Dit stuk ademt,
zopals bekend is, deuKelfdea. geest, die hier in 1H48
heerschte. Toen STOET? nu als JAN z«n oproerige
gevoelens uitte en zich verkneukelde l>ühet inslaan
Van glazen en het bedrijven van gewpld, raakten de
toeschouwers in vervoering, en juichten JAS uit alle
wacht: toe. 's Maandags deed hij op de liotermarkt
.als braaf huisvader enige iukoopen, o. a. van een
eendvogel. Een paar kerels zieli hem, en nog onder
het genot van zyn oproerig spelj achten zij zich ver
plicht. hem hun hulde te brengen. . In .een oogwenk
zit hij op hun schouders met den eendvogel in zijn
hand. De heele Hotèrmarkt loopt leeg onder het
gejuich: Jan! Jan!" om hem als averwiiirtaar te vol-'
gen. Ka Zoo trekt men p door de Kalverstraat.
'Toen wér terug', -om hem naar iijn woning in de
Korte Leidschedwarsstraat; te brengen. Daar zetten
de beide heerëh hurdierbnre vracht voor zijn wouing
.neder. SldEtE trad die binnen, verscheen voor deramen,
' omringd, door al zyn kinderen, maakte een oflicieel
* buiging eu zei dank voor dp bewezen eer. aarnatrok
de «toet af.' ' ' ! " ?'/'. '
STÜEÏE was d» lieveling van do zonen des
voUtS) en misschion 'door .aan hun smaak té' veel top
te geven, heeft hy ziclx,zett nadeel Jierokkend. T_óeii
ALBKEQT aan .den Stads-Schouwburg kwam, raakte
STOETE op den achtergrond. Weldra Verliet hy dien
. en trad 'by A. van Lier in het '(rrand-tliCKire op. ,
La-ter werd hij drrekteur .van een ambulant) gezel
schap. Eenigen tijd deeldo hg de direktie met Jueqni.
In de provinciesteden, vooral te Groningen en Assen j
is h| nog 'algemeen hekend onder den naam van:
de outae heer. - ' . . . . .
Het laatst voerde hij de direktie in den IMder;
maar. toen een der banken onder de vporstelling
"brak, werd -STOET» beducht dat de. hceleitènt
weleens kon invallen, en hy legde uit mbnsohlievehdheid de
direktie neder. ' . > . ? ' ? .
Na dien 'tyd houdt hu zich met ander werk
onledig, Xvaarby zijn kennis van het Baskiscb hem zeer
te stade komt. Toch is en . blijft het tooneel zyii eerste
en laatste liefde, Aan zyn verzoek om nog eenmaal,
en wel als beneiiciant, op te treden is voldaan. Deze
week, Donderdag 28 Februari, zal hy in den
AmBterdamschen schouwburg, de ? rol van Jodocm
Krui'nul in' VAX MACPIK'S Buren vervuilen. Hot publiek
zal dan zeker in grooten getale toestroomeu, om te
doen zien dat het den ouden komiek, JAN- SÏDÜTB.
nog niet vergeten, is, ch ---- . behoeft, het gezegd:
Ziju jqrijii klimmen vait en Je ouilcrium brengt «ursyu l
Minnie auuk heeft te Brussel,, in de eerste opvoe
ring van Massé's Paul et Vhginie het succes behaald
waaraan zjj gewoon is. Zoowel haar zang als hare
gansene verschüuing hebben zelcer veel bijgedragen
tot den bijval, dien de opera bij het Brusselsch
puLlick, dat zoo moeielijk te voldoen is, genoot.
Te Antwerpen 'by Louii Legros zal vers chjjiien:
Kooses, Geschiedenis der Antuerpsthe
schildersehool, bekroond antwoord op een prysvraag, uitge
schreven door den Gemeenteraad der Scheldestad.
De tekst zal opgeluisterd worden met 10 «tien van
den Heer Michiuls, professor aan de Kon. Akademie
van Beeldende kunsten te Antwerpen, en met 4O
houteneden naar enige der beroemdste schilderyen,
die;iu het boek besproken worden.
LETTERKUNDE.
Terwyl de heer G. Rogge een tweeden druk van
War da, een roman uit het oude Egypte, Joor Georg
Ebors, doet verschijnen, biedt hy 009 de vertaling van
Homo Snm, door Dr. H. C. Rogge, aan. Dit laatste
werk van den beroemden geleerde en dichter draagt
een eigenaardig karakter. Hij zelf noemt het een
psychologisch tafereel.
Terwijl in' mijn vroegere romans do geleerde wel
gedwongen was aan den dichter, en den dichter we
derom aan den geleerde iets toe te geven, heb ik in
dit verhaal enkbl en alleen aan eene idee, die mrjne
ziel vervulde, een afgerondeo kunstvorm willen geven,
zouder rechts of links te zien, zonder te willen onder
richten, of de resultaten mijner studiën in gestalten
vun vleesch en been te willen.omzetten. De eenvou
dige figuren, wier innerlijk wezen ik aan mijne lezers
tracht bloot te leggen, vullen, de ruimte van de schil
derij, terwijl de «troom der wereldgeschiedenis zich
op den donkeren achtergrond beweegt."
Verlangt 'men te weten welke de idee was, die
Ebers, ziel vervulde, toen hij den Sinaïeu zyn om
streken, de plaats waar déze.roman speelt, bezocht,
zy had een zielkundig probleem -tot inhoud.
Toen ik," zoo verhaalt hy on;, bezig was my voor
te bereiden tot het schrijven van eene geschiedenis
van het SinaïetiscrT schiereiland, hield ik my geruimen
tyd onledig met de studie Van de eerste christelijke
eeuwen. Onder démassa martyrologUche eu asceti
sche geschriften, de geschiedenissen van heiligen en
monniken, die ik voor myn zeer beperkt doel had
te doorworstelen en te ziften, vond ik, en wél in de
Ecclesiae graecac monumenta van Cotelerius, een ver
haal dat, hoe weinig beteekeueud ook op zich zelf,
my- zeer eigenaardig en roerend toescheen. Het
-tqoneel der handeling was do Sinaïen de aan zijn voet
gelegen oase Pharan. '
Toen ik daarna op mijne reis in Petraeïsch Arabi
6e holen der Auachoreten van den Sinaïmét eigene
oogen zag en met myn eigen voeten betrad, kwam.
dit verhaal my .wreder voor den geest, en ik bon het
maar niet vergeten, terwijl ik verder door de woes
tijn trok.
Het kwam my voor, dat in liet eenvoudig verloop
der gebeurtenis zich een zielkundig probleem voor
deed; bijzonder eigenaardig in zyn soort.
Een Anachoreet, ten onrechte iu plaats van een
ander beschuldigd, neemt,, zonder zich te verdedigen,
diens straf, de verbanning, op zich. Eerst door de
bekentenis van den misdadiger wordt zijne onschuld
erkend. ,
Ik gevoelde my byzondcr Aangetrokken, de
zielsaandoeningen te ontleden, die tot zulk eene apathie,
zulk eene vernietiging van het .gevoel konden leiden,
en terwijl de denk- en handelwijze der zonderlinge
grotbewoners voor mij steeds grooter
aanschouwelijkheid verkreeg, ontstond voor mijne verbeelding de
gestalte van Paulus. Weldra groepeerden zich om
deze figuur een kring van denkbeelden, en eindelijk
inzichten, die mij geen rust lieten, vóór ik eene po
ging waagde om ze, in. het kleed vnn een verhaal, in
kunstvorm weer te geven."
By délezing van dit werk doen zich dus twee
.vragen voor: Hoeft Georg Eher* dat zielkundig pro
bleem duidelijk geteekeiid 'en opgulost, en gelukte
het hem inderdaad tegelijkertijd zijn denkbeelden en
inzichten in het kleed van een verhaal te geven,
dat op den naam Van kunstgewrocht aanspraak kan
maken? .?? . 'A
Wanneer wjj hierop met zeker voorbehoud beves
tigend antwoorden, zouden wij niet gaarne den
indruk willen geven, Ebers nieuwe schepping niet
als een zeer schoon werk te bewonderen. De ge
makkelijkheid, 'waarmee hij ons naar den Sina
en zijn onherbergzame .rotsige woe'.-tyn, met de en
kele vruchtfjare oase daarin, verplaatst, de aanschou
welijke voorstelling, die1 hy van zij» personen, hun
toestanden eu woonplaats geeft, doen ons aanstonds
zien, dat .wij, ofschoon de psycholoog .filosofeert,
met een' kunstenaar van den eersten rang te doen
hebben, die met den grootsten, dikwijls eencn aan sober
heid grenzenden eenvoud, uit.kracht van zijn plastisch
talent, ons een geheel onbekende wereld voor obgan
too ver-t.. ? ..
- Doch een psychologische studie, in 't bijzonder
eene die gevrijd is aan 't-zielkundig vraagstuk, dat
Ebers ziel, vervulde, heeft hare voor den roman
schrijver gevaarlijke zijde. -De1 l'aulus" eu evenzeer
de Stefauus, later ook de overige Auachoreten, züo
téveel de belichaming der idee, welke hy wil uit
spreken, dan'dat zijala hoofdpersonen van't'verhaal
ons buitengewone belangstelling kunneninboezemen.
Déwereld die om hen heen leeft, en zyzelveh slechts
voor zoover zij daarin handelend optreden, wekken
ónze aandacht; het psychologisch vraagstuk, zelf, dat
hjer de hoofdzaak zal zyn, brengt ons niet
in_£nanning. 'Vergissen, wy ons niet, dan ig de oorzaak van
den minder diepen indruk,.dien' déze Anachoreten op
ons maken, te vinden in liet feit, dat Ebers zelf aan
de ontleding hunner zielsaandoeningeu" minder zorg
besteed heeft, dan noodig was om in de kluize
naar?' karakterbeelden te leekenen, die ons be
vredigen kttimen. De opvatting van hun
zieleleven i-.', dunkt ons, oeiügzins oppervlakkig. De diepte
'dier beschouwing spiegelt zich af in n theoretische
stelling, die wy telkens weer in de praktijk terug
vinden, dal ui. de natuur zich nu en dan wreekt op
het geweld, dat-haar wordt aangedaan; en zy wreekt
zich op zulk een wijze in Ebers woéstynbewonerp, dat,
men nu en dan- iets mechanisch in de zielsbewegingen
dezer personen meent waar te nemen. ,
Evenwel, de Alexandrijnscha Anachoreten mogen
de aanleiding tot het verhaal geweest zyn, hun
loveusrichting en geloofsovertuiging de kern Van dezen
roman uitmaken, daar wonen, behalve zij, menscheu
iu de woestijn en in do oase l'haran, die, al
worden zy slechts als byperspnen beschouwd,
Jlonto swn tot een begeerlijk boek maken. Sironaon
Mirjam zyn scherp geteekende Karakters,
vrouwenkopjes yan sprekende uitdrukking, vol vuur en leven
in de heldere oogen. De Senator Petrus, zyn echt
genoot* en zijn zoon Polycarpus, de beeldhouwer,
ook Hermas maken Pharan tot een lieflijk oord voor
den lezer, waarheen hu in den geest gaarne meer
dan eens zal terugkeeren.
De vernuftige .Jonkheer Don Qaiyote van de
Mancha, uit het Spaansch vertaald door Mr. C, L.
Schuller tot Peursum, geniet de eer eener- vernieuwde
.uitgaaf. Het boek wordt gedrukt met e«n zeer kleine
letter, doch zal versierd zijn met 32 lithografische
platen, die, zér goed geteekend, het werk aanmerkelijk
in waarde verhoogen.
Nieuwe Uitgaven:
Con antore, Gedichten en liederen van Vrolijke
Frans en Diederik.
Georg Ebers, Warda. Roman uit het oude
Egypte. In het Nederlandsen bewerkt door Dr. H.
C. Rogge. 2de druk.
T. C. van Ewijk. Mcphiitopheles. Dramatische
schets in n bedrijf.
F. C. Fuchs. He dienstmeid van den zaakwaar
nemer. Blijspel met zang in twee bedrijven.
Kom!. . Ik verveel m&.' Tooheelspel in n bedrijf.
Vrij naar het Fransen door A. D. .
? Alfred de Musset. Een deur moet open oftoèzffn.
Blijspel in n bedrijf. Naar het Fransen door
H. P. Boudier.
Floris van Westervoort. De brandwacht cii tyn
liefje, Minnftspel in n bedrjjf.
Miss. C. W. Yonge. De drie bruiden. Naar het
Engelsen door Ella.
Gerard Keiler. De dochter von den larlier. Blij
spel met zang in n-bedrijf. (Bekroond by d*n wed
strijd, uitgeschreven . door het Gemeentebestuur van
Antwerpen).
Dr. H. J. A. M. Scbaepman. Ter gedachtenis aan
Z. H. 'Paus Pias ''den IXe. Rede, uitgesproken bij
den plechtigen Zieledieost in de Metropolitaan-Kerk
van St. Catharina te Utrecht, den 14den Februari 1878.
Waarachter zyn opgenomen de Kliukdichteu van
donzelfden, getiteld: t Paus Piu» IX,
Herman Schmid. In het Mosdal. Uit het Duitsch
vertaald door J. H. Ebbelqr.
Hans Wachenhusen. f>e Turksciïe Kotak. Verhaal
uit het Duitsch door J. ;H. Ebbeler.
Statistische en ludustrleële
. mcdcdcclliigreu. '
Uruguay telde in 1860 niet meer dan 221,000 in
woners, in 1873 bedroeg het aantal zielen 450,000,
waarvan ongeveer een vierde deel te Montevideo
wonen, een plaats die dertig jaar geleden niet meer
dan 3500 'inwoners had. In de laatste stad komen
gemiddeld 17,000 Europeers per jaar aan, waarvan
de meesten Italiauen zyn. Zij maken 35 pCt., de
Spanjaarden 27 pCt, de Fransche 14 pCt., de
Engelschen 7 pCt van de landverhuizers uit.
De landbouw gebruikt 2.68 pCt-, en' de veeteelt
68.91 pCt. van de daarvoor geschikte gronden. ..
Men schat de waarde der bouw- en weilanden op
324,000,001) Fr s., en die der gebouwde eigendommen
op 64L>,000;000 Frs.; hierbij voegt men.30,000,000Frs.
voor niet aangegeven goederen n 150,000,000 voor
paarden, muilezels, rundvee, enz., zoodat raen den
territorialen rijkdom der republiek begroot op
1,140,000,000 Frs.
In 1873 bezat Uruguay 554,726 paarden, 6437 muil
ezels, 6,327,500 stuks hoornvee, 13,005,214 schapen
met 40 a 50' duizend geiten. De veestapel neemt
ondertusschen zeer af.
Het schiereiland Fray Bentos is niet anders dan
eeu groote slachterij. Om de huid en de wol
alleen worden millioencn paarden, ossen en schapen
gedood, . i ..--.''
? De uitvoerhandel beslaat dan ook hoofdzakelijk in
laatstgenoemde artikelen. . '
Voor niet minder dan !)2 pCt. deelen zij daarin,1
.6 pCt, sleclïts blijft over voor levend vee, n 2 pCt.
voor landbouwproducten. In 1873 bedroeg déwaarde
yan den iiitvoerhandel 81.600,000 Frs. De .laatste bleef
niet stijgende, ten minste in 1677 beliep hy slechts
"G millioen frs. Engeland is de groote afnemer van
Uruguay. '. , '( .
De iuvoer Vaii, 1873 bedroeg 105,377,000 Frs. In
1874. 'en 1875 vermeerderde hij tot 81 en 71 millioen
frs. Machines, granen en eetwaren, katoenen en wol
len stoften, wyn, gedistilleerd en bieren, kleedeneuz.
behoorden, in de eerste plaats ouder de ingevoerde
artikelen. Engeland had hét grootste. deel in dien
aanvoer, en wel vtfór 23 millioen Frs. Frankrijk volgde
met 16 millioen Frs., terwijl Braziliëen België, die
vervolgens hét best gelegen zyn, vóór niet meer dan,
OVa- de een, en 'omstreeks 10 millioen de ander'naar
de republiek zonden. ' .
In 't jaar 1875 kwamen te Montevideo^ de hoofd
plaats, 1692 _ buitenlandsche schepen aan,, metende
047,11*7 ton, terwijl van daar vertrokken 1723 schepen'
niet eeu gezamenlijken inhoud van 1)80,000 ton.
.Van die schepen waren; ' :
? ' .676 Engelache, . ??
??'.'' . 630 ArgentrjjiEchc,
548 Italiaausche, ?
346 Fransche,.
222 Braziliaausche,
161 Dnttsche,
\ 145 Amerikaansche, . : .
34 Hollandsche ten '. ' <
2(i Pdrtugeésche.
De overigen behoorden, tot Denemarken, België,
Oo tenryk, enz. '.'..'
Frankryk komt' wat het aantal schepen betreft,,
eerst op de vierde plaats 'voor, doch naar den
tonneninhoud gerekend, volgt het op Engeland. ?
Iu 1871-kreeg de republiek haar eersten spoorweg.
Thans heeft' zij 205 kilometer spoorbaan, en wan
neer de lyn voltnoid zal zyn, zal zy Montevideo met
Braziliëverbinden. In 1875 vervoerden de treinen
386,371 'reizigers en 3I^TÏ'ff<>n koopwaren. De bruto
ontvangsten bedroegen 1,935,000 Fi-s., dat wil zeggen:
9,440 Frs. per mijl.
'Dp Epgolache Coiiipagiiie ig bezitster1 van deze 4ynen.
Do groote geldmannen 'van Lombardatreet. zyn hou
ders der Urugueescha schuld. Zy i» niet gering.
In 186» beliep zij 13,634,000 Fr:, in 1870 was zij geste
gen tot ruim 88millioen Frs., en in 1874tot 211,887,000
Frs., waarvan 138,472.000 Frs. binnenl. schuld. Terwyl
de schulden steden, daalden de inkomsten van 50 mil
lioen tot 43 n 45 luilliaon, ondanks verhoogde lasten.
Alzoo is hot niet te verwonderen, dat eerst de
binnenlandsche, daarna, de buitealandsche schuldeischers
geen rente meer ontvingen, terwy'l alleen de zooge
naamde internationale schuld, tot een bedrag- van
15 millioen, nog geëerbiedigd wordt.
De Regeering wil ondertusschen orde op de zaken
stellen, en tracht daartoe te geraken. Of dit kolonel
Latorre, die met een bijna dictatoriale macht bekleed
is, gelukken zal, moet de tyd leeren.
De havens van La Plata (Montevideo,
BuenosAyros enz.) voerden uit in 1796:
Gedroogde en gezouten huiden
vleesch
n u
chapenhuiden
Wol. . . .
Paardehaar .
Vet ....
759,743 stuks.
1,872,614 kilo.
1,720
32U76 B
1,656 B
445,613
In 1873 daarentegen:
Gedroogde huiden enz. .... 3,758,283 stuks.
Gedroogd en gezouten vleesch 67,708,471 kilo.
28,274,338
99,758,825
2,205,631 '?
50.549,388
nvoer en uit voeg bedfoeg' in 1796
Schapenhuidcn
Wol
Paardehaar . .
Vet
De waarde van
38 millioen frs. in 1873 echter 821,5&(,895 fis.
In 1796 kwamen 128 schepen daar binnen of ver
lieten de havens. Hun getal was in 1873 78)7.
Een voor den landbouw belangrijk boek is bij de
H.H. "Jan Schuitemaker & Zoon te Amsterdam ver
schenen. Dr. P. J. Hollman, Handboek voor den
Kaaspiakcr, met vele houtsneden in den tekst, gekleurde
steendrukplaten en photographiën,' schadelijke gewas
sen n ziekten der kaas voorstellende.
In Europa en Amerika bijna tegelijk zyn proeven
genomen die misschien enige vliuderverzamelaars uit
?vél moeielykhéid zullen helpen. Soms kwamen er vlin
ders 'voor, wier kleurenteekeriing op geen der beschre
ven soorten geleek, en die men toch ergens moest te
huis brengen. Dr. August Weismann in Europa, en
Mr. Edwards in Canada, hebben enige proeven geno
men die tot gelijke uitkomst geleid hebben. Men
had opgemerkt dat enkele vlinders van verschillende
soort in verschillende maanden verschenen, en het
denkbeeld geopperd, of hunne kenteekenen ook aan
verandering in het klimaat konden doen denken.
De proeven hebben de juistheid'dezer onderstel
ling bewezen. Men heeft de poppen van vlinders
wier zouiervorra anders gekleurd was dan het ver
wante winterexernplaar, gedurende enige dagen aan
eene temperatuur van 40°onderworpen, en toen ze
uitkwamen, hadden nllen den wintervorm. Door
verhooging van temperatuur echter verkreeg men uiet
het omgekeerde, zoodat deze geleerden den wintervorm
voor den. waren, en den zomervörm voor afgeleid hou-'
den. De heer Edwards verhaalt verder in den
Canadian ilnlomologist hoe hij, door de temperatuur tot
32°te verlagen, nog andere verschijnselen verkregen
heeft, namelijk zoogenaamde suffusie", het verdwijnen
van de juiste kenteekenen der kleuren. -Hij waagt de
onderstelling dat plotseling invallende koude, sneeuw,
vorst, de oorzaak zijn van enige opmerkelijke exem
plaren, die iu de boeken der wetenschap beschreven
worden. .De Phyciodes Packardii bv. verkreeg'hu
verscheidene malen door surïusie uit een pop vau
Phyciodes tharos. . ?
Het blauwe licht van Generaal l'leasonton, waar
van de beschryvihg geheel het uiterlijk van een canard
had, wordt tegenwoordig met. zeer goei) gevolg toe
gepast in het gesticht van Dr. Erbenmeier te Bendbrf
bij, Coblentz, en in dat van Dr. Davics te Maidstone
m Kent; niet echter om monsterbloemkoolen of vette
varkens te. verkrijgen, maar als geneesmiddel voor
waanzinnigen. Zoowel melancholie als razernij, schynt
reeds den derden .dag den invloed te-gevoelen; onder
hevige hoofdpijn' verlaat langzamerhand de woede of
de zwaarmoedigheid 'dep. patiënt, ook bij
nymphomanie, hysterie, stuipen en krampen heeft Dr. Davies er
veel baat bij gevonden. In verschillende Duitsche
krankzinnigengestichten zullen blauwe kamers worden
ingericht.
?-,:?..ALLERLEI:
Nu het zoo ver'met de Turken gekomen i;, dat ze
op genade eo ongenade aan Rusland overgeleverd zijn,
Vraagt men zich af, waarom nu toch niet de veelbe
sproken vaan van den profeet ontplooid is. Helaas
voor den Islam!... déoplossing is zeer eenvoudig.
Evenals het palladium van Troje, evenals de schat vnn
Mekka,;is dégroene standaard yan den profeet ver
dwenen. En niét bij toeval, evenmin door een godde
lijke hand, 'die.het noodlot bestuurde en haar als een
maal Durandal terughaalde naar den hemel,.... de
vaan-Van'Mohammed is den-weg gegaan van al wat
enige waarde heeft: ze is verkocht. .
Niet heden of gisteren evenwel. ? '
In 1443 stond Khalif Mohammed 11 met 250,000 krijgs
lieden voor Constantinopel. De emirs n wyzen hiel
den hem echter voor oogen, dat de stad eerst kon geno
men worden, als men hét graf van Abu-Eyub, den
geliefdéten gezel van den profeet, had weergevonden.
Men zocht en zocht, en er werd een' graf, misschien
het graf van Abu-Eyub, 'gevonden. .Den volgenden
dag was Constantinopel Turksch, en do heilige vaan
van den profeet deed er zegepralend haren intocht.
Om dit weervinden. van ' Abu-Eyubs graf te' be
spoedigen, had Mohammed El-Futi (de veroveraar) de
gelofte gedaan, dat hij ter eere van den metgezel van
den profeet eene moskee zou bouwen zoodra hy de
stad genomen had. De moskee werd opgericht, de
sultan wijdde haar in, legde er de groene vaan neder
en ontving van den Clieik-ul-Islam het heilige sl»g:
zwaard. . .
De rest van het verhaal vindt men in d.éMémoires'
van Baron Tecco; de gezant vertelt in bijzonderheden
den .koop dien hij sloot niet den bewaker der moskee;
voor enige weinige goudstukken ging de standaard
van den profeet, die trouwens jaren lang niet aan
het licht was vertoond, in zijne handen over.. :
Den volgenden nacht deed de arme conciërge geen
oog dicht; Mohammed, Abu-Eyub en da overige ge
zellen van den profeet kwamen aan zyne legerstede,'
om hem met de verschrikkelijkste straffen te bedrei
gen; mét de vaan had hy de toekomst van het Ryk
verkocht. Nauwljjks was de dag aangebroken, of
hy yidb naar het paleis der Italiaansche ambassade;
bleek, en in tranen smekend vertelde hy wat hu dien
nacht gezien en geleden had hy smeekte den gezant,
hem het vaandel terug te -geven. Baron Tecco echter
wilde de curiositeit niet afstaan; hy zeide dat de
standaard reeds op reis was naar Tury'n, maar voegde
er tot geruststelling vau den bewaarder by, dat de
koning den standaard ergens zou plaatsen, waar hij
evenveel eerbewyzingen zou ontvangen alt op
Muzelmansch grondgebied. Inderdaad zond hy hem enigen
tyd later aan Charles-Albett voor het artilleriemuseum
te Turijn; maar de eerbewyzingen zya achterwege
gebleven, want de geschiedenis en de belangrijkheid
van dit TuVksche vaandel zyn niet bekend geworden,
en weinige personen zyn haar te weten gekomen."
De vaan van Mohammed ia twee meter 40 centi
meter hoog, en 2 M. 60c.M. breed. Zy is van groene
zijde; enige verzen van den Koran zijn er met gele
verf op geschilderd.
De Téléijraphe voegt er bij, dat dit feit, thans te
Constantinopel bekend geworden, er de grootste ver
ontwaardiging tegen Ital heeft opgewekt. De
Ulema'a beschuldigen nu, van den omgang der minareto,
de Italiaansche Vegeeriug als de oorzaak van alle
rampen en van den naderenden vol van het Ryk, omdat
zij zich bedriegelyk de vaan heeft! toegeëigend, zonder
welke de .heilige oorlog onmogelijk is. Het Bchynt
echter zonderling dat, als aan dien oorlog alleen de
vaan ontbroken heeft, liet geweten der Ulema's hun
niet veroorloofd heeft, over dit bezwaar heen te stap
pen en eene nieuwe te doen fabriceeren.
De troonreiiep yan Victor Emanuel zullen in n
boekdeel worden, verzameld en uitgegeven. Een
commentair bij eene dergelijke uitgave zou zeker geen
luxe zijn. " ' ?
Aan de.tooneelisten te Rome is door den Minister
van Binnenl. Zaken eene som van 10,000. lire toege
wezen, als schadeloosstelling voor het nadeel dat zy
geleden hebben door het sluiten der schouwburgen
ten gevolge van den dood des koninga. N
Er i* eene Revue Alsacienne opgericht, die zich
ten doel Nstelt' geen politiek of polemiek te voeren,
om aldus het Fransche publiek in Elzas-Lotharingen
en de Elzassers buiten bun vaderland op de hoogte
te kunnen houden van de gebeurtenissen in Frank
rijk en in den Elzas. x
? Malbrouck s'en va-t-en guerre,
Mirouton, mirouton mirontatne, etc.
zoo zougen onze grootmoeders in hare jeugd.
Als van alle betekenisvolle en onbeteekenende
zaken, vraagt men zich jh den tegenwoordtgen tijd
naar het ontstaan van dit populair onzinnige lied.'
De heer Charles Guiraud geeft de uitlegging, die
wy tot nog toe als van zelf sprekend hadden aange
nomen. Xa den slag van Malplaquet, waarin de
maarschalk de Villars ernstig gekwetst was, verspreidde
zich in: het Engelsche kamp het gerucht, dat generaal
Murlborough in den slag eene doodelyke Wond
gekregen had. Het gerucht waaide over naar de
Frausche legerplaats' f n do vroolijke. soldaten
impro, viseerden de bekende ballade, waarvan de eerst ge
vonden rege!s zeker waren:
Monsieur Malbrouck est mort....
en tot sluiting van de maat,
Est mort et enterré... ?
Het lied is even wel fniëT~llaui de soldaten zoo
populair geworden* zegt de heer Guiraud, maar door
eene andere reden, die op den zelfden oorsprong
wy*t. Eènigéjaren later kreeg de Dauphin 'eene
min, eene Vlaamschc, die om den jongen troonopvol
ger in slaap téwiegen, deze coupletten neuriede, en:
weldra was lang» dezen weg het lied van Malbrouck
bij het hof bekend en werd overal gezongen: '.
Déhoeren Louis Peisse en Hippolyte Passy'zijn'
het met deüe meeniiig volstrekt niet "een». De heer
Peisse doet opmerken dat de wijs van Malbrouck in
Je opera Armide- van Lulli voorkomt. Liilli stierf in
1637, de slag van Malplaquet werd geleverd iu 1709;
terwijl de muziek van Lulli overat algemeen niet
zóó populair was, dat men ze twee' en twintig jaar
.na zijn dood iu 't leger zou hooren. De .lieer Pas3y
wijst op het geheé'le karakter der ballade, die vél
meer eene herinnering uit den tijd der kruistochten
schijnt, dan dat zij op den historischen Marlborough'
zou ? slaan. Die burchtvrouw die naar den toren ?
klimt en den page ziet aankomen,
??'- Tout de noir habillé, ?
die page die vertélt: ' '
L'uri portalt sa hall'barde,
.. Et l'antre son baudrier. ' '
??? Le troisièm' sa cuirasse, -'.'-'
. . Et l'autre ne poctait rien... ? '
behoort niet in 1709 yhuis..: ,
Nu komt «r echter licht... als altijd uit hétöosten.
In eeu verhaal ^omtrent de espeditie naar Egypte,
merkt men eene anecdote op, die dea heer Henri
Martin op liet'spoor heeft gebracht:
. G£«n middel werd door de Franschên onbeproefd
gelaten om de inboorlingen *te bekoren of te ver
blinden. De uitwerking echter was. geding.
Nochvuurwerk, noch luchtballons maakten indruk. Gene
raal Monge gaf bevel, wat muziek te maken. -De
fraaiste bekende stukken lieten bet publiek koud,
het eene nummer na het andere was gespeeld. ?
.?Wat nu ténemen?, vroeg de kapelmeester;
Speel Malbrouck maar en laat inrukken, riep
Monge woedend, dan hebben zéwat zéverdienen.
Men spélde Malbroqclr. '
Verrast, verbaasd, bewonderend'keken de
Egyptenaren elkander aan.' Dégeestdrift scheen geen einde
tézullen nemen. Ze leerden het applaudisseeren van
nature, ze dansten mede op de. maat, en zongen met
déinstrumenten mede. Malbrouck was de weg 'naar
hun hart. ^
Deze aoecdote heeft den heer Martin óp de gedachte
gebra'cht of soms Malbrouck een Egyptische of Ara
bische'wys kon zyn. Hoe er achter te komen? Geen .
zyner Franschévrienden. herinnerde zich ooit -dit
lied in Egypte gehoord te hebbén. Toch meent hy
het' bewijs te kunnen leveren. Félicien-David, de com
ponist van LovDésért en andere opera's, is ook in
Egypte geweeat; hy héft er zich op toegelegd vele.
Arabische melodiën in de Fransohe muziek op te
nemen, en onder den naam vun Arabische' romance
vindt'men het lied van Malbrouck, slechts een weinig
anders gearrangeerd. Malbrouck ig dus eene Arabi
sche melodie, en misschion reeds in da kruistochten
noar'Westeiyk-Europa gekomen. ? . . '
* j.
n k