De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1879 15 juni pagina 3

15 juni 1879 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

DS A H: S T E T> > A IvïM S R VOOR HEDSRLAHD. [etudeerden onder omstandigheden als die van 'ij [e Francais, als zij na' zulk eene studie een root drama of blijspel op-voerden, de voorle elling evenzeer de aandacht van fransche ritici zou waardig zijn als die van de Gomédie rancaise de aandacht der Engelschen. En als m lén zich zulk een Toorstelling denkt, zou zeker ie e heldin zijn Miss Ellen Terry, die .voor hét igelsch tooneel kan genoemd worden wat arah Bernhardt f-v.oór het- fransche is. Hoe jDQgelijk de twee actrices ook oppervlakkig jhijnen, hare methode is dezelfde, met andere oorden, beide zijn ware tooneelspeelsters. ilfet zij. hier dadelijk bijgevoegd dat Miss Ellen rry niet zulke gelegenheden heeft gehad hare ot enten ten toon te spreiden als Mlle Sarah te.ernhardt zijn ten deel gevallen', ook heeft i nog niet die volmaaktheid in de kunst bedkt, die Mlle Bernhardt, als zij zich de moeite '': voor geven wil, kan ten tbon spreiden, iliaar op beide kan men veilig den veel miselruikten term genie" toepassen..Evenals Sarah usernhardt heeft Miss Ellen Terry dien schijn n.an plotselinge ingeving waarvan wij hier-erbven spraken, evenals bij deze, neemt alles haar deel aan de gedachten, de houding, lij3 gewoonten, van elk karakter dat zij-voor in lelt. Zoover gaat de. gelijkenis; het verschil riisschen de twee ligt geheel in hare persoona'jkheid ea dit is zeer moeilijk in woorden raleer te geven. Een, goed acteur is, naar de ii elegenheïd het eiseht, iedereen; maar hij is ak zichzelf; en als Miss Ellen Terry en e-[lle Sarah Eernhardt beide Lady Maebeth jpuden spelen zou ongetwijfeld dit spel in n-side gevallen uitmuntend zgn van waarheid di toch geheel verschillend Zelfs al was iiï"" opvatting geheel dezelfde, hetgeen niet reaarschijnlijk is, dan zou toch de persoonlijknid der actrice haar geheel verschillend weerneven. - Een ander punt van overeenkomst n wij hierboven noemden ligt daarin, dat zoowel in blijspel als in treurspel uitafamten, iets hetwelk Rachel nooit mocht ge kken. ig-Mlle Sarah Bernhardt speelde in 't begin e^.eine comedies met aanstekelijke vroolijkheid. il-Üss Ellen Terry had vóór haar optreden als iJórtia in The MercJiant of Venice in het ikince of Wales-Theatre bijna niets anders Ufespeeld. "Natuurlijk en bekoorlijk en waar te nn in een comedie in proza is reeds veel; Maar vele actrices zullen hiertoe in staafc zijn ?nder dat 2ij aan poëzie haar behoorlijken fiytknms, gewicht en schoonheid kunnen geven ai tegelijk- zoo natuurlijk zijn alsof zij proaa ifiiraken. Dit deed Miss Ellen Terry onder tpideren in de rol van Portia, waarvan zij een leer aantrekkelijke en levendige creatie geiïaakt heeft. Het aardig impertinent praatje farer hare aanbidders in de eerste acte met aiire vertrouwelinge, debiteerde zij met een Ltjheel ongewone bekoorlijkheid, met een zeer fd sschen wenk gaf zij te kennea waar hare liefde kerkelijk geplaatst was. Tot Bassanio sprak Jij met eene mengeling van waardigheid en ederheid. Het is niet gemakkelijk dit karakter iusequentte doen schijnen. De bedorven schoonad, door liefde beheerscbt moet overeenge?acht worden met de vrouw die gereed staat in plan, fantastisch en avontuurlijk als hare ituqr, met kalme vastberadenheid, met voorchtigheid en moed, uit te voeren, tot redding in den vriend van haren bruidegom. En efet overweldigende waarheid ging de beminelijke advocaat, die zelfs de onmeedoogeuden et goedertierenheid wist te vervullen, over den wrekenden engel, wiens zwaard, een'aal opgeheven, niet kon teruggetrokken orden. ;In Ophelia echter heeft Miss Ellen Terry :ch als de eerste engelsche actrice doen kenn. Hier vooral is de uitvoering zoo vol:aakt, dat ieder woord, iedere geste eerst ihijnt te ontstaan uit de aandoening van bet ogenblik. Het pathetische van hare krankfeF kuiglieid is niet beter bestudeerd- of natuuriker dan de eenvoudige aandoening in het oneel waarin Polonius Laërtes naar het iip zendt, waarin Miss Terry het onbelang' jke van het tooneel doet vergeten, door de :nvoudige wijze waarop zij als zuster belangelt in haar broeders vooruitzichten. Zij eet in, de rol van Ophelia een consequentie * i brengen die tot nog toe meestal gemist rd, zij weet hare opvatting te doen gevoelen, ' denkbeeld door te voeren. Vooral in het tooneel der krankzinnigheid komt dit uit. Hier geeft zij, in plaats van het onsamenhangend uitstootén. van losse zinnen, een begrijpelijke, zelfbewuste, een,(als nien deze schijnbaar tegen strijdige woorden gebruiken mag) consequente beredeneerde krankzinnigheid. De macht van hare gelaatsuitdrukking, haar geste en toon vertoonen het ontstaan van haar ziekelijken geestestoestand in ieder onzamenhangend woord dat zij uit. ledere afgebroken volzin, ieder vreemd beeld wordt haar ingegeven door eene herinnering van den tijd vóórdat zij het verstand verloren - had. De overweldigende kracht waarmede dit opvangen der verspreide draden harer gedachte wordt weergegeven, is onweerstaanbaar. kunstwerk geboden, maar te vergeefs, hij wil er geen afstand van doen. -Men herinnert zich het werk van Generaal Palma di Cesnola over Cyprus, TO! merkwaar digheden en degelijke antiquarische studiën. De generaal heeft het museum dat bij verza meld had, en dat aan zijn boek ten-grondslag strekte, aan de stad New-York cadeau gedaan en. heeft thans aldaar de betrekking van direc teur-generaal van het Metropolitan Museum aangenomen. Hij zal tevens een degelijken en rijk geïllustreerde d catalogus van zijn Cyprische schatten uitgeven, waarmede Europa zich zal moeten troosten over het verlies van deze be langwekkende collectie. geëxposeerd. Bij het in de lucht vliegen van zijn Pompejiseh huis aan de Theems voor eenige' jaren, is een groot gedeelte zijner kuastscliatten verloren'' gegaan, die er een der fraaiste privaatmusea van Grrieksche en Romeinsche kunst Ttan maakten. In Mei en Juni 1880 zal er te Londen eene De eerste opvoeringen der-ComédieFrangaise tentoonstelling van-kerkelijke kunst gehouden te Londen hebben de pennen van alle Engel- worijeili scbe critici in beweging gebracht. Op den eer sten avond zou Sarah Bernhardt volgens het m -T> ? tre- ? i «-i i j i . , ,, , -, , , ,., Te Rome is op 75 jarigen leeftijd overleden plan niet gespeeld hebben, maar men heeft op , , ,, ., , F f., B, ~ ,,£J. , _ ],?i , 'i n*- T. ' T,r- n. de oude Duitscne architect, (lottfriedbemper. naar verlangen tusschen Molières Misanthrope -p , , , , ?, - -?n ' ? ? T T , TH . -f Len van de eerste werken waarmede nij zijne en Preeieuses ridtcules eene acte van Phedre ?? ^ ,--,-, -> j \, A i- .. , ,, , .... , i reputatie bekroonde was de bouw van den ingeschoven, en zij heeft natuurlijk, zooals | __£ -L.?_.?; L_ T^_?J._ ._ i.-., i altijd in dergelijke fragmenten geschiedt, niet zoo goed voldaan als anders, wanneer een eerste bedrijf het publiek op de hoogte en onder den : schouwburg te Dresden, en hetgeen wél zon;derlmg klinkt,, toen in-1869 deae afbrandde, werd hem het herbouwen opgedra gen. Al de Duitsche kunstenaars namelijk die vond men haar te fraai gekleed, Sara Bern hardt evenzoo. Het schijnt dat zij een zwart een ontwerp in te leveren, weigerden dit, meenden dat deze eer alleen aan Semper 11 T 1,1 /t, T^ T ?. l £<^JJ* Jl-1 ViC J_> HlUQt/llC J\.U.ll,J4j(,ll(aaa»3 iktVLIJ-^'-l-i-lIX \-i-LVy indruk gebracht heeft. De volgende avond was ; ., ,. . , . , , a-?rt ??j r\ i T-U ' - UT- / n TI? «itnoodigingea ontvingen om mede te dingen, gewijd aan Dumas Etrangere. Men had Mlle. l a - Croizette als Gélimène te coquet gevonden, hier j toekwam, hoewel deze toen reeds eenige jaren ... T , , , ,,, , , . juitlandig was, Toch ondernam hij de taak, en satijnen kleed heeft gedragen met paerlemoer ?, , , ?,. , j i ;? .j T ,-,,,.. j r ? ,. . het tegenwoordig gebouw werd volgens zijne iTïirOT'rt n |J-T riO'r- i-i1Tr/\rif1 Au /-fa -rrÉ-fn,TTi1-«ro i-tn-ïl rflTl fT ' *-* <-J '-J -ii teekeningen en onder ' zijn opzicht gebouwd. niet lang 'geleden- noodzaakte zijne ge zondheid hem alle werk te laten varen en in het Zuiden, voornamelijk te Yenetie, en Rome te gaan wonen. t Een nieuw Etrurisch graf, in een dorp in overdekt, dat bijzonder de verontwaardiging i der Engelsche classicisten heeft opgewekt. Het: spel der twee actrices scheen echter dezen' ** avond naar genoegen te zijn, ook dat der heerenrollen werd zeer bewonderd; men nain het deze echter kwalijk; dat ze te eenvoudig ge kleed waren. Een paar bronskleurige hand schoenen van Mounet-Sully yond men vooral gende voorstellingen beter hun roem in Engeland uit. In het Engelsch. tijdschrift the twee portretten voor van Sarah Bernhardt het eene stelt haar voor in het prachtige U\*iX\/lw.J_lr\_i4J. lU-U J-tJ-^J LI-U.V U \J UJ.1V V Vyj.J.U. iJJUJli WJ. WA , l J. J J. hinderlijk. Het is te hopen, dat ze het by vol- j Italiëontdekt, heeft de hoop opgewekt dat maken, anders is|mert ee* Saiiscae ^trurische begraafplaats zal vinden; en de minister van .onderwijs heeit bevolen op die plaats, tusschen Antisco en Montarso, de opgravingen te laten voortzetten. _ _ _ In de maanden Augustus es September zal waad van Maria deNeubourg inVictor Hugo's | door den bekenden kunsthandelaar, Ernst ArEmj Mas,:het andere geeft haar in haar atelier j nold te Dresden, een Eapliaël-Tentoonstellmg in een mannelijk werkpak met den beiteLin de worden geopend, in het,tot dergelijke doelemhand naast eene half afgewerkte buste staande, den bestemden gebouw op het Briihlsche_teri ras. De zuivere opbrengst zal in de Saksische Le roi de Labore van Massenet, door den! kas tot ondersteuning van kunstenaars gestort heer Halanzier verleden jaar met oorstersche j worden. De ondernemer maakte bekend dat pracht voor de groote opera te Parijs gemon- j de ondersteuning van het Koninklijk Instituut Gar- i hem toegezegd is, en roept de medewerking j in van allen die schilderijen, teekeningen of | kopieën van Baphaël bezitten. Eene geschiedenis van de jeugd van onzen vroegeren landgenoot, den schilder Alma Tadema, komfc in het ZdisoJiriftfür Uldende Kunst teerd, zal de volgende maand in Govent den te Londen worden opgevoerd. Alexander Dumas heeft een drama in drie bedrijven voltooid, getiteld: Les filsdelaRé-; puhlïque." ? ! Prof. "Wmdisch heeft behalve eene kende Spraakleer van de lersche en Vergelij- voor. Zij is van de hand van Hermann " andere ' ling, en zeer belangwekkend, "Westfriesland Keltische talen, ook eene groote- verzameling teksten met glossarium ter van oud-Ierscbe perse. Nog in den loop van dit jaar wordt onze stad met een particulier museum verrijkt. Jhr. J. H. S. Van Lelicaaa belast Poll .heeft den architect met de verbouwing van een viertal zalen in zijne woning aan de Heeren gracht bij de Spiegelstraat, waar zijne kostbare schilderij verzameling op waardige wijze geher bergd kan worden. De verzameling bestaat behalve talrijke doeken van de nieuwere school, is door den wetenschappel ijken aanleg en de bewezene begaafdheid zijner inwoners voor kunst, zoowel als door het frissche leven dat er de maatschappelijke toestanden doortintelt, de kroondiamant van het koningrijk der Ne derlanden." Ka deze wel wat gezwollene in leiding gaat hij over op Franeker en Leeu warden, Vitrioga, Heineccius, Hemsterhuis, den gouden "helm der Friezinnen, Bonifacius' mar teldood, eindelijk op onzen schilder. Alma Tadema, eigenlijk Lourens Tadema, den 8en Januari 1836 te Dronrijp geboren, de zoon van een gezeten notaris, behoorde tot een van die uit ongeveer tweehonderd stukken van oude j ondhistofische geslachten, welke in. de kroniemeesters, waaronder Rembrandt, Van Dyck,! ken en in delegenden van hun vaderland reeds Potter, Ruysdaal en Cuyp. * voorkomen." De naam Alma was die van zijn dooppeet. Toen hij vier ? jaar was stierf zijn vader, en de knaap, voor notaris bestemd, ging te Leeuwarden naar het gymnasium. Met zijn 15e jaar wist hij zijne familie over te halen hem te Amsterdam teekenen te laten leeren. In een kroegje te Rijssel, bekend als de (7a'baret du roi de Prusse," heeft reeds jarenlang een morsig schilderij in olieverf gehangen dat de eigenaar nooit wilde laten schoonmaken, l,jn gek" zegt de roode, met een valschen lach. looden zijn immers per se valsch, hoe kunze dan anders als valscb lachen!) Welk juenscb, die zijn ainnen bij elkaar beeft zal j [leen een huwelijk goed vinden omdat de ieid mooi is? Een vader die zoo...." .?Vondel een gek! zoo'n eminent dichter l" gt de zwarte. Een eminent dichter en een gek in het daK en'jksch. leven in een persoon vereenigd zijn eel goed bestaanbaar, juist heel best!" herjj |emt de roode. Plesierig voor den schrijver, die ook voor n.-groot dichter doorgaat," meent de bruine, ,| iioewel ik...." -?Jij, jij! hoe kunnen wij die ultramontanen >it volgen? Dat's ook geen kost voor ons," ,ejgfc de onverbiddelijke roode. Hou op met je ultramontanen. 't Zoujamij ter wezen als er het roomsche weer niet bij m. We hebben' het toch niet over den pdsdienst. Wat doet dat er nu toe?" antooxdt de zwarte. Keen, niets!" en weer lacht die roode zoo laangenaam. a ;?Hrn" zegt de bruine niets te maken met ze kwestie. Dat vind ik wel." . .?Hoe bedoel je?" vraagt de zwarte. ;?Die .al te boogeophercelingvan de uiterlijke ihoonheid, dat. overblijfsel van het heiden>m is kathoh'sch. Moet niet Maria altijd als...." Ja," zegt de blonde, vreemd vind ik bet aljd dat noch van Jezus, noch van Maria, noch an een der anderen in den bijbel .staat hoe i-er uit. zagen." Yind je dat vreemd?!' zegt de roode er staat iets van in omdat het er niets toe doet! Creikkig dat er nog n boek in de wereld is, jaarin de uiterlijke schoonheid niet op de boeveel moeite nieuwsgierige kennissen er ook Maar zoowel daar als in den Haag viel hem voor deden. Eindelijk hebben eenige kunste- de studie tegen, totdat Antwerpen hem dege naars te Rijssel er hem toe overgehaald ; het wenschte ateliers opende en de gehoopte wijschilderij is schoongemaakt en blijkt nu een ding aan zijn talent gaf. Bij Gustaaf Wappers, prachtig portret te zijn van Frederik den Groote den directeur^ der Antwerpsche academie, den toegeschreven aan Cuyp. De koning is geschil- [Belgischen Paul Delaroche, later hij Leys, die derd te paard zittende en eene revue houdende P de Parijscbe tentoonstelling m 1855 met over een regiment. De stad Rijssel heeft den dne stukken drie medailles verwierf, voltooide 11*"** 4. *3"" herbergier eene aanzienlijke som voor het [ niJ zlJne studiën. j Het eerste.stuk dat hem op vijf-en-twintig? jarigen leeftijd bijna plotseling bekendmaakte was: De opvoeding der. gonen van Clotilde," welk onderwerp door de Sociét d'encouragement aux Beaux-Arts was opgegeven, en waar mede hij de gouden medaille verwierf. De som van 1600 francs waarvoor hij het aan de sociétéafstond moet hem thans eene zonderlinge aalmoes schijnen. Het stuk werd verloot en onrechtvaardigst mogelijke wijze wordt opge hemeld." Och kom," zegt de zwarte, jij bent geen artist." Jan Rap en zijn maat-!" bromt een oude heer, die, in een hoek gezeten, den auteur even aankijkt. Maar de auteur bijt niet. Hij houdt nog ali^f aan koBÜlg Leopoïd t(m deei) in wiens Van den schrijver van het opgevoerde stufcje nalateilschap het no?tljans is, en aeht het daarom beter m dit gezelschap te zwijgen. Ook weet hij nog zóó zeker niet of daar wel Jan Rap met zijn drie makkers aan den gang zijn. In ieder geval acht hij zelfs de uitspraak van Jan Rap, waar het een drama geldt, niet geheel onbelangrijk, want juist om dat de Jan Eaps geene eigen opinie hebben, zijn zij dikwijls de ruwe echo's van hetgeen elders beter uitgesproken wordt. 't Wordt rookerig en de auteur heeft zijn bier op. Hij gaat heen. Ia de frissche lucht gekomen verwerkt hij alles wat hij gehoord heeft en schrijft, als zijne overtuiging, zoodra hij tehuis is gekomen, deze regelen: Stel dat de aesteticus en -de moralist beiden idealisten zijn en laat ze des noods zelfs in n persoon vereenigd wezen, laat beide gra ven door zand, klei, rots, of moeras, in de hoop eenmaal hetzelfde hemelsblauwe meer te be reiken; hoewel beider doel n 'is en de beide kanalen elkander dikwijls naderen zullen, die nen ze zorg te dragen dat de beide wateren niet in elkander vlieten, opdat niet troebel worde wat helder was, waardoor ze gevaar zou den loopen -de weerspiegeling des hemels op aarde nimmer te bereiken! BUSSÜM, Februari, 1379. III. De leiders der Revue naturalïste" de heeren Vasf-Sicouard hebben met hun tweeden roman: Madame Sécart" zich stormenderhand eene plaats in' den tempel van de Faam wil len veroveren. Zij gleden echteer over den dorpel uit en lie ten sedert niets meer van zich hooren. Dat sij echter den moed niet zullen opgeven* en eerlang eene nieuwe poging te verwachten is, laat zich aanzien. Madame Bécart zelve is de'dochter van eene verarmde, aanzienlijke familie, uit medelijden in een kostschool te Nogent opgevoed, en later aldaar de funktiën van sous maUresse" uit oefenend. De heer Béca/rt, een onuitgegeven dichter, die door eene erfenis zeer rijk is. ge worden, vraagt haar ten huwelijk. Zij stemt toe, omdat, een jong meisjen, als zij niet in klooster wil gaan, ten slotte met iemand trouwen moet. Na acht jaar gehuwd te zijn, wordt een 20011 geboren. De moeder is zeer gelukkig en hecht zich op buitengewone wijze haar kind. Zeer noode .laat zij hem als Imaap naar het lycée van Evreiis: vertrekken. Zij brengt dikwijls bezoeken aan haar zoon en leert daar een onderwijzer kennen, de maitre haar Henri, Bekeren Courtot. Deze wordt eerlang bij Henries ouders ten eten ge vraagd en schijnt, hoewel lomp en sluw, een gunstigen indruk te maken op mevrouw Sécart. Courtot wordt spoedig gouverneur van Jlenri en vestigt zich op het kasteel van de familie Bécart.-Qoch de knaap overlijdt eenige maan den later aan eene hersensontstekïng. Cour tot blijft echter vooiioopig ten huize van de Bécarts, Daar er nog een neefjen van mevrouw op kosten van meneer in het lycée van Evreux werd onderwezen, deed mevrouw haar neefjen uit de kostschool komen, om aan den heer Courtot werk te verschaffen. De heer Bécart,. die alles goed vindt wat zijne vrouw mocht willen, schikt zich in deze omstandigheden. De genegenheid van madame Sécart voor"den groven scnoolploert neemt dagelijks toe. Courtot maakt evenwel het plan, om mevrouws femme de confiance," Jeanne Lafourcade, die vijftig duizend franks ten huwelijk zal brengen, tot zijne / wettige echtgenöote te verheffen. 'Het neefjen van mevrouw, G-eorge de Glairembaux, een doortrapte deugniet, maakt zijn hof aan Als ourtot sijn. leerling op dezen weg ontmoet, komen ze tot heftige woordsn.Maar de schelmfiche knaap heeft opgemerkt, dat de verhouding van zijne tante tot zijn gouverneur in 't oogvallend is. Ze sluiten dus weder vrede en G-eorge verlangt daarvoor volkomen vrijheid in al zijne bewegingen. Mevronw Bécart heeft voortdurend tekampen met de algeheele onverschilligheid van den loggen Courtot. Hij wil maar niet opmerken, dat de voorname veertigjarige dame aich zonder over zijn lot ontfermt. Eindelijk ont vangt bij een brief van madame Bécart. De tante van zijn leerling wenscht hem afzonder lijk te spreken in de serre van het hotel 't welk de familie te Parijs bewoont. Courtot blijft zeer bedaard op zijne hoede. De vijftig duizend franks van Jeanne schenen hem steeds niet te versmaden. Intusschen heefi Courtot's leerling Q-eorge zich voortdurenc meer geëmancipeerd. De heer Bécart ontdekt dat déveelbelovende jonkman des nachts niel meer in zijne woning terugkeert. Aanstonds wordt de lichtmis de deur uitgezet,. maar voora: wijst hij verraderlijk op Gourtot en zijne Tante Bécart komt doodelijk ontsteld zijner eehtgenoote alles meedeelen en men besluit, .dal Courtot moet vetrekken. De familie Bécart vertrekt naar buiten. Wel dra . komt Courtot in den omtrek dwalen. H i heeft besloten Jeanne de kamenier ten huwe lijk te vragen. Hij wordt gezien in den omtrek van het kasteel, mevrouw Bécart tracht hem te ontmoeten, zij spreken elkaar in het bosch Om elkaar terug te .zien besluiten zij in een .ruïne, een ouden toren, bij een te komen. In den .ouden toren is «ene kamer met oude meu bels ; de bijgeloovigheid der hoeren houdt deze plek voor gevloekt. Mevrouw Sécart maakt een testament en legateert de huwelijksgift van tweemaal honderdduizend franks, die haar echtgenoot haar schonk, aan Jean Courtot Zoodra de ellendige egoïst dat weet, daar zi elkaar in de torenkamer Spreken, denkt hij aan den dood van.de arme.vrouw. Uit den toren vertrekkend, bemerkt hij, dat de zware deur tegenhouden wordt door gruis en steenen. Hi verwijdert dit alles en langzaam, begint de deur door eigen' gewicht' te rollen. Zoodra iemand art' verschijnt op de plek, ziet bet lijk van ijne vrouw en stort ontzield ter neder. Uit dezen inhoud blijkt klaar, welke bopeooze broddelaars de beeren Vast-Eteowird zijn geworden. In Claïre Aubertm hadden zij en mïaste hoop gegeven op eemig later lettercundig sukces. Thands echter vernietigenag ook deze verwachting,- Madame Bécart is een boek onder geest, zonder vinding, zonder redelijke» m. Alle hoofdpersonen.zijn gewrochten eener edorven fantazie en allen even onmogelijk. Met zulk eene schepping, waarvan bet slot aan de wildste romantische spektakelstukken niets te verwijten beeft, meenden deze heeren -ien reaustfrchen'roman te hebben geleverd&B hadden den moed aan Zola een woord van aanbeveling te vragen. En de auteur van Ze Ventre de Paris", schreef .eenige regelen, die de schrijvers andermaal den moed hadden ala reclame aan hun boek te doen voorafgaan: Jk 'ind uw madame Bécart, de vrouw welke zich a de armen van dien lompert werpt, veel te innelijk geschilderd, in n toon, zonder eenige chakeering" - schaft Zola. - Misschien is het model u bekend, maar ik geloof niet, dafc de werkelijkheid een voorbeeld van zooveel verblinding aanbiedt; het leven is rijker, boner m zijne verschijnselen. Uwe mevrouw B tart is eene lijderes, wier ziekte niet genoeg is verklaard. Ook kan ik'mij niet vereenigen met het slot, met dien verlaten toren, die vrouw., den val loopend, terwijl baar ellendige min naar op haar dood zit te wachten. We ver geren zoo midden in het melodrama, terwijl i uwe personen dood om ons been liggen, Is in een vijfde bedrijf." Het verheugt mij hartelijk, dat Zola aan de neer Vast-Micouard zoo ferm de waarheid iegt. Daar bij met een tal van letterkundige 'ijanden te kampen beeft, kan men hem nu ithands met verwijten, dat hij, verblind door sympathie van hrekebeenen, zich bewondering -oor hun armzalig geknoei heeft laten afpersen Onder Zolaas vrienden neemt J. K. Huysmans, de.schrijver van Les Soeurs Yatard,'" «ne voorname plaats in. Huystnans heeft hem lijn roman toegeëigend, als fervent admiraeur et dévouéamL" Zonder overdrijving kan dan ook beweerd worden, dat van al zijne jeug dige navolgers Luysmans het meeste talent heeft.. Doch deze lof beteekent weinig, daar iij al te zaam nog niet veel acboons hebben voortgebracht. Zes Soeurs Yatard" is eene :eer zwakke poging om L'Assommoir" te ?venaren. Wat den stijl betreft, beeft Hwysmaas ;ich vrij wel. op het volksdialekt der buitennoulevards toegelegd en daarbij tevens zeker talent van schildering en beschrijving aan dea dag gelegd. In weinige regelen berkent mea den navol'er van Zola. Zie hier de korte bescbiijving van een fabriek ateliers de satinage et de brochure de la maison Dëbonnaire et Cie, die om de eigenaardigheid onvertaald moet ? Deze bekroning besliste over de richting van Alma Tadema.. Talrijke stukken van zijne hand vol historische getrouwheid en artistieke waarde, eene soort van achteruitziend realisme met klassieke regelmatigheid nebben zijn roem ge vestigd. Achttien jaren lang volgde het eene stuk het ander. De 'grootere zijn door gravure en photographie algemeen bekend gemaakt, de kleinere zijn meest in Belgische en Engel sche kabinetten te vinden. Nederland had er ] die deur geopend heeft en naar binnen gaat, geen geld voor over. Slechts weinige van zijne :is hij gevangen. Niemand kan den gevangene stukken vindt men hier te lande, de galerij: te hulp komen. Courtot begrijpt, dat mavan Jhr; Hooft van Woudenberg van Greerensteia te Amsterdam alleen bezit er eenige o. a. een ^monnik en non" die zeer merkwaardig zijn. Venmtius Fortunatus en Radegonde 1862, dame Bécart bij een .volgend bezoek aan den toren onherroepelijk verloren is. Hij besluit dus niet te gaan en . het bericht af te wach ten van haar dood, dat hem «igenaar van en Hoe men eich vóór 3000 -jaren m 'Egypte l een fortuin zal maken.Mevrouw Bécart komt bezighield" 1863; Fredegonde en Pratextatus ' 1864, Agrippina mee de~aschvan G-ermamcus 1866, de 'Siesta.l86S waaromtrent de oorde len zeer verschillend zijn, Pkidias en de fries van het PartJienon, De kroning van Claudms: JSene audiëntie ~by Agrippa .en zoovele ande ren onderhielden zijn roein. Alma Tadema was tot heden twee. malen gehuwd, eerst met eene gravin Dumoulin, thans-met eene Engelsche dame, Miss Epps; hij is in Engeland genatu raliseerd, en heeft _ook verleden jaar in de ngelsche zalen op de wereldtentoonstelling vindt de deur gesloten, terwjjl deze vroe ger altijd op een kier stond. Zij gaat onver schrokken naar binnen, de deur rolt acbter haar toe. Zij stoort zich niet aan het feit dat ze gevangen is, ze wacht op 'Gourtot. Ii driemaal vier-en-twintig uren strijdt zij ? ees wanhopigen strijd tegen den hongerdood. Ein delijk bezwijkt ze. .. Cowtoi Komt naar den toren en ontdek door een venster het lijk der rampzalige. Een jachtopziener houdt hem voor een strooperen doodt hem, met een geweerscbot. De beer B Les plioirs frappaient les talles, les Utres passaient d'tme louche a Vautre, wintant U alwe et Ie vin?une ouvricre, delout,voulaït regagnersa place,ses compagnesluiécra^èrent Te ventre avec les dossiers de leur s cJiaises. Une fölle se moucha,. Sonnant comme d'une trompette une loutéille se brisa Ie bec au rebordd'une taUe,-le petit bleu coula sur les fes, deux femmes vomirent, Vune contra Vautre, des injures de poissardcs; on les retiwt par leurs chignons et par lairs loqucs, maïs elles se tordaient et aloyai&nt, Ie menton e» avant et les dent-s sorties, lavant, se rmiit, les bras en Va-w-, la fosse des aisselles a jour SOMS la chemise eraguee.'1'' Uit deze kleine trekken blijkt aanstonds, dat de beer J. K. uysmans nauwkeurig studeert en alles waarneemt. Maar waarom znlk eene stuitende verzameling van leelijke voorwerpen gekozen? Zeker, de. teekening van eenp parijsche industrie kan een aantrekkelijk onderwerp leveren, wanneer bet noodzakelijk leelijke in het halfdonker blijft .en het licht valt op frissche en aangename groepen. De fabriek van behang selpapier uit Alpnonse _. Dandets 3i'ro,nent jeune Mister ainékan een .les geven aan de ateliers voor satinage" en brochure" vanden heer Huysmans. Ook de inhoud van Les Soeitrs Vatard" biedt weinig verbeffends. De gezusters Vatard, Célme en Désiree, zijn de dochters van eea bejaard werkman, die vaii een klein erfenisj'en leeft. De zusters zijn goede werksters. De oudste gedraagt zich slecht, de jongste is op passend. Een jong werkman uit de fabriek maakt baar het hof, zooals men in 't Franseb. zegt, pour Ie bon motif.' Maar de oude Vatard wil niet, dat zijn jongste dochter trouwt. De eenige reden is,.dat hij Déairef niet missen kan in zijne huishouding. De vader bewaakt zijne dochter zeer gestreng en slechts zeld zaam kan zij eenige woorden wisselen met baar minnaar. Langzaam .sterft de liefde tusscbem beide jongelieden uit en daar Désiree ziek is geworden vindt baar vader een braaf wei'kman, die met haar huwen wil en tevens aan huis wil wonen bij, zijn schoonvader. Dit alles is met. zeer veel talent beschrevea en in de fijnste bizonderheden uitgesponnen. De vraag blijft evenwel of de heer Huysmaws genoodzaakt was juist deze weinig veikwikkelijke stof te kiezen? DeAcbilles-biel van de naturalistische scbool is geene andere, dan het beginsel door Flaubert en Zola uitgesproken: ^gu'on peut. tout. 'écrire." Beide hebben door een talent van ongemeenen aard hunne aesthetische dwalingen op de schitterendste wijze geboet. Maar hunne jongeren hebben er ge noegen in geschept bet. sombere, bet leelijke^, het mörsige -tot hunne, geliefkoosdste onder werpen te verheffen -en van daar de nieenmg, dat de dwalingen der jongeren op de meesters zijn te verbalen. Yoor ieder, die van harte waardeert, .wat er, boewei bij eenzijdige rich ting, voor scboons valt te genieten in de wer ken van meesters als Baeaac, Flaubert, de G-oncourt en Zola,, is bei daarom plicht aan te wijzen, hoe jongeren als Léon Hennique*, Vast-Bicouard en JSut/smans z$n.... priesters zonder roeping,' DB. JAN TEN BKQÏK,

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl