Historisch Archief 1877-1940
i
«3
?j;richten die omtrent de 'uitbarsting van den
Etna en d& vernielingen door dea watervloed
worden meegedeeld. Doek verschrikkelijker
dan die beiden zijn m de oogen der geestelijk
heid de gevolgen dia uit de wet, waarbij de
burgeüijke voltrekking -van iet "huwelijk ver
plicht woidt gesteld, kannen- voortvloeien.
Leo XIII heeft reeds in een buef aan de
italiaan&che aartsbisschoppen gericht zijn af
keuring te kennen gegeven.
G-u-rilMdi's dood weid bij gerucht ver
spreid. De genei aal leeft eohtei nog, doch
is gevaarlijk 7iek.
In Belgiëheeft men eindelijk een begin
kunnen maken met de behandeling der artikelen
van de onderwijswet. Meer dan zes weken
lang stroomden te Bru&seT. de redevoeringen
van welbespraakte lippen. Het schijnt, dat de
» Noord- en Zuid-Nederlanden elkander mets
toegeven m de aanbidding -\an het Wooid.
Ondeitus&chen i& er een eind gekomen aan
den. stortvloed, en een aantal aitikelen weid
reeds goedgekeurd, o. a. dat volgens hetwelk
de -scholen huiten de scholuren voor hei gods
dienst onderwijs van den geestelijke worden
' opengesteld. Deze wet houdt ooli de bepaling
In, dat de onderwijzers niet tevens koster of
* keikdienaar "kunnen zijn. Omtrent
debewaaischolen beeft de Minister verklaaid, dat de
Kegeeimg zicb het lecht voorbehoudt,
gemeent ebeb tui en te dwingen dergelijke
mutbtingen m 't leven te roepen, waaraan alleen
personen ondeiwijs zullen mogen geven, die een
daarvoor aangewezen diploma-bezitten.
Het Burgerlijk Wetboek zal van
legeeimgswege m het Ylaamsch worden overgezet. Een
CoWmissie waartoe eemge op letterkundig ge
bied bekende Vlamen behooren, weidbenoemd,
om dit werk te verlichten.
In Rudand blijven bianden de bevolking
verontrusten. Dat zij aan kwaadwilligheid
moeten toegeschreven worden, v*lt niet meer
te betwijfelen. Het Nihilisme schijnt door de
genomen maatregelen nog weinig m kucht
verminderd te zijn. Nieuwe goevernemeuten
of gedeelten daarvan, werden in staat van be
leg verklaaid. De moordaanslagen op politie
ambtenaren hebben den (Xsaar er toegeleid een
bevel itittevaardig en, dat die ambtenaren tot het
"bij zich diagen van een iüvöHei verplicht.
Yan liet voorgenomen bezoek des Keizeis aan
het hof van Berlyn, bij gelegenheid ^an
Wilhelms gouden-huwelijksfeebt wordt <tfg
ezen, omdat de toestand der Grootvorstin
^VEaria verergeid 1=-.
Het mmisteiie van Poifcugal werd door een
zeer viijzinnig kabinet veivangen, dat reeds
door een votum van wantrouwen getioffen
is gewoiden. De kamer zal waarbchijnlijk
ontbonden wotden.
Chili voert den otrijl mat Peru en Boli\ia.
Een veldslag wordt te gemoet gezien. Berichten
uit deze streken zijn stnaar&ch, daar de tele
graafkabel weid doorgesneden.
De Kiesvereemgiüg Recht vonr Allen alhier
sl;eltf kandidaat voor de Tweede Kamer: Mr. A.
H. M.vanBerckel. Mr. J. R. Oorver Hooft en
Mr. J. A. N. Tiavaghno.
, De dagbladen bevatten:
Handelblad Militie en schuttei dienst. Op
de proef gesteld.
N. Soit. Courant. Het gewijzigd ontweip
op de eftectenbeli&tmg. Een goed vooibeeld.
onze mededinging op de tentoonstelling te
Sydney. De Yeikiezmgen.
Sott. Nieuw&la<1- Eene wet die goed heeft
gewerkt. (Hondsdolheid),
Eet Vaderland: Kommïssarhsen bij Yen
nootschappen.
De Awst. Courant: Heueii&nlwhe handels
politiek De effecten belasting.
. Utr,, Prov. en Stedel Dagllad, De verkie
zingen Droite ep Gauche."
De Tyd, De Katholieke en de verkiezingen.
De Eedquae&he voor den Hoogen Raad.
De Standaard, Ons driemanschap, (van der
Hoop, Keuchemus, Lohman.) Een andeie
kamer.
Set Dagblad v, Z. HolL en 's G-ravenJirit/e,
Nieuwe belastingen. Mammon-dienst-onrecht.
[Koloniale Staatkunde.)
De t^t^s bevat: Klem door P. N. Muller.
De landiente op Java en Madura door K. "W.
van Gorkom.
De stemming in onzen gemeenteraad was
lusteloos en flauw. Traatf gingen de beraad
slagingen voort, die zeer dikwijls het karakter
van een redekaveling droegen.
Yan niet veel gewicht waren de voordracht',
ten die behandekl moesten worden, vooral niet,'
als iaën ze vergeleek bij dlè, =welke verleden.
week aan de orde waren.;- . ;, ? \ .
Yan daai dat' men tijd vond om nog eens
.het oude vraagstuk, waarop de aandacht der
raadsleden reeds meermalen gevestigd werd,
of de bruggen er zijn ter wille van de scheep-"
vaart of van de voetgangers, te bespreken.
Daar zijn. zoo van die kwesties in de wereld!
Ondertu=seheu. heeft-de burgerij, een vrijheid
verworven, die haar tot nog toe onthouden
weid. We mogen, als het ons lust, 's nachts
de grachten bevaren..
Tot voor korten ijd iad' de politie bezwaar
tegen het verleenen van dat verlof zonder
bijzondeie aanvraag. De heer Steenkamp is geT
lukkig mmrler zwaartillend en de bruggen en
?duiden zullen 's nachts gepasseerd mogen wor
den. De eenige vraag., wss nu maar. of het
brug- en sluisgeld 's nachts dubbel, gelijk of
mmder zou zijn dan .dat hetwelk Over dag ge
heven woidt. Het dagelijksch bestuur wilde
het eerste, de fmancieelècommissie het.tweede
en pnkele ledert gaven, aan het laatste de Voor
keur. Ook werd 'de, bewering vernomen, dat
alle schutgeld, nu ,er..geen sluizen meer te'ope
nen syn, behoorde te vervallen..
'S ooi het een zoowel, als voor het ander viel
iets te zeggen. ..Ging men uit' van.de stelling
dat het voorrecht pm 's nachts te mogen varen
der schïpperij veel , waard was en de stad
/2500 onkosten zo.u veroorzaken
voorvefmeeraan loon -aan. het dienstpersoneel, dan
een dubbel bedrag der heffing. zeker; ge
rechtvaardigd. Wilde men,, gelijk de lieer-de
Ynes vooistelde,. dóór dezen .maatregel het
\aien des nachts bevorderen, opdat het ver
keer des daags minder opo.ntho.ud zou onder
vinden, dan was het redelijk de brug-en
schutgelden na zonsondergang lag.r dan.voor;den
dag te vorderen. . ,?;-?'">?.
Aan het laatste zouden.wij .de voorkeur ge
geven hebben, doch. misschien is de bewering
niet onjuht, .dat het voordeel'jsnachts te mogen
varen voor de belanghebbenden, zoo groot.is,
dat zij zich gaarne die meerdere kosten zullen
getioos^en. We moeten dus afwachten of.de
sch;pperij veel gebruik van de vergunning; zal
maken. ..... . - ? ?
Het verslag van. de verrichtingen en :den
£>taat van het WeldadïgKeitisfonds alhier, uit
gebracht door den aeci'tt iris, den heer Brandon,
bevat de mededeeling,dat-het:fonds door.de
gehouden loterij met 8000 gld. vergroot,werd.
De subbidiën .dit jaar uitgereikt- bedroegen
te zamen ?3134.96, tegen /"2276.70 a. p. en de
-voorschotten ?5432 tegen.?2069.99. a, pr Het
hoogbte bedrag eener subsidie was ? 450 en de
vooischotten liepen van /350 tot.? 75 en minder.
Het doet ons genoegen, dat uit het tweede
jttai \erblag van . Leesmusenm voor
Trouwentlhier de gunstige toestand dier-Jeugdige
;vereenigmg blijkt. .Na,m het. ledental betrekkelijk
wemig toe, het aantal trwnv.e legeressen
vermeeidert bij voortduring. :0ok- werd, steeds
ineei gebruik gemaakt van het recht, oia boe
ken .die gedurende 3 maandpnjin. het Mttseum
ter lezing hebben ..gelegen ter leen te;nemen.
De vereemgïng ontving verscheidene geschen
ken in boekwerken en ook een schilderstuk
door een der leden vervaardigd, ter versiering
der gezelschapskamer. j,
De rekening en . verantwo.ording toont een
ovei schot aan van f 42Ö.94V3 ; verleden jaar
bedroeg dat /'175.-61.
Het bestuur bestaat uit de. dames: mevr.
Mereier?Meder, mevr. Willink--van {Jolles
van Bosse, mej. E. .A. Haighton, D,. E. Gooi,
C. M. Joosten en M. Engelmann. . ; -=?":,?
In het opstel Klein" van, den heer P. N.
Muller (Gnds. JuniJ komen-de volgende woor
den voor, welke iaet het. oog: op de ook .door
ons zoo dikwijls besproken -belasting-vragen
de-aandacht onzer lezers verdienen.
't Is zoo, de lasten welke- de 'burgerij
n groot enjze drukken; zwaar. Zelfs
voor instellingen wier aanzienlijke kosten
nooit op de begrootmg eener gemeente moes
ten voorkomen, brengt de ingezetene
jaailijks tonnen gouds op. Gereedeh]k voldoet hij
aan die verplichtingen, al worden ze hem op
gelegd i-, den vorm eener helnng die ruw weg
alle inkomsten gelijkelijk treft, Pnverscliillig of
ze i verkregen worden door moeïelijken arbeid
en' onder hachelijke kansen. van verlies, en
waarvan ook het? rijk . reeds .schatting h&ft,
dan wel of zei, gemakkelijk genoten worden
van zoetvloeiende renten.'Zelfs heffingen draagt
men er voor, rustende op dienzelfden grondslag,
welke hun pas nog zóó zeer veroordeelde dat
,men .-daarom de "inkomstenbelasting_
invoerde,| en waarvoor men dan ook .vruchteloos zoekt
naar afdoende argumenten tot verdediging.
Maar.-.hoe kwistig de borger ook. aoms het
financieel beleid zijner regenten moge noemen,
.toch is hij niet. onwillig of .weigerachtig de
. klimmende lasten te dragen, oaidat daarvan
..een groot deel althans tot werkelijk voordeel
strekt der stad, welke hij groot wil zien en
groot wil maken,, en waarvan, hij "het geleide
lijk toenemend aantal inwoners.en de langzaam
uitzettende grenzen dankbaar begroet."
of de ^oren "bij tijds en gelijk invielen, scheen
bijzaak te zijn. Het orkest was ook in dit
laat&te gedeelte uitmuntend, maar het koor
van; het publiek, dat daarvan een welsprekend
bewijs gaf, door zelfs reeds gedurendede uit
voering van de Yliegende Hollander" heen té'
voorbeeldeloos slecht;va,n kracht, eenheid, zelfs | gaan. De Matinee van Zondag had een
provan zingen was geen sprake, alleen het An- (gramma, wat'de lengte betreft, naar engelsche
d ante Maestoso: Seid umscJilungen, Miltionen!, wijze, maar wat de indeeling aangaat, zboals
en het daaiopvolgemle .AcZfl^o ma non troppo: zeker wel geen pendant' zal te vinden zijn.
Ilir.stiirst wieder, Millïonen? waren aan te Het beste van het geheele programma werd het
hoören omdat de tempi rustig zijn en het koer. eerste gegeven en daarna tal vankleinerestukken,
gemakkelijker kon volgen; maar het Küsse gab i waaronder ook van weinig muzikale waarde.
sie uns:und R&ben in het eerste koorgedeelte i "Ware het koor in Beethoven*s reuzenwerk
- Terwijl in de-nieuwen Schouwburg Yan Lier,
de, heer Koltï'goochelde en tooverde, en de
verbaasde toeschouwers schier deed twijfelen
id' der
j werd het zómer-thèater Frascati", Plantag
i Middellaan, ingewijd. Den heeren &. P:ot &
j Zoon komt de eer toe onze stad met een
: schouwburggebouw verrijkt te hebben, dat
j naast dat van den heer Yan Lier een
waarIdige plaats, inneemt. De heer Yan Gendt5ide
l architect kweet zich voortreffelijk1 van zijn
] taak. Het. is een flinke schouwburgzaal, die een
j aan.gen.amen indruk maakt.
Eehige gedeelten van de bekende stukken,
die door het gezelschap Prot zeer goed ge
geven worden: De. Klokken, van Corneville,
De jonge Hertog en Madame Fayartwerden-bij
deze gelegenheid opgevoerd.
en Freude, schoner G-otterfunken, in het Al
legro assai" werden beneden bet middelmatige
uitgevoerd; de stemmen waren afgemat, het
geluid ontbrak ten eenenmale. De modelijke
soli werden door de dames Lemmens eri Setter
en de heeren Eiese en Henschel voortreffelijk
gezongen. De vier stemmen kwamen uitmun
tend te aamen in het heerlijke kwartet: Alle
Menschen warden Brüder. Het is waarlijk te
bejammeren, dat het koor een 200 sterke scha
duw op de uitvoering van dit prachtwerk
wierp, hei geen toch wel alleen aan onvoldoende
of slechïe studie te wijten zal zijn.
Yan menige zijde hoorden wij. de opmer-'
king, dat het niet te verwonderen was, dat de
koren in de 9de sinfonie zoo slecht samen
gingen, daar de krachten waren uitgeput door
het vele zingen in de laatste dagen, de eene
op de andere repetitie volgde, en dan zelfs
repetitie en uitvoering op-denzelfden dagv Wij
willen dit gaarne toegeven, doch geloovenjdat
de hoofdzaak meer daarin ligt, dat er met met
den noodigsn ernst is gestudeerd geworden,ware
dit bij tijds goed geschied dan hadden in de
feestweek. enkele repefcitiën kunnen ver-yallen.
Wel werden bij onze amsterdamsche afdeeling
\ alle krachten besteed aan de?. studie van
; de Mis van Verhuist,' doch daarom zijn dan
zeker wel het prachtigste werk wat ooit-op'
instrumentaal gebied gewrocht werd van
datzelfde uitmuntende, gehalte geweest als het
orkest, dan souden wij het een onteering-van
de kunst genoemd hebben om .nog liedjes van
Verhuist en Huberüte hebben moeten hoören.
Het slotkoor van De Negende" had echter
veel van o'ns genot ontnomen, "en zoo kon er
nog wel meer aangehoord worden, al was alles
niet even mooi. De uitvoering van de.twaalf
andere nummers van het , programma- -willen
wij niet in den breéds bespreken, omdat; .ons.
na het aanhooren van'?de Negende" veel last.
en de noodige opmerkzaamheid voor het ver-'.
derè, .gedeelte van het programma ontbrak;
wij willen ons-echter bepalen tot de voordrach
ten van de ? dames'£e»-wwe«s en
en de/
' In het theater-saizoen 1877?1878 werden in
Duitschland 428' voorstellingen van stukken
van Shakespeare gegeven. Winters Tale
beleefde 'er 42 (voornamelijk door de
Meinin'gers); Hamlet 40;' MidsummernigJits-Dream
ook De vliegende Hollander" en de Negende
Sinfonie" merkbaar minder bedeeld geworden.
-: Onze afdeeimg was de feestgevende, dus zij
moest haar grootste'deel aan kracht n toon
n studie.niet vooi' n werk, maar voor alle
werken -bijgebracht en de krachten, die van
buiten kwamen, als aanwinst of toegift be
schouwd hebben. Indien men echter een nauw
keurig onderzoek hiernaar instelde, dan zou men
allicht bemerken, dat zij haar grootste dee) in.
kwaliteitnietbijgedragenheeft en
debuitenstadsche krachten . o'uo.ntbeerlijk waren. Het is
niet alleen de wijze van studeeren, maar ook
de geheele inrichting van het muzikale
ge.Zondag 25 Mei werd het feest op waardige
wijze besloten met de "uitvoering .van
-:£eethoven's 9de sinfonie met koor en "de. voordrach
ten der verschillende solisten.' Op, waardige
.w-ijae" zeggen wij, omdat Beethovend
reuzenwerk, voor zoo verre de drie eerste gedeelten
-betreft,, ten uitvoer kwam,; zooals wij het tot
dusverre nooit hoorden en misschien zelden of
nooit beter zullen hoören. . ; .
Onbeschrijfelijk is-;de indruk, .dien de uitvoe
ring op- ons. maakte, en wij zijn daarvoor den
directeur,.YERHULST, zoowel -als het geheele or
kest, grooten-.dank verschuldigd.
5, Welk prachtig strijkkwartet! Hoe uitmun
tend was de stemming'.der blaasinstrumenten!
Welke eenheid tusschen > directeur en orkest \
zoo rziet men^. wanneer de goede wil niet ont
breekt,; is .het-wel mogelijk iets goeds ten uit
voer te brengen. Het genot den waren mu
ziekliefhebbers , door de, uitvoering, der drie
! eerste gedeelten van Beethoven's .negende sin
fonie verschaft, was ontegenzeggelijk groot,
maar daarentegen. liet de uitvoering van het
slotkoor ;,ontzachlijk veel te wenschen over;
niet zonder reden zagen wij menigen
kunstvriend, zich de handen voor de poren houden
om niet aan te hoören, -hoe die heerlijke mu
ziek verknoeid werd.; Onbegrijpelijk is 't, en
toch was het duidelijk te zien, dat Yerhulst
alleen óogen en ooren had voor zijn orkest;
heei;en Henschel, Joachim, ElmUüd en Miesè..
Yoor mevr. Lemmens kunnen wij'ons'oordeel
omtrent haar bij de uitvoering van Josaa uit
gesproken gestand doeu; met kwartet- en .or- i
gelbegeleiding zong zij een aria uit de
CaecilienOde van Handel onverbeterlijk schoon. Mej.,
Gips droeg drie Liederen van Schubert, Yer-,
hulst en Jensen.voor-en voldeed.ons beter dan.
den vorigen ayond; liederen zingende weet.
zij haar. stem beter te gebruiken- dan in de
grootere werken, die met orkest geschreven zijn,
haar stem klinkt lieflijker en de voordracht is na- .
tuurlijker ea eenvoudiger-, de. keuze van lie
deren is niet altijd even gunstig,.?meeren-.
deels zelfs ongeschikt -.zoo b. v. komt Am
Meer" van Schubert op Kaan repertoire niet..
te pas;, gelukkig dat van de. woorden toch
niets te verstaan is; slechte uitspraak schijnt
bij mej. Gips een onverbeterlijke fout te zijp.
De uitnemende klavier-begeleiding van den
heer Kes verdient bijzondere vermelding. Hoe
Ucnschel zong en. hoe Joacliïm speelde? he.t.
laat zich in woorden moeielijk beschrijven. ten
toch. zoude men tal van uitdrukkingen, daar
voor kunnen bezigen;. zulke talenten laten
deelte, die ten nadeele van een feest kan zijn j zich echter niet meer beoordeelen, zij zijn hors
en dit heeft men in mime mate bij dit feest de concours" en iedere opmerking zou
kunnen ondervinden.
Aldoende leert men", zegt het spreekwoord;
past zijn; de heerlijke voordracht, de zuivere
intonatie, duidelijke uitspraak en de prachtige^
0. i. ons afdeeliiigs-bestuttr heeft reeds, de ! Btem van Henschel, de meesterlijke Opvatting,
noodige ondervinding opgedaan om feesten te; de r ongelooflijke zekerheid, breede streek .en.
kunnen arrangeeren,. zoodat het niet noodig ! de groote vaardigheid van JoaeMm hebben'
was eerst aan. dit leest een lesje te nemen beide mannen op den hoogstea trap inde
en toch liet die inrichting zooveel te wenschen : kunstenaarswereld geplaatst.
over. De eischen. aan het koor waren veelte De heer Elmblad beeft het zoover nog niet
hoog gesteld. Men .gaat na den.geheelen avond gebracht; hersteld i van zijne verkoudheid
gezongen te hebben en na al die. voorafgaande j droeg hij eene Ballade: Bergmanden" van
vermoeiende repeti'tiën mede te maken, laat ; .SjÖrgen, eene vrij veryelende' compositie en
naar huis, moet om 10 uur den volgenden i drie liederen uit de Dichterliebe" van Schu-.
morgen' ter repetitie van de Negende" zijn. j mann voor; het een noch het ander heeft,
zanger kunnen voldoen, zijn
Daar wordt dan gerepeteerd met minder dan
halve kracht, want de afwezigen zijn te ver
moeid; 's avonds, duurt het Concert, tot mid
dernacht en zoodoende is het onmogelijk wat
goeds van datzelfde Koor voor Zondagmiddag
te verlangen. : .
De commissie die het Programma voor die
feestdagen samenstelde, heeft daarvoor geen
eere-diploma. noch eere-dukaat 'verdiend, want
in meer dan n opzicht handelde hét zonder
oordeel en overleg, zonder kennis van zaken.
In ons eerste artikel zeiden wij reeds, dat dit
programma niet voor een muziekfeest al
thans niet bij hefc Ojarig bestaan der Maat
schappij?paste, en deelden ' onze bezwaren
dienaangaande mede. Détweede avoud leverde
tevens het .bewijs, dat er weinig overleg ge
bruikt was, want de uitvoering duurde tot
12 uur ongeveer en die avond was nog al aan
| de nederlandsche kunst gewijd! Hét vooroor
deel bij' ons nederlandsch ??misschien wel be
paaldelijk amsterdamsch ~- publiek, tegen het
aanhooren van werken van nederlandsche
toonkunstenaars is zoo groot, dat de commissie wel
eenige omzichtigheid had mogen gebruiken bij
de samenstelling van'difc programma, en al
thans te voren had moeten berekenen, dat er
te veel zou gevergd worden, niet alleen van
koor en orkest, maar ook van een gedeelte
ons van dezen
stem bezit geen genoegzame buigzaamheid,.
zijn voordracht is te stijf, te ' koud;
Schumann's 'juweeltje die Rose, die Lilie", door
een zware basstem gezongen t klinkt zeer
vreemd! Misschien' dat, indien wij even te.
voren Henschel niet gehoord hadden, ons oor- .
deel over den Heer JSlmblacl voordéeliger had
ziin. De Heer Riese kon den indruk
niet' maken en ? niet 'zooveel bijval verwerven1
als bij de Josüa-uitvoering ; de groote aria uit ,
Joseph van Mehul werd echter niet onverdien-.;
stelijk door hem gezongen. (
En hiermede achten wij onze taak als ver
slaggever van het drie-daagscli muziekfeest
der Maatschappij tot bevordering der Toon-;:
kunst als' geëindigd.' Er valt zeker nog veel.
meer te zeggen, voornamelijk wanneer wij ons
eerste artikel nog wilden voltooien en de vol
gende vragen daarbij zonden beantwoorden:
' Heeft de Maatschappij tot bevordering der
Toonkunst in de vijftig jaren vanhaar bestaan
aan hare roeping 'voldaan? .
Wat voor goeds heeft zij gesticht ? en wat
is er van die. nederlandsche ' maatschappij te
verwachten, indien zij zóó voortgaat ?
Wij zullen echter die beantwoording tot dezen
zomer laten rusten, en. .hiermede, afscheid, van
het concert-seizoen nemen.
W',
r, dat ik u vergeten heb of verg et en kan! Maar
wat zou ik u geschreven hebben .J Laffe
coquet, tenen van allerhande beuzelachtige deerns, die
zich heel wat voorstaan op haar geld en ge
boorte, misschien nog wel op een paar mooie
sekouders, dit, ze erg giaag laten kntenl
,Zal jk u lastig vallen met de praatje^ die de
hier vernomen moet o\er nieuwtjes van den
, da o, kleinere en grootere schandalen, die niet
half zoo interessant zijn, als onze gesprekken
pver liet mm&te voorwerp der natuur? Weet
ge wat nier, in de Haagsehe omsti eken,, schoon
sis ze zijn, dat -s alt niet te ontkennen, mg
, '?ieder oogen-blik voor den geest speelt? Wat
'jg -de natuur toch, heerlijk, maar wat woidt
ze door de menseden Bedorven! De boomeii,
, die,-wat oud of knoeierig worden, moeten weg]%
als vreesden ze dat er in de nafuur iets
natuurbjks zou overblijven. Kunnen ze ergen»
met voeg (ik vind dat het nooit voegt) een
rechte laa.n maken, ze laten het niet. Een
"boom met mos begroeid woidt slecht
onder' houden genoemd. De tale Gods in de natuur
begrijpen ze niet, noch in het zichtbare, noch
in de klanken. HjTiet tevieden met den jubel
zang 4er vogelen, laten ze opgeschikte man
nen met instiumenten komen, met bekkens
en pauken, bazuinen en trompetten om alles
wat er kalm was, in luidruchtigheid te doen
overgaan. En dat ia nog niet genoeg. Muziek
ware nog te gemeten. De Pastorale van Beet
hoven in den tempel der natuur kan ook
hartverbeffend zijn, maar wat helpen die
oogenbhkken als vlak daarop een Offenbach's
tralalallaliere of (toppunt van wansmaak) een
charivari of andere liuspot-compositie Tiet
oor? Vlies doet bersten! En toch, dan eerst kan
men nog luisteren, want voeren ze wat goeds,
wat degelijks uit, dan kruipen de Hagenaars
koes, koes bij elkander en babbelen, .dat al,le
zachtere pasages verloren gaan. Oppervlakkig
heid en onnatuur,,proza en innumaniteit, zie
daar wat ik hier gevonden heb,. buitenr en
bmn^n&liuis, en ik, die in.-ons zijka%iertje den
hemel op aarde heb genoten, .die daar;zooveel
vrede had met God, de menschen en den tem
pel der natuur, ik. die, door liefde en .trouw,
zoo zahg was, ik zou haar, die mij dit alles.
geschonken heeft.mijn wrevel.hebben kunnen
kenbaar maken., zoolang .ik er niet, iets .bij kan
voegen van weelde en.zaligheid!....... ...
, weet dan, lieve Augusta,.weet da»,da.t,
een mijner., liefste, wenschen, zal .vervuld wor
den, en die vervulling zal, niet. waar,,dat wil
len wij hopen, .leiden,.to,t .andere. verYuilïngen!
God dank, ik ga naar Italië!, Ha, ik moest geen
kunstenaar wezen .als mijn hart.,niet .in mijn
binnenste opsprong, alleen bij dit vooruitzicht!.
Wel is waar.zullen.,wij.nu- elkander..in lang
niet weerzien,, want .overmorgen .vertrek, ik
reeds, maar'alleen dopr, liet, vagevuur bereikt
men den hem.el! :~p"it myn helrword .ik^reeds
veilost... Hel, vagevuur,,hemel, 'tis'pfDante
reeds in mij. leeft!'Italië, ideaal..mijner,.wen
schen ... en toch, niet waar, 't zal niet dat
andere ideaal wat ik nastreef, uitwisschen,
mer-jelief! Geduld dan! Groet uwe ouders. Ik
ben te opgewonden om nog over iets anders
te schrijven. Wees gelukkig en blijf aan hem
denken die zich noemt
TJw innige vriend
Triomfantelijk kustte Augusta het -papier,
triomfantelijk vloog zij ook naar hare moeder
met den brief in de opgeheven hand.
Ha!" riep zij uit ik wist het wel, ik wist
het .wel!" .Ook mevrouw-Yan 't Oord was daar
over .verheugd ,en kustte Augusta hartelijk.
En .nu,, moeder, nu ga ikv met allen ijver aam
den arbeid. Nu heb ik moed en kracht her
kregen, .nu wil en gal ik knap worden!"
. Mevrouw schudde, even het hoofd. Waarom
juist nu, .vreemd .kind, vooral .dan als hij
je, vergeten liad, zou .de studie noodzakelijk
voor je zijn geweest."
y?0. neen, lees eens, -lees gerust dien brief!
Hij moet iemand naast zich hebben, die zijner
waard,.is,.moeder,,ja, daarvoor .zal.ik zorgen,
althans ... zooveel ik kau!" ,,.",
... En. jföevr.puw las den brief, maar -hpe,wel zij
haar dochter. geen, w.oord' er van zeide, maakte
hij to,ch. pp, naar niet geheel denzelfden indruk.
Met .die, kunstenaai'S-.d.weepergen-kou zij niet
medegaan, maar .onaangenaam deed het haar
aan, dat Yan Buuren er zelfs niet..aan scheen
te ,denken, voor .zijn vertrek Augusta,. ware
het oolt;.slechts,even,.,te ..komenizi&n. -. ? .?
;., De predikaut-wasiiu.geheelbedlegerig. Meer
en meer .werd zijn,bestaan;een .plante.nleven.
.'loch. .napcbi, hij-.npg.de,;vreugde.smaken, dat
zijne dochter ,haar examen ,deedr :.HiJ legde
zegenepd de 'banden...op vrouw en Mnd .en..,
was in kalmte heengegaan.
Wij zijn twaalf jaren verder en veel is er
veranderd in dat lange tijdsverloop!
Weder moeten wij Woerden bezoeken. Thans
echter gaan wij het- stadje in, waar wij een
groot huis, weleer een klooster, vinden, waar
voor met zwarte letters te lezen staat: instir
tmd voor jonge dames. Gij behoeft juist niet
hier te zijn om te weten dat jufvrouw Yan
't Oord institutiïce is, want hare school 'heeft
een. goede reputatie door het gansene land.
Ook zijn er vele-leerlingen, zoowel pensionuaïr
res als externes.
Ja, daar wonen .nu moeder en dochter. Me
vrouw is in dien tijd- eene oude dame gewor
den, maar ze houdt zich goed en is tevreden.
Augusta is wat minder- breed en rood en mis
schien, daardoor ook wat minder leelijk, ze is
er om zoo te zeggen'wat ingegroeid. Altijd
stil en kalm, altijd dezelfde van humeur, kon
ze ook altijd rechtvaardig blijven en dat juist
is het middel, om 'op' den duur door de leer
lingen te worden op dei handen gedragen.
Waarlijk vroolijk is ze slechts zelden 'en men
ziet het haar aan dat ze.heel wat aorgen, zoo
niet veel verdriet beeft gehad. Zoo stil als- zij
daar heengaat, met ernst en vooral mét liefde
alles aanvattende -wat haar'hand ontmoet,''is
zij eene persoonlijkheid die eerbied vergt, maar
ook geniet. ?'
. Hoe is Augusta aan dat instituut-gekomen ?
2e had het te danken aan den dood haars va
ders, want toen eerst herinnerden zich-eenige
oude vrienden dat waarschijnlijk wat hulp:hier
noodzakelijk-kon zijn. Yan een paar kanten
werd' de dokter aangesproken en die warme
?vriend der familie liet zteh'niet onbetuigd. De
gemeente had al lang-het plan gevormd om,
mocht eene goede^ persoon te vinden zijn,-de
kostschool, die -vroeger verloopen was door
slecht beheer, -weder in het: leven te roepen.
Men weet, hoe 't dan gaat,", het gemeentebe
stuur; is .gemakkelijk in zijne' voorwaarden,' de
vrienden brengen- wat' ge'ld: bijeen ? en in 'korten
?tijd 'was; de zaak beklonken,-,dat-dan'zeggen
wil, dat een paar vrouwen gingen' wonen in
een 'Onhuisselijk, hol gebouw» in de hoop van
te zullen slagen. Dagscholiëren kwamen dade
lijk opletten, en dat was ook goed, want wai
had men .anders rc'et die vertrekken, zoo grool
als balzalen, uitgericht! 't Duurde echter niet
lang of men prees algemeen het onderwijs dal
daar gegeven werd en nu is het instituut, na
twaalf jaren, bij al wat aan het onderwijs ver
bonden is, uitmuntend bekend.
Maar dan had Albert van Euuren haar toch
verstooten! Wie. had dat gedacht van een jon
geling 200 vol van edele aandoeningen en goede
voornemens!
Edele aandoeningen, wie heeft die niet als
hij, van de geheele maatschappij afgezonderd
in den dommel der langzame herstelling
voortdroomt! Goede voornemens, er zijn er die zeg
gen dat daarmede de liel 'is geplateerd1.
Zelfs als van Buuren eene andere soort
moe'der' had gehad tenzij er'dan ook eenander
soort bloed door zijne aderen stroomde zou
hijr vermoedelijk aan de idylle zijns levensmet
getrouw, 'zijn gebleven, .'want o, 'fc klinkt zoo
fraai'oin'altijd het schoone te willen bereiken,
altijd' dat. schoone n Gods nvervalsclite na
tuur te zoeken-én de mensehen slechts te
begchouwen' als de bedervers van wat er reiiis
en schoons bestaat, 'om in n woord voor
niets oogên te hebben'dan voor bet schoone,
iaarj evenals' 'élke ''ïnedailje' haar keerzijde
héeftj 'zoo- ook deze, en die keerzijde is'....
zelfzucht!
(Slot 'volgt).