Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOO E .NEDERLAND.
j
l Nieuwe uitgaven:
j Emile Aiïgver en Jules Sandeau, De
Sc&ocm'i^oow van itii/nlieer Pfcrcloom.
<1 Körner, ltf.au en vader, maar vrouw noch
sluitenden en eenigen uitvoer1?, slechts het
lieve Hollands die geld. daarvoor in ruil.
Zulk een ioestand zou ten sloite eindigen
met; een "volslagen- en onherstelbare onmacht
_ÜJ!$. BUj:-pel in 3 Vedrijven. vuor het nedeirl. vaa onze kunstnijverheid, met een steeds
toetjtooöeel bewerkt door Mr. C. "T. .van der Brug-'nemende verzwakking van onzeondernem
ngs%hesi'v. L.'' - : j geest, met een voortdurende vermindering van
^ Mr. "W. C. v. d. ooiv, Bydragetot H& her- j ons natiunaal kapitaal, van onze
TolkswelT&ieniMg'van de Grondwet. vaart.
] M. W. Scheltcma Ez., Uit liet leven. Schet- i Van ver.-drillende zijden werd dit ingezien,
sen. 3e bundel. en heeft m^n pogingen in het werk gesteld,
2 H. do Yeer, Hoc oom op zijn neus l-eek- Blij-' om het di eigrnde onheil af te w enden.
jjnel in 3 bedrijven. ] *s Lands regeering stelde zich weder aan de
J- SJessahj Twi'e Liederen. Muziek vfln Sa- spil s. Mut een mime f-ubsidie steunde zij de
Biethmie. 'internationale tentoonstelling van producten
?v Kasper -Brandt, (J. "Winkier Prins), Ouders ' der kunst-ny vei beid, in 1£<77 in het Paleis voor
t£» kinderen. Roman in vier boeken, 2 dln. Volksvlijt re Amsterdam gehouden en \ enoemde
Arnhem. _ naar aanleiding daarvan een Rijks-Commissie.
d Pelix Dahn, Een strijd om fèoine. Historische . belast niet het instellen van een onderzoek
tSoinan uit het 'Duits*, vertaald door Gr. F. B. j "aar den toestand der hedendaagsche
neder^ $!,. , ! landeche fcunst-nijverheid, en naar (Ie
mid-lsliQmsd&SQmvip, Achterliet t/ordi/n, (Schouw-, len, die lot vei heffing van dien toestand
zouCborgEch etsen.) Met voorrede, aanteekeuingen ( den kunnen leiden.
<3n naschrift van J. lï.Rössing. -,1e afl. ' l In Mei van liet vorige jaar bracht de
GomOtho J. S. Sylios, Verhaal van eeniffehe- 'missie haar lijvig rappoit aan de Regeering
imelsche gunsten, bekomen door de vereering' uit en vóór eenige dagen werd het gedrukt
óaa Ket beeld vau 0. L. V. Moeder vaa Zoe- j en in den handel verkrijgbaar gesteld.
4igheid in de hoofdkei k vau St. Jan Evange-j 't Valt niet te betwijfelen, dat het velen
^.ist te 's Hcrtogfïibosch. Naar het Latijn. Met i aangenaam zal zijn, zich de moeite ea het
nme inleiding over de geschiedenis van het j tijdverlies, aan de lezing van het gebeele
rapJJeeld en detzelfs vereering. ! port verbonden, te zien gespaard, en'in een
? kort maar getrouw uittreksel kennis te maken
stant, ?
I
Nu zoovelen in gedachten Z, M, onzen
met de bevinding en de conchisiën der
Rijksnaar do hoofdstad N au VTaldock-Pyi- ? CommiÈWe, een uittreksel waarin toestanden,
ont zijn gevolgd, zal het zeker onzen lezers feltel> en voorstellen m htm onderhn» rei band
^elMigstolling: inhoezemen kennis ie maken wortlen ''««houwd, en zooveel mogelijk wordt
Wt Jets, dat de vraeU ia van Vfa'.dectschen rekening gehouden met^^gededten waarop
hebbe
i de Commissie den meesten
het oog op onderstaand volks-1 &&*&& te zien'
adruk wenscht
W, dat in liet genoemde vorstendom, zeer j
Veeerd i?.
cler
De Com
L' wijdt de eerste bladzijden van lias-i
L terugblik op de oorzaak v»a hare
beisterd itnsclie
knuut-nijvcrht-id-tcntoonisrhe tfuloonsteJling=pi'ograiiima. het ruime veld in &et oogpunt vau lamst en smaak beoordeeld,
"afien groepen, tot basis dit-j- indeeliug nemende den om aan de eischen te voldoe», die een artistiek
ontschilluiiden aard der samenstellende grondstoffen, die wikkelde smaak haar billijkerwijs zou kunnen stellen?
vau aelve tot ccn velschillende uiting der vormen- - 3°. Maakt zij de hulp van het Buitenland onnoodig
wik aanleiding geeft. Zoo rangschikt zij^onder de en bepeikt zij den invoer van predukten vau kunst
nijverheid uit dat buitenland tot een onvermijdelijk
minimum P
S*. Bevordert onze k uu s W n dus tri ele produktie den
i Nederland en dientengevolge onze
hit'ndels, tuBststeén,
teira
immeriugen, meubilair,
a-keft in onedel metaal uitvoer v
Jer de volgende groepen: liet edel metaal, het emaiï, belangen op een wij KB zooals wij dat mogen verwachten ?
l aardewerk en porcelein, het glas, de werken iu nol, 4°. Verzekert en bevordert zij
in Engeland (in deze, ah
andere kwesties door het Lageihub steeds
juist gerepresenteerd) dio belasting niet wil
Eene inpopnlaire belasting zou trouwens
in Engeland niet lang gehandhaafd kunnen
worden.
In de tweede plaats wensch ik op de vraag
te antwoorden: op welke wys ik van het vol
kswelvaart in komen slagen en goed voldoen der
inkom^f-en, damast, enz. enz. zulke mate als een vergelijking met buitenlandaclie toe- j belasting te Hamburg, anders dan uit
officiBn wanneer liet Jen k zei- maar al te duidelijk blijkt standen ons reden zon geven, billijker wijze te onder-! eele rapporten bericht kan ontvangen ?
maar zelden op uitstekende beoefening van ceii stellen? Dat antwoord luidt: uit hetgeen mij he
nstambaeht kan worden gewezen, en een vergelijking 5°. K au hare artistieke waarde, met eeaige kans van j haalde!ijk te Hamburg door met do werking
t biiitpnlandsehe toestanden en die van vroeger hjd bevredigende uitkomst, de vergelijking doorstaan met | der belasting bekende personen meegedeeld
tst altijd ten nadeele van onze hedendaagsi-he kunst- die der hedendaagsche buitenlaudsdie k HU s t-mj verheid ? i werd uit de bekende resultaten en
opbreng6°. Kan hare. artistieke waarde met .gotügevoïg wor- sten dier belasting, en eindelijk door de
algevergeleken bij die vau onze oud-nationale kunst- " " " ...
nijverheid in de bloei tijd perken van ons verleden P
Het antwoord op elke vraag is kort, doch krijgt na
elke vraag mér een steeds onrustbarender karakter.
Geen enkele toch'der zes vragen kan de Commissie
ioestemmend beau tv; oov den.!
En na nog in korte woorden lu't waarom" van die
uitspraak te hebbeu uiteengezet, besluit zij de eerste
afdeeling van liaar rapport met de. woovdaa-.
Be toestand der hedeudangschc ncderlandsche kunst
nijverheid is bedroevend!.
Wat is de oorzaak van dien toestand? En op welke
wijze kan daarin en verbetering worden gebracht?"
?ordt ten overvloede dat strenge
-deel der commissie verklaard door-den maatstaf i au (t<
:e beoordeeling. Zij neemt daartoe de voortreffelijkste
i der bcsie kunstperioden. Zij acht zich hiertoe uit
deu aavd \an h-ire opdracht geiecbtk'd. Immers, waar
ig vau toestanden, en van ons onderwij1» ket
doel is, daaïmag. alleen het bes! e ei zelden bereikbare
de maatstaf zijn.
De biet' beschikbare ruimte gedoogt niet, in uitvoerige
jsoïi(kïl»'ion. te vedii van dat versla», sUehts
enfle \vcii gcn mogen hier aangestipt worden.
Htt verval van onze nijverheid, dat ds Commissie
i hst gebied, van de eerste groep constateert-,
cte-surigatcn (\oldoende aan het gemis van monumentaal
bouwmateriaal) als terra-cotla,'eementen, wijt ij
hoofdsakelijk lo.
Ontwïkkelii
den overdreven speeulatiebouw
en; 2o. aan de f.ibrieksmodelboeken.
g van den sniaiik van het publiek: T;
, vau werkfiaas en fabriekant, en bc-.hoc
tot Let vormen v
dez
r' * 7 *
die - se Ei -"che lasst euch
Uu - Ier
door de B ego
verlangen der Ri'greriiig om oj) die uijze de guwen«dite i
aanleiding te vinden tot" een krachtige tussdieukomst
hmi-zijds iu 'tliLlang der atderlaudïche knust-]] ij ver
heid. Als bewijs dat het hsar door de.benoeming uier
Commissie werkelijk om een ernstig en -nauwgezet
onderzoek --te doen was kan ten overvloede strekken,
dat zij ter beschikking van die Commissie alle die
middelen stelde, welke vcreisclit werden «m dat onder
zoek zoo. veel omvattend mogelijk te doen zijn. Al
dadelijk toch, en wil rei ds bij hefc eerste be/oekasii de
tentoonstelling bleek bet der Commissie, dat,
ho-jvclcncdsrlandsche jiidustrieclen aldnar hunne producten ook had
den heengezonden, (oeh vele wij-e D achtergebleven. Voor
sehe industrie \v,i3 'tfdus noodig ooit die ontbre
kende producenten na te gaan. Daartoe mi verleende
haar de lïegeerïng oumïddelijk de nooö'ige machtiging
en hulp.
Tv.celeilig was dus haar ondeizoek en lu-t resultaat
\OOTOl
Nu en dan duidde deCoinmissiein de eerste afieeliug
van haar verslng die middelen reeds asu.
Indenuvolm gende tweede afdceliüg komt zij hierop uitvoerig terug.
,r. Allereerst vraagt zij: wat er noodig is, om ecu
kunstin bekwame model leur s industrieel produkt tot stand te breageii ?
acht zij tot verbetering van dezen toestand noodig. Het Bu het antwooïd luidt; een kunstenaar en een
iub-ter gphnlte der vraag zal VG'Ó> alles het art Wiek dnrtrieol vroeger in n persoon vereenigd.
peil van het aanbod kranen verheffen. Wat nu is voor dis vorming ' van den kunstenaar
Bij de behandeliig der 2e groqi: de wrrkea in hout noodig? Hij moet bij een ontwikkelden smaak de noodige
vijst zij er op. hoezeer thans nog, evenals vrorger, onze vaardigheid-bezitten tot het in beeld brengen vau zijne
? ? - ' iepimt voorstellingen.
En. ecu industrieel? Deze moet bij eeu praktiacben
eatlifgorien vau mwibeh gcvondLti: lo. de weinige zin en de kennis van de eigenschappen eu bewerking
?ijzens waardige uiti"ntleringpu die EOfd gecoaeipiecid van het materiaal, mede de noolige vaardigheid bezitten,
i artistiek zijn nitgevotnü, cloth wr.arvan zij het hout- 001 zijs voorstellingen in vorm ea jeekeiiing terug te
liifterk aan den beitel vau buitenlmdsche irerkliedeu geven.
ie Het kekenen, resp: het hoctseeren, ligt dus aan de
aing van beiden; kunstenaar en industrieel ten
gronddelboeken ?ijn vervar.rdied en waan au de cle'tails slag Voorts een ontwikkelden smaak en de kennis da
n de fantaïf-ievan d<u holLm'lsclien werkman ovcrge- eigenschappen en bewerking van hefc materiaal.
icn meestal ZPCI- veel te wenschen over laten; eu Is nn het kunst-industrieele produkt slecht, d m moe
a 3o. de wort r-1 hou ten mciibeïen met uitgestoken, noodzakelijk de fout liggen iu de verwaarloozïug de:
Brtsreheiefl vo'siermgtn, die alleen uit hei oogpunt ontwikkeling vaa een dier S samenslullrailc eigeneciiap
n Silhouet en me'chanisehe bewerking, raa constrnc- i>en of faktoren,
i en poli toer aanspraak op eenige «aardeei'ing kun- Ala eerste en voornaamste M tor beschouwt de com
n m-ikett. A\ net andere ia afktai'ö.^swaard. missie- ,tkütoesUnd vaiv het bestaaude teeken onder w i;
Zoo hier, als bij de 3e groep, wa.tr de u erken i» onedel en komt lot het inzicht, dut, om te beginnen met do
ij aan hf-t veel- lagere school het thans daar gegeven teekeuonderwijs,
?ijk vei leden.
en^el mi.t het oog op hare veelvuldig
uit'.'ïorkr&le voor de m¥*.sU:r.«takk'?a vaa dat
:ii blijkbaar met i^t doel den sthiju te vi
u eea eenzijdige kunst-opvatting, acht zij
een inleiding tot hare beschouw ingen -??
vooraf de grenzen te bepalen binneu ndke
toepassing dier kunstbegniselen en
a tijd weasehelijk acht en
aanbevan ons e'gen
Juist orem
gespTokeu
j verleden,
mijden i
zich i
verplicht,
motie1
veelt.
DÏCommissie wijst er op, dat elk tijdperk, elk volk
elk geslacht zijn eigen kunst heeft, en dat de' kunst
naar, die zija tijd begrijpt, gehouden is, ook de behoefti
vaa het eigenaardig ontwikkeld schoouheidsgevoel zijtu
studie en d
voor onz
?ivdtgcn; dat hij den suia-ik van het
leiden op don weg der ontwikkeling
j 2. Dir gebührts vor allen, Eie"eneicbi
fier praclitigcn Satur. Koi "
landgenoot*
publk-k bc
in de vrije richting, waarvan het maats'hap[ieltjk 'tri
ven den grondtcon aangeeft eu dat het blijk zou geve
: 3. "Wev veyïirvc; dev Jalu'p. Zakl zu neniicsi, vail Ilatj0llaie i.iiD.fttn. "Waar de kunnl)eiclcui:ig
ie clicli nuf eum Ilimmel wachscn aab, verin rca ^ergelyb; riclttiDg inslaaf, daar wndt zy iu plaaN
GMklei' Yorzcil-: zu erkennen, was mit dir iaa (fïl bron \,m gpnoi, ^oor vden wn stee'
sïd am dich bei- gsscba? . aanstoots.
4. Heriïiann bat vielleicht voni "SVaffpnianze DJ knu>t-nïj\e.
Jisst in deïnein Schatten ausgeiulit; irüufelud Uevloden, ztjt zi.
p3i des Siegers ScWeri snd Laïize, netzte
ch der ptolzen Romer* Blut.
! 5, Zahllos ist dos edleii Y/ildprets Menge,
"
ie. sich feist goas-zt an" c
3?rucht ;
aalilstehn im hei-rllfhen Gedranse Millionon
iiisder deiner Zucht.
'!8. Selbst R ach th-mem ode wast tluleben,
Hand: -,vi]-,s!;
ieid
'ch het volk -rekenen dat rosrne-ii kan o,
de eifonis (Uer kunstfnditien. Toch nuel er een g
.,. waa- ln-r g.-llt het
\n\-litioo
nezen,
i hefc rcjliiti&L'h toepa^ra, z^mc voorbereiding geeft; eu aldaar weer voor liet
msercnInatsuij- of giefwerk aan deel niet hefc allereerste onderricht moet wordsa begc
lubediüdenden kunsttlonzea vorm. Integendeel: nen. Is het wonder dus, dat daar, in de weinige l
hoe minder i au die kunst zoonenaamcl h toegepast, ui en, die van het wetenschappelijk programma, als
hoc beter. Eea goede «'rhomlmg is de eerst*1 schrede kruimels van de tafel dos rijken, voor de asschepoetsti
tot (en goed.: compositie. IXia vooial Lttc men op het teekcuondei'wijs, kunnen worden afgezonderd, n
ecu bevallige profileerina; en kïeurverdeclhig, tetwijl de min de toekomstige verbvuiker ehoorlijk kan ivort
!g ^?in p'aats van gezocht te worden in aan- ontwikkeld, als bij den toekomstigeu voortbrenger den
"eptokt ^iij- of giet werk het nataurlijk gevolg !>e- onmisbaren, degeïijken grondslag ksu worden gclegc
lioort te zijti van propoitie, Ucur, en het constrneljVye 1001' eea cigeatlijk gezegde vakstudie?
détail. ' ^e commissie verklaart dan ook;
De juiste waardering vaa voorwerpen, wier cou- dat het openbare tee ken onder w ijs ia Nederland, voi
struetieve détails délcoraticf ?ijüafgewerkt, is verleren tot groncKge voorbereiding op het gebied der kunst
ge^iian en heeft plaats gemaakt voor de opvatting, dit nijverheid geheel onvoldoende is.
verduisteren of omhullen het liefst met Surrogaten?Dasraa beschouwt zij de beslaande middelen tot ont
de ware kunst ea het doel van alle ^ e r tier in?; is. wikkeling van kunstzin en goedeu smas
p,Uvtegeo te strijden nu, en ttuvoudige doch ware genoodzaakt te verklaren: fiat zij het g
knjif.tbci!iasden te loeren hulfligen, behoort de richting smaak epidemisch hoeft gevonden bij
te gijn van het kn ast-industrieel e onderwijs der toe- werk^ezw, de werköww, de werkMa» ,?
kornet. die kwaal. ' Ton hunne prille jeugd ;
Op die wijze *Prvolgt de Commissie het ccvste ge- kunstzin bij onze landgenooten sjstsmatisch verstikt
Jeelte van hare taak. Eij de vierde groep geeft lij zie hun-omgeving in huis, op school, of daarbuiten;
o. a. eeii eetiigszins uitvoerige beschrijving van de min- ^;B £makeloos ongezellige school in nvcn, waar hut kind
d r alsempe'i hela-aöc goiii- tn zUvcrtBvs tïkiag ie V001. betere indrukken zoo licht on Ivaakelijk, de
ii( den neüfcl), d,'t vooral het karak- zijQ ontwikkeling meest gunstige jaren, van zijn 1<
i en dot
a Kriegs?chii. auf den Fltnhen ;-diwel>er,
'ïbrceken Ijn^üncl l.w zuin fcrn-len Strand. \ ^ "t<,^D&tellingL vau d.- diknijU z^aaim^dige en
17. Dienst dom Jii-uten, der mit &( ol/.on Lviistiël/ vormen, die de lunttnijrerheid der 16de en
l?de
Heken, sieggouohnf- der Meere Scepter
!ea' tra^st auf deinen külinen Rücken den
atdecker einer neuen Welt.
8. Eufet. einsf-, wie ilira Kinder alle, die
|atur aucli uns zur Kuh ins Grab, und c!i
:st bat dicli erreicht, so falle aucli für uns
im Sai'g ein Brettebeii ab!
; P. ^UPSIS.
'Yaa alle jclcn wordi ju ons vaderland de d<
Buseli levendig naar een degelijker gehalte
in den smaak op '>efc gtlaed der dékoratieve
ui si
IJèfe-'miionaïe zelfbewustKijn ontwaakt; het
|ox>f''-m -eigen kracht van vindirjg en
toepasig keert terug.
:l)e "behoefte aan kunatgcnot op het
uitge-ekte veld vaa vorm pn Men r d< et hare
mikten gelden,
!t Werd'tijd! Te 3an.g reeda verdiingt zich
."k&oplustige menigfe voor onze groots
win?ï'kasUn met nifis dan buitenlandsche
voortengselen gevuld; ie aiig reeds zijn wij len
. elbal aan du ste«d$ wisselende luimen van
P bttiteislandsclift mode; te lang reeds voeit
buitenland de vruchten laii zijn arbeiden
iislzin in Kederland in, ei. geven wij als
nit11 de kinderen'dex
i licht in volle
rezen, met liunr
verlichten geest.
alles harmonie.
eer tocïi
strenge
hoefte aan een verruimd gemoed e
En de kunst P Zij vraagt v
Welen: de bevrediging vaa dezen cisch is gee
tegenspraak met de moderne behoeften. Even
als er overeenstemming mogelijk ia tussche
vormen en ernstige kleuren, even goed kan er
Iwrnionie bt-taan tussclien voorwerpen tan sierlijker
fj.brikiipt en vrolijker tint. Doch men wachte jaeh voor
overdrijving. Dan zeker zal een vergelijk mogelijk zijn
tusscJj.cn beider eïsehen.
De kunstenaar trachtte das zoo aiB naaïeen vol
slagen oiKlei-ucrpüig aan alle de caprices van deu
smaak zijucr tijdgeaooten als naar Tiet in slaap wiegen
deïnB lielioeft
e meubelen ea
trachtte door te dri
den gee&t, diu in hunuo
gïondïlsg ligt ea putte dien op den
jeugdigen iarn, die bestemd is eenmaal vruchten te
dragen voor tijdgenoot en nageslacht!
Hïft de commissie aldus tot grondslag van. eea over
eenstemming der schijnbaar tee^nstrijdige eisclien eea
de daartoe vereischte niiddelea slechts een kwes
een tiental jaren verwachte men
mmekeer van den stand van
om schiet het partiknliere karvitail
te kort. DM is de bulp van
Dis hulp na n orde verK
handelend optreden vaa den .
'.nclefe r
iüd doo]
i-hfc noodzakelijk.
een krachtig eu
cïprtrt naar liet buiteula-od £ou mosen worden.
Bij IK t aardewerk «ijst zij (oudir meci) ojj een
mog lijke aitisticke beire'/king tusseüsü) een
Dclftseh-aardewerlifjbrick in woiding ea het rannteerefl van dat
fabrikaat met gepolijst kopei' en gfciseleerfl brons tot
ean vrodukt dat np groote schaal duor tct Imitciiland
njg ui et wordt gïMploitrord; en betreurt h-t ond^r
de rubriek: porcelein gfea toegang te hebbpu kuimra
verkrijgen tot de büla-uJe atelier^ ie Ifaastp^ht.
Daardoor ook v as het haai' onmogelijk ovec het alcUar
vervaardigde glaswei k te -.prektn.
J3ij de bchandain^ der geweven feiofeu u^t een artis
tiek oogpunt beschouwd, betreurt zij dca weinigen
ondcriiemiug'pi'pst in den lande, en zou o^k voor de
horduu,-v.erkün aK die vnn Roermoud een raimero
toepsssng b. v. voor meubtlbtoOeering, weiischelijk ;;cbtea.
Aan de deveuterïchc en ander
goede desseius betrekkelijk z
s .tapijten, die bij dikwijls
rcel goedkooper zija dan de
buitenland ehf, meenc zij daardoor een goede toekomst
te mogen voorspellen.
De weinige ontwikkeling van onze dékoratieve schil
derkunst is voornamrlijk 1e Tvijien aaö. de hullandseite Vi
vooiliefde voor tt i Bepleister de muren ea plafond'!. &
Bijna al onze vereenigingslokalen, onze gangen eu por
talen, a^e* is even koud en ^leuiloas. Nici alleia *?
zouden de gesamentlijkc kwadraatmeters muuropper- ""
vlakte in Nederland, die .baschilderd moesten worden,
aan eeu Ao&jn. goedo nrlisten, levenslang werk geveu,
maar tevens 2011 daardoor een uitstekend loidlel te
ivonclen zijn, om den smaak van Let pi
doorbrengt. Volg het verder in zijn. omwikkeling. IV
leert het hsmd ETI oog orfeneaen en maakt beiden val
nar voor een juist begrip van vorm en kleur'? Ei
later zwijgt men zoo vaak ds vraag naar meerder
owlvïikUeUag doocl met de ftasoi
Do gutibus non est disputaudum !
't Is het leerstuk dei' onfeilbaarheid op het gebie
vau den smaak! De Commissie komt tegen die fcis
op, eu acht het noodig pogingen aan te wenden, om d
aïgemeene Ifunstbeschaving onder oiis op te voeren, to
het peil der meest artistiek ontwikkelde aati.
Ook de derde faktor: de kennis der eigensohappc
van hefc materiaal in verband met de eist-hen eenei
tïstieke bewerking acht zij ten onzent onvoldoend'
de aanleiding tot liet verkeerdclijk toepassen en
warren van vormen, die aan de meest verschil!.
materialen ontleend zijn.
Is dus het gehalte-van alle drie der genoemde sai
stellende factoren van eeu kunst-nijverheidm'odukt b
ons onbevredigend, dan behoort <le hand aan het wer
te worden geslagen, om ze allen tot betere ontwikki
liag te Krengen.
Daartoe nu stelt 3e Commissie eenige middelc
vóór, die wij u in een volgend uommer zullen medi
Be Inkomstenbelasting.
Menheer de Redacteur!.
Vergun mij nog een enkel woord, naar aan
~, .. .?jak van Let publiek te leiding van uw nascbrift op mijne opmerkin
den lust voor zuivere en karaktervolle gen in bet rmmrn'er van 29 December. _
Niet over de hoofdzaak in deze, geheimboi
ejverk levert vooral aan Duiteehe Kathedralen. Daar- land, Duitscnland en elders, en diende do O
door is hier een bij ons lang verloren kunstambacht u bewezen, te worden, dat hier de pubKcite
umis- goed. en noodig zou zijn ??welke daar overa
ilhar- nje(; T,venschelijk geacht wordt en dan ook iiie
Ik wensch allén optekomen tege
ontwikkeling gebracht,
onderne
aarvoor zij de
studie e
ding, ia de behartiging i
veelt: met het oog op het w e
ning vaa ook imdere veiwaarlc
nijverheid, als de vervaardiging
onze landgeuooten
aanbjDoch ik hek reeds, te lai
ifdreling van het Rapport,
isde takkt
ran hat
verwijld, bij de eerste
groep
en laten rusten.
Eij
. der beoefe- dft bewering, dat in Engeland do inkomsten.
belasting als zoodanig inpopnlair zou zijn.
Dat is in strijd met de feiten. In 1874 toe
heeft rnen gezien, dat Gladstone de afschaffin.
dier belasting beloofde, toen hij meende, daai
door zijns langzaam verdwijnende popnlarite
en -meerderheid in het Lagerhuis te zulle
Hij bedroog zich echter en ver
moet das di
?keur heb ik getracht op
lichtpunten te wijzen. .Voor i!e kennismaking mtt de
minder bemoedigende bladzijden zal men later nog
gele^enh-'üte over turnen vïndra. herwinnen. ,
"Het gemiddelde remltaat na: h»t artistiekgchslte loor bij de verkiezingen de meerderheid te
van orzd heüendaagsche linusUndHstrie wordt ten slotte eenen Bialel Sedert werden in het Lagei
de Commissie gewogea,^maar te licht bevonden, buis herhaaldelijk voorstellen tot afschaffin
door
,
Zij rtsumeert den indruk dien de studie daarvan bij der belasting mét groote meerderheden vei
een te Hamburg l pf-taandu opinie te dien
i zich te.
Die officieele rapporten zijn overigea? even
errijk als uitstekend, on hunne juisthei'l werd
og nooit betwijfeld.
Geloof mvf, niet alle hoogachting enz.
H. N,
Wij laten natuurlijk den geachten inzender
aarne zija overtuiging, die zoo onwrikbaar
chijnt te zijn, dat zij al wat daartegen
ingeracnt wordt, eenvoudig als nitt geschreven
ag beschouwen.
"Wanneer de Heer N. ons .echter verzekert
at Grladstone, die de kaart van Engeland
og al kent, aan die impopulariteit der
belasng geloofde en wel in die mate dat hij door;
elofte van haar te zullen afschaffen zijn
portele meende te redden, dan is het zeker
ergeeflijk dat wij ook in die overtuiging ver
dorden.
De Heer K. weet waarschijnlijk even als wij,
at Grïadstone's vonnis door het conservatieve
;eland om meer dan ene reden geveld was,
n zijn nederlaag allerminst de populariteit
sr mko'nisten-bela-ting bewijst.
En als de Heer K. ons verder verklaart in
en onschuldigen tnssclienzi», dat de groote
(leerderheid van bet volk in Engeland door
iet Lagerhuis stoeds juist gerepresenteerd.
wordt, , mogen we die bewering zonder
enige opmerking gerust aan de waardeeriug
inzer lezers overlaten.
Wij danken den Heer N. voor de heusehheid,
vaarmee hij ons bijschrift op aijn vorig schrijven
icantwoordt. \Yij eerbiedigen natauTlijk zijn
vertrouwen op de personen, dio hem te Hamburg
nlichtïngcn vei schaften, en op de daar ter
ilaatse ^bestaande opinie" al meeuen wij
iafc zonder publiciteit er goeu controle op
opinie" en inlichtingen, kan uitgeoefend
worden.
Voorloopig echter kunr.en «ij deze i w est f«
aten rusten.
Wij leven niefc te Hamburg,
Zoolang de gemeentewet van kracht blijft,
staan -wij o. i. \o:>r het dilemma: of jieen i
iömsteu-helasting, of eene met publiciteit der
cohiere». -?- RED.
- De Ethërdrinhers.
Na opium, brandewijn, koflie en niorphinê*,
die ieder eene verschillende klasse van aanbid-
dors hebben, heeft een Engelsen geneesheer
:ens nieuwe soort van dronkenschap bestu
deerd:. het misbruik van ether, dat met zeer
genaardige bijzonderheden vergezeld gaat.
De liefhebbers van geestrijke dranken voeren
gewoonlijk als verontschuldiging \oor hunnen
dorst aan, dat de smaak voor bedwelmende
ochten den mensch aangeboren is. Zij gaan
elfs wel eens verder, zoeken in deze zucht
liet voornaamste onderscheid tusschen roensch
en dier, en vinden et- een soort van bewijs
?oor de uitmuntendheid van bet men^clielijk
organisme in. Een dier heeft geen smaak voor
sterke dranken, een dier bedwelmt aicli uooife
voor zijn genoegen, en vrijwillig, oen dier lust"
geen gia^ wijn . . . araie dieren.
Vooreerst is de uitaiunten^heid van den
menseb in dit oplicht zeer Vetvekkeli^k, ten
tweede i& het feit riet geheel juist. Even ais
het dier, heeft de mensch van nature oen af
keer van sterken drank; alleen door zot t en
geuren die er wel van te onderschei icn zijn,
voedt men hem op tot een liefhebber er van".
Ea dit zelfde kan et dieren gebeuren. Mea
kan zoowel het dier als den mensch tot drinkers
maken, en mets zou gemakkelijker zijn dan
eene raenagciie van aan den drank verslaafde
dieren te vormen die voor de jeneverpaleiz
van Londen niet behoefde onder te doen.
Er is onder de jeneverdrinkers J eene ziekte,
eene verharding van de lever, die veel voor
komt en tot waterzucht leidt, Eij eene kat,.
die door de kinderen gedresseerd was tot .hefc
drinken van alcohol, en nu en dan «en scho
teltje 'port oi vruchten brandewijn mocht op
likken, kwam dezelfde ziekte voor. In haar
goeden tijd werd de poes eerst vroolijk van den
port, sprong en speelde, werd dan dof en sliep
eindelijk in. Later kreeg zij de waterzucht en
stierf als .een oude dronkaard.
Er zijn moer voorbeelden van dieren, die
dronkaards geworden zijn. Men heeft duiven
?2'eleerd boonen in alcohol geweekt, te eten*
Vele Engelsche paarden krijgen aan de
pleisterplaafs him portie ale. Men geeft ook alcohol
aan kalveren om ze vei te mesten. Deze be
handeling is zeer eigenaardig, ólen maakt van
gerstemeel een^deeg, waarbij eene zehore hoe
veelheid jenever gevoegd wordt. Dit deeg
wordt tot bollen gekneed, on dan den kalveren
in den mond gestopt. Eeuigen tijd na bet
gebruik vun den opwekt enden maaltijd blijven
de bea&ten vroolijk en dartel, daarna zinken
ze stomclronken op de knieën en blijven liggen
in den donkeren, warmen stal. Als ze wakker
worden, krijgen ZQ opnieuw wat. Zij lusten
het sp'oedig liever dan iets anders, en worden
zoo loom dat ze in den donker lederen- dag
vetter -worden. Als ze geen jenever kregen,
zouden ze in don donker bang worden of
zich bezeeren, en niet vet worden." Zijn er