Historisch Archief 1877-1940
i1)- (S-n4'""Ki' J '.-r". /*'vir
D
* "^rOTii"
A M b l Jb
hij die gedwongen leening amortiseeren.
Cerwïjl grootmoeder in den tuin- wandelt,
.Toert Frits het schelmstuk, door de haast'
iter waarmede dat gebeurt, verliest hij eeu
ikbillet dat door den knecht wordt gevonden
aan Mevrouw van Eikenstein overhandigd.
ntusschen heeft haar kleinzoon zijn schulden
claan en keert met een ledige
portemon'e, een slecht geweten en vol wroeging terug.
)e oude dame heeft echter argwaan
gegen en stelt een onderzoek in of er
: iemand m haar secrétaire is geweest
i doende -wordt zij gewaar dat zij bestolen
n'wel door haar eigen kleinzooü, die door
haast waarmede hij te werk ging, zijn
poriuille in de secrétaire heeft laten liggen.
(alf bezwijmd van schrik en droefheid valt
in haar stoel neder en juist op dat
oogen: dient'de knecht twee dames aan.
ie gezusters ille komen mevrouw v.
Eikenn een visite maken.
.lg een paar papegaaien babbelen zij
r alles en vertellen de chronique
scanjuse der stad. Om die lieve mevrouw
i van alles op de hoogte te stellen,
lalen. zij haar zelfüdat haar kleinzoon
over de tong. gaat en bekend staat
een schuldenmaker. Ze laten haar zelfs een
srtentie in de krant .lezen, waarbij een
jre heer F. v. E. wordt aangemaand zijn
ild aan zekeren heer Bronstein te voldoen.
nog eenigen tijd de 82jarige te hebben ge
teld, fladderen ze weer de deur uit om
elhunne babbêlzuoht bot te vieren.
rits wordt door zijn grootmoeder ter
vervbording geroepen, zij brengt hem voor
brtret yan zijn vader en doet hem de
bitte verwijten
en dief wil zij niet langer onder haar dak
ben en ze ontzegt hem haar huis.
iets kan haar in dat hesluit doen wankelen,
ieden en beloften van beterschap die Frits
;, gelooft zij niet en ze verlaat hem met de
rden: ik wil u nooit weer zien."
e notaris heeft intusechen de tijding
ge;ht, dat het huis haar eigendom is gewor- ?
:'maar daar een groot gedeelte-van het
.. is verdwenen, is zij niet bij machte het
jetalen; zij geeft daarom last, hoezeer 't
;' ook op haar ouden dag ter harte gaat,
huis weer te verkoopen aan den hoogsten
er op de veiling, Salomon ^Barends, een
en huisjesmelker,
iet wanhoop in 't hart blijft Frits alleen,
at Erik van Steenenburg verschijnt, om
vriend, die nu zijn schuldenaar niet meer
ot verdere uitspattingen over te halen.
verachting wijst Frits hem terug en
ein, niet hem op stelligen toon de deur te
en.
3 gedachte dat zijn grootmoeder op haai
en dag, blind als zij is, het haar zoo
dier: huis zal moeten verlaten, kwelt
hemverikkelijk. Op eens echter breekt een
lichta,l yoor hemdoor, want de knecht komt hem
jen, dat 't geld van de erfenis is
aangeienl -Su weet hij wat hem te doen staat.
eiken prijs moet hij het huis terugkoopen.
ilomon Barendskorat zijn nieuwen aankoop
, bezien en" o'ntmoet Frits, die hem f5000
it 'biedt; de huisjesmelker weigert. 'Ten
:e worden zij het eens. ^oor ?35,000, de
sele erfenis.
L-ootmoeder heeft met juffrouw Renauld in
laaste kamer liet onderhoud van Frits en
won afgeluisterd, en komt nu tot de
overing, 'dat hij zóó slecht niet is als zij wel
it.
3 neemt haar kleinzoon weer in genade aan
t scherm valt.
fgescheiden van den hier en daar matten
y en den gerekten dialoog is er veel goeds
.et tooneelspel, enkele tooneelen aooalshet
taal van grootmoeders levensgeschiedenis,
waarlijk goed gelaagd.
rat de schrijver nog mist is losheid van
liij schrijft rtog te veel boekentaal op
>oneel moeten de menschen leven en
spre- ook vergeet hij dat alleenspraken zooveel
?elijk moeten vermeden'worden, vooral dan.
neer de tooneelspeler allén zijn eigen ge
iten aan 't publiek vertelt; evenzoo is het
de terzijden."
re erkennen evenwel gaarne, dat er een
.ige strekking in het stuk ligt en dat het
: een eerste proeve als welgeslaagd
be>uwd mag worden.
e opvoering was bijzonder goed. Mevrouw
ne, als de 82jarige grootmoeder, overtrof
zelve. Men moet haar in die rol zien
de fijnheid van opvatting en
karakterteeing naar waarde te bewonderen. Jan C. de
als de kleinzoon .gaf blijken van studie en
atting.-' Wat meer losheid van beweging
schen we hem nog toe.
Is Eiik Sfceenenburg was .. Tourniaire zeer
l evènzoo mevrouw Stoetz als jufir. Henaud.
en woord van lof komt ontegenzeggelijk
aan den heer K. Vos, die óns een echte
i ,van een huisjesmelker te zien gaf, zijn
jele guur duidde zijn beroep aan, en hij
ees juist. door die kleine rol, dat hij in
rheid'een kunstenaar is.
a de Kleinzoon" voerde men het Proces
tradieux" op gelukkig staat er niet bij
't stuk gemaakt heeft, want, al hebben we
mzend gelachen, en hoewel we 't haast niet
ren zeggen, ons geamuseerd,'t gehalte van
Proces" is van dien aard, "dat we het
g achten het met den mantel der liefde
>edekken.
/-at de opvoering er Yan betreft, zij was
[Hintend. >~
p verplichtende wijze heeft^de heer
fotosf Grreiner ons in de gelegenheid gesteld
nis te maken met de welgeslaagde l
cntkten, door hem gemaakt van de
versierinder Hoofdstad bij gelegenheid. van het
'ilijf in ons midden van het koninklijk
eehtr. De eigenaardige moeilijkheden, aan het
emen van deze voorwerpen verbonden, dat
jstal in den vroegen morgen moest geschie
den en waarbij men dikwijls met de anders,
zeer gewenschte wappering der vlaggen, ban
derollen, en koorden te strijden had, zijn in
genoegzame ma^e overwonnen om deze ver
zameling van groote voorstellingen (zij meten
36 bij 26 centimeter) tot een aangenaam sou
venir te maken van onze stad in feestdos. Het
gezicht vooral van de Niéuwe kerk van bin
nen en van het Paleis" op de Dam heeft den
levendigen wensch weder bij ons doen boven
komen, dat de heer Grreiner of een ander be
kwaam fotograaf, onder voorlichting van een
deskundige, eene reeks mocht uitgeven van de
zoo belangrijke elementen tot de geschiedenis
der vaderlandsche bouwkunst, die onze stad
in niet geringe hoeveelheid aanbiedt. Zeer on
gemeen en zeer belangrijk zou al aanstonds
eene serie zijn van een 300 geveltoppen,
naar tijdsorde gerangschikt, en waarbij op
verrassende wijze de geheele XVÏIe en XVIIIe
eeuw stap voor stap in haar wisselende smaak
zou kunnen nagegaan worden. Geen stad 'in
ons vaderland biedt een zoo rijken schat van
aardig gevonden oplossingen der moeilijkheid
aan, om smalle gevels op een min of meer
gepaste wijze te hekroonen. Bij het schier ge
heel en al verdwijnen van oude onderpayen,
mogen 'wij ons nog in het bezit van eene on
telbare menigte geveltoppen verheugen, die
even zoovele stalen aanbieden van
den_Be«aisSö#zce-stijl in zijne amsterdamsche ontwikke
ling en verloop vaa 1800 tot 1800. Bij het ge
lukkig verschijnsel, dat onze bouwkunsten aars,
hoe langer hoe meer, de noodzakelijkheid be
ginnen te gevoelen zich aan de domme tyrannie
der platte lijst (vóór een keperdak aangebracht)
te onttrekken, mag men de hoop koesteren,
dat met belangstelling de door ons bedoelde
kunsthistorische bijdrage zou ontvangen wor
den : wij noemen zekunst-historiesch, omdat
wij niet willen verbergen, dat de meerderheid
der bedoelde geveltoppen volstrekt niet
gechikt, is om, in onze dagen, nog weer nage
bouwd te worden.
18 Juni. J. A. 'ALB. TH.
Sarah Bernhardt exploiteert de beweging'
die er om haren naam gemaakt wordt, aan'
alle kanten. Zij heeft nu een collectie van hare
beeldhouwwerken, schilderijen en schetsen naar
Londen laten komen, er in Piccadilly een ka
mer voor gehuurd, eerst de pers en eenige
autoriteiten uitgenoodigd en thans op intro
ductie de geheele Londensche groote wereld
tcegelaten om K'e te komen zien.
Be koning van Griekenland schijnt:meer ge
daan te kunnen krijgen dan men zoo in de
verte wel denken zou; menig regeerder zal
hem .daarom kunnen benijden. Hij heeft den
wensch te kennen gegeven, dat er te Olympia
een behoorlijk museum voor de nieuw ont
dekte rchatten zal worden opgericht," en on
middellijk heeft de lieer Sïngros de som van
honderdduizend drachmen tot dit doel ter zijner
beschikking gesteld. Ook de minister van open
baar onderwijs, de heer Angerinos, is er warm
voor. Te Athene zou men er meer mede inge
nomen zijn wanneer het museum daar kwai»,
maar dan zou alleen het vervoer
derreusachtigemarmeren groepen een kapitaal extra kosten.
De stad Florence zal in November, als de
Engelschen en Russen komen overwinteren, eene
tentoonstelling van oude kunst houden. Niets
jonger dan de zeventiende eeuw zal worden
aangenomen. Zoowel schilderijen,
teekeningen, beeldhouwwerken, glasschilderwerk, als
goudsmidswerk, . email, mozaiek, aardewerk,
majolica, snijwerk in ivoor, muziekinstrumen
ten, worden ingewacht, alles waarin aicM de
kunstvaardigheid van het oude Italiëtoonde.
Men verwacht zeer vele bijdragen; het
PalazzoPitti is voor de tentoonstelling aangewezen.
De Duitsche bladen betreuren zeer,' dat het
grootste gedeelte van het rijke prentenkabinet
Euzenburg te Weenen, het land z..il verlaten.
Engelsche en fransche koopers, hebben alles
wat waarde had bemachtigd; de duitsebe
musea waren niet in staat tegen hen op te
bieden. In dergelijke omstandigheden komt de
treurige financiëele toestand, schrijft de
3£wnstchronilz, het sterkst uit, zelfs de zaakgelas
tigde van het Berlijnsche prentenkabinet moest
platzak t'huis komen. Alleen het
Oostenrijkscbe museum, de stadsbibliotheefc te Weenen,
en de Albertina, wisten eenige stukken van j
waarde te bekomen.
partituur. De invloed van Web'er is de meest toog, gesteund door zeer merkwaardige,
statismerkhare in de compositie; hier en daar slechts tisehe opgaven.
Speelt zijn ingenomenheid met "Wagner hem
parten; /over het geheel zijn de partijen voor
het orkest veel dankbaarder dan die voor de
zangers.
? De opmetingen voor den spoorweg
OrenburgSamarkandj een van de groote verbindingen
met Azië, werden door de Russische regeering
ook dit jaar weder voortgezet. De, weg zal
langs den Jaiartes loopen. Ook zal onderzoek
gedaan worden naar de bevaarbaarheid van
den Oras van Ehazzet rnom tot
Petroalexandrowsk en zijne oude bedding zal nauwkeu
rig onderzocht wórden.
Oost-Afrika zal bezocht worden door een
espeditie Fransche zendelingen uit
Algiersvertrekkende, en vergezeld van een escorte
Pauselijke zouaven óp wachtgeld5'uit België.
Zij zullen booten in gedeelten medenemen, daar
zij het plan hebben hunne expeditie tot het'
meer Tangaryika uit te strekken.
De Visages sans masqu-es, door Pierre Yéron,
Wie in dit vraagstuk belang stelt, mag deze
brochure niet ongelezen laten.
D. Maekensie WaUace, Jtusland en de Mus
sen. Doorgereisd, gadegeslagen en beschreven.
Uit het Engelsch door C..H. Pleyte. Utrecht,
Gebr. van der Post.
Het boek van Wallaee werd in het buiten
land goed ontvangen. In Engeland verschenen
in korten tijd 5 dnikken van dat werk. In
zeven talen werd het reeds overgezet. De
Pailjeche Academie keurde het de eer eener.
bekroning waard.
De uitgevers verzekeren dat Wallaee, lid
van het keizerlijk aardrijkskundig genootschap,
alles wöt hij. gedurende zijn zesjarig verblijf
in Rusland, gezien bijgewoond en doorleefd
heeft, in een-boeienden, geheel eigenaardigen
vorm meedeelt, die zelfs aan het dorste, droogste
onderwerp kleur en geur geeft.
Daar wij van de 25 a 30 afleveringen niet meer
dan n ontvingen, kunnen wij dit oordeel slechts
met voorbehoud onderschrijven, doch wij
moewiens geestig* schetsen, kunstkritieken en bij- ten erkennen dat dit boek, gerekend naar de
dragen in het Journal amusant en. andere bla- ie .aflevering, inderdaad een onderhoudende
den bekend zijn, is esne serie portretten van
leven'de persoiaen. Grévy, de Broglie, Meilhae,
Nilsson, Sarah Bernhardt, Gounod en anderen
vullen, het bundeltje. Hoewel soms w.at
gelectuur .beloofd aan te bieden. De heer Wal
laee behoort onder die reizigers welke zich
niet gemakkelijk van een tochtje laten af
schrikken .
zocht, is zijn stijl aangenaam, zijne.apprecia-, yan z-jjn reizen op den'Don verhaalt hij
ties, zonder zeer belangrijk te zijn, zullen zeker
onderhoudende détails opleveren.
o. a., het volgende:
Ongelukkig hebben deze Don-stoomschepea
een menigte vrachtvrije passagiers van een
De librairie Quantin te Parijs geeft als ver-! andere min aangename soort aan boord, die
volg op de keurige uitgaven van VAmour zich. nief vergenoegen met het dek,
maarzont Psyche en Daghnis et Jiloé, thans eene der complimenten m de kajuit binnendringen,
even keurige van- den roman Hér o et Léandr-e, \ 'en reizigers met een gevoelige huid den slaap
en juweeltje van boekdrukkunst. Er bijge-|uit de oogen houden. Ik weet te weinig van
voegd zijn eemge omwerkragen van de fabel,'; de natuurlijke historie, om uittemaken, of deze
door Scarron, den kardinaal de Bernis enUlngge, bloeddorstige schepsels tot dezelfde
anderen. Deze boekjes zijn ware sieraden | soort behooren, 'als die, welke in Westelijk
voor eene,weelderige bibliotheek. Europa zuiver officieus de commissiën. tot b
vordering der volksgezondheid een handje
De heer Marrus Fontane heeft onder den | helpen., als bestraffers der onreinheid, maarik
titel: Ze - canal interocéamgue et U canal tfejtan yei-zekeren, dat hunne functiën in het
Suem het rapport uitgegeven dat hij den 17den. stelsel der geschapen dingen dezelfde zijn, en
Mei 1.1. voor het internationaal congres té! zij ze vervullen met een jver en
doortastendParijs heeft uitgebracht. De heer Ferdinand'heid, boven allen lof verheven. Daar ik zelf
de Lesseps heeft op eene vergadering van de ] gelukkig verschoond bleef van hunne
ongecommissie waarvan ook de minister Jules Ferry wenschte :bezoeken, en volstrekt geen roeping
deel uitmaakt, de noodzakelijkheid betoogd geToel voor de studie der insektenïeer, zou
van het vestigen van twee stations aan de ik, ware ik alleen geweest
waarschijnlijk'onEusten der Stille Zuidzee en van den Atlan- bewust zijn gebleven van hun bestaatij maar
tischen Oceaan. Deze stations, goed van koop- gedurig werd ik aan hunne tegenwoordigheid
herinnerd door lieden met min gelukkige
conwaren en levensmiddelen voorzien, zouden wel
dra leiden tot een nadere kennismaking met
deze streken, die tot nog toe slechts -vluchtig
onderzocht zijn. Nog veel onbekends, onbe
kende bezwaren en nuttige wenken voor de
doorgraving souden daar aan het licht kunnen
komen. De twee stations zouden moeten worden
opgericht, liet eene aan de westelijke fcusfc bij
Gabon, het andere aan de oostelijke bij d
punten, waar thans reeds verschillende mo
gendheden nederzettingen hebben. De nood
zakelijke kosten werden door hem geschat
stitutie, en de klachten der lijders werden van
officieele zijde op koddige wijze bevestigd. Bij
het. einde mijner reis vroeg ik verlof, den naoht"
aan boord doortebrengen, welk'verzoek de
kapitein toestond met een bereidwilligheid en
een drift (?), die volstrekt niet te rijmen waren
mét zijn donrgaaude manieren. Den volgenden
morgen werd het raadsel. opgelost. Toen ik
hem wilde bedanken voor zij.a vriendelijkheid
van me te hebben toegestaan, ? den nacht in
een . gemakkelijke kajuit dcortebrengen, viel
De Verbis van Milo geen Vernis meer! De j
heer Geskei Salomon, lid van de kunstakade- '?
mie te Stockholm, heeft eene zeer uitgewerkte i
en rijk geïllustreerde mpnographie uitgegeven j
om te betoogen, dat dit beroemde beeld noch |
alleen stond, noch deel uitmaakte van een!
groep van twee figuren, maar dat het behoort |
tot een groep van drie figuren, waarvan het!
middelpunt was Herakles op den tweesprong,
hi?schen de godinnen -van het Genot en de
Deugd staande, en op het punt te kiezen. De
Yenus van .Milo zou dan het Genot of het Ver
langen voorstellen.
de opmerking niet terughouden, dat het yoor
hem, die zich tot apostel opwerpt van eene
reactie tegen een hygiènisehen maatregel, die
Te Dresden zou .men gaarne in Augustus of. uitsluitend mefc dit doel een tijdschrift uitgeeft,
September eene Rfiphaèl-tentoonstellmg hou--' die het land doorreist en jneetingen belegt,
den. Zoowel de origineele schilderijen en sehet-; waar hij aan leeken zaken verkondigt die hen
sen, als bij gebreke van deze, de photograpMë,' geheel nieuw KÏjns niet voldoende is
lofwaarcopiën, etsen of teekeningen er naar -worden
opgevraagd.
op 150,000 francs, van welke- hij wilde dat het! mijn gastheer me. mei een gullen lach in de
gouvernement' er voorloopig 100,000 zou be- rede, zeggende, dat hij integendeel mijn schui
talen. Na eenige discussie, waarbij hij niet na- denaar was. Ziet gij", zeide hij, met een
koliet te wijzen op de zware lasten die1 reeds op'.!.mïseh deftig gezicht, ik heb altijd een
gehet ministeriQ van onderwijs drukken ten; heel leger lichte ruiterij aan boord, en als ik
gevolge van de expedities 'Rondaire, Debaize; alleen in de kajuit slaap, 'ben ik alleen aan
en Soleillet, beloofde de'heer Ferry de zaak;hunne aanvallen blootgesteld; deelt, iemand
in de gunstige aandacht der regeering aan te | fle kajuit, met me, dan verdeelon zij natuur
bevelen. .. jijjt hunne krachten. <rij hebt, zonder het te
j weten, een liefdewerk: volbracht, en ik ben u
r?- -^_±^:^±±±±::^:-;?"j ? T?. -. - . .,?. ^ee^ verplicht." Was dit, gelijk ik
half,ver*r T^nnnn^-w^wr WT»?? j moedde, slechts een vernuftige manier, om mijn
bedankje voor de ondervonden gastvrijheid te
ontwijken, .? dan was het zeker T)en trovato
een staaltje van beleefdheid, eer te
verwachj ten van een Spaanschen h'idalgo. dan van den
De Prostïtiftie-JcwesUe, door Dr. A. P. Fok-; kapitein van een stoomboot op den Don.
ker, Hoogleeraar in de Hygiëne te Groningen. Op sommige stoomschepen , op de zee van
! Azof wordt door nog veel onaangenamer
gasDe Hcogleeraar Fokker heeft het nocdig ten inbreuk gemaakt 'op de afzondering van
geoordeeld den heer Ds. H. Pierson tot de orde p den elaapsalon, namelijk door ratten.
te roepen, nu deze op theologische gronden' Bij gelegenheid van een tochtje, dat ikme
tegen een bygiènischen maatregel zich ver- j maakte op de Kertcli, werden deze bezoekers
klaart. O. i. deed de hoogleeraar een uitne- in de benedengewesten van het schip zoo
lasmend werk met te wijzen .op de oppervlak-; tig; dat de dames verlof kregen, in den
dekkighsid, die het onpractisch streven van den; salon te slapen. Het gevolg daarvan was, dat
heer Pierson aankleeft. j wij, ongelukkige mannelijke passagiers, ? met
Deze kwestie, hoe langer Koe meer eene die ! verdubbelde ' woede door onze plaaggeesten
algemeene belangstelling wekt, wordt door'i werden bestookt. Vroeg in den morgen in mijn
den heer Fokker op grondige wijs besproken.' kooi wakker wordende door de
gewaarworDat Ds. 'Pierson de zonde der prostitutie ; ding van iets, dat me over het lijf liep, bedacht
bestrijdt is zeer verklaarbaar en ligt geheel op : ik een bestraffingsmethode. Het kwam me voor,
den weg van den voorganger eener kerkelijke, dat ik, bij een nieuw bezoek het juiste tijdstip
gemeente,' al mag het dan ook 'betwijfeld wor- j kiezende, de.rat'met zulk een kracht iegen de
den, of op die wijze eenig resultaat van die zoldering zou kunnen werpen, dat een
hersenbestrijding te wachten is. Maar wat hem be- schudding en een onmiddelijke dood er het ge
wogen heeft het sanitair toezicht aan te val- volg van was. Spoedig was ik in de
gelegenlen, dat, is mij tot nog toe een onopgelost heidt de proef te nemen met mijn methode.
raadsel. Gelukkig ben ik niet geroepen een Een sterke beweging van het gordijntje, aan
oordeel te vellen over zijne bestrijding van he't voeteneind van mijn, kooi, bewees, dat dit
dezen gezondheidsmaatregel. Ik laat dat oor- als stormladder werd gebezigd. Ik bleef
dooddeel gerust ©ver aan den lezer. Alleen kan ik stïl liggen, niet minder belang stellende, dan
wanneer ik, met een geweer in de hand, een
groot stuk wild had afgewacht. Als wist zij
van mijn plan af, en verlangde zij .zich met
eere van hare taak bij de proefneming te kwij
ten, stapte de rat mijn kooi binnen, en nam
zij een positie in. op mijn voet. Op hetzelfde
oogenblik werd zij omhoog geslingerd. Eerst
Een Engelsch componist, Ebenezer Prout,
beïfend als muzikaal criticus en aeer goed
theoreticus, heeft' eene dramatische .cantate
doen verschijnen, Hereward", in vier bedrij
ven. Het onderwerp is genomen naar een ro
man van Charles Kingsley, Hereward the wake,
'en vormt een seer voldoend libretto. ' De
Hackney Choral association heeft het werk
uitgevoerd en er onder de goede musici succes
mede behaald. Hetgeen den heer Prout ver
weten wordt in een zeker gemis aan frischheid
in de melodiê'n, te weinig poptilairs in de
geheels muziek; hetgeen men hem als grootste
verdienste rekent is eene uitmuntende
orchestratic, een door en door grondig bewerkte
ige bedoelingen te hebben en een handig i hoorde ik een luiden smak tegen de
aoldespreker, debater en stylist te zijn, maar dat j ring, en 'daarna een doffen plof op den' v!oer.
van zoodanig iemand ernstige, argumenten, [Den juisten aard van het veroorzaakte letsel
vooral eene grondige kennis-van de zaak,- die.Jheb ik niet kunnen ontdekken, daar het
slaehthij bestrijdt, mag worden g-eeischt. HadDs.P. j offer genoegzafoe. kracht en tegenwoordigheid
eene studie gemaakt van den hygiènisehen j van geest bad behouden, om te ontvluchten;
maatregel, dien hij zoo lichtvaardig bestrijdt, de gmtleman- aan den anderen kant van de
hij zou zich gewacht hebben de resultaten pro-j kajuit, die door het rumoer -was gewekt,
verblematisch te noemen, en zich niét aan het \ zette zich tegen de herhaling mijner
proefneverwijt hebben blootgesteld, dat hij, ia blaken-: ming, daar hij, schoon hij bereid was zijn eigen
den ijver om .een. maatschappelijk kwaad, dat, aandeel van de.indringers te ontvangen, erop
zoo oud is als do wereld, niet geweld te on-;tegen had, dat andere lui bovendien
hun.ratderdrukken, blind is .voor de praktische zijde'ten in zijn tooi schopten, . .
van het vraagstuk en maatregelen voorstelt Bij zulke gelegenheden baat het bitter wei
die, werden ze uitgevoerd, tot de schrome- nig, of men zich beklaagt bij de bevelvoerders.
lijkste gevolgen aanleiding zouden geven." Toen ik den kapitein op het dek ontmoette,
Deze woorden zijn niet louter een bewering vertelde ik hem, wat er gebeurd was, en
promaar een gevolgtrekking uit een degelijk be-.testeerde ik krachtig tegen het voortduren
van zulk een plaag.
Na mij geduldig te hebben aangehoord, ant
woordde hij, niet de minste notitie nemende
van mijn protest: alk heb van morgen beter
gedaan; ik heb mijn rat onder den deken la
ten komen, en ze toen gesmoord!"
Dat iemand van die volharding gedurende
zes jaar wat gezien heeft, laat zich vermoeden,
Aan de vertaling had meer zorg kunnen be
steed worden. De, stijl is hier en daar slordig.
B. v. ..-.maar in n 'zeer belangrijk opzicht
komen zij nietaltijd hare verplichtingen nauw
keurig, na. De reiziger neemt een kaartje voor
zekere stad, en aankomende ter plaatse waar
hij meent,* dat zijn bestemming is, vindt hg
niets dan een spoorweg-station midden in't veld.
Bij navraag komt hij tot zijn teleurstelling te
weten, dat het station volstrekt niét identisch
met de stad van denzelfrten naam en dat de
spoorweg verscheidene mijlen te kort is geko
men in de nakoming der overeenkomst. Bijna
al de spoorwegen in tusland schijnen, zorg
vuldig de steden te mijden. Dit Jeomt den
opmerker in 't eerst zeer vreemd voor."
Potloodstreep j es van -Eedivimts door Mr. B.
Oldenkott.
De heer Mr. B. Oldenkott heeft naar aan
leiding van de- geschiedenis Pincoffs?Kerdijk
een brochure in 't licht gegeven, di^ een reeks
beschuldigingen zonder bewijzen bevat. We
achten het beneden de waardigheid van een
ernstig man zijn pen op zulk een wijs te mis
bruiken.
Maar hij moest: Hebt gij Jenny Lind mei
haar hemelsche stem en haar innig diep ge
voel wel eens hooren vertolken:
Ich muss nun einmal singen,"
dan zult gij mij begrijpen," .zegt de heer Ol
denkott.
Hier wordt in het geheel niet gezongen" en
de stem is evenmin hemelsch als het gevoel
innig, diep. De heer OltLenkoti spuwt zijn
gal uit.
Te Weenen is het eerste deel verschenen vaa
een zonderling boek. JDie Yorwtheile der
Menschfaeit, door Laz'ar. B, Hellenbach. Het is
in twee deelen, afzonderlijk verkrijgbaar, ge
splitst ; het eerste behandelt het onderwerp
meer uit een sociaal oogpont, het tweede zal
aich meer op hét gebied van natuur en wijs
begeerte bewegen. Over het geheel bedoelt
de schrijver eene tamelijk paradoxale
beschoifrwing der sociale kwestie, van zijne behandeling
chter kunnen de titels van eenige hoofdstukken
eeaig denkbeeld geven. Het eerste deel is in
drie boeken verdeeld. In het eers* e boek vindt
men, oisder den tite[$ta.&ihii,ïshonflkuttdi(/e
vooroordeden: 1. Honger en ellende, {Verhouding
tusscben productie en bevolking. Eigendoms
recht). 2.- De sociale kwestie van het standpua
der conservatieven, (Kicardo, Garey, Lilienfeld.)
3. Van het standpunt der socialisten,, (produc
evereenigingen, grondrente, gezamenlijke eigen
dom.) 4. De oplossing door den staat, (belas
tingen, erfrecht, eigendom,) 5. De oplossing
door-de maatschapp^naturn-Mjkeverpliehtingenj
liefde 'tot den naaste; de kinderlooze.) 6. Het '
recht van den staat, {gebruikswaarde en ruil
waarde, belasting en ojateigeniageiecht.) 1.
Overbevolking, (repressieve en preventieve
middelen.) 8. Het'-morgenrood van een drage
lijk leven, (het minimum van levensonderhoud,
het volgende geslacht, het tijdperk van gewaar
borgd levensonderhoud, het I'socialkrne der
toekomst). In het tweede boek, onder den titel
Staatkundige vooroordeelen, komen de hoofd
stukken 1. De oorlog, (ïartmann en,de eeuwige
oorlog, Kant en de eeuwige. vrede, de drie
factoren eener territoriale staatsvorming). 3.
Het valsche liberalisme en de parlementaire
regeeringsvorm,(ontwikkeling de -noodzakelijke
basis van' het kiesstelsel.)
Het derde hoek bevat, onder den titel
lfrt<*£scliappely&e voöroordeden: l. De aristocraat.
2. De jood. 3. Het duel. 4.
Geslachtsbetrekkingen, (liefde, coquetterie, huwelijk, de zorg
voor het volgende geslacht het eénig wars
standpunt voor onze geskehtsbetrekkingeïi).
Het recht tot berooving van het leven.
(de dubbele natuur van de. vrees voor dea
dood, de dood zonder pijn de eenige normale;
physiek lijden geene' voorwaarde in de ont
wikkeling der beschaving, de vergankelijkheid
van de verschijningsvorm en van de persoon;
de onvergankelijkheid van het leven en vai
de persoonlijkheid.)
Dat hier. te midden van veel paradoxaals,
veel wetenswaardigs te lezen zal zijn, s uit de
inhoudsopgaven op te maken, ieder der onder
werpen die de schrijver aanroeii is belangrijk.
Onder zijne stellingen ..vinden wij: De staat
moest het onderkomenT der arbeidende klasse
voor zijne rekening 'nemen; voor de op voeding
van kinderen en de verpleging van ziekem
.zorgen; koloniën stichten voor de arbeiders;
zorgen dat het materiaai, dat .het volgende
geslacht moet vormen, nooit .aan zï&h zelf
overgelaten wordt (Sparta, Fourier, Carey)
Veredeling der rassen door een onaf hankel^ke
stelling der vrouw en een daarmede samen
hangende vrije . keus in déliefde. Hetgeen
onze nakomelingen het meest verbazingwek
kend en onbegrijpelijk in ons zullen vinden is,
dat afdwalen van den menschelijken geest, dat
thans diplomatische staatkunde heet. De
drie noodzakelijkste fsfetorek w&n den Trede voor'
het volk sgn: gevestigde regeering, veilige
en voldoende grenzen uit een geographiseh
oogpunt, en een volksbewustzijn, in taal eu
denkbeelden zich als nheid hetoonend.
De tegenwoordige parlementen zijn geene ver
tegenwoordigers van het volk; zijn kostbare
schadelijke komedies, die haar voornaamste
bezigheid n reden, van-bestaan vinden in
omkoopeüen begunstiging. De beste en
gelukkigste .voorbeelden Tan regeering in vroe
gere tijden, leveren hei koningrijk Hongarije,
waar de regëering in Jt Latijn gevoerd werd
en dus aan de meer beschaafden was overgelaten
en de republiek Venetië, waar een aristokratiseh
bestuur de massa Tan het veld der staatkunde
verdrong. >*- Eene aristocratie geeft op den
duur niet '.alleen eene erfelijkheid van edele