DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR N E- D E R L A N D. Anii de Hoogere Burgerschool en het Gymnasium, \\a-u raLei bepaald de verbruiker onderricht ontvangt, /?) dat seiich* op de ilg meene ontwikkeling op d», Jiurtrer Das;- en Avond- ea Têekengcholeu worden reeds <eDiL,s> i ooi b mdmg merkbaar voor het vakonderwijs. Behalve het tcekeneu naar de natuur, naar hlokmotlelhn jlPbl ininamenten, voorwerpen van dagelijksch .,0,1 uk ea h t bxtseci-en, breng e m-n op de H. B. S. ren ?jo volltdjjj mogelijke v er za m e) in g bijeen T f0Kt els vu Pinimenten, studiekoppen van het bteld en \iti luimt-industriëele voorwerpen en eenkleim nder r htt Xinktcr v dat gewenscht rond siellni \ m ntiquiteiten zo muséum van kun n eea ku worüt st nijverheid must urn kunst i tuist door het op den _ . Z inktnche voorbeelden, meer dan lo. Voni i geheel en il verschilt Van eenig b'acht, -iti 'd< 31 voorwerpen, oudheden en zei d- -ecu studio ; ?icele vakscholen in teiud to komatigp buuefe (.eiste pkit tooi m de centrale scho «.laagvoorkom t i tt,(zoclilf coHictie plaatwerken; en geve aan l njren ten b koopt overzicht van de geschied* Be Idemle Kun t«.u en verklaring van het begrip: stijl, ting d< A'él van hit onderwijs, dat aan de H. B. S. voor n e 'jrs vijrclt VK ven, K-hoorde daarbij plaats te maken MI\ kttttst-oudAivüj*. Waar de vrouw artistiek ont wikkeld i (laai zaïreeds de huiselijke omgeving haritioHi ch ?yu cn u n gunstiger invloed op do ontwikkeling aldus 'zou licvatten1: ckr jeugd worden geoefend. . 1°. Het ^Museum Op de l',iv>i l>;ig- of ATOB.d-'ea Teekenschool,waar verheid. ""' usn wel voornamelijk'den toekomstigen producent zal ?vii^ei,, n nbtht de commissie het teeken onder w ij s met ntgftiekt te 7 en tot een toepassing ia de verschillende \ikUn of -im'nihlen, maar Vepeïkt tot laainheden, verlangt de Commissie met _.den meesten dur.g verblijf in de hoofdstad ladruk: dat de lokaliteiten daarvoor geheel af gescheiden of niet iseg^jü; is?!Jn en in een afzonderlijk daarvoor bestemd gebouw 2". Voor kunsfr-industriëcle teekcnaars, die aan den gips- gevonden, worden. Bracht men het muséum met de daar- tntgebreideücurais eau iï« centrale sehool geea behoefte mseh- a;ra verboncteo school in hetzelfde gebouw, als het geheele hebben. ?landichxmusé'iim van Oudheden, dan zou het anti- ' 3.. Voor vrouwelijke leerlingen, die zich in eouige leer- quarisehe-element van ver d.-rfel ijken invloed worden op kunst-iadnstrieële richting willen bewegen, of wel om i der de zoo Mogelijk gewensehte gezonde < -aktlsche rich- de uoodige kundigheden als onderwijzeres te verkrijgen. kunst-nijverheid. 4". Voor jongelieden iiit alle standen, die een lu 't algemeen acht ds Commissie het noodig, dat volledige artistieke ontwikkeling begeereu dan het, vooralles wat gerekend kan worden te behooren tot dit kunst- bereidend onderwijs aan de middelbare scliool hun industrieele vakonderwijs, iu hetzelfde afzonderlijk ge-' geven kan. bouw in de hoofdstad des Rijks vereeiiïgd zij, hetwelk Een samen koppeling dezer scholen met Burger Dag. j en Avondscholen, is niet wonsdielijk omdat liet- artisoude en moderae Kcnst-Nij-' tieke onderwijs allicht lijden zou onder de voorkeur ikk liog met het oog op de l a! ere beoefeni da kans* ujvifhud. Ook voor de samenstelling van het programma de sctukn a; <-ft de commissie eeuige wenken ! gemeenten, p:\?UeaKt:ïverbuigingen of gei\t>otacliBp;i 4o. DU bibliotheek, een oumisbaar bestanddeel van het kimaeii wordei: overgelaten, zoo aobdig gesteund de muséum cïi der school beiden, een oaon beerlijk hulp-' een subsidie van d,;n S'taat, die in elk j,-B7al Kun leer middel bij artistieke theoretische studiën. Aan Jeze. middelen verstrekt. bibliotheek behooren leeszalen te worden genoegd, sHc' Alleen ia de Hoofdstad, waar de centrale school beWit tuidt-lijk de ambaclitschole i spetml tlf bouw-ambachten te i betreft vvenscht zij door een e£ zieublijvea beoefend, in teeken^il aan, metselaar, smiS. andfr.d. ^w als "basis den toekomstigen ti ol huisst,! ildei illes te keren, wat in zijn vak alshasis B". Prakti tot verdere eigen studie in vrijen tijd leiden kan. Ten doen herleven van verwaarloos slotte verklaart de commissie met volle overtuiging, ~ 6". Werkplaatsen voor het ?dat alleen (üoor een krachtige subsidie van den Staat' in gips, galvanoplastiek, enz. zij het bestaan en den bloei dier zoo nnttige instellingen?70. Een technologisch laboratoria voudige inrichting Jer leestafels 's avonds ' siaat is zulk een vakschool ouuoodig. i voor eigen studie kunnen worden .ver-; Het onderwijs omvatte teekenoefeniügen in deuzeifI dun geest doch op minder uitgebreide schaal als aan di :he werkplaatsen voor oefenisgen tot hét centrale school gegeven, en voordrachten over da histokunsttechaieken. sehe kunststijlen, du geschiedenis der kunst-rij' iken van reprodvtkUën n emails enz. od tot publieke voordrachten, toeniet-leerlingen der school. Dit alles, met nog een photografieach atelier en de noodige lokaliteit voor het gereed maken en het verzeu/lea »au reproduktieu door het geheele landj toor B'holen van lager- en middelbaar onderwijs en voor de iiiduslriecle vakscholen in de provinciën, behoort in het besproken gebouw een plaats te vinden. de ambachtscholea op den duur verzekerd acht. zoek naaiTklenn Van hut aldus voorgestelde georganiseerde teeken- fabrikatief.glasnre: ' ottforwija op de lagere .en middelbare scholen gaat de go. Zalen, best. commissie over .tot- eb bespreking van het hoogere; gankelijk ook v het eigenlijk gez-gde kunst-ind-istrieele vakonderwijs. "Zij herinnert dat volgens den bestaanden toestand het dtn op hoogere burgerschool of gymnasium opgelei den bnrgiïE den producent thaaa vrijstaat,,het geleerde zJf te ontwikkelen of weer te .vergeten, en d,it'hij W verder wordt overgelaten aan het aanbod en den invlosövan dan veeltijds ouvoldMeud ontwikkelden industrieel. Het gebrek aan de gelegenheid om schoone voorwerpen te zien, doet langzamerhand ook den zin voor schoonheid TUD vormen verloren gaan en bij het bestellen van meubilair of het doen van andere huis houdelijke iflkoopen, het betere wat hem ar ontwikkeld genoeg 01 wcnsehf. Ponten van vergelijking- ontbreken hem. #Wjde vakscholen iu ie prov zou hij gaarne bo'ogere eisenen stellea aan het nationale j middelbaar onderwijs en d. fabrikaat* maar op de eenvoudige vraag: Wat wenscht laatste ;de 'teokeaonderwij u diiïif" is hij met het antwoord verlegen en eindigt; gevormd worden. de theorie der ornament-compositie Het spreekt van zelf, dat deze iudastriële vakscholc grooteu getale, mogelijk over het geheele la "Wil men grondige verbetering, dan moei;, ds feheele inrichting der studie gewijzigd worden. wijst dikwijls op het betrekkelijk groot' >or fayence CH porceïeiu- behooreu verspreid te zijn, niet allen volkomen op deiiDe onbekendheid tooh met de polytechnische ; geslaagde kandidaten van examen C eenige chool is nog het wordt langzamerhand: meêdeeliugen en beschouwingen daaromtrent eter, zeer groot. Zeer vele zoogenaamd' geven. ntwikkelde menschen weten niet waarvoor .en eigenlijk in Delft studeert; sommigen heben een flauw idee dat men daar ingenieur an den waterstaat of oostindisch ambtenaar an worden; van andere ingenieurs don bovenenoemde hebben zij nooit -geboord en spreekt nen hen van technologen, dan plooit naai en aard van hun karakter een spottend of nedelijdend lachje hun lippenen zij zog'gen: U bedoelt theologen, mijnheer?" Ja, zelfs e minister van Binnenlandsche zaken is niet 'eheel op de ioogfe van liet oaderwijspro?ranima dier school. Immers hij beweerde ?nlarigs in de Tweede Kamer, dat aan de polytechnische school statistiek wordt onder vezen, iets wat tot nog tge voor hen, die in Jelffc studeerden of studeeren, een geheim was. Aan die onbekendheid wil een schrijver in len Tydspieg&l van December een einde maken; lij wil de polytechnische school ter sprake >rengen en schenkt ons een geheele statistiek 3 :ntrent de 3 eer rakken in de verschillende ireu aan onderscheidene polytechnische scho en en komt na vergelijking tot niet zeer gun stige resultaten voor de Delftsche inrichting ). i. in' vele oplichten niet ten onrechte. Hoewel met een andere toepassing der bestaande wet reeds veel zoa verbeterd, kunnen vorden, ligt toch de fout voor een deel in de vet zelve. Voornamelijk de examens vormen m, i. het zwakke punt in deze wet. Toen de Akademie viel en plaats moest mazelfden voet ingericht kunnen worden. Dat zal f tclijk afhangen van de grootte der gemeentt, i beteekcnis der plaats cenigeo biJKonderen tak i stelliug van het publiek vestiging als middelpunt an industrie, van de behng2Bz. Zooveel mogelijk e' wt de Cammiss Hieraan moeten teek inrichting ars gev Daarna, besch ntrale school. orden, die aan de hoogs t mogelijke eischen kunne oldoen, . kunstenaars, die een juist begrip hebben va liceft hij wel een vermoeden van dj artistieke bewerking van het materiaal in overeec angeboden wordt, maar hij is niet stemming met de technische eieehen, Aan die central m juist te omschrijven wat bij school moeten verder de leeraren opgeleid worden voo iën, voor 3e scholen va il ij men er op bedacht bet onderwijs het gehceli jaar door te geven. Iu de grootere steden'zullen aankomende patroon, allicht gelegenheid vinden om gedurende een paai'jnrei den gelictlen d;ig onafgebrokea aan eea erustige vak studie te wijden. Het bijwonen van alle. lessen "is ter geenszins verplichtend. Elk vrij .uur zal de ambaehts man. aan -de ver m aer (lering zijner kennis ea aan zi opleiding op kuiislgehied moeten kunnen besteden. Overigens, dus besluit de commissie bare wenken zïeh te .scUikkei naar de middele inzichten i den iau te wijzen, te brengen. Daartoe is hij ' ftljrikant. 't ^s .niet moeielijk de i in dnzen toestand verbeter i1 het allereerst noodig den verbru'ker. in de gelegen heid takstellen, pimteu van 'vergelijking te maken. Dat nu is . mogelijk door de stichting van een uitgebreide verzamelias; kunstïoorwerpen, behooreude tot het ge bied "der dagelijksehe behoeften, va« oud ca modern fabrikaat... aoch allen tot de biisteu en tehoonsteu in Overgaande totïietschoülprogr kweekscholen, aan welke ' ti :rs voor de lagere school ' groote stedi j dient liet tleend' hebben - - 'Overigen lieid dei- Beroering te .worde kunstschole i -behoort het t i overgelaten o] ,-ege de gi'H i de oprieh itc, in all . das Eijks vcrpïichtend te stellen, en ver weging, of niet bij eveutueëe opriciitin: le gemeenten dispensatie k:in norden ge dat er tussehen de anst-nij verheid en de Botnv-, Beeld- geven van de verplichting tot de instandhouilirig d' houw- en Schilderkunst een innig verband bestaat. Zoo j burger dagscholen, voor; zooverre- op de bestaande seli wijst b. v, de En al ki geraaa stel v moetei de ku' eubeltecl mag ook egt de Commissie, i de Botnv-, Beeld- j _ ist een innig verband bestaat. Zoo burger dagscholen, voor; ', echniek op de bouw- en beeldhouw- ] leu van Lager onderwijs de :r tegenwoordig d zijn. op i i debouwba] akkcn da' bar t worden, door alle meubelen onder c n' zuilen en hoofdgestellen te verstikken, zoo toch de logische ar c hi tektonische, beginselen in st-nij verheid erkend worden. Het faijenee- en iet de schilderkwisi verwant: itgeen misbruik [ gei- dagscholen i ort. Geen rariteiten, maar met de meeste z( littt voor treffeïij fee eu praktische voorbeelden. zooverre die. vernatneHng onvolledig ware, bekende door goede, afbeeldingen hot o ^n : iuailschüilei'i 'g'enz. enz. -. Htt onderwijs aon. de Centrale scliool gegeven kan dus in drie groepen verdeeld worden : Tot de -Bouw- of Meubelschool brengt zij de archi. Voc haort te vullen, cn aan degelijk gevormde, kunstenaars ten. tektonische bait-en- ea Mi tank te slelkn, om-in openbare voordrachten e aan-. het mc.uliiUir enz; dacht te vestigen op hunne artistieke-voortreffelijkheid. Tot de Beeldhouwachool: het bet Voor den verbruiker, het publiek, zijn dus de vol- seeren en omwerpen va-a reliefwerki gcnde middelen tot kunst-ontwikkeling noodig: versmeêkunst; l". Een Kunst-Nijverheid-Museum iu de Hoofdstad en suceiiTsalea daarvan a de provinciën. 2", Ben uigebreide bibliotheek daarmee -verbonden. 3°. Voorilraclitüii, te houden door praktische aestétici. Ei! thans de producent: de voortbrenger. ersieriag van gebouwen , het boctDe Midd.lbitre school beeft hij verlaten en geen vol- school sla,-en vreemdeling meer. is hij op het terrein der kunst, binden O-Jg en hand zijn geoefend. Benig begrip van het verTot de ScMlderscuool: de eompoBitiëa voor geweven stoffen, voor faijenee- en po re elei n schil d er werk ; enz. Is dus de Bouw-, Beeldhouw- en Schilderkunst van invloed op de knnst-sij verheid, toch is die invloed eleehts' i'jzdirekt, en is het denkbeeld om de knas.t-nijverheidt de Akademie van Beeldende kunsten te verea zeerste verwerpelijk. De studie toch der . vrije beeldende kunsten stelt een getrou bootskg op den voorgrond. Het kunst-in natunraa:hii tusschen het smaakvolle en het smakelooze, hoe- bootskg op den voorgrond. Het kunst-indüsiriee onderwel nog n et behoorlijk gemotiveerd, tri kt hem aan wijs daarentegen, verwerpt die en duldt de natuurlijke naar liet sehoonê. -Het oogeublik van een degelijk vak- versieringsmotie ven alleen gesjijleerd; dat is: in havoudei-wijs is dus gekomen, dut hem gegeven behoort te mo»ie,: gebracht met de strengere lijaea in het hijzonwöiden op speciaal daarvoor 'ingerichte scholen. Hij der karakter van het k«nst-n ij verheid prodttkt. Bij de moet zkh thans rekenschap leereu geven \&n A.& oomaaA beoefening der kun s t-industrie wordt dus wel de kunstvaii het sdiooae; "hij moet het leeren ontleden en satti'instellen, hij moet doordringen ia da.geheimen der vormen/waarin de verschillende volken en tijden hun schoonheidsgevoel geuit hebben; hij moet vergelijkingen maken enz. En daarvoor au moet hij worden opgeleid o f._bc e l d hou wer, ;ên andere richi een Kaast- Nijverheldsschool, wier ver Ut kingen zich. ov^r de proviaeiën bchoorea te verspreiden in den vorm vaa vakscholen. Het Kunst-N ij verheid-Museu m, dat de commissie reeds voor liet publiek allén noodig achtte, aaVden ptodaceat dubbel nattige diensten bewijzen. Het bezoek daaraan, oen studie daar en in de school moet steeds hand aan hand gaan, ue Com nïssie omschrijft nu hare denkbeelden over de inrichting van dat Kunst-Nij verheid-Musenm, het welk zij mot de voorgestelde centrale school vereenigd Jlen brenge het tot stand: . door aankoopen op bu'.tenlandschetentoonstellingen; 2°. n van partikulferen en vereeaigiugen; corporatieu en gemeenten in het binnen- cn buitealaad. S°. door het tijdelijk en afwisselend in bruikleen, vragen Vïiiïvcorwerpea in privaat bezit; 4". door schenkingen. Tevens behoort er een lokaliteit te zijn voor het goriea in permanent teiitoonsteüeii van proJukten van modern Verder n.-da-landseh fabrikaat, waartoe onze iudustrieeleu gaarne toeklïiïg vai zullen meewerken, reeds als rechsme te mér, omdat -de organisatie d'.e yla-vUiug skchta tijdelijk ea steeds afwisselend zal Zij stelt z';n ca dij' za:;l vai uioderae voorwerpen in zekeren muséum, 'dm ?an den maar "die kunstvaardighcid behoort tuig ontwikkeld, te worden. Behalve de teeken-oefeningen', de opnemingen en eigen -compositïu stelt de Commissie een e'én- of tweejarigen COTSMS TOOT iu de de navolgende vakken: 1°. Projektïe-lecr; 2Ü. Anatomie ; 3°. de leer der bouwstijlen; 4°. de leer vas het oraament en ori\n«iE.at-&omposïti6; 5°. Kunstgeschiedenis en terminologie ; - 6°. geschiedenis der kunst-n ij verheid uit een artistiek ea technisch oogpunt; , 7°. Kleurenleer en kleurenscheiïumde; 8°. de leer der materialen en hunne bewerking. De aanstaande teeken-on d e r w ijzer s zullen, behalve ir deze vakken, nog een cursus moeten volgen in : 9°. het geven vau klassikaal onderwijs; 10°. de verschillende methoden voor teeken-ouderwiJ! vergelijkend beschouwd. Het onderricht aan den teeken-onder w ijzer behoeft niet afgescheiden te zijn van dat aaa den industrieel geven. Zij moeten gezameatlijk de lessen volgen die voor beiden aoodig zijn, waardoor ook later heide cathed: elfde richting werkzaam zulten zyu. spreekt de Commissie het w.ensehelijke var D oolc vïonwelijke leerlingen en tea slottt e van het personeel. . voor, de school als behoorende tot het als een onderdeel daarvan met een perrekteur _. zsal wordt. , _ mauenten Dïrekteur voor het muséum; als dii Bij den aankoop vau voorwerpen vertegen.woordige . der school afwisselend eea der hooglecraren, die aan het men ue v-erscMUende groep ea, door kasatweïkeadie uit- hoofd 4er zooefec. beepcokea drie afdeelingcn staan. Als inantcn door conceptie ea uitvoering. Eerst in de tweede commissie van toezicht; een Rijkscommissie voor het plaats trachtte men een gesi-.hiedkundig overzicht te be- geheele teeken-ondtrwïjs. reiken, der v vroegskn tijd tot het rauest geschikt g dacht op het centrale -hïllende nijverheidstakken, van af den Eindelijk vestigt zij t op heden, "uitmuntende zaken karakter der geheele inrichting: Tüoséani, school, enz. z. Die moet het centrum worden van liet geheele k jn on Oerwijs in den lande, d r praktische motieven tot stadie" " r zij geefste . Alles zal hierbij afhangen van de doeltreffende keuze voov de geheele studie der Kunst- Nijverheid," van af het er personen, die de commissie wil geconstitueerd zien allereerste onderricht op de Lagere school tot liet eigen t.ït een permanente Rij ^-Commissie, -zoowel belast met lijk gezegde vakonderwijs incluis. Alle scholen in Neet toeziêht op het muséum eo de daarbij behoorende dei-land moet zij. van reproduktiën-, boek- en plaatwerken riditi.ngen, als op het geheele kunst-iadustriëele tee- en leermiddelen voorzien, wat door de zorgen der Rij k -n-ndyrwijs in Nederland. De tamenstélliag dier Com- commissie, > overleg et den direkteur vau het maséum , ml voldoendea waarborg moeten opl -i. et uitsluiten van alle eenzij dL.heid en dilettantisme, vakOok verzamele men ia het museum produkfen van on- ken dWdeelea dei' o ad-Dat iouale kunst-nij verheid, die in vervul vinde orden ;jn gereedheid gebracht. De leeraren 'der ndere scholen tot in de meest afgelege . het land aullea er steeds steun behcore a hernieuwde lust en opgewektheid om hu hoex;> gerankt. De moderne K; N. Musea ia het Buiten- wellicht, dikwijls ondankbare taak, steeds naar cisch te land, hebben daardoor steeds krachtig bijgedragen totde vervullen. h lyving dier .verwaarloosde technische kunst vakken. Ten slotte bebanüelt de comm'ssie de inrichting dor Eindelijk verdient het houde strijden aaa die gemeentelijke vakschole waarvan men echter ia de 3 eerste jaren geen scidtti rende resultaten, zal'rnogeu verwachten. Eerst na ee i tijdsv a-loop z.il de gunstige iavloed der testïch ;en merkbaar ijo. regeliu] va 3? hi e-her ha .' aldus orgestdde onderw.i, in baar geheel alleen door di-n Staat mogelijk. coiaamaie ntveiüst zieb. echter niet, at er g kosten en vele moelelijkhcd^n aan het óp nmaal to stand komen dier regeling verixmden zullen zijn, ? «ft dus de mogelijkheid' van trajisgewyze te nem 1 ergangsmaatregeSeTi, voorzien. Als zoodanig stelt zij voor, dat van Rijkswege ia e elliclit provisioneel gebouw in de Hoofdstad ecu voo llectie kunstvoorwerpen ingeruimd worde, m diiiraa» veroouden school, onder toezicht van een med provisioaeele Eijks commissie. Naar gelang de behoeft ?erniecrdert, eu het publiek van zijne belangstelli: de getieele inricliling in al E re. ea breeden grondslag ge vestig blijk geeft, kan dai omvang op duurzan worden. Hare voorstellen résumeereade vraagt zij dus: A. Herziening. Van de regelig der daarmee gepar wikkeling van kun. an het teekcnonderwijs gaande middelea tot 01 Q, op de lagere school, a3b:iar oad.-rwijs en op c Me] aantal van hen die, te Delft mislukken en men waagt tle veronderstelling dat de- Belffeche ?jongelui van minder kwaliteit zijn dan die te Leiden of elders; dit is natuurlijk een zeer gewaagde hypothese. De ware reden ligt voor een deel in den tweejarigen duur van iederen cursus (Sjarig voor technoloog) en'de staats examens nmaal in het jaar. Om op een bepaald tijdstip al liet i.u twee jaar geleerde te moeten kennen, is veel gecischt vooral bij liet .vee! en velerlei omvat tende eindexamen. Daarenboven ' het vooruitzicht van eerst natvree of drie jaar examen te behoeven afleg gen, wen-:t nadeelig op de' studie in het eerste jaar van iederen cursus, vooral in B; in het tweede jaar mist men dan een behoorlijke basis en het ongeweuschte resultaat blijft niet uit: men moet weer een geheel jaar wachten! Ik weet wel- het moest anders zijn maar men heeft reeds lang uitgemaakt, dat. het vleesch zwak is en men heeft b.ij hst maken van wetten toch ook niet uitsluitend op vol maakte menschen het oog. Ieder die de studie aaa de polytechnische school van nabij -bezienheeft, weet hoe nadeelig het gevolgde stelsel werkt en aan elk ander za! de hardheid op vallen, die er in ligt, om, als men door bijzon dere omstandigheden verhinderd is examen" voor een polytechnische school, begreep ; afteleggen, of als men met het examen in nen terecht dat vrije studie daar het leidende enkele vakken minder gelukkig of onvoldoend jeginscl moest zijn. Doch het was alsof de j is geweest, een jaar te moeten wachten e& wetgever niet zoo plotseling tot de huldiging t weder een jaar aan dezelfde vakken te moeten van dit goede beginsel kon overgaan en angstig ] besteden. met de linkerhand vasthield wat hij met de j rechter wilde geven. Vrije studie werd gepr de j Zeer wenschelijk 'zou het m. i. zijn om of er gepro- j <ie jaai-lijksche s'teatiexamens te laten vervalilameerd, maar de examens zóó ingericht, dat len of wiE men daaraan vasthouden, in plaat; iet vrij studeeren moeielijk, ja slechts voor s van twee er drie of vier m te s- ellen. Bepaald enkele buitengewoon vlugge of zeldzaam ar- 1 noodzakelijk schijnt mij de maatregel toe, door jeidzame jongelui, mogelijk werd. Want wat; den schrijver ia den Tijdspiegel voorgesteld Blijft er over van vrije studie als men iu zijn . n.l. niet langer herexamen verplichtend te stel)eide laatste jaren zich voornamelijk wijden j len v?oor de vakken waarin de examinandus moet aan het vak, waarvan nen later het i eenmaal voldaan heeft; het is ef toch immers minst gebruik maakt? Wat wordt er van = niet om te doon dat hij alles onthoudt, maar vrije studie als de hoogleeraren gedwongen ; daarom, dat hij bij voorkomende gelegenheden zijn op hunne kolleges steeds het examen ! zich weet te. redden en zich spoedig weder in .n het oog te houden en daarnaar hun onder- een vak kan t'huis werken. wijs geheel te regelen. Men beoefent de bouwkunst en wil zich met het een of ander In ?and met die meerdere examens, zou ik dan wenschen dat aan het eind van het tijdperk inniger vertrouwd maken, men wil op ? derde jaar alle \viskundige vakken waren afde hoogte komen van Stadtebau" of wel men j geloopen en daarin het laatste examen afge legd werd, zoodat de aanstaande ingenieur zich in zijn laatste studiejaar geheel aan eigen lijke vakstudie kan wijden. Prof. Gugel wees er in de .Vragen des Tf/ds op hoe verkeerd het is dat de toekomstige architekten hier tot het einde hunner studie zich met mechanica moeten bezig houden terwijl zij aan Duitsche scholen hunne beide laatste jaren geheel aan de technische wetei: en Je kunst kunnen wil zich meer aan de waterbouw wijden en b. v. rivierver betering grondig bestudeeren; men wil op de hoogte blijven van de groote interessante werken, van de uitvindingen van den tegenwooriigen tijd; men wil in ver schillende vaktijdschriften de voornaamste ar tikelen lezen; maar die wenschen moet men bezweren zoo men zijn eindexamen tijdig wil doen. Is men niet buitengewoon vlug, dan moet aan de buitensporige begeerten om iets anders te bestudeeren, dan op de kolleges is gedoceerd, in 1ijds het zwijgen opgelegd wor den. Die studie zou misschien een meer ont wikkeld ingenieur vormen, zou vruchtbaarder zijn, maar daar is het niet om te doen; men ( moet examen afleggen eu daartoe zooveel van geen technïsche^studie gemaakt wordt. K. difc en zooveel van dat vak weten. Of men j " (Slot volgt.) een groot deel der op die wijze verkregen j l) Dcze hebben nog ecu afzonderlijk college wetenschap weer zeer spoedig vergeet, doet; enkele onderdeel eo. minder ter zake,'als men in de warme Juni-' dagen.maar toont veel-te weten. j " -- -?- ?ni" ? . "«? Dat noemt men vrije studie! Veel zou reeds gewonnen zijn, indien de examinatoren niet langer wenschten da't de .aminantli specialiteit en in alle vakken zouden wijden. Hetzelfde is ook op de andere inge nieurs van toepassing. Het is-een feit dat de studie der eigenlijke ingenieursvakken in Delft gedurende het 3e en 4e studiejaar gedrukt1 wordt door, ja achterstaat bij die der mecha nica, terwijl iu de. twee eerste jaren nagenoeg zijn, maar bij de wiskundige vakken er meer op letten of deze de algemeene beginselen goed begrijpen, dan of zij met veel stellingen en kunstgrepen vertrouwd zijn; bij de technische Een Si>oorweg;kwestie en nog: wat. Wij, Nederlanders, zijn een. door .en door vr ij heidlieven d volk, dat hebben we 'getoond in meer dan een strijd tegen vreemde overheersching. Ook tegen veel willekeur in eigea boezem komen we terstond in verzet. Meen vakken meer onderzochten of de examinandus' ln'et, dat binnen- onze landpalen eea kanselier goede denkbeelden omtrent konstruktie in het:nel"' zou moeten wagen, om welke reden clan, algemeen heeft, dan of hij het een of ander j ook, tot KOO duren prijs verkregen rechten ea onderdeel wel tot in de fijnste puntjes kan l vrijheden aan te randen; het zou hem waarbeschrijven. Doch een examinator is menseh! schijnlijk slechter vergaan, dan thans met zijn L'ieder schrijft natuurlijk aan zijn eigen vak de hoogste waarde toe. Bij het bovengenoemde he"b ik meer bijzon der het oog op examen C. Bij examen B is het een ander geval. Dit loopt nagenoeg uit sluitend over hulpvakken die de studie der ambtgenoot; bij onzen oostelijken 'nabuur Zoo zegt menigeen, en ik ben het met die uitspraak tamelijk wel eens, behoudens zekere opmerkingen, die ik daarbij heb te maken. Wc zyn in sommige opzichten bijzonder ge voelig ; we worden recht kitteloorig, aL de scholen voor gymnasia. Stiefitwff, L" Vaa eeu kaïist-nijverlueid muséam niüt da iiu verbonden centrale school, werkplaatsen bibliotheek, tevens kweekschool voor onderwijze g°Van industrieële vakscholen, ia«t daar belioorende kttuslveiz .mclïngea ia de pïoviiK-i E» dadelijk, met W oog op let tot .ja» "^^ m dijk mal;eil ell die door de naar die vrijheden, met de onsclmÜigste beuomen van aeze.nutai.itgei.en en ueuootuaittiijs- ^ , y 1 , ,.., n n heid van het oefenen, vau een streng en aanhou dend toezicht, zoowel c>p de voorgestelde musea cn inrichtingen van onderwijs als op de reeds bestaande scholen. Van een permanente commissie, uelast met de zorg voor de afdoende rejreliog en instandhou ding van een even degelijk als gi onderwijs, en voor de belangen der kunst-nijver heid in het algemeen. Be Polytechnische School. i. 23 Oktober 1875 vierde het Delftsche stu"dentencorps het 25jarig bestaan van zijn al manak. Eea réuniediner van oud-redakteuren vormde een der nummers van het feestprogramma. Onder de sprekers, die daar van hun redenaarstalent blijk gaven, was er een die 'trachtte te betoogen dat de polytechnische school eig,enïijk bij het hoogeronderwijs be hoort, waarom hij voorstelde een adres in dien geest aan de volksvertegenwoordiging te zen den, opdat deze bij de behandeling der hoogeronderwijswet daarop zou kunnen letten. Het is te betreuren dat dit plan geen genoegzame deelneming vond. Niet dat ik mij.niet volkomen zou, vereenigen met de meening, dat het een vrij- onverschillige zaak is of men de studie voor ingenieur tot het Hooger- of het Middelba.aronderwys wil rekenen, maar ik had zoo gaarne gezien, dat de. polytechnische school eens ter sprake ware gekomen, opdat het vele verkeerde en onpraktische, dat aan die inotelling kleeft, zou kunnen weggenoaien worden. studeerenden als een noodzakelijk kwaad wor- doelingen ook maar, gewezen wordt. .Soms den beschouwd. Ook, al was er een ander echter misbruiken wij die ^vrijheid, door niets systeem, dan nog zouden uit den aard der zaak de vakken over het algemeen niet grondiger beoefend worden dan juist noodig is, met uit zondering misschien wat de natuurkunde be treft, een vak dat in Delft zeer stiefmoederlijk wordt behandeld. Alle ingenieurs van de eerste twee en de technologen 1} van de laatste twee jaren volgen dezelfde colleges in zoogenaamde toegepaste natuurkunde en moeten er ook het zelfde examen in afleggen; zoodat een schcepbouwkundig ingenieur b. v. zich genoopt, ziet de ventilatie ter harte te nemen terwijl een civiel ingenieur zijn studie van het scheepskompas maken moet, en zij daarenboven aller lei lieerlijke theoriën moeten "bestudeeren, die blijkbaar meer voor doctoren in de philosophie dan voor ingenieurs bestemd zijn. Men moet nu. uit het bovengenoemde niet besluiten dat ik de kennis van hoogere wiskunde en mecha nica gering schat voor den ingenieur; volstrekt niet; maar, naar- het mij voorkomt, hecht men er hier een overdreven "waarde aan. Het is toch inderdaad te dwaas, dat iemand die zijn te doen waar het eene heilige zaak geldt, en komen dan met geheel verkeerd geplaatste verontwaardiging het bovenstaande aanvoeren, als de machtige hand der overheid doet, wat ;daan moet worden. Een voorbeeld: Als onze tegenwoordige hooge regeering den moed eens had, we weten wel dat ze die niet heeft, maar veronderstel dat ondenkbare een?, en ze met een wet ter in voering van den leerplicht voor den dag kwam, zoo broodnoodig in vele gedeelten van ons vaderland, wat zou men van-zekere zijde klaag tonen hooren, waarbij groote woorden, als: dwang, geweld, vrije Nederlanders, enz., in 't bijzonder uwe o oren zou treffen. Van. hen vooral, die in vele andere gevallen hunnen evenmensch geen vrijheid gunnen. Ik bedoe!, dat wij in 't algemeen eenerzijds voor ons eischen, wat wij anderen onthouden, en oits anderzijds op het gebied van recht en billijk heid laten ringelooren, dat het een schande is, waardoor we ons belachelijk maken in de oogen van hen zelfs, die met veel minder optechnische vakken voldoende kent, die aanleg *ieïvan vrijheid en gelijkheid gewagen, wat heeft een practisch ingenieur te worden, afge-: ons> biJ de teergevoeligrfen op het stuk va» wezen wordt om onvoldoend examen in de zedelijkheid, benalve belachelijk, verachtelijk theoretische mechanica en hiervan moeten maakt. voorbeelden zijn, naar men mij verzakert. f Zou een en ander er niefc toe hebben bijgeYoorzoover wat betreft de examens. Volgde dragen, om aan Mulramli, inzonderheid met men hier een andere methode, de geheele studie het oog op ons, die bittere woorden te cntzou reeds bij de bestaande wet verbeterd kun- lokken of af te persen: Publiek, ik veracht nen worden. Ik zou hier nog opmerkingen over « met groote innigheid?" Wie'kan aan hem de inrichting van het examen kunnen bijvoegen, denken, zonder zich daavbij onze, oostei^ehe doch dit zou mij te ver leiden. Hen, wien dit kwestie te herinneren? Be kwestie van ons belang inboezemt, verwijs ik naar den Delf tschen Oost-Indië, tenwelks aanzien we zooveel zijn Studentenalmanak voor 1876, waarin elf te kort gekomen, we ons zooveel te verwijten