De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1879 16 februari pagina 4

16 februari 1879 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

-DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. landvïhe Zondag'sehool-Vereeniging. Tweestem mig muz,.ek van Dan. de Lange. xl) c/i'i'/'voor de geschiedenis vanhetAartsUfreeht. Vle deel 3e afl. Utrecht, Wed. "J, R. van Rossum. . ? . DJ Fodin en hare dochter. Een verhaal uit den ouden tijd. TJit bét Engeïsch door Lydia. Met et n plaatje. Uitgegeven voor rekening van Hbt Evangelisch Verbond." Amsterdam A. s<iu Oosterzee. T,<.de el etti c Hfyers, -Vïrgil. ff of. Tyndatt, The . John Sfaarl MUI, Chaptejs on sociaSir David h^m Bear, Agïcultut'al digressions. l! edderburn, A^Jiipaaese romance. E. A. Freeman, Slirfll «c Mcthol up Greek? enry , Economie Sf-n die . den is aam G-eachte Heer Eedacteur / ? Hoe Avis opkeek (B. Vis en Stokvis kijken niet moei op et pour cause) hoe Avis dan, de t overgeblevene der diie gracelijke Viso[keek, toen hij in de Amsterdammer, op onze focïeteits-leestafel prijkt, van Jan Olij vond onder hen die hunne medewerking aan dit weekblad beloofd hadden. (leer in den Hemel!" riep hij uit, terwijl h.ij möfc liet kleine tafellaken kwam aandidgejp, dat onze Jan maar niet wil openmijdUï», wantv zegt hij, dat is nooit vertoond dat m- n een courant opensnijdt, eitdaarop is bij ook niet gehuurd, evenmin als de koetsier van freule ?\an A, om-s morgens mee te ; bid den Heerin den Hemel, Jan! hebt gij dat gezien? Oaair fctait aw naam onder die van allerlei beroemde heeien en vermaarde schrijvers; 't, h waarlijk plastiek of neuzenvorming, nu er zoovele m nschen met', ie lange neuzen" rondloop en,- ea nu men nog kans heeft om de twaalf gros wassen neuzen" uit" de Parijsche loterij te trekken^ en alzoo den grondslag voor een Neus-museurn! te leggen of, als men. dit niet verkiest, ze b. v. aan de- theologische faculteit presejit te doen.? Schreeuwt het niet ten -hemel, dat wij nog niets doen voor de studie der pliilosophie bij liet embryo, waarbij toch, als er' ingeschapen denkbeelden" zijn, de eerste kie-' men der wijsbegeerte moeten gevonden wor den ? 'Hebben wij niet dringende -behoefte aan '_ kinderen bezig hield, nog uit den Bijbel: Mogen ook liier ea daar kleine verbeteringea getrokken werden. .Kom er nu eens mee. j ingevoerd zijn, ten gevolge van rechtmatige Vraag eens aan een kind, wat of er Ezechiël 40 'klachten, of dringende aanzoeken der ingezestaat, of m het'Hoogelied, of wie de moeder tenen, deze verbeteringen zonden ook tot stand van David was (dit-is ook weer een grap) en gij gekomen zijn, onder den Minister van Finaczult tl ergeren en bedroeven.... Maar dit zal: tien. Zij zijn toch van zoo weinig ingrijpenden beter .worden, als de orthodoxe universiteit er: aard, en zoo zuiver plaatselijk, .dat zij het opmaar is, en de school met den Bijbel, en de: treden van een nieuwen minister, en de toePsalmen van Datheen,' ea de Asthanasiaansche: voeging van deze afdeeling bij zijn ministerie geloofsbelijdenis, enz. enz. niet wettigen. Het publiek wordt steeds op Zoo spreekt Obbes, genaamd Lobbes. Wat dezelfde onvoldoende wijze bediend, de specialiteiten voor de kennis der taal -van de , g Fidji-eilanden of van de dialecten van de be- woners ; van Midden-Afrika, die eerlang zulk f een grootèrol zullen spelen op liet tooïieel deiwereld? Maar waar zou ik eindigen indien ik alles wilde'noemen? Geen nood, het zal wel komen; wij zijn op den goeden weg. Zijn alle faculteiten op den goeden weg, geene meer dan de theologische. Is litt heden niet vier jaren, dat prof. Eeynsius de theolo gie als" een onnutte dienstmaagd ter .deure uit wilde zetten. En zie nu hoe zij prijkt als eene dunkt u, verdient" hij dien bijnaam nog wel? Uw d v.- Dienaar, OLY. koninginne!. Zie haar. schitterenden fataf te Leiden, wel met weinige of geer; soldaten, maar toch, fier en trotsch het hoofd opstekend, zie dien drom van hare zwierige en van geest tintelende ^aanbidders te Utrecht, aanschouw die rari nanteste Groningen en teAms'erdam, maar vooral vestig het oog op dien dichten drom van hooggeleerden en lioogee r waarden, profes soren van rijks- en van st adswege, en dan nog ker kelijke professoren, en later zelfs ultra- of extraschat, welk. laat 'ik het woord aan mijn buurman Obbes (in de wan deling Lobbes genaamd.) Hij heeft- een zoon met - wien A;J maar geen weg weet. Alles Iets .uit de_oude doos. Onlangs kreeg ik ter inzage eënige cognos sement- of *2e~e vaart-briefjes, respectivelijk van de jaren 1690 en 1689'.'Om der curiositeitsu ille deel ik daaromtrent hier eënige bijzonderheden mede: correspondentie tusscben de dorpen onderling is dezelfde gebrekkige gebleven; het personeel der plattelands postbeambten, dat dringend hervorming behoeft, is niet veran derd; de klachten over nalatigheden of feilen der administratie zijn niet verminderd. De dorpsbewoner gevoelt dagelijks hoe gebrekkig deze dienst geregeld is en hoezeer hij acnterzijn stedenbewonende evenmenschen. Wij gevoelen ten volle dat een volkomen gelijkstelling van het dorpspostbureau inet het De briefjes zijn gedrukt, doch namen, dag-1 stadskantoor te eisenen, dwaasheid zoude weof %per-kerkelijke, welk een een rijkdom! i . . . Maar hier een paskwfl! Maar ik kan toch niet gelooven heeft hij met hem geprobeerd, tot hetschoendit i/>t het zijt. Er ttaat Jan lu, en gij hebt flappen toe, maar. ook daar was hij te dom <d ijd ; oo geijverd voor de y dat gij er een- voor. '",',Dan, zei hij eindelijk ten einde raad, muil ni.18 over hebt gehad met M. A. S. of moet bij maar dominéworden. Dat 's een goed baantje ! Maar een orthodox dominé. geen afgescheiden, uit een smouskundig oogpunt schijnt dit niet al te best te zijo, want die heereii komen nog al eens tot óns over]oopen"al was liet.maar om predikant té" Amsterdanv te worden maar zuiver in de leer. En dat behoeft ^ ooi taan schrijven: OliE, of, man ge kijkt zopveel'niet te kosten. Eerbt zend ik hem naar zoo beteuterd zoudt gij het toch inderdaad de schokn van-den vromen (helaas! ook al be wezen r1 Dat komt,er dan van, dat de Redac- lasterden) van Dijk, en dan zal ik wel wat! Emma Es (mannelijk, vrouwelijk of onzijdig? Ik zil m'j. maar bij het onzijdige houden, neuti (al is toch het mo'dewoord), dat volstrekt gij den. eerlijken naam van uwe geërfd .zoudt verminken naar de De Vries en Te "Winkel en wilde-, dat' vamondf LS s.ielhïi» van teekeningen, jaartallen en waarde-opgaven ge^ sein even. Het schrift is echter hier en daar niet duid-lijk leesbaar. Eqn van deze briefjes luidt aldus': - (Merk links ter zijde.) lek Domingos De Avario Soare?, schipper de dorpsbewoner moet zich in vele op zichten het gemis van geriefelijkheden getroos ten die den stadsbewoner aangeboden worden. Maar daargelaten dat het verschil tusschen dorp en ttad, niet name wat betreft,de gele genheden tot vervoer en bestelling van brieven .!_/ kJWEVl ^-. j UVAJ1UMV.L l ~ v naast Godt van myn schip genaamd l en het openstellen der kantoren veel te groot (onleesbaar) e Exposante als nu ter tydt g<-!1S en tot betere verhoudingen kon teruggereet liggende in Amsterdam om met den eersten goeden windt,-die Godt verlëenea sa'l, tezeylen iia Viana in Portugal, alwaar myn rechte ontladinge z-yii sal, bekeime ontfangen te heb ben onder den overloop van myn schip, van u Abraham van "Doort. en bracht worden, mag een "bediening van het publiek die zoo goed en zoo vlug mogelijk is als de omstandigheden het toelaten, billijker wijs geeischt worden.. Die eisch wordt zeer zeker in de, eerste plaats gerechtvaardigd door de omstandigheid, dat do Regeering het monoSinco Pacotinhos de fazenda poe risco dejPoj10 ?n het brievenvervoer bezit en dit aan senhorl) Antb.TexeiraPiuto ver da Cmdade! Particulieren verbiedt; _ voorts door hè, feit (Gidade) 2) do Porto al drooge ende wel gecbnditionneerd, ende geinerckt met voorstaande Merck. Al he.t welcke ick beloove te leveren dat zij op een dienst die geheel ten bate van het publiek moest geëxploiteerd worden, en niet om daarmede 's lands kas te verrijken, (indien my Godt behoren revue verleent met Jaarlijks een niet onaanzienlijke som overhoudt, ,......,. . -n , i\ f-fi «inn Int (innv Jipf fiïrf. rl.i.f. PT r.RH ritflitpnmyn-voorsz. sclup tot Yiana m Portugal) aan den eersamen S. Anti). Texeira Pinto ofte aan synen Facteur ofte Gedeputeerden, mits my betalende voor myn vracht van dit vOorz. goet (volgt onleesbaar schrift) de averye na der usantie van de zee. En UUL \ iu de Tijdspiegel, eere zij zijner nage Kcbtersis somtijds uw geschrijf opnam m 2iju BJ ie venbus". Daardoor zijt ge pedant gtwoidcn -en_ meent nu al een heele schrijver, ot publicist, of homme de lei-tres, of hoe noemea ze zjo'n ding, te zijn. Maar wat in zoo'n veigLdibak .als een brievenbus" kon opgenouen \\oiden, '-zou hier in zoo'n deftige courant B.e*" pa i^en. Hier zoudt -ge met wat anders op de pi oppen moeten komen. En kunt ge dat ?;' iieluis neen, mijnheer de Redacteur l dat kan ik nitt. Gij moet mij , -dus nemen zoo als ik btn. in -wat zou ik nu tot mijn vriend Avis zeegen . ,0ch er zijn zooveel Jan Oly'p, of fj/'s of lte\ J i dé. wereld, en waarom moet ik dan ri-u die >-ene zijn ? Wie weef, of het niet Jan Oly Kakatoea, of Jan Olij van den Pimpelenl e g -is, of Jan Olij de grutter, of Jan Oly de steenbakker? of zou ik, om het lezend beurzen weten machtig te worden om hem zoo g.ied als voor niet te laten studeeren". Toch had de man nog n bezwaar. Waar zou de jongen de zuivere,.volkomen zuiver rechtzin nige leer vinden? Van modern had onze vriend natuurlijk een afkeer, hetzij men het woord 'met ne of met twee cl's spelde. Voor al wat Groningsen" was had hij van zijn jeugd af reeds leêren sidderen. Dan, zei hij, heb ik \ nog ho&ren spreken van een eet iets of ier eje' niets richtJEg'; daar hoort mijn jongen in 't geheel niet bij. ? Zie, hij behoeft niet in weelde te le ven!". Zuurkool met spek, zoo als ze te Doe-: tinöht'in eten,- en -'savonds een kopje warme' melk, zooala in de chocoladc-club te Utrecht, is voor hem goed genoeg; Maar"'hij'moet het' volop hebben, en niet met een iets of hier heb je niets verhongeren. En die kerkelijke profes sor's bevallen mij ook maar half. 't Is weer om dit te voldoen dat voorsz. i^, soo verbinde ik my selven" en_jille myn. goet en myn voorsz. schip met alle'syn toebehooren. In kennisse der waarheyt, soo hebbe ik drie en eind lijk door het feit, dat er ten plattenlande niet alleen boeren" wonen die nog steeds in de oogen der Ileeren nauwelijks menschen zijn maar ook, even zoo goed als in de steden, ambtenaren, geleerden., haudelsen nijverheidsmannen, die groot belang heb ben bij bet brievenvoer. Wij hebben ons ^voorgesteld, in dit opstel den dienst der posterijen.ten plattenlande te beschouwen en er de gebreken van aan Ie connossemenlen hier af ondertekent met mynen ^zen' Zonder overdrijving zullen we hier en daar den vinger .pp de wond leggen, m de publiek op een dwaalspoor te brengen, in de een geven en een nemen,, dat men er misselijk Aw^fo dammer een anderen stijl aannemen ? van wordt. Zal het beter zijn bij die heereri dan in de Tijdspiegel,, even als ik zou moeten ' die de ^Dordtsche formulieren willen handdoeu wanneer ik tegelijk in de Standaard en haven, maar toch een slag achter den m de Heraut Schreef? Neen, mijnheer! warsch arm houden door op de levensgeschiedenis" kunstjes zeg ik ronduit: Jan Oly der kerk. te willen letten? Och, mijnheer Oly, is Jan Oly, la foi c'est la foï,&n daarmee uit. .dau gaat het weer den ouden gang. Levensloch wil ilc niet ontkennen dat ik zelf raar i geschiedenis" God betere 't! Moet dan de kerk opkeek, *oen ik mijn naam, mijn eeiivoudigen iiaim, daar zag prijken onder al die corypheën in de letterkundige wereld, en wel, door dat die naam met de verwonderingïletter begint, tusktlien tw e beroemdheden, die eenN en eenP aan het hoofd dragen, tusschen een Meester ia de Hechten en een Professor, en welk eenProfessor? Niet me i óf minder dan Allard Pierson l Het niet zijn evenals de mensch, een blok, een stok, j of e,en bteen, of wat nog juister i?, een lijk, j name, of mynen schryver. van mynentwegen. alle van eender inhoudt, het eene voldaan, d andere van geender weerden.. In Amsterdam den 21 Mayo Anno 1690. (Wasget.) DOMIXGOSDE AVARIO SOAKE&. Aan de rechterzijde van het bi'iefje is het wapen van Amsterdam gedrukt en daaronder: By AEET DIEKSS OESSAEN, op den Dam. De overige briefjes zijn: . 1°. 'Eeniu 't Parjugeesch. Schipper J*AN ZWAESBBEEK, van Hammtrg. Dégoederen waren herkomstig van M.ASUEX,, NUSEZ DB CARVALHO en bestemd voor SAMUEL (onleesbaar) te Amsterdam. Jaartal 4689, 2°. Dito, dito. Schipper FBAKCISCO COELHO. Het schip te Kotter dam geankerd. De goede ren herkomstig van SAMDEL WELOKY? (niet duidelijk leesbaar) en bestemd VOOB MAXOEL NÜKIS CARVALHO te Porto, Portugal. Afgege ven te' Rotterdam den 20n Julij 1689. " 3°. Een in de e;ngelsche taal, aldus luidende: Sbipped by the grace of God in good order, alid wel conditioned, by SALOMON ABEABANEL SOUZA in and'upon the good schip? (ship), called the Jager,: where of God for the present voyage YSACK VEEBECL _ -_T , *JVJ. J-\fi- V11D SJ i *J-- V -IJ. LT ^_*YÏ4t;V> J.FJil*J"- T JJ-IUJ jai^ fJ een caaaver? Neen, eere aan'onzen grooten .,. r i- ?«j\ / i ' \ ? n ,, - .. :,,_,. i, i and now ndmg at ancher (?) (anchor) in the en ziin vrienden, die eene geheeJe . , ,, -, j T. n \i- v j f Tfn;;B,^,;f t, A?^,*? \ -,,,?] port of Rotterdam and byGods grace bcund for orthodoxe Universiteit te vestigen, waar de zuivere, onvervalschte Dordttche kerkleer schering en' inslag zal wezen! Daar moet mijn jongen heen. Kalvijn en Bo13 al e\en dwaas als wanneer de^burgerrnan' german, dat is je soort. Ik kan mij te zeer Abiabam Kuyper geflankeerd wordt door den.j verkneukelen in de vcorverordineerde eeuwige j baio i\anWassenaerCatwijckenjönkheêrElout verdoemenis van den .grooten, hoop, met uitvau Sxterwoude, of als de Jonge ende Jong zondering van een kleintroepjeuitverkorenen, Patiju ia hun midden opnemen, om enpatifiant waartoe ik door Gods genade behoor, om mijn zich c p glad ijs ta begeven. Waarom heet ik jongen óók niet dat genot te gunnen, 't Is niet ,,/itharias'-' of Zoutzak"? Dan kwam ik ' zoo'n,zalige'troost,-mijnheer, in leven en in ster als de hinkende bode" -achteraan, en niemand ! ven, om te kunnen lachen in het verderf der god zou zich ergeren over mijne aanmatiging. . deloo^en" zooals, de Schrift zegt. En zeker, Maar het ia nu eenmaal niét anders, en ik Amsterdam is de aangewezen plek voor de heihial het,'gij en de lezers vau de Ainster- vestiging zulk eener Universiteit. Daar begint dammer moeten mij nemen zooals ik ben. Die het goede zaad reeds wortel te schieten. Eere zich ooit verwaardigd hebben iets van mij te ? zij den beheerders der . Nieuwe, Kerk, dat zij j Londen to say one chest (Merk links ter zijde) bemg marked and membred. as in the margenr, and are to be delivred in the like good order, and well conditioned at the aforesaid Port of London (the danger of the'seas ouely excepted) unto Mr. JACOB OSANDA or to his Asignes, the or 'they jpayingh fraight" for the said goods Tour "shellinga with primage and avarige (?) accustomed. In witnesse- where of the Mast er or purser of the said. schip? (ship) hath affirmed -to three Bsls of Lading, all of ihislenour and date,, the oue óf which- three Bils le/en in de Tijdspiegel, weten dat ik een on-\eibetcilyke optimist ben en er van houd de dingen in een rooskleurig licht te plaatsen. Deze karaktertrek, mijne idïosyncrasie, zooals myn oude conrector placht te zeggen, kaneen zal ik ook hier niet verloochenen. Van harte ,hoop ik dat er --mij steeds stof toe zal gege ven w 11 den. Voor het oogenblik ontbreekt die met. Op hoe veel en ~hoe velerlei zou ik hier het tto^ kunnen vestigen! Maar ik Bepaal mij (of het komt'door de biologische werking die de naim van mijn geleerden buurman ter rechop mij'oefent?) ik bepaal mij op het oogenblik- tot het Hooger Onderwijs; Wat men ook zeegen moge, daar -ten minste begint e nt-thooiie dageraad te lichten. Hoe karig waren wij \i oegei bedeeld! DrieHooge^cholen slechts voor ineei dan drie, bijna vier millioen menschen, jhis nauwelijks n voor elk millioen. Thans echtei 2ijn wij reeds tot vier Universiteiten" en ik hoop den tijd nog te beleven", dit rnon er voor elke. duizend inwoners'éne heeft, en ."dat het getal leerstoelen en professoiea -\eitiendubbeld worde. Maar hoe? zegt de een of andere pessimist, waar zullen wij al dio piofe^soreB.van daan halen, en wat zullen ze allen te onderwijzen hebben? Wat het eerste telreft, Mijnheer! ik ken er nog wel duizend, die mei een "traktement van ?6000, en n of geen enkelen discipel, zieïi dien last' zouden willen la'eti--welgevallen. En wat het tweede aar gaat, hoeyele vakkenlijn er niet, waarvoor men nog leerstoelen, zou kunnen creëren! niet hebben willen gedoogen dat men een krans neêrlei op het graf van dien kousenkooper of lombardklerk, dio niets gedaan heeft dan, wat verzen maken, die de-wakkere voor standers van de rechtzinnige leer beschimpt heeft, en op het laatst nog KoomscH (waarom zeggen we niet meer.Paapsch?) geworden is. Eere aan Ds. Pieter. van Son, dat hij bij de feestviering van zijn collega tiiet heeft willen dulden, .dat men op Psalmwijzen menschelijke liedekens zong? Is het niet al erg ^genoeg, dat men met de zoogenaamde-Evangelische-ge zangen nu reeds bijna een eeuw lang onze kerken ontheiligt? En zal'ik het nog beleven (ja .het zal wel gebeuren als Kuyper en de zijnen maar hun zin krijgen), dat men van de nieuwe berijming" der psalmen Davids-weder terugkeert tot de oude,-btichtèlijke en zoo'ik vastelijk geloof door den H. Geest geïnspireerde van -Petrus Dathenus ? Och, hoe verrukkelijk klonk het uit den mond van. mijn grootvader als hij met van aandoening bevende stem zong: Edom met zijn-volk koen. ' Acht ik met beter dan mijn ouden schoen." overtuiging dat ons woord bij velen weerklank zal vinden, en door een ieder die eënige er varing op dit gebied heeft opgedaan, kan on derschreven worden. Wij wenschen in de eerste plaats te wijzen op de gelegenheid tot brie ven ver voer tusschen de verschillende dorpen onderling. Deze laat op vele plaatsen zeer veel' te wenschen over. Wie kent niet de dorpen die als 't ware vlak naast elkander gelegen zijn en geen postgemeénschap hebbén' dan zulk eene, die vieren twintig a .zesentwintig uur oponthoud veroor:.," omdat df naar een b. v. oostwaarts gelegene stad, die van het andere naar een westwaarts gelegene stad verzonden worden, om dan langs een omweg respectievelijk van uit het westen en bet oosten de plaats hunner besteraming te bereiken. Wij gevoelen dat het niet aangaat alle dorpen met elkander in onmiddelijke com municatie te stellen; maar dut er een betere regeling der gemeenschap kon gevonden wor den is onbetwistbaar. Als voorbeeld nemen wij twee steden, waartusschen verscheidene dorpen liggen. Van deze dorpen -wordt een .gedeelte bediend van uit het hoofdbureau .der eene stad, het andere gedeelte ontvangt zijn correspondentie uit het hoofd kantoor der tweede stad; maar tusschen de van beide steden verstafgelegene dorpen, die het dichtst bij elkaar liggen, bestaat geen di recte gemeenschap. Ons dunkt. het zou ge makkelijk uittevoeren zijn, wanneer de beide postboden over en vrèer of slechts een van hen nog een gemeente verder gingen; dan was de gemeenschap tot stand gebracht en de gansche streek tot aan beide steden toe gebaat; en indien wij ons niet bedriegen zou deze inrich ting zeer weinig kostbaar zijn. Doch daar wij geen deskundigen 'zijn geven wij deze en andere voorslagen gaarne voor beter. Wij ontveinzen ons ook niet dat er met meer moeite en kosten een regeling zou tot "stand kunnen gebracht worden, die oneindig doeltreffender zou wezen, maar ten blijke van onze onpartijdigheid en bescheidenheid vragen wij slechts het minste. " In de tweede plaats valt onze aandacht op de uitgifte en bestelling der brieven. Al vree zen wij ook dat dit, schrijven veel zal gaan Loenen ai d Vecht, 9'Febr. 1879. ?-- ' M. HEKEIQUEZ PIMENTEL. 1) Vijf 'pakjes koopwaren voor order en risico vau 3en Heer. 2) Naar de stad. Toen voor korten .tijd het Ministerie van Waterstaat ingesteld en daaraan de afdeeling Posterijen, toegevoegd werd, hebben velen zich in stilte verheugd. Men hoopte toch, en niet ten onrechte, dat de vaardige hand van den bekwamen minister voor alle dingen, dezen tak van dienst, zou aanvatten en naar de bil lijke eisenen van den tijd inrichten. Men meende Kindere», zei hij dan, dat staat in den | gegronde verwachtingen te kannen koesteren, 168e psalm!" En als wij .dan na lang, gezocht! dat,het spreekwoord: nieuwe bezems veegen te" hebben, hem. zeiden: Grootvader, in -ons j schoon", althans ten dezen opzichte zou.beboek; zijn er maar. 150 psalmen," dan lachte j-waarheid worden. Vooral was het oog geves hij zoo vergenoegd om zijn bijbelkennis" en onze onkunde, totdat hij eindelijk zei: Begrijp jelui het dan niet,- het staat in den 108e en in Wordt het tiet hoog, hoog tijd b.v., dat er'den 60e p^alm!" Och, die goede, oude tijd, een professor worde aangesteld in de RhiKQ- toen al de giappes", waarmee men- de acccmplished, théofcher two töstand void. And : so God send the .good schip ? (ship) to her desired Port in safety, Amen. ? Dated in Rotterdam, 4th of Octob. 1690. (Was get.) ISAAÖVERHEUL. Al de briefjes zijn nagenoeg Tan hetzelfde formulier; alte zijn in denzelfden gemoedelij ken, vromen stijl vervat. De daarin voorkomende geslachtsnameH zijn . , , , .. , , j. a , ,JT>. , ? i, T??? gelijken op een klachten boe k, wy kunnen ons meest die van Spaansch- er Portugeesch Israe- f , . , L i-j j u -j i ..,.-, ,, .,... r toch niet weerhouden van de waarheid tezeghetische iamihen; _ , ,-, , , -, , rt ?, i , ," gen. En dan moet het erkend worden dat deze. zaak aan grootèfouten mank gaat. De bestelling der brieven wordt in den regel toevertrouwd aan jongens, wanneer althans de brievengaarder haar zelf niet verricht. Deze jeugdige helden zijn sinds eenigen tijd voor zien van een herkenningsteeken waarop zij niet weinig grootsch zijn. Een kolossale koperen plaat, voorzien van het Nederlandsche wapen, siert hunne borst, ten blijke dat zij landsambtenaren zijn. Nu! dit was noodig; want niemand zou in den jongen met zijn schamele, uit verschillende stukken samengelapte klee ding en zi.n versleten taschje den dienaar der brievenposterij herkend hebben. Thans is men gevrijwaard voor miskenning zijner rechten of verdiensten. Men veroorlove ons" echter de vryheid dit teeken hunner waardigheid alles .behalve s:erlijk te vinden; wij achten het, helaas! al wederoüi een teeken, van den nationalen wansmaak. Van harte hopen wij dat de uniformpet., die thans den postboden zal verstrekt worden een ware modelpet wezen zal. Maar wij vree zen daarvoor ten zeerste, en zouden ons niet bedriegen indien er een hoofddeksel van ta melijk hoekige en onevenredig groot afmetigd op- den postdienst ten<plattenlande, die zooveel te- wenschen overliet en zooveel ach terstond bij denzelfden dienst in de steden. Dan, tot nu toe is aan deze alleszins billijke verwachting, weinig of niet tegemoet gekomen, tingen uit -'s ministers bezorgde handen op huw hoofd kwam ^neerdalen.. Onder deze jongens soms is er maar n in een uit gestrekte gemeente zijn er, die ten volle berekend, zijn voor hun taak; maar ookande-. ren, die n te jong n te onverstandig zijn voor hun werk. Hier en daar treffen wij school kinderen aan, d. w. z. elf- en twaalfjarigen, die hun plaats op de schoolbanken nog behoorden intenemen, en het komt ons onverantwoorde lijk voor, dat de nederlandsche regeering niet bij monde van haar ambtenaren het voorbeeld geeft aan haar onderdanen om zulke kinderen .niet in 't werk te nemen. Dan zijn het knaapj'es, die zooeven het schoolstof van de voeten geschud hebben, maar op 13 of Ujaiigen leef-tijd neg te speel?ch zijn en te weinig door drongen van het gewicht hunner taak om die naar eisch te" vervullen. Het komt ons voor dat er een maatregel moest genomen worden, inhoudende, dat, geen knapen beneden den zesüen- minstens .vijftienjarigen leeftijd- als brievenbestellers mogen iungeeren, ea dat er aan dien maatregel streng de hand gehouden werd. Men heeft ons wel eens verzekerd, dat hij inderdaad-bestaat; maar dan bestaat hij.. slechts ... op het papier! Grooter bezwaar is echter gelegen in de omstandigheid dat de bestellingen niet alleen in de buitenwijken der gemeenten maar. ook in de kom der dorpen niet altijd tijdig genoeg. plaats hebben. Er zijn plaatsen waar de brievenjongen zijn loop 's morgens vroeg begint en wegens de uitgestrektheid der gemeente eerst in den namiddag tehuis komt. In dien tusschentijd komt er echter een, andere post aan, welke posb niet''?besteld wordt, wanneer de brieven gaarder zich Ie voornaam acht om dit zelf te doen of zijn tractement te gering is om een tweeden jongen aantesfcellen, vóór dat de be steller terug.is van aijn eersten gang. En zoo geschiedt liet dat een brief voor den naasten buurman van den- brievengaarder .uren-lang blijftr liggen vóór hij besteld wordt. Men moet een plattelandsbewoner zijn om zich zoo'n toe stand te kunnen voorstellen; ieder.weldenkende zal ons echter toestemmen, .dat deze achter uit s telling bij de s'edenbewoners wat" al te sterk is, om niet te spreken van de groot© ongerieven, die daardoor veroorzaakt wordao, als door zulk een late bestelling de mogelijk heid om tijdig te antwoorden of zoo ncodiw tengevolge van het schrijven van een op eeni gen afstand aanwezige reisgelegenheid gebruik te maken, wordt afgesneden. Er zijn ook gemeenten waar avondposten aankomen, b.v. tusschen zes en acht ure., die eenvoudig niet, ot in de onmiddelijke nabijheid" van het bureau besteld worden. Wel.heet hef, dat de bestelling, moet geschieden iii de kom van het dorp; maar onze administratie heeft een merk waardig en slag orn een kom van het dorp te fingeeren en te zeggen: tot hiertoe en niet verder!" En zoo geschiedt het,'men denke aan onze dorpen die langs. een dijk verspreid en het postkantoor aan een der uit einden hebben liggen, dat de ingezetenen, die werkelijk in het midden der gemeente wonen,. des-avonds hun correspondentie niet..besféld krijgen. Na langdurig en veelvuldig klagen wordt hun soms eindelijk gegund de brieven te ontvangen, maar niet de gedrukte stukken.. Een administratie echter die nog op het stand punt staat dat al dat courantengelees niet noodig is!', en'niet dan schoor voetend'toestaat dat er ten minste eene brief bezorgd wórdt, oordeelt zich zelve. Wij zullen er dan ook niets meer van zeggen. Veel erger is het echter gesteld met. de bui tenwijken, die bijkans tot alle dorpen behooren en in sommige gevallen vrij aanzienlijke buurtschappen zijn. Deze worden.bediend van uit het hoofddorp, maar terwijl in het dorp twee en drie bestellingen plaats vicdeo,.-wor den-, zij slechts eenmaal per dag met eene be stelling begiftigd. Deze ne bestelling omvat dan al de brieven die met de twee of drie posten zijn aangekomen, en zoo kan het, ge schieden dat men aldaar 24 a 30 uren.naaankomst de brieven ontvangt. Dat de gelegen heid tot spoedig antwoorden dan geheel'is af gesneden en dit aanleiding kan geven tot de treffendste misrekeningen en teleurstellingen, springt dan van zelve in 't oog. Men denke zich slechts handelaren, die belang hebben bij een vlugge correspondentie, of.-familieleden, wier aankomst zeer gewenschtJs, en eerst den derden dag daarvan kennis dragen, op een uur, dat te laat is om nog dien zelfden dag de plaats van hun bestemming te bereiken. Dit is o. i. de traagheid te ver gedreven en met de belangen van het publiek "te zeer den. spot gedreven. Wel is waar zijn de bewoners dezer buurtschappen altijd eenigszins achter gesteld bij die van het hoofddorp, maar "wij veroorlooven ona de vrijheid te meenen dat aan het postwezen strenger eischen mogen gesteld worden dan aan andere takken van dienst. Een dienst die door den Staat ten be hoeve van het publiek geëxploiteerd wor.dt, behoort zijn belangen beter te -behartigen. ' De postadrm'nistrafrie verkeert wel in den waan, of liever zij maakt zich zelve diets dat zij hierin al geer ver gaat, maar waarop komt dit,neer? Met de meeste,vrijgevigheid vergunt zij 'zeer-. genadiglijk dien bewoners der buitenwijken hun brieven van het h lckantoor af te halen! Als of niet alleen diegene die drukke correspondentie voeren en nage noeg zeker zijn .brieven te zullen vinden daar van kunnen gebruik maken! Maar is de eisch billijk dat een eenvoudig arbeider dagelijks eenige malen een uur ver loopen zal, wiens, correspondentie zich bepaalt tot enkele weinige "brieven in het jaar? Op deze vrijgevigheid mag dus niet te zeer geroemd worden. Dit doet denken aan 't bekende Janije van Leiden. Van het kantoor tot den kantoorman is maar ne schrede. Met allen eerbied voor de goede brievengaarders, die hier en' daar aangetroffen worden, durven wij gerust bewe-^ ren dat zij in den regel het rechte personeel niet vormen. Dit ligt ten deele .aan het stelsel ten deele aan de personen. De geringe bezol diging die zij genieten, dwingt.de administratie hen te .recruteerea uit mannen, die cp andere wijzen dan een ambacht, of door nering t3

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl