o Yerscnijnt iedereu Zondagochtend. Uitgevers: ELLEKMAN, HAËMS & Kantoor: Kokin 2. Abonnement per 3/m. ... 60 Cts, fr. p.p. 75 Cts. Afzonderlijk^ Nummers 5 > Advertentieii per regel. ...... 15 * ? .. INHOUD. De staatkundige toestand. Staatkundig Overzicht: Feuilleton. Gemeentezaken. De Raadszitting. KUNST. Het Tooneel in het Buitenland. LETTERKUNDE. Jet, haar gelaat of haar fortuin? Geheime ge neesmiddelen. De uitgifte van zilveren dol lars in Amerika. - De oeconomische wetge ving in Frankrijk gedurende het jaar 1878. De vaart op de Theems. Statistische en Industriëele Mededeelingen. Geldbelegging in /Staatsfondsen. Overzicht van de Bffektenmarkt. Allerlei. Ingezonden. Handels-pverzioht der Week. Veilingen. Schepen in lading. Onfcestelb. brieven.?Burg. stand. Te huur zijnde "Woningen. Schouwb., enz. Advertentiën. De krisis duurt nog steeds voort. In veertien dagen tijds zijn wij niets ge vorderd, we weten alleen dat er eenige na men genoemd worden, die door den heer van Lijnden zijn aangezocht deel uit te maken van een te vormen Kabinet. Ook werd bericht, dat aan den heer van Lijnden door Z. M. een audiëntie is ver leend geworden, doch het geheim dier bijeen komst schijnt goed bewaard gebleven, althans de vaardige pers heeft ons tot heden daar omtrent niets te berichten. Toch moet het op dit oogenblik, -ondanks de weersproken geruchten omtrent van Lijndens mislukte pogingen, waarschijnlijk heeten, dat e"én zoogenaamd konservatief ministerie het demissionaire vervangen zal; niemand gelooft aan een andere op lossing, tenzij zij, die zich nog aan een stroohalm vasthouden, meenende dat eeii kabinet Kappeijne op de verborgen deugden ?van zijn premier een tijdlang zou kuunen blijven drijven. ' Doch dit vertroostende vooruitzicht is slechts het deel van zóó weinigen, dat de uitverkorenen, die met die verwachting gezegend zijn, zich zelf liet meest verbazen moeten p.ver het hun geschonken voorrecht. Ouder alle namen, die niet genoemd worden, blinken die van de heeren .Heems kerk, Kip en Klerk uit, terwijl het Kabinet een ministerie van'Lijnden zal moeten heeten, om inderdaad .echter een ministerie Heems kerk te zijn. . Dat in deze kombinatie, voor zoover zij bekend is, de naam van Lijnden zeker het beste' is dat zij aanbiedt, "behoeft geen betoog. Onder de konservatieve staatslieden, draagt niemand een minder bevlekten naam. De . heer van ' Lijnden heeft zich het minst gekompromitteerd. Bovendien de liberalen heb ben ' geleerd met. hem om te gaan en hij heeft een zekere mate van achting weten af ?".te dwingen. Wat de drie overigen betreft,, de liberale partij zal weinig te bewonderen in hen vinden. ? . ? . ? Den heer Taaiman Kip, mag men verwij ten, dat hij bij de laatste verkiezing van kamerleden te Amsterdam, zich als kandidaat van Burgerplicht heeft laten wegen, en of schoon zich terugtrekkende, de betuiging aflegde, met de beginselen der kiesvereeniging in te stemmen. Dat het bij zulk een politieke geloofsbelijdenis gepast mag heeten in een Kabinet van Lijnden?Heemskerk-een portefeuille aan te Hemen, kan betwijfeld worden. De heer Klerk verbond voor goed zijn naam aan het fiasco dat Nederland op de parijsche wereldtentoonstelling heeft gemaakt. De briefwisseling tusschen hem en den heer van der Made, onlangs in de dagbladen mee gedeeld, ligt nog versch in het geheugen. Alen mag er _zich niet over verwonderen dat men met zulk een verleden achter zich naar een gelegenheid zoekt om zich als op recht vriend der nijverheid te doen kennen, wel echter dat men de portefeuille van wa terstaat, handel en nijverheid aan zulk een proefneming waagt. En de- heer Heemskerk, wat zullen wij thans van hem zeggen ? Aan zijn bekwaamheid twijfelt, aan zijn beginsel-vastheid gelooft niemand. G-een staatsman, die bij vriend en vijand minder wordt vertrouwd, ofschoon hij telkens weer onmisbaar blijkt te zijn. Hij komt, het schijnt zijn noodlot te zijn, steeds zonder begeerd te worden en als hij heengaat ge voelt men geen neiging hem, te betreuren. Hij doet dienst als een »noodzakelijk kwaad!' en bij zijn verdwijnen vreest-:men alleen dat men hem spoedig terug zal zien komen, omdat het geneesmiddel de kwaal niet volkomen heeft uitgedreven. En die : vrees is in de laatste jaren maar al .te-gegrond. Hoe kan dat ook anders? De heer Heemskerk verschijnt gewoonlijk in dagen, dat de liberale partij weer haar kracht derft, die zij uit een wijl van een dracht heeft geput, m. a. w. als het. blijkt, dat zij geen duidelijk beginsel vertoont, waarop zij als stevig fondament gemeenschappelijk kan voortbouwen. Verwarring en wanorde in .het liberale kamp roepen denkoaservatieven redder uit zijn schailhoek. ;En het gevolg is, dat de liberalen aan stonds hun veeten vergeten, om de eenvou-' dige reden dat de nieuwe minister het levend zinnebeeld van een nog grootere politieke beginselloosheid is, ;dan zij zelf. te aanschou wen geven. Zoodra de heer Heemskerk is opgetreden, wordt den liberalen de gelegen heid aangeboden hun eigen politieke fouten een voor een in hem te veroordeelen, een be zigheid die zeer verbroederend werkt, maar voor zelf-kritiek het oog benevelt. Neem welk gebied meu maar wil, belastingen, kieswet, den aanleg van kanalen, onderwijs,' defensie, de richting en het beleid van den premier .waren steeds nog bonter dan die der liberalen, en zelfs, als sommigen hunner nu zullen moeten gewagen van oranj'egekleurde konvokatiebiljetten, behoeven zij zich nog niet te schamen, want zij kunnen tevens spreken van Heemskerks proklamaties. Daar zijn antiliberalen die niets nadeeliger achten, dan het optreden van een kabi net Heemskerk, omdat dit aanstonds ten gevolge heeft, dat het verdeelde liberalisme weer tot eenheid geraakt. Oppervlakkig beschouwd is die vrees ge grond. Plaats Heemskerk te midden der kib belende kamerleden en gij vindt hen terstond bereid hun diepgevoelde^ afkeer uit te spreken over zijn. beginselloosheid, en ge zult bespeu ren dat zij zijn gansene verleden haarfijn kennen om daaruit de'-.bewijzen te putten, dat zulk een minister hóe .eer hoe beter den voet moet gelicht worden. Maar is dat werk verricht dan is ook alles geschied. En weldra blijkt het, dat. de nieuwe kracht, .die het liberalisme uit Heems kerks optreden ontving, voor de toekomst. geen beteekenis had. De liberale party heeft, zoo zou men kun nen beweren, twee vijanden: zichzelf en de konservatieve partij, zooals die in Heemskerk zich tegenover haar plaatst. En 'al achten wij de eerste de gevaarlijkste, de laatste. is alles behalve een die haar haar feilen toout en haar verbetert; veeleer een die haar de oogen voor haar eigen feilen doet sluiten, omdat den heer Heemskerk zelf zooveel berispelijks aankleeft, wat- ten gevolge heeft, dat het geloof iu eigen . voortreffelijkheid haar bijna niet te ontrooven is. M. a. w. bestond er een konservatieve partij, die in tegenoverstelling van de libe rale wist, wat zij wilde, en die geleid werd door krachtige, bekwame, karaktervolle per sonen, wier optreden eerbied afdwong, man nen, die met hun beginselen willen staan of vallen zij zouden, in de ministrieè'le ze tels plaats nemende, op de liberale partij een gunstigen. invloed , kunnen oefenen. Immers de vrijzinnigen, zouden om meester van het terrein te worden, andere middelen moeten bezigen, dan die tot nu meestal vol doende bleken te zijn... Tegenover de eene leus, zou het noodig zijn. de anclere te stel len en men zou zich genoodzaakt zien op man nelijke wijs den strijd'te .voeren, wilde men 'fiïet:bij. het volk'zelf-'-"sljn ma'am"-"in --gevaar. brengen. . . De konservatieve partij, in Heemskerk ver persoonlijkt, is juist om haar treurige zwak heid eer de vloek dan een zegen voor de eraljgpartij. Door haar wordt zij tot niets grootsch gedreven. Ze is te zwak om zelfs op hen, die zij bestrijdt, den geringsten blijvenden invloed tb oefenen. . De konservatieve partij, zegt men, is er zoo goed als geweest. Zij bestaat niet meer en wat er nog van heet te bestaan behoort tot de liberale gerekend te worden. Men kan dit beweren niet alleen omdat de liberale partij zeer breed en gastvrij is," maar ook omdat de konservatieve partij, waar zij als zoodanig op treedt, zich als niet veel meer dan de schaduw van de eerste zich voordoet. De Abderieten hebben eens een hevigen twist gevoerd over de vraag'of de schaduw van den ezel bij den ezel behoorde of- als 'iets afzonderlijks moest beschouwd wonden?wij willen hen.-daarin niet volgen. ' ? Zooveel is zeker, bestaat de historisch geworden konservatieve partij niet meer ter nauwernood, dat er in Nederland veel mensehen gevonden worden uiterst konservar tief van natuur valt niet te betwijfelen. En onder de liberale afgevaardigden maken zij misschien wel de meerderheid uit. De - konservatieve partij heeft zich groo tendeels ontbonden, de leden zijn links en rechts hun' troost gaan zoeken. Met de liberale partij geschiedt iets der gelijks, alleen het proces is nog niet zoo ver gevorderd. Tot op den huidigen dag wor den er allerlei pogingen aangewend om de iberale meerderheid in de Kamer, in eendracht ie doen samengaan, opdat zij als een wezent.ijke eenheid beschouwd moge worden. Doch iet blijkt hoe langer hoe meer, dat de kunst middelen weinig' baten, en de natuurlijke rondslag voor e'en behoorlijk partijverbond ontbreekt. De partij is bezig zich te ontbinden. Eén Dlijft zij alleen, zoolang zij geplaatst wordt tegenover de klerikalen van protestants che of latholieke overtuiging; verdeeld ziet men haar aanstonds wanneer de groote politieke vraag stukken: belastinghervorming, stemrecht, beaartiging der zedelijke volksbelangen aan de orde worden gesteld, een reden, waarom liberaal minister, die zijn partij naar de oogen ziet, deze onderwerpen zoo lang-mo gelijk buiten beschouwing laat. Er is een stilstaand .en e'en vooruitstre^veud liberalisme. Het stilstaand is op weg bij de veranderde politieke toestanden zich te vormen tot een nieuwe konservatieve partij, want stilstand is achteruitgang en. vóór dit proces is afgeloopen, valt er weinig van het liberalisme te hopen. In Nederland, .waar alles langzaam gaat, zal ook'deze. wijziging in de verhouding der partijen niet snel tot stand komen. .Wie weet hoe veel jaren onze politieke, toestand nog .onder den nopdlottigen invloed van dit tijdperk van overgang zal "blijven staan? Maar niets is 'p. i. in deze dagen,.nu wij een konservatieve party, missen, duidelijker, dan dat er groote behoefte bestaat.juist aan een konservatieve partij. Zoolang die afwezig blijft is de liberale partij ziek, tot krachtig optreden' .onbe kwaam. De konservatieve elementen IN het liberale korps verlammen alle streven, en leiden tot. een..geknutsel en geplooi, waarbij déoprechtheid en geestkracEt ten onder gaan. BUITEN het liberale lichaam, zelf tot party . georganiseerd, zijn ze daarentegen. op hun plaats en kunnen nuttig werkzaam zijn. Wat meer zegt, zijn ze onmisbaar. . Tegenover de auti-revolutionairen en ultramontanen, of zoo men wil, 'katholieken, is de.liberale partij, hoe zwak ook, te mach tig, dan dat zij ooit tot flinke krachtsin spanning genoopt zou kunnen worden. Een Kabinet uit de vereeniging of uit n dier richtingen ontstaan, zou geen half jaar kun nen leven. ? * In Nederland is slechts mogelijk ' een kon servatief of een liberaal Kabinet. Thans zijn beiden 'ongeveer even treurig Want, de konservatieve partij is hoogstens en schaduw en de liberale een onbeschrijf.ijke mengeling van alle kleuren vau den regenboog, . en de mini&terien, die zij het .even schenken, verraden, hoe kan het an ders? hun verdachte af komst op al te duideijke wijs. Eerst als;, een nieuwe behoudende partij en een vernieuwde vrijzinnige partij zal gebo ren zijn, kan men op een betere toekomst rekenen. Wat valt er nu. te doen-? De liberale partij in de Kamer gelijk zij thans is, mag Heemskerk dulden en dragen. Zoodra zij zich aan hem, die meer dan iemand haar evenbeeld is, ergert, maakt ij. zich. -zelf bespottelijk. Laat zij, zooang haar ' tragisch bestaan voortduurt, van tijd tot tijd het geneesmiddel slikken, dat haar op den.,been houdt, totdat haar uur van ontbinding of wedergeboorte slaat. Wie het liberalisme liefheeft, moet bid den de partij zelve zoo weinig mogelijk aan iet werk te zien. Maar ohdertusschen is het de plicht van alles wat werkelijk liberaal denkt in den ande, nïet dooi' eeu kunstmatig samenhou den der heterogene bestauddeelen de ver warring en lustelopshe,id, die reeds te lang stóan-, te' rbestendigen en te vermeerde ren maar openlijk aan te driugon op en herêiening der liberale geloofsbelijde nis, niet te rusten vóór een werkelijk en 'vrijzinnig program, waarop nog iets an ders dan de schoolwet prijkt, tot strijdleus wordt verheven. Laat. het liberalisme herboren in de min derheid komen, het zal aan ijver en geest drift vergoeden wat het in getalsterkte derft. Wij gelooven dat;de kiezers, vele al thans, op een echt liberaal program wachten. Zij. zijn moede geworden, heb beginselloos maar stelselmatig gekibbel en geharrewar over woorden,- namen en personen die maar altijd door tot niets leiden. En wij ver trouwen daarom, dat wanneer er werkelijk aan de reorganisatie der konservatieve en liberale party de hand wordt geslagen, het Nèderla'n'dsche volk' gaarne een liberale party zal steunen, die wezenlijk iets is, omdat zij iets wil. ZÏCMT. Het verzoek om ontslag als kanselier kon door Andrassy nooit op een beter tijd gedaan worden dan thans, nu de politieke wereld^ zoo weinig" stof tot spreken oplevert. De meeste parlementen zijn naar huis gekeerd en als de ministeriën zelf niet iets deden om de aan dacht tot zich te trekken, zou er niets te ver melden zijn. De dagbladen, dankbaar voor het hun aangeboden onderwerp, laten het dan ook niet aan beschouwingen ontbreken over de waarschijnlijkheid of onwaarschijnlijkheid ftiiïEi a' DOOK (Vervolg.) Vijfjaar geleden was mijn vader in oogenblikkelijke geldverlegenheid, 't Was een groote som, die hij noodig had, vijftien-duizend gul den, geloof ik. Hij heeft zich eerst tot M. Maugars gewend, maar deze wilde hem het geld niet leenen; wel echter bood hij aan om een landgoed dat veertig-duizend waard was, en sedert honderd jaren aan onze familie behoorde, Voor de gevraagde som te koopen en contant te betalen. Dat was al niet heel eerlijk, vindt . gij wel? van zijn verlegenheid gebruik te ma ken om zulk een bod te doen. Mijn vader .trachtte op een andere manier geld te krijgen maar de tijd drong, en hij wendde zich tot een woekeraar, zekeren Jean Berloquin, die hem het geld tegen heel hoogen interest en voor een zeer korten termijn verschaft heeft. Op den vervaldag kon mijn vader hem niet betalen, en moest nog hardere voorwaarden aannemen. Eindelijk heeft Berloquin hem laten vervolgen en de Varenberg werd door het ge recht in veiling, gebracht en weet gij wie het goed gekocht heeft?,.. M.? Maugars, wiens werktuig Berloquin is, zooals iedereen in SaintClementra weet... Dat is de zuivere waarheid, mijnheer, en gij zijt de eenige hier, die het -niet" weet. " . * ?- ? Verschrikt en terneergeslagen ging Etienne op een grqoten steen zitten. Nu kon hij niet .anger twijfelen; Jaquet en Thérèse hadden waarheid gesproken.?Het meisje zweeg ver legen, bevreesd dat zij te veel gezegd had; De diepste stilte heerschte in het tuintje; men boorde niets dan de droppels "uit de pomp, die van tijd tot tijd in den steenen bak vielen; en er vielen nog andere droppels: tranen van schaamte en spijt waren Etienne uit de oogen gesprongen, en bij het licht van de maan zag Thérèse het bedroefd en ontroerd gelaat van den armen jongen man. Toen werd haar hart van medelijden bewogen. Zij begreep dat Etienne niets van dat alles geweten, en dat zij hém een harden slag toegebracht had. Het gezicht van den jongeling, die den vorigen avond nog zoo vroolijk gedanst had, en daar nu zoo diep verslagen voor haar zat te schreien 'als een kind, deed al haar bitterheid verdwij nen en plaats maken voor medelijden en sym pathie. Ook haar oogen begonnen vochtig te worden en een gevoel van vriendschappelijke toegenegenheid ontwaakte in haar hart. Ik heb u verdriet gedaan, mijnheer, begon zij met zachte stem, vergeef 't mij... het spijt mij meer dan ik u zeggen kan... Ik heb be rouw over mijn gedrag van gisteren. Als ik anders was geweest, zou dit niet. gebeurd zijn. Etienne maakte een afwerende beweging. Ik ben u integendeel dank .verschuldigd; g alleen hebt den moed gehad om oprecht te zijn. Op hetzelfde oogenblik trad de boerin naar buiten.?Uw kleeren zijn droog, kindlief: als gij wilt kunt gij ze weer aantrekken. Nauwlijks had zij dit gezegd of uit de weide naderden menschen, en men hoorde herhaaldeijle roepen. Dat is de stem van Célestin, zei Thérèse, zij zoeken ons zeker. Zij riep hen op haar beurt, en een oogenblik ater waren Ce'listin n Jouset bij hen, en vertelde Thérèse hun wat .er gebeurd was. Nu, zei Jouset, gij kunt er óp aan dat wij ons erg ongerust hebben gemaakt. Wij dach ten waarlijk dat gij verongelukt zoudt zijn. Bij de komst der'jongelieden, had Etienne1 zich hersteld. Nu trad hij naar Célestin toe en zei: Nu gij toch hier zijt kan ik de zorg voor Mlle. Desroches wel aan u opdragen en afscheid van u nemen. Wat, riep Célestin, blijft gij dan niet bij ons eten van avond ? Br tref ,het niet met mijn bruiloftsfeest! Het spijt mij zelf, antwoordde Etienne, maar ik moet van avond in Saint-Glémentin terug zijn. . . Hij was reeds op weg, toen iemand hem achterna liep, en in het duister drukte een klein handje de zijne. Dag, -mijnheer Etienne, fluisterde Thérèse, goeden avond en ver geef mij! . V Het bureau van., de, bank was ter nauwer nood geopend en M. Maugars had reeds twee uren zitten werken-.in zgn partikulier,kabinetje ?Het was een hoog en langwerpig vertrek, dat op den tuin uitzag.,Uit de vestibule trad men er binnen door een dubbele bekleede deur: een tweede smallere uitgang in .den achter muur leidde dóór een gangetje naar die.bureaux. Geen de minste weelde was er te bespeuren. Een groote schrijftafel stond in den eenen hoek, een stevige brandkast in den anderen, een armatoel en vier gewone stoelen voltooiden ' liet ameublement, en voor het venster hingen verschoten groene gordijnen. Op den schoor-: steen stond een leelyke ouderwetsche pendule, en tegen het vuile-grijze behangsel hing een kalender. Dat was alles. De klerken werden zelden in dat heiligdom toegelaten, en werden zij er soms geroepen, dan klopte hun. meestal 't hart luider dan ger woonlijk, omdat zij wisten dat er een scherpe terechtzitting in aantocht- was. Als de bankier een. order te geven had, ging hij zelf naar be neden en het was slechts aan enkele zeer goede klanten geoorloofd om den trap op en het kabinet binnen te gaan. En menigeen die er binnen was getreden, met het hoofd omhoog en een fiere houding, keerde terug,,.ontmoedigd en verslagen met woede en wanhoop.ïn het hart. , 't Was of al die toornige woorden, de vruchtelooze smeekgebeden, de, radelpoze,wanhoopskreten, die in dit vertrek hadden weerklonken, aan het geheel het. droevig somber .aanzien Jiadden gegeven, dat een .zoo scherp kontrast vormde met het vriendelijk tooneel daar bui ten, den sierlijk aangelegden tuin, waar de. vogels zongen tusschen rozen, kamperfoelie en bloeiende.lindeboomen.. De pendule had juist acht uur geslagen, toen er aan de buitendeur, geklopt werd. ?, ,-. ?-Mag, ik binnen komen? vroeg Etienne. En toen het antwoord niet onmiddelijk volgde opende de jonge man" de deur, zonder langer te. wachten, juist op het oogenblik dat een andere bezoeker ijlings wegsloop door de tus-: schendeur, die naar het bureau leidde. Etienne had nog juist tijd genoeg om den sehuifelenden gang en het puntige hoofd van Jean Berloquin ;e herkennen. Toen hij geheel verdwenen was en de deur achter zich gesloten had, keerde de bankier zich om> en Etienne met gefronste wenkbrauwen aanziende, sprak hij: Zoo, zijt gij daar, Etienne, wat wilt ge ? * De jonge man zag bleek, maar er wa% iets in zijn geheele wezen dat van een Tast besluit getuigde. ^ . , . - , \ ' Groeden morgen, vader, zei hij, ik wilde eens-met u komen spreken, hebt ge een kwar tiertje tgd? De bankier raadpleegde zijn horloge. Een fralf uur kan ik u geven, maar geen minuut langer, want precies om half negen heb ifc een kcmparitié' over zaken. . . . Welnu ik luister. Toen Etienne ontwaakte, nog geheel vervuld van de verschillende aandoeningen van den vorigen dag, naï. hij zich vast voorgenomen om zijn vader n 'verklaring te vragen van de loopende geruchten; eenmaal onder den in vloed van diens gestrengen blik, merkte hij .echter dat, het gemakkelijker was zulk een plan op te vatten, dan het ten uitvoer te brengen. Het denkbeeld om zijn vader tot nu toe voor hem het begrip van al,wat eerlijk en trouw was, en die hém altijd, goed en rechtvaardig behan deld" had, een soort" van verhoor te doen onder gaan, kneep hem de keel toe; want hij had hem lief, en zou hij nu misschien moeten oordeelen n veroordeelen? .... _W Welnu, ik wacht! riep M. Maugars, dieondertóscnerV: lange reien cijfers op een vel papier zat téschrijven, waar denkt gij toch, pver? Zjjt ge-mij zoo vroeg komen'sforen, om daar als een 'paal te blijven zitten.?" Hebt ge mij iets te vragen?