Historisch Archief 1877-1940
DE A M S T,E R D A M M E K, "WEEKBLAD VOOR 'NEDERLAND.
U kom ik vragen om de. eer van uw.mandaat te mogen erlangen als lid der Tweede Kamer ,
van de Staten-Generaal, mr hare gedeeltelijke hernieuwing daartoe .eerlang de gelegenheid
aanbiedt. ' ~ ? . ' ? . ',;
Schijnt U op den eersten aanblik die open stap vreemd, in mijn oog wordt hij
geregtvaardigd door den eisch van openbaarheid, in de behandeling van 'slands aangelegenheden
ia den regel onmisbaar. , - ' i
Maai1 er is meer. Vergaat mij U te herinneren, dat ik verscheidene jaren ingezeten was j
van Amsterdam, dat ik naar de maat mijner krachten heb getracht mede werkzaam te zijn:
aan de bevordering der "belangen van de hoofdstad, gelijk ik steeds met dankbaarheid de!
welwillende pogingen van ettelijken Uwer herdenk om-mij'aan de leiding van het gemeente- ;
bestuur meer regtstreeks te ?.ien deelnemen. . . i
In n woord, ik heb gelukkige dagen in Uw midden doorgebragt; 1S73 maakte daaraan
een einde, met de liquidatie mijner bankiers-zaken. Werd niemand door mij benadeeld,
teleurgestelde verwachtingen losten zich weldra op in handelingen mijwaarts, waarover ik
verder zwijgen mag, vermits de publieke kritiek haar niet alleen heeft ontmaskerd, doch
verpletterd tevens. ' j
Zoo lang die strijd gevoerd werd, heb ik den wil om, zij het ook met bescheiden krachten,
mij geheel aan de publieke zaak te wijden, moeten doen zwijgen. i
Nu die strijd is voldongen, nu kom ik met vertrouwen mij voor het 'lidmaatschap der j
Tweede Kamer beschikbaar siellen, zoo gij my de eer der opdragt mogt waardig keuren, ;
Is Amsterdam mij steeds lief gebleven, is ook nu nog de overtuiging onverzwakt, die ik;
als lid eener Kamer van .Koophandel en Fabrieken elders verkondigde, namelijk: dat een ?
Rijk, en vooral een Rijk zóó klein als, het onze, zich steeds moet verheugen in het bezit'
eener krachtige en magtïge hoofdstad, opdat de stralen van haar zonne zich immer
verspreiden over het geheele land en een ieder daarvan in bijzonderen kring den weldadigen
invloed ondervindt", mijne ervaring is inmiddels rijker geworden, mijn wil om nuttig
te zijn en te woekeren met mijne ondervinding niet verflaauwd; beiden welligt kunnen er toe
"bijdragen, dat men mij het bezit der onmisbare voorwaarden niet zal ontzeggen, om met.
eere eene plaats ouder 'slands vertegenwoordigers in te nemen- i
Staat mij toe, U mijne staatkundige beginselen bloot te leggen. ? i
Die geen vreemdeling is in de economische n financiële geschiedenis van ons'Rijk, weet,
dat onze tegenwoordige toestand, vergeleken met dien, welken Nederland meermalen -be
leefde, en mst dien, waarin omringende volken thans verkeeren, vele en magtige lichtpunten |
aanbiedt. De kwaal i*, dat persoonlijke naijver en partij-belang het hoogste woord voeren
en ongeoorloofden invloed uitoefenen.
Door eigen financiële kracht moet thans in 'slands middelen van inkomst worden voor
zien. Omwerking en zuivering .van het zamenstel van belastingen, waardoor die middelen
thans verkregen worden, is daarom noodzakelijker dan ooit. Verhooging van de opbrengst
der grondbelasting op ongebouwde, eigendommen, zoodra de herziening der schatting zal
zyn ,voltooid, moet daarbij allereerst in aanmerking worden genomen. Kunnen accijnsen
nrö't geheel worden gèmltt, mag .men .aannemen,, dat .enkele, tot de hoeksteenen behooren
van een goed geheel van belaöting->hefüng,. een matige inkomsten-belasting, waarbij wordt
onderscheiden "tusscheu inkomsten" tiit kapitaal 'en' inkomsten'"uit"bedrijf of' beroep, snoet
worden ingevoerd. Laarentegen moet het kapitaal zelf onbelast blijven, alle mutatie-regt
vervallen en de patent-belasting worden afgeschaft. "Wordt, gelijk te verwachten is, de thans
in behandeling zijnde Kanalen-wet" aangenomen, het Noord zee-Kanaal behoort staats
eigendom te worden en do vaart daarop van alle tolheffing bevrijd.
Het is niet de vraag wat beter is: Vrij-handel of beschermde-handel, maar of hier te lande
eene positieve vrij-handels-politiek behoort te worden gehandhaafd tegenover eene bescher
mende handels-politiek dei* ons omringende Staten; of de Staat slechts heeft de rade te gaan
met etaathuishoudkundige leerstellingen, dan wel in het toepassen van die leerstellingen dient
te letten op de behoeften vaa den dag. Wil de Bismarcksche. politiek, vereenigt' de Rijks
dag zicK daarmede, niet schadelijk óp onzen economischen toestand terugwerken, dan
dient, behoudens grondstoffen en half-fahricaat, de invoer van beschermde waren hier te lande
en in onze overzeesche bezittingen ie worden belast met een bedrag, gelijkstaande met dat,
hetwelk de bescherming mag gerekend worden te beloopen. . . j
Gerust kan in het gegeven geval tot zoodanige tarief wijziging worden besloten, omdat in
óns kleine land het den breeden zoom der verbruikers wél'gaat,als handel, fabriekwezen en
scheepvaart bloeijen. Nu zijn er wel, die oordeelen, dat Nederland te zwak is om retorsie- ;
maatregelen te handhaven, maar ware dat het geval, dan zouden wij ook buiten staat zijn
tot handhaving onzer zelfstandigheid. Er is een streven om tot eiken prijs meester te worden;
van den zeehandel. Wat, met het oog daarop Nederland te doen staat, is m. i. door den
wetgever van 1850 "beslist. Hij liet der Regeering eene ruime vrijheid van handelen, en de
tegenwoordige gebeurtenissen zijn een bewijs te meer van den helderen blik der wetgevers,.;
aan wier beleid Nederland de'afschaffing der scheepvaart-regten dankt. ' j
Veel' van hetgeen sedert dat jaar aan onze tarief-wetgeving is veranderd; mist, naar ik'
meen, het kenmerk van grondige kennis van handel en nijverheid, en schijnt veeleer inge
geven door een ongeduldig streven naar een theoretisch ideaal, dan door een bedachtzaam
raadplegen van de eischen ea krachten dei" werkelijkheid. Men-heeft bovendien de grond
wettelijke nheid des Eijks en de verhouding tusschen zijne deelen in en buiten Europa uit
het oog verloren en verzuimd gebruik te maken van de bevoegdheid, die Nederland, inzon- _
derheid tegenover Grópt-Brittannië, zich lieeft voorbehouden. Men. heeft in eene wetenschap-!
pelijke splitsing der aardbewoners in consumenten, en producenten een vasten leiddraad j
meehen te vinden bij de vaststelling, wijziging en afschaffing onzer tarieven van in- en uitvoer; ?
maar verzuimd te werken op de ontwikkeling der koopkracht van beide categoriën' met een i
oordeelkundige aanwending van 's Rijks hulpmiddelen tot dat doel. j
Men heeft ook, als door watervrees bezield, de droogmaking der Zuiderzee, om van andere'.
middelen van vreedzame landaanwinning te zwijgen, op de lange baan geschoven, en telkens j
nieuwe mülioenen weggeworpen aan fortificati-werken, onvruchtbaar op zich zelve en door-;
gaans afgekeurd, zoodra, ja menigwerf nog vóór zij geheel zijn uitgevoerd. \
.Voorzeker, 's Rijks verdediging te water en te land is eene nationale zaak bij uitnemend- '.
heid; maar het is hoog tijd bij de organisatie daarvan, meer dan in den laatsten tijd ge-'-.
schiedt is, worde i p. rade gegaan met de eigenaardige gesteldheid van ons land. Geschiedt:
dit, dan- kan zij afdoende worden ingerigt, zonder gelijk thans, onze financiële krachten te'
overschrijden. .
Zijn wij niet rijp ,voor algemeen stemregt, is de werking daarvan, waar het bestaat, niet
uitlokkend, voor uitbreiding, voor regeling van het kiesregfc op milde grondslagen is de tijd
gekomen. De bestaande matheid zal bij het aanbrengen van nieuwe elementen en frisch
bloed door meer. bezield politiek leven vervangen worden.
Op het gebied van volksonderwijs heeft de Staat zijne onzijdigheid hoe langer zoq meerj
verzaakt'. De regerings-pligt om te zorgen voor degelijk onderricht is ontaard in een drijven,
naar tyrannïe van staatsonderwijs, los van alle leerstellïnge godsdienst. Het doel, verstande-!
lijke ontwikkeling der m%ssa, wordt alzoo voorbij gestreefd, zware geldelijke lasten op de ]
gezeten burgerij gelegd en, wel verre van onderwijs boven-geloofsverdeeïdheid, afscheiding
om den geloove aangekweekt.
De bedroevende waarheid, dat ons volk jaarlijks 35 millioenen gulden aan een
vergiftigenden drank besteedt, eii de schatkist daarvan onder hare gewone inkomsten stilleke'ns
ruim vier zevenden trekt, is moreel en fmantieel. -een onhoudbare toestand, die in beide rich
tingen dringend voorziening vordert. ' ' '
Moet de toestand van 's lands financiën in Nederland bekommering wekken, die van de
O. I. Bezittingen en W. I. Koloniën verkeeren in neg zorgelijker staat. . .
In O. I. 'zijn de vaste staats-uitgaven steeds uitgebreid zonder dat de grondslag is gelegd
voor vermeerdering van vaste staats-ïnkorusten. Er is daar, van hier uit, in de laatste 25 jaren
l Toksgewijze het in werking zijnde stelsel losgelaten, maar geen ander stelsel ingevoerd.
Er worden voor staats-rekening kostbare stoomspoorwegen gebouwd eji grootsche haven
werken aangelegd, maar de gewone wegen en rivier-overgangen verkeereu nog in den meest,
primitieven toestand, bevloeijings- en afvoer-kanalen ontbreken, landrente-heffing, heere- en;
kofüjeultuur-dienstpligt laten steeds aan een slecht bezoldigd personeel van ondergeschikte j
mlandsche ambtenaren ' ds deur wijd epen voor uitschuddihg van de inboorlingen des lands, i
en hoe het met de tevredenheid der Indo-Europeanen is gesteld, weet een ieder, die vrien- i
den of bloedverwanten op Java heeft of Indische couranten leest. Daar dreigen pïis groote s
rampen, als de landsregering n de lands vertegenwoordiging nog langer verzuimen de handen i
inén te slaan en middelen te beramen om aan Indie toe te staan wat aan Indie toekomt,!
zonder te kort te doen aan hetgeen waarop Nederland aanspraak mag maken. Geen
zelfregering in de O. I. Bezittingen, maar evenmin verw.aarloozing van het O. I. belang; geen
uitschudding van O. . ten behoeve van Nederland, maar evenmin prijsgeving van de
voordeeleu. waarom eene Europesche mogendheid de regeertak in zoo verwijderde gewesten op
zich'neemt. -'
?In West-Indie is het overigens nog treuriger gesteld dan in Oost-Inclie.
Daar hebben wij, zonder te rade te gaan met hetgeen de ondervinding m de Eng. W. I.
koloniën had geleerd,, de slaven vrijgemaakt tegen betaling, meerendeels aan de hypotheek-,
houders, der plantaadjes, van 15 millioen gulden uit de 0. I. geldmiddelen, maar werd alles
t oorbij gezien, althans nagelaten, wat den weg had moeten banen tot een nieuwen gezonden'
economischen toestand, loch zijn de W. I. koloniën, sedert het Suez-Kanaal is geopend, l
van veel grooter beteekenis voor ons handels-verkeer geworden dan ooit te voren.
Gewis ontbreekt het in 'slands hoogste raadzaal niet aan mannen, die dit evenzoo inzien,
maar die allen maken .deel uit van een partij-verband, dat hen beheerscht. Ik wensen van U
toegang ie bekomen tot 's lands vertegenwoordiging, enkel gebonden door dit programma,
enkel daaraan gehouden.
A. V,« UT A S EST.
DEN HAAG, 12 Mei 1879. Oud lid der Staten van Friesland.
(Afdeding AMSTERDAM).
eeue groote partij witte en gekleurde GLACÉ-HANDSCHOENfiff, tot zeer lage prijzen.
3
(4241)
Het. BESTUUR der Afdeeïing geeft bij ] (4243)
dezen kennis, .dat de eerste STUI^EKS |
SBPAAJKBASHL geopend is op Zater- \
dag den l^den Mei a.s. De Zittingen
zijn geregeld als "volgt: tot het inbrengen
van Gelden iederen Maandag-, Woens- ^
dag- en Zaterdagavond van 7 tot 9 ure. pi
^ Tot het terugbetalen van Gelder, iederen £&
au Woensdagavond van 7 tot '9 ure. £
« De STUIVERS SPAARBANK is g_e- «
pi vestigd op de Prinsengracht bij de Lelie- g
fa gracht; in het lokaal der Geneeskundige
$ Armverzorging(VOORMALIGHUISZIT- **
«?6TENHUISJ. Sommen van vijf Centen en «*
*g de veelvouden daarvan worden aange- £6
~ nomen. " ' t*
S " Het "Bestuur der Afdeeling voornoemd, M
^ L. P. SCHMIDT, Voorzitter. ffi
'S JOSEPH ABBAHAMSOH, Secretaris. ©
S R. REGTDOOEZEE, Penningmeester. »
«3 J. W. VISSERING, Vice-Voorzitter, J?
fa P. C. F. FKOWEIN, 2e Secretaris. M
^ H. MOHRMASN, 2e Penningmeester, g^
^ J. F- L, BLANKENEEKG. *
«< J. C. SCHOOI.
* F. G. MELLTSK PZN.
Dit. J. M. CHÜMACEIEO.
D. H. VlTTE^VINKEL.
B. H. HELDT. (4221)
De Maatschappelijke toestand van het
hedendaagsche Rusland het onderwerp dat thans fijne FHAKSCHE STOFFES,
aan de orde van den dag is wordt met SPECIALITEIT in. gemaakt H.Iïir»K»«OE»,
talent en naar waarheid geschetst in den pas
verschenen, boeiend geschreven roman:
-DOOR
Kalverstraat hoek Oajessluis, E 129.
heeft opnieuw OSfTVAMïCwïERI een groot assortiment der nieuwste
TÏATMTPQMA WfFTPTQ 'TQ '
UAlYlJljolYlAJN I£OJD, Vib
(4240) ? ? ALSMEDE:
eu meerdere Nouveautés.
van af ? 1.
PKÏJSïf S.Ï5.
Zeker heeft geen andere roman zoozeer, de
merite de l'a propos, weshalve H.H. Directeu
ren van Leesgezelschappen er in het bijzonder
opmerkzaam op gemaakt worden. (4245)
Uitgave van P. GOUDA QUINT, te Arnhem.
Bij de bestaande O'WSSWAST5EEi-pK'»2öSrB1EBjli'ES zijn geplaatst: een liggende Lad
der, een Amerikaansche Schommel en twee Schommelschuitjes, terwijl binnenkort nog andere
inrichtingen kunnen verwacht worden.
Het EERSTE CONCERT zal pluais hebben ZOXDAG IS MEI des avonds te 8 unr.
OUDERS en VOOGDEN wordt bericht, dat ten allen tijde Kinderen,-zonder geleide,
zullen worden geweerd.
Als «WpasiCBWEI* bij de toestellen kan geplaatst worden een Gepasposteerd OSïj
M»OFFICIEIR» met akte van Onderwijzer in de Gymnastiek.
Aanbiedingen in Persoon, des morgens van 10 tot 12 uur. (4238)
PRINSENGRACHT 615.
bericht de ontvangst .eener groote partij CI
TROENEN a. / 1.50 per Honderd. Bij grootere
quantiteiten voor H.H. "Wederverkoopers, Re
staurateurs, Cafés en Stokers
aanmerkelijkrabat. ' . ' (4212)
Deze school, .opgericht onder medewerking
van het Departement Amsterdam der
Maatschappij ter Bevordering van Nij
verheid, heeft ten doel de beoefening der
TEEKENKUNST te bevorderen m hare prak
tische toepassing op de Nijverheid in haar
geheelen omvang. .
Het Bestuur bericht aan H.H. Donateurs en
verdere belangstellenden dat aan deze Inrich
ting, thans gevestigd Vonclels«raat STo. 99
de gelegenheid ia tot inschrijving van Leer
lingen.
Men melde zicH daartoe aan, des morgens
tusschen 8 en 10 ure, bij den Heer E. C. E.
Colinck, Directeur der School.
HERMAN, J. VAN LENNEP,
Amsterdam, Voarzitter,
6 Mei 1879. E. "VV. B. VAN ERVEN DORENS,
(4234) ' - - - Secretaris.
Wij hebben de eer kennis te geven, dat onze nieuwe Grasprijs, met ingang
l dezer, gesteld op O50/ioo Cent per K.UBIEM.E MJETJEK, zal worden
toegepast met de volgende kortingen:
Met lO-Jarig Metercontract.
! Het bedrag van. liet jaarlïjksche Gasgebruik, berekend tegen ©5<>/io» cent per
kubieken meter, eeue som van 'WlJ f Isomlei'd CaHlïIeEa te boven gaande, zal
'de prijs rerraiuderd worden op 9a<>/ïoo cen^ Per ^ubdeken meter..
Het bedrag van het jaarlïjksche Gasgebruik, berekend tegen ©30/joo cenfc per
kubieken meter, eene som van 'JTweestaaiaeMfli CUBlfllen te boven gaande, zal
de prijs verminderd worden op ©I0/joo cent per kubieken meter.
Het bedrag van heb jaarlijkscge Gas verbruik berekend tegen ©30/ioo cent per
kukieken meter, eene som.van ^esdssla^eïMil Gulllen te boven gaande, zal
ze prijs verminderd worden op o/ioo cent per kubieken meter.
dal de prijs zijn fl© cent per kubieken meter, met kortingen voor hooger gebruik,.
pro rata, als boven. (4217)
AMSTERDAM, 5 Mei 1879. De Directeur,
D Amsterdam, Wed. OLDEWEIT-METMAl,
Aan de geëerde Aanvragers!
wordt hierbij kennis sregeven, dat, dit GEHEEL
NIEUWE voor ROOKERS, ONMISBARE ARTIKEL,
weder in diverse soorten voorhanden is.
bij den Heer tOÏIÏS HEKSCBSEt
Amsterdam, Binnenkant 20. (4239)
Een/KHl
toegepast," kan
met,gegoten of onzuiver geslepen glazen bederft uw gezicht.
die op zichzelf goed is maar niet met oordeel door een deskundige
ook vaak Keer nadeelige invloed uitoefenen.
De prijzen zijn van ?
levert
'tot ? 4,
voor alle gezjcbtsstoornissen.
(4219)
Fabrikant van Chirurgicale Instrumenten,
Ereukbanden,Brillen,Messen,Scliaren,enz.
SC 13. (4242)
VERKRIJGBAAR IN DE
worden direct en 0ifisfe in orde gemaakt.
SPECIALITEITEN IN, (4228)
en p-os et en detail.
felaatiersimseht Ko. l i, Amsterdam,
met het nieuw gebouwd snelvarend Stoomjacht
In directe correspontie op alle aankomende en vertrekkende treinen te
Kïe ver*5er alom verspreide Bienstljïlletieic,
(4216)
Specialiteit voor het a RESSORT
VERVEN van ZIJDEN DAMESCOST
MES, enz.; door deze bewerking blijft
de Zijde souple, behoudt haren natuur
lijken glans en is nietminderdan nieuw.
STAATSIE- en ANDERE GORDIJ
NEN worden in de origineelste kleuren
GEVERFD, opnieuw GEAPPRAITEERD,
ook met -praehtige Passeïnentrandea.
1>iJ de Korte Priiisengraeli*. GEDRUKT m Goud of Velouté. (4209)
- ' . Stoomdrukkerij ELLEKMAN, HARMS & Co.