De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1879 7 september pagina 5

7 september 1879 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

E AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDEKLAN dagelijks 'Van ? kunstbescherming in Frankrijk hoort en leest, .vrij goedkoop schijnt ?Personeel van de hoof dra. dministratie. der verschillende inspédÜSÈ» Materieel der hoof d-administratie. . Instellingen voor schoone kunsten . Kunstwerken en versiering ^an.ope ibare gebouwen . Tentoonstelling van werken van le vende kunstenaars ...... 'Nationaal tooneel. Conservatoire en inrichtingen in de departementen. Subsidiën aan de volksconcerten en letterkundige matinees. .... Inteekening o'p kunstwerken . . . Schadeloosstelling en verleende hulp: voor schoone kunsten. . schouwburgen ? ?Historische monumenten. . , , . - Nationale musea. . ? Paleis Luseïbóurg Nationale fabrieken. (Sèvres, etc.) . Francs. 210,600 44,000 982,110 769,640 1,696,700 50,000 136,000 . 140.000 130,000 i,560,000 763,780 82,000 887,000 Totaal 8,078,930 Door de afdeeling Amsterdam van de Nederlandsche Maatschappij voor Tuinbouw en Plant kunde, is een wedstrijd uitgeschreven tusschen kweekersknechts en leerlingen. De planten, die door den inzenders zelven na 15 Maart van dit jaar moeten gekweekt en verzorgd zijn, worden tentoongesteld van 12 tot 15 September e. k., in het lokaal: CaféFlora" op de Weteringschans te Amsterdam, dat ge-' l*eel nieuw ingericht en prettig te midde» van het fraaie stadsplantsoen gelegen, een uitste kende' gelegenheid daartoe aanbiedt. Die ten toonstelling belooft zeer belangrijk te'zullen worden, daar meer dan 100 inzendingen zijn toegezegd, waaronder prachtige verzamelingen siceten aijn. Met genoegen maken wij melding van eene uitgave van Jan D. Brouwer: een Panoramakaart van bet Ncordzee-kanaal (Holland ^ op zijn smalst). In een zeer gemakkelijk for maat, bewijst zij den bezoekers van IJ muiden zeer veel dienst. ' Behalve een duidelijk over zicht -van liet Kanaal en de ligging der na burige plaateen m-.,t hunne verbindingswegen bevat zij ook een platte grond der gemeente Umuiden, en geeft een zeer duidelijke voor stelling en verklaring van de teekcns, die ge bruikt worden "bij den S&mapkoïedienst of ?de- kustseinposten. -S Sept. 1870. De laatste da^en waren bij afwisseling lager en hooger, al naarmate de buiten!, beursen aangaven, evenwel de laatste dagen, voor Rus sische soorten door verbetering der Roebelvalnta, vooi: Amer. door meerdere affaire, wil,jjg gestemd, terwijl Oo,;tenr. fondsen, ofschoon prijsverbetering aanwijzende, in afwachting van een nieuw ministerie, lusteloos blijven. Behoudens onbeduidende wijzigingen, blijven van de Uu'sfe. fondsen:'Bussen 1873, van 1877 en Oosterleeningen 1/4, Rusl. 1862 s-'s, 5e Series js, 4Vs pCt. Rusl. 1860 k en Hanab. Russen VpCt.,beter, de 4i& pCt. Russen 1850 l pCt. lager. De Premieleeniugen 1864/66 zijn 5/8 pCt. vooruitgegaan. Tan de Russ. Spoorwegwaar<ten verbeterden Jelea-Orel 1/4, Poti-Tiflis Vs, Zuid-West Aandeelen l pCt., groote Maatsch. -Aandeelen \lk en de 4 pCts. Hypoth. van idem 3% pCt., en verloren de Brast Grajewp blig. 1/2 en Kursk Charkow Azow 3/4 pOt. Russen 6e serie door het Russische gouver nement, Charkow Aaow, Kursk Charkow Azow sn Poti TifUs door Berlijn gekocht, en worden Zuid-West Sporen, nog steeds met vooruitzicht van rijzing, voor Binnenlandsche rekening gervraagd. Warschau Bromberg Spoor weg-Öbligatiën gingen % pCt. vooruit en Warschau Weenen Spoorweg-aandeelen evenveel achteruit. Oostenrijksche Zilverrente V-f, idem Goud rente l pCt. opgekomen, de Premie-aandeelen 1854 %, idem 1860 B/4, «iie van 1864 SV* pCt. lager, evenals Oostenrijksche Bankacün % pCt. Hongaarsche Goufbenten, waarin nog al han del was, bleven stationair, en zijn aandeelen 'Theis Spw. Va, de bligatiën 1/8 pCt, gerezen. In Spanje ging in de laatste dagen meer om in transactie met Parijs, en had eene rijzing van 1/4' voor de l pCfcs., Vs voorde 2 pGts. Buitenlandsche, en 1/4 voor de l pCts. Bïnnenlandsche plaats. Portugee?che Fondsen met -weinig' handel onveranderd. Turken i/s PCt-' 3 PCt- Mexico 7/16, en6pCf^ Venezuela Vd PGl~- laSer> 6 pCt. EgY^, S.pCt. Braziliëen de Peruanen S/B, Colurnbia SM en 3 pOts. Venezuela % hooger. ^ , . De 5 pCt. Afrik, Republiek Ublig! zijn, door de gunstige wending en beoogde eiediging van den oorlog 19 pCt. sedert de laatste noteering gerezen en noteerden 89 pC-t. In Hollandsche Staatsfondsen ging weinig om, .nocb.tb.ans zijn de 2Vs pCts. %, de 3 pCts. l pCt. en de 4 pCfcs. soorten % pot. gerezen. Van de Industrieele en Financieele onderne mingen avanceerden de aandeelen en 5 pQt. bligatiën dar ollandsche Spoorwègmaatsch. 3/4 pCt.,' de bligatiën Stoomv. Maatsch. Zee land l3/s pCt-i de aandeelen Omnibus Maatsch. l pCt. en Aand. Ned. Bank 2% pCt., daalden Aand. Staatsspw. ]/4, Aand. Stoomv. Maatsch. Nedeïland l, Rott. Handelsvereec, U/4, Aand. Kou. Ned. Stoomboot Maatsch, 1% en Aand. Stoomvaart Maatsch. Java 23/4 pCt. Bij weinig omzet - in amerikaanKche staats fondsen, waren 4i/3 pCts. 3/4, de 6 pCts. i/s, de 5 pCts. % pCt. "beter en de 4pCts. s/g minder. ? Op gunstige geruchten waren de Maxwells met veel vraag willig gestemd, en de certifi caten 1870 met storting 2 pCt., die van 1872 'i/a,'en de aandeelen % pCt. hooger. De amerikaansche' spoorwegen in willige g&em'ming, en zijn Atlantic Missisjppi '"Ömo en ' M-adison Extensions &/'s p'Ct., California, Oregon en Illinois Shares %, Canada Southern en Union Pacific South. Br. l pCt., Toledo Peoria l1,-*, Chicftgo N. W. Preferefl en Denver Kio grande li/g, Denver Pacific 1%, Missouri Kan sas en Texas IVa, Erie-aandeelen 2 pCt., Chicago'N. W. Ie hypotheek 2Va en Atlantic. Gr. W. Ohio 4 pCt. gemonteerd, maar certif. Ore gon Galiibrnia l, en. aandeelen Union Pacific 1% teruggegaan. Volgens prospectus worden door een Frankforter Huis en eene zeer jeugdige Amsterdamsche Firma eene 6 pCt. Ie Hypotheek-leening [ op n dag gehaald? Antw. Jawel, soms pier geworden was. De vergelijking tusschende circa 50,000' pond, Vraag. En ge wist woeste gronden van de New-Zealand Company der St. Louis en San Francisco Spoorweg ter inschrijving aangeboden. De leening groot nominaal $ 1,100,000 in Oblig. van $ 1000 ren tende 6 pCt. en aüosbaar in goud per anno 1919, heeft ten doel een nieuwe lijn aan te leggen van Oswego naar Wichata in den Staat Kansas en de binnen het net van den St. Louis San Francisco Eailroad liggende Missouri ".en Western Railway aan te ko.open. De koers van inschrijving is 93% pCt. met bijbetaling van 6 pCt. rente van lo. Augustus; de inschrijving is op Woensdag den 13 September e. k. Zoo al de inschrijvingen, niet vlot gaan, is zulks geen bezwaar voor de Spoorweg Directie, aangezien het Syndicaat die de leening over nam dezelve aanbiedt. Het geld een geruimen tijd voor 3 pCt. aan geboden, was op 5 dezer a 81/2 pCt. gevraagd. Langzamerhand komt er meer aan het licht omtrent de wijze waarop de grootste finantieele catrastrophe van de laatste 30 jaar zoo ver gebracht is. Het verhoor van den heer James Morton door dr. Mc. Grigor, een ver hoor dat van geduld, scherpzinnigheid en aaa-kkennis blijken gaf, heeft weder een helder licht geworpen op de roekelooze handelingen waar door op sommige rekeningen de verliezen der bank in den loop van weinige jaren tot zes a zeven mülioen pond sterling gerezen zijn. De bank'is drie, vier, misschien vijfjaar er bovenop gehouden door het vernieuwen en Traag: Behalve deze bedragen die in de| en verhoord was om het publiek genoegen te boeken der bank opgegeven zijn, schijnt het, | doen. Hij hoopte en vertrouwde dat hun dat mijnheer -Morton, dat ge met de bank nog' genoegen niet tegengevallen was. Hij had hun, heel wat transacties behandeld hebt die niet als-zij het gewenscht hadden, nog wel meer in die boeken voorkomen? - Antw. Ja, ^kunnen' zeggen. Hij had, hun ten pleïziere, Traag: Waart gij gewoon naar den kassier van dit nog wel een dag of acht willen voortzetde bank van Glasgow te gaan en geld op te ten." Deze houding komt overeen metdehoeneraen, dat eerst . de» volgenden dag of twee danigheden die den lieer Morton in staat stelden of drie dagen later teruggegeven werd? Antw. nog vier jaar lang millioenen accéptatiën van de zeer dikwijls. Vraag: Hebt ge wel eens tot Bank in Londen eït andere plaatsen er boven een bedrag van 20,000 of-30,000 of 40,000 pond op te houden, reeds lang nadat het alles scheurpaop wel dat dit-geld niet op de boeken der bank ge- met het bebouwde land in Schotland is uitstenoteerd het werd. eene Antw. Ja, dat begreep ik, kend, de woeste grond heeft daarenboven het e kwestie. Traag, betere klimaat voor. meen En waarom ging dit geld niet door de boeken i Het is niet moeielijk, zegt The van de bank? Antw. Dit werd in 't alge- na te gaan hoe de Bank tot dezen reusachtigen | voor 't gemak der bank gedaan. ?: val gebracht werd. De geest, de leidende geWerd dit geld ook in uw zakboekje |'dachte der instelling was er buiten, hij bleef genoteerd? Antw. Neen'het werd nergens ^ buiten schot. Zijn medeplichtige in de Bank genoteerd. Vraag. Gij kreeg dus, b. v. 20,000 ^ -was Lewis Potter. De heer Lewis Potter, zegt pond van de bank, en betaaldet dat eerst (de heer Morton, was de man die de halen, twee of drie dagen later terug.' Antw. Ik \ vol oningevulde. wissels hield, en den weke-1 kocht credietbrieven op Londen, en zond die' lijkschen of dagelijkschen voorraad aan den ] naar Londen om de accéptatiën der Glasgow- \ heer Morton overhandigde, behoorlijk nge- ] sche Bank, die vervielen, te voldoen.?Vraag. Ging dit nog al op een groote schaal? Antw. Op een zeer uitgebreide schaal. Vraag. Zou het. u verwonderen te hooren dat het bedrag' dit ernstig, zwijgend, deftig, precies wetende, aan u uitbetaald tusschen Maart 1869 en Octo- wat hij n'oodig had, en waar hij het kon krij-; ber 1878 zonder in de boeken der bank te j gen. De heer Morton was een persoon van j vuld, geaccepteerd enan orde," om te d sconteeren aan de vertrouwende banken en han delaars 'te Londen; en-de heer Morton deed komen, 8,020,000 pondsterl. bedragen,heeft?Antw. k zou gedacht hebben dat het nog vrij wat meer was. Traag. En wat was nu het doel van dit alles? Antw. Al wat ik -weet is, dat men om mij zond, en dat zij zeiden: er zijn eenige zware wissels voor Londen op ons, en daarin zouden wij willen voorzien hebben. Dan vroegen zij: Hebt ge óók wat papier op.Londen? En wanneer ik geen papier had, zeiden se: neem dan voor het benoodigde be drag wat geld bij den kassier en doe ons het genoegen dat ge ziet te krijgen,-wat we noodig hebben. Dat deed ik. De banken waren blijde dat ze konden verkoopen, en hun commissie loon verdienen op het Londensche papiter. Het kostte mij eenige moeite al die transactiën uit te voeren, maar dat was ook al wat ik er van gehad heb, zelfs geen dank. Vraag. Het ,ging zóó toe; gij ging naar de bank? Aniw. Neen. De baak zond om mij. Als ik er niet was op den tijd dat zij in moe evergrooten van hare eigen accéptatiën, tot een ?=* . bedrag van verscheidene millioenen, JJe zoo Ijjkheid waren, zonden zij om mij. Traag geaccepteerde wissels waren in behoorlijken handelsvorm, en getrokken op de bank van Glasgow, door huizen uit het buitenland, in Schotland welbekend,,tegen credieten door be hoorlijke zekerheid gedekt. De persoon die voornamelijk deze accéptatiën negótieerde, zoo wel te Londen als elders, v/as de heer James Morton, van James Morton en Co., de eige naars en bestuurders van de New Zealand Land Company, en aelve .den 2den October 1878 voor een bedrag van 2Va millioen pond sterling (30 millioen gulden) debiteuren der bank. Ook een zekere heer William Scott te Glasgow, werd door de bank als zoodanig ge bruikt; en slechts weinige maanden geleden werd tegen den heer Scott door de rechtbank te Glasgow eene crimineele vervolging inge steld, die naar men meende door eenige om standigheden, in -verband niet dezebetrekkhig, gerechtvaardigd werd. De punten van be schuldiging echter waren zco onvolledig, dat de rechtbank er niet op wilde vervolgen. Hoe dikwijls gebeurde dit? ^ Antw. Twee of driemalen per week. Somtijds meer, somtijds minder dan driemaal. Traag. Gij wist waar toe het diende. Vertel ons alles eens. Antw. Gij legt mg die woorden in den mond. Gij hebt geen recht te zeggen, dat ik wist waartoe het diende; ik wist alleen wat men mij opgaf, en men gaf mij noodig was. op Vraag. er En in Londen geld gij ondernaamt transactiën tot een "bedrag van 8 millioen pond, die niet in de boeken der baak opgenomen worden, en waarvan ge niet wist waartoe ze dienen moesten? Antw. Ik wist waartoe ze noodig waren. Ik moest voer de bank orders op Londen uitvoeren, en ik begreep dat ik in zooverre aan 'de bank diensten bewees.'-' Eeue andere. passage uit het verhoor zal nog verder den reusachtigen omvang van dit wissels maken aaatoonen, en het bewegelijk leven dat de heer Morton jaren lang leidde, niet voor belooning, zelfs niet voor een woord Waar zijn de wissels gegraveerd ? ~ Antw. Dat weet ik niet. Vraag. Wilt ge werkelijk zeggen, dat ge dat niet weet? Antw. Ik weet het niet, ik heb er nooit naar gekeken. Vraag. Gij kent de geheele trans actie en kunt wel antwoorden zonder dat ik alles in vragen inkleed. de verbooren dat de Wilsün en Co. Antw. Ik weet uit heeren' van Potter, met credieten op de Glasgow Bank aan Holmes, White en Co. zonden. Zij lieten" ze hier komen om ze te gebruiken of uit te geven, zooals ze overeengekomen papieren kreeg, waren ze 'waren. Als ingevuld. ik de Traag. Waren ze in Glasgow gevan dank. De wereld weet niets van hare Men heeft zich reeds lang verwonderd, dat grootste, mannen, en zelfs niets van hare de heer James Morton niet mede opgenomen grootste martelaars en weldoeners. was onder de directeuren en beambten die .vervolgd zijn. Hij is thans twee dagen lang door. den ? sheriff te Glasgow in 't verhoor ge nomen, en het. publiek kan oordeelen over het karakter.der verdediging die hij aanvoert.Hij beroept zich op onschuld en onwetendheid. Hij wijdt lang uit over den langen duur en de uitgebreidheid van zijne diensten aan direc teuren en commissarissen; maar Mj is al dien tijd geheel onbekend gebleven met de bedoe ling en strekking van de reusachtige financieele onderhandelingen, waaraan hij zijn tijd, zijn genoegen en zijn gemak opofferen moest. Onmiddellijk na het verhoor van den. heer Morton, zeide de Gt-lasgoïv HeraU: Wat moet ?de heer Morton zich vergenoegd in de handen wrijven en rustig glimlachen in de uren zijner overpeinzing te Elderslie, over de dwazen die thans in de gevangenissen te Ayr en te Perfch kwijnen. De heer Morton, is de grootste debi teur der bank; hij verleende onwetend, naar hij zegt, sijne hulp ooi de bank onweerstaan baar en reddeloos naar haren ondergang .te drijven,en'lederen aandeelhouder met haar te ruïneeren. Maar hij is op vrije voeten, bij be vestigt bij iedere gelegenheid zijne onschuld, hij is spraakzaam en vertelt gaarne op vrooijken toon van zijne vele duizenden trans actiën met haar, terwijl zijne vrienden, de directeuren en boekhouders, touw plukken in het dievenpak. Wat ongelukkige onnooselen waren zij toch, Ima zaken zoo te drijven, dat ze thans in de mazen van de wet zijn geraakt. Als de heer Morton directeur of boekhouder geweest was, hij zou er wel uitgebleven zijn, zoo dwaas was hij niet geweest! Dwaas mag hij geweest zijn en dat geven wij niet eens toe maar zoo dwaas niet." Wanneer dit de commentariën zijn van een der meest ge,respecteerde bladen van Schotland,'waar de heer Morton en zijne a~ntecendenten wel bekend zijn, zal zijne verdediging van onschuld wel weinig geloof vinden te Glasgow. . Inliet is thans door getuigenbewijs uitgemaakt dat het accepteeren door de bank van wissels, getrokken op de namen Holmes, White & Go-, Mattheri Buchanan & Co., Glen, Walker & Co., en nog meer anderen, complaisancepapier van de ergste soort'waren. De meeste der wissels werden den laatsten tijd maar te Glasgow in voorraad gehouden, en maar ingevuld naar mate aich de behoefte aan geld op te nemen of vroegere briefjes te vernieuwen dee,d'ge voelen. De volgende passage uit het verhoor van den heer Morton door dr. Mc. Grigor is eers voorbeeld van de soort verklaring die de heer Morton van zijn onwetend en onschuldig" gedrag geeft: gewicht, waar hij ook verschoen, maar vooral | op ? de Londensche disconto-markt; en bittere j herrinnerïngen moeten er in de City zijn van: de bewonderenswaardige onschuld en onweteïi- j heid van dezen grooten financier. In Glasgow werd zijn naam als degelijk koopman nog ver hoogd door dien van in 't oog vallende vroom heid. Hij was een der meest indrukmakende zondagschool-Ieeraars, zelfs in Schotland waar de openbare vroomheid niet zeldzaam is. Hij leefde zeer net te Elderslie, e~n liet ook zijne mild heid en liefdadigheid niet geheel onbekend blij ven. Lewis Potter was niet half zoo geslepen. Hij was de waehthoncl. Hij snauwde ieder di recteur af, die het waagde inlichtingen te vra- j "geviel gen ; zijn hooge toon moest allen twijfel oplossen. De uitslag van den geheele zaak* is voor B'chotland niet aangenaam. De heer Morton, onwetend .en onschuldig, gaat vrij rond, groet met de oude hartelijkheid zijne vrienden, blijft de jeugd voorgaan op dezondagschoolenleeft te Elderslie als te voren. Hij kan dus geheel met zijne oude handelwijze en zijne gediens-' tigheid voortgaan, en dit schijnt gevaarlijk voor het algemeen welzijn. graveerd? Antw. Dat kan ik u niet zeggen zonder het te zien. Toor zooverre ik weet konden ze evengoed te Melbourne gegraveerd zijn. (De graveurs waren Gilmore, Dean & Co. te Glasgow.) ? Tr. De wissels werden in boe ken gezonden door Potter, Wilson & Co.? Antw. Dat denk ik wel.?Tr. En geteekend teruggezonden? Dat'"geloof ik. Tr. Wie hield zé'? Antw. "Potter, "Wilson & Cc.-, Le wis Potter, denk ik. Was de plaats van uit gifte hier.-of te Melbourne? Antw. Dat kan ik u Biet zeggen. Ik twijfel niet of het ge schiedde te Glasgow. Er lagen altoos wissels ^ in Glasgow gereed, om in te springen hij'het vergaan vaa een mail, zoodat ze ingeval van nood konden gebruikt worden. De bank was verantwoordelijk voor het intrekken der wis sels. Vr. Staat het u voor, dat voor het eind van September er 66,000 wissels -aangeboden zijn? Antw. Zeer waarschijnlijk; ik had al' vroeger - eens op n dag 6000 wissels o'an de bank ontvangen, zoodat het mij niet ver wondert." Het slot van het getuigenis van den heer Morton, en woorden die hij sprak terwijl hij zijne verklaring onderteekende, geven nog eenig inzicht in de 'zaak. ' Dr. Mc'. Grigor had gezegd dat: ,,de heer Morton wel blijken zou de bestuurder van de bank geweest te zijn," waarop de heer Morton zeide dat hij niet twijfelde of hij was een gïoote dwaas geweest, maar nog dwazer zou hij geweest zijn, indien hij de bank bestuurd had zooals deze blijkt besHiurd te zijn. Hij hoopt dat de overige verbintenissen van de bank zullen voldaan worden, zoowel als de zijne. Indien dit echter niet het geval was,-was het zijne schuld niet. Toen de bank hem voor schotten deed, wist zij dat bij recht had over gronden gelijk aan.ëen zeventiende deel vanden bebouwden grond in Schotland, en in een veel ?beter klimaat, Zonctsr twiifel had Dr. Mc. Grigor in deze zaak zijn plicht gedaan; maar hem .scheen het, alsof hij hier alleen voorgebracht ESN SPROOKJE KAAK A. Er trok een jonge handwerksman ns door het groenend woud, En floot een. liedje vergenoegd, . Dat lustig klonk door 't hout. Een voog'lenheir vloog boven hem, Terwijl het vroolijk zong, Daar reeds door 't donker takgewelf Het avondrood zich droag. Zoo trok hij blijde verder voort ;\ De schemering kwam aan, Het woud scheen eind'loos, en 't gesternt' Trad fbnk'rènd op aijn baan. Hoe krachtig jong, werd hij toch moe, . En zet in 't mos zich. neer, Eii nu zoo eenzaam hier, denkt hij Aan huis en vrienden weer., Vreemd woelde 't hem in hoofd en hart, Er vielen thans hem in, Zeer oude sprookjes, hem verteld Door baker en door m;n. En. -wijl er veel zoo kluchtig was, Lacht hij er hardop hij : Wat toch de jeugd voor waarheid houdt Van al haar droomerij!" Daar ruischt het plotsling voor hem uit, De takken gaan vaneen, En een afgrijsb're rotskloof komt Nu in het licht getreên. Daar .rijst een stokoud mannetje uit, En roept hem krijschend toe: Gij, arme man, gij hongert wis, Zijt dorstig ook ea moe? Gij jaagt naar uw nog ver fortuin, En trekt de wereld door; Uw eenig doel is geld 'en goed; Daar zwerft, daar zwoegt gij voor! Plaag vrij u dus; maar hoor mij aan, Ik maak u eensklaps rijk, Neem deze beurs, gevuld met goud, Die schat blijft steeds gelijk, Zoolang gij op mijn woorden let, En houdt wat ik verlang', Ik Jcoop daarvoor u 't lachen af Gewis, een lichten dwang! Gij koopt daarvoor een leven u, Aan lust en vreugd gewijd; Goud is de sleutel tot geluk, En opent t'allen tijd. In stede van een Kut, "bouwt ge u. - ? Paleizen, rijk in pracht, Daar wordt u steeds bij hekerklank, Door vrienden vreugd gebracht. En wenscht gij dan edn bruid er bij, Dit baar' u weinig pijn; Gij zijt een rijk sinjeur, en vindt De bruidjss bij 't dozijn." De handwerksknaap staat eerst versteld, ' Hy Jiad den lach '&oo lief Maar rijk te zijn -gelijk een prins,1 Dat waar' een groot gerief, En 't zou gewis zoo kwaad niet gijn Top!" riep hij, ik neem 't aan!En laat hei domme lachen daar, Van dezen dag af aan!" Maar ijskoud liep, hem 't, over 't lijf, ?* Toen. hij des grijsaards hand Gegrepen had; want al zijn bloed Hield onbeweeglijk stand. De foerggeest reikt de 'beurs hem toe: ir haar wel ter deeg, ., Vergeet niet wat gij hebt beloofd, De beurs is anders leeg!" ~^ En toen verdween hij. Tol van trots Ziet nu de knaap, op 't goud, .Maar waagt bij al-die vreugd geen lach,' Opdat hij 't geld behoud'. De rijkdom gaf hem nieuwe kracht, Zoodat hij dan ook ras, Met duizend plannen, even koen, Het woud ten. einde was. Er 3ag een dorp daar dichte bij; Hij trad er spoedig in: Juist was hefc jaarma'rkt, vroolljji drok. En bijster naar zijn zin, . Tol was de herberg, en de klank Der lustige viool Trok onweerstaanbaar knaap en maagd, En dansen was''t parool. Hier woont genot!.Hier wil ik zijn!" Zoo riep hij, kom, o goud, Verschaf mij vreugd, en al hetgeen Waar ik het meest van houd. Ik zoek hier vrienden, bovenal, Die kornen spoedig aan; Ze. ontbreken in den regel niet, Waar iles'ch en gla'sen staan!" Nu nadert hij den disch, en spreekt Tot allen daar-rondom: Vergunt gij 't, vrienden, dat^ook ik Hier in uw midden kom? 'k Heb "blijde nienschen liart'lijk lief, Drinkt met mij een glas wijn; Hei, \vaard, breng mij van 't b-e&fe merk* . En even echt als fijn l" De beker klinkt weldra bij''t .lied, En vreugde heerscht in 't rond; De rijke man zit koud en strak, En. met gesloten mond. Geen -lachen bracht hem; blijdschap aan, De scherts verheugt hem niet, Koud liet heni aller blij gejuich, En 't lustig galmend lied! En dit soo ernstig aangezicht, Die blikken, koud en stug, aan 't blij gezelschap niet, Het trok zich ras terug.Toen hij daarop weer zat alleen, Zag hij, en 't deed hem pijn, Dat men de wG/re vrienden niet Koopt voor een glaasje wijn. Dies trok hij, ernstig in gepeins, : Weldra weer verder heen, .- Dacht aan zijn liefste, en aan. het oord "" Waar 't eerst hem 't licht bescheen. ; ,,'k Kan buiten vaïsche vrienden wel; ' ?, Mijn braidje is rein als goud, Die zoek ik op, en 'k wordt met haar . Toor de eeuwigheid getrouwd.. i Rijk aal zij zijn, zoo als gelen vrouw ? ? Op aarde ooit is geweest; Met diamanten, schitterend schoon, - ? -Sier'ik haar teed're leest!" "Weldra trad hij haar woning in, . En tot een welkomstgroet, Komt zij hem niet een vreugdelach En juichend te gemoet. 'Maar koud en strak-bleef "zijn gelaat; Wel pijnigt hij zich af, Om blij en vroolijk op te zien, Maar 't oog bleef koel en straf. "Wel sprak hij haar van 't echtveïb.ond,-,1 Van rijkdom en geluk; Maar 't handje, door hem aangevat, . Ontgaat hem met een ruk. Het blosd werd haar zoo koud als ijs, Een rilling greep haar-aan; . Zoo. vreemd 'was 't in haar ziel/nu zjj Dien man zag vóór zich staan. En toen sprak aij met vaste stem; 'k Verbind mij aan geen man, Die koud en strak is van gelaat, En die niet lachen ka-n!" "En treurig sloop hij 't huis toen uit; Verlaten heel alleen Moot hij met al zijn rijkdom thans Zijn verder. pad' betreên. Ik vloek dit goud F' zoo riep'hij nu, Waar sijt gij, booze geest, Die ons met" goud alleen belooft Een altijddurend feest? O kom neem deze beurs terug; Haar heil is enkel schijn, 'k Wil liever lachen en daarbij Een anus drommel zijn!" Hij werpt daarop den buidel weg, En' de aarde splijt vaneen; Afgrijslijk mengt zich rook 'met vlam, Terwijl het goud verdween. . . Een\nal een slag!. Keen was de schat Hem door een geest gebracht, De knaap voelt zich zoo licht om 't liartj Zoodat hij schaat'rend lacht. ; Hij trekt weer jub'iend door het woud '. En treedt ter herberg in. Zijn zakken zijn ten bodem leeg, Maar hij is blij van zin. Dra zat hij, opgeruimde maat, Weer in der vrienden rij, ?? .Zong liedjes op zijn oude wijs, En'keek er vroolijk bij. En toen hij lachende zijn bruid ^ Weer tegenkwam vol vreugd, Toen sloot zij -hem aan 't trousve hart, .^. Zoo innig en verheugd. Hij schiep docr arbeid zich weldra Een,eigen huis en hof; Het trouwe vrouwtje minde hem, ? En sprak steeds tot zijn lof. , 'Taak in den langen wintertijd,, . Vertelt hij van den man, ? Die zich door 't goud verleiden liet, En niet moer'lachen kan. Dan ziet hij naar zijn' kind'ren heen, . En houdt den lach niet in; Het grootst' geluk, onthoud het, is: Een-opgeruimde sin!" ;_-;?. ;.." Augustus,'1879 . ?'- _G*Tjanra.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl