Historisch Archief 1877-1940
D E AM S T E R D AM M E K, W E EK BLAD Vu O E NE DEEL A N D.
.Hasselt en Veth: door de- houding van den
Radja van Sigoentoer was verder verblijf in
de Padangsche bovenlanden overbodig gewor
den, zoodat, onze reizigers van Padang, over
Batavia, . naar Palembang- vertrokken, om die
pen en een onderhoudend, bevattelijk, en tegen vele anderen gedeeld, n zeer waarschijnlijk
geringen prijs verkrijgbaar, overzicht.der expe- mag het geacht worden, dat men zich tijde
ditie aanbeveling'verdienen boven een pracht- lijk althans bij de zaak zoude hebben
nederwerk, dat, hoewel uitmuntend in vele opzich- gelegd, indien de aan Indië'öingezetenen toe
ten, toch eerst na -geruimen tijd compleet en gedachte nieuwe heffingen zich waren blijven
plaats den 22 Maart te bereiken. De tochten j slechts door den betrekkelijk hoogen prijs voor bepalen tot de bij ordonnancie van 30 Decem
die zij van die residentie uit wilden onderne-j een beperkt aantal "belangstellenden bereik- ber 1878 No. 349 ingevoerde personeele
bemen, zouden zich over de belangrijke provinciën
Rawas en Limoen uitstrekken, om te trachten
het Djambische rijk te bereiken, en zoo
mogelijk langs de Tembesi den heer
Cornelissen te ontmoeten. Met het
gouyernementsstoomschip de Barito voeren zij, langs de
Moesie, door de afdeeling Moe'si Ilir en kwa
men zij teMaearaRoepit, in Rawas, aan. Vandaar
haar aal zijn. "Wij geven dit denkbeeld aan lasting en tot de heffing van een aan den
het comité, dat met zooveel toewijding de on- naam beantwoordend matig patentrecht van hen,
derneming heeft geleid, in overweging. die ter zake van hun bedrijf niet reeds onder
Ten slotte drukken wij den wensch. uit, dat een anderen vorm belasting aan den Staat
spoedig een tweede Sumatra-exp editie, met den opbrengen.
krachtigen steun der regeering, net begonnen Maar juist wijl ook met deze laatste voor
werk zal voortzetten, en aanvullen. Weten- waarde niet de minste rekening is gehouden,
schap en praktijk kunnen daarbij niet dan ge- blijft het, afgescheiden van den tegenzin, dien
uit marcheerde men naar Soeroelangoen, waar j baat zijn en de kennis van het schoone Insu- eene belasting van het inkomen allerwege in
de controleur Hora Sicoama de reizigers den j linde zal weder een stap nader tot volkomen boezemt, voor vele belastingschuldigen alhier,
4den April gastvrij ontving. In Rawas had de ontwikkeling zijn gebracht, hetgeen o.i. de plicht hoe noode ook, onmogelijk om met betrekking
bevolking overal zich zeer vriendschappelijk en het belang van het moederland eisenen.
getoond, doch nu men het onafhankelijk ge
west Limoen wilde betreden en daarom onder
handelingen met de hoofden aanknoopte, be
gonnen weder de moeilijkheden. Daar de toe-.
gestane ruimte beknoptheid eiseht, volstaan
wij met de mededeeling, dat na een maand
wachtene de toegang tot de gewesten Limoen
.en Batahg Asei geweigerd werd. I)e invloed
van en de vrees - voor sultan Taha bleek zoo
ook hier weder zeer groot, waardoor dit ge
deelte der onderneming vrij wel mislukte en
het. ideaal, een ontmoeting en vereeniging van
de twee afdeeliiigen der expeditie, nimmer ver
wezenlijkt werd. Intusschen liet men den tijd
niet ongebruikt voorbijgaan, en werden ver
scheidene tochten, o. a." naar de landstreek
-Lebong, ten oosten van Benkoelen, onderno
men: vele belangrijke resultaten, vooral op-to
pografisch, en ethnogransch, in het bijzonder
taalkundig gebied, werden verkregen.
j)e heeren van Hasselt en Yeth moesten,
niettegenstaande hunne krachtige pogingen,
hun werk opgeven en keerden daarom naar
Palembaag en later naar Djambi terug. Sultan
Ahmed w,erd van hun wedervaren in Limoen
op de hoogte gebracht, doch zijn onmaclxt bleek
volkomen, gelijk hij trouwens zelf erkende.
Hoe het zij, de zekere kennis, die wij thans
van hét zoogenaamde Djambi-rijk in al zijn
bandelooze wanorde en verbrokkelde macht
bezitten" is ten. minste een belangrijk gevolg
der espeditie.
.De heer van Hasselt vertrok naar Batavia,
waarheen hem de heer Veth, na nog eenige
photografi.cn van de .Batang Hari en Tembesi
.genomen te hebben, spoedig volgde. Na rege
ling der zaken, vertrok de eerste naar Neder
land, terwijl de heer Veth nog een reis over
Java maakte.
Nog vragen de laatste kleinere tochten van
den heer Cornelissen voor een oogenblik onze
aandacht: de beneden-Batang Hari met de mon
dingen werd nauwkeurig opgenomen, en, nadat
Amsterdam, Juli 1879.
tot de hun opgelegde patentbelasting de goede
bedoelingen der Regeering te waardeeren.
in &Teerlaii(!s-Indië.
J. G. P. Ook de ondergeteekenden, Sire, moeten liet
_^^______ betreuren, dat de Nederlandsche wetgever heeft
= kunnen goedvinden om alle in Indie gevestigde
landbouwoudernemingen van Europeanen in
het voor deze gewesten verordende patentrecht
aanteslaan, en dat hij zoodoende het bewijs
heeft geleverd van geen de minste rekening te
De Kamers van Koophandel en fabrieken te houden met de zoo gewichtige omstandigheid,
Batavia, Samarang en Soerabaya hebben een dat de Europeesche landbouwondernemers in
adres aan den Koning gericht, waaraan wij Indiëter zake van het op de voortbrengselen
het volgende ontleenen:
hunner nijverheid gelegd uitgaand recht, geacht
Wafc de ingenomenheid tegen die ordonnan- kunnen worden bereids een zeer aanzienlijl
cie vóór alles heeft opgewekt is de omstandig- patentrecht aan den Staat op te brengen, zoo
heid, dat onder den on waren naam van patent- dat zij op het cogeiiblik onder tweeërlei vorm
recht aan een deel van de Indo-Europeesche eenen last hebben te dragen, waarvan de
Nemaatschappij eene belasting is opgelegd, waar derlandsche landbouwer te eenemaal is vrij
het moederland voor zich zelf nog niet heeft gesteld.
aangedurfd Het is den ondergeteekenden niet Ter wille der duidelijkheid zij het ons
veronbekend, dat in theorie misschien even veel guna Uwe Majesteit met betrekking tot dit
vóór als tegen de heffing van eeue inkomsten- punt eerbiedig eenige cijfers voor te leggen.
belasting te zeggen valt; maar de opmerking Volgens de van Regeeringswege openbaar
gevan^ een van Uwer Majesteits "tegenwoordige maakte gegevens heeft 'slands schatkist tei
ministerp, dat zij in de praktijk eene der al- zake van de van Java uitgevoerde producten
lerslechtste belastingen is, werd tot heden nog aan uitgaand recht genoten in
niet ontzenuwd, en het is zeker voor een goed 1875 . . . ? 1.434.000 1877. . . . f 1.716.000
deel aan dergelijke overwegingen te danken, 1876 . . . 1.666.000 1878. .-. . 1.494.00
dat de poging om Nederland met eene zooda
nige belasting te -begiftigen nu reeds twee
maof gemiddeld, ...../ 1.577.000 per jaar.
Zooals dezerzijds reeds meermalen in
openlen schipbreuk' heeft geleden. Het Fransche baar gemaakte rapporten werd opgemerkt
volk heeft na de rampen, die het in 1870 en drukken de voor Java verordende uitgaande
1871 troffen, zich allerlei vroeger onbekende rechten (de" artikelen huiden en vogelnestjes
en dikwerf zeer belemmerende heffingen ge- uitgezonderd) alleen op die producten ter ver
troost, liever dan zich aan een belasting op de krijging waarvan Europeesch kapitaal en Eu
'inkomsten te onderwerpen, en een veel betee- ropeesche nijverheid onmisbaar zijn, namelijk
kenend feit voorzeker mag het genoemd wor- Op indigo, koffie, suiker, tabak, tlice en tin
den, dat Engeland, waar de inkomsten-belas- en nu leert de statistiek., die maandelijks door
ting sedert lang inheemsch is, tot het inzicht de zorgen der Regeering wordt uitgegeven, dat
is gekomen, dat deze belastingsvorm voor hare van genoemde artikelen, mitsgaders van huiden
bezittingen in Indie volstrekt onbruikbaar was. (omtrent vogelnestjes komen in die statistici?
Met dergelijke voorbeelden voor oogen blijft geen opgaven voor), de volgende hoeveelheden
het voor de gemeente in N. L een raadsel, hoe zijn uitgevoerd;
men haar rijp heeft kunren achten voor eene
de vele gijrivieren onderzocht waren, werd'ook belasting over de meerdere of mindere voor
de Rompen tweemaal het doel van belangrijke treffelijkheid waarvan de me-ningen van de
tochten, terwijl eindelijk een uifstapje naar de meest bevoegde beoordeelaren nog zoo
aanKoeboes wederom veel Echt-over dezen geheim- merkelijk uiteenloopen; maar wat dezerzijds
zinnigen volksstam verspreidde. Na afloop dier j bovenal bevreemding heeft, gewekt is, dat hefc
werkzaamheden, hield de heer Cornelissen zich | voorstel fot invoering in lodie van eeue zoo
ten slotts met. het in kaart brengen der ver- danige heffing met geestdrift is aangenomen
Huiden
Indigo
Koffie.;
Suiker .
Tabak .
Thee. .
1875
3,381,455 K
275,649
18,784,288
207,187,115
13,843,470
2,178,630
schillende tochten bezig, waarna hij weder in
zijn werkkring bij de marine trad. De machi
nist Snijdewint volgde dit voorbeeld, zoodat
en goedgekeurd door dezelfde Generale Sta
ten, die indertjjd geweigerd hebben om het
Nederlandsche volk aan eene belasting op de
thans alleen de lieeren van Hasselt, Snelle- j inkomsten te onderwerpen.
man, VetK en de stuurman Makkink zich hier Hoe men intusschen over de zaak in
beginTin 3,280,955
1877
Huiden.
Indigo .
'Koffie .
te lande belast liebben met de uitvoering van
het groote werk over de expeditie, waaraan
wij, nu wij de expeditie zelve in haar geheel
sel denker^ moge, onwederlegbaar is het dat,
wanneer de noodzakelijkheid, de billijkheid en
Suiker
Tabak
Thee
2,360,328
526,706
21,508.155
232,355,450
16,452,023
2,572,270
de rechtvaardigheid van de invoering eener Tin. ... 3558909
' l J 1 1 P ? T - . * 7
1876
. 1,927,196 K
263,970
21,443,280
198,948,686
14,164,165
2,382,007
3,651,808
1878.
2,592,464
307,537
14,056,198
230,970,707
14,876,247
3,490,169
4,010,640
mnne fabrieksarbeiders, in lijnrechten strijd
met het in Nederland geldende beginsel, in de
3edrijfs- of iulandsche patentbelasting hebben
ien aanslaan, ten directen nadeele natuurlijk
van hunne eigene beurs, dan zal het
ongetwijeld ook Uwer Majesteits hooge bevreemding
wekken, dat zonder eeuige de minste bedenking
van den kant der Nederlandsche volksvertegen
woordiging een belastingsplan is goedgekeurd,
dat wanneer het voor Nederland mocht worden
voorgesteld zeker de heftigsten tegenstand zou
ontmoeten.
Door bovenstaande openhartige ontvouwing
van hunne bezwaren tegen het toepassen van
de voor Indiëuitgevaardigde patent- of in
komsten-belasting op de landbouwondernemers,
die hun bedrijf alhier uitoefenen, willen de
ondergeteekenden echter niet geacht worden
zich te verklaren tegen de heffing van een,' in
voerd, zetten
thans de handen aan het
werk, om in 1880 onze hollandsche broeders
waardig te ontvangen.
J. VAN THIELT." .
Be aclitenntg-aHg- dei' scheep
vaart.
In het Tijdschrift de Zee komt een" opstel
voor over den toestanden de toekomst der
zeilvloot, geschreven door den heer A. Bruinier.
Be vermindering der zeilvaart schrijft de heer
Bruinier toe aan de opening van het
Suezkanaal, den overdreven aanbouw en de afgeno
men -welvaart.
Omtrent de beide laatste oorzaken schrijft
hij het volgende:
De overdreven aanbouw. Men heeft
verband met de hun gelijktijdig opgelegde per- zich nagenoeg nergens rekenschap gegeven van
soneele belasting, matig en billijk patentrecht den alles overwegenden invloed van den zoo
van die ingezetenen, die, al dragen zij door zeer verkorten waterweg raar Indië, nog
korhun aandeel in de indirecte belastingen reeds , ter gemaakt doordien de nieuwe koncurrenten
in niet geringe mate bij tot de inkomsten van, van de toenmaals reeds bestaande Zeil- en
den Staat, ter zake van hun bedrijf of nering' Stoomvloot, allen zonder uitzondering,' zelven
evenwel nog niet speciaal belast zijn. Maar in | Stoomschepen waren van groot laadvermogen
hoe schromelijke mate de onder den naam van i en betrekkelijk groote snelheid, allen
omstanpateutrecht op deze kathegorie van ingezete- digheden, die te zamen genomen het effect
nen toegepaste belasting aan den gestelden hadden, dat het transportvermogen ter zee
naeisch van billijkheid te kort doet, heeft de in genoeg is verdubbeld geworden. Zeer zeker
de laatste dagen opgedane ervaring op de j had eene tijdige waardeering van dien nieuwen
meest onwederlegbare, maar tevens op de toestand den liefhebbers en kenners van het
t transportwezen ter zee moeten leeren, dat het
bijbouwen van eene overgroote menigte nieuwe
Zeilschepen hoegenaamd geen gezonden zin
had, of ook maar kon hebben. Dat die voort
gezette liefhebberij, zonder redelijken grond
slag, eigenlijk onzin was, en dat ten slotte eeue
meest treurige wijze geleerd.
't Welk doende.
De Kamer van Kooph. en N$verJt. te Batavia
28 Mei 1879
W. SuERMONDi? WZN.,
PresidentG. BUIJN, Secretaris.
Samarang,
4 Juni 1879.
H. P. J. v. D. BERG, President.
P. BEOOSHOOFT, Secretaris.
De Kamer van Kooph. en Nvjverh. te Soerabaia,
Soerabaia. J. J. G. EnscHEDÉ, President.
10 Juni 1879. J. DINGER, Secretaris.
Een Tolverbond niet België.
De kamer van koophandel en fabrieken te
" -y* ?J-1-^» ?? --j ***'" ^'"^ -^----.v--^ - - - n - - o --n i i o ^ - "*? j, ±,u ? ? ? * . tfji/Tj^-s f vv .* rt.v/iv^^ v^t\/ »
hebben nagegaan, ook nog 'een enkel woord j inkomstenbelasting eenmaal wordt aangeno- welke hoeveelheden (berekend tegen een
midwenschen te wijden. Het werk dan zal inj?en, zij ook gelijkelijk op alle ingezetenen van denprijs voor huiden van 60 centen, voor indigo
4 deelen vervat zijn: DL I zal het Beisver-j den Staat moefc worden toegepast, en het niet yan 700 centen, voor koffie van 90 centen, voor
Kaal", dl. II de Aardrijkskundige .Bescimj- aangaat om, zij het dan ook onder een onwa- suiker van 20 centen, voor tabalc van 75 centen
ving", dl. III de Yolksbeschrijving en taal", ren naam haar alleen ten laste van eene be- voor thee van SO centen en voor tin van 65
dl. IV de Natuurlijke Historie" (Botanie en j paalde kathegorie van burgers te doen komen, centen per kilo) eene gezamenlijke waarde
Zoölogie) bevatten. Een groot aantal platen; Ook aan dezen eisch nu wordt door de dezer- vertegenwoordigen
en photografien en een atlas van 18 kaarten j zijds gewraakte ordonnancie van 30 December '. voor 1875 van ? 76,559,825
zal het geheel opluisteren. Te oordeelen naar j 1878 No, 350 op schromelijke wijze -te kort' 1876 79,995,201
de ontzaglijke menigte verzamelde gegevens ? gedaan. Zij belast in hoofdzaak alleen hen, die ; 1877 87,641,692
zal deze uitgave uit een wetenschappelijk oog- zich aan handel .en nijverheid wijden, of bij' 1878 79,149,193
DeKamervanJKooph.enNyvern.teSamarang, katastrophe, als waarin wij nu al eenigen tijd
leven, onmogelijk lang kon uitblijven, behoeft
geen betoog.
Nu zou men meenen dat de welbekende re
gel: de kwaal brengt van g&ïve het genees
middel mede" al spoedig hare gezonde wer
king zou hebben getoond, gelijk zulks veelal
ia de wereldsche zaken getchïedt, wanneer het
een of ander schromelijk overdreven is. In
het besproken geval evenwel niet; want wat
gebeurde V
Toen nu vier of vijf jaar geleden al
duideGENT heeft gedurende eenigen tijd beraadslaagd lijk-begon te blijken, dat de aanbouw van
scheover een ontwerp-Tolverbond tusschen Belgiëpen te groot dreigde te worden, kwamen ve
en Nederland. Zij kwam tot het besluit dat Ien tot de ongelukkige overtuiging, dat men
zulk een tolverbond tusschen Belgiëen Neder- gerust met aanbouwen kon voortgaan, als men
land met zijne koloniën wenschelijk was en den maar goedkooper dan in het drukst van den
grond van zijn bestaan vond in den aardrijks- tijd kon aanbouwen. Inderdaad hadden velen
kundigen toestand der beide landen, hunne van hunne peperdure schepen reeds eene slechte
hulpmiddelen,hunne behoeften en hun toekomst, ondervinding opgedaan. Hierdoor verminderde
Het verhoogen van het Nederlandsch tarief de drang om schepen te bestellen; de
bouwwerd als eene noodzakelijke voorwaarde van meesters., echter lieten'zich niet ontmoedigen,
het verbond beschouwd. Men zag in den tegen- en hadden hunne vroeger verdiende schatten
woordigen tijd, nu verschillende Europeesche veil om voort te bouwen. Ze gaven van
HeStaten hun handelsovereenkomsten opzeggen, en verlede hunne, meestal op spekulatie gebouwde
daardoor de beide landen in een moeilijken toe- schepen goedkooper af, en de koopers
rekenstand brengen, een goede gelegenheid om ditver- den dat er tegen die verminderde prijzen geen
bond te verwezenlijken. Verschillende Vlaamsche kwaad bij was, want ze konden immers ge
en ook Waalsche bladen dringen thans zeer makkelijk koncurreeren tegen de wat oudere
op het sluiten van zulk een traktaat aan. schepen, die zooveel nieerkapitaals-uitleg
hadEen der Vlaamsche bladen laat zich omtrent den gevorderd! En zóó ging het van jaar tot
deze zaak als volgt uit: jaar voort, ' om steeds goedkooper schepen,
De tegenwoordige generatie, zoowel walen Stoom- zoowel als Zeilschepen, in groot
aa"nals vlamingen, en onze voornaamste publicisten tal in de wereld te helpen, totdat nu de uitertte
deden hunne meemng kennen over de domme ' grens in prijzen zoowel als in aantal bereikt
streek van 1830, en al wie eene once gezond schijnt, en men wel genoodzaakt'zal wezen
naoordeel bezit, betreurt thans de scheiding van ', genoeg allen aanbouw te staken. Zooals het
twee broederlanden. " | nu feitelijk is, bestaan ook zelfs de go
dkoopPoch wat in 1830 geschiedde behoort tot de ste schepen niet meer, en daardoor is de
nageschiedenis en thans moeten wij door ver- tuurlijke'grens niet alleen bereikt, maar verre
broedering en samenwerking met Holland, po- en voor langen tijd overschreden.
punt hoogst belangrijk zijn en vooral het zo
logisch gedeelte, dat om bijzondere redenen
het eerst het licht zal zien, veel waarde heb
ben. Wat de platen betreft beloven de talrijke
die takken van bedrijf in meer of minder
onof gemiddeld van 80,086,478
dergeschikte betrekkingen werkzaam zijn. Den ; Stelt men nu de winst van de producenten
kapitalist en rentenier, den ambtenaar van den ' dier artikelen doorén op 15 pCt. van de waarde,
Staat stelt zij vrij van elke bijdrage aan de ' wat zeker ruim genomen is, dan verkrijgt men
prachtige photographien, door den lieer Veth ? schatkist van de door heil genotene inkomsten, voor hun inkomen een gezamenlijk bedrag van
genomen,, waarvan een 150 tal op de "jongste en vandaar het zoo stuitende, en in de Indische ' f 12,013,000, waarvan de Staat aan uitgaand
vergadering van het Aardrijkskundig Genoot- maatschappij zooveel' ergernis wekkende feit, ' recht heft f 1,577,000, en derhalve werkt dat
schap, ter bezichtiging waren gesteld, buiten- j dat zelfs de minstvermogende, de behoeftigste ' recht voor alle europeesche landbouwonder
gewoon veel. Het geheele werk zal gereed] ambtelooze ingezetenen, die. ook in deze maat-! nemers te samen als een speciaal op hen rus
zijn bij gelegenheid van het eerstvolgend In-j schappij de meerderheid vormen, twee percent' tende inkomstenbelasting van minstens 13 pCt.
ternationaal Aardrijkskundig congres, dat, zijn ? van hun schamel inkomen ten behoeve van J want de opmerking indertijd door een van Uwer
, wij wel ingelicht,, in. 1881 te Rome zal gehou- den lande moeten afzonderen, terwijl alleamb-' Majesteits tegenwoordige Ministers ter zitting
den worden en gepaard gaan niet een tentoon- tenaren van den Staat, wier toekomst in vele' van de Tweede Kamer der Staten-Generaal op
stelling. Wij vertrouwen dat bij die gelegen-j gevallen althans oneindig beter verzekerd mag [ Maandag den 14 October 1872 gemaakt, dat
beid deze uitgave van de resultaten der eerste j heeten, dan die van het meerendeel der niet' wanneer men heft voor den Staat een millioen
Nederlandsche Sumatra-expeditie een eem'g ver- j ambtelijke ingezetenen, van eene dergelijke bij-' aan uitvoerechten, men zeggen kan dat men iy2
schijnsel op geografisch gebied zal blijken te ? drage verschoond blijven.
a 2 mïllioen ' lasten legt op de producenten,"
zijn en zoo den Nederlandscnen naam ook in ] >Vij mogen Uwe Majesteit niet naderen met' heeft sedert nog niets van hare waarde
v-erdie, richting tot eer zal strekken.
: de schreiende grieven van zoo velen harer ge-; loren.
.Intusschen valt het moeilijk reeds thans de,trouwe en gehoorzame onderdanen, die door.] Maar al laat men deze opmerking buiten
resultaten in een overzicht weer te geven:loo- j de gelijktijdige invoering van eene hun tot (beschouwing, dan staat het niettemin vast dat
pen wij daarom den tijd niet vooruit, en wach- (dusver vreemde inkomstenbelasting naast eene ' de Nederlandsch-Indische fiscus gemiddeld
-ten wij liever tot het bovengenoemde werk in ? ook op hen drukkende personeele verterings-' f 1,577,000 per jaar of nagenoeg 2 percent van
zijn geheel vei'schenen' is. Yfellieat zal dan
blijken, dat stof tot kritiek niet ontbreekt, ge
lijk trouwens de controleur Jentink, van wien
.in het laatste nummer der Berichten" eenige
opmerkingen en verbeteringen als Aanhang
sel" zijn opgenomen, reeds bewezen heeft.' In
elk geval zal die kritiek rekening te houden
hebben met de omstandigheden, vooral die van
politieken aard, waaronder de expeditie werd
ondernomen en voortgezet, terwijl ongetwijfeld
meer en meer duidelijk zal uitkomen, met hoe
veel moed en beleid, ijver en volharding, trots
gevaren en teleurstellingen, onze reizigers
.hunne schoone taak hebben opgevat en vol
bracht.
Wij trekken evenwel in twijfel, of de wijze,
.waarop de resultaten tot nu toe bekend ge
maakt zijn en nog gepubliceerd zullen worden,
voor de natie in het algemeen (niet voor hen,
die zich tot de wetenschappelijk gevormde
klasse rekenen) wel de juiste mag genoemd
worden. Om sympathie voor ondernemingen
als de Sumatra-expeditie te wekken en de be
langstelling gaande te -houden-, zouden wellicht
een tentoonstelling der verzamelde
voorwerbelasting hun toekomst en die van hun gezin. de waarde der uitgevoerde landbouw-producten
ernstig bedreigd zien. Doch wel zij het ons ge
oorloofd om met eerbiedigen ernst, maar te
vens met vrijmoedigen aandrang in herinnering
te brengen, hoe van ontzentwege van den aan
vang of geijverd is voor het beginsel dat, ver
gissen 'wij ons niet, elders waar inkomstenbe
lastingen bestaan, gehuldigd wordt, om name
lijk inkomsten beneden een. zeker bedrag vrij
te stellen; en mocht het noodlot willen, dat
Nederlandseh-Indië's ambtelooze ingezetenen
met de hier bedoelde belasting moeten gekweld
blijven, dan durven de oudergeteekenden van
Uwer Majesteits gevoel van recht en billijk
heid verwachten, dat Zij niet langer dulden
zal, dat ?.minvermogenden offers aan de schat
kist brengen moeten, waarvan een in veel op
zichten meer bevoorrecht deel van Uwer Ma
jesteits onderdanen alhier is vrijgesteld.
Gelijk boven reeds gezegd werd zullen de
voorzoover deze aan uitgaande rechten zijn
onderworpen, geniet, en daar nu de waarde
van de patentvrije voortbrengselen van land
bouw en veeteelt, die Nederland uit het vrije
verkeer uitvoert, in de jaren 1875, 1876 en
1877 gemiddeld f 115 millioen per jaar heeft
bedragen, zou de Nederlandsche schatkist zich
een geregelde baat van p. m. ? 2J/3 millioen
's j aars verzekeren kunnen, indien de Neder
landsche wetgever mocht- kunnen goedvinden
om de producten van de Nederlandsch
landbouw-nijverheid aan dezelfde heffing te onder
werpen, die hij gemeend heeft zonder eenig
bezwaar aan de landboüw-nijverheid in Indi
te kunnen opleggen.
Wanneer Uwe Majesteit voorts gelieve in
aanmerking te nemen, dat, voorzoover de
landbouwindustriëelen in Indie grondbelasting aan
den Staat hebben te betalen, het beloop dier
ondergeteekenden onder de tegenwoordige om- belasting in verhouding tot de waarde van den
standighéden niet protesteeren tegen eene ver- grond meer dan het dubbel bedraagt
vanhetmeerdering van de op de Indo-Europeesche ' geen de grondeigenaar in Nederland te dier
maatschappij rustende belastingen. Dezelfde zake aan de schatkist heeft op te brengen,
opvatting wordt thans ongetwijfeld ook door en dat diezelfde industrieelen sedert l Jan. 1878
gen het kwaad te herstellen, de wonde te heelen.
De afgenomen Welvaart. Dat is een
De kwestie van het Tolv&r'bQnd tusschen enorme factor, die medewerkt om liet tran&
beide landen, die voor de eerste rna??l door portwezen ter zee, dat toch reeds door
overeenige flaminganten werd opgeworpen, .wint drijving zeer ziek was, nog' bedenkelijker on
dagelijks meer en meer veld en ook de fransen- gesteld te maken. Het valt' toch niet te"
ontbelgische dagbladen volgen het voorbeeld der ' kennen, dat de wer el dgebeurte nissen na 1870
vrije vlaamsche pers, die voor de verwezenlij ' geheel andere uitkomsten hebben opgeleverd
king van die kwestie, reeds lange jaren in de dan liet levende meiisshengeslacht algemeen we]
bres springt.
verwacht had. De reuzenstrijd met B'rankrijk
Diezelfde fransche pers, welke ons vroeger had voor Duitscbland doodelijke gevolgen. De
uitschold voor landverraders en orangisten, glorie der victorie deed den Duitscher zulke
omdat wij in onze letterkundige congressen de ' onzinnige dingen begaan, vooral op het gebied
taalbelangen van den Nederlandschen volkstam, ' der industrie, dat onmetelijke verliezen van
van de millioenen Nederlanders bespraken, is bestaande kapitalen er het treurige gevolg van
thans geheel bekeerd en zou ons wel willen waren. De duivelsche leer der Internationale
doen gelooven, dat zij alleen het is die de ge- e1; hare ontzettende toepassing, in alle be
dachte opvatte van het Noord- en Zuidneder- schaafde landen, was eene andere bron van
landsch Tolverbond!. .,.
groote onrust, groote spanning, groote vrees.
Andere tijden andere zeden, en op het aan- Daardoor kwamen werkstakingen op
reusachstaande Nederlandsch Congres van Mechelen tige schaal, onzinnige opdrijving van
arbeidszal deze levenkwestie voor beide landen, naar loonen, ongekend hooge prijzen van alle
mateallen schijn alweer breedvoerig besproken rialen en van de meeste levensbehoeften, allen
worden." | zeer onnatuurlijke en volslagen onhoudbare
toeDus, zoo eindigt dat artikel, dat wij vlamin- standen, waarop wel eene ingrijpende reactie
gen aller belang moeten hebben, in 1880 de' moest volgen, welke reactie dan ook met al
hollandsche broeders hier op onze feesten uit hare treurige gevolgen niet uitgebleven is.
te noodigen. j Wijders komen in rekening de politieke
verJa, in 1880 'zullen wij de feesten medevie- wikkelingen, die ook ontzettend veel kwaads
ren, maar allén om de Noordnederlandsche' Over de handelswereld hebben uitgestort Wij
bevolking te bewijzen dat drie millioen vla- : denken voornamelijk aan de gedeeltelijke
afmingen zich wenschen te verbroederen met vier wikkeling van bet eeuwen-oude drama de
millioen Hollanders, allen kinderen van den- Oosterscne kwestie". Hoe Rusland twee jaren
zelfden nederlandschen stam. ' gekampt heeft tegen Turkije, en hoezeer die
Het is de plicht der gansche vlaamsche be-' moordende krijg verergerd is geworden door
weging een vaderlandsch manifest uit te geven, do dubbelzinnige politiek van Engeland. Hoe
geteekend door al de voorzitters der vlaam-' ongelukkig de zoogenaamde vredes-tractaten
sche maatschappijen van de hoofdsteden der zijn geredigeerd en gehandhaafd is overbekend,
vlaamsche provinciën, om Noordnederland in al hetwelk aan het handelsverkeer en
handelsZuidnederlaiid uit te noodigen ten einde al- vertrouwen onherstelbaar nadeel heeft berok;
hier, ter gelegenheid van 1880, eens voorgoed kend. En eindelijk de financieele rampen, die
de heilige verbroedering te bezegelen.
Ja wij, liberale vlamingen, zullen feest vie
ren en alhier in de hoofdstad de hollandsche
vlag nevens het belgische vaandel uitsteken.
Deze kleuren mengden zich op menig
slachtveld om de vrijheid te handhaven, waarom
zouden zij in 1880 niet terug vereenigd worden ?
Werden zij niet vóór 1830 door hetzelfde
Nêerlandsch bloed besprenkeld?
En waarom zouden Belg en Hollander zich niet
plechtig verbroederen voor deoogen van Europa,
tegenover zekere oorlogvoerende natiën, die
de beide landjes zoo gaarne vroeg of laat zou
den opslorpen?
Die verbroedering werd reeds door de Vla
mingen, in de Nederlandsche congressen, op
letterkundig gebied, op kleinere schaal
ragehet noodzakelijk gevolg moesten zijn van zoo
gespannen en zoo onnatuurlijke toestanden die
voorafgingen. Wat zijn er al een aantal bank
instellingen, groote industrieele inrichtingen
groote maatschappijen, met al den nasleep van
dien en in duizende vertakkingen ten onder
gegaan! De bekwaamste statisticus zal bij be
nadering zelfs niet kunnen aangeven hoevee
reëel en hoeveel denkbeeldig kapitaal sedert
1870 is verdwenen en uitgesponsd.
Zie! Het totaal effect van al die rampen bi
elkander genomen heeft tot dadelijk gevolg
dat ~nde Ttoopmachf1 van alle volken 'over den
geheelen aardbol &eer is afgenomen. En is dal
licnt gezien verklaart zich ook de toestand van
het transportwezen, ook.de toestand
Vdardi/vloot in voldoende mate."