Historisch Archief 1877-1940
-DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
landvïhe Zondag'sehool-Vereeniging. Tweestem
mig muz,.ek van Dan. de Lange.
xl) c/i'i'/'voor de geschiedenis
vanhetAartsUfreeht. Vle deel 3e afl. Utrecht, Wed.
"J, R. van Rossum. . ? .
DJ Fodin en hare dochter. Een verhaal uit
den ouden tijd. TJit bét Engeïsch door Lydia.
Met et n plaatje. Uitgegeven voor rekening
van Hbt Evangelisch Verbond." Amsterdam
A. s<iu Oosterzee.
T,<.de
el etti c
Hfyers, -Vïrgil. ff of. Tyndatt, The
. John Sfaarl MUI, Chaptejs on
sociaSir David
h^m Bear, Agïcultut'al digressions.
l! edderburn, A^Jiipaaese romance. E. A. Freeman,
Slirfll «c
Mcthol
up Greek? enry
, Economie
Sf-n
die
. den is aam
G-eachte Heer Eedacteur / ?
Hoe Avis opkeek (B. Vis en Stokvis kijken
niet moei op et pour cause) hoe Avis dan, de
t overgeblevene der diie gracelijke
Viso[keek, toen hij in de Amsterdammer,
op onze focïeteits-leestafel prijkt,
van Jan Olij vond onder hen die
hunne medewerking aan dit weekblad beloofd
hadden. (leer in den Hemel!" riep hij uit,
terwijl h.ij möfc liet kleine tafellaken kwam
aandidgejp, dat onze Jan maar niet wil
openmijdUï», wantv zegt hij, dat is nooit vertoond dat
m- n een courant opensnijdt, eitdaarop is bij ook
niet gehuurd, evenmin als de koetsier van freule
?\an A, om-s morgens mee te ; bid den
Heerin den Hemel, Jan! hebt gij dat gezien? Oaair
fctait aw naam onder die van allerlei beroemde
heeien en vermaarde schrijvers; 't, h waarlijk
plastiek of neuzenvorming, nu er zoovele m
nschen met', ie lange neuzen" rondloop en,- ea nu
men nog kans heeft om de twaalf gros wassen
neuzen" uit" de Parijsche loterij te trekken^ en
alzoo den grondslag voor een Neus-museurn!
te leggen of, als men. dit niet verkiest, ze
b. v. aan de- theologische faculteit presejit te
doen.? Schreeuwt het niet ten -hemel, dat
wij nog niets doen voor de studie der
pliilosophie bij liet embryo, waarbij toch, als er'
ingeschapen denkbeelden" zijn, de eerste kie-'
men der wijsbegeerte moeten gevonden wor
den ? 'Hebben wij niet dringende -behoefte aan '_
kinderen bezig hield, nog uit den Bijbel: Mogen ook liier ea daar kleine verbeteringea
getrokken werden. .Kom er nu eens mee. j ingevoerd zijn, ten gevolge van rechtmatige
Vraag eens aan een kind, wat of er Ezechiël 40 'klachten, of dringende aanzoeken der
ingezestaat, of m het'Hoogelied, of wie de moeder tenen, deze verbeteringen zonden ook tot stand
van David was (dit-is ook weer een grap) en gij gekomen zijn, onder den Minister van
Finaczult tl ergeren en bedroeven.... Maar dit zal: tien. Zij zijn toch van zoo weinig ingrijpenden
beter .worden, als de orthodoxe universiteit er: aard, en zoo zuiver plaatselijk, .dat zij het
opmaar is, en de school met den Bijbel, en de: treden van een nieuwen minister, en de
toePsalmen van Datheen,' ea de Asthanasiaansche: voeging van deze afdeeling bij zijn ministerie
geloofsbelijdenis, enz. enz. niet wettigen. Het publiek wordt steeds op
Zoo spreekt Obbes, genaamd Lobbes. Wat dezelfde onvoldoende wijze bediend, de
specialiteiten voor de kennis der taal -van de , g
Fidji-eilanden of van de dialecten van de be-
woners ; van Midden-Afrika, die eerlang zulk f
een grootèrol zullen spelen op liet tooïieel
deiwereld? Maar waar zou ik eindigen indien ik
alles wilde'noemen? Geen nood, het zal wel
komen; wij zijn op den goeden weg.
Zijn alle faculteiten op den goeden weg,
geene meer dan de theologische. Is litt heden
niet vier jaren, dat prof. Eeynsius de theolo
gie als" een onnutte dienstmaagd ter .deure uit
wilde zetten. En zie nu hoe zij prijkt als eene
dunkt u, verdient" hij dien bijnaam nog wel?
Uw d v.- Dienaar,
OLY.
koninginne!. Zie haar. schitterenden fataf te
Leiden, wel met weinige of geer; soldaten,
maar toch, fier en trotsch het hoofd opstekend,
zie dien drom van hare zwierige en van geest
tintelende ^aanbidders te Utrecht, aanschouw
die rari nanteste Groningen en teAms'erdam,
maar vooral vestig het oog op dien dichten drom
van hooggeleerden en lioogee r waarden, profes
soren van rijks- en van st adswege, en dan nog ker
kelijke professoren, en later zelfs ultra- of
extraschat, welk.
laat 'ik het
woord aan mijn buurman Obbes (in de wan
deling Lobbes genaamd.) Hij heeft- een zoon
met - wien A;J maar geen weg weet. Alles
Iets .uit de_oude doos.
Onlangs kreeg ik ter inzage eënige cognos
sement- of *2e~e vaart-briefjes, respectivelijk van
de jaren 1690 en
1689'.'Om der curiositeitsu ille deel ik daaromtrent
hier eënige bijzonderheden mede:
correspondentie tusscben de dorpen onderling
is dezelfde gebrekkige gebleven; het
personeel der plattelands postbeambten, dat
dringend hervorming behoeft, is niet veran
derd; de klachten over nalatigheden of feilen
der administratie zijn niet verminderd. De
dorpsbewoner gevoelt dagelijks hoe gebrekkig
deze dienst geregeld is en hoezeer hij
acnterzijn stedenbewonende
evenmenschen.
Wij gevoelen ten volle dat een volkomen
gelijkstelling van het dorpspostbureau inet het
De briefjes zijn gedrukt, doch namen, dag-1 stadskantoor te eisenen, dwaasheid zoude
weof %per-kerkelijke, welk een
een rijkdom! i . . . Maar hier
een paskwfl! Maar ik kan toch niet gelooven heeft hij met hem geprobeerd, tot
hetschoendit i/>t het zijt. Er ttaat Jan lu, en gij hebt flappen toe, maar. ook daar was hij te dom
<d ijd ; oo geijverd voor de y dat gij er een- voor. '",',Dan, zei hij eindelijk ten einde raad,
muil ni.18 over hebt gehad met M. A. S. of moet bij maar dominéworden. Dat 's een
goed baantje ! Maar een orthodox dominé.
geen afgescheiden, uit een smouskundig
oogpunt schijnt dit niet al te best te zijo, want die
heereii komen nog al eens tot óns over]oopen"al
was liet.maar om predikant té" Amsterdanv te
worden maar zuiver in de leer. En dat behoeft
^ ooi taan schrijven: OliE, of, man ge kijkt zopveel'niet te kosten. Eerbt zend ik hem naar
zoo beteuterd zoudt gij het toch inderdaad de schokn van-den vromen (helaas! ook al be
wezen r1 Dat komt,er dan van, dat de Redac- lasterden) van Dijk, en dan zal ik wel wat!
Emma Es (mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?
Ik zil m'j. maar bij het onzijdige houden,
neuti (al is toch het mo'dewoord), dat volstrekt
gij den. eerlijken naam van uwe
geërfd .zoudt verminken naar de
De Vries en Te "Winkel en
wilde-, dat'
vamondf LS
s.ielhïi» van
teekeningen, jaartallen en waarde-opgaven ge^
sein even. Het schrift is echter hier en daar
niet duid-lijk leesbaar.
Eqn van deze briefjes luidt aldus':
- (Merk links ter zijde.)
lek Domingos De Avario Soare?, schipper
de dorpsbewoner moet zich in vele op
zichten het gemis van geriefelijkheden getroos
ten die den stadsbewoner aangeboden worden.
Maar daargelaten dat het verschil tusschen
dorp en ttad, niet name wat betreft,de gele
genheden tot vervoer en bestelling van brieven
.!_/ kJWEVl ^-. j UVAJ1UMV.L l ~ v
naast Godt van myn schip genaamd l en het openstellen der kantoren veel te groot
(onleesbaar) e Exposante als nu ter tydt g<-!1S en tot betere verhoudingen kon
teruggereet liggende in Amsterdam om met den eersten
goeden windt,-die Godt verlëenea sa'l, tezeylen
iia Viana in Portugal, alwaar myn rechte
ontladinge z-yii sal, bekeime ontfangen te heb
ben onder den overloop van myn schip, van
u Abraham van "Doort.
en
bracht worden, mag een "bediening van het
publiek die zoo goed en zoo vlug mogelijk is
als de omstandigheden het toelaten, billijker
wijs geeischt worden.. Die eisch wordt zeer
zeker in de, eerste plaats gerechtvaardigd door
de omstandigheid, dat do Regeering het
monoSinco Pacotinhos de fazenda poe risco dejPoj10 ?n het brievenvervoer bezit en dit aan
senhorl) Antb.TexeiraPiuto ver da Cmdade! Particulieren verbiedt; _ voorts door hè, feit
(Gidade) 2) do Porto al drooge ende wel
gecbnditionneerd, ende geinerckt met voorstaande
Merck. Al he.t welcke ick beloove te leveren
dat zij op een dienst die geheel ten bate van
het publiek moest geëxploiteerd worden, en
niet om daarmede 's lands kas te verrijken,
(indien my Godt behoren revue verleent met Jaarlijks een niet onaanzienlijke som overhoudt,
,......,. . -n , i\ f-fi «inn Int (innv Jipf fiïrf. rl.i.f. PT r.RH
ritflitpnmyn-voorsz. sclup tot Yiana m Portugal) aan
den eersamen S. Anti). Texeira Pinto ofte aan
synen Facteur ofte Gedeputeerden, mits my
betalende voor myn vracht van dit vOorz. goet
(volgt onleesbaar schrift)
de averye na der usantie van de zee.
En
UUL \ iu de Tijdspiegel, eere zij zijner
nage Kcbtersis somtijds uw geschrijf opnam
m 2iju BJ ie venbus". Daardoor zijt ge pedant
gtwoidcn -en_ meent nu al een heele schrijver,
ot publicist, of homme de lei-tres, of hoe
noemea ze zjo'n ding, te zijn. Maar wat in zoo'n
veigLdibak .als een brievenbus" kon
opgenouen \\oiden, '-zou hier in zoo'n deftige courant
B.e*" pa i^en. Hier zoudt -ge met wat anders
op de pi oppen moeten komen. En kunt ge dat ?;'
iieluis neen, mijnheer de Redacteur l dat kan
ik nitt. Gij moet mij , -dus nemen zoo als ik
btn. in -wat zou ik nu tot mijn vriend Avis
zeegen . ,0ch er zijn zooveel Jan Oly'p, of fj/'s
of lte\ J i dé. wereld, en waarom moet ik dan
ri-u die >-ene zijn ? Wie weef, of het niet Jan
Oly
Kakatoea, of Jan Olij van den
Pimpelenl e g -is, of Jan Olij de grutter, of Jan
Oly de steenbakker? of zou ik, om het lezend
beurzen weten machtig te worden om hem zoo
g.ied als voor niet te laten studeeren". Toch
had de man nog n bezwaar. Waar zou de
jongen de zuivere,.volkomen zuiver rechtzin
nige leer vinden? Van modern had onze vriend
natuurlijk een afkeer, hetzij men het woord
'met ne of met twee cl's spelde. Voor al wat
Groningsen" was had hij van zijn jeugd af
reeds leêren sidderen. Dan, zei hij, heb ik \
nog ho&ren spreken van een eet iets of ier eje'
niets richtJEg'; daar hoort mijn jongen in 't geheel
niet bij. ? Zie, hij behoeft niet in weelde te le
ven!". Zuurkool met spek, zoo als ze te Doe-:
tinöht'in eten,- en -'savonds een kopje warme'
melk, zooala in de chocoladc-club te Utrecht,
is voor hem goed genoeg; Maar"'hij'moet het'
volop hebben, en niet met een iets of hier heb je
niets verhongeren. En die kerkelijke profes
sor's bevallen mij ook maar half. 't Is weer
om dit te voldoen dat voorsz. i^, soo verbinde
ik my selven" en_jille myn. goet en myn voorsz.
schip met alle'syn toebehooren.
In kennisse der waarheyt, soo hebbe ik drie
en eind lijk door het feit, dat er ten
plattenlande niet alleen boeren" wonen die nog
steeds in de oogen der Ileeren nauwelijks
menschen zijn maar ook, even zoo goed als
in de steden, ambtenaren, geleerden.,
haudelsen nijverheidsmannen, die groot belang heb
ben bij bet brievenvoer.
Wij hebben ons ^voorgesteld, in dit opstel
den dienst der posterijen.ten plattenlande te
beschouwen en er de gebreken van aan Ie
connossemenlen hier af ondertekent met mynen ^zen' Zonder overdrijving zullen we hier en
daar den vinger .pp de wond leggen, m de
publiek op een dwaalspoor te brengen, in de een geven en een nemen,, dat men er misselijk
Aw^fo dammer een anderen stijl aannemen ? van wordt. Zal het beter zijn bij die heereri
dan in de Tijdspiegel,, even als ik zou moeten ' die de ^Dordtsche formulieren willen
handdoeu wanneer ik tegelijk in de Standaard en haven, maar toch een slag achter den
m de Heraut Schreef? Neen, mijnheer! warsch arm houden door op de levensgeschiedenis"
kunstjes zeg ik ronduit: Jan Oly der kerk. te willen letten? Och, mijnheer Oly,
is Jan Oly, la foi c'est la foï,&n daarmee uit. .dau gaat het weer den ouden gang.
Levensloch wil ilc niet ontkennen dat ik zelf raar i geschiedenis" God betere 't! Moet dan de kerk
opkeek, *oen ik mijn naam, mijn eeiivoudigen
iiaim, daar zag prijken onder al die corypheën
in de letterkundige wereld, en wel, door dat
die naam met de verwonderingïletter begint,
tusktlien tw e beroemdheden, die eenN en eenP aan
het hoofd dragen, tusschen een Meester ia de
Hechten en een Professor, en welk eenProfessor?
Niet me i óf minder dan Allard Pierson l Het
niet zijn evenals de mensch, een blok, een stok, j
of e,en bteen, of wat nog juister i?, een lijk, j
name, of mynen schryver. van mynentwegen.
alle van eender inhoudt, het eene voldaan, d
andere van geender weerden..
In Amsterdam den 21 Mayo Anno 1690.
(Wasget.) DOMIXGOSDE AVARIO SOAKE&.
Aan de rechterzijde van het bi'iefje is het
wapen van Amsterdam gedrukt en daaronder:
By AEET DIEKSS OESSAEN, op den Dam.
De overige briefjes zijn:
. 1°. 'Eeniu 't Parjugeesch. Schipper J*AN
ZWAESBBEEK, van Hammtrg. Dégoederen waren
herkomstig van M.ASUEX,, NUSEZ DB CARVALHO en
bestemd voor SAMUEL (onleesbaar) te
Amsterdam. Jaartal 4689,
2°. Dito, dito. Schipper FBAKCISCO COELHO.
Het schip te Kotter dam geankerd. De goede
ren herkomstig van SAMDEL WELOKY? (niet
duidelijk leesbaar) en bestemd VOOB MAXOEL
NÜKIS CARVALHO te Porto, Portugal. Afgege
ven te' Rotterdam den 20n Julij 1689.
" 3°. Een in de e;ngelsche taal, aldus luidende:
Sbipped by the grace of God in good order,
alid wel conditioned, by SALOMON ABEABANEL
SOUZA in and'upon the good schip? (ship),
called the Jager,: where of
God for the present voyage YSACK VEEBECL
_ -_T , *JVJ. J-\fi- V11D SJ i *J-- V -IJ. LT ^_*YÏ4t;V> J.FJil*J"- T JJ-IUJ jai^ fJ
een caaaver? Neen, eere aan'onzen grooten .,. r i- ?«j\ / i ' \ ? n
,, - .. :,,_,. i, i and now ndmg at ancher (?) (anchor) in the
en ziin vrienden, die eene geheeJe . , ,, -, j T. n \i- v j f
Tfn;;B,^,;f t, A?^,*? \ -,,,?] port of Rotterdam and byGods grace bcund for
orthodoxe Universiteit te
vestigen, waar de zuivere, onvervalschte
Dordttche kerkleer schering en' inslag zal wezen!
Daar moet mijn jongen heen. Kalvijn en
Bo13 al e\en dwaas als wanneer de^burgerrnan' german, dat is je soort. Ik kan mij te zeer
Abiabam Kuyper geflankeerd wordt door den.j verkneukelen in de vcorverordineerde eeuwige j
baio i\anWassenaerCatwijckenjönkheêrElout verdoemenis van den .grooten, hoop, met
uitvau Sxterwoude, of als de Jonge ende Jong zondering van een kleintroepjeuitverkorenen,
Patiju ia hun midden opnemen, om enpatifiant waartoe ik door Gods genade behoor, om mijn
zich c p glad ijs ta begeven. Waarom heet ik jongen óók niet dat genot te gunnen, 't Is
niet ,,/itharias'-' of Zoutzak"? Dan kwam ik ' zoo'n,zalige'troost,-mijnheer, in leven en in ster
als de hinkende bode" -achteraan, en niemand ! ven, om te kunnen lachen in het verderf der god
zou zich ergeren over mijne aanmatiging. . deloo^en" zooals, de Schrift zegt. En zeker,
Maar het ia nu eenmaal niét anders, en ik Amsterdam is de aangewezen plek voor de
heihial het,'gij en de lezers vau de Ainster- vestiging zulk eener Universiteit. Daar begint
dammer moeten mij nemen zooals ik ben. Die het goede zaad reeds wortel te schieten. Eere
zich ooit verwaardigd hebben iets van mij te ? zij den beheerders der . Nieuwe, Kerk, dat zij j
Londen to say one chest
(Merk links ter zijde)
bemg marked and membred. as in the margenr,
and are to be delivred in the like good order,
and well conditioned at the aforesaid Port of
London (the danger of the'seas ouely excepted)
unto Mr. JACOB OSANDA or to his Asignes, the
or 'they jpayingh fraight" for the said goods
Tour "shellinga with primage and avarige (?)
accustomed. In witnesse- where of the Mast er
or purser of the said. schip? (ship) hath
affirmed -to three Bsls of Lading, all of ihislenour
and date,, the oue óf which- three Bils
le/en in de Tijdspiegel, weten dat ik een
on-\eibetcilyke optimist ben en er van houd de
dingen in een rooskleurig licht te plaatsen.
Deze karaktertrek, mijne idïosyncrasie, zooals
myn oude conrector placht te zeggen, kaneen
zal ik ook hier niet verloochenen. Van harte
,hoop ik dat er --mij steeds stof toe zal gege
ven w 11 den. Voor het oogenblik ontbreekt die
met. Op hoe veel en ~hoe velerlei zou ik hier
het tto^ kunnen vestigen! Maar ik Bepaal mij
(of het komt'door de biologische werking die
de naim van mijn geleerden buurman ter
rechop mij'oefent?) ik bepaal mij op het
oogenblik- tot het Hooger Onderwijs; Wat men
ook zeegen moge, daar -ten minste begint e
nt-thooiie dageraad te lichten. Hoe karig waren wij
\i oegei bedeeld! DrieHooge^cholen slechts voor
ineei dan drie, bijna vier millioen menschen,
jhis nauwelijks n voor elk millioen. Thans
echtei 2ijn wij reeds tot vier Universiteiten"
en ik hoop den tijd nog te beleven",
dit rnon er voor elke. duizend inwoners'éne
heeft, en ."dat het getal leerstoelen en
professoiea -\eitiendubbeld worde. Maar hoe? zegt
de een of andere pessimist, waar zullen wij al
dio piofe^soreB.van daan halen, en wat zullen
ze allen te onderwijzen hebben? Wat het eerste
telreft, Mijnheer! ik ken er nog wel duizend,
die mei een "traktement van ?6000, en n of
geen enkelen discipel, zieïi dien last' zouden
willen la'eti--welgevallen. En wat het tweede
aar gaat, hoeyele vakkenlijn er niet, waarvoor
men nog leerstoelen, zou kunnen creëren!
niet hebben willen gedoogen dat men een
krans neêrlei op het graf van dien
kousenkooper of lombardklerk, dio niets gedaan heeft
dan, wat verzen maken, die de-wakkere voor
standers van de rechtzinnige leer beschimpt
heeft, en op het laatst nog KoomscH (waarom
zeggen we niet meer.Paapsch?) geworden is.
Eere aan Ds. Pieter. van Son, dat hij bij de
feestviering van zijn collega tiiet heeft willen
dulden, .dat men op Psalmwijzen menschelijke
liedekens zong? Is het niet al erg ^genoeg, dat
men met de zoogenaamde-Evangelische-ge
zangen nu reeds bijna een eeuw lang onze
kerken ontheiligt? En zal'ik het nog beleven
(ja .het zal wel gebeuren als Kuyper en de
zijnen maar hun zin krijgen), dat men van de
nieuwe berijming" der psalmen Davids-weder
terugkeert tot de oude,-btichtèlijke en zoo'ik
vastelijk geloof door den H. Geest geïnspireerde
van -Petrus Dathenus ? Och, hoe verrukkelijk
klonk het uit den mond van. mijn grootvader
als hij met van aandoening bevende stem zong:
Edom met zijn-volk koen. '
Acht ik met beter dan mijn ouden schoen."
overtuiging dat ons woord bij velen weerklank
zal vinden, en door een ieder die eënige er
varing op dit gebied heeft opgedaan, kan on
derschreven worden.
Wij wenschen in de eerste plaats te wijzen
op de gelegenheid tot brie ven ver voer tusschen
de verschillende dorpen onderling. Deze laat
op vele plaatsen zeer veel' te wenschen over.
Wie kent niet de dorpen die als 't ware vlak
naast elkander gelegen zijn en geen
postgemeénschap hebbén' dan zulk eene, die vieren
twintig a .zesentwintig uur oponthoud
veroor:.," omdat df
naar een b. v. oostwaarts gelegene stad, die
van het andere naar een westwaarts gelegene
stad verzonden worden, om dan langs een
omweg respectievelijk van uit het westen en
bet oosten de plaats hunner besteraming te
bereiken. Wij gevoelen dat het niet aangaat
alle dorpen met elkander in onmiddelijke com
municatie te stellen; maar dut er een betere
regeling der gemeenschap kon gevonden wor
den is onbetwistbaar.
Als voorbeeld nemen wij twee steden,
waartusschen verscheidene dorpen liggen. Van deze
dorpen -wordt een .gedeelte bediend van uit het
hoofdbureau .der eene stad, het andere gedeelte
ontvangt zijn correspondentie uit het hoofd
kantoor der tweede stad; maar tusschen de
van beide steden verstafgelegene dorpen, die
het dichtst bij elkaar liggen, bestaat geen di
recte gemeenschap. Ons dunkt. het zou ge
makkelijk uittevoeren zijn, wanneer de beide
postboden over en vrèer of slechts een van hen
nog een gemeente verder gingen; dan was de
gemeenschap tot stand gebracht en de gansche
streek tot aan beide steden toe gebaat; en
indien wij ons niet bedriegen zou deze inrich
ting zeer weinig kostbaar zijn.
Doch daar wij geen deskundigen 'zijn geven
wij deze en andere voorslagen gaarne voor
beter. Wij ontveinzen ons ook niet dat er met
meer moeite en kosten een regeling zou tot
"stand kunnen gebracht worden, die oneindig
doeltreffender zou wezen, maar ten blijke van
onze onpartijdigheid en bescheidenheid vragen
wij slechts het minste.
" In de tweede plaats valt onze aandacht op
de uitgifte en bestelling der brieven. Al vree
zen wij ook dat dit, schrijven veel zal gaan
Loenen ai d Vecht, 9'Febr. 1879.
?-- ' M. HEKEIQUEZ PIMENTEL.
1) Vijf 'pakjes koopwaren voor order en risico vau
3en Heer.
2) Naar de stad.
Toen voor korten .tijd het Ministerie van
Waterstaat ingesteld en daaraan de afdeeling
Posterijen, toegevoegd werd, hebben velen zich
in stilte verheugd. Men hoopte toch, en niet
ten onrechte, dat de vaardige hand van den
bekwamen minister voor alle dingen, dezen
tak van dienst, zou aanvatten en naar de bil
lijke eisenen van den tijd inrichten. Men meende
Kindere», zei hij dan, dat staat in den | gegronde verwachtingen te kannen koesteren,
168e psalm!" En als wij .dan na lang, gezocht! dat,het spreekwoord: nieuwe bezems veegen
te" hebben, hem. zeiden: Grootvader, in -ons j schoon", althans ten dezen opzichte
zou.beboek; zijn er maar. 150 psalmen," dan lachte j-waarheid worden. Vooral was het oog geves
hij zoo vergenoegd om zijn bijbelkennis" en
onze onkunde, totdat hij eindelijk zei: Begrijp
jelui het dan niet,- het staat in den 108e en in
Wordt het tiet hoog, hoog tijd b.v., dat er'den 60e p^alm!" Och, die goede, oude tijd,
een professor worde aangesteld in de RhiKQ- toen al de giappes", waarmee men- de
acccmplished, théofcher two töstand void.
And : so God send the .good schip ? (ship) to
her desired Port in safety, Amen. ?
Dated in Rotterdam, 4th of Octob. 1690.
(Was get.) ISAAÖVERHEUL.
Al de briefjes zijn nagenoeg Tan hetzelfde
formulier; alte zijn in denzelfden gemoedelij ken,
vromen stijl vervat.
De daarin voorkomende geslachtsnameH zijn . , , , .. ,
, j. a , ,JT>. , ? i, T??? gelijken op een klachten boe k, wy kunnen ons
meest die van Spaansch- er Portugeesch Israe- f , . , L i-j j u -j i
..,.-, ,, .,... r toch niet weerhouden van de waarheid
tezeghetische iamihen; _ , ,-, , , -, , rt ?, i , ,"
gen. En dan moet het erkend worden dat
deze. zaak aan grootèfouten mank gaat.
De bestelling der brieven wordt in den regel
toevertrouwd aan jongens, wanneer althans de
brievengaarder haar zelf niet verricht. Deze
jeugdige helden zijn sinds eenigen tijd voor
zien van een herkenningsteeken waarop zij
niet weinig grootsch zijn. Een kolossale
koperen plaat, voorzien van het Nederlandsche
wapen, siert hunne borst, ten blijke dat zij
landsambtenaren zijn. Nu! dit was noodig; want
niemand zou in den jongen met zijn schamele,
uit verschillende stukken samengelapte klee
ding en zi.n versleten taschje den dienaar der
brievenposterij herkend hebben. Thans is men
gevrijwaard voor miskenning zijner rechten of
verdiensten. Men veroorlove ons" echter de
vryheid dit teeken hunner waardigheid alles
.behalve s:erlijk te vinden; wij achten het,
helaas! al wederoüi een teeken, van den
nationalen wansmaak.
Van harte hopen wij dat de uniformpet.,
die thans den postboden zal verstrekt worden
een ware modelpet wezen zal. Maar wij vree
zen daarvoor ten zeerste, en zouden ons niet
bedriegen indien er een hoofddeksel van ta
melijk hoekige en onevenredig groot
afmetigd op- den postdienst ten<plattenlande, die
zooveel te- wenschen overliet en zooveel ach
terstond bij denzelfden dienst in de steden.
Dan, tot nu toe is aan deze alleszins billijke
verwachting, weinig of niet tegemoet gekomen, tingen uit -'s ministers bezorgde handen op
huw hoofd kwam ^neerdalen.. Onder deze
jongens soms is er maar n in een uit
gestrekte gemeente zijn er, die ten volle
berekend, zijn voor hun taak; maar ookande-.
ren, die n te jong n te onverstandig zijn
voor hun werk. Hier en daar treffen wij school
kinderen aan, d. w. z. elf- en twaalfjarigen, die
hun plaats op de schoolbanken nog behoorden
intenemen, en het komt ons onverantwoorde
lijk voor, dat de nederlandsche regeering niet
bij monde van haar ambtenaren het voorbeeld
geeft aan haar onderdanen om zulke kinderen
.niet in 't werk te nemen. Dan zijn het
knaapj'es, die zooeven het schoolstof van de voeten
geschud hebben, maar op 13 of Ujaiigen
leef-tijd neg te speel?ch zijn en te weinig door
drongen van het gewicht hunner taak om die
naar eisch te" vervullen. Het komt ons voor
dat er een maatregel moest genomen worden,
inhoudende, dat, geen knapen beneden den
zesüen- minstens .vijftienjarigen leeftijd- als
brievenbestellers mogen iungeeren, ea dat er
aan dien maatregel streng de hand gehouden
werd. Men heeft ons wel eens verzekerd, dat
hij inderdaad-bestaat; maar dan bestaat hij..
slechts ... op het papier!
Grooter bezwaar is echter gelegen in de
omstandigheid dat de bestellingen niet alleen
in de buitenwijken der gemeenten maar. ook
in de kom der dorpen niet altijd tijdig genoeg.
plaats hebben. Er zijn plaatsen waar de
brievenjongen zijn loop 's morgens vroeg begint en
wegens de uitgestrektheid der gemeente eerst
in den namiddag tehuis komt. In dien
tusschentijd komt er echter een, andere post aan, welke
posb niet''?besteld wordt, wanneer de brieven
gaarder zich Ie voornaam acht om dit zelf te
doen of zijn tractement te gering is om een
tweeden jongen aantesfcellen, vóór dat de be
steller terug.is van aijn eersten gang. En zoo
geschiedt liet dat een brief voor den naasten
buurman van den- brievengaarder .uren-lang
blijftr liggen vóór hij besteld wordt. Men moet
een plattelandsbewoner zijn om zich zoo'n toe
stand te kunnen voorstellen; ieder.weldenkende
zal ons echter toestemmen, .dat deze achter
uit s telling bij de s'edenbewoners wat" al te
sterk is, om niet te spreken van de groot©
ongerieven, die daardoor veroorzaakt wordao,
als door zulk een late bestelling de mogelijk
heid om tijdig te antwoorden of zoo ncodiw
tengevolge van het schrijven van een op eeni
gen afstand aanwezige reisgelegenheid gebruik
te maken, wordt afgesneden.
Er zijn ook gemeenten waar avondposten
aankomen, b.v. tusschen zes en acht ure., die
eenvoudig niet, ot in de onmiddelijke nabijheid"
van het bureau besteld worden. Wel.heet hef,
dat de bestelling, moet geschieden iii de kom
van het dorp; maar onze administratie heeft
een merk waardig en slag orn een kom van het
dorp te fingeeren en te zeggen: tot hiertoe
en niet verder!" En zoo geschiedt het,'men
denke aan onze dorpen die langs. een dijk
verspreid en het postkantoor aan een der uit
einden hebben liggen, dat de ingezetenen, die
werkelijk in het midden der gemeente wonen,.
des-avonds hun correspondentie niet..besféld
krijgen. Na langdurig en veelvuldig klagen
wordt hun soms eindelijk gegund de brieven
te ontvangen, maar niet de gedrukte stukken..
Een administratie echter die nog op het stand
punt staat dat al dat courantengelees niet
noodig is!', en'niet dan schoor voetend'toestaat
dat er ten minste eene brief bezorgd wórdt,
oordeelt zich zelve. Wij zullen er dan ook
niets meer van zeggen.
Veel erger is het echter gesteld met. de bui
tenwijken, die bijkans tot alle dorpen
behooren en in sommige gevallen vrij aanzienlijke
buurtschappen zijn. Deze worden.bediend van
uit het hoofddorp, maar terwijl in het dorp
twee en drie bestellingen plaats vicdeo,.-wor
den-, zij slechts eenmaal per dag met eene be
stelling begiftigd. Deze ne bestelling omvat
dan al de brieven die met de twee of drie
posten zijn aangekomen, en zoo kan het, ge
schieden dat men aldaar 24 a 30
uren.naaankomst de brieven ontvangt. Dat de gelegen
heid tot spoedig antwoorden dan geheel'is af
gesneden en dit aanleiding kan geven tot de
treffendste misrekeningen en teleurstellingen,
springt dan van zelve in 't oog. Men denke
zich slechts handelaren, die belang hebben bij
een vlugge correspondentie, of.-familieleden,
wier aankomst zeer gewenschtJs, en eerst den
derden dag daarvan kennis dragen, op een
uur, dat te laat is om nog dien zelfden dag
de plaats van hun bestemming te bereiken.
Dit is o. i. de traagheid te ver gedreven en
met de belangen van het publiek "te zeer den.
spot gedreven. Wel is waar zijn de bewoners
dezer buurtschappen altijd eenigszins achter
gesteld bij die van het hoofddorp, maar "wij
veroorlooven ona de vrijheid te meenen dat
aan het postwezen strenger eischen mogen
gesteld worden dan aan andere takken van
dienst. Een dienst die door den Staat ten be
hoeve van het publiek geëxploiteerd wor.dt,
behoort zijn belangen beter te -behartigen. '
De postadrm'nistrafrie verkeert wel in den
waan, of liever zij maakt zich zelve diets
dat zij hierin al geer ver gaat, maar waarop
komt dit,neer? Met de meeste,vrijgevigheid
vergunt zij 'zeer-. genadiglijk dien bewoners
der buitenwijken hun brieven van het h
lckantoor af te halen! Als of niet alleen diegene
die drukke correspondentie voeren en nage
noeg zeker zijn .brieven te zullen vinden daar
van kunnen gebruik maken! Maar is de eisch
billijk dat een eenvoudig arbeider dagelijks
eenige malen een uur ver loopen zal, wiens,
correspondentie zich bepaalt tot enkele weinige
"brieven in het jaar? Op deze vrijgevigheid
mag dus niet te zeer geroemd worden. Dit
doet denken aan 't bekende Janije van Leiden.
Van het kantoor tot den kantoorman is
maar ne schrede. Met allen eerbied voor
de goede brievengaarders, die hier en' daar
aangetroffen worden, durven wij gerust bewe-^
ren dat zij in den regel het rechte personeel
niet vormen. Dit ligt ten deele .aan het stelsel
ten deele aan de personen. De geringe bezol
diging die zij genieten, dwingt.de administratie
hen te .recruteerea uit mannen, die cp andere
wijzen dan een ambacht, of door nering t3