Historisch Archief 1877-1940
l
l'
1
A O V K H T K tf T I
Dikwijls komt d-- vrnasr l>y on* op. lux» i< h«»t
tgch iiiopt*h.iï;, tint do arbeiders, die in dp npou liu'li*
moeten «i'clvi'n I.MI aan allf «l\ri!wliii!.vu van ons
veranderlijk klimaat niju blootsjésteUl, nog gexoud
blijvon?
Men zo» werkelijk pta-i.ii creUiovt-n, dat di* ar' oidemle
klasse van een andov maaksel is. maar wanneer uien
de ilortoren spreekt on andiMvn, die met hun jir
zoudheidstoo-tand l «t cv Iwkeiul yn, dan verneemt nit'li
helaas, dat er in ilien kriinr oneirdi^ vele gevonden
worden, die aan verkoudheid, brouchiti*. rat harren
of andere aandoeningen v;in borst en longen lüden.
Voor hen is het werkelyfc een zegen, dat de
Teerknpsnles van uvut /yn uitgevonden, die door den
arbeider gedurende zijn arbeid kunnen worden inge
nomen, 'en die alle hor#tdrfkukon, pates en siropen
vervangen, die hij tehuN zou moeten Weiden en
innemen, llaarenlioven heeft dit penet-smiddel het
voorrecht van bijzonder jroeilkoop te'zijn,
Elko llacon Teerknp*nlei bevat zestig kapsules
zoodat do geheele ln-haudeling slechts li a 8 centen
daags kosf." liet is zeker, dat zoowel de jjoedkoope
prijs als de uitstekende uitwerking dier kapsules er
veel toe h?bben bijsjedi-agen om dit geneesmiddel de
populariteit te doe'n verwerven, die het tegenwoordig"
in alle landen geniet. Te Verkrygen iu de meeste
goede apotheken.
De Make'aars T. P. I.USINK. T. A. VAX OS,
A. H. UOl'MEN. .1. W. II. VAN STAA. tl. A. 1\
BOEK110ÜUX. E. ,1. HEYEU. C. C. VAX DEK 1IKIDE,
il. FLTllS, J. T. S1MON. .T. C. KOKKUUKRG,
5IEXDES DA COSTA. 1.. \V. Mn.DKU en (i. .T.
SAKLEMIJN, zullen op IM.iand.jg den J5-ten Maart 1878,
des avond- na ze.« uur, in tiet lokaal <Ii Hi'ttk'ït (Jrux//.
ten overstaan van de Notarissen Mt'LDEU \' KAXXE,
in veiling brengen: Ken prachtig Belegen
ZOMERTUIN met deszeli's Voorgrond, staande en gelegen
aan de
Stadhouderskade,
tussehen do Krans Hallstraat en Kuysdaelkade,
' GKXAA3IP :
v/Ajïir ii<*zjt:\iti ««?,
X'. 01. Kadaster Sectie B eu J.. 40."', ^9. 21S*, 'JM'J
en 3&4-I. grout
23 Aren. 13 Centiareii.
Breeder' bij lülletten omschreven. Te bezichtigen
alle werkdagen, van \ tot 3"uur.
De liewij/in van Ligeiidod» en de Veileouditiëu zijn
ter .bezichtiging vier dagen vt'«'.r en op den
Verkonpclajx. ten kantore van bovengenoemde Notarissen,
liloveniersburgwal bij de Raaingr.idit, TT. (107!')
T K H l V H
een BOVINHUIS, voorzie, van <-.oo!q>li\ats. in de
een BOVINHUIS, voorzie, van <-.oo!q>li\ats. in de
Taksiec'i;. X". o. in den winkel uppnandi.1.
Huni'l'i'ij/' ^y(,>. Te be-. ragen Xiouwe Leliestraat. 2.">. l ION n
PKAClITlCiE l
T K MI f
K.HUIS en TUIN, I', l'. llooft*traat hoek l>te ilxvai^stt-nat-,
>'". J7: huurprijs ? !'i«'. Te zien \\Vnsduj: en
A'rijdarf van -?l ure. BOVENWONING. viij en riant
nity.iolit. I'. L'. HuOitstraat hoek l*"tèdwara»tiaat. X'. li-,
huur /'til»1. Te zion Woeii^d:\i: en Vrjjda?.' Van --4 ure.
BOVENWONINGEN. lilot.*ins!raeht >?'. 1HI. .M'. t4 : huur
^Je Uovenwoninu'/' iï$\ >''de lioveuwoninc; /' '2^0 per
jaar. Te x'ien IHn-daii en Ilonderdaü. vun ?_'?4 ure.
Na liexit'hti^ing te bevragen bij den Mükelanr
C. C. VAN liKlt 11E1UE, tt.'Z. Voorburgwal K 171
bij de llougstraat. (10*1)
Wegens vertimnieriug \vén«cht eene. I-'aniilie te
HUREN te AuiMerdam. van l . Mei tot I". An£U*tus
een Huis met Tuin. niet niiu.-iein vijl Kmner- en
Jjieiistbodenkanier. waarvan twee ptlijkvloeis. ot'
wel hl een ruim Huis eeiiipe Kamers, tnet nitdeci-briiik
eeiicr Tuin. Adi es met franc-> brieven, óuderlett. /.. N..
Uureau l.>c Ainst<:rilinittni:>',H<)\tin '1. (li'^J)
in de KERKSTRAAT
of Enviruns vrnaj.rt een HEEK te>,'en l". Mei een
gemeubileerde Voorkamer, niet kost en bedieniiiL'. voor
?pi., ui. /'30 per innantl. lïrieveu franco, lett. X. K
linreau 2)>- A>nstu->/«,i>anr. '
Men vraagt, voor i-én jaar Va*t werk. ecu
Zadelmakersknocht. die eenige jaren liij liet vak is jïewce.-t,'
tegen jrenut van ko-t. inwoning en loijjj nair
lit>kwaainheid. bij D. KUHIXG, Mr. XadilmakiT, te
'
Een .JOXAiMEXSCH..' P.'tr.. niet solide ? reroninian- ?:
dat ie. vem'htidi'iie jnn'ii; in il.t'n Ell'ecteiiliand'el werk- !?
zaam. bekendheid jnet linitenlandstlie corrc?(iundentie,
ook eeijjir.aziu< niet de IJoui1.». xóekt plaatsing. . Mtn. .
eli<-ve zic-li te adre-'^corcn. otitlt-r lett. E. 'Ci.. bij. de '
oekhtindelnarüM. SCIIOOXEVELÜ,v X()i.»X, .'
lieur.<*traat -2, Amsterdam. "
De vrooUte'lVlairaxUnen van (i°B>
WA\\M\\\\\ SI1IIOORSTGENH\!\TFLS
b.'VUtJi'i1. /U*U: Allliftt^rilMili K't'r^ irtrrht 77. HOtf frtlum \it-.tic'trn't 1. ^klJmt^BOII .VjirrV/.v.'rtfr*' 4*>ft.
Al jc2f Ma^tiijiifu zijn jstrdl- rJitm vixirzicu va» »*'IIOOll»»T1KK%TI.*\TKl.'i u'r>clüUi'iitl in kU-ur eu ttijl.
(3* «$* tf. l'DfJMj, Fabrikanten.
Bekroond .«HMTKHU in IMH«. l'AHIJ» l»«7. «HVHKT1 IMMH. I»H1I.*I»KI.I*H11 11490.
Aan de Steenhouwerij van D. WKKlïEWUS, Hapeiiliiirjj 13 te Aiitstcnlum worden by alle. ,
n\itnsn:i;\- <>u nAiuit:it\vi:itKi:v
ook voortdurend vervaardigd:
inillUX SfIIOOHSTKKAH\IVTELS.
Ken groot welingerieht MAUA/.IJX is daarvan steeds'iiiim gesorteerd; alsmede MARMEREN
MEUBELBLADEN. Alle* net en solide bt-weikt. tegen zeer billyke pryzen. ' | l HUM)
PHENI
1HAVM JÏF 11,\ IASVI H/EKKIN\^MA\TS(II\IM»|.| TK FARMS.
Waarborg t JloittlertMertien
(MAATSCII.VPPKl.I.IK KAPITAAL: 4,000,000 FllS.
KESKRVE FOM>S: 31,504,030.00 FRS. PIIKMIËX: 7S.11S,Ö1S.ÜO FmO
IJe Verzekerclen doelen Jaarlijks mede in de winsten.
Re»itl<a<i-n vau di> v«-rilo<'lln|i ?
berekend over het bodmi! vau alle jaarlijks gestorte prcniU'n.
Vor/cKoriiifton voor hot leven. : Ueiiienjrde Verzekeringen.
Dienst ISTiï3.?pCt. Dienst ISTii. 3.SO pCt,
Van 1M63?IM70. x<--<»i'l><^U*- 3.1M - ' i Van IMtüIM9G. gemiddeld. 4.1» >
H)f renten lot tle meent roorrteetige Prentten.
9f \tulere iuliclitinmt1!! worik'ii verstrekt door den Hoofdagent te Ainsterdani den Heer
J. C. n. J. KSEGT, riinseiiffniHit 0-^1 eu door deu liispocteur den HeerEd. BLHChlIAKIH.
te Kottvrdam. AVüiisfnint .\". 10:1. (u«5)
H. A. DHIUHVX, XlenweiidUk 111, Amsterdain.
H. A, BRIE JIAHf
H. A. 'DBI EjH AM9
t A»
"" U ' f |k ff f W f f A IU Kiv«»<eii. Mollen *-u Xljdoii
Cortl. A» IfKlJbiflAJl.)
aeiii^H.H. A. DRIEMAX,
H« 1% 1>-W iWÏ-4 "W KTtiitifdlnt iilh niet voorliamleii xyiide
.4rti? At If lll.ijl*J.Allf hele» iu deu.komst ino^elijkeii iij<l.
HA
? l\t
Spevlttlf Afdlet'Hligvoor
Ki-parHlieHa fc ?> l |7 "Vï,4 M levrroii alle Arukelfii tot
? At Jfü;'l.Iji"J.Ailj| rreri'iidc Prljxrii.
U 'A
1'nssciiiciif-Faiiriflt. AiiiMfrtlaiii.
ve. GED4LCJK & FILS
?4) Hue fit' la 'tiattHxre
V A K l S,
Ont riioniienr iriitftmniT leur noml>r''use i'lienti-le,
que Monsionr (1K.I*A1.GK; Fll.S AiNK est arrivi'- ii
Aineterdain et de<cendu Hotel de3 l'iti/x-Iiiis. (IHH>)
^Abonnement p«r 12 maanden / 4.)
ELLERMAN, EURMS & C%
lledai'tt'ur c« Uilijtrtf.
l)ezu Lijst versuhynt op den
laten van elke maand enbevat
een opgnai'vaii 'J'K KOOI"
AANOKliODKN en GEVUAAUhK
Mschinerlën.Landbouwwerktuigen
Materialen en divers» andere
Voorwerpen. Opgaven en
Ailvertentien worden vuurden J"*-ti*n
ingcu-.-idit. (HOI)
TROIIP & C".
MpCicliilltRlt ID
0\VERVALSCHTE \YIJMN,
Vrrübevelen ons aan bij ieder, die prys stelt op
goeden, zuiveren Wy'n. '
Proeven worden geleverd zonder verpliuhting tot
bestellen. (110J)
Onze Prys-Courant is voor een ieder verkrijgbaar.
AMSTERUAJI. Keiïi-rsgraelit by de Leliegracht.
^puiMtraat
'Kantoor: Ho Ie i n 2.
STOOM
Boek- en Steendrukkerij.
UVKi XOT.VS met linn.1 bedrukt, vnn af f 1.
l«« RKKKMXGKX . . . .
».10()0 KWITAXTIKX r »' t.
' UKXl MKMOUAXDUMS , Ó.
UIJ i(roo«erelioeveelliedleii aanmerkelijk
iBarr In pril*.
Hendriks en Van Slceiïbcrcn,
1XSTKUMENTMAKEUS. (1104);
(11
\Vurmuesstraat. 15'J, bij de Papcnbrugsteeg,
AUMT
vervaardigen alle soorten:
en*
Orttioiiaeilisclie Instriimeiiten,
zooals : Beciibeiijvcls. Machines lejjen
Ruggegraats, huiislarmcn, kunslbccnen, enz.
NEDERLAND.
Driewekelijkschc Mtüldicnst mot Ncderlandsch-Indi
via \ A P K F, S.
(De StooinsclK-pc-ii varen van NIKUWEDIEI', in convspondonlic met deo irein,
die des namiddags ten 12 n. 5(i m. te HELDER aankomt)
Eerstvolgende Expedities naar: ,
PADANG, BATAVIA, SAMARANG en SOERABAYA.
30 Iliiart: Stoomschip Consul.
6 Aprils H i! u ia.
^0 ., .. Prins Hendrik,
* Napo!» wordt op deze buitense-vone reis 'niet aangedaan, tcuüij by uitdrukkelijke vcrcenkorast niet
Passagier».
Adres voor Passage:
l ' 'J.
ICC T I K,
tooiiivaaftuia
DACit-LI-lKSCtlE DIEXST' voor TersoHcn' ert Goederen tnsschen VLIüiüIXfiEV cu E.OXDEV
' via aVKEXMBOKO. . ' ,
Vertrek uit . t.O.
Vietiiriii Station .
Adres vuor Lading: te Amslfrilnm bij de l'aründnors DE VBIKS et U°.: tePnftenlam voor de CoyiiAD
011 ?.e..W^'s IIJ'<X}>I!Ik ''.Ü'du l'iir;,«adoor.s Kl'Yl'KU, VAN DAM & S.MUEll, en'vóur de JfADUX 4
bij 11U l) ui it lil.HKIlL i /.r.N.
Voor Bi-levenvervoer Vordt dexc Muildienst door tle IVtailministratie aangekondigd. (1105)
Vertrek uit AMSTEftDAM (Uo^terspj 2 u. ."> m.
' lllEM (Uijnsp.) u. m.
,'IDEM (II.ill. Sp.)3u. :Vm. des 'avonds I.udjwte l'lill . .
Aaukoiji-t te VI.IS.S1XGEX. (de^avoiuUl^n. U nu ?! Holborli Viaduct.
?'?" _ LOXDEX (vuorm.) >u..?? 111.
f* u. -ir> m.
K u. 43 m.
S u. 40 m.
Kou tingen uHgczuuileril, .
» ']!i'i;i'yiTS voorzien fin '2ilïl;l. b!lj<-tteH f;uniie'u <«IH boord )?'(« h<:t Sitton gebruik initteit leycn
bcMiiuj i'ini: ruor'rnMe r<:is f ?!? ifO. '
Inf6rm:>tieii ver-trckki-n: de Iléeren Asenten I). & P. ? KIEVI.TS. te Amstenliim, ;remnchti<;il
Oóeileren op (loorvrathti-oonno-^einetiten aan te nemen: alMiie'le de Maat^chnmiy .tot. Exploitatie vuil
Stan^-Sponrwi-pcn. llt.rcau XKELAXD. te ftreuht do Iléeren DEST, liIJLEV -S- C"., llooldayriifen,
I*i2 Cauonstreet. te/.OM('i'«,' «u . (HH'i)
VusstN^N, Juli 1S7.7.-. ' ; : UKOlHECTlE. '^
Genei'a! Stcam Kavigaljon Company,'??'.'
Wordt pei-raagd' om sjiöedig in dienst te treilen j
een Pakhuisknecht, P. G., van ;i;oede iretuif,'>eliril'ten |
voorziet), bükcinHieid niet C'raueii en JIcel strtkt tot
aanbeveling. Aanbiedingen met o]>fe'av<; van k-eftyd
en verlangd wordend loon" worden ingewacht, omler
lett. 1)., bij de Boekhandelaars M. SC'HUUNEVELU
& ZOON. JJeui-i'Straat j, alhier. (Htftij ' j
1III.
Een UUnCiÉH JOXGELIXtr, van déT. U., zeven
jaar bij bet Ilürló^emhkeri vak werkzaam, wen-elite, j
te Amsterdam óf Omrtivken geplaaUt te wordun. \
hrieven worJen onder lett. T., 'ingewacht,' Ijurenu j
TJc 'Amsterdammer, Kokin ^.
Jt O T T JE 19 MM A. JÏf-Zi « Ar S9 E. i\T. '
VOOR GOEDERE* E* VEE,
De Stooiusuhcp«n'dezer M«at«oliappij vertrekken 'gerogeld eiken '
WIXSKAO en ZATE»a>A«r ?
In direete verWoain? met de U>XO«X 'ASD XOnïIMVESTERX K.VILWAV. tle tHAXXEL ISLAXIIS,
' Sl'AA.NStHB en POItTKiEESCIIE HAVE.NS en «IBISALTAI!.
GOEDEREX w irden tegen matige vriichtverhpoging franco poinicilic geleverd. :
Ieder Colli moet daartoe voordienxiju vaneenplu'.tótiket,grutis bij de O ndorgck-ekenden verkrijgbaar.
:.'...'? GEintOEÜEUS SMITil, Agentpn.
(lliHi)
AMSTERDAM-HAMBURG.
OMI tle ?* tlagen vertrekt een SfoohtHcliiit. '
Adres hij VAX ES & VAX OMHEItEY, f,i'ldersclic\ade, .M. Amsterdam.
I». A. VAX ES Je Co.., Rotierdiuu, E, G. LOEI1BS. llarabni».
Crreat Easteru
Geregelde dagelijksche dienst tusschen
Et O T TE UI» AM en I, O X l»
VIA
Toor Passagiers, Goederen, en Vee,
4 Is
wor'ilt' -op '*en- Kantoor alhier gevraagd 'een actief
Burger Jongeling, een
coeJc.liandi-c6ri.iveiicieeiicenipfzins bekend met de r'raui-che , taal. Ilricven franco,
sub. lett. X, Bureau Dt A,m4teri1<nMuer.\\vkfo"2.
mei
? ' ?" ? V K 11 T K E K T IJ »,
Vnn n«»TTt:m»A7I <lnjB;flijki-« '» iinmhldnfcs «c 8 uur 3O min
,. I^O^'JDK^T -s avonds 9 uur f O ml n.. />tr spoor riafrar,cïJ<,
ZONDAGEN UITGEZONDERD.
liehalvc de dóoi-biljetteu naar alle 'Stations van hovenncmeldo Maatschappij, 7-ijn ook directe lüljetten
naar verschillende plaatsen van EXGKLAXD, SCHOTLAND, 'IERLAND por Londen it -Vorth Western óf
per Midland liailwny verkrijgbaar gesteld. . ?? ? .
, . ?' . . '.'?'.'? IICDIÜA PIETERS, A/enten,
. XL'HSE.-WAXÏEi), for a lady. living iu llollarid,
in August oi1 Sl'ptetnher, a rcgular Protestant
English- nurse. Kind, accustomed tp take the eutirc
charge of a baby. Must bc a good necdlewonmn.
Letters, stuthi!; particulars and referenccs, to A. D.,
Post-oftice, Arnhem, Holland. .
JXERD
biedt zich aai), P. G^, middelbaren leeftijd, van goede
getuigen 'voorzien van gedrag en bekwaamheid, van
veel}hrige dienst. 'Brieven fKino», lett.. P., Itureau
De AuistertliiiMutr, IJokin 2. (10110)'
Eene Kfnderjufvrouw, P. G., van goede getuigen
voorzien, zag zith (raarne met Mei bij .jmigdige Kin
deren geplaatst. Franco brieven, lelt. J. i>. !<.,
Koninginnegracht 4, 's llage. (KOI)'
H. & J. Stl TER.
FABRIEK VAX
(Kul:!)
Sloomkclcls en -Würklaigcn,
tte Hollantlttcltè'fnltt,
ickerstraat 20 ch 22, te Amsterdam.
Grootste Naai-Machiuenfabriek der wereld.
i. * ' ' ' ? ' ? .'','? i '..;'?. < ' . - '' ? .
Uc echte Oi-igineele Siriger Xaai-inactiincs zijn ontegenzeggelijk do beste n ? deugilzaaiustu Na&imaclnnés
voor liui»selUk ais handwerkers gebruik. <
. Iedere Originecle Sinter Slaclllnc draagt liet nevenstaande fabriek?tnurk; zonder dit
.merk is g'eene Maclilne eelit.
Prijs al naar uitvoering. \Vekelijksclie afbetalingen van af ? 1.?zonder prijsverliooging. ;
Teven» heboen wij de eer het Publiek: beleefd attent te ihaken, dat oiis.MAffAZIJN en WINKüiL
VERPIiAATST i's van de WarniOC9«traat 196, naar de
2:5 KAlVERSTRAAT' «ö, hoek Spaai'iiotstceg.
AVat dus. van n n. «Pons niff aüres alhier /.ijn zal. ' \ .'.-.?
tiet Generaal-Mepöl voor itct Koningrijk der Nederlanden: *
*i T i: H E9 A3Bt «S Halver straat, $*? »>
?Voorlieni' WAttMOESSTRAAT 170,
Jnaguzijn vaiiTliee*
"
Aiustenlani, Daiiinik over', de Beurs, 90.
Ijveren CIIINESCIIE THEE in alle bekende soor
ten yan uf dp goedkoopste tot -de alleriijnste, en
Gros en en Detail. Pfijsoourantan gralia, . (1103)'
IÏI;TSI;CCI:S\ A
UU ?'
'??
(1109)
IN DK
.zijn ouovcrtix-fWi! «JITZWAftTK IKHf, in rnikjel
i . . ' Viin ft rent,
ziju tegen ^ attr en Vuur bcstnnilbare t-hin«»che JLM.Tf ,
vau 2ti Ctnt per Oaniit ,
rijn ulumbL-kciiil kulotsn»! |ioc,ll(oo|i PAKHAPIER, van
' . l il Cent per bock. , ??.'?'
..J'- ontmijn tic iiicuwUu I» A AUWEI.nEKE.OEV.
atl nlle.» stel, Koopt
het <l<itlelijli.
Stoomdruk El.LEUMAX, IllRllS & C|i. Amsterdam.
BIJVOEGSEL behoorende bij DE AMSTERDAMMER van 24 Maart 1878.
Verbranden «f Begraven V
De lijkverbranding (crematie) 'a een van die
onderirerpen, welke in de laatste jaren allerwegen pennen
in beweging gebracht, gedachtewisselingen uitgelokt,
zelf een geheele literatuur in het leven geroepen
hebben. In ons vaderland U 4e lijkverbranding nog
immer een punt in kwestie. Velen wetuchen ze inge
voerd te zien, anderen pleiten er met alle kracht tegen.
liet ia onbetwistbaar, dat de voorstanders zich wat
gematigdheid betreft, gunstig van de tegenstanders
onderscheiden. De eersten vragen slechts: .?geeft
ons eenvoudig verlof met. onze dooden te handelen
zooals wy verlangen; belet ons niet het stoffelijk
overschot onzer betrekkingen te verbranden wanneer
we dit bshoorlyk achten. We wenscheu slechts
vrybeid in dit opzicht, en v illen anderen, die bezwaren
mochten hebben, volutn-kt niet dwingen ons voor
beeld te volgen."
Zulk een verzoek is gewis alles behalve onbillyk
of ongeoorloofd.
Wat daarentegen merken we by den tegenstand
op? De bestrijders willen de lijkverbranding verboden
hebben. Ze verlangen de feitelijke handhaving van
het vaii oudsher Lebruikelyke begraven, ook tegen
over hen die dat begraven om verbchillrnde redenen
afkeuren, ze wenschen de toestemming tot de oprich
ting van lykovens geweigerd te zien. De uitzonde
ringen hierop z{jn by de tegenstanders zeer gering.
Ze staan dus in redelijkheid beneden de voorstandeis.
Aan de eene zijde volkomen'vryheid, aan den anderen
kant bepaald dwang.
Verschillende argumenten, waaronder tiiet zelden
da allerdwaaste, worde.u aangevoerd om v! het scha
delijke ,(?) der lijkverbranding te betoogen, Of wel,
om op het 'gevoel te werken en dan liefst op het
niet redeneerend gevoel.
De meeste dier argumenten verdienen niet meer
dan een eenvoudige verwijzing naar den snipjiermand.
Met allen eerbied voor enkele geleerden" rekenen
we daar b.v.b. ook onder de curieuze bewering als
zou gebrek aan zuurstof ontstaan bij toepassing van
het crematiestelsel op groote schaal. Slechts twee
zyn er, waarvan het eerst o valt in do categorie:
betoog van 't schadelijke, en het tweede moet dienen
om op 't niet redeneerend gevoel te wei ken, waarvan
een korte beschouwing voor de zóoveelste maal, niet
overbodig te achten is.
Het eerste argument is gegrond op de
moeijelykheid der ontdekking van de misdaad van vergiftiging
by iuvoering der lijkverbranding, het tweede op de
' zoogenaamde afschuwelijkheid" van het proces zelf.
Laat ous een» uien.
Met hot eerste argument behoeven we ons niet
lang bezig te houden. Vergiftigingen komen
geluk?? kig zelden voor. Vooreerst zullen siechts
betrekkelyk weinigen van de bevoegdheid de lijkverbranding
toetepassen gebruik maken. Een punt woordoor de
practijfhu toepassing van het argument tot «en
;mimimum van mogelykheifl wordt terug gebracht,
Zy die vreezen dat de neiging om tot vergif den
toevlucht te nemen door lijkverbranding zal toene
men (en men beweerde dat in vollen ernst) zien
Toorby, dat ook de afschaffing van de doodstraf de
misdaden in het algemeen volstrekt niet heeft
doen toenemen. Waarom dan zou in déze of gene
bijzonderheid datgene tot logische gevolgen leiden,
wat in het algemeen volstrekt niet opgaat?
Maar toegegeven zelfs dat een vergiftiging in een
uiterst zeldzaam geval onontdekt zou blijven, dan
staat daartegenover het feit, dat de verbranding uit
een sanitair oogpunt honderdvoud verkieslijk is boven
het aanleggen van kerkhoven met hun afschuwelijke
uitwasemingen waardoor langzaam maar zeker wordt
geïnflueuceerd op de gezondheid van'duizenden, op
wier levenskrachten onzuivere atmosfeer verwoestend
werkt. ?
Wie meent dat we overdreven raadplege maar
eens bewoners in den omtrek van kerkhoven'eu ze
zullen alleu verklaren dat zd wel degelijk de uitwa
semingen der graven nu eens meer en dan eens
minder, bespeuren.
Nu gaan onzes inziens maatregelen tot bevordering,
der gezondheid van velen, boven maatregelen waar
door in een uiterst zeldzaam geval de ontdekking
van een enkele m.Udaad wordt vergemakkelijkt.
Hier dus heeft weder verbranden boven begraven de
voorkeur Maar er ia bovendien een radicaal middel o.m
het argument feitelijk tot nul te reduceeiten. Men
schouwe eenvoudig de te verbranden lijken vóóraf
nauwkeurig. Daardoor'wordt het gevaar door de tegen
standers gevreesd in eens onmogelijk gemaakt. Dat
zou vooroerat niet zooveel werk geven terwijl men
later, wanneer velen de crematie toepassen, wel zou
hebbep leeren inzien dat het genoemde gevaar eigen-'
lyk onbeduidend is.
En nu de afschuwelykheid" van het proces. :
.'. Men heeft breed uitgewijd over lucht van ver
brand vleesch en vet, knappende lichamen, harstend
vel, opkrimpende spieren," kortom een reeks van
tafereelen is, vooral iu Engeland, door de tegenstan
ders ontrold ten ein Ie toch maar op 't gevoel te
werken. '
Men verbeelde zich:;zijn eigen vader, moeder, kind
of vriend in 't vuur te werpen, ite verbranden! Ont
zettend! :'
Zeker zou 't zoo zijn, wanneer dat. stoffelijk
overblüfoel bewustheid eu gevoel bezat. We gelooveh
intusschen niet, dat in dat geval de voorstanders
van het stelsel ,tot de toepassing zouden wenschen
oyertegaan, 't zij voor familie, 't zy voor zichzelven.
De kluizenaar van Douglas Jerrold zei 'in ziju
«LevensBeschouwingen" zeer .juistj dat we na onzen
dood evenmin met ons lichaam te maken hohlien,
als met een afgedanktên jas, of. ouden. Wandelstok. ,
Het afschuwelijk doodshoofd," zei hy, is de kooi
waaruit de Vogel het daglicht te gemoet vloog." .
' i Vóór 't stoffelijk overschot óp zichzelf komt dm
geen gevoel te pas, medelijden daarmede is misplaatst,
ja belachelijk. We hechten te yeel aan 't lyk omdat
we niet genoeg letten op den daaruit vertrokken
geest. . . : .? . ? ?
Wat dan? Wel,' zegt men, de verbranding
beleedigt het gevoel der overblijvenden. 't Kan moge
lijk zijn. We gelooven in ernst dat, er menschen
zijn wier gevoel geschokt kan worden'by hot enkele
denkbeeld der crematie, dat er anderen zijn die in
het begraven, het sluimeren onder gras en bloemen"
zelft veel poëzie vinden. We zullen de twee stelsels,
verbranden en begraven, ook in dit .opzicht eens
naast elkander i :cggen volgens de eenvoudige werke
lijkheid, i
We willen u feena een ly'koven binnenleiden, en
dan moet ge, waarde tegenstander, eens eorlyk
bekennen of uw gevoel, zulk. een grooten «click be
komt en wat ge het afschuwelijkst vindt, verbranden
of ontbinden. . .
We behoeven de inrichting van den lyknven, alge
meen genoeg bekend, hier niet te beschrijven. Luistert
slechts naar een voorbeeld van zijn werking; we
zullen het tafereel niet verfraaien. ..
Ons voorbeeld is ontleend aan verscheidene reeds
bwUande, die alle met elkander in overeenstemming
z\jn, doordien het stelsel waarop de bestaande
lijkovens zyn geconstrueerd in gronds'ag hetzelfde i*.
Zoo werd in Dr. Le Moyne's lykovcn U
WashingJton, Pn-Amerika, ten vorii(en jare hét stoffelijk
overschot van Baron de Pain» iu tegenwoordigheid
van de famioleden ei) vrienden benevens tal van be
langstellenden en vertegenwoordigers vau de pers
verbrand,. De Aniericaauiclia bladen, o. a. de anner
of Liy/il gaven daarvan beschrijviugen die op het
volgende nederkomeu.
. Het lichaam werd eerst op de katafalk ili de net
gedrapeerde receptiekamer neder^elegd, nadat het
uit de kist genomen eu in wit linnen was gewikkeld.
Men had het eeuigszius gebalsemd, gelijk dit meer
malen by het stoff lyk overschot v«n aanzienlijken
plaats vindt." Na het houden van een gepuste rede,
gelijk die dikwerf' by graven wonlt uitgesproken,
werdoverhet lichaam wat wierook en welriekende krui
den gestrooid eu nadat er een paar immorMlen kransen
en bloemen op waren gelegd, was alles gereed. Het
lichaam werd nu door de Doctoren Le Moyne,
Arshdale, Newton en eenige vrienden naar de opening van
den oven gebragt «n daar op eene slede van ijzer
draad nedergelegd. Deze slede dient om het op
eenigen afstand van den vloer van den oven optehoudeü,
waardoor de hitte vun alle zijden kan inwerken.
Men weet. dat het lichaam niet in het vuur wordt
geworpen" maar eenvoudig door krachtige inwerking
van felle hitte in den "innensten oven (waarbuiten
de brandstof, in casu, gas is aangebracht) wordt op
gelost. ? Het geschiedt, op de zelfde wyze ah waarop
men het een of ander in een leinen, heet Bestookten
kachel- of bakkersoven, door voldoende hitte zon
willen verbranden. Toen het lichaam op de slede
voor de deur van den oven was nedergelegd, werd
die' deur geopend en'het lichaam op de slede zacht
en behoorlijk naar binnen geschoven Daarby ont
wikkelde zich dadelijk een geur van wierook en
kruiden. Men weet dat de lykoven vooraf op de
vercisclite temperatuur wordt gebracht door dien ' de
muren gloeien. Om niets te verbloemen voegen we
er bij dat vóór de oven gesloten was, zich tevens een
lichten jeuk van gebrand vleesch ontwikkelde die
echter onmiiMelijk na sluiting weder verdw 'en. Die
reuk zal echter wel niét onaangenamer op de
reukzenuwen werken dan de grafl>-cht" onder gewone
omstandigheden. De oven bezit, een inrichting waar
door men kan zien wat in het binnenste voorvalt, eu
van 'deze gelegenheid maakten o. a. de aanwezige
doctoren 'gebruik. ledere tien minuten werden
aanteekeningen gemaakt. Het lichaam nam onder den
invloed der sterke hitte zeer snel in omvang af, en
de vloeibare deelen verdampten zeer snel in den vorm
van gaasen en rook die door den schoorsteen opste
gen en zich in de atmosfeer oplosten gelyk iedere
andere damp.
Na verloop van bijna een uur was reeds de uiter
lijke vprm verloren gegaan. Toen ongeveer twee
uren verloopen waren, was nog siechts een kjeiue
vormlooze massa, waartusschen nog enkele beenderen
zichtbaar waren benierkbaar; iets later werd aan de
slede een lichten stoot gegeven en de geheele nog
overige massa viel als een hoop asch ineen.
Het geheele proces had twee uur en twintig minu
ten geduurd en na afkoeling van den oven bleef een
kleine hoeveelheid witte asch over, die do»r de be
trekkingen zorgvuldig in een Urn werd geborgen en
medegenomen.
Sommige voorstanders der lijkverbranding bewaren
die asirh in hun woonstede, anderen ledigen de urn
eenvoudig in de aarde en planten er bloemen op,
Zooftls'dit dikwerf op gewone graven geschiedt.
. Ziet daur nu onbevooroordeeld het crematie pro
ces u voorgesteld. Zoo ge wilt denk er dan
brandend vleesch en wat (ie maar bedenken kunt dy.
Stel hier nu: tegenover het ontbindingsproi'es dat
in de kist, bij begraven lichamen'plaats heeft. !?tel'
U het lijk voqr ter prooi aan wormen eii ongcdiertën,
en vergelyk dat walgelijke proces bij het boven be
schrevene, .
We zeiden in den aanvang dat we ditmaal slechts
twee argumenten tegen de lijkverbranding aangevoerd;
wcnschten te behandelep. Zooveel is zeker dat
zeer veel vóór en zeer weinip tefren hot stelsel 'u in
te brengen. Dit toonde, o.a. Sii Henry Thompson in
Contenijiornry Jicvieuic ieeds in 1874 uitvoerig aan.
I)e verbranding bewerkt spoedig en zindelijk wat het
begraven zeer langzaam en vuil in het Wen roept
nl.: de geheefo ontbinding vaip het organisme. Wat
in het eerste geval een paar uren tijd vordert, kost
in het tweede maanden en jaren. Het doel blijft vol
maakt hetzelfde. . Het sanitair oogpunt roerden we
reeds nan. De lijkverbranding is totaal onschadelijk
voor de levenden, het begraven is dat alles behalve.
Wanneer men in duxen van kostbaarheid spreken
wil, wint het ook daarin de verbranding. Een cre
matie kan nog niet ileiielft van. een gewone begra
fenis kosten. i
Men heeft den voorstanders wol eens ironisch ge
vraagd, af de a.=ch niet tot. mestspecie te ge|de zou
zijn te maken. Me i kan daartegenover vragen of de
fabricatie van beenzwart, het 'draaien van knoopen
enz. uit' m'enschen'beendRi'én door db voorstanders
zooveel fatsoenlijker wordt geacht en of z.e 't een
aangenaam gezicht, vinden op afstegen paden van
kerkhoven niet zelden brokken dóodebeendcrei) te zien.
De -voornaamste tegenwerpingen rusten op onbere
deneerd gevoel en gewoonte. Wat de laatste nangaat
.vele' volkeren der oudheid verbrandden hun dooden
(zie o.a. Thomas Rrowne in zijn llydrotnpia). Het
"zou dus alleen terugkecrén tot een tjcitflc, gewoonte
der oudheid zyn. Zeer zeker de al^enit'êne invoering
zou eerst langzaam'tot stand komen. Een behoor
lijke plechtigheid Van handeling onder het opzicht
van bekwame en fatsoenlijke deskundigen zou ,er
veel tóe bijbrengen de feitelijke uitvoering allengs te
doen toenemen. .
In verschillende landen is reeds toestemming tot
lijkverbranding'gegeven. -De voorstanders verlangen
niet meer. Het ia «?enschclijk dat rai>n- ook hier
met kracht diétoestemming xpeke te verkrijgen. Is
die eenmaal verkregen dan zal men het voorrecht
hebben de vraag practisck toetelicli'eu:
VERIIRAXOËN OF ONTBINDEN?
Ken glaclKotTer van....
Wanneer zal dat anoniem scliryvcn in de dagbladen
toch eens ophouden?
Iemand, die zich ongevraagd op den voorgrond
Stelt en zijne mcening in het openbaar wenscht bloot
te leggen, pioest zich niet door den ^hiicr tier' ano
nimiteit dokkqn, maar door het. nocinon van zijn
Bftam de gelegenheid openstellen, mot hem van
goflaifhten te wisselen. Uit gercrx van dagbhutun moesten
zich insgelijks verbinden, lk ingezonden ut uk, dat
niet Rcteekend mag worden, uf te wij/.en. ?
In De Amsterdammer van II. Zondag komt, onder
boveiistaand'en titel, een ingezonden stuk'voor van
K.; op de daarin behandelde zaak wensch ik niet'
terug , te komen, allén daarop dat K. de
Italiaansche dubbele boekhouding (leelyk pleonasmus)
aansprakelijk wil stellen voor eventueel verlies, bedrog
of diefstal.
Dit is evenwel onmogelijk.
De boekhouder constateert, bij het opmaken zijner
balans, het- saldo Diic.rsc I)tl,itcurtn; dit'naldo re
presenteert het bedrag van ver-chillendu openstaande
posten, welke nog niet veivvptuoord.. zyn. Hetzelve
behoort bij het Actie/, evenals het saldo der Kn.i.
Zyu er nu ouder die posten enkelen, die wei-betaald,
doch door hem, die daarmede belust i", niet verant
woord zijn, dan blyft de boekhouder daaromtrent in
het onkundige- verkeeren toldut de aandacht valt op
die, volgens dei boeken, slecli'e betalers, qf de eene
of andere omstandigheid het gepleegde bedrog doet
ontdekken.
Noch de Italinansche, noch welke andere wy'zo vnn
boekhouding uok, is iu staa: dergelijke feiten te voor
komen. Wat nüft verantwoord is, kan niet r.oidcu
geboekt. ? ?
De fal>el van het dagen achtereen zoeken naar een
halven cent is alleen uitgevonden, om boekhouders,
die de zoo hoog noodige accuratesse missen, een Arhijn
van activiteit te bezorgen. In het wezen der zaak
brengt zulks geen verandering te weeg,-alleen tijd
verlies. {
Een rationeeler middel om dergelijke gevallen te
voorkomen, ia het toekennen aan verantwoordelijke
betrekkingen van ruimer salarissen, mee overeen
komstig de behoeften en ei.-clien1 der tegenwoordige
maatschappij,
.1. J. NIEI wMEUKft,
Boekhouder,
? ' Paleisstraat N*. 4
Op de vraag van den Heer N.: Wanneer zal dat
anoniem schrijven in du dagbladen toch eens ophou
den V" antwoorden wij: Overeenineeeuwen misschien!
We voegen er oij, dat wij des Hecreii J. J.
Nieuwmeijers brief Z9n >er bezwaar ook unoniem geplaatst
zouden hebben, zelft» al ware dat schrijven iets min
der onbeduidend geweest dan het bovenstaande.
Wij geven den geachten inzender in overweging;,
het stuk van den hei-r h% nog eens aandachtig na te
lezen, allicht zal hy ittvn b«i|<«nren, diit hij die
eetivo'idige regelen niet begrepen hè, l't,d iar de >clirijve,r.
dien hy bestrydt, uitgaat v n de mrening, dat,"een
boekhouding ter wereld'iets baten kan, wanneer zij
niet van een voortdurende nauwgezette controle ver
gezeld gaat.
RED.
ALLERLEI.
Cleopatra's Needle'1 (??. zooals men weet setlei-t
eenisen tyd in Londen aangekomen. Zij list in ilen
Theems en wacht nog steeds op vasten wal te wor
den gebracht. Daar de plaats wanr zij zal worJen
opgericht noR ni*t definitief is aangewezen, zal zij
zeker nog wel eenigen tijd in de wateren van den
Theems hl. ven liggen. Inmiddels heeft meniireen Af
vraag geopnerd waarom die zuil den naam van
,-Cleopatra" draagt? Velen hebhen den wenscb geuit
iets meer omtrent' die eeuwenoude zuil te wet*n.
Ter voldoening aan dien wensch en ter
beantwuording dier vraas diene het volcende:
J Meermalen was door het Egyptische Gouvernement
| aan de Engelsche Regeering nansreboden deze oMfck
ter be'chikkinff nn Engeland te *telli-.n. Het
nan| zoek was steeds van de hand gewezen naar aanleiding
j van vroegere mislukte pojrinpen om de zuil te
ver1 plaatsen. Ee» hernieuwd aapbod van den
tegen?': woordigen Khedive wni-d echter aansenonien.
De namen van de ,Heeren John Dixon en prof.
Erasmus Wilson zullen voortaan steeds met dézuil
genoemd worden. Hun toch komt' do eer der
over. brenging toe. ? Professor Wilson nioet zelfs f 10,000
1 tot de ko*ten van overbrenging hebben bijgedragen.
l Een ijzeren vaartuig, door den Heer Dixon
ontj worpen voor het vervoer van de .Naald'', werd in
j de Thames-Iron-works . vervaardigd en i
afzondrr; lijke gedeelten h.inr Alevandriësezonden. De
stuk; ke» werden om de Naald geklonken t«rwyl zy op
: den grond lag, waartoe de grond bij gedeelten werd
; wegftegravcn.
j Toen dit gereed was had het transportvaartuie met
de obelisk daarbinnen de gedaante van eene
cylinderi x-oni'ige ponton van 30 meter in doorsnede.
De (vlinder bestond uit 8 waterdichte aflêelingen.
door sterke beschott.cn gescheiden, waartu^sche.n de
Naald heenging, rustende op kulosaule houten balken,
overdwars tusschcn de tegenoverliggende beschotten
j pe«teld. De .voor- en'' achtergedeelfen werden nie^r
dan halverwege met een specie van knik (concrete)
gevuld, teneinde hét omkantelen, te beletten, Het
gewicht :. van j de obelisk is ongeveer' 1^5,000. kilo en
het gewicht der ' Cleopatra .(het vaartuig) wcnl.op
kilo geschat. Toen de
.
van het vaartuig behoorlijk waren in elkaar, gepasl
en vastgeklonken, weru het te water jateluten. Het
was van eene dek-kajuit, een. mnstj een bras en
andere onontbeerlijke zaken 'voorzien om het geschikt
te maken zee te' bouwen.
Den 21 Sept: 11. nam het stoomschip Otga het op
' sleeptouw en (Ie twee schepen vorderden geleidelijk
met eene snelheid van 7 knoopen tot den 14 October
? d. a, v,, toen een hevige storm in de baai van isc:>v
Cte<>i»ttra van .0?/7«" scheidde. , Een bout, afgezonden
tot n-dding van hen die zich aan boor,d van 'de ?
CltOfijntra bevonden, werd nooit weêrgezien; Een
iwctde boot bnicht de bemanning der Clcoiialril aan ?
booid der Olya. Een langdurige poging um de eerste
i boot te vinden was vruchteloos.' Toen, de Olya op
de plaats. terugkwam1 wiar zy de Cltdpatni gelaten
had, was deze spoorloos verdwenen. Men dacht
niet anders dan dat de obelisk guzonken was. Met
die tijding kwam do Otga te Fnlmouth aan.
De heer Dixon hechtte geen geloof aan dit bericht
en werd spoedig, in zijne opinie gesterkt door de
tijding, dat de stoomboot 'Fittmaurice haar in
Ki-rroJbiiai binnen gesleept had. ' . . .
Na eeni^ oponthoud tehgevolpe ener, netelige
kwcst e lover bergloon bert-ikte zy Londen.
? De Naald is een blok graniet uit n stuk, .21 meter
hoog, hebben de 4 zydcn i|er haris respectievelijk eene
'afmeting van 2.4 meter eu dio aan den top eene
lengte van 1.4 meter. ' ,
2000 jaren yooif onze' jiiartelling waren de steen- ,
groeven1 van Svenêhet tooneel van levendige bedrij
vigheid. Een kolossaal grahietblok werd door duizende
werklieden uitgehonwen en voor een tempel van eene '
.plaats1 On" genaamd, opgericht. 6 toortt'elijke zui
len werden nabij dien tempel van On of Heliopolis,
??de stad van de zou" gepfaatst. Van die zes is er
nóg eene daar ter plaatse aanwezig. Twee dezer
zuilen w«i-den naar Alexandriëovei-gebracht. Zy
dragen den naam van Cleopatra. Die overbrenging
mag ongeveer ten tyde van die veelbesproken koningin
begonnen zyn, zeker is het dat zy eerst n» huren
dood, die 30 jaren vóór de Christelijke jaartelling
plaat» vond, te Aleuodriëwerden opgericht. Het
is niet onmogelijk dat 7ij het pi m tot overbrenging
dier zuilen (»«'>p|jerd heeft en dit U in w.uuhaM liet
eenige wal zij "ui* met de zuilen te dwn luid. Gezien
heefl iy ze nnoit.
l)iu bci>!e zuilen hebben gedurende 11* O juren na
li::nue eerste, overplaatsing to Alexandrë«estaan.
Eene dezer milen w«cht nu ee.no voej.v.:ime plaata
om in Londen te worden opgericht.
Ue I-'rausrhe ru|»eeriiiK heelt de leerlingen vnn de
Kcule dm iieaux Arts, die den ;/?'<? (Ie Ittime be.h»len,
vryijeiteld van den krijgsdienst, op vuur-vaarde dat
zy' den hehourlyken tijd aan de Ecole de R inic
do<>r^brengpn, en al hunne overige verplicht iiiire.ii jegens
den at a» t vervullen,
Van Emanuel Gribel, don ook hier tu lande zoo
bekenden en geliefden Ihiitsrhcn dichter, is een nieuwe
bundel vericheuvii. SjiiltlierWMatfer, (Stuttgurt bij
Cotta), geheel in den peest van zytie vroegere gedich
ten, innig en dfchterlijl: van inhoud, l.eschaafd en
zuiver van vorm.
Naar aanleiding vun hef aanstaande eeuwfeest van
Voltaire, heeft een rijk Hongaar aan ds (.'.mnnis^ie
aangeboden haar den rotting van den philoioof te
zenden, voor i'e tentoonstelling. Sedert dit bericht
bpkend geworden N, komon van alle kanten eigenaars
van rottingen op, die allen beweren de echte te
bezitten; alleen te Pary* lieweert men dat er 300
zyn, en ieder Engel* h kasteel bezit er een.
De conciërge van Ferney, Vultaires buiten, schijnt
er een even wiustzevenden handel in te draven, al»
de conciërge vau her .'lot Terliiigen,'ouder S.vueiiheiin.
in de Jucobakaunetjes eigenhandig door de «ravin
vervaardigd.
De nieuw 'ingerichte zaal van den Skatinuf Rink
iu de Avenue du Uois de lioulotrne is den ~2An Maart
.geopend. Het terrein voor de gchaataeiiryder-i ij-K*0
meters lang en 25. breed; de omgeving i- een paleis
met levende bloemen, spiegels, voguls, schilderyen.
kunstwerken, een buffet, een orkest, eene galerij en
eene zee van Ik-ht. Men heeft er.ook wetl-trijden
tfeorgaui'eer'l, op de vlakke baan en met hindernis
sen; het zal een e nieuwe aantrekkelykh- id zijn vuor
de. bezoekers der tentooi^tellintf.
De oudste der witte olifanten van den koning van
Siain is ge.-toi veu'. Het pan-che Si«.n)ee che volk U
in diepen rouw; te liankok wordt voor deze viervoe
tige godlii'i(l).. een luisterrijke teraardebc-tellin-j
voorbereid. Bij zijn leven ontving liij, iu zijn paleis
met jrou'l eu edelj-esteenten oveilade.ii. de ImMe van
illcn. ook van do andere olifanten, en boog alleen
de knie voor den koning zei ven, zo.idra hij dezen
*ag hii,nfukonu>n. Voorwaar, eene Rued
gi-die-*eerd'- godheid en die de onderge-chikthvi.l van. de Kerk
aan den Staat wel inzag. Voor hem w.tren Ue
Pru;si-che Meitveiten uift u.liii.
Oiutien' de olifanten, zoowel in Vooi- al- in
AchterIndië. worden onk 'lour reuiger.* tal van
liijzoinlerheden verteld, <Ue zoowel vsn de goed? dre^-uur als
>ao den uitstekendeu aanleg dezer dikh'iiden getuigen.
De Radjah van Mansour bezat eene ejllectie olifan
ten, die rch.ermon geleerd hadden. Een ; ervaren
ichernun^e^i er had hen ingewijd in ai de geheimen
en kunstgrepen vnn hè* vak. Wanneer er feesten
aan het hof waren, hielden ze met veel behendigheid
den strijd vol tégen de Enir^lsche soldaten die <le
liifwacnt van den Radjah uiünakrn. Zij houden met
den muit de floret, natuurlijk zonder vo.or of achter
uit te treden, zoo behendig als eenig schermer.
Nauwelijks waren di 'wa^eu*. gekruist, ot' het. hunne
schoot met Miksenisneiheid vooruit eu 'weer terug,
Dartelde behendig, maakte scbyn>t^oteti, beschreef
ongenaakbare cirkel* 'en had bijna altoos na weinige
minuten den tegenstander eenige malen getroffen.
Eens stelde de Radjah twee olifanten met werke
lijke degene gewapend tegenover elkan er en liet
ze vechten. Bij den eersten stoot werden de twee
tegenstauders aU razend, en het was onmogelijk ze te
scheiden, terwijl de overige olifanten -lechts met groo
te moeite te weerhouden waren van aan den stryd
deel te nemen. Nu ecnigen fyd waren beiden op
de kwet-bai'e. plaatsen met wonden overdekt. Toch
merkte men op dat hunne wapens geheel de bewe
gingen uitvoerden, die hunne schermmeeiteri hun ge
leerd hadden. '
Kolonel Evans, die dertig jaren in Oost-Indiè' en
Ceylon, de olifanteulanden, op verschillende plaatsen
ia gedetacheerd geweekt, verhaalt eenfeit.dat bewijst
hoe zelfs olifanten-zielen
kunnen zyn, in lief en leed.
Men had iu de jungle een groote dryfjacbt gehou-'
den. Een nog jong wy'lje was tot den einde toe
verdedigd door een reuMichtigen olifant, toch wiet
men haar te vangen en bt^ch't hnar naar de rust
plaats. Den gehe'elen weg over liet zij schelle kreten
liooren, en ' tot het einde der broogltegi oeide
grasvlakte hadden wy op een afstand haar beschermer
ons zien ..yolgen. Een paar malen hadden:we -zelfs
twee der gedresseerde olifanten op, hen moeten
afzeuden; dan nam hij de vlucht; maar een half uur
later zagen wy hem weer komen aandraven.
. 's Avonds nog, dadelijk na'onze aankomst, was het
uieuwaan^ekonien wijfje in een ledigen stal geplaatst,
HAD de vpeteu gehouden en on eed dik bed .van four-'
:,l'age ru.ttend; een gedresseerde olifant, Taróhy (broeder)
genaamd, werd er bijgelaten, om haar gezelschap te
liouden. De Tomliy's zyn speciaal belast met het
vriendelijk , Irëhnndeten vau de schuwe-pa* gevangen
ulifuuten. Uin-itréekd mi<ldernachi hoorden wy leven
vau den kant van het olitantenpark, maar wy letten
ar niet op; het is niet zeldzaam, als.men nieuwe
gasten heeft, een weinig beweging te hooren. .
'Den volgenden morgen kwam men ous vertellen
dat dégroote olifant in.het midden, van den nacht
aangekomen was, en niet van plan scheen weder
heen te gaan. Toch had men hém geen boeien kun
nen aandoqp, en dn bewakers vroegen onze prders,
of wy hem door de gedresseerde oliianten moesten
laten vasthouden. Wg wilden zelf gaan zien wat er
te doen wa^ en begaven onS naar hut .perk,
waaromi heen de loodsen «taan, 'die den .olifanten tot verblyf
dienen., Wg zagen een pra'ctitigen Bhouka (manneke),
die zich by het jonge wyfje gevoegd bad; haar met
zyn cnuit streelde en ry'ne vreugde betoonde door
' allerlei vroolyke geluiden. . . .
't Was zeer' aardig om te zien, maar niemand
durfde hem naderen; de wyze waarop hy de eerste
knechts, die hem de boeien wilden aandoen, had ont
vangen, wan niet; zeer aanmoedigend. Terwyl w^j er
over beraadslaagden wat te d(en, om het dier te
oudtrwerpeu of ons er van te. ontslaan, verklaarde
de oude Cornac ,Nalla Taraby, dat hy het op zich
nam hem klein te krygen, als wy' hem naar syn eigen
idee lieten handelen; wy haastten ons hem dit toe te
?taan en beloofden hem eene belooning van 35 rupyec,:
al* hy in zyne poging slaagde.... Nooit werd zulk
?ene som gemakkely'ker verdiend; de oud* dienaar
praat er nog dikwijls over en wen«chte maar iat de
galegenheid zich hog een» voordeed. Hy liet het
wytje naar de esplanade brengen door twee ander»
olifanten, die den vreemdeling met hun snuit sloegwji,
n01 hem verwijderd t« houden, en begon haar rustig
te d ros «ei en Kouder op den minnaar te letten. Zoo
hield hy haar den Kan*ch«n d«g bezig, en gaf haar
eerst tegen den nami l-Jatf te eten. Toeu het mannetje
zag dat zij at, gaf het door zgn geschreeuw «« ken
nen dat hy ook honger had, eu dadelyk bracht men
hem ook zyne portie fourruge en gestampt koren.
Toen zy dit eer-te rantsoen hadden doen verdwynen,
gaf de ou>Ie Cornac, die wint hoe ze op zoetigheid en
lekkernijen gesteld zyn, hun ieder een grooten koek
van rij-t en stroop; daarna liet hqeengedresseerden
olifan' komen, liet hem werken zoodat zy het ngen,
en reed eindelyk op zijn rug de esplanade rond. Voor
dat de zon onderging had de oude man het zoover
gel T ach t alleen door hun lekkers te geven, dat de
twee nieuwelingen hem als hondjes achterna liepen.
Den volgenden dag reed hy op beiden l«urt om beurt.
Zy die den olifant niet nauwkeurig bestudeerd heb
ben, verbeelden zich' dat de tonen die hy uitstoot
bijna altijd dezelfde zyn. Dit in zeer on,ui-t. H(j
Iwzit eene wezeulyke' taal, bestaande uit*ongeveer
honderd verschillende stembuigingen, weikelyke woor
den, die bepaalde voorwerpen aanduiden, altooi
dezelfde din.en beteekenen. en daarnaast klanken,
die hij gebruikt om vreugde, smart, pyn, verrassing
uit. te drukken.
D* Cornacs, die deze verschillende stembuigingen
zeer goed verstaan, hebben ze verdeeld in drie
soorten:
Die van de eerste soort drukken, met behulp van
een vijftiental geluilen, iedere plotselinge aandoening
j van vreugde, verdriet of pijn uit, die het dier on
verwacht ondervindt. Mi-u zou ze tus«chenwerpa«ls
kunnen noemen; ze worden alleen door de keel
voortgebracht. Die van de tweede geven toorn,
onReru-theid te kennen, h 't wanhopig roepen al* hy
verdwaald is in de jungle; een dertigtal geluiden
behooren .hiertoe, die hy met zyn <nuit voortbrengt.
De derde soort 'eindelijk omvat al de tonen, die hy
met zyn mund kan uiten,: en die welke men ge
mengd zou kunnen noemen, daar zoowel mond en
kerl als snuit er toe medewerken.
Deze tonen zijn de talrijkste, men heeft er meer
dau zestig opgemerkt, die de olifant zeer regelmatig
gebruikt om. zyn meester, water, rijst,, en al de voor- ?
werpen die .zoo dagelijks met hem in betrekking
? staan. a»n te wijzen. Als de Coruac e«ne l.inRe
redeneering hoTjdt tot zyn olifant, zult 'Jij den mond van
hè: dier een voortdurend gesmoord gebrom hooren
uitrn: al morrei.il hooit hij de loe.-praak aau. Vraagt'
gij den llmdoe wat zyn dikke pezel hem pezegd
heeft, iian zal hij u me» de grootste kalmte antwoord
geven, o.a.: hij beklaagt zich dat de weg zoo lang
ia en dat hij honger heeft. Ofwel: hij vindt dat
het te warm is, en verlanm dat ik hem witte verf
en olie up zijn hoofd zal smeren. Dit doet mea dik
wijl- om den olit'nnt voor zonne-teken te vrijwaren.
Hoewel ik v«le jaren achtereen de olifanten zoo met
hunne Curnacs heh hooren praten, zon ik niet
durveu beweren dat de taal zoo duidelijk i.», zy zeggen...
toch is er een ding dat ik kan bevestigen, namelijk
dat, zoo dikwijls een olifant onrustig denzelfden toon
herhaalde, en de Cornac zeide: hy verlangt brood,
suikerriet, vruchten, het voldoende w&s hem het ge
noemde te geven om h?m te bevredigen.
Ik heb hem > o a. bi ood zien weideren omdat 'hy
-uikerriet sievraa^il had. of suikerriet omdit hy ryst
gezead had, hoezeer hy er anders op verz«>t is.
Eens bleef, op eéu rei-je dat ik maakte langs de
kn-f van Malabar. de olifant,, dien ik: reeds sedert
veniüe uren hereed, voortdureud brommen, en scheen
aan het adres van zyn Cormtc al de totien van knor
righeid en plecht humeur af te grommen. Xadat hy
hem1 eerst met zachte woorden eu liefkozingen had
trachten te_ doen badaren, gnf de Cornac hem kortaf
bevel, zich" stil te houden: veraeefs. het beest ging
voort, en de eeleider Iw^on hem .nu uit te schelden
en voor onredelijk te verklaren. Ik kwam
tusschenbeiden om de oorzaak van het standje te weten.
Saëb, antwoordde d" Hindoe. Xara-Yanin is
onredelijk; hy wil volstrekt dat ik in een boom zal
klimmen, oui een versche koko.-noot voor hem te
plukken.
Uat is toch zoo moeielgk niet.
Ik heb hem .gezegd dut het niet kon. Dit
kokospkntFoen is aangelegd, we zyn hier niet in het
bosch; als de veldwachter my ziet, word ik beboet.
Hij gnat maar voort te vragen..
_ Ge hebt gelijk, we zullen wachten tot we een
eigenaar ontmoeten, eri dan zullen we zooveel kokos
noten koopen, dat Xara-Yanin den ganscben dag te
vreden is.
Weldra kou ik .voor een paar stuivers het dier
«enige dozijnen vruchten hez irgen. Nanwélyks was
de Hindoe, die ze ons verkocht, in den. boom geklom
men, of de olifant werd bedaard; by' de eerate ko
kosnoot, die op den grond viel en die .ik hem toe
reikte, liet hy al de tonen van zijn register, die
uitbundige vreugde beteekenen, weerklinken, en de
rest van den dag was hg tevreden en onvermoeid.
Ook de taal van den tnen-ch verstaat de olifant,
ten minste voor'zoover den kring van zijne gewoon*
ten, verrichtingen en de voornerpen die hij dagelijks
ziet, betreft. ?'.'''.'?
Ik was eens te Kattagram by den rechter; wq
zouden aan tafel gaan.
Ga Ernest halen, zeide: de gastvrouw tot den
olifant, die door het raam der eetkamer een klontje
suiker kwam vragen. ?
Het' dier antwoordde met een geluid, dat ik niet ''
b greep; maar de dame gaf dadely'k ten antwoord:
-r Hy is by den ontvanger, . .
De olifant iverliet de plaats, n tien minuten later
was hy terug met het kind op zyn rug, nam het
netjes met zy'h snuit op en zette het by de moeder
neer. '.
Deze olifant, luidde ook de bel voor het eten,
pompte water voor d» keuken en ging met de kin
deren uit wandelen. Soms verspreidden zich de klei
nen in verschillende richtingen; .dan moest men de
wanhopige kreten vdn den kolotstu hooren, en hu
Was eerst jiernst als bij, goed- of kwaadschiks, het
heele nestje vol weer by elkaar had gebracht in het
gewatteerde hujsje, dat hy op zyn? rug droeg.. De
jongste was zes jaav, en de olifant hield zooveel van
hem, dat hg hem: iederen morgen > ossen vao wilde
bloemen en kleine banaanvygen bracht, waarvan de
klei je veel hield, en diéhy in het bosch voor hem .
ging plukken. . ' '
De landmeUr in dat district had een olifant, die
den ketting voor hem 'droeg. Nooit zag ik het.aoo
handig doen; de meester kummandeerde hem geheel
als een Hindoe, en dikwy'U zond hy hem eenige mo
len ver naar buis, om een instrument te halen, dat
hg vergeten had. <
?? - -f;