De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1878 13 oktober pagina 3

13 oktober 1878 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

\fm \ f. .-?'' .'*?.i II.U. llMderawken, «wol voonlcel. bkeuwagwU», Sr. ANTHOMESimE'-:yrK.V.AT, C ftX « X. * 'V A 3* G Is * t-t bai^w^n u* n«9iné> HOMf/nten*, I*<,?lttlo,t*toirr» »9offfn c-u voor Dames Idem e*ni< groote keu/, . a. Idem n^t*r»te\'*J««>>*~<-* voor ^Vcle .u, *VOCOH<>, H.ll. Kleedemuikers, «root voordel, likenmiipizijn, eeno groote keuze Or«'/«**«l- ]\. S ^ l, O Ifl O ^" (-J4ÜO) ST. ANTHONIESBBEESTRAAT? C 90. <tg£t G. C. 1YERX ER. 1). CKUU J N'. I>-,PK BOIS, ';;;!i LANDT n .1.' CÈUU.IX' nuikVhmr*." stullon '-« o,. M:i'iu.latf don 21>ten nctoltt-i- 1S78. de» avond* na zes uur. iu het lokaal .'/'.' liriik'.- ''"'?;"(?( ten overstaan vau den Notaris A. A. V. -L'HOl TI-.X publiek verkoopen: Twee hechte sterke en weldoortimuierdw WOON- en WINKELHUIZEN beneven» twee Achterhuizen roet »fondei'lyk verhuurd wordoude ISovenwoniiifien, Open plaatsen en Erven, staande en geleden in de Egelantierstraat, tussolicn de derde Eaelant ierdwarsstraat en Liinbaansgracht, Buurt NS. So. 211!, 21ï<, 21&I eu 220, kadaster Sectie D Xo. Tfltiï». SVS7H. 7(170 proot te zanieii l Are &O cent In ren. (236i>> Breeder bij biljetten omschreven. De perceelen zullen eerst ieder afzonderlek bij opbod en afslag worden gebracht, daarna Xo. 21t> eu 218 te zameu. vervolgens Xo, 21*1 en 220 en eindelijk alloii te zauien gecombineerd in afslag worden gebracht. Te bezichtigen des Dinsdags en Douderdags als mede op den Verkoopdaft van l tot 3 ure. De be wijzen van Eigendom en de Veilconditiën zullen vier dagen to voren ter lezing liggen by bovengenoemden Notaris, Keizersgracht by de Heerenstraat Xo. 09. Lfi PET1T DIT Les (loches «Ie Cornevllle komen ouder meer voor in de ('JilTO) Opera-Bibliotheek waarvan de iuteekeuiiig is opengesteld by ALBEBT ROOTKAAN, Oude Spiejfelstruat den Sinjjel \o. Klinkert & Gerdes, AAHHEMERS VAÏI BEGRAFENISSEN, MOTTO: AMSTERÖAMSCIIE BEURAFEMS -COIMGME. Xet 3-t em IjfiAtchfttraat 31. Aanbevolen door onderscheidene Notabelen van Amsterdam. TARIEVEN aan bovengemelde adressen verkrijgbaar. (23Ö63) De Directie. Liefhebbers van Planten en Bloemen! allen Boekhandelaren verkrijgbaar gesteld: vriend Kip*. door GE O R G E ASTON. Dit uet So boekje ia keurigeu kleurendruk omslag, versierd met 30 uitmuntende Gravures, kost slechts f O.OO on sierlijk gebonden,- uitnemend geschikt voor Cadeau ?" i.9O. Laat JULES VERNE zijne lezers wandelen op den bodem der zee of boven de wolken, GEOEGE ASTON laat ons op niet minder aangename en onderhoudende wijze een lantastische reis maken door de Bloemenwereld. ? (240:3) DAMES LEEST DIT NIET, /.oi.der uwe :i;indiu-ht er op te vestigen. Van /.uiver bewerkt Mcnsuhenhitur fabriceer cu verkoop ik, tot ou:;cki'iul lage prijzen, en eoiicurreeremlp niet alle aanbiedingen op dut fjebied, de uuvokvnde Ha.rwerken, nis: ceu giiatleeiH f 9.£0, SSchouvlecMen f SAO?f 4.ZO, i i 2 cis AchlerrleeMen f -t.OO-f 4. J O, liat»r*v>hetdhtuen f 9.&O Kapsel» voor het geheele achterhoofd f -l,«tO, Ml'llllen v.tn ut' f9.OÖhet paar, Gladde Kollen -IO-&O Cent per «tuk. Van uitgevallen haar wordt een uet kapsel gemaakt. Verder zijn a! mijn haarwerken zeer licht, en ze zgn niet op koord gewerkt. Ook wordt geen crèpêe gebruikt, evenmin waarde-loos t.'hineesch haar. Overtuigt u van mjjn aanbod. Bovendien wordt alles wat niet voldoet in 't dragen, kosteloos verruild of veranderd. Men gelieve nu goed op het adres te letten. EDW. KRKESTE ANDUIKSSKX, JKorff \lesel. Er bestaat een Korte tn Lange Niezel. Men lettJ dus vooral op de woorden Mf.Oi'le \iesf'/, ERNESTE ANDRIES8EX, tege.iovor do Vleeschbousverij. PS. Mijn Atelier vau Haarwerken niet te verwarren met'de zoogenaamde UAAlUiA/.AItS. Voortdurend verkrijgbaar op proef: De gunstig bekende KOFFIE- en amlei eHOLE\S, voor HUIS- eu WINKELGEBRUIK, solide IIASCTLIIS enz., tevens ReparaHe-WnrlcMtng, by - J VAM SI STKBEUf, (l';!71) Stoom fabrikant te Cuyk by' Gr ave. Voor Exportatie extra qualiteit. (2399) ERNESTE ANDUIESSEN, Korte Riezel, Amsterdam. N, GEELS, O A.fl K A K MJ de kii|iel»trc» \o. 10, AGENT DER (237(i) SleaÉe-KaarafaMefc A POLL O" te Schiedam. Articles de Luxe. LLcidüchestraat bij de Heerengracht 8. Heeren POETEMONNAIES, SIGABE1T-ETUIS en ZAK-PORTEFEUILLES in groote verschei denheid en fijne soorten. (2394) JOH. AMEGAUN. SCHILDEBSCIIOOL root- HOI T. Opening- van den Cursus l November. \udere infuriuntiën ep franco nunvra-re, HuidekopiTstrmU V, 6, Amsterdam. VT. VAX Daar BERG. Aan de Steenhouwerij van D. WEEGEWIJS, Rapenburg 43 te Amatcfclam worden by alle HARDSTEM- en ook voortdurend vervaardigd: MARMEREN SCHOORSTEENMANTELS. Een «root weliugericht MAGAZIJN is daarvan steeds ruim gesorteerd ; alsmede MARMEREN MEUBELBLADEN. Alles net en solide bewerkt, togen zeer billyke pi-üzen. (2385) .\OMIMSTR\TIE- EN ASSlïUYHEhANTOOR DE AMSTEL, :j Westeruia r kt a, Amsterdam. Tramwayspel, HEHAXDEL1NG A'AX RECHTSZAKEN, wa:uonder Faillissementen, toti-tandbrengen van Onderhandschc en (rcreehteliike Accoorde.il, eii2. CKEDITEUKKX-VEKKEXIUING. Iuka»seeriiij,' van I'i- tentièn. met l>remic-As«urantie te<ien on vei haalbare Gerecht?- en VervolffiiiRskosteu. waaraan is toeiievoecd een INFORMATIÉ-BUÜEAU met Ajieut-n door het geheele Il«k - HYPOTHEKEN o,, Huizen en Landerijen door -liet policele Jïk, ook Jdc eu 3de. bij voldoende overwaarile. KAl'llALLNGROOTBOEK. Blooten .Eigendom of Vruchtgebruik worden irekocht naar de hoogste waarde BELEESISG 5? EFFECTEN*. Sommen van f 1000 en Jiooirer uaar Beurskoer*: beneden / 100O teffeu rente ft l pCt. Vmaandi.. - VOORSCHOTTEX OP ALI,E COLTÏANTE WAARDES EN KOOPMANSGOE ERES rente ii l wCt. 'smaands, naar den beleenmtsstiid. ASSURANTIËN: Seheneu en vervoer v.-in Goederen. Binnenvaart, HÜIZrTN en INBOEDELS tegen BRANDSCHADE op wekelijksehe of maaudelijksche contriUitiën, met herverzekering in de 'Tootstc Europeesthe Maa'=chappyen. SCII1PPERSFONDS. met Premieassurautic tegen Gerechts kosten. ALLE ONDERHANDSCUE AKTEN en CONTRACTEN, waaruaii de Wet gelijke kracht toe kent als de Sotariëele. (24I.IQ) II in ruime keuze voorradig in de Magazijnen vau BUTTIXGER & RUIJS. SVAHMOESSTRAAT NO. 100, over de Wijde Kerk B teeg, AMSTERDAM. i.ü-w-O Cts. Cts, Tramu iiv^pcl. Tramwayspel, 25 (2402) JBlanchisserie FrancaUe. SYSTÈME DE PARIS. P. VKT l, K K. \vnsclit en strijkt nllc soorten van FIJNE HEEBEN- ei DAMES&DEBEREN, die ten alle tijden worden afgehaald en ten (2391) spoedigste bezorgd. Saenredamstraat bij de Ferdinand Holstraat 69. U A IK A R X Ai: V terlclit de on«»»ngi«t «lf»r P. W rif f K It II O -: O K .V. We oiulxlt worden int de rijli<<r modellen -vermaakt a f 1.5O. Kgelantifwtgracht, 85. VAN DER STEMPEL & Co. in EFFECTMWi AMSTELYKLD 365, te AMSTERDAM, belasten, aich wet het IN- en VERKOOPEN van Effecten tegen hillijke provisie; het Inwisselen van COUPONS tegen de hoogst mogélilTn'. koersen, het ver strekken van Voorschotten op Kti'ecten, enz. (5H7H) IEDER LOT EEN PRIJS. Oostenrijksche Staatsloten v. J, 1839. a. s. LAATSTE TREKKING. Hoofdprijzen:? J 300,OOO; ?75,000; ? 30,000; ?20,000, enz. enz. 1/10 .?24. 1/20 '.» 12. Tegen overzending van het bedrag perpostwissel wordt onmiddellijk het gezegelde CERTIFICAAT toegezonden. (2367) . BANK VE II E'EN I G-ING oRünr & c IK Amsterdam, Singel Ij) ik WarmocsgrarM. 23± WANDGEDIERTE.I iu korten tijd door «ene eige gevondirae MACHINE, met" _ geheime MIDDELEN, hetwelk _ in Kuropa uiet bestaat en met voortdurende j garantie gewaarborgd. (2-"flO) ' J>K MSEIT W. firma KI 9i T Ai* w» m*w .» IplVlm'n l^iv ? Gebréveteerd door Frankrijk en lielpiëeu! vereerd te Philodelphia uiet onderstaande V.ere-| Uiplotnn als uitvinder. HEDEN ONTVANGEN BIJ GEELS & G0., Warmoesstraat, Amsterdam. eene nieuwe soort THEEBUSSEXV in den vorm van de ^Naiild van Cleopatra", welke voorzien zyn niet alle iuscriptiën die op de werke lijke Nnald te Londeu gegrift zyn. GKOOTE BUSSEN . .... ? a.KLEINE ....... B l-as deze kuunen na verkiezing gevuld worden met diverso soorten Theeën. Zeer geschikt voor H.H. winkeliers om te taleeren, en geniet cu rabat. (238G) ,5 (237;» FABRIEK en MAGAZIJN g 373) VA.V g ^Parapluies enWandelstokken f ' j-£ Speciale u-erltplaatf i-oor Itepafattpn ^ ?g, en oi-frtt-eklit n. s T .1, C,' BKÏ.SEKEK & C». l AjflSTeRUAJII. u J. L L E S I|G A E E N F5 A B B I K A lïT. Merk : £*rins SMcttllriti f 3®per mille. J*r inces BÈwr ie 94. T^eBiliücheüfBtiat I»IJ ile ?Vonr de verva-irilj.'lng vf.l«..-ns Bestek of.eigen ontwerp, vau JIltreH. Ga*Iittfj>eH, 1'ijtferItotHmeii. Gewelven. Grafkelder*, Woningen, en/., bcueveu* hunne J-'owrf«m«f*lf«l, bevelen de .Jmler^eteekendtn zich aan. _ Zij hebben su-eds ^rooteu voorraad vuu Yoeder-wIirlnkQaKKen.utool-vnlttttKer* butsen?n oio M. tot i M.?middeiiijn,voortsCfOM#oI«%jUatttster», Vloertegel», Schoorsteenuotten, XinhpttUen* Troltoirhanden en vurdere Mtonwenoodlaaitetlen voor HIMZZ2A, STAM,JL£1V ca Gemeentewerken. Prijzen op aanvraag verkrijgbaar. Belanghebbenden worden tot een bezoek der Fabriek uitgenoodigd. YENNOOTSCHAP VOOR BOUWMATERIALEN, 108 Groote Wittwbnflrerstraat, {2384Ïondcr de Firma AV.STE.Ili.4.v. IU?DO.\ALD & (Abonnement per 12 maanden / 4), Derde t n juuuuuumiiuuul Bedactfiir en Uitgever. Deze Lijft verschijnt, op den liten van elke maand en oevat een opgaaf van TE KOOP AAN GEBODEN en GEVRAAGDE Maéhlner!gn,Landbouwwerktulgen Materialen en diverse andere Voorwerpen. Opgaven en Adrertentiën worden vóór den 2Dsten ingewacht. ? (2383) &Gfl SPECIALITEITEN IN QEUKIGE WATERHOÜDENDE T U K E. JAPANSCHE VERPAKKING. Het MAGAZIJN op de EGELANTIERSGRACHT, No. 11, is geopend tot 's avonds 9 uren, Prijscouranten gratif. (2387) I»UO(FI)1>AI-<IIVKIEO\. SPECIALITEIT vati Icvensgroote oBveranderlüke KOOLDRUKKEN. naar Visitekaartjes vervaardigd. Proeven zyn in het entree tentoongesteld, J, «V. V. OFFEXBERt». (2374) Damslraat, Amsterdam. agazijn van Thee. VAM VEEIi 4& C% Amsterdam, Damrak over de Benrs, 90. Ijveren CHINEESCHE TIIEE in alle bekende sooraf de goedkoopste tot de allcrh'jnste, en ~ " Prijieouranton gMtls. (2382) ten van . Gros en en Detail. (2392) £4. 48 He v« . het Pnbli«k op ,ijne waaronder steeda b,-lf»tu voorradig d., bekeode OORDEN f,'-V- H' J«JTAT, van / «U p«r Apker. (vnn '' hetil met inbegrip «n acciini <-n /ra»? «nu huil, 'tour' *ub«el Nfdttluiid. mwk? v«krb.« aan het HOOFDDEPOT, O f7» E op iuin k v«krijgb.« aan het HOOFDDEPOT, vrR»([ de gespecificeerde PriJK-ounint yr«<i» W ontbiidru i*. Ook Ptoefflcsichcu, kwart tn 14, U gi;viuiid. (83/7) Mouten en f net 9 en 3 rollen, WASCH-en WRfNGjfMACiiMXES in groote heuse voorradig oij J. PEIGIAT & % Warmoesslraat Ko, 10. bij de Nieuwebrugsleeg. ATWSTERDAM DE P H E XV IX. FK A\Sl B.E S E VE\S V ERZERFJU^G MAATSCHAPPIJ TE P/VKI.IS, 99'aaröorfft Mfontlerdtlerlten JtKlHoen franc». Hen kau ssijne inkomsten op eiken leeftyd aaniienlyk verhoogen, indien ineu een kapitaal in lijfrenten plaatst ; dit, in aan ongehuwden en echtgenooten zonder kinderen bijzonder aan te bevelen dat zy hierdoor op hun ouden dag hunne inkomsten vergroot zien. De eigenaars -van. Lijfrenten waardeeren dagelijks meer het voordeel met eene groote Leyensverzekerinjj-HIaatschappij in verbinding te staan, daar zy hooger iuterest van hun gsld ontvangen dim by welke aiidero solide plaatsing Oolc, eii daarbij zekerheid hebben van prouipte en gemakkelyke betaling der reuter, alle waarborgen welkd de PHENIX aanbiedt. . ' De renten worden -betaald in Holt. geld' per halfjaar of per drite maanden tegen quitantie, in alle hooldnlftatsen van Nederlnnd'en het buitenland. liet ccnige formulier dat noodzakelijk is om eene lijfrente aan te gaan is de geboorteakte van den aanvrager. Iu geval van ziekte wordt de rente op verzeuk te huis uitbetaald. Eiater ingaande Lijfrenten tegen jaarlijkse/te pretnii*tt op voortleeltge voorwaarden. , UT Kartere inlicht insoH worden verstrekt door den Hoofdagent te Amsterdam den Heer J. C. H. J. KSEGT, I'rinsenffraclit 921 en door den lumnectenr den Heer Ed BÜKCKHARIIT, te Rotterdam, wyus< i uut N°. 103. (2380) De Ondergcteekende, lieeft de eer UEd. te berichten, dat hy te dezer stede eeno ? VLEESCHIIOIIWERIJ heeft GEOPEND in de LANGESTRAAT Ko. 8, Hy beveelt zich 'beleefdelijk aan, belovende door x'ene prompte en nette bediening xicli ieders gunst en oAUbevfiiing waardig Ie maken. Oasenvleesch f\. Blefituk ........ 1.30 Ouenhaat 1.40 Rollade zonder beenen n 1.10 ((«868) . Rojstbcaf. ... . ?1.20 K*lf«vleesoh. . . . , 1.30 Ltmaooteletten . . 1.90 Lomsbout ??I. l'Kd, I)w. Dcrianr C. Z IJ T ft E L. Uitgebreide en gunstig bekende LEESBIBLIOTHEEK (In vier moderne laten} vier moderne VAX DEN HEER C, G. van der POST is thans J. CASPAEUS LRECKMEIER, Hoek-, Hiizlek-i Kantoor* en NB. Alle nieuwe werken worden nimiidiliOijk in d<! HlWothcuk opgenomen. Do Hibliotlif*k is geopend van 'B morcens 9 uur, tot '« avond» 8 uur, (dubietzoak 10 uur.) (2372) LËVELT & SCHWIEP, AMSTEIlDiM-KOTTERDAM. IX . ?*' ' .Steenkolen, («ascokes eïi Bruinkülen-BriqoeUcs. Prjisconrant voor Aisterüam. a Contant vrff Hacliclkolcii. RUhr . . . . (grof en lijn) per Heet, ? Engelsche ..('»?» v) ? »"?»?» Cftlorlfèrekolen. Bllhr . . . . (stukjes) ...... ? » 5> » ( ».):?.;.;.» > ».. Haanlkoleii. (vuiststukkcn). . » , » .( ?» ), .. » » » Stiikkolen. ....... ncr 100 Kilo » . . . Bngelsche Ruhr ..... Engelaclie Ruhr ... Engelschs ....... ^ Papegaai ......... 0,90 1,20 1,15 i,4O . 1,70 2,3O ' 2,4O 4, Gezeefd zonder gruis (vobrVoopig) per 32K. » O,4O 9 cu m;vchinnnl geklopt . . » » » » 0,45 Brtitiikoleii-Brt<|iiettcs. Per 50 Kilo .... ..... ....... 0,80 /tftelialen aan on* IHagmiJa tO C1*. minder. KANTOOR : Rokin bij de Olieslagerssteeg, D. 162. . BEURS: Pilaar 7. MAGAZIJN : Ca Stoomboot, Prinsoneilaiid bij de Qalgenstraat, VV 183. KB. Hertellingen mortlen aun de Ktotten ' (2K>7) N, HAR.MS ft' rör,~A'nitird«Bi. DM\/ntPQIT| M l l V l l T i 1/N l l LI IJ f V/ L. V4UL-L. A Rfl^TFOn A IV/IRi^rD . .^ ^ 10 U VI \ l f" K i 1 1\ VE l H '» T K \/Q H l ^ lll l IO l L. l l U ?1 1 f 1 1 f 8 Li l Vwll IU 1878. Jl/. de Hedat-tttir! Vergun my een kloiu plaatsje in uw blad voor de vulgendi* opmerking, die zouwei iu liet belang is, van hun, die Tooueelcritiek lezen, als v:m hen, die zo schrijven. In het October-N'o. van liet Nederlandsch Tooiieel, (Kroniek en Oitiiik) kuiiit eeu stukje voor, getiteld: het Tooueel iu dl HuofiUtad", wam in ouder andere Onnauwkeurigheden, Ue volgende dwaasheid «ene plaats heeft gevonden. Over de opvoorinjf vai> I'erri-ti! s]irekende, ifoeft de schrijver, die :.yu na;im voorzichti» aehtcr eoiiiifu sterretjes verberft, deu lieer Vdtinnu het volgende piuimpjo. Als )foi--maitel vcHuoride Vfltmtiii <lrn fatsoenlijken schurk op hoogst verdienstelijke wij*e; hier was niets vau deu nouveau rif-hu" ut'den gewe zen gauwdief, dat anders wel eens meer dun iiuodij; merkbaar is." De schry'ver heeft ni. i. f het stuk Ffrri-nt uiet gezien, en zyu kritiek naar 't'geen liy er van huurde geschreven, f, eii dat zou niet voor zijne vlugheid van opvattin-,' pltiten, liij hoeft geducht: onidut Vi-liuian de rel vuil lioisnmrtul" speelt, miifl liet de rol van fatsoenlijken of onfatsoeiilijkeii seimi k zijn, anders zoude by toch i:iet op <le geduchte xiju jjukomon in deu President vini 't Gcreelitshof ..de I.it>isuiar'ol et u fatsoenlijken ^ainviliei" luzinn. Ilct tejfoiide:.] i- «nar. Do Itoismarte! i^- duur Sarduu voorgesteld als een edel nicnscli, die U-t lic! einde to.-zijn pli<-lit uil doen en aan dien plicht zelfs y.ijn liefde ten ofn-Hiien*.:', l>e opvatting vnu den lieer Voltuian, was mui r 't nl^emeen gevotlen uitstekend, daarom i* lift d.-iuuok uiet te verwonderen, dut de criticus niets merkte v.m il u nouveau riehc of gewezen gauwdief." Den Criticus, tliu voel vau citaten .seliyut te hviideii, roep ik ten slotte toe: Die hier t.-n di\ar eens wordt genepen Kn dikwijls liy don neus «cürppen Al is hu filouip. hij woj'iit ge.-lepen. C. S. , Te Xorwich -in Engeland zal in dc/.c 'ii.iaml een vierdaajiTh muziekfeest plaats vinden, waarvoor be halve het 270 leden tellvU'le kuur. de hoste Kinrol-oiio «u buitenlaiidsche talenten hiiiim: mtduwi-rkiiiu' In-hben toejiezpffd, o. a. de dames All.mni en Tn-bolli. liet programma bevat da volgende wt-rkrii: Ilaydu's Jahresxeiton", il'isciiri'ens nieuw tlraiorium Josvph", Muxiirt-s perste mis in (.'., lliiii'leN ..Messiaa" eu ,Acis «ml li.ilntoa'', en Mfiiilel?nims EHas". De kunst- en midheid'kundige Museii'.- werden in Juli, Augustus.eu September dm,r het v^ik'i-nd .uet.-il personen bezuciit. Koninklijk kabinet van sehililei-ijrii (Maüritshuis) H.'.^H. ki.nïnklijk kabinet van zehiz'aanihedeli ll.il.'i, nvdiTliindscli uiu.-eiiin 4'''.'^. niii-ein:i" Meermniiini Westri-i-niituuui 21, -koninklijk iii'iinii,^. kabiuct Kil), rijksmuseum vau whildcrijen te Auisfer dam 10,ri77, rijksprenteiikubinet. te Ainstenljini JT'I rijksverxamoling vau minieme kimst te (fani-len; l>--'."i gevangenpoort te 's (i'ravcnhiigc wOlü. Muiderslot 1^71 ruïne'van lircdcrode lu,(j(jj, muimuu-ut te lleili-'er lee Stoom ifriïicüTrij Henna». Roman vau Floris van \Vusti>rvi»>i-t, illn. Amsterdam, C. Stouter IflTS. ,De schrijver ia dood; dat wil zejrffen. iloo.l vuor de maatschaiipij; w.iiit ItiTinan is xelt' de «hi'üver van zijn eitren, innerlijk wezen. Floris heelt .4eclits dat geschrevene S'-ordmd vn liet niet de aanteekeniiiffen van Hermans heide vrienden, Antuun en Johan verrijkt.'' Zoo begiut liet woord vooraf. Zul Herman echter tlageii bij het jiiibliek? \Vy wet«n het niet. /al men de Tudi-rlie spreuk. T,i r IWÜM Asl: Dat zijt <rij, betrrij]ieuV Die Herman. >!ie voel op zijn geweten helihernlc Herman, o nifnscli! zijt gij? De moraal die in lieiu is, d« luirtslurlitvn welke hem verroeren, de ondeugden welke hem ontsieren, zijn uwe uartütochton. uwe iiuileiiu'clen! Zal men het begrüj'en, dat grootsche' IndUrhv wnoril XIRWAKNA, het NOT To UK van Sli»ki'i|>care, dien toe stand, wanneer zelfn liet kraclitijfgtu motief niet meer bij machte is, urn np den wil tu rcaifrereii. oodut alle harfstoehli'ii den ftc'iiwif;i!ii slaap x.ijn ingegaan, de ware VÜIJIIEIP scnotcn, liet xn'o nalij^ NIET-ZMX pesinnakt eu dit uit leilrukken liet imuf.sTK DOEL der KUNST wórdt 'f V hebben iu Herman zoowel den zeilclijken als den ? zoiu%«n meu.«cli, in Antooa liet ftrevnii der kunst, en iu Johan het gezond verstand vWpersnonlykt, vnriR hoiicnde', dut, als deze renzcntnak onze krachten niet te boven is gcgaun. onze arbeid door voor- en tegen-tandei'S. door gelóox'ijfen en vrijden kers OOEP «EI.E/KN- EN EVES/.OO BEfirKl-EN" UAL Wolilivx." Aldns eindigt de voorrede. . Dit boek is zeker een van de zonderlingste werken, die gedurende du laaUto jnreri'zijn in't licht versche nen. Sfen kan liet eeii u'lo^oJitrlif roiiiiin noemen, ? in Zoover er een aantal filosofische uit drukkinf;en in voorkomen'en de wijajfeerige ontwikkeling; vanden hoofdpersoon, die eindigt met HoiuhlliH" te wor den, er in .op den voorgrond treedt. Een oautnl brieTen door Antnon geschreven handelen over kunst en in' de gedachten, welke die behelzen, lï#t voor sen ander deel de strekking vau dit boek. Bij de lezing uien .Wij inderdaad dat de schrijver getracht ht*lr in.llerman zoowel dan zedelyken ak den zonili^eu men.sch, iöAntoon. het streven der kunst" te verpersoonlijken. Dat hij in Johan het gezond verstand ten toonccle voert, blijkt minder duidelijk. Johan is in V grootste gedeelte van het boek absent en wij moeten ons te vreden stellen met Herman, dea meuseh, uu Antoon de kunst, zonder liet gezond verstand." Nu is dat gerai» niet bijzonder groot, want Johan is een zonderling ge/ond ? vursUud. Als .Jij uu-t <;ea Duitach mtisje op de fabriek gevrijd heeft, heel on verstandig, zoodat hij genoodzaakt is om niet over rompeld te worden haar in een kast te stoppen, en ziju roekelooze daad toch ontdekt wordt, ...blijkt het dat er nog iets andera in hem zit.dim gezond verstand .To'hnn neemt een mes van de tafel PU wil de deur uit, hij xi.il dien verrader van een S|iriidl wel vinden/' \VuarEchijnlijk wie het om hem wat Ie doen bekoelen, dut de schrijver dezen Johan vocire'eiiiüo.jaren naar Ame rika zond. Zoo geschiedt het, dut wij alleen van Her man en Antoon hooien en vau den eerste 't meest. Herman zien wij opgroeien van kind tot man. Een met een «rg gevoelig hart, en byna nog gevtifliger voor dii-J'vn iliui vuur nieii-clifii. \Vat deze jim^eti en man geleden heel't onder de kwel lingen zijn !ii-vc!iim..-,lii:rrn aangedaan, zou Werkelijk onlil'si-lii-ijfelijk zgn, ;iU ile lieti l-'iiirii van NVe.toi.yv.mrl het niet lic, ,'Jn i-ven had. liij eeu hexonk vau tante Ham,e en oom l-'i-iim te V Haite - - Herman was reeds mail j;t«Mi'uen voelt hij iets aan /iju 1/i'eneii kraldie ." liet is I''ientje. . . l-'ientje. hel eelite likje. bet zuu bedoeïen kindje, dat, al-< lift een eellt kl'ee_', oji xijn aehti'i'ste pootjes naar de koiueiiy liep om een lic.-ellliit te halen; dis- liet mVt n|iat oi' de hans moe-t het daal'ioe Vel'luf eijevel) hebbell : het mooie Fielltje ilat slei-hts h'et spiekeu mankeerde, slaat ii:inr. liibbi-rolid van kou, nat (n bet li.jtje vu! kale plekken; het luikje ligt. Vol Maarl.-cllf SIU-HIW, Z'-el' L'»ed voor de ooireii, zi'i:t ineii. maar lan^r ni«'t yoed vuur het verkleumde Kic'iilje. Uermaii liefkoost het dier en spreekt het moed in. In alleryl lunpt liy heel: i>m fijlle tilbilk te halen en be.irillt t'ientje tl- rt-illluen: hel verkrijgt, Ili.-t /onder moeite, een plaut-je uji ziilller: het lililü' het ander ,4llk -|ieeli;dod, een smollsli<ind,j<-. d.it ,'iitljd l.ia,i,-t uoiii i'i'alis np deli liuk zit, n:et aansteken. Hi-rman irevoelt el' zieh door untstt-md. l)e ' etnliraiidts. de (o-rard l»oiiv.~. de .Metzu* VIT ^,-n, evelnrill :i',< !!nlihelil,i eu l!llij>dael. in Vi-1'eeüi^iiiif IM"t van i-i'i'llem, liotll i ;i \Vuilwei-iiiall. de -Ü:UL'!I o]i dit (-litxtelllile -Jp.'elt. il; tl' si.allliell. I.all-iT to,,{'t liij lüj 't Sint Nieo!a.--y--eheiik iiiii Jan Steen... al si.ijdt heia ook die Lu-hen.Ie. joolend-- \va.triie;d duor d.' ziel." Xulke .i:«uil..i-:.injt"ti i'.ijn x--k«.-r ;::?! l/iauiu iu du v.ci'i 1.1, in iar zij zij:: ni,-t u,? iu-vig ;'e. L-ni-r v-i'iii-eiiit Ili-riuan rn'U'jc'-i d'Hij .HITIIMII i-\nl. Hij snelt de deur ui;. Jouj.t «<-i'!;rii-!.'i-lijli df !iuiten-in.;eN <nn n komt aan t Haarlemmer |ilanf.-ueii tvi'eelit.'' (i,->/e;eii u]> e"ii haiik deukt idj i:a over 'i .vei'^.mkelijki- de/er wereld. ..(.ünils in Noord-llollaiii! is het l.este dt-i-1 v.iti zijn 'even Ver.ioext. V,.»)]'-;! 'nij het matte oog naai' liet Nooi'il-l»ii-ten. .,,,,. ,|,.n l^-i;,. v;|l. l-Vie-lanil. ell-til-oniü-o-n. u dan rijzen 'rja!è-n eu Siet-ke :iir het konile «ra f: 'huilden hè,-n JI.HK om-t i-eiigi-M, 1'e^inr.eii dan i,|i|,]',.i,w iiiin vi ..>,':ijk iijden!... AU liij dai: de hand ki'am|),).'!ii iüi."j,-n die wi-e> d vr-eheiirile borst houdt gej.ivi-üd. i. da' ,ie li:;:id vol aal'.le uji d.- lijkki-t vin T.jalleii ewoi'|ien. Ili.i denkt aan die (nee a:inmii!i,iue. d"r'i':e. lii.in- >-i/i.-: ;,,<-x,- !; a;:ll den Monde. , 1'ieUt.je:" \\e Zo ll!l; een i^e ne:i a;iiiha!,n. wa,ir< i|otfi-r<. hun I.'ii en i vel-niel'leli dit -li-elits Iu 'eiij'io ma; ?ie rei-uj van lii.i.i/j.i len kininiel i::et uiiii't'-r u -l over ten iv.ir.it L.'"-(jrukeii. d.n.-h lts i,UI dei, lezer t., .-'oen ;' voeV,!, . 1,1011 ..den n:,-:,-eli' vei fi'jeu'.. niu.,')?,-i :,ll..,|aa'..el, was. al- zijn uevoel is /i;i, vei.-t ind ,-u derne talen, !e-tmleeit onder óe l',e:ii :j\i-:, ge-ciiiedenis en iilo^i-pliie. hij i^. al< \ve 'l zno HIM-JIJ n imiuei: e.-'n pakhm- van eeieerdl;e:d. w'aarin nit-ii alïeen ietS mei-r orde zou knntien w-ii-elieii. llennan 'is yeeii geuouii iiii.'ii-eh. in treen enkel opzicht vvi'dieiid liij dat tu hielt», niaa'r vuurul vi'ihel't hij zieli .lioven 't gemiddeld pci! dor uienschlieid vvaiiueei- tiieu lul op zyu zi-uuwgostt.'!, zijn bor-tkas. zyn polsen, zijn hersenen, i. e. w. zijn f.'eiie.el 01 irainsnie. Als hij mig jiiiiifwlina1 zy'ndo,'gijn .vrivtul -'olmu .uier lift Duitsi'hc uici-jt' heeft zicu vrijen, -?dreigt hij ouder 't rookeii vnn zijn .pijp to stikken. Herman kan met deuken, hij kan, alleen ^evuelen. een gloeiende-u la vast room gi voelen, die in wild», woeste vaart van liet hart uaar d'e her-enen -opstijgt en pluf-eliiijj; met donderend iri-run.0 nperplol'r." Iets later voelt liij van binnen niemife sminr n>ringen. wat hem o zoo zeer doet. tut het daal' begint te wo"len en te borre len" Herman krijgt een kneep in 't hart :al«hii heitleu druk sprekend ziet liec-n^aan. briindl het vau binnen zoo... u het bruudt zou.'' .-l'e jiiugen IPLTI het Bloeiend hooïd op het kussen. Alle polsen knal len, knallen vreeselijlc .. . ." Kr woelen wol [Vijftig piititigo vin^'eis in Ileniians Imrsl <?:, al de i:ioier:xtainpei'S verriehttiu hun l'itiinswefk in zgn hart/' Ku dun zeken- overwegingen beuken' den -borg, die uiet i.'eiiti'iniarsgewicli! hem op hef gemoed drukt. maar hy kan er geen beweging iu hesjieuri-u. Ilat ilit'jungmeiiscli duor dit alles niet iu zijn groei bena deeld wer« of de toring kreeg is xokpi- een nier'k-, waardig verst-hyusyl. ''.''-' Helaas zijn geheele leven' blijft Herman lu-i slachtoffer Van deruoigke gisting eii niets was 'vprstaiidigfr van Henmin. dan dat Kij zijn armzalig stukje leven. waarmee hij tot aan zijn eind mucst roiulkuiiiL-n rras met dikke ijzvran platonoinpant-iirdi.1." Hij moest dit doon wilde hij tcgi-ri dit, uit Dioii-sterjii-oji-ctieleii up hem afgi!--ehoteii, moorddadig Jood beschut zijn (lioiikJB had lieiu als pi-iiacoijuettt* misleid) e-?n h-ven dut bij, een Atlas gelijk, van vermoeidheid, hijgend op de schouders tur>chen nioit, aleer hij ili lirahma's selioot ile zoele rust der vergetelheid mag smaken." Hij ziet zijn lioiikje inet huar minnaar gaan: hoort haar voetstappen krnkeu op bet i-holpeiipiul. ^/.i.oals die sclielpi-n kraken, kraakt het ook iu zijn hurt. O. diturin worden vei'l meer eu nog lijder. zeimwtjes Ktuk gi-trapt, dan elki: scholfeleiide voetstap niuuie gc-titndc cu iloorschijiionde zeeschelpjes verplettert. . Mot beide handen het bezweet, maar ij-koud voórhoófd vastkleiiiineudi;, ksu dio rnnwo lnii-nt niets anders uitbrengen, d:iu eeu langzaam wegstervend ()...!'' Dut lucht op! Kn nu?vouruit! Ju vouruit, vooruit! Al nijpen die gloeiende tiingoii nijn hersenen s:itnc.ii,.;. vooruit! Al woelen die geniepige kreeftescliiiren iu dut vun bloed eu tranen door weekte hiirt!,..." - Men dient bij 't lenen van dc> laatste aanhaling te bedenken: dut lioukju In-m met een oiigekiitistelilheid l,iad toegesproken, rdii- anders om te stuleu zou geweest -zijn, nuuir'die nu als ijs ,,p dat iu rijpe zweer .-itaandi-hart ueerdriippelde." Dodi wi<; zul zich verwoiidéreii, wanneer hij even laten leest. il:it deze Henmin, zijn kamer, op en neer knipt uiils Voortj.'ezweept, tut een poirelilige Mrntkrimip hem met eeu tloihierrnil hult!" tot staan brengt V Xóüiemand, men vermoedt het, Uidt een veolhewogeu leven, vóór .hij nlli- fllnsnfipi-he «telacls door gekropen, rust vindt in lïoinldlm 011 uil veert.igjarigeii strijd aU oprecht, vereerder vau dezen wij-geer n.-iin de Nieuwe Stad-herberg-'.raut O11, doiïr iïe snikkendi-! vi:it>ndeii: de kluist, on het gezond vi-rs'aild uitgeleid, een kuai-tje voer de boot to nemen en Holland voor goed to verlaten. Ons be.-tek y"iloogt niet iu bijzotiilerhoilen «au IL' tooiiuu, wal Herman ulzoo beleelil heelt. Wy' inocteii hier ons bepaleu tot.de verzekeriug, dat het ka rakter, h«t [.hj t is i h en ptycliu-di leven van dezen held, ai even r.iüdK.'.'nehtig «Js xü« lot xjjn. ij be grijpt evenmin hoe het itl het hoofd van dezen muil tuegatt, nli o|i \velk<: «ijx het goede en kwade iu dit karakter xieh uiitwikkelfli. /ij» vei'ruad aan Augusta, zijn ?tecrbeniiin.le vroi.w. wordt door nifts gerechtvatirdipd. De hoogste xielcnud»! en du laugsti' xiunelijkhtid woritt op zulk een ruwe wijs hier naast elknnr gi'|daut.st, dat er viin /edulyk» piaurdlHd, vaukurakter jjetn sprake kun xijn. Do we» van den tneiMch, uulv van i'ii medelijken, is niet de rechte lyn, hij mu.ikl ineiiign kiuiiki ling, - maar het blijft toch een lijn en geen verxiiineling strepen, die niet to vereei.'igrn xijn. l'loris v;ui WesterToori berft veel g«Iezi;n, ook veel gelucht, maar d'iur is geeu eenheid iu xijll weten, omdat hij, wat hij opnuiu. niet verwerkte. Zijn di-ukbeelden liggen ongeordend iu xijll lioofd en hij geeft u. wat hij op een zeker oogenblik slechts grijpen kun. UlWhouii er enkele goede hhulzydeu eu een iiuntul juiste opmerkingen ove:1 inaat.schuppelijke vi-aa«-tnkken, over kunst, xfidelijkheid, enx. in dit boek voorkomen, noeh de jiersonen, nocli hun lotgev»ll<.-ii, nucli de thuoriën iiie gij leest, weieu uwhoofd of hart te boeien. De wijze der beschryving is abrupt, Ste,ds xiet ge slechts een deel dut niet iu verbund met het voorafgaande is tu brengen, tenzij H"O lo-, dat het geheel onmogelijk treü'en kun. I,etterkundij,-,. waarde bezit (te ri/iu.in «eer wei .ig. Horis viin \Ve-tervoe,rt gordde xieh. volgens xijn etgpii woorden, UKII tot het vervallen van een reuxtntaak. Hij zelf i-, het xij met bescheidenheid gex<-,d. ge-n reus ?-- en xijn helden. . . xij dragen hun hoofd /. 'er liojg... xu hehuoivn tot hvt geslaeiit der stelteiiloopers .. . iueii:.eiieu xiju xij niet. De stre-kki: : van dit buek. in wclks-n zouderliugvu vorm zij unk ver-rhiini'. j.