Historisch Archief 1877-1940
DS A H: S T E T> > A IvïM S R
VOOR HEDSRLAHD.
[etudeerden onder omstandigheden als die van
'ij [e Francais, als zij na' zulk eene studie een
root drama of blijspel op-voerden, de
voorle elling evenzeer de aandacht van fransche
ritici zou waardig zijn als die van de Gomédie
rancaise de aandacht der Engelschen. En als
m lén zich zulk een Toorstelling denkt, zou zeker
ie e heldin zijn Miss Ellen Terry, die .voor hét
igelsch tooneel kan genoemd worden wat
arah Bernhardt f-v.oór het- fransche is. Hoe
jDQgelijk de twee actrices ook oppervlakkig
jhijnen, hare methode is dezelfde, met andere
oorden, beide zijn ware tooneelspeelsters.
ilfet zij. hier dadelijk bijgevoegd dat Miss Ellen
rry niet zulke gelegenheden heeft gehad hare
ot enten ten toon te spreiden als Mlle Sarah
te.ernhardt zijn ten deel gevallen', ook heeft
i nog niet die volmaaktheid in de kunst
bedkt, die Mlle Bernhardt, als zij zich de moeite
'': voor geven wil, kan ten tbon spreiden,
iliaar op beide kan men veilig den veel
miselruikten term genie" toepassen..Evenals Sarah
usernhardt heeft Miss Ellen Terry dien schijn
n.an plotselinge ingeving waarvan wij
hier-erbven spraken, evenals bij deze, neemt alles
haar deel aan de gedachten, de houding,
lij3 gewoonten, van elk karakter dat zij-voor
in lelt. Zoover gaat de. gelijkenis; het verschil
riisschen de twee ligt geheel in hare
persoona'jkheid ea dit is zeer moeilijk in woorden
raleer te geven. Een, goed acteur is, naar de
ii elegenheïd het eiseht, iedereen; maar hij is
ak zichzelf; en als Miss Ellen Terry en
e-[lle Sarah Eernhardt beide Lady Maebeth
jpuden spelen zou ongetwijfeld dit spel in
n-side gevallen uitmuntend zgn van waarheid
di toch geheel verschillend Zelfs al was
iiï"" opvatting geheel dezelfde, hetgeen niet
reaarschijnlijk is, dan zou toch de
persoonlijknid der actrice haar geheel verschillend
weerneven. - Een ander punt van overeenkomst
n wij hierboven noemden ligt daarin, dat
zoowel in blijspel als in treurspel
uitafamten, iets hetwelk Rachel nooit mocht ge
kken.
ig-Mlle Sarah Bernhardt speelde in 't begin
e^.eine comedies met aanstekelijke vroolijkheid.
il-Üss Ellen Terry had vóór haar optreden als
iJórtia in The MercJiant of Venice in het
ikince of Wales-Theatre bijna niets anders
Ufespeeld. "Natuurlijk en bekoorlijk en waar te
nn in een comedie in proza is reeds veel;
Maar vele actrices zullen hiertoe in staafc zijn
?nder dat 2ij aan poëzie haar behoorlijken
fiytknms, gewicht en schoonheid kunnen geven
ai tegelijk- zoo natuurlijk zijn alsof zij proaa
ifiiraken. Dit deed Miss Ellen Terry onder
tpideren in de rol van Portia, waarvan zij een
leer aantrekkelijke en levendige creatie
geiïaakt heeft. Het aardig impertinent praatje
farer hare aanbidders in de eerste acte met
aiire vertrouwelinge, debiteerde zij met een
Ltjheel ongewone bekoorlijkheid, met een zeer
fd sschen wenk gaf zij te kennea waar hare liefde
kerkelijk geplaatst was. Tot Bassanio sprak
Jij met eene mengeling van waardigheid en
ederheid. Het is niet gemakkelijk dit karakter
iusequentte doen schijnen. De bedorven
schoonad, door liefde beheerscbt moet
overeenge?acht worden met de vrouw die gereed staat
in plan, fantastisch en avontuurlijk als hare
ituqr, met kalme vastberadenheid, met
voorchtigheid en moed, uit te voeren, tot redding
in den vriend van haren bruidegom. En
efet overweldigende waarheid ging de
beminelijke advocaat, die zelfs de onmeedoogeuden
et goedertierenheid wist te vervullen, over
den wrekenden engel, wiens zwaard,
een'aal opgeheven, niet kon teruggetrokken
orden.
;In Ophelia echter heeft Miss Ellen Terry
:ch als de eerste engelsche actrice doen
kenn. Hier vooral is de uitvoering zoo
vol:aakt, dat ieder woord, iedere geste eerst
ihijnt te ontstaan uit de aandoening van bet
ogenblik. Het pathetische van hare
krankfeF
kuiglieid is niet beter bestudeerd- of
natuuriker dan de eenvoudige aandoening in het
oneel waarin Polonius Laërtes naar het
iip zendt, waarin Miss Terry het
onbelang' jke van het tooneel doet vergeten, door de
:nvoudige wijze waarop zij als zuster
belangelt in haar broeders vooruitzichten. Zij
eet in, de rol van Ophelia een consequentie
* i brengen die tot nog toe meestal gemist
rd, zij weet hare opvatting te doen gevoelen,
' denkbeeld door te voeren. Vooral in het
tooneel der krankzinnigheid komt dit uit. Hier
geeft zij, in plaats van het onsamenhangend
uitstootén. van losse zinnen, een begrijpelijke,
zelfbewuste, een,(als nien deze schijnbaar tegen
strijdige woorden gebruiken mag) consequente
beredeneerde krankzinnigheid. De macht van
hare gelaatsuitdrukking, haar geste en toon
vertoonen het ontstaan van haar
ziekelijken geestestoestand in ieder onzamenhangend
woord dat zij uit. ledere afgebroken volzin,
ieder vreemd beeld wordt haar ingegeven door
eene herinnering van den tijd vóórdat zij het
verstand verloren - had. De overweldigende
kracht waarmede dit opvangen der verspreide
draden harer gedachte wordt weergegeven, is
onweerstaanbaar.
kunstwerk geboden, maar te vergeefs, hij wil
er geen afstand van doen.
-Men herinnert zich het werk van Generaal
Palma di Cesnola over Cyprus, TO! merkwaar
digheden en degelijke antiquarische studiën.
De generaal heeft het museum dat bij verza
meld had, en dat aan zijn boek ten-grondslag
strekte, aan de stad New-York cadeau gedaan
en. heeft thans aldaar de betrekking van direc
teur-generaal van het Metropolitan Museum
aangenomen. Hij zal tevens een degelijken en
rijk geïllustreerde d catalogus van zijn Cyprische
schatten uitgeven, waarmede Europa zich zal
moeten troosten over het verlies van deze be
langwekkende collectie.
geëxposeerd. Bij het in de lucht vliegen van
zijn Pompejiseh huis aan de Theems voor eenige'
jaren, is een groot gedeelte zijner
kuastscliatten verloren'' gegaan, die er een der fraaiste
privaatmusea van Grrieksche en Romeinsche
kunst Ttan maakten.
In Mei en Juni 1880 zal er te Londen eene
De eerste opvoeringen der-ComédieFrangaise tentoonstelling van-kerkelijke kunst gehouden
te Londen hebben de pennen van alle Engel- worijeili
scbe critici in beweging gebracht. Op den eer
sten avond zou Sarah Bernhardt volgens het m -T> ? tre- ? i «-i i j
i . , ,, , -, , , ,., Te Rome is op 75 jarigen leeftijd overleden
plan niet gespeeld hebben, maar men heeft op , , ,, ., , F f., B, ~ ,,£J. , _
],?i , 'i n*- T. ' T,r- n. de oude Duitscne architect, (lottfriedbemper.
naar verlangen tusschen Molières Misanthrope -p , , , , ?, -
-?n ' ? ? T T , TH . -f Len van de eerste werken waarmede nij zijne
en Preeieuses ridtcules eene acte van Phedre ?? ^ ,--,-, -> j \, A
i- .. , ,, , .... , i reputatie bekroonde was de bouw van den
ingeschoven, en zij heeft natuurlijk, zooals | __£ -L.?_.?; L_ T^_?J._ ._ i.-., i
altijd in dergelijke fragmenten geschiedt, niet
zoo goed voldaan als anders, wanneer een eerste
bedrijf het publiek op de hoogte en onder den
: schouwburg te Dresden, en hetgeen wél
zon;derlmg klinkt,, toen in-1869 deae
afbrandde, werd hem het herbouwen opgedra
gen. Al de Duitsche kunstenaars namelijk die
vond men haar te fraai gekleed, Sara Bern
hardt evenzoo. Het schijnt dat zij een zwart
een ontwerp in te leveren, weigerden dit,
meenden dat deze eer alleen aan Semper
11 T 1,1 /t, T^ T ?. l £<^JJ* Jl-1 ViC J_> HlUQt/llC J\.U.ll,J4j(,ll(aaa»3 iktVLIJ-^'-l-i-lIX \-i-LVy
indruk gebracht heeft. De volgende avond was ; ., ,. . , . , , a-?rt
??j r\ i T-U ' - UT- / n TI? «itnoodigingea ontvingen om mede te dingen,
gewijd aan Dumas Etrangere. Men had Mlle. l a -
Croizette als Gélimène te coquet gevonden, hier
j toekwam, hoewel deze toen reeds eenige jaren
... T , , , ,,, , , . juitlandig was, Toch ondernam hij de taak, en
satijnen kleed heeft gedragen met paerlemoer ?, , , ?,. , j i ;?
.j T ,-,,,.. j r ? ,. . het tegenwoordig gebouw werd volgens zijne
iTïirOT'rt n |J-T riO'r- i-i1Tr/\rif1 Au /-fa -rrÉ-fn,TTi1-«ro i-tn-ïl rflTl fT ' *-* <-J '-J -ii
teekeningen en onder ' zijn opzicht gebouwd.
niet lang 'geleden- noodzaakte zijne ge
zondheid hem alle werk te laten varen en in
het Zuiden, voornamelijk te Yenetie, en Rome
te gaan wonen.
t
Een nieuw Etrurisch graf, in een dorp in
overdekt, dat bijzonder de verontwaardiging i
der Engelsche classicisten heeft opgewekt. Het:
spel der twee actrices scheen echter dezen' **
avond naar genoegen te zijn, ook dat der
heerenrollen werd zeer bewonderd; men nain het
deze echter kwalijk; dat ze te eenvoudig ge
kleed waren. Een paar bronskleurige hand
schoenen van Mounet-Sully yond men vooral
gende voorstellingen beter
hun roem in Engeland uit.
In het Engelsch. tijdschrift the
twee portretten voor van Sarah Bernhardt
het eene stelt haar voor in het prachtige
U\*iX\/lw.J_lr\_i4J. lU-U J-tJ-^J LI-U.V U \J UJ.1V V Vyj.J.U. iJJUJli WJ. WA , l J. J J.
hinderlijk. Het is te hopen, dat ze het by vol- j Italiëontdekt, heeft de hoop opgewekt dat
maken, anders is|mert ee* Saiiscae ^trurische begraafplaats zal
vinden; en de minister van .onderwijs heeit
bevolen op die plaats, tusschen Antisco en
Montarso, de opgravingen te laten voortzetten.
_ _ _ In de maanden Augustus es September zal
waad van Maria deNeubourg inVictor Hugo's | door den bekenden kunsthandelaar, Ernst
ArEmj Mas,:het andere geeft haar in haar atelier j nold te Dresden, een Eapliaël-Tentoonstellmg
in een mannelijk werkpak met den beiteLin de worden geopend, in het,tot dergelijke
doelemhand naast eene half afgewerkte buste staande, den bestemden gebouw op het
Briihlsche_teri ras. De zuivere opbrengst zal in de Saksische
Le roi de Labore van Massenet, door den! kas tot ondersteuning van kunstenaars gestort
heer Halanzier verleden jaar met oorstersche j worden. De ondernemer maakte bekend dat
pracht voor de groote opera te Parijs gemon- j de ondersteuning van het Koninklijk Instituut
Gar- i hem toegezegd is, en roept de medewerking
j in van allen die schilderijen, teekeningen of
| kopieën van Baphaël bezitten.
Eene geschiedenis van de jeugd van onzen
vroegeren landgenoot, den schilder Alma
Tadema, komfc in het ZdisoJiriftfür Uldende Kunst
teerd, zal de volgende maand in Govent
den te Londen worden opgevoerd.
Alexander Dumas heeft een drama in drie
bedrijven voltooid, getiteld: Les filsdelaRé-;
puhlïque." ? !
Prof. "Wmdisch heeft behalve eene
kende Spraakleer van de lersche en
Vergelij- voor. Zij is van de hand van Hermann
"
andere ' ling, en zeer belangwekkend, "Westfriesland
Keltische talen, ook eene groote- verzameling
teksten met glossarium ter
van oud-Ierscbe
perse.
Nog in den loop van dit jaar wordt onze
stad met een particulier museum verrijkt. Jhr.
J. H. S. Van
Lelicaaa belast
Poll .heeft den architect
met de verbouwing van een
viertal zalen in zijne woning aan de Heeren
gracht bij de Spiegelstraat, waar zijne kostbare
schilderij verzameling op waardige wijze geher
bergd kan worden. De verzameling bestaat
behalve talrijke doeken van de nieuwere school,
is door den wetenschappel ijken aanleg en de
bewezene begaafdheid zijner inwoners voor
kunst, zoowel als door het frissche leven dat
er de maatschappelijke toestanden doortintelt,
de kroondiamant van het koningrijk der Ne
derlanden." Ka deze wel wat gezwollene in
leiding gaat hij over op Franeker en Leeu
warden, Vitrioga, Heineccius, Hemsterhuis, den
gouden "helm der Friezinnen, Bonifacius' mar
teldood, eindelijk op onzen schilder. Alma
Tadema, eigenlijk Lourens Tadema, den 8en
Januari 1836 te Dronrijp geboren, de zoon van
een gezeten notaris, behoorde tot een van die
uit ongeveer tweehonderd stukken van oude j ondhistofische geslachten, welke in. de
kroniemeesters, waaronder Rembrandt, Van Dyck,! ken en in delegenden van hun vaderland reeds
Potter, Ruysdaal en Cuyp. * voorkomen." De naam Alma was die van zijn
dooppeet. Toen hij vier ? jaar was stierf zijn
vader, en de knaap, voor notaris bestemd, ging
te Leeuwarden naar het gymnasium. Met zijn
15e jaar wist hij zijne familie over te halen
hem te Amsterdam teekenen te laten leeren.
In een kroegje te Rijssel, bekend als de
(7a'baret du roi de Prusse," heeft reeds jarenlang
een morsig schilderij in olieverf gehangen dat
de eigenaar nooit wilde laten schoonmaken,
l,jn gek" zegt de roode, met een valschen lach.
looden zijn immers per se valsch, hoe
kunze dan anders als valscb lachen!) Welk
juenscb, die zijn ainnen bij elkaar beeft zal
j [leen een huwelijk goed vinden omdat de
ieid mooi is? Een vader die zoo...."
.?Vondel een gek! zoo'n eminent dichter l"
gt de zwarte.
Een eminent dichter en een gek in het
daK en'jksch. leven in een persoon vereenigd zijn
eel goed bestaanbaar, juist heel best!"
herjj |emt de roode.
Plesierig voor den schrijver, die ook voor
n.-groot dichter doorgaat," meent de bruine,
,| iioewel ik...."
-?Jij, jij! hoe kunnen wij die ultramontanen
>it volgen? Dat's ook geen kost voor ons,"
,ejgfc de onverbiddelijke roode.
Hou op met je ultramontanen. 't
Zoujamij ter wezen als er het roomsche weer niet bij
m. We hebben' het toch niet over den
pdsdienst. Wat doet dat er nu toe?"
antooxdt de zwarte.
Keen, niets!" en weer lacht die roode zoo
laangenaam.
a ;?Hrn" zegt de bruine niets te maken met
ze kwestie. Dat vind ik wel." .
.?Hoe bedoel je?" vraagt de zwarte.
;?Die .al te boogeophercelingvan de uiterlijke
ihoonheid, dat. overblijfsel van het
heiden>m is kathoh'sch. Moet niet Maria altijd als...."
Ja," zegt de blonde, vreemd vind ik bet
aljd dat noch van Jezus, noch van Maria, noch
an een der anderen in den bijbel .staat hoe
i-er uit. zagen."
Yind je dat vreemd?!' zegt de roode er staat
iets van in omdat het er niets toe doet!
Creikkig dat er nog n boek in de wereld is,
jaarin de uiterlijke schoonheid niet op de
boeveel moeite nieuwsgierige kennissen er ook Maar zoowel daar als in den Haag viel hem
voor deden. Eindelijk hebben eenige kunste- de studie tegen, totdat Antwerpen hem dege
naars te Rijssel er hem toe overgehaald ; het wenschte ateliers opende en de gehoopte
wijschilderij is schoongemaakt en blijkt nu een ding aan zijn talent gaf. Bij Gustaaf Wappers,
prachtig portret te zijn van Frederik den Groote den directeur^ der Antwerpsche academie, den
toegeschreven aan Cuyp. De koning is geschil- [Belgischen Paul Delaroche, later hij Leys, die
derd te paard zittende en eene revue houdende P de Parijscbe tentoonstelling m 1855 met
over een regiment. De stad Rijssel heeft den dne stukken drie medailles verwierf, voltooide
11*"** 4. *3""
herbergier eene aanzienlijke som voor het [ niJ zlJne studiën.
j Het eerste.stuk dat hem op
vijf-en-twintig? jarigen leeftijd bijna plotseling bekendmaakte
was: De opvoeding der. gonen van Clotilde,"
welk onderwerp door de Sociét
d'encouragement aux Beaux-Arts was opgegeven, en waar
mede hij de gouden medaille verwierf. De som
van 1600 francs waarvoor hij het aan de
sociétéafstond moet hem thans eene zonderlinge
aalmoes schijnen. Het stuk werd verloot en
onrechtvaardigst mogelijke wijze wordt opge
hemeld."
Och kom," zegt de zwarte, jij bent geen
artist."
Jan Rap en zijn maat-!" bromt een oude
heer, die, in een hoek gezeten, den auteur
even aankijkt.
Maar de auteur bijt niet. Hij houdt nog ali^f aan koBÜlg Leopoïd t(m deei) in wiens
Van den schrijver van het opgevoerde stufcje nalateilschap het no?tljans is,
en aeht het daarom beter m dit gezelschap te
zwijgen. Ook weet hij nog zóó zeker niet of
daar wel Jan Rap met zijn drie makkers aan
den gang zijn. In ieder geval acht hij zelfs de
uitspraak van Jan Rap, waar het een drama
geldt, niet geheel onbelangrijk, want juist om
dat de Jan Eaps geene eigen opinie hebben,
zijn zij dikwijls de ruwe echo's van hetgeen
elders beter uitgesproken wordt.
't Wordt rookerig en de auteur heeft zijn bier
op. Hij gaat heen. Ia de frissche lucht gekomen
verwerkt hij alles wat hij gehoord heeft en
schrijft, als zijne overtuiging, zoodra hij tehuis
is gekomen, deze regelen:
Stel dat de aesteticus en -de moralist beiden
idealisten zijn en laat ze des noods zelfs in
n persoon vereenigd wezen, laat beide gra
ven door zand, klei, rots, of moeras, in de hoop
eenmaal hetzelfde hemelsblauwe meer te be
reiken; hoewel beider doel n 'is en de beide
kanalen elkander dikwijls naderen zullen, die
nen ze zorg te dragen dat de beide wateren
niet in elkander vlieten, opdat niet troebel
worde wat helder was, waardoor ze gevaar zou
den loopen -de weerspiegeling des hemels op
aarde nimmer te bereiken!
BUSSÜM,
Februari, 1379.
III.
De leiders der Revue naturalïste" de
heeren Vasf-Sicouard hebben met hun tweeden
roman: Madame Sécart" zich stormenderhand
eene plaats in' den tempel van de Faam wil
len veroveren.
Zij gleden echteer over den dorpel uit en lie
ten sedert niets meer van zich hooren.
Dat sij echter den moed niet zullen opgeven*
en eerlang eene nieuwe poging te verwachten
is, laat zich aanzien.
Madame Bécart zelve is de'dochter van eene
verarmde, aanzienlijke familie, uit medelijden
in een kostschool te Nogent opgevoed, en later
aldaar de funktiën van sous maUresse" uit
oefenend. De heer Béca/rt, een onuitgegeven
dichter, die door eene erfenis zeer rijk is. ge
worden, vraagt haar ten huwelijk. Zij stemt
toe, omdat, een jong meisjen, als zij niet in
klooster wil gaan, ten slotte met iemand
trouwen moet. Na acht jaar gehuwd te zijn,
wordt een 20011 geboren. De moeder is zeer
gelukkig en hecht zich op buitengewone wijze
haar kind. Zeer noode .laat zij hem als
Imaap naar het lycée van Evreiis: vertrekken.
Zij brengt dikwijls bezoeken aan haar zoon en
leert daar een onderwijzer kennen, de maitre
haar Henri, Bekeren Courtot. Deze
wordt eerlang bij Henries ouders ten eten ge
vraagd en schijnt, hoewel lomp en sluw, een
gunstigen indruk te maken op mevrouw Sécart.
Courtot wordt spoedig gouverneur van Jlenri
en vestigt zich op het kasteel van de familie
Bécart.-Qoch de knaap overlijdt eenige maan
den later aan eene hersensontstekïng. Cour
tot blijft echter vooiioopig ten huize van de
Bécarts, Daar er nog een neefjen van mevrouw
op kosten van meneer in het lycée van Evreux
werd onderwezen, deed mevrouw haar neefjen
uit de kostschool komen, om aan den heer
Courtot werk te verschaffen. De heer Bécart,.
die alles goed vindt wat zijne vrouw mocht
willen, schikt zich in deze omstandigheden. De
genegenheid van madame Sécart voor"den
groven scnoolploert neemt dagelijks toe. Courtot
maakt evenwel het plan, om mevrouws femme
de confiance," Jeanne Lafourcade, die vijftig
duizend franks ten huwelijk zal brengen, tot
zijne / wettige echtgenöote te verheffen. 'Het
neefjen van mevrouw, G-eorge de Glairembaux,
een doortrapte deugniet, maakt zijn hof aan
Als ourtot sijn. leerling op dezen weg
ontmoet, komen ze tot heftige woordsn.Maar
de schelmfiche knaap heeft opgemerkt, dat de
verhouding van zijne tante tot zijn gouverneur
in 't oogvallend is. Ze sluiten dus weder vrede
en G-eorge verlangt daarvoor volkomen vrijheid
in al zijne bewegingen.
Mevronw Bécart heeft voortdurend
tekampen met de algeheele onverschilligheid van den
loggen Courtot. Hij wil maar niet opmerken,
dat de voorname veertigjarige dame aich
zonder over zijn lot ontfermt. Eindelijk ont
vangt bij een brief van madame Bécart. De
tante van zijn leerling wenscht hem afzonder
lijk te spreken in de serre van het hotel
't welk de familie te Parijs bewoont. Courtot
blijft zeer bedaard op zijne hoede. De vijftig
duizend franks van Jeanne schenen hem
steeds niet te versmaden. Intusschen heefi
Courtot's leerling Q-eorge zich voortdurenc
meer geëmancipeerd. De heer Bécart ontdekt
dat déveelbelovende jonkman des nachts niel
meer in zijne woning terugkeert. Aanstonds
wordt de lichtmis de deur uitgezet,. maar voora:
wijst hij verraderlijk op Gourtot en zijne Tante
Bécart komt doodelijk ontsteld zijner
eehtgenoote alles meedeelen en men besluit, .dal
Courtot moet vetrekken.
De familie Bécart vertrekt naar buiten. Wel
dra . komt Courtot in den omtrek dwalen. H i
heeft besloten Jeanne de kamenier ten huwe
lijk te vragen. Hij wordt gezien in den omtrek
van het kasteel, mevrouw Bécart tracht hem
te ontmoeten, zij spreken elkaar in het bosch
Om elkaar terug te .zien besluiten zij in een
.ruïne, een ouden toren, bij een te komen. In
den .ouden toren is «ene kamer met oude meu
bels ; de bijgeloovigheid der hoeren houdt deze
plek voor gevloekt. Mevrouw Sécart maakt
een testament en legateert de huwelijksgift
van tweemaal honderdduizend franks, die haar
echtgenoot haar schonk, aan Jean Courtot
Zoodra de ellendige egoïst dat weet, daar zi
elkaar in de torenkamer Spreken, denkt hij aan
den dood van.de arme.vrouw. Uit den toren
vertrekkend, bemerkt hij, dat de zware deur
tegenhouden wordt door gruis en steenen. Hi
verwijdert dit alles en langzaam, begint de deur
door eigen' gewicht' te rollen. Zoodra iemand
art' verschijnt op de plek, ziet bet lijk van
ijne vrouw en stort ontzield ter neder.
Uit dezen inhoud blijkt klaar, welke
bopeooze broddelaars de beeren Vast-Eteowird
zijn geworden. In Claïre Aubertm hadden zij
en mïaste hoop gegeven op eemig later
lettercundig sukces. Thands echter vernietigenag ook
deze verwachting,- Madame Bécart is een boek
onder geest, zonder vinding, zonder redelijke»
m. Alle hoofdpersonen.zijn gewrochten eener
edorven fantazie en allen even onmogelijk.
Met zulk eene schepping, waarvan bet slot
aan de wildste romantische spektakelstukken
niets te verwijten beeft, meenden deze heeren
-ien reaustfrchen'roman te hebben
geleverd&B hadden den moed aan Zola een woord van
aanbeveling te vragen. En de auteur van Ze
Ventre de Paris", schreef .eenige regelen, die
de schrijvers andermaal den moed hadden ala
reclame aan hun boek te doen voorafgaan: Jk
'ind uw madame Bécart, de vrouw welke zich
a de armen van dien lompert werpt, veel te
innelijk geschilderd, in n toon, zonder eenige
chakeering" - schaft Zola. - Misschien is
het model u bekend, maar ik geloof niet, dafc
de werkelijkheid een voorbeeld van zooveel
verblinding aanbiedt; het leven is rijker,
boner m zijne verschijnselen. Uwe mevrouw B
tart is eene lijderes, wier ziekte niet genoeg is
verklaard. Ook kan ik'mij niet vereenigen met
het slot, met dien verlaten toren, die vrouw.,
den val loopend, terwijl baar ellendige min
naar op haar dood zit te wachten. We ver
geren zoo midden in het melodrama, terwijl
i uwe personen dood om ons been liggen,
Is in een vijfde bedrijf."
Het verheugt mij hartelijk, dat Zola aan
de neer Vast-Micouard zoo ferm de waarheid
iegt. Daar bij met een tal van letterkundige
'ijanden te kampen beeft, kan men hem nu
ithands met verwijten, dat hij, verblind door
sympathie van hrekebeenen, zich bewondering
-oor hun armzalig geknoei heeft laten afpersen
Onder Zolaas vrienden neemt J. K.
Huysmans, de.schrijver van Les Soeurs Yatard,'"
«ne voorname plaats in. Huystnans heeft hem
lijn roman toegeëigend, als fervent
admiraeur et dévouéamL" Zonder overdrijving kan
dan ook beweerd worden, dat van al zijne jeug
dige navolgers Luysmans het meeste talent
heeft.. Doch deze lof beteekent weinig, daar
iij al te zaam nog niet veel acboons hebben
voortgebracht. Zes Soeurs Yatard" is eene
:eer zwakke poging om L'Assommoir" te
?venaren. Wat den stijl betreft, beeft Hwysmaas
;ich vrij wel. op het volksdialekt der
buitennoulevards toegelegd en daarbij tevens zeker
talent van schildering en beschrijving aan dea
dag gelegd.
In weinige regelen berkent mea den
navol'er van Zola. Zie hier de korte bescbiijving
van een fabriek ateliers de satinage et de
brochure de la maison Dëbonnaire et Cie,
die om de eigenaardigheid onvertaald moet ?
Deze bekroning besliste over de richting van
Alma Tadema.. Talrijke stukken van zijne hand
vol historische getrouwheid en artistieke waarde,
eene soort van achteruitziend realisme met
klassieke regelmatigheid nebben zijn roem ge
vestigd. Achttien jaren lang volgde het eene
stuk het ander. De 'grootere zijn door gravure
en photographie algemeen bekend gemaakt,
de kleinere zijn meest in Belgische en Engel
sche kabinetten te vinden. Nederland had er ] die deur geopend heeft en naar binnen gaat,
geen geld voor over. Slechts weinige van zijne :is hij gevangen. Niemand kan den gevangene
stukken vindt men hier te lande, de galerij: te hulp komen. Courtot begrijpt, dat
mavan Jhr; Hooft van Woudenberg van
Greerensteia te Amsterdam alleen bezit er eenige o. a.
een ^monnik en non" die zeer merkwaardig
zijn. Venmtius Fortunatus en Radegonde 1862,
dame Bécart bij een .volgend bezoek aan den
toren onherroepelijk verloren is. Hij besluit
dus niet te gaan en . het bericht af te wach
ten van haar dood, dat hem «igenaar van
en
Hoe men eich vóór 3000 -jaren m 'Egypte l een fortuin zal maken.Mevrouw Bécart komt
bezighield" 1863; Fredegonde en Pratextatus '
1864, Agrippina mee de~aschvan G-ermamcus
1866, de 'Siesta.l86S waaromtrent de oorde
len zeer verschillend zijn, Pkidias en de fries
van het PartJienon, De kroning van Claudms:
JSene audiëntie ~by Agrippa .en zoovele ande
ren onderhielden zijn roein. Alma Tadema was
tot heden twee. malen gehuwd, eerst met eene
gravin Dumoulin, thans-met eene Engelsche
dame, Miss Epps; hij is in Engeland genatu
raliseerd, en heeft _ook verleden jaar in de
ngelsche zalen op de wereldtentoonstelling
vindt de deur gesloten, terwjjl deze vroe
ger altijd op een kier stond. Zij gaat onver
schrokken naar binnen, de deur rolt
acbter haar toe. Zij stoort zich niet aan het feit
dat ze gevangen is, ze wacht op 'Gourtot. Ii
driemaal vier-en-twintig uren strijdt zij ? ees
wanhopigen strijd tegen den hongerdood. Ein
delijk bezwijkt ze. ..
Cowtoi Komt naar den toren en ontdek
door een venster het lijk der rampzalige. Een
jachtopziener houdt hem voor een strooperen
doodt hem, met een geweerscbot. De beer B
Les plioirs frappaient les talles, les Utres
passaient d'tme louche a Vautre, wintant U
alwe et Ie vin?une ouvricre, delout,voulaït
regagnersa place,ses compagnesluiécra^èrent
Te ventre avec les dossiers de leur s cJiaises.
Une fölle se moucha,. Sonnant comme d'une
trompette une loutéille se brisa Ie bec au
rebordd'une taUe,-le petit bleu coula sur les
fes, deux femmes vomirent, Vune contra
Vautre, des injures de poissardcs; on les retiwt
par leurs chignons et par lairs loqucs, maïs
elles se tordaient et aloyai&nt, Ie menton e»
avant et les dent-s sorties, lavant, se rmiit, les
bras en Va-w-, la fosse des aisselles a jour SOMS
la chemise eraguee.'1''
Uit deze kleine trekken blijkt aanstonds, dat
de beer J. K. uysmans nauwkeurig studeert
en alles waarneemt. Maar waarom znlk eene
stuitende verzameling van leelijke voorwerpen
gekozen? Zeker, de. teekening van eenp
parijsche industrie kan een aantrekkelijk onderwerp
leveren, wanneer bet noodzakelijk leelijke in het
halfdonker blijft .en het licht valt op frissche
en aangename groepen. De fabriek van behang
selpapier uit Alpnonse _. Dandets 3i'ro,nent
jeune Mister ainékan een .les geven aan de
ateliers voor satinage" en brochure" vanden
heer Huysmans.
Ook de inhoud van Les Soeitrs Vatard"
biedt weinig verbeffends. De gezusters Vatard,
Célme en Désiree, zijn de dochters van eea
bejaard werkman, die vaii een klein erfenisj'en
leeft. De zusters zijn goede werksters. De
oudste gedraagt zich slecht, de jongste is op
passend. Een jong werkman uit de fabriek
maakt baar het hof, zooals men in 't Franseb.
zegt, pour Ie bon motif.' Maar de oude
Vatard wil niet, dat zijn jongste dochter trouwt.
De eenige reden is,.dat hij Déairef niet missen
kan in zijne huishouding. De vader bewaakt
zijne dochter zeer gestreng en slechts zeld
zaam kan zij eenige woorden wisselen met baar
minnaar. Langzaam .sterft de liefde tusscbem
beide jongelieden uit en daar Désiree ziek is
geworden vindt baar vader een braaf
wei'kman, die met haar huwen wil en tevens aan
huis wil wonen bij, zijn schoonvader.
Dit alles is met. zeer veel talent beschrevea
en in de fijnste bizonderheden uitgesponnen.
De vraag blijft evenwel of de heer Huysmaws
genoodzaakt was juist deze weinig
veikwikkelijke stof te kiezen? DeAcbilles-biel van de
naturalistische scbool is geene andere, dan het
beginsel door Flaubert en Zola uitgesproken:
^gu'on peut. tout. 'écrire." Beide hebben door
een talent van ongemeenen aard hunne
aesthetische dwalingen op de schitterendste wijze
geboet. Maar hunne jongeren hebben er ge
noegen in geschept bet. sombere, bet leelijke^,
het mörsige -tot hunne, geliefkoosdste onder
werpen te verheffen -en van daar de nieenmg,
dat de dwalingen der jongeren op de meesters
zijn te verbalen. Yoor ieder, die van harte
waardeert, .wat er, boewei bij eenzijdige rich
ting, voor scboons valt te genieten in de wer
ken van meesters als Baeaac, Flaubert, de
G-oncourt en Zola,, is bei daarom plicht aan
te wijzen, hoe jongeren als Léon Hennique*,
Vast-Bicouard en JSut/smans z$n.... priesters
zonder roeping,'
DB. JAN TEN BKQÏK,