Historisch Archief 1877-1940
D E A
T E E I) A M M E R, -_ W E E K B L A
T OOK NEDERLAND.
.'In de Baskische provinciën worden altoos
fog de pastorales opgevoerd, een CY er blijf s el
in -de oude mysteriën. Het district La Soide
leleeft nog geregeld deze vertooningen. De
ostumes zijn blauw vóór de goede, vuurrood
"öbr de_booze personen. Hoewel de inleiding
aet Turken en .Satans altoos dezelfde blijft,
worden in de stukken zelve ook nieuwe
eleTieaten opgenomen, door do schoolmeesters der
rpen in het Baskisch vertaald. Men ziet
echer ook de vier Heemskinderen, St. Helene
deElaineuit de ridderromans), en andere oude
genden. Ze worden of, als het eerste, geheel
oor mannen, of als het laatste geheel door
rouwen en meisjes gespeeld. De lengte der
tukken wisselt van 3,500 tot 5,000 versregels;
worden in 6 a 8 uur afgespeeld. Er zijn
r ook gedrukt, bij Pelierin te Epinal, raaar.de
aeeste drama's zijn in manuscript. De dansen
an de duivels en de engelen werden vroeger
cgeleid door een viool en een Tambour de
(geen tambouryYi, maar een soort van
e' linkerhand met een
scïiter een dwarsfluit-j
stokje slaat, terwijl de.
hanteert); thans heeft
n'en ook een cornet, een flageolet en trommel.
ok in de taal komt verandering, zij neemt
Qoderne woorden op ; terwijl integendeel de
ostumes meer streven naar ouderwetschheid
irtoonen dan vroeger. De houding van de
cede pei-sonen is steeds deftig, terwijl de
duiels voortdurend tieren en rondstuiven.
Het nieuwe Sv.uk op liet Lyceum-theater te
onden, the Lady of Lyons, naar den roman
aii Lord Byron, is een triomf voor den heer'
rvng. die zoowel als acteur als als
r góéde zaken mede maakt.
directeur
Een nieuwe opera van Gounod wordt tegen
et eind dezer raaaiia verwacht. Of het de
Ibelard- et Néloïse is waarvan vroeger ge
broken is zonderling dramatisch
onder;rp wordfc niet gemeld. De maestro zal
persoon te Antwerpen de o-pvoerisg van zijn
'olyeacte- leiden.
In eene correspondentie van de Whii. Jicv..
orde eene nieuwe zangeres, Miss Thursby,
Is aanstaande mëdedingster van
PattienNillon genoemd.. De Parijscn-e beau-mondöwa? in
e gelegenheid haar te hoores op eene soiree
ij Mad. Hirsch, waar ook koningin
L-aella van Spanje- tegenwoordig wa?. Miss
'hursby is eene Amerikaansche en vond zoowel
in hare buitengewone talenten als om hare,
choonheid vele bewonderaars.
0p het laagste der Concerts populaires te
arïjs, heeft de heer Pasdeloup liet -gewaagd
en groot gedeelte van de eerste-acte van
Loengrin ten gehoore te brengen. Hoewel reeds
neer aan Wagners zonderlinge combinatiën.
ewend dan vroeger, kon het Paiijsche publiek
iet nog niet -onverdeeld bewonderen; slechts
iet moeite konden op het einde de
applauissementen het gesis tot zwijgen brengen,
E.CÏI nieuw werk va» Bi.-ab.sis wordt
aaiigecondigd; eeoige stukken uit Ossians Fingal
'.oor--koor en orkest. Maepherepns geniale
my'ificatie heeft reeds menigen kunstenaar
genspireerd.
:Ter eere van Göthes geboortedag (28 Aug.),
al in het koninklijk Hof-theater te Dresden,
aet tweede deel van Göthes Faust worden
opvoerd. De studiën hebben reeds een aanvang
de stad zal nu. aan de kerk een jaarlijksche-A A.an de faculteit der oostersche letteren t
rente van 10,000 francs betalen, als schadeloos- Parijs, is" tot Hoogleeraar io de Hïiidostansche
stelling voor.de onteigening. -,.. en Tamüische talen benoemd, de heer Jiilien
Vinson.
-.-;. Eeünieuw Tijdschrift zal-te Genève
uitkoSjE^^ËlïCljMl^l^» men: L'Afrigsiga expUréeei cï-vilisée. Het sal
eens in de,maand verschijnen en door platen
J_^_?m,,, _ _ en kaarten opgeluisterd worden.. Het eerste
nummer zal eene^groote kaart bevatten, waarop
de reisrouten van alle ontdekkers tot nog toe
me': de datums van' hunne reizen- zullen
wor^en aangeeven.
Elise van Calcar, Frederik Fröbel, Jioe ~hy
opvoeder werd n . wat de Jdnderwereld hem
openbaarde. Uitgave van, .C. Tan Calcar te
's Gravenhage.
Met ingenomenheid hebben wij kennis ge
maakt met de levensschets van een man, wiens
Nieuwe Uitgaven:
L. Geerling, Over eene~ vrijwillig e reserve
onvermoeide werkzaamheid en B elf op offer en d voor- de N^erïandsche Zeemacht.
leven zooveel heeft biigedragen tot het ver- Johan Gram, ,.4«Ka's ^«im. Tooaeelspelkt
-,J"C l
krijgen van een beter inzicht in de wijze van een et«i:Lj^ . j
ontwikkeling van het -kind. Wij beamen ten -Charles T. Liernur, Meer licht op de Beer-\
volle wat de begaafde schrijfster zegt.
_
putquaesite.
Fröbel heeft den eisch des tijds dïep ge- , SemL ? Praag, Een immigratie-fonds voor
voeld en verstaan en hij heeft de groote idee '
gevonden, die aan de toekomst werkdadigc
arbeiders tot nieuwe ontdekking en uitvinding
leveren zal. De hand die vroeg "bekwaam
gemaakt is om iets te doen, zal niet "zoo licht A- A- Vorsteraran van Oyen,
uitgestoken worden om te bedelen als de trage 9lster mn het Vorstenhuis Waldeck-Pyrmont.
J' M* J- V"aleton, De
Romeinsch&historiograin lliiar verband met IteV Someinsche
ongevormde hand. De hand die goed werk
L; B- Walford, Uit M- leven van den heer
"kan leveren zal niet broodeloos blijven. De omith, 2 d.n.
den mechaniseren arbeid ^ organisatie onset- levende strpd'kr&cMen,
het plompe werk weg Eaar aanleiding van Stieltjes' 2e militaire studie.
vooruitgang van
neemt allengs meer ?
en er blijft steeds minder
arbeid, die
werktuigelijk kan verricht worden. Wij hebben be
hoefte aau bekwame werklieden, aan handige
dienstboden. Het moet uit zijn met de ruw
heid die alles omwerpt en stnkbreekt wat de
hand aanraakt. De hand is een van de
rijkete schoonste werktuigen, waarmede de na
tuur ons heeft uitgerust; elk inensch moet
door- zijne opvoeding in het volle bezit van
W. Wintgens, Redevoeringen in de Tweede
der
Tiie federatioïi of tlie.Engllsh. Empire.
The'relaof the Seses. The rcorgaimer of modern
Gernaany: Steia. - Polish literature.?Our south-aMean
Colonies. Tiie imj>erïal polioy of
India and om coloaial Empire.
dien schat gesteld worden. Het opkomend ge
slacht moet aan het kennen voortaan liet kun
nen verbinden, want kennis wurdb slechts
macht door de bekwame vlugge hand, die de ae
kennis uit het hoofd in hst leven brengt."
Eröbels leven 'is een boek, dat- ieder opvoe
der, ieder ouder moet. lezen en bezitten.
Cockson, Q, C. The nation before party
Victor'Htigo. Thomas Brassey M. P.
epressioa of trade. James Payn, the. Mldway
iuu, \7Ï5i:oaatess Sfranyford, Sast Roumelia.
W, U. Greg, lloeks ahead aad harbcrara of refuge.
Mrs. 3t C.- Bishop, Mrs. Graven. Prof. flenry
fawceil,M.P. The'profosed louns tö-Iudiü.
W..E.&ladstone, M, P. Probabïlïty as tlie guide of. condact.
G-eschleden-is van Amsterdam, uitgave van
Scheltema en Holkema.
yïeer dan honderd jaren zijn verloopen. sedert
de eerste Geschiedenis van Amsterdam, uit de conyersion
echte bronnen geput, door den meest onderzoek- Transsaliariens.
lievenden geest en de bekwaamste hand van
dien tijd in dit vak namelijk te boek
gesteld en in het licht verschenen is. En" die
eer-ste is tot nog toe de nige gebleven.
Het Amsterdam in gyne Opkomst, Aanwas.
G-escMcde-nissen enz. van den
stads-historieschrijver JAN WAGENAAR was, toen't verscheen
een uitmuntend werk, dat teregt hoog geschat
werd, een werk dat alle vroegere stede
beschrijvingen Verre achter zich liet. Het was
een monument, het achttien de-eeuwsche Am-:
sterdam ten voïle waardig', en al prijkt het!
met de doode deftigheid van den pruikentijd1',
Avguste L&ngel, Henri de Ito'iaa. -Bardous (d
puté), Les^CoiistituÈronaeüs'psadant'réraïgratioii. Le
viee-amiral Jwien de la, Gs-avière, La marine des
ancieus. Julis Glme, K.léber. ^ F'ietor Bonnei, La
&i 5 /?. Bleiey, Les dieu3.ms de fer
Bruneiizre, Hevue littéraire.
door
Onder de stukken op de tentoonstelling van
quarellen in de RueLafitte te Parijs
ingezon.eB: -bewondert m,en eene teekening van Doré,
iet portret zijner moeder in levensgrootte.
In Dablia is voor den Componist Balfe een
'edenkteeken 'gesticht, bestaande in een
gechilderd venster in de St. Patriekskathedraal.
en' ideaal figuur, Erin voorstellend, drukt
;en.lauwerkrans op Balfes hoofd. <.
? De jury van den aanstaanden salon" te
Paijs heeft geen licht werk gehad; er zijn 1000
chïderijen meer ingezonden dan het vorig
aar. In vijf dagen had de jury 1900
schilde?ijen afgedaan, of 380 per dag, en daar déjury
dechts van 9 uur 's morgens tot tialf n ze
elt, kwam voor elk schilderij slechts 2 minn
en. De kleine .schilderijen defileeren dan voor
Ie jury op een beweegbaren standaard, die door
n bediende wordt voortgestuwd, de grootere
gaan op den igolo, een groote ezel op vier,
svielen, -waarmede het schilderij in het beste
icht geschoven wordt. Zoodra de schilderijen
ijn geoordeeld, worden zügeteekend: A
(adnis), R. (re/M-sé) of R f (ter zijde gesteld tot
nadere beoordeeling, a révision). De artïsten
ontvangen schriftelijk bericht van deze be
slissingen.
Het groote fcriptychon van Qaintijn Metsys
n de St. Pieterskerk te" Leuven, heeft
aaneiding gegeven tot een heftige gedacateivw
s3Üng. Dit oude altaarstuk dat in het
middenvak de H. Maagd met het kind Jezus voorstelt,
en op de zij vakken tooneelen uit het leven harer
moeder de H. Anna, is door Metsys geschil
derd voor de broeders van St. Anna te Leuven,
sn draagt" als inschrift: Quinte Metsys schreef
dees a°. 1509." In den tijd van Napoleon I werd
aet naar Parijs overgebracht, maar in 1815'met
andere kunstschatten aan Belgiëteruggegeven,
heeft sedert dien tijd in de St. Pieterskerk
in de kapel van St. Corneille gehangen.
Onangs heeft het Belgisch gouvernement aan de
kerkvoogden de som van 200,000 francs gebo
den om het over te nemen, waarschijnlijk om
bet in het Musée' National te plaatsen waar
het beter tot zijn recht -zou komen, 'dan in de
donkere oude kerk. Maar ofschoon de kerk
bereid was, haar schat voor dat geld weg te
verzette zich hiertegen déstad: een
langdurige correspondentie begon, daar'de stac
het iu het Hotel de .ville wilde plaatsen. Deze
laatste maatregel is eindelijk aangenomen en
niet
R. DE KBÜUFF.
Er" is niets tvgen, ls een beroemd
msn. zij'a,..mtret liij een burger
neeiiit,. dat dsti gevierde het
ledikant van den borger ge
spreid -woi'dt, ea dat de gastheer
op de vloerplaaken gaat liggen.
- . J.A. ALB.TE.
't Zij mij vergund heden den brief te
_ontonder die soort van deftigheid zou 't
achttiende-eeuwsch Arasterdamscb zijn.
Wagenaars -Amsterdam is-een historisch ge- leden/dien de Heer J. A. Alb.'Th. verleden
denkstuk van zijn tijd, en zaïsteeds zijne waarde ; w?ek aaa tjen Redakteur van dit blad schreef
behouden als een vraagbaak voor achttiende- j naar aanleiding van. de, vroeger door mij
beeuwsche toestanden. Maar wat Wagenaar wa-«,' sproken, feestversieringen in de hoofdstad. En
was hij geheel en al voor zijn tijd, niet voor 'wanneer ik, bij het verrichten van dien arbeid,
' mocht blijken wat onvoldaan gestemd te zijn,
meer dan honderd jaren verloopen Wat ontevreden misschien?-zoo wil hét wijten,
den onzen.
]8zer, aan den bijzonder slechten nacht, dien
jfe te voren heb doorgebracht.
Verbeeld u: ik heb geslapen?bp de
vloerplanken! - - .,
Maar verwonder u niet; 't heeft een
natuurover
ijn, is het'zeken n i e t te vr'oeg, dat iemand
andermaal eens een blik in de echte bronnen
werpt, en een begin maakt aan het schrijven
fener Geschiedenis van Amsterdam.
De naam van J. ter Gouw is zonder eenïgen
-wijfel een waarborg voor de innerlijke waarde \^e reden: De schrijver van het artikel
van de Geschiedenis van Amsterdam", daarom dékoratiev« kunst" lag in myn bed!
zal dit werk even als alle anderen van denzelfden 't Is een eigenaardigheid verbonden aan het
schrijver met graagte worden ontvangen en bezoek van gevierde mannen. Want 't is een
Beleren. j eef) ]jen te ontvangen. Jammer maar, dat het
" '?? zoo moeielijk is 't hun naar den zin te maken:
De Aarde e?^ Aaor Volleen Aa. 5 bevat: De ''t is bij eso eenvoudig burgerman zoo'erg
onfransche -expeditie naar Tong-Hing. Het fran-. beholpen.
sche gezantschap naar Huéin 1S75. j De Heer Th. heeft dan zelf oo& slecht
geEigen Haard' AH. 4 behelst ol a. Een reisje'slapen! Hij heeft gewoeld..., gewoeld..... daar
in den franschen tijd door G. Carelsen. Eene waren oogenblikken, dat hij met het hoofd aan
herinnering aan de Vondel- Tentoonstelling door , 't voeteneinde lag en met de beenen in 't
hoofdD. C. Meijer Jr. Luchtige indrukken van een kussen, 't Spreekt van zelf; dat ZijnHoogGel.
tochtje naar Rusland door G. Bosch. Over <^ar dat hoofdkussen niet opzijn plaats vond:
Nageli's conserven door Dr. Hugo de Vries.! «Wie legt er. nu een. kussen aan 't
voetenHet Nederlandse!» museum voer geschiedenis' eind?" En?pof S vloog mij het dons om
n kunst te 's Gravenhage door D. v. d. Kei-! de «oren. Yijf minuten later lei hij weer
anderslen Jr. Een eigenaardig geschenk. D* Ghinee- | om «n 20cllt' toeia natuurlijk te vergeefs naar
zen van Europa door Mr. J. L. van Door-j1"* hoofdkussen... Ik heb in mijn ziel moeten
nhick, benevens de gravures: Een Spaaiïseh lachen
binnenhuis, Goede kameraadschap,
De.Tandmeester, naar Horsthorst en de portretten van
Vondel, Mr. P. P. van Boese, Dr.-."W.' K.
Baron van Hoëvell
roet
bijschriften,en J. J. L. ten Kate, allen
Van de brie-ven voor Taalonderwijs, vol
gens de nieuwe Amerikaansche methode welke
wij onlangs bespraken, is thans de eerste-afle
vering verschenen bij de heeren Blom- en
O3ivierse te Kuilenburg. Thans, heet het in de
inleiding,nu de wetenschap ook voor de moderne
talen hare eigene rechten verkrijgt en op
hare eigene plaats vereerd en beoefend wordt,
mag de praktijk haar korsten weg zoeken
en met den beschikbaren tijd.zuinig leeren
OBigaan." De heer Lambert Dély, de bewerker
van deze eerste serie, de fransehe brieven wijst
vooral op een regel in taalkunde te dikwijls
verwaarloosd, dat men van het bekende
tothet onbekende moet overgaan." Als voorbeel
den voor de uitspraak worden dus bekende
woorden gegeven, ba^ar, page, jury, entree,
tnusique, paletot, cadeau, welke de uitspraak
der vreemde klanken beter illustreeren dan
de beste omschrijving.
^ Het getal der parijsche geïllustreerde
bladen,is weder met een vermeerderd, dat getiteld is:
La vie modcr-ne. . " .
Daarbij heeft. Mj hardop gedroomd.
Volgens'tgeen ik er van heb magen opvasgen,xzag
hij in de wolken een schitterenden troon op
gericht, waarvan Z.H.Gel. zelf den toegang
bewaakte. Eerst zat er Lenótre op (met of
zonder s), de tuinman van Louis XIV; Col
bert, Turenne, Bossuët. en Poussin ston
den op ,de trappen, en Corneille, Racine en
Molière hielden de slappen van den vorste-'
lijken man-tel, 't Moet oogverblindend ge
weest zijn! Maar -helaas: Sic transit gloria
niundi," ook de tuinman moest dit ondervin
den toen hy onttroond werd door het parijsehe
gemeenteraadslid Yiollet-Le-Duc. En nog later,
't was omstreeks hst moment, toen my
het
hoofdkussen langs de oorea smst'e
deze af, om plaats te maken voor
trad ook
Nu-, raad
eens
lezer: Komaan.
ik wiet wel,
,. ja... ge.brandt u..,
't vinden soudt.,. Wel
zeker: voor Tesseltjen! Voor 'fesseltjen:
"Die 't os de mueckt jonek, 5e eteeaen aaeckt groen.''
En of al Viollet-Le-Duc nog nu en dan zijn
waarschuwende stern deed hoeren., vergeefs:
de invloed van Tesseltjen was hem te machtig.
Tesseltjen behk4d het- veld en slaagde er in
ZHGel. te troosten over het verlies van zijn
hoofdkussen!
Doch genoeg, tot inleiding.
De heer J. A. Alb. Th. verwijt mij, mis
bruik te hebben gemaakt van een schoon
beginsel.
.?Met prijselijken ijver staat de Heer D.. K.
het beginsel voor van Viollet-Le-Duc:... Toute
forme qui n'est pas imdiguée par la.
stj^^etnre doit eire repoussée* Jammer maar, dat
hij er in dezen (bij tijdelijke feestdekoratie)
de ontoepasselijkheid' niet van voelt." .
Met prijselijken ijver...,-" zegt de".hoog
leeraar. Eilieve, ik ben 00.0 «ïm'ijverig als
tuk op marques de bonne co33/dttite, maar zoo
oefjes aan het tijdperk ingetreden, waarin
ik het zelfbewustzijn van het al of niet goede
van verricht werk hooger stel dan lof of
blaam van anderen. .
Ook wenscïi ik niet aansprakelijk te worden
gesteld voor den aaogeitaalden regel van den
franschen bouwmeester. Wanneer ik dien regel
toets aan de beste voortbrengselen uit de bloei
perioden zoowel der grieksche en der gothische
kunst als van de Renaissance en de
dekoratieve kunst van den lateren tijd, dan" ontwaar
ik overal de onmogelijkheid van een conse
quente ? toepassing daajvan. Tenzij men met
het moUyds nuchtere en onschoone tevreden is.
Viollet-Le-Duc bewees dit ten o-vervloede uit
zijn eigen werken. Dat men by het onderwijs
dien regel stelt br. tegenover het. met alle
geïndiqueerdèstructuur spottend
vereieringsysteem van, Lenótre den tuinman van
Louis . XIV, d&t laat ik gelden; en raadsel
achtig mag het dan ook heeten, die beide
mannen v-ereenigd door den hoogleeraar. te
zien gehuldigd." Bij het onderwas behoort men
grenzen te trekken, aanvankelijk tot gemak
van den leerling. De ontwikkelde kunstenaar
daarentegen -beweegt zich w$; en heeft aan.
Echoolsche regelen geen behoefte. Bij hsm
beslist hoofdzakelijk het geoefend oog.
Ik protesteer dus tegen mijn persoonlijke
classificatie onder eene of andere rubriek. Ik
acht Tüij niemand's .getrouwen volgeling. Eén
half leven lang heb ik all.: stelsels onderzocht
en, naar ik meen, er het-goede uit'gedestil
leerd. Mijn eigen smaak ea oordeel lang
zamerhand ontwikkeld verwerkten dat ma
teriaal en voegden er hun aandeel bij. Dat
samengestelde product is tnyn eigendom en
spot met alle classificatie. Het goede er van
moet spreken uit 't geèa ik zelf gedaan heb
of doen zal. Niet uit het werk of de lessen
van anderen.
Zoo Mi/f ik aanspraak makeu op hep recht
om een* oordeel te vellen over de werkeïi van
den tuinman van Lodewijk,den Veertienden.
Ik heb iets mér gezien dan de geschoren
taxïsboompjes van over het Y, en heb be
houdens allen eerbied voor jjenötre's koninklijk
talent in hst aanleggen vaii terrassen en water
partijen - een zeer slechten indruk gekregen
van het arehitektonische dwangjuk dat hij der
vrije natuur heeft opgelegd. Dien indruk wischt
mij geen professorale .terechtwijzing uit. Ik
blyf het veroordeelen, dat men hemelhoog ge
schoren heggen tot verciering-smotief maakt
van een monumentaal aangelegd park, en dat
niet, omdat zulk een sijsteem volkomen-in te
genspraak is met den aangehaalden regel van
Viollet-le-Duc, m»ar omdat het in strijd is met
m^n eigenaardig ontwikkeld schoonheidsge
voel. Datzelfde eigenaardig ontwikkelde schoon
heidsgevoel leidde in mijn vorig artikel tot de
opmerkiög, dat men zich hei hoofd niet hoeft
te breken niet het zoeken .naar zuiver
gesi-ijleerde feestvercieringen, .wanneer men een tij
delijke eerepoort of een kerkportaal tot zulk
een geschoren haag maakt. Er is hier dus geen
sprake van ontoepasselijkheid" van een
school-schen regel.
De heer Alb.. Th, zegt verder, dat er een
hemelsbreed onderscheid is tussehen het" blij
vende dékoratieve in de bouwvormen zelven,
en de tijdelijke dekoratie bij voorbijgaande!
feesten. En waarom leaer.? Omdat het eerste,
behoort tot Part .monumental," het tweede .
tot les arts somptuaires." De breede hemel
bestaat dus hier in een woord/ E-a meen niet,
dat ik de zinnen uit hun verband ruk, want
wat er volgt, slaat er niet op: De scheiding,
gevallen tasschen kunst en ambaeht-j sedert
het optreden der arisiokratische Renaissance,
heeft tot naaste gevolg gehad, dat de
kunstleeraai's zich van het ambacht hebben afge
keerd en aldus de geheimen der
vercieringskunst hun vreemd zijn geworden." Die arme
ongelukkige Renaissance wordt er hier met de
haren bijgesleept en., . nog wel mishandeld.
- Want juist met het optreden der zoogenaamd
artistokratische Renaissance werd een einde
gemaakt aan den nameloozen onzin, waartoe
de othiek ? vervallen was; niet alleen op 't
stuk van bouwkunst, waarbij de
Constro,etievcrmen uit gebeeldhouwde naturalistische
boomstammen bestonden, (wacht maar: leer
om leer, onder Lenótre werden de boomen ge
beeldhouwde poorten), maar ook op 't stuk
van meubilair en zelfs tafelgereedschap, -waar
geheele biarchten uit de deksels .van bokalen .
groeiden, en de miskelken. in kathedralen ver
anderden. De Renaissance bracht het kunst
ambacht terug tot eenvoudige en karaktervolle
concepties. En als ook de latere Renaissance
evenzeer ontaarde als de voorafgaande periode
der GfotMek, dan was dit. niet voor ean onbedui
dend deel het gevolg van den invloed van het
onnatuurlijk vercïering-steïeel van Lenêfcre. en
andere groote mannen uit de eeuw van Lodewijfc
den veertienden.
De pièce'de résistance" van des heeren Th's
artikel bestaat, (a-propos van feesfc-vereiering),
in de weerlegging van' de volgende stellingen,
die deel uitmaakten van kei door imj namens
l zekeren secretarie, gegev-en recept: '
1. Geen verwarring van verschillend mate
riaal. Het een of het ander. 2. Altijd blijven
in het karakter van het gebouw zelf en de
lijnen der gevel-constructie volgend, maar nim
mer dwars en schuins doorsnijdend, 3. Met
groen en kleur aanvullen, wat -een zuinige
beurs indertijd belette te vercieren door beeld
houwwerk of ornament.".
De eerste stelling zegt de heer Aifo.
Th.?is waarschijnlijk gericht tegen de inder
daad zeer wraakbara Yexkeerdheid,opheténe
materiaal de vormen van het andere toe te
passen. . ,'"--"
Jk vraag Z.H.Grel. wel nederig excuus: 'De
eerste fctelling slaat op het onharmonisch
bijeenbrengen van verschillende vercieringsstoffen.
't Spijt me, dat.ik 't er niét bij gpzet eb;mij
dacht hét w-as duidelijk. Wél beklaagt zich de ^
heer Th. in den aanvang van-zijn artikel, over
sommige overtollige opmerkingenrmaar ook HTS.
weer blijfct overtolligheid, dikwijls noodig te
gijn. Dat ten overvloede mijn o^eibodig
geachte wenk: steeds - harmonie te huldigen,
niet zoo bijzonder overvloedig'was, bewees?n
voorbeeld uit honderd o, a. de veicieiuag
$n de nieuwe kerk, .waar het matenaalvan de
aan- weerszijden van den troon geplaatste ba
nieren-en de daarvóór afhangende banden laa
de groote kroon weinig in overeenstemming
waren raet. den vorstelijke» .troon.
Doch de ware bedoeling van de 1ste stelling
schiet den heer Tli. - weinige regelb veidei ie
binnen; .Waarom _ dus vraagt hy zou
roen geen lover, vlaggedoek. latten,
ea'ballonpapier en lampions bij elkaèr
brengen ? Op.de lainpioaasnaliebikhieitegea
ook geen bezwaar (want gasbekken, ballons t n
lampioa-s vind ik wel wat druk), m-aar ik hea
er tegen, om zi|de, fluweel, katoen en wol ia
deazelfden gevel te brengen waai van ik
voorbeelden gezien heb. .
Waarom (bij dekoratie!) geen ijzei met
blik, ja met -verzilverd papier? Omdat
ik dat, op kleinen afstand gezien, afschuwelijk
leeKjk vind. Wanneer men zeker materiaal, ij
kostbaar voor een tijdelijke- verciei ing,
wilswt?bootgen, dan doe men het zóó, dat ei eemge
illusie overblijve. Anders wordt het kinderach
tig, en zoeke men dus liever n-aar minder pr
tentieuse motieven. Wat de tobbe yan
l'A&sommoiï' betreft, verwijs ik naar de ojnoeung
der Renaissance, zie boven. Ofschoon aa
Z.ELGeL 'weer afdwaalt, mag ik welenen mee
gaan om te zeggen dat ik aoo'n e*ltte tobbe
zou prefereeren boven een uagebootste die is
haai' soort .even weiisig bedi'iegekjk waie ge
schilderd als een buste, die ik een=i bij de
<$$£voering van een historisch 'blijspel op
ken heb zien komen.
ad 2 en..3* de overeenstemming dei d
met het karakter van het gebouw. ,,'tZoutofc
eeaa breedvoerige bespreking aanleiding
kunuen geven, -?meent de heer Th. Doch we
moeten ons bekorten. Neen dus gaat h|
voort ~r- de eerste vraag moet niet zyn, wai
is het eharakter van het gebouw, maai wat is
de bestemming der dekoratie. Het ehaiakter
der Nieuwe Kerk bijv. is ongetwijfeld een gods
dienstig eharakter, enz." Weer moet ik dea
heer Th. attent maken op een mia-vei&iand.
Waar ik sprak v-aa bet schuins en dwais
doorsnijden der gevell^nen kon ilrnnts anders
bedoelen dan het 'bouw'kunstig chaiaktei ^an
den gevel. Wanneer ik gedoeld bad op de
o\ereenstemming^ der dekoratie met AQljestetïinnng
van- liet gebouw, daözou ik ??".vooi het
kommajidantsh^is byv, attribtiten vetUngd heb
ben op de Staatsspoorwegeubetrekkelyk; voor
de Groote .Club symbolen herhraeiend aan een
gezeliigen drankwinkel; voor hetm^jzijnvaa
Hajem-us de voorstelling misschien \an een
reuk-offer van het bij uitstek geinige kiuid"
enz, -Zulk een vercieringssielse] is echt natio
naal en vrij wat minder tentoonig da,a de
eeuwige Wee-Ee'a (. Waarom-JEenziam'*)
Maar ik heb het arGhiteldonïsrli l ai akter
van het gebouw bedoeld. Ook dif meende
ik ~was duidelijk. En dan vraag ik Wasd
om mag hier geen sprake zijn van suwer
gestï/leerde vei-eieriagen ?
Yooraf iets over dat zuiver gestuleeid."
2eer terecht heeft de Heer Cuyp-er-.," -dus
zegt de, heer Th. bij het ontweipsn \aa
zijn eei-ebogea zkli -onthouden, van hiei zui
ver @esiyleer$e triomfp oorten pp te nchtenmet
behoorlijk geschaduwde kolomiiien,
uaauwk«iarig geëvenredigde fcaflementen, dragende
attieken met bedriegelijfc geschilderd^ bd,iehef&."
(Lees: &as-relicfe; als men aanmeikmo maakt
op «en door den tijd veranderde schiijfwijae,
dan moet naên consequent zijn.)
Zuiver gestileerd" zou dus eteekenen . het
in kleur-schadiiw nagebootste relief van an
tieke monumenten?!!
Mag ik vragen: is dit ernst of koitswrjl?!
Een veronderstelde en (als zoodanig)
grpretsen aanhanger van Yibllet-le-Duc'b
waa-iheidsstelsel, beschuldigd van poging tot het
piopageeren van mi/gëbootstè, geschilderde
aichitefctuur, van het nabootsen van monumentale
eigenaardigheden"?!
Nog eeus: is dit ernst of kortswijl?
Wanneer niet het lezend publiek lerht had
naar de oorzaak mijner verbazing te viigen,
.dan zou ik hier..,, .zwijgen. Thans ben
ikv«iplicht te zeggen, dat mver gestyUei d ' jaisfc
hefc tegeiwvergestelde beduidt vande uitlegging
des heeren Th. Het suwer gest-yleerde slint
aU% nabootsing tdi. Een volgende maal hier
over .mér. Helaas, ik moet kort zon!
^ In. gezelschap met de besproken ?/onderlinge
definitie", Talt dug het grootste gedeelte van
bet betoog des Meeren Th.
't Kan hier natuurlijk de vraag niet zijn, op
welke -w,gze ik-gelf eerepóorten zou samenstel
len, 't Zij mg T^rgmid hier eenvoudig de op
merking te herhalen: dat men niet behoefV te
zoeken naar asir-er gestijleei'de ^ercieiingen,
wanneer Men er mee wil .volstaan, vooi elk
g&boizw, (om inet de scho.one woorden van deia
heer Th, te .spreken)-;, een porcMt, fan kiexd
groen t-e pr&efï&ee.ren. in den-voim %an een
geschoren tuinhaag.
Het recept van den meergemelden se^ctsiie
KOE dan ook belangrijk kuosen vereenvoödjgd
worden, mede in verbaasd met nog andeie ge
gevens van den lieer Th-, als daai zijn. het
ignoreeren v-ian ,de bestemming van het ge
bouw e; a. Als volgt bijv.:
. . 1. Praefiseer voor uw huis' een poiche,
2, Wanneer daar. geen plaats vooi i?, maak
een porcfee yan uw huis. 3. Bekleed ze met
levend groen. 4. Stoor u aan gevelbanen noch
vensterkozijnen; weest niet angstvallig met het
betimmeren, van vensters of deuren. 5. Woidfc
. het daar binnen wat ongezellig, gaat dan -wal
wandelen daar buiten daar is niets tegen;
't moet alles het eharakter.:van fijd^lnkheid
: dragen, 6 Er is niets tegen als een beioemd
raaa zijn intrek: big- een burger neemt, datdea
| gevierde het ledikant Tan den bui ger