- moreel. ..Medelijden niet ile uiens;-lirn. uie.ielijdi'ii met de dieruu, medelijdeii met de planten, uit inedelijdfii geun booxe duden te pïegm, uit liefde tot fechtvaur,|ij.'h*id geen onrecht te doen"... xii-diUir wat KI,,ris wil. Duurtoe kwam zjjn door het leed gcioutei,:i' held. de lionddhKt. Helaas, hij ver trok niet il<.' hoi,t van de Nieuwe Studsherberg. in 't volle lie-er'Vaii het -T::t-t-Aam-asi illut xijf gijl. in het i'i7.it 'au !n:t .'alziend oog", duur de sluier ven M'ii.i hem. van ile uuaeii getoueii ril alle waiiu ' C.'1,1,« keti v>.is! ". M,,i'üens vi'tor >.ijii vertrek vyee- hij /,ij,i vi ii ii ,n m..t e. u g-ilwo'iL'eu lind ii'h den oudi-ii k.iter uaii, die Iu 1:1 op .ii-u M'homler was geklommen eit .',(;?? o,,^e'<l .;i-!lf fe l.kkitl en t(' -tiveli II d"rh 'i iit'M!j.';,l m,, sT |,li.ir- h,-i»i ii'ti. ..Um\-iUig laat iif ,.i: .e k.i er /.'.,?'?, duur/.ijn \rien i eriiaid van die dii-ri,are i lek \ i-i v. ij,Ir; eti" eu I),-i nai d sl.itki zulke hal'tvei eheiit-i-nde kreten, dat Herman be-lui'. xieh dom' "i;en t,oU\v,-i: in.-.kker op xi:u \erre torhtei: te laten \'T_-,?.:,?'! u. - /,,,. ;.'in:; hij hevii met xijn liuml en iu In- hait iiet _Ni: \v;,nt .i"!'.'. /;?',' i-'itiHiH>l>!n'l m kil ,S'//"V>/v M,iijnz:ii:. U-iilw lij de iirina liebr. IJelini'anttf. te '.-tiraveuhai'e. versi'hijl;e|ide.. Xllili'M v;lli l .'allllul i .1 "711 'III' VCl'i'flliïd , Ui- \Veekl.iad l\v; lieht xit-ii. on-» r den titel \nnJltl l'\ti,t'<i,fl!'«l. I!"./.', <''//,>'?/( .<'t-'ir--Sf-3fii!int/iii. l'e heer lieorije i\e]ijier -/a! xi»;h met de huotdreductie vun het vereeiii^de liia,l b,-lakten en luvft xieh de nieilev*erkii:ij van ver.-chilh'ude NeilerUiildsche letterkundigen verzekerd. Nieuwe uitgiueii : A'iln.fii. Keu .lavaausoli tooneelstiik l \\~a.i'1 "-'^ niet een Hollaiid-che Vertaling ell toelichtende mita. donr II.' l'. Humille. ( l "lt_'euevell iloor het l» ollillkl, Illsti-. tuut \oór de taal- land- en volkenkunde vau Xederl. Indiii). Jhit:>'ntl t K c< n Hiii'ht. Toovertellinuen voorde ji-tiyil bewerkt d ..... ? (.', F. I.auckhard. Met nieer dau fit t hi 'iitiiruvuren e u S efkleurde ]>Iateii. Ie a tl. J'fiit'l'ni'l, van de Koiiinklijke AcaiU'itiie van weten schappen. ijeve-rii:d te Amsterdam voor 1S7T. l'.i'niii-' df Iini'riii'ifiitur. of _I)e dageraad der vrij.In.'id". Naar het Kugel-r'u door de vertaalster van, -gevaarlijke geiieinien." van Ir'iorpiice Marryat. iVdln. J'll'tt f/t ~ii'/iflc nrt.tl'? iu een geleerd gello'itst'll't|i door iemand, wiuif naam eerst iu 't luutsie bedrijf. onder 't afsteken vau vuurwerk aan 't licht komt. .[Door Jan Holland]. H. I!cijerin;in, })r'if <lnft<>i i» '' .tft/rriï: 2 illn. (i. F, \V. liorel. O/i-e c>'tti<jin<j in Atji.'/i. Critisdi beschreven. Met twee kaarten. . Martin 'Kalf, Ain.ittriliiHi in plantjes en }>rnatjt't2e goedkoope uitgave. Mr. I'. A. S, van Limburg lïrouwer, A"klnir, Een oostersche roman. ;le ilruk. 7/c' MititHtlliïiii.l, (ietuigeii en redden. Hoofdredac teur: Dr. H. Piersoll. Kei'sle juargung. Xo. 1. Revue des Deux Mondea. . ('aro, ' r.Vvoil.^ l.a JK<W t?iei>ti.!i<}«f ait XlXi He Vaj-iuny. l.''!ur,i»'.iu l'li'.xvise ?'! f<- iM-lafina,i ,'«f F.tals l'uit. CaMim lli'issiiT (.ii- 1'AiMil.) l.ff j fHitti-t *'f /'.«»;«.'. Valbi.Tt. Mr. Jf Rls..,arck t't te svi''!is>Hf (lïetiianit. The Nineteenth Century. . Ilynilnuii.' T/te -laatra/i/i;/ .>/ .fat/ia. Fiirlivs. - Tlif fi,iin, n/ rii/,ru>, ? Mn<'kiilii>i'!iit'. Xrparnfi.tH ,if' rhurrli atitl Sïttte. K'klnull^'it. .Itiinifif iMf?I!>iir>ifp. Wilso». Tltr ffiitriix titt'l it* iWt''/treitft'S. (Ciilli'll*. gi'hfilüi' I.Hili;ird MinitvtiurP. J.tk't'rfy in fii-rtHfiitij. idaiUtaue. M. l'. Tlit tiliriity af: llefluT ;llijs Cll Oil%vs«i:i.) <rn De Chinezen in Amerika. Ken Verschijnsel wm.rnp' vnn tijd tot ti.'d in ile laat'-tc jareu ilc iiniuhti ht govpstisil is, en wnurovor onlangs oen offieieel rapfiort- aan het jjunvpriieuiont te AVasliington is a:ni!robodon, is de tdonemeuilo invoer vau Chinezen in de westelijke himlou vnn Je Voreeiiigdc Stilten. Het is niet meer pen invoer vnu gehoorzame Koelies, het is eene machtige, zich steeds meer organiseerende kolonisatie, die zich onmerkbaar maar zeker, van alle hulpbronnen van bet land | meester maukt. zuinig «u toch speculeerend zich l steeds verrijkt, haar overwicht zelfs op deu mteUt-otuei'leti eu pus.it iuveu toestand van Wcst-Auierika d«i:t gevoelen. L)e Times verklaart in eeu artikel, dut il« C'hinuschi! kwestie binnen kort zich even krachtig en gevaarlijker dreigend tegenover de Amei'ikaai.sL'he republiek verhell'eu zal, dan eertü'ls de hlaverny. Du invoer van iiugvrs toch hield op iiiüt het onderiiruklith van den slavenhandel, terwijl de iiiTtrooming vun Chiuextn vrgwillig, noodzakelijk en steeds toeiicmeiid i-. Het is ociuo.'elijk te zeggen hoever dexu buwcging leidsii zal, eu nog minder wuiiiieer xy zu! ophouden. Toch is deze nu zoo krachtige stroom nog van zeer jongen datum. Xug zeven jaren na de ontdekking vuil de rijke goudviddeu op de oevers van deu Sucraineiito, en toen reeds alles wat Europa eu Amerika aan gcruineerdeu, waaghalzen eu avontu riers beXut, ('aliforniüin bezit genoiueu hadden, vund mcu er van het nubijgelegeti C'hiua nog slechts een enkele matroos. Toch voorzagen de gouddelvers zich te Hong-kong vau leveiiimiddclen, gereedschappeu. kleederuii, thee, suiker t-uz. Eerst iu l^.'if) kwuuicn «enige ('hinexen. verleid door de verhalen vau du rijk geworden gravers, zich op du kust ucderieticn. en ki'.'rduii. door voordeeügun huilde! -poedig vi'j-rijkt. jiajir htm lainl turntl. Sedert die» tyd i-f de beweging sluud.s toegenomen. Van 1H.")D?!??«(*l was de jiiarlijksche toevoer Uog slechts vau -15iJ«J landverhui/e:s. Van l"ün KN'M klimt dit getal tot OiiOU. Van iNx'?1870 bereikt het 'JSi.x.i. vau 1*70?1^75 mcd-i meer dan 13'im jsarlijk,. Op dit oogenbiik -chat mende Chiuesche bevolking iu (.'a-iforuiüop ITiiV/Kl zi-len, cu xij uuemt dermate toe dat het auiitul L'hitiexeii gelyk is aau dat der kie/ej-s. Daari>:itegen is, de stroom van landverhuizers uit il- oostelijke sta'.eu eii uit E;iro| a sterk verminderd. Kn dexe xal steeds verminderen, terwijl de Chiuesche onvermijdelijk xul toejiénien. China telt meer da«. 4iK) niillioeii inwoners, waarvan negen tiende in de groot-te ellende leven. Een hongersnood xooals in dit JMnr i.'c!ieerscht heeft. ?en mislukte rijstoogst. kostte aan TI i uiillioeti nifii'oheu het leven. De Chinees i« gehecht min de uraveii xijiier voorvaderen, mr.ur de hotig*r i- <>en sfhiTp xv.'aai'd. De xe« inaatschap]iijpn vuor l-jiidverhiiixiliL' die te San Krancisco gevestis/d xiju, inaki'ii het den uruicii Chinees xoo gemakkelijk nioire'ijk. [fel rei-L'eld. dar eerst een irroot hexwaiir was. i* successipveli.ik tot -l" eu ;Vi dollars veiluacrJ: t'naiis neemt een maatschappij te Hong-kuiig emigi'iinten aan voor IJ dollar?. Hoe die overtu-lif plaats vindt, hoeveel ruimte, voedsel, luuiit etc. er vuor ieil-ien Chinees eerekend wordt, moet men niet vruuen. muur xe komen over eu praan geld verdienen. Het gaut den Chinees spoedig goed te San Fr;:iici-eu. Hij is veracht on aehuat, maar gezocht. Alle get'in.'e aiubiichtéii in Calii'oinie zijn in iju handen. Hij is mijnwerker, pukkendraacr. groenteverkooper. bleeker. l dseliujilnoper. knechr, fubriekwerker. Hij bexit alle dfiiüileii als werkman, is matig, Lr<;hoorxaam. .sti[,t. iandig. werkzaam; daarenboven tevreden uiut het viïnle van liet loon dat t-eu Kuropeaau noiiilig heeft.' In China verdient hij per maand i imliai's. i 11 Culiiorniê' i« hij met Iu dollars tevreden, lerwijl' geen blank werkman daarvan leven kan. Terwijl lei-fche wurkliedeii lui. Iluitsche stijfhoofdijr, i-u Engi'lsche VLcleischeud xyn. heeft de Chinees, die xieh ulles hmt zt-giieii, zich laat niisb:uideleii zelfs, itoui eu 'geduldig, beu weldra verdrongen. De maat schappij te Sun Fraiicisco heeft daaivnbuven hut hoofdbezwaar voor den Chineiclicii eniigrant uit d'.'n weg geruimd; zij belooft hem. tegen eun zekere inmi.ndclijk-che. contributie, dat xij xijn lijk- uuur Chiiiii zal iloeli overbi eiigeu oui het daar te doen l'i'irruveii. Met dexe yi-rxekeriug. is de Chinees gorti-t. .laarlijk- vertrekken d,iu ovk verscheidere schepen met Chitie-che doodkisten uit Califurnië. Kijk .gewnrdon is de Cliiuee^ no^{ niet lastig. Hij i' niet arrogant;, niet proiikziek. niet v.Tzot op adellijke titels als de Israëlitische paryenu: xiju .woord nis koopman i* goud wuarii: van Chmee&cbe processen hoort men niet.'Dit wordt oflicieel voor het Congres te Washington gcrappo-rteeid door den rechter HevdenfeMt. Hij beschermt xijn jongiTe hrordcr- ilie uit China overkomen, maar uilen xijn ijverig, vernuf tig eu spaarzaam. W;it. is do rf.leu don. dat het Manke element d XPU toevloed van vreedzame ell stille burgers zoozeer. vree -t 'i Vooreerst het instinct vun zelfbehoud. Do Chineesche' veroveritip is zó/', zeker. zOO oiivermijdelijk. Ziió niivei biddelyk dat de schrik ateeds meer en meer den Amerikanen om het Imrt slaat, Xij gevoelen ddt vinir hen alle hoop absoluut ia uitgesloten, dat al hun werken niets is in vergelijking met dezen ziiinigen. nintipen koopman, wiens kapitaal steeds toe neemt, eu met het kapitaal zijne macht; wiens sjieruluties nooit de kMnu? berekcuini; verliezen en die zidi nooit laut ontmoedigen. De Chinees groeit hem loven het hoofd en verdringt hen onophoudelijk, weet door coöperatie en associatie teder gróót werk te verkrijgen en f e behouden. Dit denkbeeld is beiiuuweiid, todi is het uiig het ergste niet. De groote grief is deze: De Cliinee» verarmt het' land. liij zuigt al het kapitaal op on geeft niets terug. Hij de rapporten xgu statistieken gevoegd.die eene weinig offirieele nauwkeurigheid fichyiien te vertoonen. De waanio van een blanke wordt berekend op. IftiJO tlollfirs, dn t i» te uggen.' dat zijne productie, zijne cotisuinptie met de. rente van dit kapitual over treft. Dit is zijne bijdrage iu den gemeenschappelijkcn rijkdom. Stelt men den Chinee» hiertpgrnover, dun vindt liiVil ilut hij niet alleen iiiet~ opbrengt,uianrintegen deel het uiuatsehiippelijk kapitaal eene aanzienlijke . vermindering doet omlerguuu. 't Is wnnr, hij is matig, leeft eenvoudig, besteedt niets, nan xyn tafel, xyiie kleediugj zijne Woning, Hij leeft vun rijst; honderd Chinezen huizen, waar vjjti'ii-twiutig Iilankeii liet niet uit /.ouden houden. Hij houdt dus over. Maar wuar blijft de overwinst V In <'illifiirniëblyft er. bietst vnn achter. Alles gaat naar China. De htatiatiek 'der banken Van San I'rnncisiM heeft tot slotsom gegeven dut er iii de laatste vijf entwintig jaar li^XQOf),!KH1 dollars aan wissels naar China is overgemankt. Het overschot dut de blanken op hun loon hebben kunnen besparen in dien tijd, wordt o]/ niet meer dun (IIUKH.IX» dollar* berekend.. Vorgt men hierbij wat iu goud i-n zilver, juweelen en kostbaarheden en verder, buiten de banken om, uaar Chitin geïann is, <lau is het i"ct te -verwondi'ren dut ile F.uropei'schc bevolking,-die xicli dollur vuor dollar dit voelt afhandig makcu. een gevoel van angit bekruipt. Dezo alles onïiiitrende kracht van dtn sprurzttmea. | en vlijtigen Chinees zou evenwel geene reden ijn | o ui heiu te haten. Ily moge met zyu geld doen wat j hem goeddunkt, Iaat hij zijne familie er mu gelukgelukkig maken; de wereld i» groot, en zelfs vuor vuor deu CwliforniL-r zou er geene reden zyu hem niet de plaats vrij te laten en zich meer oostwaarts te begeven. Dit is dan ook nog niei. de groots "rief die men hem voor het congres tegenwerpt. Hetgeen raen hom vurwyt is de demoraliseerende, onderdruk kende, invloed die zyu streven, zyue Uveusbtschouwing op de maat schappij vau \\ est-Amerik» uitoefent. De gewoonten, de Ifven.-wijzp vau deu Chinees, zeg gen de klager», makeu zijn heerschappy tot ee» voortdurend gevaar vuor de beschaving, iijne buiten gewone oiizindelijkhcid dreigt ateeds met epidemiün. Xijue verachting voor wetenschap ei kunst vernede ren eu verlagen het gansche niveau der maatschappij. Zijn gemis aan ulla hoogere denkbeelden, zijn plomp materialisme, zijn miskenning van de vrouw, zyn tallooze openbare en geheime ondeugden zijn een wezen lijk gevaar voor den Staat waarin zij den boventoon voeren. Dut zij geen eerbied hebbeu voor eenig ge loof, wordt hun uiet door alle Amerikanen even zwaar aangerekend. Wat erger is iu een Staat als Amerika, is huune miskenning van politieke vrijheid, huune ab-olute s,tunipziuuigheid op het punt \un reehteu en püchte» v.tB den Staatsburger, huuneongeschi'-jtheid om vrije burgers tu xyu iu eeu vrij laud. Men heeft wel een» beweerd dat het intellectueel Uougere rus liet lagere moest ab-jorbeereu eu verdrin gen, de Chineezeu in Califoniiëbewyuen h«t tegen1 overgestelde. Zij die geeu denkbeeld hebben van poëzie, vrijheid, eer, deugd, godsdienst, die al deze dingen met de diepste verachting bejegenen, Overvleu gelen eu onderdrukken de Europeesche beschaving. De feiteu aldus gesteld, leiden tot allerlei voorstel len om ze te verhelpeu. Verbied den invuer vun Chine zen', roepen sommige bladen. Underwerp hen aun een zoo zwaar hoofdgeld, dat liet met uitbanning ge lijk .staat ! willen aiidcre. Hiertegen verzytten zich echter de tractuteu. Laat deze tractaten vóór ongeldig verklaren door liet congres'.?Men ziet dut de wijze, niiarop de Europee-clie tractaten gehouden worden ook in Amerika sympathie vindt. Eeu zeer krasse maatregel, maar oumoL'eliik uit te vueren. is voorge-teld. Eene uoulitie vau het kupituul tegenover den arbeider. Keu verband, tus-clieii ulla blanken oui geeo Cliiuees te luttu werken. Maar e«-ne Lelofte. waarvan ^ overtreding zooveel vi-urdielzo opleveren. KOU al te licht ge-c.-lifui.len wvrdeu. Stel dat een landbouwer, eeu fabrikant, ut u indu-trieel ceu twintigtal Chinezen aan 't werk heeft. Hij endt ze «?eg, ell neemt twintig liren. Hy betiuilt hun het vierdubbele, zij doen de helft vun 't werk; hij kun niet tegen eoiiciirruercnileu pi ijs leruren; hij rniurvrt xieh. Xicilaur de k-irte gescineJenis die dr n' handel voor L'ehecl Califorr.iëzou ten onder brengen, tenzij de Chineezeu. die uiet allen fabriekarbeiders xiju. maar ook groote kapitalisten, bankiers en.fabri. kanten, den handel in etns. iu plaats van. langzamerhand ovcru.iiuf.'U en alilus van de verwarring |.rolit,eerden. Turwiil intusjcheu de feuuut delibereert eüvan all kanten wor.lt aauffe*piiord tot bc-sltssei-du maatregelen, bereiden zich grOutc dingen iu stilte voo'r. Het sociali-un; te San .Francisco heeft reeds vun zich doen spreken. Er broeit ten storm waarvan du uitbarsting vreeteUjk, zijn zal. >Vaar .de rijkdom niet inc-e h'et beschermen vau beschaving, kunst, we'er.schap tot excuus eu rechtvaardiging heeft, mist hjj alle pres tige. Het arme plel s vau Californiu baat den rijken, (lommen, luaghartigeu chinees en windt zich op Wet. deiikbceldeu vun communisme. De. leiders der AYur. kiugmeu. Koarney. rickett, Knight, O'Domicli. D»y ? eu andereu hitsen heu op. met het plan iu troebel water te 'v'eschcu; Xij uisclien de sdi.itteii ti-rug dia xij jaarlijks naar het Humclsche Kijk zicii in-chepen. hè: oproer vau San' Frauei.-eo in Januari vun '.ir j»»r heult reeds doen zien, hoever r.ieii genoodzaakt is geweest hun toe te geven. Du hoofden van eene oproerige meeting waiun gevangen gtniomen. het ,gfpeapel heeft du gevangenis opengebroken eu deu Muyor de wet gesteld. Op het oogeublik zijn iu de repccriug van San 'Franefeeo 6<J leden vóór het verdrijven ?der Chineezen eu 83 tegen, welke verhouding ?venwei steeds meer ten voordeele der eersten verandert. Terwijl ook iu de overige deeluli van Xiord-Auierika proote gebeurtenissen .ophanden zijn, tvrwijl d4e zuidejijke'Staten'-than» nüj; meer dau vóór den flavenoorlog.de noordelijke luiten, turwijl te Xew-York een vast comitéder Internationale over O;f'<X) man georguuiseerde troej'en te beschikken heeft, kau het niet auders of ieder dezer' elementen, 'eirvooral he.t Cliineefche in Culitofuiu zal weldra geroepen.zijn eene rol te spelen iu de omwentelingen dio aun hut Wes telijk halfrond een gunech andere gedaante zullen . geven. ?''..'? Als voorbeeld, hoe onze d»it?ehe naburen de XederIsnd.sclie taal somtijds verbasteren, dinne het volgende, hetwelk in een gedrukte circulaire te lezen stond: Mynheer! Ik heb de eer Urd laten te weten dat mijn vertegonwordiger van het laatste jaftr. de heer H. van dezen October aan. op het nuire voor mijn huis Urd bozoeknn wil. Reeds ui-begin »an "c-ober vul hy Urd met eene proote kees >nn mijne artikelen opzoeken, en ik verzoek l'rd h*m uwe couimntulfM te reserveren. Ik zal mij alle tnoejte geven l'rd heele mal. tevreden te stellen Ik heb .de eer te zijn . ' . Urd dienaar .Corit-Rrt, ' W. P. September 1K7P. Dezer dagen brachten wy eeu bezoek bij deu beur S. J. Mcrfcns, .Hi'frenstrAntj IS, den bekenden gros sier in sponzen. Het rongaïijn doorgaande waren \vij verrast zoovele verscHllende soorten vau dit gewas uan'te treffen, van af de minste soorten tot,exempla ren, die f fiO en meer waard zijn. G«dui-fud* d* twaalf jaren dat goimf*mdt> heer zich spcciilal op dezen tak van handel heeft toecrplned, héft liy n He ver:-teenile ,voorwer)ieu welke x;i'h 'i de spon/en l-eviudeii, als: 7.i'"woi-men, neebloenieii, koriu!ïev:as-eii, !:ooriit; s, -lakken, enz. bijee-ivozaiiield eu daaruit uvec fiaaije -tiiiidiiardon te xajiu tre-tc-ld, MVOI' welk-; hem door lielh bbern recda ilikwijh eeno lielanj;wjke som i* geboden. Wij raden een ieder aan er erns on l.'Ükje van (c nemen. «l»

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl