Historisch Archief 1877-1940
E R D A M M E R
DE A M S
HEDERLAND.
en 25 mark voor, terwijl die i-oor het bier de
belasting van 4 mark met de helft verminderd
heeft- Dit zou den Rijkskanselier zeker kun
nen verontrusten als hij niet b|' ervaring wist,
dat de Rijksdag geenszins eenstemmig is met
de minder protectionistische -commissieleden.
De Rijksdag is hoe langer hoe meer onder
den invloed der reactionaire beginselen geko
men, welke Bismarck thans verdedigt. Ka de
voorzitter trad ook de onder-voorzitter af, en
werd de eerste vervangen door' een
Duitschconservatief, de laatste kreeg een ultramontaan
tot opvolger. Zonderlinge loop der historie!
Bismarck heeft hetVaticaan veroverd in plaats
van het Yaticaan Bismarck, Natuurlijk slechts
voor een korten tijd, voor deze gelegenheid.
7 Ondertusschen is het de vraag, tot welken prijs
deze overwinning door den Rijkskanselier
beitaald is. Men weet daarop het antwoord niet
te geven. Velen denken, dat de minister Faick
het kind van de rekening zal zjjn. e tijd ,zal
(het leeren. Zooveel is zeker, Bismarck is ge
woon zijn victorie niet te duur te betalen, .en
JTalck op te offeren zou meer .zijn dan men
van hem verwachten mag. Daarmee zou een
deel zijner staatkunde zijn gevallen, ' waarop
hij tet nog toe zich niet 'weinig heeft laten
voor&taan.
DmUchland schijnt lust te hebben zich ook
met de egyp'r-che zaken'te bemoeien. Hetwïl
opkomen voor zijn sehuldeisehers, m. a. w.
het begiijpt dat het, om welke reden dan ook,
in zijn voordeel is, zich tusschen Engeland en
Frankrijk te plaitsen en den een of den an
der zijn veelverm ogen den steun te geven.
Het wetsontwerp nopens de autonomie van
Elzas-Lotharingen werd door den Bondsraad
goedgekeurd.
Engeland heeft vrede met den Emir geslo
ten. De voorwaarden waarop zijn'bekend en
zeker de beste die men verwachten mocht. De
Eniïr oirhan^t Engeland's 'steun en .raad in
alle opzichten, en Engeland ontvangt .t
Eniir's macht en land, niet in naam, maar
indedaad . '
Bcaconsüeld zal zich verheugen op zulk een
-wijs den dans ontsprongen te zijn, en hoopt
na. op een even goeden afloop der
afrikaansche onlusten. Yoorloopig zijn de zaken daar
niet veelbelovend. De Kaffers zullen
beoorloogd moeten worden, "en Engeland heeft geld
en de&noods soldaten, maar geen ossen voor
transport, geen pïan de campagne, gegrond
op kennis van den toestand waarin de vijand
zich "bevindt en het heeft met onderdanen
te worstelen, die ten deele van hun zelf
standigheid beroofd, het eer,een nederlaag dan
een overwinning tóewenschen. "Hier is te
genspoed mogelijk, al is'hét eind'van de zaak
niet twijfelachtig, Vooral nu de Regeerïng -ge
neraal "Wolseley, den overwinnaar der
Ashantijnen, er heen zendt, met de opdracht ten
spoedigste een eervoilen vrede met de Zulu's
te Muiten. ??
In Frankrijk is alles tamelijk kalm in .af
wachting van de behawMing van Ferry's-
on?derwijswet, ^waarover itet rapport door Spulier
bij de Kamer werd ingediend. Clémenceau's
motie om Blanqui tijdelijk toe te -laten, werd
verworpen, -ofschoon de Bonapariisten
deiiitersfce linkerzijde, van /welke zulk een voorstel
was uitgegaan, steunden. De 'hulp der
Bonapartist«n wordt natuurlijk door 4e radïcaflen
veracht, en dit heeft tengevolge gehad, dat
liockroy, die een interpellatie aangaande de
toepassing der amnestiewet had aangekon
digd, -die heeft laten 'varen. Anafeole -de la
Forge, directeur van déafdeelhrg
drukpersaangelegenheden, heeft zijn ontslag genomen.
De vrijzinnige denkbeelden van dezen ambte
naar, onlangs onverhoien'door tem uitge
sproken maakten, -waarschijnlijk zijn aan
blijven onmogelijk. '
De Minister van Oorlog en Marine werden
?door den Senaat tot onafsethare leden ver>
kozen.
Een voorstel om . den normalen -arbeidstijd
bij de wet op 10 in'plaaïs van op 12 uren te
"bepalen, werd door den afgevaardigde Tilain
als een spoedeischende 'zaak brj de Kamer in
gediend, doch men achtte het niet noodig
dit met zooveel haast in behandeling te nemen.
Grévy-overhandigde 'den nieuwen kardinalen
mn waardighf-ïdsteeken -en las daarbij, in de
meest vriendelijke woorden hun de les, door
iun alleen bescheiming te beloven wanneer zij
de wetten, naleefden.
werd ontbonden,
eerlacg plaats ibebben.
toegepast
door
De
MBervan Afgevaardigden'
iirvre verkiezingen zullen
n. Dan ssal liet blijken
jidrassy's.jBtaatkimde Tril'
©p-positie ia de Kamer
en, doet vermoeden^ dat
neerd zal zijn. De
hon't na een verklaring van
aeker weggenomen door een voordracht do. 30
Apiil j.L door B en W. aan den
GremeentPraad gedaan, naar aanleiding van het bekende
=voors( el . met daarbij, overgelegd ontwerp van
4e H.H. , "Wolff, Kogel en Boisseyain, Uit het
Gemeenteblad, 'afd. I waar onder ,n°. 208 die
voordracht wordt bekend gemaakt, blijkt dat
B. en "W. na rijpe overweging hebben gemeend,
We zullen oas1 eigen werk weer afbreken!
18451 Nuchter jaartal: in al uw eenvoud
geeft ge ong eeo harde les ! '
Met een innig schaamtegevoel vooral, doch
met een onbestemden eerbied tevens hief ik
mijn oo'gen weer op tot het fries van het hoofd
gestel. Dat achttal cijfers h.ad leven gekregen
en sprak, en gaf op mijn vraat? van daareven
men ze. BQg eenigs bandbreedten tei
wil mij wiet blootstellen aan een i\
decimeters,, waar het een kwestie £
ettel.jke meiers raakt; ik neem dus .
stigst geval aan: de zijgevel gaat no
bandbreedten terug.) IQ plaats daarv
een, met glas overdekte winkel-passa
bracht. Het breede trottoir daarïnfl
on
strijd zeer g
gaarsche Kamer
den Minister-President, nopens de. tenuitvoer
legging van het tractaat van Berlijn .en de
overeenkomst ten opzichte van Kovihazar, de
gedragslijn der Regeeririg met groo^e meerder
heid goedgekeurd.
Uit Petersburg bericht men dat Schouwaloff
teruggeroepen is en ministervanbinnenlandsobe
zaken zal worden. Men weet dat deze fijn ge
slepen diplomaat vóór hij gezant te Londen
werd, grooten invloed aan het hof uitoefende.
Zijn optreden zou zeker in verband met den
strijd tegen het nihilisme groote beteekenis
hebben. Voortdurend leest men van branden,
die aan opzet worden toegeschreven.?DeCzaar
zal een reisje naar Berlijn maken. Prins
Battenberg bevindt zich reeds daar ter stede. Nu
de prins een troon heeft, Is hij besloten inliet
huwelijk te treden, met gen zeer rijke russische
prinses. Een nitnoodiging van koningin Vic
toria om .H. M. te Balmoral te komen
bezoedat dit voorstel genoegzame voordeelen aan
de gemeente beloofde, om daarover onderhan
delingen te openen. Deze.leidden tot de over
tuiging dat:hefc den adressanten ernst was met
hun?? plan, maar tevens, tot de meeningj dat
in het welbegrepen, belang der gemeente
voor den kosteloozen afsland van in het mid
den, der stad gelegen terreinen, betere vo
r?waarden konden worden bedongen dan door
de adressanten werden aangeboden. Bij nader
adres van 27 Maart werd daarop een verge
lijk voorgesteld dat eindelijk leidde tot over
liet veelbeteekenend antwoord:
.?Bezint eer gy begint."
Als' ge 't goed vindt, lezer, zuilea wij den
wenk volgen en ons een oogenhlik bezinnen;
geen oude steenen verschacheren, vóór we
weten, waar betere nieuwe te krijgen zijn.
WAAROM valt dat gebouw?
l". Omdat het ondoelmatig is ingericht.
2°. Omdat het leelijk en misplaatst is.
Ad, l, 't Gebouw is ondoelmatig ingericht.
Eerst onoverdekt, later bekapt, bleef het leeg
eenstemming omtrent een zevental hoofdpmi-. en onpraktisch. Daar is niemaad die met ver
ten: grondslagen der overeenkomst niet de
door .adressanten op te richten Vennootschap:
waardoor het tot'stand komen van een
geheeft Alexander I met genoegen aange
nomen.
De Grieken in .Thessaliëworden weer on
rustig. Zij organiseer en een opstandje,
waarschyoliik met het doel om de 3Iogendheden,
aan hun wenschen te herinneren. Griekenland'
zelf?: dat zulke onlusten liefst met den mees-'
ten ernst opvat, zond reeds troepen naar de.
schikt beursgebouw binnen een betrekkelijk
kort tijdsverloop zal worden verzekerd. Dit
voordeel voor den handel aal door de ge
meente sonder groot e geldelijke opoffering
worden - verkregen. -Zelfs opent een aandeel; langer
langfc naar wat beters. Ja, het meerendeel
eischt bevrediging van dien -wensch als van
een behoefte.
Dat is voorwaar een geldige reden tot ver
andering.
Ad 2. Hoe geldig het motief onder l
vernield ook zij, zou men evenwel vrij wat
over een eventuëele eloopïng beraad
(ïk
gun-;
noodza
kelijk, en steeds ingenomen door een' publiek;
belangstellend in de winkeluitstalHngen, be
lemmert den passage mér, dan het dien be
vordert. Sch-f/nbaar iets breeder, wordt het
Damrak in waarheid daardoor enger.
En die nauwe doorgang wordt tot een heel
eind voorbij de Pu/penbr'ugsteeg verlengd. ' '
Nog afgezien van het plan, om de b
urslokalen te plaatsen óp een hoogen onderbouw,
waarin de winkels zijn geprojecteerd, ve# ten
gevolge waarvan' de jeursoe^oe&ers minstens
een tiointigtai traptreden sullen hellen te'-'be
stijgen om de beurslokalen te bereiken", nog
afgezien van het reinig monumentale karak
ter, dat een dusdanige glazen winkel-mar quis e
zal bezitten blijkt het dus genoegzaam, dat
h-et nieuwe plan geen rekening houdt vaefc d
eischen van "het verkeer n den hoofdtoëgang
tot het centrum van do stad. (De
geprojecgrenzen.
Chili en
Peïu bestreden elkander ter zee.
niet het ongelukkig gevolg dat de beide .houten
schapen van het eerstgenoemde rijk en het
pantsersehip van Peru te samen zijn weggfir
zonken. De handel lijdt door dezen oorlog,
die met barbaarsehheid en schending van alle
oorlogsrecht en gevoerd wordt, niet weinig. Ver
scheidene europeesche Staten .zonden een of.
meer oorlogsschepen naar die wateren. ,
de Memorie "vam Antwoord op ket
ont.Effeetenbebsting, «bet de Minister de
?ging -van een ontwerp tot afschaffing
yan het res&t van ©vfiïbedeeling en van het.
obligati-erfichit,-1 waarvoor .bij een .eqmvalent
wil vinden. in eiene gewijzigde, gel^ktijdig In
ie Sleden zegelbei-aaimg.
Bij de. Itei^zieaiiiig der zegeLhelas'uBg wordt
de vraag overwogen, of ook door fcet, .belasten
'van 'liet' personenvervoer versterking van
mid! delen .zal zijn te verkrijgen.,
Het wetsontwerp is belangrijk gewijzigd door
de sehuldviOi'deïktg,ea daarin'op te uemen.
Aftrek v,an schulden wordt thans toegestaan
eo' 42 .klassen worden voorgesteld, waaria de
belastingschuldige .zich kan plaatsen.
De begrooting #as oorlog werd aangenomen,
.De Kitmer ia op xecès gescheiden.
.Het ontwerp van een meuw "Wetboek voor
.Strafrecht is. ingekomen.
De dagbladen bevatten:
.Het Handelsblad,, Bedryfsb.elasting en
uitvoerrechfc'in Indie, " .
J>e,_S". M&tt. GöW-awi, Ledige werveas.
.Het V&derlcm<d, Een-ijge1" Amster-damseibe bla
den ert het kanaal naar den R^'D.
De Amst.' Gomrani, Leia-ze en wexkelgkheid
(Eineoffs en -de liberale pai-tij.) Het
?omtwerp?we'tboek
strafreeht.
Uitgaven op Staatkundig gebied.
G. Du Bij van Beest Holle, ndie een last
post voor Nederland.
Jacobus "Doezel, De Minister van Oorlog en
de Tweede Kamer der Staten-Generaal.
elagen, waaneer het gebouw niet tevens l&el-yk
was. Ik ben moreel overtuigd, dafc, wanneer
jn de eventuëele winsten het vooruitzicht op
eenige baten; enz."
Met die" voordracht in den zak en een lof- de bettaand-e beura een even groote artistieke
rede .op het krachtig initiatief en de onder- waarde had
nemingsgeest van de'adressanten op de lippen, j als het «aleis
wandelde ik naar den Dam, om er bet nieuwe ; totale sloopiag ' denken zou, ' maar ,opVzijn
geprojecteerde gebouw reeds in verbeelding te hoogst aan een verbouwing.
ware het ook wat minder
op den Dam, men aan geen
doen verrïjèen,
't Ging niet gemakkelijk: onwillekeurig
bleHet raadhuis van Van Gampen deugt zoomin
voor paleis als thans voor raadhuis, maar .ik
ven do oogen hangen aan de zwijgende lijnen ; zou toch den Burgemeester en de Wethouders
van het oude veroordeelde gebouw.
Zwijgende lijnen, waaruit geen tempel spreekt,
gelijk de .gevel een' oogenblik zoa doen ver- dracht durfden indienen tot algeaeeleslooping.
moeden, ea ailerminst een beurs, waartoe liet ~ "
wel eens willen .zien, die aan den
amsterdamscben Gemeenteraad in .allen ernst een
voorpseudo-beiligdom bestemd was.
Van af de besmette zuil-schachten ea de
magonnieke lantaarios - aan" den voet tot aan
het baketeeiien muurtje boven de kroonlijst,
waarop m-en. steeds vergeten heeft, de geheeld--.
bouwde gro.ep te plaatsen, welke de
bestemrnirtg van het gebouw eenigermate had
kunnen symboliseeren vormen en kleuren zon
der karakter of gloed!.
Dus voor den tmoJier bestemd!"' zoo dacht
ik. .?Welhaast zullen de sloopende armen mee
dogenloos woelen door uwe zijden en uwe
grondvesten, en in uwe plaats zal een
momiverrijzen, n alle opzichten voldoende in
'behoeften van den haadel; ea mocht hot
in alle opzichten waardig, der
glorieijke traditie van onze ? oud!-nationale kunst l
Yoor dien- -niéuwen luister zult gij zwichten, en
niets -zal van -U resten 'dan de penningen die
Hen -sloeg ter eere uwer geboorte ! De munten
yair het tijdvak uwer-etóehtmg, 'die ge in uw
binaaenste bewaard hebt-^ zult ge ons onge
schonden -weergeven, en dat zal nw eenïge
l),e eerste les dus, die het jaartal uit dea
ouden gevel ons leert, is deze:
Wilt ge ds zeker'foM hebben, dat uw denk
beeld, uw gebouw niet reeds na 34 jaar
nog tijdens u-w leven weer vernietigd, weer
afgebroken wordt, laat het dan SCHOON &i/n,
en aJs, 'Éeen publiek -gebowv is: ook
teerde straat acMer de toeurs zal wei nim
mer een verkeersader van eemge beteêkenis
worden.)
Of het dan ondoenlijk zou zijn, de niéuwe
beurs te stichten gedeeltelijk op de' daardoor
thans ingenomen plaats?
Wanneer men streng blijft vasthouden aan
den stand van den .gevel ja. ?
Wanneer men daarentegen partij trekt van
de gunstige omstandigheden, -die. de .ligging
van den Dam aanbiedt: voorzeker neen!
Denk u de volle royale breedte, van liet
geheele Damrak verlengd tot op.den Dam. .Het
kommandantshuis geamoveerd, en de gebeele
ruimte van af den Y^gendana tot d
Papenbrugsteeg ingenomen door de nieuwe beurs.
Met een statige monumentale fagade tegenover
hst-paleis. Met breedeopene, gemetselde
booggalerijen ? die tot liet' -geboiiw' en
door J. E. DB
Er 'is ernstig sprake van de st'icïiting eonex
nieuwe Beurs in de hoofdstad.
Indien er bij sommigen nog twijfel dienaan
gaande mocKt hebben, beslaan, werd die
voorOf kan - uw steenen ondervinding ons nog
iets mér geven dan dat wein'ge, een leering
misschien, een
wenk?"En nog eenmaal volgden mijn oogen, dit
maal vorschend en vragend, de lijnen van het
-gebouw.
Daar scheen het my toe, alsof een plaats te
midelen van den gevel, hoog in het fries van
het hoofdgestel, te voren minder opgemerkt, een
meer nauwlettende beschouwing verdiende.
Daar scheen een spreuk of een^cijferschrift te
aijn, dat antwoord trachtte-te geven op mijn
vraag.
Bij nader "bezien was 't een eenvoudig 'jaar
tal, maar n al zijn. eenvoud sprak het duide
lijke, voor ieder verstaanbare taal:
Achttien honderd) vijf en veertig,!
Niet' vijftien .... niet zestien .
HOHTAAL
Aan een nieuw .gebouw, dat bigjia twee m
llioen kost, is men ten volle gerechtigd, dien
eisen in. al zijn gestrengheid te stellen,
Maar de oude Beurs van 't jaar '45 is
buitengewoon Leelijk, moet zelfs leelijk geweest
zijn voor dien tijd," boor ik zeggen. ^Allicht
?spaart men een gebouw dat aan de strengere
eisenen van het jaar 79 voidoefc."
Maar wie zegt u, dat men niet in 1879 +
34z=: 1913 hoogere eisehen sal stellen op 't gebied
van het seboone dan thans ? 't Zou. heusch
niet onmogelijk zijri! In vier en dertig jaren
kunnen we, als alles meeloopt ook 's Lands
Regeering ??uit een aestetkch oogpunt iheel
wat meer te zeggen hebben dan nu. En !t
is volgens mijne meening nog lang zoo
zeker aiet, of 't project der adressanten boven
vermeld, dat strengere onderzoek over Séjaar
naar eisch zou kunnen doorstaan.
Welnu, laat het zoo zijn zelfs" brengt
wellicht hier een of ander in het midden:
"Wanneer het gebouw doelmatig is ingericht,
zal niemand aan «eu slooping denken l"
Maar wanneer het nu~ eens misplaatst was ?
Wanneer het na ,34 jaren en al vóór
dien tijd nu eens een .sta-in-den-weg bleek
te zijn ?
Wie zal dan zijn stem verheffen om liet te
De gemeente komt er gemakkelijk aan; de
vennootschap is na zestig jaar volkomen scha
deloos gesteld... Wie zal het gebouw respec
teeren ? - .
Eu de nieuwe beurs, gelijk za door
adresi santen op de plaats der bestaande is
geprewasi jecteerd, is wer&eïyk daar misplaatst.'
,he.t .maar zeventien! maar ook geveitiien was
het .niet; 'tstmid er duidelijk-: 3.845!
Dus zullen we een stichting .afbreken die
pas sints 34, ^egge.: vier &n dertig jaren
dateert! Geen monniöeoi -uit'vroegere eeuwen'.
een bouwvallig, wankelend gevaarte, een-schep
ping van het voorgeslacht, die niet meer past
in de lijst van onzen tijd en van. onise be
hoeften, maar een product uit .de
negenMende eeuw.: daar opgericht,
onze eigen handenL
als het ware met
Over
eenige jaren, waaneer zij gelijktijdig mis
schien met liet centraal-station kon gereed
zijn, zou men maar al te spoedig van de waar
heid mijner bewering overtuigd worden.. Bij
het voorstellen van een, aieiiw beursplan had
men met grond mogen verwachten, dat ook
rekening zou zyn gehouden met de steeds toe
nemende eisehen'van het VERKEEK!
De nieuwe, door B. en "W", voorgestelde beurs
komt op de plaats van de bestaande; alleen de
trottoir behooren voortgezet langs de volle
breedte van het Darcrak, voorzien vauwinkels
en café's achter de booggalerij .?waanjjzicb.h.et
publiek beweegt. In kwistigen overvloed
bevattend:.al de benoodigde beurslokaliteitén, kan
toren, vergaderzalen, hotel, enz. enz. Zonder
vermoeiende traptreden,' snaar alle hoofdlokalen
gelijkvloers. Met toegangen overal, langs alle
zijdes der gevels. Aaa de gemeente ea aan
den handel dezelfde voordeelen aanbiedende
als door het thans voorgestelde plan worden
verkregen. Ep last not least ons
Damplein vers-ijkt met een monumentaal gebouw!
B. en W. spreken in haane voordracht aan
den. Raad over absentie van groote
gelde?lijke'opoffering, over een aandeel in ds
eventuëele winsten, over bet vooruitzicht dus
eenige haten
Over -welstand en
op
ver/raming van onsen Dam geen woord! 't Is
waar: wij leven in een materiëelen tijd; maar
t zal toch. geen Amsterdammer ja, geen
Nederlander onverschillig-zijn, of liet centrum
van de lioofdatad een ruime stapelplaats wordt
van omnibussen en tram's, grootendeels "door
lage, v/aakelende huizen -ouaringd, en alleen
door stegen toegankelijk?of een monumen
taal piëta met ruime, breede toegangen ea dooi
statige gebouwen omgeven!
Hat nu.fc van een roijalen toegang van het
centraal-statisn tot den Dam zal wel niemand
betwisten.; Wat s een. plein, een ventrum
eonder beüoorlyJce toegangen? En noch de
Kalveretraat, noch de NieEwendijk, fioch de Paleis-^
straat, noch de Damstraat, nocia zelfs de Beurs
straat maken aanspraak op den naam' van
behoorlijken toegang.
Wat is natuurlijker dan thans gebruik te
maken van de wel zeldzaam zoo gunstig ge
boden .gelegenheid als het asnoveereïi der "be
staande Beurs, om zulk ee& hooguoodzakelrjken
hoofdtoegang tot den Dam te verkrijgen?
Wat is verder het centrum eener hoofdstad,
zonder een passende -omgeving van
m&nunientale geboiuwen?
Een fLoke, monumentale gevel tegenover het
paleis wordt maar al te zeer gemist. Be wei
nige ruimte, welke verloreo gaat door de be
bouwing van hét thans bestaande pleintje vóór
de Beurs, wordt daarbij ruimschoots opgewor
gen door den royalen toegang vanaf 't Damrak.
kleine, uitbouw valt weg. Hoogstens "brengt Die breede straat zal dea Dass grooter doen
moeder, die ik in zoo vele jaren niet
heb gezien."
Augubta kan weder adem halen.
^In zooveel weken niefc, meen je."'
Weken.. . . zoo ... weken t... vreemd! O
wat is er niet al omgegaan 'm dat arme zwakke
hoofd. . /Weet je iets van haar... Is_ze wel?.,.
STu dan." -? ' . '
Hoe kon ik-? ik wét immers niet wie je'
moeder is."
fet ? ... hoe jammer... 'Luister. Waar zij
woont, heb ik haar niet .gezien. Ik besteeg een
berg, al fcooger en hooger. De -zon-wierp gou
den stralen over groote witte vlakten waar
tuhFCJiea nu en dan pikdonkere afgronden,
nmar wat er dtósteïs waB verdween allengs en.
de gletschers werden- gloeiend purper. L
efeIgke toonen Tervulden mijn oor, en eene vrouw,
veel grooter dan mijn moeder,.. . . ja, ze had
uwe gestalte maar de -n-ezenstrékfcen waren
de hare, kwam uit de lichtwolken naar mij
toe, al nader en "nader,, en toeii nam '.sij mij
vriendelijk bij de Jba-nd, en te zamen traden
wg een tempel binnen, die midden in liet
hemel&Haciw verrees. Baar legde men onze han
den in elkander, alsof ;wfj gehuwd -werden.
Zonderling! Verward en toch zoo .heerlijk1!
Begryp je zao'n visioen?"
Of ik het begrijpf'TiepAugusta opgetogen.
Ja, zeker! 't Is je genezing'! 't fe datgene waar
voor ik dagelijks gebeden heb! Eindelijk de
moeder weer voor je oogen, o, nu .zal .je 'her
stellen, de dokter zelf h'eeft het gezegd,, nu
weet Jk net zeker."
Tan Bmiren -sloot op nieuw de oogen. Het
buitengewone der aandoening scheen hem te
vermoeien. Een paar ndnuten later ontwaakte
de geest weder, en 't was juist het uur, waarop
de zon achter de wolken gaat wegduiken
maar hare stralen nog een poos aan de aarde
gunt. - ? . '
aie'!" sprak hij, naar Imïteït "kijkende, zie,
Augusta, dat ia die kalme en toch krachtage
toon, waarvan ik j e laatst sprak. Wat dat heer
lijk wegdornmelt 3 Onduidelijk niet waar? Juist
daarom zoo poëtisc'h. Meisjelïef, leer toch kij
ken Hunkerend naar de mooie natuur, heb Je
haar vlak onder het oog. Is % geen goddelijke
-avond!.., Os 't s zoo verkeerd als men alles
200 voelen en tasten wil! In de ? dommeling
ligt de poëzy 'Zie eens aan, ik die artïs't wor
den moet, ik ben niet wijzer.... ik, die zoo
veel heerlijks m(mijn eigen land kan vin'den,
ik zou -mijn. moeder kunnen drensen om naar
Italiëte gaan."
En Angusta' dacht: ha, eindelijk weder de
moeder, want, altijd aan dit 'krankbed geslin
gerd tusschen vrees en hoop, vr,easde zij weder,
.dat de jzrtist, die al .dikwijls tot baar gespoken
had, op nieuw den zoon verdrongenkon'hebben.
Ik' word nioede... ik ga sluimeren.... Hij
greep hare hand en bracht die even aan zijne
lippen. 'Zij had den moed niet die terug te
irekken. Augusta ik weet zeker dat ik weer
in den hemel aanland... Die heerlijke droomen'!"
. Lang staarde Angusta hem aan.... Wel ge
voelde zij,'dat de poëzy in de dommeling ligt!
ntusschen had ook mevrouw YanVt Oord
veel na te denken. Meer en meer .werd het
haar duidelijk dat haar man gelijk had en liet
koele proza hier het geneesmiddel voor den
koortsgloed der poëzy moest geven. Zij gevoelde
niet dat waar die koortsgloed reeds bestaat,
de bittere pil van het proza niet meer helpt.
Yan Buuren was van goede famielje, dat had
men .al spoedig ondersteld, ea nu, dat men
wat meer uit den patiënt krijgen kon, vernam
men dat mevrouw Van Buuren weduwe was
en in 's Grravenhage woonde. Daarop ging de
dokter zelïhaar bezoeken om van het gebeurde
kennis te geven. Hij vond eene knappe
wereldsche dame, die, onder veel bereddering, en
ra et allerhande overtollige/woorden verkondigde
hoe ongerust zij over haar zoon was geweest,
die wel meer traag in tet schrijven, was, maar
nu toch ongewoon lang had gewacht, weshalve
zïj dan ook vroeger dan zij anders zou doen,
voor enkele dagen was teruggekeerd van een
dmtsche badplaats, waar zij geweest was, om,
van die miserable migraine, die haar altijd
tempteerde" af te komen. Ook was zij innig, innig.
innig,'" ,(ja, zij zeide het driemaal) verheugd
zijne ? aanvankelijke beterschap te vernemen.
Al was hier geen. .sprake van koraediespel,
en hoewel het waar blijft dat het gevoel liefst
sober s in zijne ontboezemingen, zijn er toch
van die uitgalmende naturen., die, wijl ze ge ?
woonlijk reeds galmen, vooral galmen bij smart
of vreugde. De materiëele .kwestie werd spoe
dig, en o_p kïesche wijze .met den dokter
ge.heel afgedaan, want ze had heel wat over voor
die lieve menschen," ook zou ze haar
dierbaren" zoon dadelijk bezoeken, zoodra
die;jaccablante migraine" het haar zou toestaan.
Heel erg lang duurde het, dan ook juist niet,
toen ze eens naar Woerden kwam overwippen,
en, dat betuigde ze zeïve met eene niet
ongracieuse neiging, dat ze-zéer, zér erkente
lijk was vóór zooveel soms.!"' Dat Ze mtusschen
wat stijf was tegen Augusta, wie mag dat eu
vel duiden. Ze moest immers wel. Ze was mama,
en... mama moest niet cultiveren"' dat Wel
licht zoo'n meisje... enfn"... i't zou wel wat
heel pretentieus" zijn, maar aan de andere
zijde . .. zoo'n knappe jongen,als haar ALbert...
j,enfin" een moeder moet over alles wake», en
dus....
Yreemd kwam liet vooï" dat Yan Buuren,
kort na het bezoek zijner moeder, minder goed
gehumeurd, zelfs dikwijls zwaarmoedig werd,
maar hij begreep niet ten onrechte, dat nu zijn
rijk in die zijkamer weldra uit zou. zijn. Dat
tijdstip kwam. dan ook en daar is geene pen
die beschrijven kan den weemoed waarmede
hij vertrok. Honderdmaal had hij zich zelf
sterkte voorgepreekt, maar ach, nu viel hij
zijne pleegzuster snikkende om den hals en
riep uit: Augusta, engel op 'mijn levenspad,
wij moeten elkander wederzien,... o, ik heb
je onbeschrijflijk lief!" en nadat, onder veel
aandoening van allen n die woning, de kun
stenaar het roezige leven weder was ingetre
den, -viel .Augusta haar moeder om den hals
en snikte: hij heeft mij lief, hij bemint, mij!"
En. de moeder weende ook, echter niet-van
vreugde. Arm kind!" waren de eenige woor
den, die haar ontsnapten.
Keimsfc du das Land
Droombeeld van eiken dichter, eiken'kun
stenaar, Italië!
Kent gij het land waar de hemel waarlyk
hemelseh is, en evenwel in zijn zeeën en mee
ren nog hemelscher wórdt?
Hebt gij ze aanschouwd, -het schoone
Yenetï, het trotsche Genua, het dichterlijke Flo
rence, het indrukwekkende Rome en eindelijk
Napels om daar ... o mocht dat wezen!... te
sterven! ' ' .- ,
Kennst du das Land?
Helaas, wie het kennen mogen, wij niet! Zal
het ons gegeven zijn het ooit te aanschouwen:*
Wij vreezen.
Naar Italië, naar Italië! dat riep de stem
daar binnen onophoudelijk den jeugdigen Yan
Buuren toe! In het bedrijvige leven, na zijn
langen droom, overgeplaatst, kwam alles he'ni
zoo baunaal, zoo laag bij den grond voor, dat
hij haakte naar wat anders. De vragen, die
men overal hem deed, verveelden hem, de
menschejimassa's op iiet strand of in het bosch,
maakten op hem den indruk alsof ze'daar
waren, niet o'rn de kleurschakeringen, liehtt
ntelmgeüea b.et t&ongewiegel der natirar te
genieten, evenmin om de muziekale gedachten
op te vangen en te verwerken, maar slechts
om te praten en bewonderd te worden. Erger
was nog dat zijn eigen huis en al zou'hij
dat nieb ligt erkennen zijne moeder hem
het meest tegenstonden, 't Beeld van diep
drikantsdochter, meende de wufte vrouw, moest
een, twee, drie, uit dat brein verdrongen
wor.den, cojite que coute. Geen rust dus, afleiding,
afleiding, altijd afleiding! Ka een rijtoer, dan
een komediepartij, dan een bal, dan weder...
Oek mama, zoo 'word ik nooit .artisti"
Artist woeden, wel... me dunkt Albert."
Neen mama, la-at .dat rusten, daar heeft
utoch geen verstand van."
Fi donc!"
Over alles wil ik met u praten, .maar alsje-,
blieft niet over kunst."
Mama 'werd den mond gesnoerd en' Alfoer'fc
stond aan het raain te trommelen.
(Wordt vervolgd).