de-fetandpLiatsen der tramlijnen, naar de einden van Damiak en Kokin verplaatst;, terwijl uit eeffl aefcteti^eli oogpunt een vergrooting van het Danifilem naai de zijde der "Warmoesstraat om d« TuPe van den dan verkregen vorm, onver dedigbaar Die ruimte moet dus_ beschouwd worden als beütfiihbaren grond. En -thans het bebouwde gedeelfe. De bestaande toestand , aldaar, Is op den dwir eenvoudig OXHDÜDBAAK. j)e toegangen eigend, bedraagt acht en veertig, waaronder 28 die tot de grootere, en 20 die tot de minder belangrijke kunnen g -rekend worden te hooren. Wi^ ramen het gezameiitlijk bedrag iliér onteigeiiingskosten op anderhalf uiülhoen. Beschouwen wij thans de inrichting der Beurs zelve. Na hetgeen wij reeds gezegd hebben, kunnen wij kort zijn. Het gebouw in hei midden van den voor gevel binnentredend, komen wij door een oyervan RoliUïw Dammlt s'jjyt- onvoldoende. Die j dekte" galerij- en daarna door een ruime vesvan de Du^^ttaai wordt,-geer-tenn&deeïevan \tib-al&, waar zich de trappen" naar de loggia veiieet en welstand, door den Vygendayn f/e-j bevinden, in dégroote Handelsbeurs, die van brolni. IT<.t kommandantshuis staat als ver-1 boven verlicht, en aan de beide zijden van divaaJd i/> een Jioek VCMÏhet plein, en de daar- ? booggalerijen is voorzien. Ook aan de zijde achter </c~ltt/ti> gewis: de winkels' van Saksen der Warmoesstraat, is een ruime vestibule aanlelendendopex-tselni vormen met een woord-?gebracht, terwijl de zaal mede toegankelijk is een PIFOUTF op etn monumentale begrenzing van uit de verlengde Damstraat en door den van liet vooi naatnste plein .onzer schoone Passage ter andere zijde. hoofdstad ? .# Langs den Passage.bevinden zich.de ioketDie toe^tai'd wij herhalen het is oj> ten van post- en teïegraafkant.oor; aan de den duui oithoudbcar, en gerustelijk mogen wij j zijde van de verlengde Damstraat: de schrijfzeggen, dat het toi deplickten der stads regee- kamei's. lïg behooit, om daaraan binnen een niet te ver veiwijdeid tijdsverloop voor goed een einde te maken d?vn Is d<iar\oor geen gel De effektenbeurs is door rnim'e toegangen met de Handelsbeurs verbonden, doch heeft beschikbaar,! zijn hoofdtoegang, door den Passage. In de zal hft up een of andere wijze gevonden lokaliteiten, die de Effektenbeurs naar de zijden woulfn. - . ! van'Dam en Damrak begrenzen is de fiekten"Welnu, d.} shchMng eener nieuwe Beurs ( SociUit geplaatst, waarvoor de ov,erige benoozoy itdpneeien velen is daarvoor . een \ digde ruimte in de Iste tage gevonden wordt. uiterst geschikte aanleiding. Laat d$.£eurs j Aan de tegenovergestelde'zijde ligt de Korenptofiteettn van een onteigening, "die reeds in beurs met haar.open hof, haar overdekt lokaal Jiei ~bclang ut r gemeente noödm^el^ is en de en haar café. benooJigde plaats is gevonden. Dan blijft Yoor' alle verder benoodigde lokaliteiten: slechts over, ht-t gebouw met gebruikmaking kasteleins woningen, garderobes, retiraden enz'.. van paitieele exploitatie zoodanig in te rich-' is overal - schoon niet'afzonderlijk op het ten, d<it de kosten \an den bouw daardoor ge- .plan ingeschreven de vereisehte ruimte vobrdeeltelijk ffO: den gedekt, ea zóó 'kunnen dan handen. die koeten tot, KU noodzakelijk minimum wor- j In de lo. verdieping,bevinden zich de ver den geieduceeid 'langde 400 kwadraatmeter groote ruimten voor Een-e\ entree! plan is en blijft evenwel in \ het Bijkstelegraafkantoor in onmiddelijke verveïgehjkmg met het JDamra/c-plan in zekeren'.binding met de .daarvoor bestemde beneden zm een utttdt plan .. [lokaliteit, gelegen gedeeltelijk boven de zijga't Is thaiid de vraag niet meer, angst-'lerij der Handelsbeurs,.gedeeltelijk langs den valhg de -waarde, te wegen van elk te ont- Passage. Die ruimten beneden gescheiden eigenen ruimte, maar vastberaden elJc perceel | worden 'boven n geheel. te du en valien, dat de inrichting van een goed j plan en een doortastende noodzakelijke^ regu-j Winkels met daarboven geplaatste kantoren leenncf -\an uen bestaanden toestand in 'den'. bevinden zich langs de verlengd gs e verengde Damstraat, weg staat. -. | de Nes, de .Warmoestraat en een deel vanden Bij htt opmaken van het thans volgende ' Passage, ten- getale van 26 voor de winkels, en ontzei p zijn \sij uitgegaan van 'dat beginsel, 40 voor de kantoren. en hpbben \ ijhet ti aceeren van de begrenzingg' lift gebouw alleen rekening gehou h^t btnht 'noodzakelijke: niet mér, met hdt ooj^-op verkeer en welstand?' dier. vragen is neergelegd in Jynen den ir. e t met l)e eei&te viaag dien we ons stelden, was de vol^eude . .? Naai ncTl'f zijdo moet zich de moker rich ten om onr di -\eieischte ruimte te verschaffen? Eii djaiiatc ?< ei bonden, de volgenden: Welle wij/; gingen in -de situatie 2ijn noodDe l. De lacade ^an het gebouw zoodanig ge legen, dit ^'j vin uiteen standpunt midden vooi het paleib op den Dam in haar geheel zicLbaar i- (7.\f de teekening.) 2. De Oïien looggalerij vóór het gebouw ter plaaf^e van het ommandantshuisr doch de eig'-nf-lyke K? <-i ni>g eea tiental meters naar de zijde dei "W ai moesstraat terug. 3 Pebonwsj/M)>ttfft'isc/t aangelegd, een hoofd-. -vooi^aaule m het onderhavige geval. -i. De «roote handelsbeurs in het midden, de eiectenbeurs en de korenbeurs aan de beide vleugels. 5. De totgang naar het Rökin gereguleerd en met der Beursstraat, tot een van ± -30^ meters. 6 Evenzoo de toegang naar het Damrak e^iileeitl, en op dezelfde breedte gebracht. 7. .Pe Yiigendam verlegd sn verbreed, zoo - Beschouwen wij thans het fmanU&ele ge deelte van het plan, dan kom en wij tot de vol gende redeneering. Noodig zijn reeds in het belang der Ge meente, afgescheiden van.de Beurskwestie: lo. Verbeterde toegangen tot den Dam. 2o. Een geréguJeerden Dam zelf. Se onteigening daarvoor vereischt, omvat; lo. i)e perceelen in het front van het Kokin. 2o. De perceelen aan den Vijgendam (weers zijden.) . s 3. Benige pereeelen' van de l^es en de "Warmoestraat. o. De perceelen achter het E^ommandantshnis. Daar blijven er dus maar weinigen over, die alleen ter wille van den .Beursbouw zouden moeten worden geamoveerd, en wij vermeenen dus, de daarvoor geraamde onteigeni-ngskosten, te samen anderhalf miljoen vooreen groot deel van de kosten begrooting der Beurs ie mo gen aftrekken. jRest dus: de Bouw. "Wij ramen: .de Bouwkosten op twee en een half miljoen.. Waartegen over 'staat de jaarlijksche rente. door huur van winkels, kantoren, cafés effec ten-sociëteit en Bijkstelegraafkantoor; en De Beursbelasting..1 Die gesamentlijke inkomsten liegrooten wij op ± / 85,000i waaronder 50 mille voor de dat de Dam&tiaat in n zelfde richting op dea. -Beursbeïasüng. Dam uitmondt. . - . .Deze 'opbrengst vertegenwoordigt een kapi8, In phats van 'de- opgeheven Yischsteeg taal van ruim anderhalf miljoen, -zoodat: een nieuwe i*-ibinding met de Warmo'esstraat j het TE VINDBS kapitaal voor clenBeurSBOtrw 1 ld. . ? '' n miljoen zou. bedragen. -, l(jtgwg twt de Nes verbreed, en de ' .ticiat m gelijken zin bedacht. . We,zonden nu hierbij de ont&iefêningskostsn mpeten voegen, ad P/s miljoen, wanneer niet, ! gelijk we daar even zeiden, het grootste deel De noo^zü^elnke kongekwenties dier denk-'dier Som reeds moet ten koste -warden gelegd beelden ^i]n de Tollenden: . ^ j aan gemeentebelangen, wier bevrediging, 1. Htt koirnnndintehuis geamoveerd. ! ook afgescheiden en onafhankelijk van 1 Al de gierden onteigend, die zich bevin-1 Beursbouw noodzakelijk is. den tu scnrti hef kommandantshiris, dènYijgen-' dam, de Waimoes-traat en de Yis'chsteeg. 3, Teï«nu ie zude van de Yischsteeg 200den wordt, th-ans een niet-rentegevend kapitaal van -2Vs miijoea vereischt, om de Beurs te kunnen stichten, ? doch wél beschouwd, zijn vetl peieee^éa oiittigend als absoluut noodza-! het slechts l a l Va miljoen, die op hare rekekelijk. zijn vuot de inrichting der eiieelen.beu.rs, | ning mogen gesteld worden. 4 De hu.z-'U onteigend, die het groepje vor-' men teg no\es hot 'Rokin, waar indertijd de mdc PtUi& hspft gestaan, waaronder eenige ?'CKepleii ieeu^ eigendom van de stad. 5 Zooveel peiceelen tusschen Rokin, Vijgen- ] . lp. Dat de"?fcostelooze' dam en Nes onteigend als voor -de ruimte der'ploitatïe beursbouw, 't- zij Een woord tot slot: Met- de openbaarmaking van deze beide schets-ontwerpen hebben wij willen betoogeh. Beurs bouw: de ex~ door partikuïieren, Lorenl-eui^ moeten vaHén; , - 't zij van Gemeentewege, op het Damrak mo6. Aldus de korenbeurs door de -verlengde, gelijk en uitvoerbaar is, met inachtneming van " I>amttla^t ^an de handelsbeurs-gescheiden, doch op een hoogte, .van 12 meters boven den gioad met het hoofdgebouw .verbonden ter Wille ian f n Damfa'eade uit n. stuk, en eea gewen«ch^e veiblndiiig der bovenven'dJepingen, 7. Sjmmetri'-ch met dezen aan den ingang overdekten toeging tot de Damstraat, aan de andei zijde -\d,n het gebouw .tusschen Handels- enEfieklenbeurzen-een evenbreeden door gang, Juet o \cidekte passage, geprojecteerd, tevens hooidtoe^ang voor' de effektenbeurs, ge-durende 't Beursunr voor het publiek ge deeltelijk sf te sluiten. Het publiek beweegt zich dan T^Ümt de .Warmoesstraat rechtsom duor een smallere galerij die de communicatie met het Damiak onderhoudt".- , y. Gemtlds o^ ei dekte Passage alleen aan de zijde dei W*imoe^etraat tot winkels bestemd, en de gdirde gevel aan den Dam van winkels eischen van "het verkeer en den handel. 2o. Dat ook tegenover het' Paleis op den Dam, de nieuwe Beurs KAN ' gesticht worden. Wij geven ze dus als bydragêtot de SISG SEK BEURSKWESÏIE. C, MOIJSKEif JEN J. E. DE De \«ilepde Yijgendam, Mer verlengde~ iat, aan de .zijde der Korenbeurs met omzoomd, en aan de zijde der Han,IMDM- rs a.1 een voor zooverre die lokaliteiten met tot meeideie schrijfkamers behooren te worden ingericht. " - ? 10. Een deel der Heszijde van, de Koren beurs, en de Warmoesstraatzijde der Handels beurs door winkels begrensd, en de kleinedwaïspas'-age naar het Damrak evenaeer van winkeltjes voorzien. 11. De voorgevel aan den Dam aas. -weers zijden door een koepelbouw geflankeerd, die Baar de aijde van het Openhavenfrorit in de as \an het Damrak over zijne geheel'e lengte zichtbaar is, en aan de zïjde van het zooveel smallere Eukm een architektonisehe oplossing geeft, aan de facade in die richting. 2. ia het centrum -van den voorgevel een' JpeB bt>oggdlenj aangebracht-,'-welks levendig karakter verhoogd wordt door een daarboven geplaat-te open loggia bekroond door een met ironuffie'Et'aal beel<ME0*awwerk voorzien fronton, ;n -aWus eeïi mdrnk'W'ekfceïdgelieel verkregen, dat met recht aanspraak, maakt op den ,naam ras ineïiiTïiïetata'le feegrenaing van het centrale K&eiB der 'h aantal perceelen Jat 'hm behoeve vam aMas jbeschr«veïBeTdisboaw wordt ont