Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
liezen en in - een gedachtenkring zich opslui- lezers &telligen afkeer koesteren \ an de deugd,
tende, die meer tot de wereld der droomen dan die hun met opzet in een romantisch verhaal
die dor werkelijkheid behoort, droomen in wordt ^oorgediend.
plaats van werkelijkheid gaan schrijven. Mi'-bchien geeft de belangstelling in haar
Ditmaal wilde mej. Stratenus ons Droomen en werk ons liet recht haar een goeden raad te
"Werkelijkheid geven. En thans reeds blijkt geven. In dat geval zouden wij haar aanbevelen
het dat zij de grenzen dier twee werelden minder engelsche romans te lezen en bij de
niet goed meer heikennen kan. ??beste hollandsche ter schole te gaan.
Het eerste stukje: Bc KUmop-pïant, is droom ___
noch werkelijkheid. De kleine plant, de
klimop, wil groot worden, rusten aan de breede
borst van den eik, en in een gesprek ttt&schen.
1) Wij ouiler.trepea
In de. tweede aflevering van W^ïem
-Fre\dien boom; en. het plantje wordt ons nu mee- deriJc -Hendrik, Prins" der -Nederlanden,- door:
gedeeld,,dat, .het.zaligheid .voor .het klimop- W. J. Hofdijk. "Haarlem H. D, Tjeenk;Willinkr
plantje.is langzaam ;voorwaarta te schrijden, wordt.de prins beschreven als zee-officier en
n'.: als- mej. Stratenus, dit in -een grootsch - gezagvoerder. Zijn reis naar Zuid-Amerika en
'nachtelijk uur" .gedroomd heeft, .zegt zij bij den Indischen Archipel en zijn verblijf'aldaar
haar,ontwaken vergezel mij naar den eeuwen- leveren de stof voor deze bladzijden; ^ .
;.;öuden--eik en vraag aan-de klimopranken wat ... . ._
"hui grootste'schat mag wezen. Zij zullen # yan de kompleete Gedichten van. Bernard
livn'ièt;' spreken van hun zaligheden, van de ter Haar, uitgegeven'door D. A. liieme .te
s liefde;"van'hun eik, maar van de herinnering 's Gravenhage . verscheen de zesde aflevering.
aair'de' jaren welke zij doorbrachten in het Hierbij is gevoegd het welgelijkend portret van
Worstelen naar- boven, 'naar hem, naar bun den, emeritus-hoogleeraar-dichter," uitgevoerd.
; ?geliik,"/. .."' ';;.''". .. .'."'? door D. J. Sluijter. ?- -' . -'?? - . ...
~::'~'Jufy'r/Stratenus ziet eerst in het leven wat . . ?
..??<, er 'geschiedt, laat haar dit vervolgens door - W. C. :de 'Graaff 'te Haarlem verzond het 2e
de boomen vertellen en daarna vertelt zij het deel van Ewropeescfie brieven door Fantasio.
de hoornen .nog eens na.- Het kon korter. Met een voorrede' van Ed. Busken Huet. ?
? '?Ziëlenadel" is. een no.velle. waarin zekere Deze brieven geven in een bont
verschei';Elle,n;.Hamilton verliefd.wordt op Humphrey denbeid een soort van overzicht der geschi
-Dojccastle.'; Deze beiden, die elkander heel lief denis van'1 de laatst verlqopen jaren.. Wie nog
;haddeu, zouden ook samen gehu'wd'zijn-, .had eens alde voornaamste gebeurtenissen die
tus'Humparéy niet - een' meisje gekend dat hem sc-hen den 27 Augustus I8tf7:enl9 Juli 1878
beminde. Magda-de Calonne woonde met haar zijn .voorgevallen, zich vo'or den geest wil .ro
:->mbeder. Het huis waarin zij zich 'bevonden pen' e'n te gelijk zich vergasten aan.tal van
geraakte in brand. Humphrey snölt: toe 'om geestige opmerkingen en gnaaksehe invallen
hen te redden. Magda was reeds in veiligheid van, een schrijver, die op de grenzen van het
?.gebracht,'doch door niemand bemerkt weer pessimisme. s,taat, en zeker pessimist zou zijn
door- -den- vuurrégen g'eslöpên -Om 'nog eenmaal als hij niet zoo . gemakkelijk de grappige, zij
het'-gelaat harer gestorven moeder te aanr der menschelijke dwaasheden ontdekte,
.kunschbuwën." Daar baant Humphrey zich een neu wij de lezing ook van dit 2e deel
metnawe'g'doör'de vlammen. Hij" redt allereerst met druk aanbevelen. . ; ....;?
-.helgrootste levensgevaar.'het lijk der moeder,
= jbonit"'terug om nu Magda ' mee te nemen, Uit Tiet ScMlder- en Dichterleven. Schetsen
doch. sou onder een balk verpletterd zijn, had en Beelden door Jan ten Kate Jr. en Albert
..Magda niet 'zich zélf daar onder geworpen om Reiger. Amsterdam, D. B. Centen.
Humpbrey's leven te behouden.' Beiden wor- Jan. ten. Kate Jr. en Albert Reiger hebben
den1'weggedragen. . . . Magda^ gewond en een. verbond gesloten om de w.ereld t
zege"Ijlmd. . Humphrey een weinig gekwetst. neu met hun. pennevruchten._ De-eerste, als
. - ;? .Nii ' ontstaat voor Humphrey de strijd: hij schilder geeft uit het schilderleven zijn proza,
nee'ft" Magda volstrekt niet lief, doch Ellen de laatste .als dichter ontleent aan de
dichter...hartstochtelijk. Mag hij .nu Ellen huwen, wereld zijn poëzie. .
wete'n'de ~ dat - Magda' hem bemint en steun De heer ten' Kate-vertelt niets bijzonders^
npodïfr heeft? . . maar als jeugdig- schrijver belooft hij iets,
om;, Hïj besluit" totv plichtsvervulling*' en Ellen dat er een zekere mate van natuurlijk gevoel
; op te., offeren om zijn leven zonder liefde te in zyn verhalen zich openbaart, dat prettig
wijden aan "Magda. "-"' . aandoet en hem behoedt y'oor 'de hoofdfout
;.. .Maar hét wórdt hem gemakkelijk gemaakt.' van beginnende letteroefenaars. Hij is
nietge.-Zijn:. moesler, do meest verstandige vrouw,- zwollen, of sentimenteel. De schildersvschrijyers
.''yin'dt zijn besluit uitstekend. .En Ellen ziet zijn zeldzaam. We hopen dat er ons in hem
m/;daVlië"t' haar plicht is Magda .haar liefde, een gegeven zal worden,. Zijn. vriend Albert
: en leven af; te staan, daar zij dat van Humphrey ' Reiger past zeer goed bij hem. ? Wat yan ten
gered heeft. Zij strijkt.hem nochthans de lokken Kate- gezegd is, kan ook-omtrent zijn
dichtyan :.het bedauwde voorhoofd en zegt: Eerst voortbrengselen.getuigd; worden. .
moet gij-met uw moeder spreken en ooi-deelt: . ; - . . ?-.. , ,
de.ze nw huwelijk met' freule de Calonne moge-; In De Gids komt een studie-; voor van C.
. ,lijk, dan zult gij daarnaar handelen, Ellen.gaat Honigh: Middel-Nederlandsehe Maria legenden.
dan'. o'ók. weldra heen om Humphrey des te ^ . - ? .
/betef in de gelegenheid te stellen Magda lief Een belangrijk boek, in de Weidraaimsche
.te.fe.ijgen: Dit gel-akte niet zoo spoedig, doch .Buehb.andkmg te Berlijn verschenen,- heeft tot
teülaatste toch vrij plotseling. Want op zekeren titel: Altmdisches Leben; het is" van de harid
;d"ag';dat Humphrey thuis kwam van een reisje,, van prof. Zimmer te Berlijn en op het
orien...yond ij zijn vrouw (Magda) in de Hnder-- talistencongres te Flo.rence.met goud bekroond.
Vkamer. met Kaar zoontje in 'de armen die Ook voor hen die hunne studiën niet tot de
luid' jubelend haar door de golvende lokken bronnen hebben kunnen doorvoeren'en; tóch
?woelde" ,en .riep het .knaapje: :papa, papa! belang stellen in dié, letterkunde en beschaving
'Dit'^roerde den 'koelen Humphrey zoo sterk, die de grondbeginselen dier gansche westersche
.dat1 hij 'óp eens Magda : nu werkelijk hegoii maatschappij in zich bevatten, biedt het boek
..lief .te .krijgen. . . - .. ? veel belangwekkeads. Het geeft aan'de>and der
,;;, Eïten "ha'd Humphrey niet; weer gezien in. oudei Veda's een b.eeld van den'geheelen cu
yelé;. jaren. To3n;zij eindelijk terugkwam vond turhistorischen toestand der Ariërs in.het
tijd1 zij'onder zijn kinderen er n, .die niet te perk dier gedichten. In eene reeks yan
hoofd~.teiimeB ;was. -Deze wilde, halstarrige bengel stukken behandelt het: Het land en zijne
be;Vor'dt door haar als gouvernante opgevoed woners;.klimaat, grond, producten; begrippen
;, tot" een e.del naënsch'. En Harold, de jongen van staat en
recht;-.landbouw.enyeeteelt;k-leer ,die rst ontembaar was, beminde toen zijn ding ? en opschik; levensmiddelen; vermaken,
'. papa";tydrtstocJitely'k, ? Bij de tijding dat hij, spel, dans, muziek, wagenmennen; wijze van
;.Harold; 'eerstdaags tot lid van hét parlement oorlogvoeren;'- eindelijk hefr familieleven,-'de
,za,r wórden. verkozen, wilde hij zich in zijn zedelijkheid, kunsten en' wetenschappen, dood
. vaders armen werpen,"wat zeker, dadelijk ge- en begrafenis eii het leven na-den dood.
/schied zou zijn. had de laatste'hem niet zacht Ieder onderwerp wordt door desbetreffende
tek._terüggenouden en gesproken: Eerst haar (Ellen) sten geïllustreerd, waarbij het gelukkig uit-1
? gij 'hebt het geön ander te danken." Een voor- komt dat .de: oude Ariesche dichters zér
,;"be)éd waaruit: tevens kan.blijken, dat den'on-1 realistisch te werk'gingen, b. v. _3f«ïs:"?Aan
, .stuimigën jongeling, diéteêderheid was deel- mij, uwen zanger, knagen de zorgen, als muizen
vajchtig^ geworden, welke alle personen die in aan hunne staarten;" of: Met vrouwen is'
,d.it.'verhaal voorkomen, kermiei'kt. ' geene vriendschap mogelijk, hare harten zgn
.;. .'Zielen-adel b>h,bort'tot..de'Droomen. Deze gelijk die der hyenaV," de, lichtbruine wolf
?'pers.cmen zijn allen onwaar, en Werkelijkheid zag -mij eenmaal, toen ik op alen weg. ,gihg;
cis-nïr '-'alleen de 'mislukte, poging' van'mej. maar vol vrees, sloop hij heen . als een
tiin^?Strateöns, OEn de hoogste deugd te schetsen.' rnerman.- wiens ribben , pijnlijk, zijn van den
?-;-, Arbeid 'en "Terth'a gaan wij met stilzwijgen" harden arbeid." . Ik draaf u na als de1 ólifan.t
.voorbij. Ee-neeréteékén'''vërdi"ent vermelding.' zijn. wijfje." Een slingerplant: -?gij slingert u.
Had; jkffr: Stratenus kunnen besluiten bij'Paolo ' omhoog- langs den boom als een verliefd meisje,
.. Maisetti's dood het verhaal te eindigen het' gij-göudkleurigé, gelukaanbreagende, prachtige,.
'-. had' n trag'lscheri indruk achtergelaten. We ' geurende , genezende plant!"
...Jconden op''een novelle, wijzen diéeen groot' Vele symbolen, in onze litteratuur bekend,
/.aaiïtal in"d"ë> schaduw stelt. Wie het betwijfelen' vindt inen'reeds in deze terug, . ofschoon'men
inp:cht:. uit.'Drooinën en Werkelijkheid hlijkt, ,nog' weinig aan symbolen dacht. De levende
.-. daf'^è.'schrijfster talent bezit en er voor de'natuur, is ei- alleen, de Ariërs, dachten'er over
{.kunst 'ists,; misschien' veel, van. haar'té:ver- als Darwin, en'zagen veelal in den mensch het
...yabhteïi yalt. '?'Maar haar weg is niet zonder l hoogbegaafde, dier. Tij fofferdieren zullen aan-.
, vóétaügëis' en kleinmên. Mej;' Stratenus heeft'genaam:zijn aan Bhava: het rund,; het.paard,
...een; :t.e,groote neiging to.t bespiegelen, zonder de mensch, de geit. en het schaap." jSaden
'diepzinnig genoeg .te zijn' om ons bezig 'te '.priesterstand, de kaste der, krijgslieden
enan1,honden," zij tracht somwijlen ;dpor'én opzich- j deren r worden de dieren geschapen, in vijf
tig'gewaad; magere onbeduidende gedachten j groepen -r- die een baard ' hebben zult gij
-' een ;schijn van voornaamheid' te geven en' mensch noemen; die zonder hoorns zijn
paar^.danV^wat 'hét .ergste' ons doet vreezen,'haar den; die .aan 'de eene zijclösnijdende tanden
--.j vêrnalén"'moéten zielen redden, zondaars be- hebben, runderen; die boeven Kébben als eisn
?f .keerên: "' "" .'.'"'.":" ' '; "."' . ' " "'" Schaap, schapen; die geiten'zijn, noem ze gei-.
.-;;, Had mej. Strrttenns' 'zich niet in het hoofd ten."-- .?Drie dieren grijpen met de hand:
?-?gezet in 0iacomo pns te toonen dat bet zede-, de menscb, de aap'en. de olifant."
? . lijk voorbeeld weldadig perken kan, 'Eén Eere- . Hier en daar bladerende, stuiten wij op vél
..: £ee/«& was een aantrekkelijk yerhaalgébleven zonderlings en veel schoons; het volgende
ge;"; tot' deiTemdëVe.'"5loèst iü'ZieUnad-el iiiêt de ''bed aan den nacht moge een- voorbeeld 'ysin. het
,.. ware ? deugïi g'eschïlderd; 'worden^ ''Ellen en-laatste zijn-: ...
mevr .'Dörcaistle even als Humplirey zelf zouden O nacht, het luchteuim , boven de aarde.
;goé;de'portretten hebben kunnen Wórden, want: werd. ...vervuld doorT.de wonderbare
scheppin^méj.'-Stfatenus teeke'nt :niet onverdienstelijk. .' j.gen des vaders,, gij breidt u uit tot zijn ver/v
'?..-s ..-Zou: werkelijk dit -talent'gedóemd:zijh téhe-^ (heven,zetelv .en de.fonkelende .duisternis, rolt
/''zwijkeji'"''phder reeh-'onvérstandig'""strèven1om-2ich om ons .heen., .---..-, ? '?? >. . ... -"
nacht, zouden we gaaine uwe andere grens
bei eiken, gij gunstige, uw einde bereiken.
Uwe alles oveiziende wachters, o nacht,
negenennegentig zijn zij. achtentachtig zijn
zij, de bespieder.--, en zevenenzeveutïg.
Zesenzestig, gij^ iijkc, en viji'en-vijftig, gij
schooue, vif5! en veertig en dueendertig, gij la
vende en \oedende.
Tweeëntwintig hebt gij er, o nacht, en elf
is het mhibte getal; met al deze M^thters be
schut gij ons, o dochter dca hemels!
Geen. dcoaon, geen booswtcht hehbe heer
schappij over 01 s, geen kwaadgeainde hebbe
macht, moge heden geen dief onze lundeien,
geen wolf onze schapen in gevaar brengen.
Geen roover onze paarden, gij goedertierue,
geen.,boo?;e sirenen onae mannen; mogen dief
en roover verre, van .ons. hun pad zoeken.
. Voorbij glijde de slang, voorbij de boosaar
dige; verblind, o nacht, de slang met den
gifHgen adcTüi, ontneem, haar den kop.
Verbreek de kaken van den wolf, en houd
den, dief gevangei); in u, o nacht, vertoeven wij,
zullen wij vertrouwend slapen; waak gij over ons.
Verleen uwe "bescherming* aan onze runderen,
aan onze paarden en aan onze mannen." t
Vele vragen blijven nog onbeantwoord, O; a.
Omtrent dei rechtspleging, omtrent den ouder
dom van het, .kastenwezen, de, invoering van
het. paardrijden, de. vormen van het huwelijk
en andere; omtrent andere geeft prof. Zimmer
.nieuwe denkbeelden; o.ver het geheel is het
boek; evenzeer, voor den nieuwsgierige als.voor
den geleerde, eene aandachtige^door lezing waar d.
Het. hoofdst.uk over familiebetrekkingen, huwe
lijk, zedelijkheid, polygamie, behandeling der
afgeleefden,. .het, lo^...der weduwen, slavernij,
echtbreuk, ook dat over -kunst en wetenschap,
en dat over het leven na den dood, bevatten
zeer belangwekkende bijzonderheden,^
Over enige' nieuw-opgerichte fransche tijd
schriften sprekende, : schrijft G. Monod dato
22 Mei: De fransche pers is' verrijkt geworden
met twee .organen. De Globe is een dagblad,
geleid door leden van het Linker. Centrum,
dat zich ten doel stelt", op de wijze der
engelsche bladen, acht pagina's daags in het leven
te roepen. -Letterkunde, wetenswaardige op
elk gebied, en buitenlandsch nieuws bekleeden
er een veel"grootere plaats dan ia de gewone
bladen.- Ongelukkigerwijze beantwoorden de
eerste num m e i's lang niet aait dit aantrekkelijk
programma. Daartegenover raag men onver
deelden lof geven aan de wijze waarop de uit
gevers van ia me moderne hunne taaie be
grepen hebben'. De' meest schitterende onder
deiparijscke kunstenaars en schrijvers bij el
kaar te brengen, de romanschrijvers, de kunst
en . letterkundige critici, de dichters, en aldus
een geïllustreerd weekblad te-stichten dat te
gelijk interessant,, beschaafd, onderhondend, en
respectabel zal zijn, dit was hun' doel en tot
heden hebben zij het bereikt. La vïe parisienne
dat zich. ook ten doel gesteld had;het orgaan
der elegante kringen te zijn, is reeds lang
enkel' uit ch'roniq;ue'::scandalense en aardig
heden van twijfelachtig 'gehalte samengesteld;
de teekeningen zijn grof, eti het bevat, niets
vëredelends; in een fatsoenlijk : salon kan
men hét'niét "op-tafel vinden. Ldviemoderne,
integendeel,- bij Charpentier uitkomende, onder
redactie van .Bergerat,- geeft bij keurige tee
keningen van Butin, Detaille, Meissonier, Leloir,
ook-' keurige artikelen van Daudet, Duranty,
Silvèstrë, etc.j een goede keus van kunstkri
tiek, letterkunde, novellen, schetsen van het
moderne leven, bijna allen zonder uitzondering
beschaafd; en goed- geschreven, terwijl geen
enkel zelfs den meest kiesehen smaak kan ver
schrikken. !
'?" Nieuwe' uitgaven.
D. Burger, Handleiding'[' om- Jict N
eutoGrieksch te leeren spreken. Onder medewer
king -van Prof. Theodorus N. Phlogaïtis te
Athene.-Deventer, "W. F.-P. Enklaar.
.S. A. van .den Hoorn, .Het socialisme, oor
sprong, karakter en genezing. Delfzijl, Jan.Haan.
1 J.- C. W. Loos, TJittr&l^tl uit eeti rief.
aden--WeW. Gest.'Heer Mr. H. H: Tels, in
&ake de ? handelingen der Afrikaansclie
Han.. Rotterdam, J. H, H.
Rothmeijer.: ': .. . - ?
Xavier de Montépin, Een geruïneerd edel
man en eene rijke eourtisane* Kaar het Fransch,
e afl. Middelburg, F; B. den Boer;
Wilkie Collens, Het spookhótel. Uit het Eng,
, Ed." Jenkins, De"diiwelsketen.. Schetsen uit
het .volksleven. .Voor. Nederlanders bewerkt.
- Ds. Theod. Jorissen. Palamedes en G-ijsbreglit
van Aetnstel. Kritische studiën.
G. Samarow Hoogten en Laagten. 2e afd. G-oud
en "bloed. Uit bet Hoogduitsch. 3e en 4e deel.
't Klinkt wel zonderling, maar eenfeibishet,
dat een plattelandsstad een Kweekschool voor
Zeevaart bezit, zooals nergens in Europa eene
bestaat. Wél heeft Engeland even als 'wij een
opleiding van jeugdige knapen tot matrozen, ..
maar dan is dat alles ingericht zooala op de op- ?
Itidiugsscheptm -Admiraal van Wassenaer, te
Amsterdam n Anna Paulowna, te Rotterdam,
d. w. z. uitgaaude vtm den staat, nergens
'Parys, 29/Mei. .
Heeft de politiek eenigëweken, gedureïde
verdaging der Kamers, vacantie gehad, ze
heeft het verzuimde met reuzenschreden
inwant'sedert de wetgevers weer "bijeen
,' volgen vragen en interpellatiën elkander
Ectrl Grey, Höw steil we retain the colonies?
Fred.' Meigers,. .Victor Hugo. Sïs.ffenry Tftompson,
ood aad.ïeeiliag. . Roèert Lirwe M. P., Eeeipioeity
and fi'ée trade. ??James Payn, .The cri.tic on. the
jjeartJi. _^ Col. GeorgéCTiesny, the Indian Serviees.
Edm, Gurney, Our .music and musical criticisra.
Hoïyoafte, State sócia'lism, v W, -21. Glafótone, M. P.
Greecéand the Treaty of Eerlin.
kanonreënGin7ichtmg''aa"ngewezen worden, eteij ^oedig ?p als vuurpijlön bij een v
urwaar door de philanthropie zooveel goeds werk' en T0.?r «^nlijke wetsontwerpen heeft
met zulke'uitmuntende resultaten is tot stand m^f £een_ ^ ' ,. . .. _ _. , -, , -,
.i, | vrees met, mijnheer de Redacteur,.dat deze
Verwaarloosde knapen tot degelijke matro- fe^elen f?60^8 df voorloopers zijn van eene
n te vormen, en daardoor voor de maat- ^nppolmeke uiteenzetting; de telegraaf
verL -iuuj j. ^ - i vult dat ambt de geheele week en ae
daghappy te behouden wat bijna verloren was, ,, n ,. , , .. 6 , .. , ., ,. . b. ?
Vi . ,r i i, iv j bladen lichten die gestadige mededeelmgen
is edel en grootsch en voorzeker hebben de , -.-,-, -,,??-
-- T_, j T-ivir 11,1 7 veel te grondig toe, dan dat ik mij zou
oprichters der Leidsche Kweekschool voor Zee-, , ,°' , ?. ,. - ~ ? ?
? , ,-, -r , T-, vermeten, uwe lezers met herhalingen te ver
vaart, waarvan thans nog alleen de neer .Dr. > . , '
A. Rutgers van der Loeff in leven is, daarvoor '
den dank yan honderden verdiend.
De Kommissie van oppertoezicht en beheer,.
gesteund door de subkommissien in verscheidene
Iets anders is het evenwel, politiek, buiten
lateu. Ik heb reeds gelegenheid gehad
betoogen, dat dit niet kan, daar hier alles
""t"*T'"".r'i'Ii »,v ""Tl , in de politieke draaikolk wordt meegesleept.
gemeenten jan ons vaderland, heeit gedurende ,-. ?, l , , .. - ,", f f,
j?4. -? 4.- '* ? , v, i?i De heerea. courantenschnivers belasten . zica
de twintig jaren yan haar bestaan, veel voor i - J
,
-, m j.- i j?c ? A i. j. j t. 4.' 'daarmede, en geen wonder In geen land
den matroos en onderofficier .tot stand weten te , ,, .' t , , . &n
, ?? i m. ? j i j? n i--i ^ , wordt er aan hetgeen de eene r andere
coubrengen; zij heeft m dat afgeloopen tijdperk! fa
van honderde knapen, krachtvolle en ferme1
matrozen zien opgroeien en dat nu de
inrichMax. du Cffm-p, La coinmnne a l'hötel.de ville.
Alfred Mézières,"(fe l'Aca'd.) les Mirabisau. Aug,
Henri de Rohan. Brunetière, La litteratnre
francaise au Moyen-Age. Aïbèrt'~$uruy, La libert
d'easeigjiement. Wuldeff', La Kusaie. GeorgéLafenestre,
Les dessins-. &$s maitres. anciens a l'école des Beaux-aTts.
Be Kweekscliool voor de
' -., ? ; te leideH.
rant verkondigt zooveel waarde gehecht als
hier. Vandaar dan ook'-dat journalistiek" hier
tot alles kan voeren, en men heeft er
scbert""°T"" ""*'""?,"". *""""" "" """"""'""X1*! send bijgevoegd (hét woord is van een "jour
een nieuwen tiidkrmg te gemoet gaat, pleit .. ,, J7 , , \ , , , . n \
i i, i £e 7-1 i -j UT j i : nahst) dat ook net vak tot alles voert,,op
zeker voor haar voortreffelijkheid, t Is dan ook | ; -, , , , , , , , '' l
j , . .. , j ii ^ -n voorwaarde dat men het verlate! . , .
dat wij er heden een enkel woord aan willen
ting met verjongde kracht en nieuwen moed
wijden, met liet oog o-p de aanstaande openstel
ling en het in gebruik nemen van het nieuwe
gebouw, dat vóór het oude een plaats heeft
gekregen en door ieder fraai en doelmatig in
gericht wordt genoemd.
Door den architect J. Blan^jaar ontworpen
en gereedgemaakt door den aannemer S- van
Leeuwen, die . beiden op bouwkunstig gebied
reeds menig proefstuk geleverd hebben, zal dit
gebouw met zijn front en inwendig getimmerte
een goeden indruk te weeg brengen. Ter lengte
van bijna 30 meter, heeft het een breedte van
bijna 11 en een hoogte tot aan de lijst van
13,5 meter1.
Het gebouw is in twee deelen verdeeld door
een vestibule en de portalen verbonden door
flinke breede trappen, terwijl een poort hiertoe
toegang verleend. Boven die poort is een ronde
Waar is het, dat de meeste belangrijke
mannen . en die welke, ofschoon minder, uit
nemend, heden hooge posten bekleeden, be
gonnen zijn in couranten te schrijven. Ik zal
ze u dan
zou al te
ook niet opnoemen,
lang worden. Laat
want de lijst
mij alleen er
aan herinneren dat Thiers in het journalisme
debuteerde, ei) de meeste mannen van zijn
tijd, die op den voorgrond zijn getreden, het
zelfde middel te baat namen, ofschoon de in
vloed der courantenpers toen veel minder groot
was dan heden ten dage.
Hetgeen men tegenwoordig door behendig
ingericht drukwerk onder dit spoedig te .be
wegen volk kan uitrichten, grenst soms aan
het ongelooflijke.. Het zij .mij vergund, n
voorbeeld uit velen aan te halen.
Een korten tijd geleden vestigt zich in Ho. 17
?L. i , . n , i -i i i Faubourff Montmartre, een zekere heer M.
nis aangebracht, waarin een borstbeeld van!,, , .°TT?' . ,- , ,.,- ,
wijlen den Eere-Yoorzitter, Prins Hendrik', dat pardeapmne. 'Hg geeft zich den titel van
door bijdragen der inwoner* van Leiden, eer- i J>ankie^ huuft ^en ruim. kantoor en talrijke
lang zal geplaatst worden. Dat zal dan de | bedienden. BO dejaatsten drong hij meestal
eerste zichtbare hulde zijn aan de nagedach- 1 er P aan dat zij als waarborg, voor hunne
tenis van' een groot weldoener. Zoo ergens, 1*?^ een kl«nef of grooter sommetje gelds
dan is voorzeker de kweekschool de plaats waar | ^ nhem moesten deponeeren, hetgeen de arme
dit het eerst met volle recht kon geschieden, i s«^els, .die wellicht maanden te vergeefs naar
Verder syjn op zijde van die nis attributen eene ^trekking hadden uitgezien, zich. dan
aangebracht, betrekking hebbende op den aard <* getroosten. Mi begaf
.
zich aan
Mi ega onze
het werk. Hij trad in onderhande
der inrichting.
Grelijkvloers bevinden zich aan den lin
kervleugel de hutten en conversatiezaal
(longroom) voor de aan de inrichting ge
detacheerde onderofficieren, waarachter een, . .
badkamer n het brahdspuïthok zijn aange-1lan^' de "P°Pu]aire' verzekeringsmaatschappij
bracht, terwijl de rechtervleugel de bergplaats te«en onffevaUen werd aangeprezen. .
voor victualie en de bottelarij bevat, in welker . »e «/culaire was verlokkend, l^t plan op
onmiddellijke nabijheid de kombuis, buiten het fchz«lf beschouwd scheen goed Mr. D.-had
ling met een groot 'advertentie-kantoor, dat
in alle couranten voor hem reclames liet plaat
sen, en alle stadsmuren met reusachtige p!aka.-~
ten bedekte, waarop dan in letters, een voet
hoofdgebouw, is
gemetseld.De eerste verdieping bevat aan de eerse zijde
de be&tuurskamer, directeurs- en spreekkamer,
benevens een wapenkamer, terwijl de andere
helft eu evenzoo de tweede verdieping slaap
en eetzalen zijn, zoodanig ingericht dat iedere
jongen zijn kooi en plunjes onmiddellijk bij
de hancl heeft, indien hij diünoodig mocht
hebben. Verder zijn op die zalen kasten aan
gebracht tot berging van koinmaliewant en
wat er meer noodig mocht ?.ijn voor iedere
hak, d. i. voor iedere afdeeling jongens, die
onder toezicht staan van een matroos of mari
nier, als bakmeester.
Het geheel wordt gedekt door een zolder,
die een flinke gelegenheid tot berging van
scheepsbehoefte aauhiedt.
Alles is ruim gebouwd, van gas en
duinwaterleiding voorzien en zoodanig ingericht, dat
het tot verblijfplaats van ruim tweehonderd
jotigens kan strekken.
Om nu de uoodige ruimte te verkrijgen voor
(grootendeels' op crediet) 190.000 francs voor
die publiciteit uitgegeven en. wist wel wat hij
deed. De slimme vos kende het temperament
zijner laiidgenooten. U, en mij, en iedereen in
ons nuchtere Koorden zoude het onbegrijpelijk
voorkomen dat het voor D. genoegzaam was,
zich bankier" te noemen, om het publiek naar
zijn kantoor .te lokken. En toch. was het zoo.
Men . bracht hem het geld t' huis, circa twee
millïoen francs, heet het, en toen... l ... was
de vogel gevlogen! Ik bevond mij juist gisteren
bij .Coops & Co. de hollandsche wisselaars
(ik kan ze als eerlijk en solied aan onze land-,
genooten aanbevelen; adres Rue delaBourse)
toen iemand,, tot-de geheime politie behoorende,
binnenkwam, (en eene lange lijst van door D.
ontvreemde waarden, .met het signalement van
den schurk, bracht, met verzoek, een en ander
als het daar voorkwam aan te houden. Het
zal wel onnoodige moeite zijn geweest want
ofschoon men "beweert dat, om zich te verber
gen, geene betere plaatsen bestaan dan Parijs
...?,. .£,?^ .^^yg,^, ,w ^ Londen, twijfel ik toch zeer dat liet
gestohefc gebouw was het noodig dat een gedeelte 1 ^ } ;^ ^?i_;;i-5~i,^^ i J?-, a"
der stadsgracht werd aangeplempt. Dit gedeelte
plus minus 600 Mr., zal op den bepaalden tijd
gereed zijn en zoo zal het een en ander niet den
len Juliaanstaandein gebruik worden genomen.
Ook de oude gebouwen zijn in een nieuw
gewaad gestoken; door verschillende verande-,
ringen en verbeteringen is alles ingericht tot i11] 6Pral1
1 als journalist gelukt een belangrijke rol te
spelen. Noemen wij slechts ,Girardin die aan
zijn vak trouw is gebleven, John Lemoinne
van het Journal des Débats" en, onder de
meest bekende, den onlangs overledenen Vil
len geld zich nog op 'rankrijk's bodem bevindt.
D.'heeffc.de hefboom der pers gebruikt en
hy is ook een dergenen die, door het vak te
verlaten .in den volsten zin des woords ver.der
is gekomen.
Zoo werd het.woord dat ik in den
bedoelt. Meaif
de deugd te verheerlijken ?
Wij -hopen iets beters.
In u, wier andere grens niet gezien wordt.
noch wier einde, gaat alles te ruste, wat zicli
Do schrijfster moge inzien dat de meeste beweegt; behouden, o duistere, uitgestrekte
- Leiden besdt een' inrichting waar geheel Ne
derland roem-: op kan dragen; een'inrichting
,die,: 'door een. ruim-twintigjarig bestaan, be
wezen ; eeft n levenskracht te bezitten, welke
onze Marine en ook gedeeltelijk de koopvaar
dijvloot ten goede is gekomen, en ofschoon
eenigen 'tijd geleden op den rand van haren
ondergang staande, eerstdaags weder als een
feniks'uit haar aéch zal ?verrijzen.
school en leeraalen, terwijl tevens een speelzaal
en een overdekte speelplaats gelegenheid tot
veelvuldig vermaak zal aanbieden. Onder de
verschillende 'uitspanningen behoort ook het
lezen, doch... de boekenkast is vol ruimte.
Wie wil een handje helpen om haar te vullen
met boeken?
lemessant.
De geheele staf van den Figaro bestaat
trouvan zelf dat dit alles geld,heel\??. ,uit eig^a^diSe peoonages, en .welke
} u i j. ? j- j T j -ir ? t politieke richtmg men ook huidige, *-'~~-*?*-??.-«
veet geld kost en indiende Ivreede Kamer met r . . , , , . . '
1 men hun met betwisten.
de jaarlijksche subsidie had toegestaan, dan
was van een vêrgrooting en verbouwing niets
gekomen. Dank zij de pogingen der Kommissie
is alles in stand gebleven niet. alleen, maar
zelfs uitgebreid.
' Moge het nu der commissie van
oppertoeziclit en beheer en den volijverigen directeur,
de heer .0. H. de Goeje, genoegdoening ver
schaffen, als het gebouw ook gevuld raakt en
De redactie vormt ,eea uniek geheel, en op
de Figaro kan men het motto van een krui
denier in den faubourg Saint-Martin toepassen:
Spécialitéde n'importe quoi.
De Figaro" is een der relilden diéwij.van
het tweede keizerrijk hebben geërfd, en het
blad is bijzonder smakelijke lectuur voor het
groote contingent onzer bevolking dat steeds
...... , , -, ,
.. , , -. . ? op nieuwtjes uit is, eii ook tegen ae
contra211 hunne zorg over een groot aantal jongens , F , ... Jj -, , ... -, -, r , i .
ta J band-artikelen der legitimiteit en het
clericai ., , , ,
kunneii uitstrekken.
Nog een enkel woord ten slotte.
De Kweekschool is voor velen geen
vreemiisoie met opziet.
Figaro's" sedelesr is, zachtst opgenoraea
. ., , , . -i-, , uiterst verdraagzaam, en sedert jaar en dag
delinge, maar toch is zii aan vele anderen nog', , , .. '- -, w -i i
-,«-.. -, -r -u ?, - ? ?? laat hii, o. a., geene gelegenheid voorbijgaan
vreemd. Om die onbekendheid eemgszms op' , , 3 ? i ir i 11
-, , ,,, .. -, , . , . , F om het weder mvoerett der publieke
speeibante henen achtten wij het met onpas iets van A r
de Inrichting te zeggen en mochten er ónder
de lezers van De Amsterdammer gevonden
worden, die er meer van willen weten, dan
ken te preêken.
Waar is het, dat Enghien,"
(Yillemessantbe-zat er een groot landgoed) voor zulk een
inverwijzen wij
den directeur de?
richting als geschapen is en evenmin kan het
,-,.,,. n-i ? i - ontkend worden, dat ten opzichte .van publieke
Kweekschool, die op aanvrage voldoende in- iv, i i - ?? ? ? i,*.
,. , ,. , ., ? / , P .. speelbanken de zienswijzen van geer oprechte.
lichtingen zal verschaften. .Lu. .. die voor een * -, ,», j -u ?? T
0 'zeer zedelijke mannen erg verdeeld zijn.
Ierhen naar
op
of meer rijksdaalders per jaar lid van deze
wijl eenigen uitroepen: vade' retro Satanas!"
philantropiscbe stichting wil worden... dege-i ? ? -,?- - -, - -, ,. - 3 , . ?-, .-,
1 r, . ,°n i ., . ,, zeggen de anderen dat men doe wat men'wil, de
daarvoor is lederen dag opengesteld.1 D0
, /:.'-" JAN H. ??
speelzucht, in het menschelijk geslacht toch
niet kan worden uitgedoofd, en liet dus béter