De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1879 18 mei pagina 3

18 mei 1879 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

TOOE NSÖEKLAN schreven peisoiieu tot een "bedrag van f 7,880. Yoor de 222 muitaiie stadenten werd aan de gemeente uitgekeerd f44,400, zoodat met in begrip der examengelden f1500, in 't geheel m'de stadskas vloeide f 86,180. '"'Uit de lijst der collegien blijkt,.dat de voligende collegïn bij gebrek aan hoorders niet 'gegeven konden worden: ?'Godgeleerdheid: ncyclopaedia Theologica, 1 ' Br. A. B. Loman. J.-'£ecv sgeleerdü'eid: Jus gentium,Mr.L.deHartog. Jus Moslemorum Mr. J. de Louter. list. Ind. Orïentalis, Kr. J. de Louter. Geneeskunde: Repetit. hygiaenicum, Br. . A. H. Israels. Hygiaenae, mödïc. et. chir. in vït-am militum applicatio Br. M. W. C. Gori. [Wis- en Katnurk.: Analytische geometrie,'Br. . C. J. Matthea. Letteren": Land- en Volkenkunde van den Indischen Archipel, Br. C. K. Kan. [Paedag oefeningen: Br. N. J. B. Kappeyne van de Coppello. «rakuntalam fabulae lectio. I>r. J. S. Speijer. Be curatoren der Universiteit deden er wel an zulk een tamelijk volledig verslag 'van en =taat van het hooger onderwijs in het jicht te geven. Zij'bieden een overzicht aan, dat belangrijk genoeg is, en is dat in som*mige opzichten niet meer bevredigend, het mag niet -.aan hen geweten worden. Wat het bovenstaande lijstje betreft het pleit niet in :-alle deelen'voor den wetenschappelijke!! zin ionzer st'adgenooten; de theologische encyclo-' paeclie wordt in den regel door de studenten als" een weinig belangrijk collegie beschouwd, men mag,er zich niet over verwonderen dat de~" studenten liever hun aandacht aan andere .vakken wijden en het zou te veel van de burgers gevergd zijn, wanneer men wilde dat zij daarin bijzonder belangstelden. Boch dit, geldt geenszins van alle andere collegiën die! geen hoorders vinden. Dat in' een stad als1 Amsterdam, die rijk werd door handel op Indië, zich studenten noch burgers aanmelden om de Historia Ind.- Oriéntalis door een zóó Bekwaam man als Prof. de Louter fe hooren voordragen, dat er op de 300,000 zielen geen belangstellenden in het ,Jus gentium of het Jqs Moslemorr.m werden aangetroffen, is -een 'wei-nlg bemoedigend .verschijnsel. In niet min dere mate mag men er zich over.verwonderen, dat in onze handelstad mét haar duiz'ende kooplieden, Br. Kan geen hoorders om zich heen kan verzamelen als bij wensclit te spreken o\ ei Land- en Volkenkunde van-den Indischen Aichipel. Mer het oog op zulk een feit dient men wat voorzichtig te zijn, wanneer men,, gelijk wel eens geschiedt, wil beweeren, dat Amsterdam zich zoo gunstig van. andere koopsteden ondei&<hcidt, en dat men hier, behalve een ge opend oog voor balen, zakken en. vaten, ook liefde voor de wetenschap bezit, 't Is waar, de ikoopsUd heeft zich moeite en geld getroost kim het Athenaeuni in een Universiteit om te scheppen, en zij deed daar wél aan. Maar als rde liefde voor de wetenschap onder onze koop lieden zich niet nog op een andere wijs open? baart dan door het inrichten van een kostbare Um\ ersiteït, zou. onze goeds burgerij wel wat ?\eel gaan gelijken op een zeker soort van Maecenassen, die alles voor dékunst gevoelen en oveihebben, behalve een weinigje liefde. Ondcitusschen lieeft deze opgave van lessen, die aangekondigd zijn, doch niet gegeven kon den worden bij gebrek aan hoorder-3, ons met het oog op een der docenten, tot medelijden gestemd. Al de heeren, die daarin .vermeld worden, hebben nog andere colleges gegeven die hoor ders- tiokken;.. althans op de lijst der lessen' komen vakken voor, waaraan zij uren hebben gewad, allen behalve n: de heer Gori. Hjgiaenae medicinae et chirurglae in vitam militum applicatio hetwelk vrij vertaald wil zegoun- de genees- en heelkundige gezondheids leer toegepast op het leven van.den soldaat,weid hem opgedragen.-Be heer Gori zag zich werd 'verrijkt door een belangrijke verzame ling van boekwerken over de wetenschap der samenleving, mt de bibliotheek -\nn wijlen jhr. mr. J. de 'Bosch Kemper. Omtrent de meeste musea en laboratoria worden gunstige getui genissen afgelegd. Een uitzondering maakt het laboratörum voorplanten-physiologie.dat voor alsnog in zeer onvoldoenden toestand" verkeert, daar noch de noodige ruimte, noch de noodige instrumenten aanwezig zijn. Slechter kan het wel niet! Prof. Berlih klaagt, wat betreft het Anatomisch Zoölogisch museum, over voch tigheid. Het museum zelf werd echter zeer \errijkt door aankoop en geschenken o. a. van den heer Westerman, prof. Hofman en ande ren." Nooit waren zooveel voorwerpen door ge leerden ter leen gevraagd als in- 1877 het ge val was." Be ttiededeeling aan het vredigend: slot is minder be Het gebouw der Universiteit (Singel 421) lingen plaats zullen kunnen vinden. Het Paleis voor Volksvlijt zal ah feestlokaal dienst doen on wordt liet bewaarheid wat men" zegf, dan zullen er iu de feestweek wonderen _ reu; wat steeds e'en onmogelijkheid scheen, za! dan overwonnen zijn; het grootsehe gebouw zal, dank d« bemoeingen van de Maatschappij tot bevordering der Toonkunst, een akotistiek ver krijgen zonder weerga; overal in het gebouw, voor, onder of achter den koepel zal men even goed n duidelijk kunnen hooren, geen weergalm zal er meer zijn, zelfs zonder parti tuur in de hand zal men ,het muzikale goed kunnen volgen, en indien solisten en koristen de woorden duidelijk uitspreken, zal men geen tekstboek behoeven. Be duitsehe professor in de akoustisk zal dan eer van zijn werk.hehhen en niet het minst zullen de leden der Amsterdamsftfce Afdeeling hem dankbaar zijn, want sij behoeven dan geen zorg meer te hebben dat, niettegenstaande zij jaarlijks hun tiende" voor gelukkig dat het verslag het K°. noemt, de l bet lidmaatschap betalen, zij bij de-volgende meeste Amsterdammers zouden het zonder die j Amsterdarasche' Afdeeh'ng-Muziekfeesten geen aanwijzing zeker moeilijk kunnen vinden ! plaatsen zullen kunnen krijgen. dat tot dusverre aan zijn bestemming beant- Bat het afdeelïngs-bestüur met de uitgewoordde, voldoet daaraan niet meer, ten ge-j breide feestcommissie al het mogelijke doet tot volge der fessoren." uitbreiding van het aantal prowelslagen ?an hét f eest. vinden wij uitmuntend, goede pogingen daartoe aangewend, juichen Niemand zal de juistheid dezer mededeeling, wij gaarne toe; maar hei afdeelingsbestuur had in twijfel trekken. Ieder' wenscht der Universi- , bij gewone feesten billijker tegenover de leden teit een waardig gebouw toe.?Alleen hopen ; althans de anïsterdamsche moeten zijn;., deze wij dat, indien 'er een volgend jaar nog sprake \ laatsten loopen dan steeds gevaar, bij de uitvan hetzelfde gebouw moet zijn, gezegd mag voeringen geen plaats te kunnen krijgen om dat het Parklokaal onmopglïjk alle leden (vol gens de laatste P anten van 'beschrijving 943 in getal) met eene dame kan bevatten; ver_____________ ' scheidene leden .vallen dan ook geregeld buiten . de loting'en zijn gedwongen thuis te blijleeraren bij' het Middelbaar ^en, aangeaien b»* zeer bezwaarlijk gaat, zonder zitplaats eene dusdanige uitvoering bij te worden: het voldoet-aan zijn bestemming niet meer, ten gevolge der uitbreiding van het aantal studenten.en hoorders. Negen en dertig Onderwijs hebben aan den gemeeutera-ad een adres gezonder!, waarin zij hun bezwaren uit eenzetten tegen art. 7 der verordening op 'het Middelbaar Onderwijs alhier, hetwelk luidt: Aan leeraren of onderwijzeressen wordt geen vergunning gegeven tot het geven van lessen op andere scholen,- indien daardoor de in art. 3 en 4 .genoemde maxima (24 resp. 28 lesuren 's weeks) worden overschreden. Bit verbod betreft niet het geven van lessen op avondscholen door leeraren of onderwijzeressen, die aan openbare scholen alleen. over dag werkzaam zijn. .Zij behoeven vergunning van B. en W. tot het geven van privaatlessen." Gelijk men zich herinneren'zal, deze bepa ling werd aangenomen te gelijk met een andere, waarbij het-tractement van een aantalleearën eenigains werd verhoogd. Be ervaring had geleerd dat de bezoldigingen te gering waren, en degelijke docenten andere plaatsen hoven d-e hoofdstad verkozen; men wilde in dien toestand verbetering brengen. Men deed het, maar nam met de eene hand terug, wat men met de andere gaf; ja nam van menigeen meer terug, dan men hem schonk. Boor geen vergunning te verleenen tot het geven van meer lessen op andere scholen dan in art. 7. wordt toegestaan, beroofde men som mige leeraren van eenr belangrijk voordeel. Iemand die b. v. in een andere school 6 uur op het bepaald maximum nu misschien niet neer dan 4 uur elders mogen doceeren. Boeh als nu de inrichting waarin hij werkzaam was juist wekelijks 6 uur zijn hu]p ncodig heeft, zal ze hem in 't geheel.niet kunnen gebruiken en de man wonen. Geen ' afdeeling verkeert voor hare leden in dien ongelukkigen toestand en daarom ?had aan de amsterdarasche leden een bijzon dere vergunning -moeten worden 'toegekend. Billijk tegenover da leden der1 Maatschappij in "t algemeen is: het afdeelings-bestaür of de feestcommissie ook niet; waaróm" wordt aan m'et-leden de gelegenheid gegeven, ook de eerste feeïtuitvoering te kunnen bijwonen ? Alleen vo.or buitenlands wonenden moe'st dit geoorloofd zijn," doch niet voor land- of stadgenooten; deze betalen nu i'12.50 voor den eersten dag en hebben dan tevens den twee den en derden dag vrijen toegang; Amster danische leden hebben betaald f 10,-?aan contributie benevens '/^L5Övoor entree, enz. en mogen buitendien den derden feestdag nog/2.50 extra betalen! is dit billijk?" Van waar ko.men die duizende guldens subsidie voor de viering van dit feest uit de kas der Maat schappij toegestaan? Is dit bedrag door nietleden gestort. of wel voortvloeiende" uit. de contribatien door d'e leden ook de Anpsterdamsche betaald? JS%Meden in Amster dam woonachtig zijn.er vöordeeliger aan toe, dan de am&terdamsche led.cn.. -j.-,^ . . , . Ons eerste artikel over het1.feest, begint ?wel is waar niet een verwijt, aan de geh'eele feest-com missie, doch wij hebben dit moeten neergeheel, en wij kunnen niet geloovert dat zoo iets d^n korrrpoubt aangenaam zal zijn; waar om dan niet liever een weik op het pro gramma geplaatst van een man die Teel voor déMaatschappij tot bevordering der Toon" kunst deed, van J, 23. van Sree, wien- wel een eereplaats op het programma van dit had mogen worden, ingeruimd ?(Wordt vervolgd). Eene nieuwe symphonie van Robert Volkmamt (de derde) is te Buda-Pesth opgevoerd. Mend'elssbhn's- Elias!) is den 28 April te Milaan voor het eerst door een italiaansch gezelschap en voor een. .italiaansch publiek uitgevoerd, 'Het groote. Werk van den duitschen meester werd met warme sympathie ontvangen., Be Bühlsche zangvereeniging, onder leiding' van J. Khiese, heeft onlangs het nieuwe orato rium van Liszt, getiteld: Christus"r te Frank fort a./M ten gehoore gebracht. Be uitvoering liet niets te wenschen over; het publiek was opgetogen, en bracht den componist, die het concert bijwoonde, een welgemeende 'en wel verdiende hulde. ^JBjörnsijerne Björnsons nieuw tóoneelstuk Leonarda" is met uitstekend gevolg te Christiania opgevoerd. ^ Het onderwerp voor denprix d&-33ome voor de schilders is dit jaar De dood van, Demosüienes. Tien jonge schilders zullen mededingen. "^ Be groote schilderij van Piloty, bestem d voor de nieuwe raadhuisïiaal te München, door de stedelijke regeering meL- 50,000 M'k. "betaald, is thans door de photographie vermenigvuldigd. Be kunsthandelaar Aumüllen heeft den schil der 5000 Mk. betaald, voor het recht, om die pliotographieën te mogen laten maken. Be bekende schilderijrerzameling van-den onlangs overleden Br. "Wolfgang Muller van Königswinter, zal den 26 en 27 Mei te Keulen door den kunsthandelaar 3. M. eberle ver kocht worden. Een geïllustreerde catalogus is op aanvrage verkrijgbaar.. LJ.ÜU. V. 111 OCtjL -a4.1VA.^4-Ci i^<j.lJ.UUl JJVii 1 -i , T .. . T , -i-, c -\ j. v i. schrijven, omdat ons van vele miden^deze opmerde week les gaf, zal met het oog ?,-..?, ,r i i -4. kingen ter oore kwamen die dan ook geenszints ongegrond zijn. Het nmaikale gedeelte kan echter alles weder goecl maken en wij hopen dat dit aan de gespannen verwachting zal voldoen. "\Yij.weten_dat er in verschillende afdeelingea ernstig en met vlijt wordt gestudeerd;. verliest met slechts het voordeel, dat 2 les- ,? - , , ,., ,. , ,, , ,-,. , ' de amsterdamsche afdeelmg houdt veelvuldige uren hem schenken, maar dat van de.b uren ,..',. , , - , -, , -, , , .... ? . bijeenkomsten, binnen- en burtenlandsche kun* ," , j j r, : stenaars van naam zijn tot medewerking in Wühebben vroeger toen deze voordracht,, , -, . ,.J, ,. , , ?' J ., . -i , j n. ?, -vi, i : &et orkest uitgenoodigd, solisten meerendeels bii den Raad m behandeling kwam in tbreedei .,, , \T j T j, j t ujj uön iv<i«u ^ j ^ ^eüTreem(je (arm jsederland! dat onze bedenkingen tegen de voorgestelde rege ling .ontvouwd. Zij worden thans in het adres herhaald. Afgezien echter van alle andere bezwaren is er een, dat gewichtig genoeg is om den Raad te bewegen op zijn schreden terug te keeren. "Wij zeiden het reeds en herhalen het nu: Wanneer de docenten bij 't Middel baar Onderwijs, waaronder verscheidene zijn die- academisch onderricht genoten, uiefc zóó hoog in de schatting van den Raad staan aan* geschreven, dat zij geacht kunnen worden, wanneer hun plicht duidelijk is aangewezen, dien uit eigen beweging 'te vervullen, zullen dergelijke bepalingen in 't minst niet helpen. ' - II. Een tweemanschap van romanschrijver^ de heereu Vast en Mioouard, poogde reeds tot tweemalen toe zich eene plaats, te veroveren in deleüerkundige waereld, HUÖ. eei'ste roman ; Olaire Aiibertin, onderscheidde zich niasr zeer weinig van den gewonen trant der Adolph fëelots, der Xavler.de Montepïns, der Arsèn loussayes. Hun" arbeid spekuleerde op un succes de scandalë'' -door de schildering van een tamelijk talrijk personeel, -waaronder nau welijks eene nkele fatsoenlijke figuur. Stijl en inkleédmg staan niet beneden het gewone standpunt van betrekkelijke Volkomenheid, ?i welk in Frankrijk, zelfs door schrijvers van den tweeden rang wordt ingenomen. Buideiijk evenwel' blijkt het, dat het tweemanschap zich nog niet bekommerd -heeft; om realistische lauweren téwinnen. Zij hebbes eenige feiten uit liet burgerlijk huiselijke levea waargenomen; feiten, die in alle groote steden Ininnen voorkomen, en trouwens volkomen duidelijk omschreven worden door den twee den,, titel: .?Vices P&rïsïens." Als spekulatïe op een ziekelijk sukces en dus op geld hadden schrijvers en uitgevers niet beter kunnen Me zen. Be roman ' Claire Attberün zou eene allerliefste uitspanning seïtenken aan de duiaenmuziekfeest; wij althans kunnen ons niet met j den lezers en lezeressen, die jaar in jaar uit het principe vereenigen, om op den eersten j hunne verbeeldingskracht bezoedeld hebben, solisten geen die bij het vijftigjarig bestaan der Maatschappij tot bevordering der Toonkunst, eene nederlandsche maatschappij, kunnen vol doen) ikorcen tot opluistering der feesten hier heen, zoo kan men dus een zeldzaam schitte rende,uitvoering verwachten. Het programma biedt veel goeds aan en toch is het een zonderling programma voor zulk een voor dat vak benoemd. Yooi deze bijzondere gezondheidsleer achtten curatoren een .specialiteit noodig. Reeds was er een buitengewoon hoogleeraar voor de Hygiëne in het algemeen in Prof. Israels gevonden. Op de series vindt men dan ^^ doceiïten is? Bjj eea machine stelt men Kinderen schrijft m«n voor hoe lang zij moeten werken om zich niet al te veel te vermoeien : ,. j,?, if ,?j.,, mannen 'dienen dat zelf te weten, , , ,n ,04??.!.? dat ook .alleen zeli weten. dag van een muziekfeest een werk van Han del te moeten maken; hoe veel schoons er in 'die werken-ook zijn moge, op een muziekfeest van. dien omvang behooren ze niet tehuis,die tijden zijn voorbij, wij verlangen iets anders als altijd de richting en 'gewoonte van onze , _ , , ,-, ? ? <? , r,-, grootouders te volgen, ten vereemging oi maat/rj kunnen , .. ,. fi -, -u, i i, i ., w~ i i, i schappij die over enorme krachten kan beschikWie zal bepalen , ir J , -,., . , t j , -,. , , , , -, -a j u ? « i i i j. ken, zooals dit m de volgende week nier het hoeveel de gemiddelde werkkracht van een ', . .. , -, , , zal 2110, moet werken op het programma ' door de lezing der feuilletons in den 'igar of den1 G-aulois. Het tweemanschap schaarde zich voor het eerst onder de realistische Tanen, toen men den tweeden roman : Madame Béeart uitgaf en «r op den titel bij mocht voegen: Précéd ook 2 uur per week aangegeven voor de be oefening der Hygiëne en Med. politie. Voor een repitit. Hygiaenicum deden zich ook hij Piof. I&iaels geen hoorders op. Hoe onaangenaam moet dit voor den heer G-ori zijn. Hij ontvangt zijn bezoldiging en kan nauwkeurig het getal paardenkracht vast, maar de H. B. school met haar onderwijzend personeel kan niet op ztük een wijs nagere kend worden.' Preventieve maatregelen, gelijk in art. 7 bedoeld worden, zijn hier niet noodig. Het is genoeg dat het toezicht op het middelbaar sprake ,geen diensten praesteeren.- In'welk een netelige poutie ziet deze geachte geleerde zich gebracht! ^erwijs optrede, zoodra er Ons dunkt dat de Raad der (remeente uit dit geval de les moet putten .niet al te licht vaardig met het benoemen van docenten te weilc te gaan. Allereerst dient men er -zeker van te zijn of het vak, waarvoor iemand voor gedragen wordt, wel wezenlijk een vak is, en dan of er. wel ernstige, behoefte aan het on derwijs bestaat. In een gemeente als de onze, waar .men underüaad geroepen is met de noodige zuinig heid huis te houden, zou men zeer licht-aan leiding kunnen vinden tot de vraag: o'f het met de plicht van het Bestuur was, onder dejgflijke gegevens iemand op wachtgeld te stellui, en de hemel weet hoe lang het zou kunnen duren, vóór men naast het onderwijs van Prof Israels in de Hygiëne in het alge meen, nog naar een speciaal onderricht in die ' Het vijftigjarig bestaan der Maatschappij zal weten&chap,'voor zoover zij het leven van den op 23, 2-1 t n 25 Mei a. s. feestelyk worden plaatsen, die alleen bij zulke gelegenheden uitstekend kunnen uitgevoerd,worden, omdat voor die werken vele en uitmuntende krach ten vereïscht worden; Josua' van Handel kan op een* gewoon concert . (zoogenaamd. muziekfeest) van de .Amsterdamsche Afdeelïng, zeer goed ter uitvoering komen, doch. voor werken als Beetkoven's Groote Mis, Christus van Lis0t of .Bubinstein:, der Thurmbau au JBahel, daartoe reiken hare krachten niet en juist zulke hadden bij dit feest op'het programma soldaat raakt, verlangde. Boch laat ons het beste hopen. .herdacht. Be .leiding van dit feest werd in "Wie weet i de 49e algemeene vergadering aan deAmsterof de tlians loopende cursus den heer Gori enidamsche Afdeelïng opgedragen; deze is, zeker anderen niet .schadeloos Stelt voor de teleur- j tot het geven van dit feest het meest gerechsfcelhng gedurende den vorigen ondervonden? 'Omtrent de -bibliotheek leest men in het ?verslag, dat zij bezocht werd door 4182persolen en 3102 werken werden uitgeleend. Zij tigd daar zy de grootste afdeeling in ledental is, en daarenboven biedt Amsterdam eene ge schikte gelegenheid daartoe aan, omdat het eeii lokaal bezit waar de leden van alle afdeelettre $>réfct,ce de Emile Zola.1' Eigen aardig is hierbij het -verschijnsel, dat de krach tige auteur van: Le Ventre de Paris" e» van : La Faute de IS albe Houret" in weinige woorden zegt als eerlang blijken zal, dat iiij weinig ingenomen is met de nieuwe schep?mg zijner quast-volgelingen en dat de.heerea met dit afkeurend oordeel als met eene over winning prijken. Om de waarde dezer letterkundige twee lingen, thands reeds als redakteurs eener 'Mewe naluralïste opgetreden eenigszins nader te be palen, dient een enkel woord over' beide ro mans gezegd te worden, Claïre Aubertin kenmerkt zich, ondanks den slechten smaak der schrijvers, door een. zeker aantal .bladzijden, waarin hunne naturalistische sympathieën somtijds een vrij gelukkigen, uit drukkingsvorm vinden. -Be fabel van dezen roman kan in weinige woorden worden saamgevat. Be dochter van een bemiddeld, koop man te Kouaan, Hesmëfïe Sim&ne%.,- vat gene genheid pp voor "haar mttzfekonderwyzer, ze keren . Deze, een mislukt genie, treedt moeten staan. Be nederiandsehe tunst is droevig bedeeld, en de vreemdeling dïe ons feest bezoekt zal 1 helaas l kunnen zeggen dat, naar het schijnt, de nederlandsehe toonktrnstenaars niet veel l groote werken gecomponeerd hebben... Be: | tweede feestdag begint met een Mis" van Verhuist die reeds eenige tiental jaren oud is; wanneer wij ook gén feestmarsch of feestlied wenschen, toch hadden wij gehoopt, dat dóór Yerhülst, den nmzïkalen leider van dit feest, een groot werk ware gecomponeerd, waarvan de eerste uitvoering op dit feesi had plaats gevonden! Bit is echter tot onzen spijt niet het geval!Een .antiquiteitmeteènige veranderingen op enkele "bladzijden is de Hoofd schotel voor den tweeden dag, gevolgd door Be vliegende Hollander" van Hicliard Mol en het 3e deel uit Eonifacius" van Nieóla/i. Bit laatste had o. i. welvanhetprogrammakunnen blijven. Bestaat er om welke redea ook be zwaar Bonifacius" in zgn geheel te geven, een deel daaruit genomen voor een muziek feest, is een treurige verbrokkeling vati!het' ,Aubert'tn zal het besturen. Gedwongen doo: met haar in het huwelijk, aangelokt door de veertigduizend 'franks "bruidschat van papa Simonei. Binnen weinige jaren verteert Anberdïe voortdurend op 3iet punt is. een mees terstuk te komponeeren, maar, er nimmer toe komt de Bruidschat zijner vrouw. Het is hem bizonder aangenaam gewaar -te worden, d&t een schatrijk fabrikant van Kouaan zijne echt genoot met beleefdheden overstelpt. Boor schulden gekweld neemt Aubertiw h voorstel van den fabrikaat Perrnchon aan en gaat hij met ^ijïie vrouw in een notel te Parij als administrateur of intendant wonen. He hotel is het eigendom van PcrmcJiöyi, madam ie laaghartigheid vam haar echtgenoot, nadame Aubertin in de armen van den rijksaa nditstrieeJ, terwijl dei muzikaster op kosies an - liet hotel leeft en er zich nimmer TCSSooïfcy dan om geld te vragen. Eenmaal op dess zinken man en Trouw langzaam maase eker in het diepste slijk der verdorvenheid. Ia het voorbijgaan mag de opmerking gelaatst worden, dat deze beide personages wederom niet oorspronkelijk zijn. Honoréd& ~Ëalme heeft het eerst deze beide typen vam '?arijsehe leproosheid- geschilderd in monsieur n madame Marneffe. Meneer en mevrouw Aubertin bieden er eene zwakke navolging van, Be hoofdper&oon van den roman, Claire, ia e eenige dochter van dit zonderling echtpaasx. hare vroegste jeugd midden in de zed-eooze waereld harer ouders levend, wordt zij en raadselachtig monstertjen, dat'op vijftiea-, arigen leeeftijd al de treurige geheimen vsa iet diep verkankerd vie de bohème kent. lausschen onderscheidt zij zich door zekere ,sauvac?er.ie bizarre1'', die haar beschermt tegen [e gevaren van haren kring. Een rijk banuer Le ffouss&ttx, diep in de zeventig, biedt ich1 aan, om Claire te beschermen, doch hoe pel zij geruimen tijd door zijne "beimadelirtg van hare ouders gescheiden wordt, blijkt hetj .at de edelmoedigheid van den grijzen isabob lit zeer troebele bron fpruït. e heeft eene gouvernante, mejuffrouw Amélie LeteHier, een uitnemend fatsoenlijk ong meisjen, dat hare wilde leerling atn rdêen tucht poogt te gewennen. Het geval vil nu, dat zekere Servet, een jongmenfcli vam oede familie en fortuin de hand van mejufrouw LeteUier -vraagt. 'Claire is wanhopend ".'er dat huwelijk, daar zij het echtelijk geluk ?an hare vriendin benijdt. Later nemen de onggetrouwden haar in hun kring op. Olmre zwijnt weldra van afgun&t weg, nadat zij te ergeefs gepoogd heefi, om aan hare vrier,dis .3 liefde van haar echtgenoot te outbteles. Op reis door Zwitserland stort de dochter -er Aiibe^ns zich opzettelijk meb hare vries,in in aen afgrond. Améiie wordt gei ed,üta;'re /erdwijnt. Met deze meloiliainatïsche ontknooping tïlffi A^rsène Soussayc wordt het, middelmatig kunst?ewrocht der heeren T7a>rf?Hiemiarfl IJGloten. Uit de vermelding ?* j,n deze feiten lijkt duidelijk, dat de autonrs een zonderling lezier hebben in scahreuze historiën en daarbij evens' de aanmatiging, om dit alles voor eea edenroman te doen doorgaan. Schoon ^ oo.veel mogelijk vermijden door upaetteKjks rulpschheden te kwetsen, blijft hunne gechiedeuïs toch hoogst onverkwikkeHjk on ouden de fransche leliurcii er nietb'bij veroren hebben, zoo ze ongeschreven ware ge il even. Slechts een enkel fragment schijnt hiervan ?e moeten worden uitgezoüdbrd. Het is de ?childerrj van den kling dei' verloopen kunste~ ;, mislukte direkteurs van schuiiwbuigen e uitgegeven genieën, door Alplwnse D> lerhaling zoo uitmuntend gegeeseld.Onder aio's zwerft- Aitbertïn zonder veel geluk rond. ens echter brengt hij het zoo ver, dat er eene operette van zijne schepping op het theatef der JDélasseweufs-Cvtniques wordt vertoond. Be geschiedenis dier operette is niet zonder verdienste ontworpen. Een jong letterkundige onder naam, Fcrnandcf, had den= test van ,Gogo XVIII" geschreven. Aubertinhadhe-m eerai kennen in een cafébij la porte tfairitMartin. Be jonkman had te vergeefs aangsdopt hij verscheidene schouwburgbe^tiiren sa ,elkens vruchteloos gehoopt, dat men zijsa manuschripten zou lezen. Aiibertin zal h&si beschermen 7öratéprotecteur." Asn;tonds spreken beide af, dat ze saam eeise operette zullen maken. 'Fernandit schrijft ia acht dagen eenstukin drie bedrijven. Aithertiw componeert ten snelste een wals en een paar ariaas. Het moeilijkst zou zijn het nieuwe stuk ergens aangenomen te doen worden. Aubertin kende veel schouwbnrgdtrekteurs, ?ma-ar de auteurs voeden er niet onaardig b§^ il jowati tres liien des directeurs, maïs 'U avait parfaitement gifil ne se ferait jamais jouer par eux." Intusschen plundert Aiibertin de beurs Taa ijn vermogenden colla'boraletir en vindt tèa slotte. een direkteur, die het stuk wil doea vertoonen. Ook deze laatste behoort tot de rate's en is niemand anders dan PernicJwn, de geruïneerde fabrikant uit Souaan. Er wordt ene onmogelijke bende van zangers en zan geressen uit allerleiCa/e-t'(weÊr£$ bijeengebracht, gerepeteerd en besloten tot de uitvoering. Be dichter van den test, Fernandd, wordt onfcpidudelijk om geld lastig gevallen. Met de uiterste moeite gelakt het hem op den dagder vertooning nog het noodigst dekoratïef een te brengen en te beletten, dat de gasranen gesloten blijven wegens wanbetaling. Een boom met een trap gelijk aan Prïr&rs Hobinson wordt nog even voof den aan vang van het stuk groen geverfd. Be beroemdste en meest gefreesde beo deelaars waren naar het Thédtre des Delas^eomtc[ues gekomen om i:fö#o XVIII,' operette &n troïs actes paroles de M. !, wwsiq'tte de M. Aubertin te hooren. de ouverture scheen oizonder gewaagd. Het ,te bedrijf verplaatst naar de saluns pim prins G-ogo, dïe weinig vorstelijk gemeulselS zijjn met matten stoelen en. e&n. kreapel tafeltjen mét. een sjaal eener actrice tot tafelkleed. De hovelingen in armoedige kostumen nievea een vroolijk choor aan: Fa/s dodo^ Collin^, mon petït frèreJ" Be opgewektheid van kei publiek -vermeerderde nog, als prins G-o^s, in hot tweede bedrijf den. fameuzen boom be klimmend en toven aangeland, de trap zag wegzinken juist op het oogenblik, toen hJ| weder "beneden moest komen, om de schoon© Qlga te begroeten. Onder het f-chaterlach«a van het publiek liet hg zich langs den baom naar beneden 'glfdeu en vermeerderde 4e uitbundige blijdschap der aa'nwezigen, daaszijn geel kostuum geheel groen was gewordea door de natte verf van den "boom. lederee» sprak en zong onder -het publiek, niemand dacht om heen "te'gaan, daar men zich boves,

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl