Historisch Archief 1877-1940
E AM'S T E R D A MMS?, WEEKBLAD YOQR H £ B E K L A
let amsterdamsch tooneel en bleef daar ge
torende elf jaren, onder direktie van de "Vries,
der' lievelingen van het publiek.
; n 1858 werd hij met Duport direkteur van
en klein theater in de Nes en bleef het totdat in
59 de gemeenteraad hem met zijn kollega
l opriep ten einde het bestuur ovw den
dssehouwburg te aanvaarden. Eenigen tijd
kter kwam de bekende tooneelspeler A. P eters
bede in de direktie. ' ? '
Onder het driemanschap, Kpobol; Tjasink en.
peters beleefde het amsterdamsche tooneeleen
nd van bloei, maar later door allerlei
omstanugheden wér een 'tijd van verval, zoodat eerst
'eters en daarna Rooboluit de direktié. traden.
RooboL's dood, die in 1870 kort na zijn
i ittreden volgde, .bleef Tjasïnk alleen'aan 't
oofd der zaak. Gedurende een paar jaren
i epen de zaken, dank zij een paar
fraai.gemonserde balletten, iets beter, zoodat hij zich na
' en verlies van ruim ? 9000, kon terugtrekken
m in den schoot zijner familie, een
welver; iende rust te smaken. ,
Mocht Tjasink in tragische rollen niet zoo
1 itmunten als m de'-ronde .vroolijke rollen, bij
a persoon, uiterlijk en karakter passend, hij
leef altijd een behagelijke verschijning, en
a immer werden de rollen van de Oude
Kor(praal," Ridder de Courcelles, in de
Yonde; rtgen van. de Brug Nótre-Dame"', Orgon de
l tuichelaar", in de Neven" de Oom, beter
verifiild.
Een betere Thomasvaer als Tjasink is er na
ajofski niet geweest, en juist in die rol
len de meesten, zich zijner 't besfc her-,
leren. Johannes Tjasink" was een joviaal
geSoedelijk man, die het talent in anderen
erennende en waardeerende, zich steeds wist te
imringen door hen van wie hij te leeren had,
n veel deed om zijn stand ia grooter eere te
lengen. Hij ruste in vrede.
den heer Zola; TJtérèse Maguin, les Héritiers gift speelde, een uit de TJngarische Weisen
JRabourdin en Le Buuton de Rose. Zij zijn ge- (Brahms-Joachim) toonde hij veel kracht en
zamentbjk uitgegeven en beleefden reeds twee vuur in het voeren ven den strijkstok; in het
drukken, hoewel op het topneel zij alle geval- kort, het is een spel waardoor zich de
kunstlen zijn. In de voorrede zegt de dichter:?Les vriend met ongestoord genot kan laten
medetrois pièces que je réunis dans ee volume n'ont slepen, en wij mogen aan de aanwinst van
eu aucun succes," Het eerste, is negen keeren
gespeeld, het tweede zeventien, en het derde
zeven keer.
In de maand September hebben twee
Italiaansehe. gezelschappen, te Milaan, en te Rome,
de Tkérése Eaguin een beter lot trachten te
'bereiden, maar te yergeefs; Vooral het laatste
bedrijf waar de voornaamste persoon een oude
dame is, door n aanval van beroerte van
het gebruik aller ? zintuigen beroofd, "behalve
die van
noch de
dragen.
het gehoorven het gezicht, konden
Milanéezen, noch de Romeinen ver
Te veel achter de schermen " te willen kij
ken is niet' altijd even raadzaam. 'Eens bleek
het zelfs noodlottig, toen een bericht
Theophile G-autier heeft een hartkwaal " dezen dich
ter onder de oogen kwam en hem op die ma
nier in kennis bracht met den aard van zijne
dekte, tegen den wenscli zyner
bloedverwan;en en geneeshèeren. Inderdaad schijnt de schok
lierdoor aan het gestel van den lijder
toegearaeht, zijn dood Verhaast te hebben .
Agar héft nog "niets van baar krachtig en
mvangrijk orgaan verloren; haar edel gelaat
.eeft nog dezelide klassieke trekken behouden;
,are gebaren en standen, schoon en indruk
wekkend als altijd, verraden baar talent ia
iet vertoonen dfr heldinneS uit de oudheid. V.oor
t het Panjsche publiek de nieuwe
aautrekeïijlsheden van Sarah Bernhardtstempe3.de.tot
laven van den eersten rang, vinden wij Aga'r
Bikwijls genoemd als de eerste tragédienne van
Lt Theatre-franc,ais. Dit was na haar
wederiptreden in 1869.
De kunstreis die Mlle. Agar wederom dit
s aar binnen de grenzen van Nederland
on'der.eemt, werd gisteravond aangevangen met de
?oor&tellmg van Merope, het filosophische
treurI pel van Toltaire. Les Plaideurs, de klucht van
- tacine, ging vooraf. Schoon niemand, der
'speBTS hierin uitmuntte, werd zij toch vlug en
evendig afgespeeld. Vooral dépleit-scène, dr
;omieke en scherpe satire op de rechtspleging
|an Raciiie'& dagen, had het- succes waarop dit
koddige tooneel sedert eeuwen roemt. En
OCÏL kan alles, wat de dichter, in deze Klucht
elegd heeft, voor het tegenwoordige publiek,
iet tot zijn recht komen.,
Oar speelde Merope met al. de talenten
: raarover zij beschikt. Soms afwisselend, dan
'elijktijdig werden al de hartstochten der
moe, .er en der koningin'weergegeven met jeugdige
; racht en onverzwakt vuur. Geen harer
kai leraden ~die waardig is haar bij te staan. De
ol van Narba& werd, dunkt, ons, met vee.
, ;oeden wil vervuld.' Enkele toegejuichte
oogenI dikken vielen den acteur ten "deel. M. Gibeau,
Ie la Comédie frangaise, '(die hij.in 1871
veraten heeft) liet de toeschouwers koud.
Over eenige dagen wordt dezelfde
vooratelag te Amsterdam gegeven. ?
l Nov. '79. F. V. D. G.
In 1853 verscheen Mme de Girardin's Lady
Tartuffe, Iemand .zeide 'tot de schrijfster:
wat een levendige verbeeldingskracht moet u
geaad hebben, oni in uwe heldin die opeenstape
ling van alle mogelijke ondeugden samen te
brengen. Och,'antwoordde .Mme de Girardin,
mijn fantazie heeft er weinig part aan gehad:
ik heb maar eens goed rondgekeken onder
mijn beste vriendinnen.
De Nederlandsehe Spectator 'van 18 October
geeft een uitvoerige beoordeeling der opvoe
ring van y,Men sterft niet van blydscha/' Zoo
als men weet is dit de vertaling van La.J~oie
fait jpeur en het openingsstuk geweest van Het
Nederiandseh Tooneel. Van de hand des
heeren .A. Weruméus Buning, die het oorspronke
lijk 15 a 16 maal" in 'de Comédie frongatse
zag spelen', stelt dit opstel den ouden knecht
van den heer Louis Bouwmeester, den Romeo
van heden, in 'sommige opzichten boven dien
van den heer Got. . .De dames Kleine, van
Biene en A. Sablairolles worden verder, waar
de heer Buning.hen met de Parijschéartisteh
vergelijkt, zoo niet met
evenveel onderscheiding
Fransche kunstzusters.
meer, dan toch met
genoemd als hun
Nu het Nederiandsehe Tooneel een
bezit, wiens veelzijdigheid door enkelen wordt
beschouwd als de eerste zijner deugden, schijnt
het mogelijk te worden De viool van Cremona
van Coppée, .naar . de schoone vertaling des
heeren van', Hall, behoorlijk ten .tooneele te
voeren. Er behoeft . nauwelijks bijgevoegd te
worden, dat de hooHrol in dit juweeltje van
humor en gevoel, gespeeld zal worde» door
den heer Louis Bouwmeester.
Een ander gerucht wil dat Les pattes de
mouche en Montjoye, eveneens aan bekwame
handen ter bewerking .zijn toevertrouwd.
24 October.
F. v. D. G.
Het gezelschap van de Fransche Komedie
onder direktie -van- den heer St. Omer l
staat uit;
Mme. Eenard, grand premier röle de com
die, premier röle marqué, grande coquette.
'Wie. Drège, fortjeune premier róle, premier
röle de comédie.
- V.
In den strijd dien Tiet Nederiandseh
Too,eel tegen onverschilligheid, betweterij enkw
ae trouw ondernomen heeft,.kan het roemen op
nkele schitterende triomfen.
Voortaan zal de avond van Woensdag 22
'ctober een eereplaats bekleéden in,de-reeks.
er zegepralen. Reeds hebben . het:
Amster,rosch publiek -en de Amsterdamsche
blaLen hunne belangstellende ingenomenheid met
|e eer&te voorstelling van JRomeo en Julia
|an den dag gelegd. Met zijn gewonen ijver
af de Nieuwe Rotterdammer onmiddelijk
Donerdagochtend een beoordeelend telegrafisch
Ook verzekeit .men ons, dat in de hofstad
Ier verwachting hoog gespannen is. Vel'en
oov^et daar als hier verheugen zich in. den
op.liskenbaren vooruitgang der Nederlandsche
ooneelspeelkunst, waarvan de beteekenis wel
ooit zoo duidelijk aan het licht kwam als bij
eze welgeslaagde reprise van Eomeo en Julia.
, peuple frissonnant, mu comme une femme
Heureux de savourer la douleur et l'effroi,
*u vins cent fois de suite applaudir notre drame
Ou I'S, me de Hugo' pleure et gémit sur tói ! . .
ijn de beginregels van een gedicht gewijd aan
'ictor Hugo toen men voor de honderdste maa!
i het Parijsche TbéMre-des-Naiïons zijn Nötre
de Paris gaf. Men weet dat deze
>man voor het tooneel bewerkt is.
;Na afloop der. voorstelling vereenigden:zich
e vertooners en andere genoodigden aan den
:estdisch. waar ook de grijze dichter aanzat
.an het nagerecht droeg een der ar-tieten', Mlle
iodi, dit lied voor. De' maker er van, Th. de
iauville, werd, even als hij die 'het bezong
.et geestdrift toegejuicht. i
De dichter van Hernani dankte in weinig
'oorden. Hij eindigde aldus : Je bois ?& la
,ntéde vous tous, c1 est a dire, je bois a la
Ittérature
^L'Assommoir hoewel niet door den
schrij|ar zelf tot een drama omgewerkt heeft de
andacht van eenige tooneeldirecteuren
gevesop de andere dramatische werken van
Marguerite
quettes
V Uier s, jeune première des
coSlanche Brêbion, fort.e ingenuitéjeune pre
mière.
Delïste, Soubrette, jjeune cpquette.
Mme. Belmas, Duègne entoüs genres, mère
nobie.
. ,
Lttty, premier röle de comédie, fortjeüne
premier röle.
dezen kunstenaar niet alleen voor dan verderen
bloei van ons theater-orkest, maar ook voor
de koncerten en kamermuziek-soirées, de beste
verwachtingen- verbinden.
Wij maken onze lezers opmerkzaam op het
Groot.'Concert, dat.op Zaterdag 8 November
-1879, 's avonds, 71/2 ure in het Park alhier, door
de NBDERLANDSCHE
TOONKUNSTENAABS-VBEEBNIonder leiding van den beer HEINKIB en met
medewerking van de'H.H. .RIGHARD. Hot, PAUL
C. OSEMAÏf, H. F. HOBEEÏIÏKANDT.S .BüTJS en
de solisten Mej. W. GIPS, uit, Dordrecht .(Sopraan)
de heer W. DEOKERS uit's Bosch (Bariton) den
Concertmeester HENBI PETBI, uit Sonderhausen
(Viool) de H.H. leden' Zangers der Liedertafel:
Amstels Mannenkoor .en het Park-orciiest zal
gegeven worden. Het programma -r, voorze
ker uitlokkend genoeg bevat o. a.: 7 nieuwe.
werken als: , .
1. Concert-Ouverture, Opus 19.
H. A. Meijroos.
2, In 't Woud, Opus 86l'--:, -Richard Hol.
Voor Bariton^ Solo, Koor en Oéchest,
3. Recitatief en Aria uit Sancta Caecilia"
G. A. Heinze.
Voor Sopraan Solo.
4; Concert-voor Viool, N°. 2, Max Bruch.
5. De stroom, Opus 2. Paul C. Koemaan.
Voor Koor,' Solo's ? en Orchest.
6. Die Waisé, pius 29'. Dramatische Con
cert-Ouverture. . , .G, A; Heinze.
' ? Naar een gedicht van 'Mevrouw H.
HËINZE-BERG-. : '"?-'-,
7. Fantasiestukken voor Viool. HenriPetri.
8. Liederen voor Sopraan: ? ?
a. Herbstlied . . W. F. G. NICOLAÏ.
&, Zur Ant ? ort
c. 'Neue Hoffnüng
9, Een Stem aan 't Strand, Opus 5.
? H. F. Robert Brandts Buijs.
Voor Sopraan en Bariton Solo, Koor
en Orchest.
Elke aanbeveling is hier overbodig.
De Engelsehen merken met bitterheid op,
dat, geen hunner kun&ten'iiars op de groote
tentoonstelling te Munchen een medaille be
haald,, heeft. Alleen Herkomer, die van geboorte
een Beier,ie, heeft een diploma gekregen.' Te
minder waren, zij hierop voorbereid, omdat de
laatste tentoonstelling te Parijs de Engelsche
schilders zeer begunstigd heeft. Een vierde
van de prijzen te Munchen zijn aan Fransche
schilders gegeven, hier onder vijf gouden me
dailles'eerste klasse, aan Bonnat, Bouguereau,
Laurens, Dubois en Msrcié.
Onder de talrijke boeken over ,kunst, komt
er van tijd'tot tijd wel eens een', waarin de
godin zonderling aangekleed wordt. In Enge
land b. v. verscheen van den eerwaarden Goldie
The Idealism of Art, waarin men leest:
, Jezus Christus vereenigt in zijn persoon het
ideaal van schoonheid in vorm en teekening,
zoowel als hst ideaal van kleur. Evenredigheid,
zoowel-in gelaat als in leden, en kleur vormen
te samen de schoonheid van'den mensch. Met,
betrekking tot de laatste,' vindt men in den
mensch de drieëenheid der oorspronkelijke
kleuren: rood, blauw, en geel, het rood na
tuurlijk alles beheerschende. En wat -wel zeer
opmerkelijk is, hét voorkomen van. den Heer
na zijne opstanding bewees dat. ook in net
verheerlijkte lichaam deze drieëenheid der oor
spronkelijke kleuren in. gelijke mate bestaat
als in het natuurlijke; dit :blijkt uit het verhaal
der Emmausgangers, ' die niets ^uitengewoons
aan .zijn verschijning'opmerkten. >
Er is nog een andere'reden om.te besluiten
dat de kunst eenmaal op de bovenbeschreven
wijze werkelijkheid zal worden, het teeken van
den regenboog. Het Uitsluitend,verbond
tusschen God en den mensch, is -een'verbondvan
kleur. Het getal drie-is dat van .'de Godheid,
lucht te bedekken. Natuurlijk zijn er aanmer
kingen op te maken, maar het r is hoogst ver
dienstelijk, en de schilder belooft veel ,voor de
toekomst. Ook Hanruth behoort tot de jongere
arti&ten en levert in zijne kapitale schilderij,
zoowel als in die van kleiner afmeting, bewijs
van onmiskenbaar talent. Jan ten Kate's wa
terval is een klofk, fraai landschap. John
Huik gaf eene schilderachtige bedelaresse,.die
niet nalaten-kan de-oogen tot zich te trekken.
Eene ? studiekop van Fock en misschien nog
anderen getuigen dat onze jonge artisten zich
goed houden en veel voor de toekomst belo
ven. 'Ze zullen dan de voetstappen van
van .de Sande Bakhuijsens, Bilders,
de
Blommers, Boks,
Cunaeus, Destrée,
Blombed,
W. A.
van
van
Bordelen,
Deventer,
J. C. Greive, W. Mejufvrouw Haanen, Heems
kerk van Beest, Karsen,
Hartens, Mauve, Mesdag,
Kool, Lingeman,
Nakkèn, Neuman,
Roelofs, mevrouw Ronner Knip, Schipperus,
Springer, de Stortenbekers, Stroebel, van Trigt,
Verschuur, mejufvrouw Vos en anderen, die
dezen keer zeer goede proeven van hunne niet
alledaagsche talenten hebben ingezonden,
waardiglijk volgen.
Met bijzondere belangstelling zag ik twee
(in den goeden zin) realistische voorstellingen
uit het Israëlitische volksleven va'n M. de Haan,
Hoe karakteristiek, hoe goed van opvatting en
toon! lik herinner mij niet ooit iets van zijne
hand te hebben ontmoet. Onder,
het-beeldhouwwerfc -munten vooral uit de beide, bustes
van Henri ,.Teixeira de Mattos. Dergelijke
verschijningen geven relief aan de geheele ten
toonstelling. . .
Hetzelfde kan men getuigen van Greive, den
verdienstelijken artist waarvan wij wazige Am
sterdamsche grachten en kaden gewoon zijn
en die ons in de- laatste jaren, op bijzonder
talentvolle wijze, door IJsland voert.
plafond-schüderingen
en Ha ver man
van van der
zijn
Ook
Waaij, Witkamp
en geestig. ?
Tetar .van Elven's groote opera te Parijs
getuigt zeer zeker, al moge men het niet on
berispelijk vinden', van zér veel-handigheid in
het wedergeven van laat mij zeggen:
architek.tonische en stofdetails. EÏligt waarlijk ge
noeg talent in om de hoop te mogen koes
teren, dat deze artist in zijn panorama iet&
goeds 'leveren aal.
Mejufvrouw Swartze, die ik huiverig ben
onder de ouderen te rekenen, ofschoon, ze
reeds op .haar jeugdigen leeftijd eene zeer
degelijke' reputatie heeft verworven, komt
weder uitmuntend voor den dag. De portret
ten gelijken vermoedelijk sprekend, althans
gelijkend of niet, sprekend zijn ze zeer zeker.
Haar heerlijk .streven, waarin zij yeker nog
vele vorderingen maken kan, verdient allen
lof. De .impressionist Apol is, dunkt mij, dit
maal zeer gelukkig. De winter kan niet met
meer waarheid worden wedergegeven. Van
David Bles is het aaidig nu eens een land
schap met'-een enkel figuurtje te zien. Derge
lijke verrassingen zijn op een tentoonstelling
zeer aangenaam en zijn almede de oorzaken
dat, niettegenstaande' bijna alleen Nederlan
ders, inzonden,"wij meer frisscheid dan gewoon
lijk opmerken.
De slotsom is, dat schoon vele der onzen
ontbreken ~?o. a. Israelö, de bekende ten Katew,
Bosboom, -de Mans, enz.: ons toch zeer
veel geschonken wordt en het geheel ook door
doelmatige plaatsing een aangenamen indruk
maakt. Een ieder zij aangeraden de tentoon
stelling, niet-over te slaan. Ik meen mij in dit
blad, althans voor het oogenblik, hiertoe te
Vieiw&, jeune premier röle, fort j.eune.pre- dat van den regenboog, en dat van den mensch."
mier.
'Ménéhaud, grand premier eömique en toiis
genres. ? ? . : ??
val, jeune premier amoureus,
de genres.
Pouctal, .amoureus, jeune premier.
Chambly, eomique. Grime, financier.
des róles
Men herinnert zich ,den Christus van Ottoni,
wiens oogen, naar gelang van den afstand
waarop de toeschouwer 'ètond, gesloten of ten
hemel geslagen schenen. Gabriël Mas heeft eert
Christu's aan het.kruis ouder handen, in wien
j men, als, men lang genoeg kjjkt, -een h
melV. Léon, jeune premier comique fort second. j vaart kan zien. 't Is jammer dat .door
moeten bepalen.
B.
Derville, "ütilité,
Ra>ymond, Souffleur.
In den Bremer Courier van. 16 October vin
den wij, ter gelegenheid van het eerste
abonnementscóncert van dezen winter, het volgende:
De vioolsolist van dezen avond mogen wij
thans met dankbaarheid als een der onzen be
groeten. De heer Skalitsky volbracht zijne
studiën te Praag, later bij Joachim, die hem
een zijner beste - leerlingen noemde. Na vol
tooiing zijner, studiën ging hij als
koncertmeester naar Amsterdam, en verwierf zich in Neder
land'den naam vanden uitstekend solist. De
wensch van de direktiën van het theater en de
koncerten alhier, eene jonge werkelijk uitste
kende kracht voor onze stad te winnen, .was
oprzaak van zijn benoeming te BremeB, en de
avond van gisteren heeft bewezen dat die keus
een gelukkige was. De heer Skalitsky veree
nigt met een meesterlijke techniek een warmen
toon, fijn.' gevoel TOOT rythmus en eene zeer
edele' voordracht; -net weergeven van Brueh's
Concert kan gezegd worden geheel op de hoogte
der edelste vioolspeelkunst te staan. De
algemeene bijval, reeds ,na het adagio, sprak de
vurige instemming van het publiek uit. Bij uit
stek, liefelijk en 'van de schoonste zuiverheid
in toon en opvatting was in het tweede deel
van het koncert de voordracht van de Nocturne
lijke kunstjes het succes' van goë'de schilderijen
moet verhoogd worden". /
D,e heer Albert Roothaan heeft een katalogus
zijner fondsartïkelen uitgegeven. Deze merk
waardige verzameling, alphabetisch1 'naar de
namen der komponistên' gerangschikt, zal voor
hen die in muziek belangstellen een aange
name verschijning zijn. . . ,
De tentoonstelling -in de zalen van Arti et
Amicitiae' is thans al bijzonder .belangrijk.
Vooreerst hebben wij er, meen ik, nooit zoo
vele schilderijen bij elkander gezien. Vervol
gens vindt men er, meer dan vroeger, doeken
van zeer groote afmeting, ten eindelijk, last not
least, zijn er werken" van nog weinig bekende
artisten, dïe getuigen van te waardeeren ta
lent. Voeg
garde zich,
nu daarbij
ofschoon er
dat ook
enkelen
de oudere
ontbreken,
o\er het algemeen goed houden, en dan zal
het niemand, verwonderen, dat de zalen haast
alle dagen druk worden bezocht.
Ja, ik vind het belangrijk dat dezen keer de
tentoonstelling niet uitsluitend bestaat uit zoo
genaamde kabinetstukken, maar velen den moed
hebfcen gehad ook aan -minder gemakkelijk
te verkoopen werken hun talent te wijden.
Onder deze rangschik ik de schilderijen van
Cunaeus, Greive, Tetar van Elven, Jan ten
van Chopin, voorafgegaan door een Polonaise Kate en de Boek, de laatste een jong mensch,
i-' OQ __ -i.-ii Tl fi H..!.. ^
van F. Laub. Ook in deze, zoowel als in het
stuk dat hij op het algemeen applaus als toe
die het gewaagd heeft een doek van meer dan
vier meters lengte haast geheel met water en
- HANS WACHENKUSEN, Deïeiduk. Roman
:naar het Hoogduitsch, door dr. J. A.
Stamkart. Twee deelen met twee platen.
Ganeskü, de Heiduk, met wien wij eerst op
pag. 49 van het tweede deel kennis maken, is
niet de hoofdpersoon van het boek, ofschoon
wel :een der meest aantrekkelijke figuren. Wan
neer hij, de rooverhoofdman van den Balkan.
meer op- den voorgrond &toud met zijn dap
peren vriend Kara Kotonides, den wapensmid
van Gabrowo, den held der Bulgaren, en de
schrijver had' zich willen bepalen tot het schet
sen van strijd voor de vrijheid, hij zou een
schoone' episode hebben geleverd uife eeo
grtiwelijken oorlog en zijn boek zou er niet
mmder om geweest zijn.
, Nu', missen-wij een hoofdpersoon, een figuur
waar al de anderen omheen gegroepeerd zijn,
en allerlei tafereelen worden voor .ons oog ont
rold, die wel op elkander volgen in zekere
orde maar niet samen n geheel maken. De
auteur heeft kennelijk geworsteld met zijn
overvloed van indrukken en verzamelde feiten.
n het is hem niet gelukt te concentreeren
wat hij te, .zeggen had.
Misschien heeft hij wel bedoeld den Heïduk
?Ganeskütot hoofdpersoon te maken van een
verbaal, en .alleen bij -wijze van inleiding het
begin van den Fransch-Engel&ch-Turkschen
oorlog tegen Rusland willen beschrijven. Hij
kon toen niet nalaten zijne lezers te verplaat
sen in het Parijs van het tweede keizerrijk,
wilde even wat schandalen uit de jeugd van
keizerin Eugenie ophalen, mocht niet zwijgen
van Pion Pion", kwam als van zelf op de
intrigues der Poolsche uitgewekenen, zette een
roman op touw die eigenlijk met de lotgeval
len van den Heiduk ter nauwernood in ver
band staat, en de inleiding werd een heel boek
deel. Het zou niet moeielijfc zijn den roman
terstond in twee romans te splitsen, waarvan
de een zou moeten keeten: gravin. Leona, en
de ander Ganesküde Heiduk. De laatste zou
mij dan het best bevallen. Het is of in -l
tweede deel de schrijver eerst goed >op zijn
dreef" komt, en de vertaler beter begint te
vertalen.
Ik kan het niet bewijzen want 'ik heb
het oorspronkelijke niet voor mij liggen maar
ik heb een sterk" vermoeden, dat dr. J. A.
Stamkart niet, zijn best gedaan heeft om het
werk van Hans Wachenhusen gunstig te doen
uitkomen. Hij schrijft volzinnen waarvoor een
Duitscher adem heeft misschien, maar een
Hollander niet. Op pag. 205 vind ik ec een
van 30 regels, misschien den langsten, maar
de duisterste wordt elders gevonden, b. v. pag.
2 regel 1: De weelde schoot liare giftig OM
faemende bloesems uit op de macht der soldaten
steunende regeering van Orleans.
Of pag. 4: VÓÓr alles was hij (Nap. III) be
dacht eene gemalin te kiezen, die de Parysche
vrouwen Itonde beheerschen, en als
kivna-m was, haren plicht s keizerm der
schen kende, hem geheel Par$s en dus ook ge
heel Frankrijk als een lam aan de voeten
honde leggen.
Het getal van dergelijke volzinnen is zeer
groot en maakt den lezer zeer ongeduldig.
Soms kan men niet nalaten zich in gissingen
te verdiepen over wat er toch in het Duits&h
mag gestaan hebben, b. v. alsmenleest: George
behoefde niets van de naak te vernemen, hij
was een onnoosele bloed die eenvoudig sou heb
ben Jwnnen &jn om alles tebederven^&g. 173.
Of: Sy vatte hare hand, hy zuchtte diep in
het genot en dnikte hare httnd warmer, pag. 188.
En dan, hoe denkt gij over de volgende ge;
heel op zich zelf staande beschrijving van een
buffetjuffrouw, pag. 186: Een pikzwarte, steeds""
met een vetlaag bedekt Moren gezicht met twee
gekruiste sneden, liet herkenningsteelte'n van
hare Afrika&nsche of&owsf, op den rug, z&n
inboorling van Darfoer, die als slavin by den
dood kaars meester s vry gelaten was, een vrouw
vtm wellicht vyftlg jaren, had het opzicht over
den verkoop van wyn, enz.
Wat mag daar toch gestaan hebben?
Daarentegen is het soms zeer duidelijk te
merken, da^t dr. S.'uit het Duit ch vertaalde;
hij vestist namelijk gedurig onze vin*icbt op
^daadzalceri", spreekt van moeieli <>, ?«/ 'wt",
en is van begeesterde weerklai ,. v" j.rt
afkeerig.
Het boek had een betere vertaling verdiend.
Al behoorde het, naar mijn oordeel, aanmer
kelijk verkort te worden, het zal over het ge
heel de meeste lezers zeer boeien; het is roman
tisch en vol vreemde avonturen. Het verplaatst
u in de salons van Parijs ten tijde van
Napo'leon III, in de clubs, waar de mannen van l'
naam hun geld verspelen, in de rus&ische
veldtenten aan den Donau, en in den harem van
een rijken pacha. Hier ziet ge de Bulgaren
samenspannen, of het seinvuur ont&teken Op
een bergtop; daar zoekt de Heiduk een weg
over ongenaakbare hoogten en werpt den
boomstam, die hem tot brug heeft gediend, {
achter zich in den afgrond, elders dansen de
Zigeunermeisjes, en in dat dorp ginds woeden '
Ie ongeregelde troepen der Turken tegen
weerooze inwoners.
Schoon is de figuur1 van den held der Bul
garen, Kara Kotonides, en aantrekkelijk Ga
neskü, de dappere, die rijkdom en geluk voor
t giijpen heeft, maar gaat sterven in het ge-,
>ergte waar hij heeft geleefd. Overigens zijn
ir in den roman karakters die den lezer zeer
onaangenaam aandoen, ofschoon hun door den
schrijver niet de hatelijke rol was toegedacht,
maar het is hem minder te doen geweest om
sarakters te teekenén, dan om toestanden te
schetsen en hierin is hij wel geslaagd.
T. H.
De Koning 'der* 'Eeuw, door Cd. Bus ken !
E£uet, n'aar Savier de Montépin.
We betreuren het dat een man van
bekwaamaeid en studie, een criticus, die zijns gelijke
zoekt, en een stijlist zooals er weinigen zijn,
zich heeft vernederd om een boek als dat van
Savier de Montépin in een hollandseh kleed
ouder de oogen te brengen van't nederiandseh
publiek.
vragen ons af, wat er een man als Cd.
Bu&ken Huet kan bewogen hebben zijn pen te
ieenen om een boek als deüoning der Eeuw"
te vertalen, 't Ware te wensehen geweest, dat
hij der nederlandscbe letterkunde die
beleediing hadde "bespaard, want tot heden verlaagde
zich geen nederiandseh auteur het aanzijn te
schenken aan een boek, dat in wulpschen vorm
de laagste hartstochten op de meest tastbare
en cyni&cbe wijze teruggeeft. We hoopten onder
't lezen, in 't een of ander goed of edel
karakter, een tegenwicht te vinden voor de
Lwe, gemeene en onreine zielen, die elkander
in den Koning der Eeuw den loef afsteken
maar helaas! we zochten te vergeefs. Eén
flauw en mat getèekend persoontje, weegt
niet op tegen zo ,veel ellendigs. In Frankrijk
moge men
een dergelijk boek verbinden, in
Holland legt men het waarschijnlijk, na eenige
bladzijden gelezen te hebben, met verachting
ter zijde. M.
j
Door de regelingy-kommissie van het SVIIe
taal- en letterkundig Congres te Mechelen is
een adres verzonden aan de ministers van
binnenlandsche zaken in Nederland en België,
ten einde Hunne Escellenties te verzoeken
krachtdadige maatregelen te nemen om de
verdere uitgave -van het Woordenboek
Nederlandsehe taal te verzekeren en te
spoedigen."
der
Een prachtig luse-werk; zal zijn: Mariette
Voyage dans la haute Egypte, in groot
folio, geïllustreerd met photographiën
volgenshet beste procédé. Aan den tekst is, evenzeer
alrf aan versiering en druk, alle zorg besteed,
Marietfce-Bey's aangename stijl is bekend;
nog belangrijker zou het boek zijn, wanneer
de schrijver meer uit een wetenschappelijk oog
punt zijne reis beschouwd Tiad.
The Acadewy, sprekende over het nieuwst'
vertaald werk van prof. Dozy, te Leiden,
Essat, sur V Sistotre de VJslamisme, betreurt
het dat de Nederlandsche geleerden voort
durend nog een dialect trachten te doen her
leven, dat men ab 'letterkundig instrument
maar moest laten uitsterven." Toch schijnt
het