Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER,
EEKBLAD YOOR NEDERLAND.
Hoofdartikelen in de Dagbladen: Onder ver
schillende titels behandelden allen, groot en
klein, het nieuwe ministerie of de nieuwe
mimsters. Het Nieuws van den J)ag<- begon
met de Dietsche beweging" reeds aan zijne
congres-artikelen.
Yari den heer J. G. Jager ontvingen wij met
het verzoek van overneming in ons weekblad
eene ontwerp-coneessie met Memorie van Toe
lichting, bshoorende bij zijn adres aan de
Hooge Regeering om concessie voor een
scheepvaartkanaal van Amsterdam naar Duitschland.
Bij de uitgebreidheid van die stukken, de be
kendheid, die zij bij onze lezers vermoedelijk
reeds verkregen hebben door de
mededeelingen der meeste dagbladen, en bij de beperkt
heid der ruimte van een weekblad, zal ons
naar wij vertrouwen de geachte, inzender
het ten goede houdea, dat wij met opzicht tot
den feitelijken inhoud der stukken aan die
mededeelingen in de dagbladen ons gedragen,
ons hier bepalende tot.' de volgende 'opmer
kingen..
De ontwerp-coneessie is. bijna geheel, ook in
de bijzonderheden; geschoeid op de leest der
concessie, in 1863 verleend voor het
Noordzeekaoaal, en strekt tot uitvoering van het plan
van den .Waterstaat voor een kanaal door de
Geldersche vallei, opgenomen in .de bekende
onlangs verworpen Kanalenwet, behoudens n
wijziging, die haar nog te beter doet
overeenwaar, de heer Jager vertrouwt, dat dit be
zwaar door den minister de Moo op dea voor
grond gesteld, met dezen wel zal zijn ten gr"ave
gedaald, en ~by 'dit ontwerp, vervalt; maar wij
kunnen dit vertrouwen nog niet deelen, en
moeten in ieder geval de bevestiging er van
door het Departement van oorlog-dat in deze
toch. eigenlijk een$ beslissende stem heeft, af
wachten. Dat de heer Jager zelf er niet zoo
geheel zeker van is, en rekent op de moge
lijkheid, dat de opvolgers van den heer de
Roo mede ter vervanging van de inundatie
eene keten van forten onmisbaar keuren zul
len, bewijst art. 18 zijner ontwerp-coneessie,
Provincialisme en onzusterlijke broodnijd
mogen onlangs het spel gewonnen hebhen, en
aan Amsterdam een tijdlang zijn weg naar
den Rijn onthouden, lang duren kan dit niet;
en in afwachting dat de kans keere, zorge de
hoofdstad', vóór alles, dat zij de zaak niet uit
haar geheel brenge !
EEN" LEEIIBIJKE PKOEVB VAN DE WIJSHEID
OKZEE VADEBBK.
Toen, in het jaar 1836 meenen wij, een nieuwe
luidende: de kosten, welke tengevolge van beurs voor Amsterdam dringend noodig scheen
ken ziende, begrijpen, dat dit anders moeilijk
te bestemmen gebouw, aan den handel is gewijd.
De heer Zocher kreeg tien *mïe-voor zijn
teekening, een gouden snuifdoos met geld en
een ridderkruis voor deze prachtige stichting,
die men nu, 34 jaar later, als een onoogelijke
sta-in-den-w.eg wil afbreken.
Dan had die oude beurs aan het Rokra het
beter gemaakt, zij bereikte den leeftijd van twee
eeuwen en zag er nog tamelijk wel uit.
Toen onze huidige beurs gesticht werd, scheen
men het volgende program te willen uitvoeren :
Men verlangt een plomp, zwaarmoedig, op
niets gelijkend gebouw, dat het gezicht naar
het Y van den Dam af, wegneemt; dit gebouw
den aanleg der werken in het belang van s'rijks.1 te wordeh;, werd er, gelijk het behoorde, een, te stichten in een moerassige gracht, waardoor
verdediging geëischt worden, komen ten laste: bouwkundige wedstrijd geopend.
van den Staat." Dit moge nu liet bezwaar ver
plaatsen, en den concessionaris vrijwaren voor
De oude beurs werd krank, zooals men zeide.
(Zij had wellicht bij het gebruik van
versterde bekostiging van geniewerken, ter vervan- j kende middelen het nog een eeuw kunnen uit
ging van de inundatie aan te leggen, het kan
op de voordeeligheid van, de droogmaking
zelve en de vraag, of zij een finantieeleii steun
kan opleveren voor den aanleg van het kanaal
geen invloed.uitoefenen, en maakt zeker voor
den Staat de zaak niet aannemelijker.
De heer Jager zegt in zijne toelichting de
moet worden weggenomen:
a. de ligplaats van schepen van den Dam tot
de Papenbrug;
~b. de gelegenheid tot
opslag van goederen
houden!)
Ofschoon deze oude beurs goed van stijl en i kooplieden ter volle beurslengte;
niet onaangenaam in het gebruik was, was het'j c. het breede water om daarvoor in de plaats
emplacement, men denke aan de al te nauwe
beursstegen ter weerszijden, van dien aard,
dat verandering wenschelijk mocht heeten. Die
hooge beurs met twee tages nam licht en
uitbreiding door onteigening voor het stichten
van een nieuwe beurs om de veiligheidswille
niet zou aan te bevelen zijn. - Of indien men
meent dat het laatste geen bezwaar is, onteigen
het blok huizen van den Dam," N-0 zijde,
tusschen Nieuwendijk en Dararak, zoo lang of diep
als gij dit noodig acht. Met de breedte (zon
der uitbouw ter weêrsaijde als ion) zou het
gaan, maar met de tegenwoordige beurslengte
bereikt men reeds de Zoutsteeg, Nieuwendijk-,
zijde, die een sterk inbuigende lijn maakt,
- Ook over de plaatsing van een beurs op de
gedempte Bloemmarkt en op de Kolk is ge
dacht, doch beide plannen zijn te weinig aan
bevelenswaardig, dan dat het noodig zou kun
nen zijn er over uit t.e weiden.
Ten slotte een vraag: is het niet'al te dol
deze beurs haar vijftigjarig feest niet te laten
vieren ? Een beurs, die wij met een feest ge
opend hebben, voor het vaderschap waarvan
[ voor de perceelen van op liet Damrak wonende ; de heer Zocher ridder werd geslagen. zallen L
' l . 1-1 i .11.1. . l . . /. _ - \ "? i- .'i .-. *-* ~ _. _ i1'
te vormen een smalle stinksloot;
d. de vrije doorstrooming der hoofdriolen
onder de oude beurs Rokin.
Eerst heeft er plan bestaan dat lieflijke pro
gram nog uit te breiden door .de beurs nog
uitvoering beschikbaar zijn. Doch overtuigin- De regeering schreef daarom een prijsvraag langer te maken, door er de korenbeurs, het
gen van dien aard kunnen falen: en de heer1^ loofde 1000 gld. voor het beste plan uit, telegraaf kantoor en effectenbeurs aan te
voeovertuigmg te bezitten, dat de gelden, voor de! \ucnt weg.
Jager heeft?meenen wij dit bij ervaring ge- [ 500 aan het daaraanvolgende.
gen. Nu wil men weer, na 34 levensjaren dat
leerd, met opaicht tot het Koordzeekanaal in]
het tijdvak, dat geëindigd is met lietterugtre- -tentoongesteld en. twee
teekeningen kwamen in, werden misgeboorte d<W verdwijnen en een zeer lange
den van het eerste kanaal-komïté.
;bekrosnd.
er van uitgekozen en beurs stichten bij de Oudebrug, alwaar
.Damrak'breeder is dan bij den. Dam.
wij die even na haar zilveren feest af breken.,.
Welk een oordeel wordt op deze wijs. door den
Raad uitgesproken over onze vroe'gere weldoe
ners ! zijn oude collega's.
Met een weinigje medelijden in 'net hart zal
het ons niet moeilijk vallen nog 16- jaar te
wachten en wie weet of dit niet beter is, dan
nu onhekookte plannen aan te nemen en uit
te voeren, die wellicht over eenige jaren nog
meer ergernis zullen wekken dan de tegen
woordige beurs, wier geschiedenis en gedaante
ons zoo veel kunnen leeren,
U dank zeggende, M. de R., voor de
plaatOns komen dus de financieele grondslagen £ij werden bekroond, niet om ze op het Het verdient opmerking, dat men o. a. alsjsing dezer regelen, voeg ik er den wensch bij,
,tJJ^B^ö, 0 - ,der ontwerp-coneessie de voordeelen uit ou^e emplacement of tegenover het paleis, (deze hoofdreden om dit plan door te drijven, op- dat het ook de andere bladen van de hoofd
stemmen met de concessie van het Noordzee- droogmaking van land te putten, de. geheel | waren bij de wedstrijd de aangewezen empla-' geeft, dat die brug dan niet vernieuwd zal, stad behagen mocht bovenstaande regelen over
kanaal en betrekking heeft op landaanwinning nieuwe, recognitie voor landverbetering, en het < cement en) werkelijk te bouwen, maar voor altoos moeten worden. Kleingeestiger motief is wel te nemen.
of de droogmaking van de zoogenaamde plas
sen beoosten de Yecht.
Een -verschil met even.gem.elde
concessie
ligt hierin, dat de heer Jager tot dekking van
de kosten van onderhoud en exploitatie, als
mede van rente en winst over de voor den
aanleg op te nemen gelden behalve de baten,
uit de drooggemaakte gronden verkregen, niet
van de scheepvaart maar van de eigenaren der
beschikbaar maatschappelijk kapitaal
alles behalve verzekerd voor.
Ondernemingen als deze, welke geen uitzicht
op winst langs natuurlijken weg openen, zijn
naar onze opvatting geen geschikt object voor
de particuliere industrie. Aan deze het is
waar heeft toch Amsterdam haar Noordzee
kanaal te danken; en zeer ten onrechte moge
men, toen eenmaal dat werk aan particulie
ren was| opgedragen, door ontijdig, tardief
landen, "die rechtstreeks door de uitvoer ing van
de in 'Zijne ontwerp-coneessie bedoelde werïeen
landverlet&ring ondergaan, eene recognitie hef
fen wil. "Ware liet eerste een vrij kanaal
te verkrijgen zonder het laatste middel, de
wenschelijkheid daarvan, zou wel niemand in j vaart nog in haar .geheel is, verkeerd doen
twijfel trekken: van een met tollen bezwaard met de particuliere industrie weder in te
spaakanaal naar den Rijn mag. 'trouwens nooit' nen tot de uitvoering van dezen Rijksplicht.
spi aak zijn. Maar is de vrijheid van het kanaal
van. dit'middel .afhankelijk, dan achten wij
haar een hersenschim: zoo wij toch al aanne
men durfden, dat hierin geene onbillijkheid lag,
* wij zijn te zeer overtuigd dat het in strijd is met
de beginselen van onsiechtender.huishouding
van staat om aan de, mogelijkheid van verwe
zenlijking te .kunnen gelooven.
Dat wijders in de droogmaking van de plas
sen beoos*en de Yecht voor den aanleg van
de Keulsche vaart financieele steun te vinden
is, gelijk voor den aanleg van het Noord-Zee
kanaal gevonden is 'in de droogmaking van
het T, kunnen wij evenmin aannemen. Tot
" vóór korten tijd werden meest alle droogma
kerijen, beschouwd ais behoeftige^ ondernemin
gen, diéhare eigene, kosten niet konden goed
maken, tenzij staat en provincie subsidien gaven;
of praematuur aandringen op overneming door
den Staat, den goeden gang en de voltooiing
in gevaar gebracht hebben, men zou naar onae
overtuiging, zoolang de zaak der Keulsche
Eene regeering, die er op uit was
Amsterdam's toch op den duur niet te miskennen
aanspraken op eene betere gemeenschap met
den Rijn in schi/n te verhooren, en in
werkein de portefeuille te stoppen.
En waarom? Waarvoor?
Omdat een invloedrijk raadslid,*
niet te bedenken. Een nietige ophaalbrug ,
1000 of 2000 gulden komt in aanmerking bij
de heer, den bouw van een beurs, die IVs of 2millioen
Amsterdam, 19 Augustus 1879.
VEBITAS.
lijkheid de vervulling daarvan weder ten
bijzonderen laste eïi risico vau Amsterdam te brengen,
om inmiddels uit de schatkist, door Amsterdam
het meest gestijfd, alle qnderdeelen des lands
met weldaden te overladen, zou in eene con
cessie voor de Keulsche vaart een gereed
hulpZocher, een plan liet. maken voor een niéuwe
beurs. Nota "bene: op het tegenwoordige em
placement.
Ook van dat plan werd een nouten model ge
maakt en op den Binnen-Amstel in het
besjeshuis nomen est omen! tentoongesteld.
Deze .rariteit was te zien voor 50 cents de
persoon. Met eenige mijner 'vrienden heb ik
het indertijd bezichtigd. Wij vonden het een
naar ding. "Wij allen meenden dat het, zooals
het daar .stond, voor een kippenloop met kui
kentjes zeer geschikt was, er ontbrak alleen
aan een netwerk boven op. Het was een ge
heel open beurs met overdekte galerijen met
peristyle, net zooals die .-nu, in 't eerst geheel
open, gebouwd is geworden.
Dat plan werd met alle geweld doorgedreven;
het werd gebouwd tegen alïe waarschuwingen
in, hoe krachtig liet in een aantal brochures
was bestreden.
Wat wij tijdens den bouw ondervonden heb
ben, weet ieder onzer zich klaar ea duidelijk
te herinneren. Eerst kregen de fundamenten
aanvulling een kleine kromaetting of
uitgulden zal moeten kosten!
Het Damrak, een schoone ruime gracht, zoo
zal
en eérsj} in de laatste jaren zijn
hooge opvoering der waarde van vast goed,
waartegen nu reeds eene sterke reactie -is in
getreden, uitzonderingen op .dien. regel voor
gekomen. Een van deze leverde de droogma
king van het Y, beschouwd op zich zelve; doch
de redenen, die .deze droogmaking zoo winst
gevend maakten ten l6*1 dat de dijken tocb.
moestën gemaakt worden voor de insluiting
van de kanalen, en dus de eigenlijke droogma^
king niet.bezwaarden, 2°de uitstekende hoe
danigheid van den grond, bestaan hier niet.
Om de droogmaking zou hier het kanaal ver
legd worden door de plassen, zoodat de dijken
middel voor zijne staatkunde kunnen vinden, gakking. De geneesmiddelen tot herstel dezer
Zulk een middel helpe men hier niet zoeken! engelsche ziekte kostten p.m. ? 100,000. De
Wapenen tegen /ich zelve te smeden is niemand T,eurs.zelf p.m. / 800,000, zoodat met w
gbreken van de oude vischmarkt en voorberei
dende werkzaamheden enz. men gerust kan
zeggen dat, ? 1,000,000, zegge een millioen gul
dens is geabsorbeerd.
Die beurs, eerst merf-overdekt, tengevolge
waarvan 's winters de kooplieden ziek werden,
men zegt dat er velen aan bezweken zijn!
werd later overdekt. Hoe dat- geschied is- en
geroepen.
De heer Jager is misschien op zijn denk
beeld gebracht door de lezing in het Bijblad
van den voorslag des heeren K. de Jong, om
aan Amsterdam 20 millioen gulden te geven,
de zeer indien het zelf het plan van een kanaal door
de Qeldersche Vallei wilde uitvoeren; maar
dan heeft de heer Jager naar onze meening
aan dien voorslag te groote beteekenis gehecht.
De heer De Jong. had ook in het breede de
voordeelen, de wenschelijkheid en de toerei
kendheid voor Amsterdam, van .een verbeterde
vaart over Gouda naar Rotterdam betoogd,
en eindigde niettemin, nadat het punt van'de
vaart door de -eldersche Vallei bij het hesluit
omtrent het amendement-Sandberg afzonder
lijk beslist was, met te stemmen tegen art.
l,en bijgevolg tegen dat .kanaal over , Gouda.
Welken waarborg, heeft men dus in den voor
de rekening der droogmaking'bezwaren; en j slag van denzelfden spreker, om het Gelder
de ,bodein van deze uitgeveende plassen be- ~~"L~ Tr 1 A 4.?.j?^
staat niet gelijk die van het Y uit beste klei,
maar uit zand en ligte zwarte bagger.
Daarbij, komt dat .de droogmaking van de
Yechtplassec, waarvoor eenige jaren geleden
eene concessieaanvraag was ingekomen, reeds
afgekeurd is, omdat' zij het inundatiëstelsel van
de Utrechtsche linie zou raken in het hart
een bezwaar, dat nog al iets beteekent. Het
sche Kanaal aan Amsterdam voor 20 millioen
uit te besteden, voor den ernst daarvan, en
dat hij niet, -als die of soortgelijke uitbeste
ding aan Amsterdam of eenige Amsterdammers
werd voorgesteld, daartegen ' stemmen zou ?
en welke aanleiding of stof kunnen rhetorische
figuren, als de aangehaalde, opleveren voor
het maken van ernstige plannen ?
Ten slotte moet ons deze raadgeving van 't hart.
, ., , -,.-,, i , : - To* dusver is bij het bestuur van het alhier
geschikt voor ligplaats van veerschepen zal;in g tembw e.k. te houden geneeskuDdig
men m een paar lange straten of m een lange ' fc s beri t oatv dftt auUen ^^
straat en in een stinksloot herscheppen. Hetj.nen a!s vertegenwoordigers van Regeeringen:
kan, wil men j gevaardigden.
op ruime schaal
met welk bouwkundig effect kan men het best
van de Papenbrug zien. > Het maakt een zeer
kaal eiïect, het geheel lijkt een onafgewerkt
gebouw en elke vreemdeling zegt: Je ne
comprends pas a Quoi sert ce momtmeni la.
Wij Amsterdammers zelf hebben het tot nog
toe niet kunnen begrijpen. De blinde zijgevels
-met dito nissen zijn dan ook onverklaarbaar.
De doorloopende randrosetten maakt het nog
onverklaarbaarder, terwijl .het hooge open
tochtige front meer in Athene op aijn plaats
is dan te Amsterdam om- aan een beurs te
passen. .
Hoe dikwijls daaraan is gemorreld en
gechangeerd weet ieder. Eindelijk geleek het op een
volière. Het standbeeld van Mercurius, dat door
Z. M. den, koning Willem/II cadeau gemaakt
werd, stond eerst in het midden der beurs,
maar is na de overkapping in de peristyle ge
plaatst. Een gelukkig denkbeeld, want daar
door alleen kan de vreemdeling, door de
hekbestaande kwaad zal men in plaats van weg
te nemen, vergrooten. En -welke "bezwaren
zullen niet voor den dag komen, als men het
werk onderneemt. Het politiebureau moet ver
vallen, de enge O udebrugstegen kunnen bij dit
plan niet blijven bestaan en allerlei aan het
Damrak pas verrichte werken zullen weer blij
ken weggeworpen geld te zijn.
Wil men een fraai emplacement voor de Stich
ting van een nieuwe beurs, dan moet dat door
onteigening van perceelen veel geld kosten.
Er bestaan hier geen pleinen, waar een groote
nieuwe handelsbeurs op staan
iets goeds krijgen moet
onteigend worden,
Vroeger bestond e'r kans op. Op het
Damplein als men tegenover het paleis die beurs
had gezet: van achteren de gebouwen tusschen
Hal- en Pijlsteeg bad onteigend en gesloopt.
Toen waren het weinig beteekenende huizen.
Door het maken van de Damstraat, dat in be
trekking tot een beursplan, meer een halve maat
regel is geweest of geworden, is nu de kans
verkeken, zal het althans veel moeilijker gaan,
Men moet zich laten voorlichten door het
geen in het buitenland geschiedt.
Daar ziet men bij het stichten van iets groots
tegen geen onteigeningskosten op. En
terechtOmdat als de plaats maar goed gekozen is, de
kosten ruimschoots .worden gedekt door de
renten, die de werken afwerpen.
Wil men een sierlijk emplacement voor een
groot prachtig beursgebouw, onteigen de hui
zen aan de zuidzijde dei Reguliersbreestraat
en de onaanzienlijke huizen daarachter, ge
naamd de Duivelslioek" een naam die maar
al te juist is! en plaats daar uw beurs.
Daar staat ze ruim en goed en hetgeen lang
niet te verwerpen is, in de nabijheid van het
Rembrandtspark.
De zijgevel langs de Reguliersbreestraat, die
er veel breeder door wordt met esplanade, de
andere zijgevel langs de Reguliersdwarsstraat,
die er evenzeer breeder door wordt met espla
nade. Voorfront tegenover het Sofiaplein, ver,
achterwaarts met ruim gezicht er op, het ach
terfront tegenover het Rembrandtsplein met
ruim uitzicht daarop. Denk er om, dat de Dam
waarop nu een aantal trammen, omnibussen
gestationeerde en particuliere'rijtuigen, zonder
van Zweden en- Noorwegen prof. Holmgreu,
uit Upsala; van Italiëprof, Palasciano en prof.
Semmola, uit Napels; van Portugal prof. Da
Silva Armade, uit Lissabon; van Hongarije dr.
L. von Grosz, uit Budapest. De American
Medical Association, de Rhode-Island Medical
Society, de Gonnecticut Medical Society, de
Sociétéde médecine. de G.and, de Yereenigmg tot
bevordering der geneeskunde in
NederlandschIndie, benevens Italiaansche medische genoot
schappen van Venetië, Palermo en Milaan zul
len zich op het kongree doen
vertegenwoor| digen. Eerstgenoemd lichaam zendt zeven
afBegroeting in het Park en
het Gemeentebestuur ten
Het programma der feestelijkheden bevat:
Zaterdag 6 Sept. Reunie der congresleden
in Artis.
Zondag 7 Sept.
ontvangst door
Raadhui.se.
Maandag 8 Sept. Conferentie in Felix en
feestviering in de sociëteit de Vereemging.
Dinsdag 9 Sept. Feestviering in het Paleis
voor Volksvlijt.
Woensdag 10 Sept. Tocht naar
Schellingwoude en Ymuiden.
Donderdag 11 Sept. -Feest in het Park.
"Vrijdag 12 Sept. Feest aangeboden door de
medische Faculteit van Amsterdam in het
Theatre van Lier.
Zaterdag 13 Sept. Feestmaal. lederen mor
gen, behalve Woensdag, zitting, van het Congres.
Zondag a. s. 24 Augustus te 2 uur,, opent
de Vereemging Floralia .weder hare tentoon
stelling op bet terrein de Roomtuintjes1' bui
ten de Muiderpoort. De bloemen e,n planten
zullen, wij twijfelen er niet aan, aan Bestuur
en Leden weder evenveel voldoening geven als
bij vorige gelegenheden. Het streven der
vereeniging wordt wel met goeden uitslag
kroond, daarom vooral kunnen wij niet nalatèa
nog tot meerdere deelneming aan het lidmaat
schap op fce wekken.
Het goede door het schoone te bevorderen''
is eene wijze van weldoen waarvoor ons maar
te zelden de gelegenheid wordt aangeboden,
dan dat wij ze ongebruikt zouden laten voor
bijgaan.
daar als verpletterd door schaamte en smart.
, In -weerwil -van zijn'drift'en van den
woesten storm in zijn binnenste, voelde Dr.
Desrocnes dat' hij te ver was gegaan'. Hij liep in
de bibliotheek -op. en neer, en zon op, een mid
del om.'den harden slag te verzachten. Een
oogénblik bleef, hij bij het jonge meisje stil
staan, en een sprank van medelijden, zoo niet
van vaderlijke, teederheid, herleefde in.zijnhart;
Mj opende, de lippen om haar een enkel woord
van. troost toe te voegen. Maar de dokter re
deneerde te logisch om niet'te. wéten dat er
wonden zijn, die nooit weer genezen. Hij wist
bij ondervinding, dat er woorden zijn? die, een
maal uitgesproken,' door geen macht ter wereld
kunnen worden teniet gedaan. Hij. keerde zich
om, deed de. deur open,; trok haar hard achter
aich dicht'eh'Thérese bleef alleen in de som
bere bibliotheek, waaruit de laatste straal yan
het'daglicht verdwenen was. '.
Daar lag ze op den killen vloer, het arme
meisje, door haar moeder verlaten, door liaar
vader verloochend', en ze voelde zich alleen, ge
heel alleen in de wijde 'werel'd.
VIL *'
De President Spurdenal de Boisseguin
een partij ter'eerëvan den verjaardag zijner
vrouw, die Léonarda heette. Ieder jaar op den
6&en November nam de president deze gelegen
heid te baat om al de notabelen van
SaintCïmentin en eenige vrienden uit te-noodigen
om den avond bij hem door te brengen. Ge
danst weïd er niet-, dat achtte mevrouw de
Presidente een ongepast vermaak in het kuis
Tan den eersten magistraat van het
arrondismaar er werd muziek en een partijtje
gemaakt, en tot besluit een extra fijn koud
souper opgedragen, waar SamtrClémentin nog
acht dagen lang den mond vol van had.
Dat 'jaar was den 6den November onder storm
n regen voorbij gegaan.
Een scherpe noordoosten windj zweepte de
ioude regenvlagen voor zich ..u-it, en daar de
woning van den President ruim een kwartier
buiten het stadje gelegen was, hadden de
dames-gasten niet geschroomdx om over haar
beste laarsjes stevige klompen aan -te trekken,
en zoo warm ingestopt, modder en kou te bra
veeren. Eens in het fraaie salon aangeland
was de doorgestane ellende weldra vergeten,
en' verheugde'menigeen zich in alle stilte nog
wel. 't meest op het lekkere .souper.
De zware geel. damasten gordijnen. waren
zorgvuldig toegeschoven, en de ballonlampen
verspreidden haar' gezellig. licht over de
speeltafeltjés en de ,piano. Een yrpolijk houtvuur
vlamde onder den hoogen schoorsteen, waar
voor twee witgedaste. raadsheeren zicii ston
den te warmen, met een behagelijk welgeval
len luisterend naar de stormvlagen daar buiten.
De President met zijn lange gestalte en
saletjonkersmanieren ging de aankomende gasten
te gemoe.t, en kuste de dames eerbiedig de
hand, wat een wonderlijk contrast vormde met
zijn forsch uiterlijk en de deftige betrekking
die . hij, bekleedde. Mevrouw Sourdenal liet
haar man complimentjes uijtdeelen naar harte
lust en troonde in al .haar majesteit in den
kring van .jongere ambtenaren >en adyokaten,
.die haar,.het hof maakten. Zij was de veertig
gepasseerd, had een volle statige gestalte, een
dubbele'onderkin en een hooggekleurd gelaat,
?omlijst door pikzwarte vlechten; maar ook al
weer bij wijze van tegenstelling was die groote
aware vrouw sentimenteel en romanesk; zij
deklameerde verzen, zoag bij de guitaar, ea
sprak dikwijls al zuchtend ever de schoone
dagen,.toen zij polonaises danste in de salons
van .PoitierSi. '
Zij werd in de, vervulling van haar plich
ten als-; gastvrouw bijgestaan door haar. drie
jiichtjes, de dames de. Boisseguin, drie meisjes
zonder geld, wier .adel dagteekende uit .den
tijd van de schoone Mélusine. Dit drietal was
een zware .. last voor. een niet bijzonder met
fortuin, bedeeld echtpaar, en haar gevestigd
te zien was natuurlijk tantes liefste wensch
en voortdurende zorg. .
Eulalie, de oudste, .waa al haast een hope
loos geval; aij was over de dertig, geel als een
gedroogde bloem en ietwat scherp daarbij;
Césarine, de tweede had nog .beier kans; zij
zag er frisch en boeiend uit en was pas
vieren*twintig; maar toch ,ook die vrucht was
rijp en als er niet spoedig, iemand kwam, die
haar-plukte, liep zij. groot gevaar om aan den1
tak.te beschimmelen. De President begon ook
al bang te worden dat .zij al haar hoop zou
moeten vestigen op Christine, een lang opge
schoten, maar niet onknap meisje van vijftien
jaren. .!
Nieuwe gasten stroomden onophoudelijk de
zaal binnen, enonder.de laatste aangekomenen
behoorden, ook Mme Maugars en haar zoon.
De bankier." had. zich laten escuseeren, maar
mevrouw, die vol wag;.van haar eerzuchtige
.plannen,i,zou voor geen geld.deze soiree heb
ben, willem missen, en Etienne was met haar
meegegaan, oïa eea heel andere reden. "Wetende
dat Dr. Desroches en de President oude vrien
den waren, hoopte hij Thérèse op de partij te
zullen ontmoeten; want sedert den dag van
de regenbui had hij haar niet weergezien, en
dat was nu bijna een maand geleden. Veer
tien dagen lang was hij dagelijks naar de beek
teruggekeerd; toen waren de najaarsstormen
gekomen^ en hij had de hoop moeten opgeven
om haar buiten te ontmoeten; :hij had in de
straat Louis XIII op en neer geloopen, en
geen hoogmis overgeslagen, maar 'Thérèse was
onzichtbaar gebleven. Katuurlijk kon hij nie
mand zijn onrust toevertrouwen; nu eens be
schuldigde bij haar van grilligheid en veran
derlijkheid, en dan weer vreesde hij dat er een
samenzwering bestond om haar te beletten elk
ander te zien. Zoodra hij het salon binnen
trad, had hij een blik in 't rond geslagen,
maar Thérèse was er niet; nu keek hij in ze
nuwachtige spanning gedurig naar de deur,
en even dikwijls werd zijn verwachtig teleur
gesteld.
Op een teeken van de President hadden twee
van de dames Boisseguin ziöh aan de piano
gezet, en de ouverture uit Sëiniramis onder
handen genomen. De levendige zangerige mu
ziek van Rossini ruischte door de zaal, waar
de heeren tegen de meubels geleund, ternau
wernood hun luSt tot gapen konden bedwin
gen, terwijl de dames met hoofden en waaiers
de maat sloegen. Toen het stuk uit was, ver
hief zich een luid gemurmel'van bijval rondom
het zusterpaar, totdat er plotseling een stilte
ontstond en aller blikken zich naar de deur
richtten, waardoor. Dr. Desroches met zijn1
dochter binnenkwam.
De dokter met zijn kaal 'hoofd, langen grij
zen puntbaard en tot aan. de kin toegeknoopta
zwarten jas, had iets vreemds en geheimzinnigs
over zich, dat de dames een rilling over den
rug deed gaan. Onwillekeurig dacht men aan
het schrikbewind, aan de mannen van de om
wenteling als men. hem zag.
Thérèse zag er niet opgewekt uit; ae
was bleek en had donkere kringen om de
oogen, toch was ze bekoorlijk als altijd in haar
eenvoudig wit kleedje, hier en daar met licht
blauwe strikken versierd.
Mme Sourdenal boog even voor de dokter
en begroette ook Thérèsa op bijzonder koelen
toon. Nauwlijks was het jonge meisje gezeten
of zij' voelde dat zij het voorwerp was van een
algemeene en allles behalve welwillende op
merkzaamheid ; dat haar toilet, haar voorkomen
en manieren op ditzelfde oogénblik begluurc
en beoordeeld werden door al de vrouwen es.
de meeste mannen, die in de zaal bijeen waren
en die bewustheid maakte ha"ar zoo verlegen,
dat zij -ter naïiwernood de oogen durfde op
slaan. Gelukkig begon men de speel taf eitjes
gereed te zetten, en van de opschudding die
dit teweeg bracht maakte Etienne gebruik om
Thérèse te '-naderen. Hij ' deed zijn best om
haar blik .-te ontmoeten, maar 't scheen we
dat zij den hare met 'opzet afwendde. Einde
lijk was er een' stoel naast haar ledig, ea
Etienne legde daar oogenblikkelijk beslag op.
Nauwelijks chter was hij gezeten, of Thérèse
fluisterde op angstigen toon:
. Blijf niet na,ast mij zitten, wast ik u' bid
den mag !. . .
Waarom niet, vroeg de jonge man;
is er gebeurd?
IV kan' het u niet zeggen, maar ga om
Godswüheen.' . ,
Haar stem was zoo smeekend, dat Etienne
boe verbaasd en ontrust hij ook was, nie
durfde "weigeren. Hij stond 'op, toen .het on
derhoud maar een pa,ar. minuten geduurd ha^