Historisch Archief 1877-1940
R L A K D.
? 100, naar keuze van den geldschieter, in
jaarhjfcsche aflossing bij loting a pari.
De houders ia de 500 obligatïen ia de tijde
lijke geldleeniüg, die eerst 15 Juli 1879 werden
uitgegeven, zal onder teruggaaf > an de geheele
gestorte som ad 10116 pCt. een rente van 4pCfc.
'sjaars worden vergoed wegens de zoo spoe
dige aflossing.
Alhoewel onder de motieven voor het nu
aangaan van de goldleening, zeker die van
groot gewicht zijn, welke wijzen op de ruime
geldmarkt en op de wenschelijkheid om de tijde
lijke geldleening zoo spoedig mogelijk af te
lossen," mag toch ook niet uit het oog,worden
'verloren het gewicht van de andere redenen,
die betrekking hebben op het uitstel van de
naleving der verplichtingen welke
deEotterdamseheHandelsvereenigmg tegenover de gemeente
heeft. ' Hét is een blijk te meer hoe nauw die
partikuliere onderneming met het gemeentelijk
finantieel beheer was saamgeweven en dat liet
nog lang kan duren eer die band is verbroken.
Loofvogels.
jn .8 Tafereelen,
door H. ,G. Repdhraijzen.
' Voor eenïgen tijd noemde ik het welslagen
der. Raméo en Jnlia een zegepraal door de.
worstelende dramatische kunst, behaald* Die.
zegepraal is op twee tegenstanders bevochten,,
Zij heeteB, onverschilligheid van bet deftige pu
bliek d.er hoofdstad, de, éénë, de, andere; twïj.r
fel, bezorgdheid,, .vrees tu de eerste plaats by
artist^m en schouwburg-directiën, of het poëti*
sche drama op onze tegenwoordige tooneelen
nog'levensvatbaarheid heeft.
Maar ook van e,en andere 2sijde bereikt een
zegek'reet onze oorea,. die niet zonder grond
blijkt aangeheven, .
Binnen de stad Rotterdam heeft een belang
rijk feit plaats gegrepen. Er is een. oorspron
kelijk NederJandsph blijspel, vertoond en?het
is geslaagd. Zeldzame en gelukkige vereeniging
van gebeurtenissen!
Beide overwinningen, de, Amsterdamseh.e en
deze laatste hebben recht op. waardeering,. .
"Want, terw^l de reprise van Romeo- en
Julia de aandacht van gegoeden en, beschaafden
vestigt op het geen de vaderlandsche kunst
aanbiedt en te gelijkertijd bewijst, dat met de
beste stukken bet meeste geld te maken is,
voert ons het welslagen der Roofvogels een
schrede verder op den weg dien, wij, nogjaren.
zullen moeten bewandelen, om te, geraken- tot
een-repertoire van eigen
stukkenGeslaagd ia het nieuwe blijspel van den heer
Roodhuijzen «onder twijfel. De vierde voorstel
ling ia den.grooten schouwburg.te Rotterdam,
door de' directie Le Gras, van Zfaylen &
HG.Speïs liet, slechts een enkel bankje in het or
kest onbezet, dat, met moeite veroverd, be
halve een zeer wankelbare zetel blijkende,
door de onmiddelijke nabijheid van trompet
ten, pauken en trommen met de verzuchting
deed instemmen: not tomuchof a, goodthing'!
Een! enkele blik op de Rotterdamsche G-ids
overtuigde niij dat om aan al dat dreigend ko
per te ontkomen, ik dikwijls- naar de koffie
kamer zou dienen te vluchten. De heer
Koodhuijzen nl. heeft zijn blijspel in 8 tafereelen
verdeeld, en dus wees het staafje van den
orkestdirekteur mij 7 malen de deur.
Maar .nog iets anders was uït die verdee
ling op te maken: zij was een duidelijke
vingerwijzing naar een der zwakste zijden van.
des schrijvers talent.
Wat ? om straks op die toespeling terug
te komen ? is de bedoeling1 geweest van .den
vervaardiger der Roofvogels? Het antwoord
luidt: eene satire te leveren op bedriegeïijke
handelwijzen van ondernemers van* fraai klin
kende financieele en industrieele operatien, die^
met het geld van anderen gedreven, nader
hand enkel voor de direkteuren bleken, winst
gevend te zijn, ja, zelfs grootendeels slechts in
hun brein te hebben bestaan.
Het was den heer Roodhuijzen-te doen deze
róekelooze en onzedelijke ondernemingen aan
de kaak te stellen. Hij wilde het publiek doen
gïen hoe de noodlottige plannen der oplichters
tot rijpheid komen, en hoe zij werden uitge
voerd. Op welke wijze de schelmen hunne net
ten uitwerpen. Hoe. de een na de ander, en
door welke verschillende middelen, er in ge
vangen wordt. Hoe er zich eindelijk wolken
aan de'n gezichtseiader samenpakken. Hoeineer
en meer 'de bedriegers in hun eigen strikken
verward raken, tot niets dan een misdaad,
zwarter dan al hunne vorige vergrijpen, ben
redden, kan uit de handen der justitie : schan
delijke "vlucht, "? met de overblijfselen van
het geroofde. ,
"Welk een bekoorlijk onderwerp voor den
tooneelschrijvér die de kunst verstaat zijne
stof niet ijzeren hand te beheerschen en te
schikken in regelmatige, taktvol aangelegde
bedrijven.
De gegevens tot een expositie, tot het
ontwik.kelen der'handeling, tot het. doen samenloopeu
aller omstandigheden in één punt: de
catastrophe, dit alles ligt, zou men zeggen, voor
de hand. Maar het is een begaafde hand die
deze greep zal mogen wagen, een .die zijn stof
inderdaad tot een omverwerp maakt, een die
uit zijne karakters het plaatsgrepen .der ge
beurtenissen mogelijk en begrijpelijk doet
worden.
Hij wëfce welke bizonderheden hij moet
releveeren om de manier van werken der boos
wichten te kenschetsen, welke personen hij
niet hen in aanraking moet brengen om het
bedriegeïijke hunner handelwijze duidelijk te
doen uitkomen, hij wete den val der schurken
voor te bereiden en aóó het licht te doen val
len op hunne operatién, dat de geessel der
satire hen aan aller spot en verachting prijs
'geeft.
«. Deze mogen de bedoelingen, zoodaoigmogen
de talenten van 'den .Heer Roodhuijzen inderdaad
aijn ? noch uit het onderwerp noch uit den
vorm der Roofvogels Mgkt, dat die bedoelin
gen bereikt, dat die talenten aangewend zijn.
Ik kom op da verdeeling in 8 tafereelen
terug.
Zoowel deze .verdeeliug zelf als de wijae
waarop elk der tafereelen behandeld is? en di&
waarop zij aan elkaar verbonden, ofdikwijls niet
vérbonden zijn, maakt den indruk alsof men
te doea had. met. een bloemlezing uit eengroot
blijspel, da,t mm af meer naar de aaBgegevea'
voorwaarden bewerkt was. -Het is alsof er
gedeelten aan ontbreken. Inderdaad bestaat
dat uitvoeriger drama, in de verbeelding van
het publiek : de gedachtenis aaa. de groote
finantieële ramp, die! Rotterdam getroffen
heeft, ligt nog versch ia. ieders geheugen. En
kele episoden welke aaa dergelijke omstandig
heden als die voorafgingen aan deze noodlot:
tige gebeurtenis, herinneren, (benevens een
kijkje in wat men het verloop, der uitbarsting
VHOU. kunnen noemen) zijn niet voldoesde om.
een stuk -te leveren dat aan de bovengenoemde
eisehea voldoat. En meer toch is het werk vaa
den. ttaer B. aiait ? of liever gezegd: ? mooi'
zija de RoofVQg&ls . niest, wout. behalve' de tafe
reelen die de oplichters-firma . ten tooneele. voe
ren, gggn er nog verscheidene andere**: een
verliefde, ,eem gemoedelijke,, een aandoenlijke
en een grappige. De tooneelen die met het- oog
op den titel en de strekking, de meeste aan
dacht. verdienen, zjjn natiiurhjk de eerstge-,
noemden. Zij zijn v-iey ie getal. In ïiet eerste zien
wij het voornemen tot het oprichten van den
great JB-raeiUan vastgesteld. Men kan aiet
vergen dat op het tooneel eea zoodanig plan
naawkeurig en logisch, ontwikkeld worét, dit
ware overbodige moeite.,
De zaak is slechts t$ zorgen dat het publiek
den indruk krijgt van iets vaags, iets onaekers,
iets, ia.- één woord-, waar men niet graag1 zijn
geld in aoude steken. Vry wel sehijnt dit, doel
door de» b,eer R. bereikt. Het tweede brengt
ons ia kennis met de eenige persoon die
indei-j daad opgelicht wordt: een ho-er. 2oa uitmun
tend als deze persoon geteekend is, zoo weinig
voldoet zy-na- VKÖUW, die de. stem van het ge
zond verstand, moei voorstellen tegenover de
achterdochtige en onbeschofte domheid van den
l echtgenoot, welke, geslingerd) wordt tussehen
zijn geldzucht en zijn vrees om te veel te
wagen. D,eze zegt den kompagnons -allerlei
i bitstieden, en vervalt eindelijk in een tirade
! over e,en zekere soort van- ondernemingen, die
l in die mond vaa de treurende BQjarige: minstens
i vreemd. klinkt..
! De scène a fmre, die, waai-om; het; geheele
' stufc aou kunnen, draaien, is het 5a tafereel.
j Vergis ik mij 'niet, dan is dit:
lnefebe&t-gesehi-éI vene gedeelte. Hiea? eindelijk' ziem wjj een staal
tje van cl-ên arbeid der roofvogels- ? maar- bij
dit etaaHje,. .éezen boer, deae episode blijft het.
Even weinig zoude» wij tevreden zijn 'als Sardou
; in N&s Inéimes- maar één vriend had gegeven.
1 Het gehint dat dit twmeel. al--des schrijvers
' satirieke kracht heeft uitgeput ? maar1 h-et
[tintelt dan ook van vernuft, es zou, wellicht
j voldoende agn om het geheeïe stuk te-reddern.
Vrij opmerkenswaardig ia het intusschem dat ?
naar men miji verzekerde -<-- de Sjanste trek im
dit tafereel opi raad van de kundige régie
aan>gebragt is, er dus een aardige bijdrage levert
tot de kwestie: aktew em auteur.
Bloemhof ? de huisman ? is. overbluft èoor
de voorgewende onverschilligheiè en
kortaangebondenkeid der bankiers, en eindigt,, geko
men om. zijn halvs ton terug ta eisehen, met
drie keer die som beschikbaar te stellen. De
bJikken waarmee de patroons,' na het vertrek
van 'd&m man, elkawler aaaaien, aijn Bier wel
sprekender dan de geestigste zet,, dan- de fijnste*
ogmerfaing.. 'H.UB zwijgen, brengt ee& atorm
van taejuietangen ie weeg.
. "Uit een of twee gezegden maken, TPJ op- dat
de zaken minder' goed gaan. Let op dat w^j
er niets. va& zien» De- vlucht van Grubema
komt aeer onver wac-M? a-1 is; het tooneel waarin
hfj afscheid neemt van zijn dochter wederom
met veel talent hewerkt.. Qp een na het laatste
tafereel geeÖ. ds-Bi indruk te aanschouwen, die
de tijiding vaa deip; val der firma maakt op het
persoaeel, en is zo-ader fewijfet levendig en met
; Om een volledig verslag va» den. inhoud der
Roofvogels te geven, zou ik nog moeten spre
ken over ee-a vondeling-episode, die tusschen
twee weinig "b steekenende personen wordt af
gespeeld; de boöria eo den boekhbader, die
erg goed geloovig- en goedig is, maar evenmin
als zijne moeder iemand eenig belang inboezemt.
Daarbij bederft deze episode het slotj door de
aandacht eensklaps- gewelddadig van de roof
vogels af te' rukfcea. en te vestigen op een
herkenning tusschen moeder en zoon, die al
te va_ak op het too&eel voorkomt, . dan dat zij
eenige ontroering in ons 'zou te weeg kunnen
brengea. Het- belnoelt nauwelijks betoog dat
het verliefde, paartje niet ontbreekt.. Van meer
, waarde is de verzekering dat wij aan deze
minnende jongelieden, eenige zeer onderhou
dende o ogenblikken verschuldigd zijn.. Om in
ééa woord mijne meen'tng over Roofvogels samen
te trekken, dunkt. mij dat niettegenstaande de
groote gebreken die het stuk aankleven, het
gered wordt door de geestige en fraaie dialoog,
door d& uitmuntende karakterteekening der
"beide patroons, en door de bereidwilligheid van
het publiek, om de gapingen en leemten aan
te vullen uit de herinneringen * die. h.et nog
levendig voor den geest, staan.
Over de uitstekende vertolking zij slechts
gezegd, dat de heer J. Haspels in de hoofdrol,
mij een model toescheen van beschaafd,
eeni youdig, grondig bestudeerd spel.
! 20 Nov. '79. ' F. v. d. G.
( __
De Orpheus van Ofienbach, pas een twintig
tal jaren tellend, en die toch al zoo oud schijnt,
had deze week bij den heer van Lier talrijk
publiek gelokt en niet ten onrechte. Er is van
1 die dwaze parodie der oudheid en die dolle
muziek zooveel in ons leven gedrongen, ieder
wijsje klinkt zoo bekend, .dat menigeen gaarne
nog het vroeger genotene wilde, terugzien
Zelfs enkelen vaa hen die in dé wereld der
gedachte het hoogste staaa, waren hier en daar
te onderscheiden. Het daitsohe gesielsdiap kweet
zich zeer goed van sifne taak. FrL Fekringer
vervulde naar eisch de muzikale hoofdrol,
Euridice, Herr Hagen was een Ptato è bonnesfor~.
tunes 200 overwinnend en Don Jïian-KJfe, .als
men maar vrenschen?keavHerma-n-n-Jupiter-200
komisch mogelijk. De vioolsofe van deo heer
Korschen aïs ^Orpheus,. hoewel niet zonder ver
dienste, werd zeer overdreven toegejuicht.
Eenige kostumés war&n zeer goed en in den
geest der opera-buffa, andere liete.i te
wenschen over, zoodat het ensemble niet zoo goed
was, als het had kunnen zijn. Wij voorspellen
ö!e reprise-van Orpheus eene reeks van druk
bezochte avonden.
' Entre acte-mnziek. .
Het is meer dan hoaderd jaren geleden, dat
-g aijiae Bmn^wr^i'selie. Dramaturgie
schreef. Teel is, sinès diaa tijd op h.et gebied
der dramatische kunst voorgevallen ; vele ver
anderingen en verbeteringen ten, opzichte van
gesteld zelf?, dat het mogelijk ware, bij de too
neel voorstellingen uitstekende muziek uitste
kend te doen uitvoeren, dan nog zo« zij het
tooneelstufc meer schaden <lan baten. En wel
om de volgende- reeen.
F^»- -muziek is van meiaphysischen aard. Haar
wereld is ver verwijderd van de wereld van
sobijn en voorstelling, en de macht harer
betüovermg is zoo groot, dat. wie onder haar
invloed geraakt als met tooverbanden ömstrïkt
wordt en zichr wanneer hij plotseling in de
werkelijkheid teruggeworpen wordt, onaange
naam" aangedaan voeït.
Wanneer nu in den schouwburg dé muziek
haar stem verheft, den hoarder aan de wer
kelijkheid ontrukt 'en hem dientengevolge in
staat stelt, de ideale wereld -©p het tooaeel
te begrijpen; dan- zaJ die- betoeverinf zoo lawg
voortduren, als ook de muziek voordu-urt.
Zwijgt deze, e-n volgt bij het opgaan der gordijn
niet de Rwngieon. maar de gewone spre&ht&ün,
da-n Ï3 ae betoovèrin^ verbrokea; de hoorder
kan e&n gevoel van ontn-U'ehteriB-g, v-a's teleur
stelling, niet onderdrukken, en het is hem
met den besten wil a-iet mogelijk, i-n de
geiet tooneel zijn gemaakt, en ook hier te. lande ^lankette acteurs ideale wezens te zien, ? tenzij
is eenige jarea., geleden eene bewegiag op dat: een tooneelspeler van talent er m slage, hem
gebied oiataaffl, die> der kunst niet andieredan. m den- Wep van het stuk weder tot het ideale
tot voordeel kam strekken..
In hoeverre nu Lessing's'.meesè&rlijfce
too.neeliritiek invloed' heeft gehad op die hervormin
gen, ligt thans aiefc, in. mgne bedofeling, te
on©.p te voeres-;. maar één oogenblik althans- is
de toeschouwer gedesillusioneerd geweest.
Deze- eig-enaardrg-e macht der muziek te' oofe
de oorzaak, waarom e&n declamatorium, een
derzoeken. Ik wenschte in dit artikel alleen j melodrama, ook een feestrede op een concert,
aan te toonen, dat een paar hoofdstukken der | een onaangename^* indruk op den noo-rder
*m&ttr0Me Dramaturgie tot heden aan dé ^aken. Men vraagt- zich bi| die gelegenheden
aandacht van hes, die* voor hetttkoaêelijwreB, /onwillekeurig' af:
ontsnapt schijnen te a^ai;. ik bedoel het 26e,en
27e hoofdstak, handelende aver de, ratuaiek,.
welke voor en tusschen de bedrijven der
tooneelaf ukken gespeeld
wordtdat die
met dan
QvepeeBstemme, Hij
jsBarf' eine
Wo Geréterfiille mieh nmgafe,
Weg diis met de entre acte-muziek!
??> i. L. - ^*e afschaffing daarvan zou ook een finantieel
.^.?F':3^^l05^ï*,rï,1!' voordeel opleveren. Vooreerst zouden de
gel
f. T. , . . _. , . . . . worden gelegd, tot verbetering van andere
Orchester bei unsern Schausplen gewisser- dingen aangewend kunnen worden ententweede
? _d». Stelle der alten OM».» vertett, so zou de Öch0uwbnrg een, niet on.belangrijk
aanKenner _schon langst gewunscht, dass. ta] 2ftpTaatsen rijker word.en_
-, n, . , ... i ., T ^ ] ? Laat ons hopen, dat de Vereeniffing net
dem btucke gegpieflt "V¥"n"u, mit dem inaaJce
desselben mehr übeïeiBslinimaii möchte." Hy
bericht, dat reed-s in 1738 kafpelm.eester Sefaeibe
entre acte-muziek gecomponeerd heeft, volko- voorstelli en zullen er OQgetwijfeid Teeldoor
men passend bg de daarop betrekking heb- ^.^^ Ben beschaafden toescho«wer zal die
bencle stukJaeit, en geeft ten slotte een. uitvoer
rige analjse. van de door Agricola by. d&
8&irawis van Voltaire gacompOBeer-de muziek.,
De opnaejjkifp^eaï van Lessing hebben, althans, ],??*«..
hier te lande, weinig vrucb-t gedragen'. Immers-, - ZQO :
wie dia- ooit onze schouwburgen bezoekt, heeft ^^^ 7^. ongetwijfeld de voorkeur
z-ieh. niet wel eens geërgerd aan de, meestal - ?e.ven aan een|
oorverdoo^enid geraas, makeade muziek, waar- j voor
mede" hei pubJisk gedurende de
tusschenQDS h dftt de
mdertand^n Toomel Ook in deze het initiatief
aenje en aMwM de tooöeelstukken van groote
meesters zonder muziek ten gehoorebrenge. De
veranderi;B niet dao aangenaam zijn;
de bedrijven-, ongestoord-.
helffeen hij geziem en gehooid
^ de omstandigheden
ia. B-& niet
denkendegeraa&gedlirende;,depauSe;maar
me]a stukkem
?
'
publiek gedurende
bedreven, schijnt, beziggehouden te, moeten
worden. .Is het ia het algemeen b^ "elk
to'oneelstuk lainderlgk" ? voor den '"toeschouw er,
dat door das. muziek- -zijne aandaólit telkens
aiBeleid wordt en de indruk, dien. het stuk. og j tezamen gesmolten.
hem 'maken 'zou, verloren g'a^t'; vötoal d/anj Over bei'd» is reecU'een eaJsela maal in dit
zal het hindeBfcjjk zijn,, w^ne&r li^ .een . too,- j blad ' gesproto, Euirat tien jaren lang zijn. deze
neebtuk geldt,, geschFevöu dooreen dese h6-:.VereenigmgengesGheidenrg«-wé9st,i&derzijn,eigea
roën op het gebied der dramatische kanst, b. v.- jiWeg gaande, ofschoon zij elkander nu en dan
een w.erk ak Momeo e^ fw&a, Hat is- naar! hielpen en -menigmaal h#b welslagen van een
aanleiding vaia de .opvoering van dat drama , uitvoBring afhing van. de meerdere, eÏHuader»
door de Yereewiging Hu Nederlandse^ Too- h-alp die mengkam-Ier bew,ees. Tkansivornaem
neel, dat ik deze regelen schrijf.
zij één vêueemging*, èie-onder deninaam-vaia ?dé
en de C-dur M.is'van Beethoven.
Shakespeare's, he^lqjk werk,, koewei ia som- j Leidsche angvereeniging Caecilia," en on4er
mige opzichten hoogst verdienstelijk- vertolkV direktie van de beide direkteur&n A. J. Wetrens.
werd VG.Q* ©en groot gedeelte ongenietbaar ge- ; en g. jj. TayJor voortaan ons
vöor-na-aEóstemaakt doo.,- d® smakelooae^ triviaH afschuwe- [ zanggezelsehap zal uitmaken. Keeds lang zag
lij'ii'e muziek, die de bedreven aan. elkander men jjet wenscheiijke der toenadering, die thans
scheen te moeten verbinden; ofschoon ik met tot stand gekomen is, in. Toorhettweedaagsch
den heatwa wil niet koa begrijpen, welk ver- ! muzjekfee8t in 1880 zal bet programma prijken
band &r tusschen die; muziek en/hefe voorgaand :; met de npailius31 van Mëndelssohn Bartholdy
of volgend bedryf bestond, . ' ,
rïauwlijks is de gordijn gevallen, of de
toeschouwer, nog geheel, onderden indruk van.
Shakespfiare.'s schoone. taal, ziet een groepje
mannen haastig uit het kleine deurtje onder
het toone^ te v.oorschyn komen. Het eerste,
dat hii vermeent fe een, 'mengelmoes van af- ; toonstelling vaa EunstvooFweppen-, ra woege^e
grijzelijke geluiden: -^ mea stemt. Eenige . eeuwea uit' edele metaten- vervaardigd. Zij
oogeablikken later- beklimt de orkestdireeteur ^ zal Ï!a' ^ **&* van Apri- 188O in- de zalen
zyn zetel, tikt, en nu gaat bet er. op los ! meestal #er maatschappij geopend word'ea en bestaan
een volstrekt, niet bij de. situatie passend stuk, ?$ - voorwerpen* en bescheiden-, a£kems1% uit
slecht vaa vorm» en. afschuwelijk gefewtra- vroegere eeuwen. '
n^mteerd. Deze oorenplag^ij daurt voor't^tot- Het programma- luidt als volgfe:
dat de sc^el qp. het tooneel. zich. doet hooren; j j_ ^msfmarm^etit uk efafe metalm m
de ^orclijii. ri^t uwer omboog, en. de muziek
zwijgt, yeelal midden in het stuk en na een
©.uopgelost dissoneerend akkoord.
Lessingzegt, datdoordemuziekBd*eJEïttAr««g' gebruikt: .
des ZuscJiauers nicht a»f eine una.ngene'kme-' Beelden, kraisBeelden, altaarkasten,
miskelAft geschw&cU imdunter'brochen werden soU\ ken, kandelaars, hostiedoozen, altaarschellen,
en al had hij dat niet geaegd, dan zou toch ' ostensoria, r&li.qaaria, altaarbladen,
wioeoofeieder beschaafd mensch begrijpen, dat het zoo ' vaten', paesborden, kroonen, (b.v. die van 145©
-Zegelstempels- van kloosters,
schappen, steden, gilden en "bijzondere per
sonen.
H. Voorwerpm en ItcarJteiden betreffende de
Keurmeesterboeken, ontvang- en
uitgaafTsoeken en andere, bescheiden betreffende de
gilden. Gedrukte en geschreven naamlijsten
van goud- en zilversmeden. De afteekening
van de stadsmerken. Koperen en houten pla
ten met de merken en namen der
gildebroeders {b.v. te Amsterdam en te- Utrecht.) Ge
schilderde, geteekende, gegraveerde of
gebeeldtwxawde 'portretten van goud- en zilversmeden.
Bekeningen, adreskaarten enz. Afbeeldingen
van ornamenten. Instrumenten. Boeken over
de kunst der'goud- en zilversmeden, enz, enz.
De kommissie, van.' uitvoering voer deze ten
toonstelling, is sameBge&fceld als volgt:
De Voorzitter der Maatschappij ?Arti
et Amicitiae," YoorzÏÏter.
Jhr. Dr, J. P. Srx, Onder Voorzitter^
. De Penningm. der Kunstzalen, Pewingm.
De 'Sekr. ,der Maatach. J. H. MASCHHAIWI
en Mr. A. D.. BE YKIES, Secretarissen,
De leden der kommissie over de Kunstza-len
van ?Arti, Amicitiae" en de Heeren:
G. BECEEE.
J. BÜAS BEE«.
. ABB. BEEDIÜS-.
M. A. CASPEKS,
E. CDLIHIT.
? Mr. J. C. DH MAEEK OJJBNS.
Mr. In. BE KOEVME A.Z.
^ Zoowel uit een wetenachappelijk als uit ar
tistiek en - industrieel oogpunt beschouwd,
vernt deze tentoonstelling groote belangstelling.
Op Dinsdag aanstaande 3re*s voormrddags ten
11. uur, zal in d:e Brakke Grond onder direc
tie van de HE. -G. F. Roos en C. F. Roos
Jri} het tweede gedeelte der Schilderijen-ver
zameling van. den heer H. B. Koekkoek,
hedendaagsche Meesters, meest uit de Hollandsen®
School onder den hamer worden gebracht.
Deze kollektie, bestaande uit 62 nommersj
waaronder van zeer gewaardeerde artisten voor
komen, zal lieden nog van 11 tot 4 uur te be
zichtigen zijn.
Aan een ruim bezoek zal het de HH. Roos
niet ontbreken. De verzameling is het tea
volle waard'.
H,
,
De Maatschappf- Arh et-' Amteiiïne alhier-*
besloten tot het honden van een Ten-.
.
a. Voorwerpen foor kerkelijk
in het.Bissch. Mus. -te, Haarlem)- enz.
Avondmaalbefeers eit schotels,
fcollekteschais. Maar in onze theaters schijnt men het er
op toe te leggen, den toeschouwer het genot
te bederven en hem te doen gevoelen, dat al len, lezenaars, deopbekken enz.
wat hij .op het tooneel hoort enzief toch maar Sabba-thla-mpen, Maecabeënlampen
gekheid is. zers, siertoreas, schotels, kannen,' enz..
Welke verbetering zpu in deze Vensche- 6- Voorwerpen door wereldlijke vereenigmgen
lijk zijn? . -'f . : gebruikt: , ;
1 Er bestaat goede, ja zelfs uitstekende entre,, Drinkhoorns en bekers, (b.v. die te Gouda,
acte-masiek. Tot de schoonste werken op dat; Amsterdam, Haarlem, Arnhem, Middelburg,
gebied behoort de door Beethoven gecompo--|ïloermond, Zutph&n, Bolsward, Veere- enz-.},
neerde muziek bij Egmont van Goethe, Ook ! kannen en schotels, (b.v. de. Popta-schat),
bij sommige drama's van Shakespeare en Sehilr j bekerschroeven, draagteekêns, gildeketeas' (te
Ier is door kundige komponisten musiek ge- ] Haarlem, Amsterdam, Weesp, enz.),
begrafenÏEschreven,,Maar zal men.die in den schouwburg schilden (Amsterdam, Rotterdam, Hoorn,
2mtkunneo, .uitvoereH? Dit zal bezwaarlijk gaan;! pben enz.), gildenboeken met zilver beslag
want, daargelaten, dat de meeste dier stukken, (b.v. te Groningen), bodensiavèn, enz.
met het oog pp de eischen der concertzaal,
geschreven zijn, vindt men een-groot bezwaar
in de omstandigheid, da,t het hij
tooneelstukken dienstdoend
grootendeels uit
beste hervorming
orkest niet -volledig is en
Dii 'minores
waren,, mijns
C. Voorwerpen van huiselijk gebruik :'
Tafelserviezen, kandelaars, borden en schalen!
bekers en drinkschalen, kroezen, suikervaasjes,
suikerstrooiers, zoutvaten, trekpotten,
bestaat. De i bellen, kleederseïniiers, tabakskomfooren,
huinzien, deze: jWelijkskoffeïtjes, klokken, enz. enz.
Ornamender entre
totale a_fschaffing
Alleen daar, waar door. den dichter uitdruk
kelijk muziek is voorgeschreven,- zooals
mJSgaete-muziek. ten, '(basreliefs, beelden, enz.}, kinderspeelgoed.
d. Lijfsieraden:
Halskettingen, oorbellen, ringen, reukdoözen,.
mont (bij den dood van Klaartje en den droom
van Egmoüt), dient zij uitgevoerd te worden;
tabak- en snnifdoozen, rottingknoppen, hor
loges, byouteriën, enz. enz.
e. Munten:
Penningen naar de vervaardigers
geran'gmaar dan zo,o goed mogelijk en liefst achter de
schermen. Doch, in alle.andere gevallen zou het
huogst wensclielijk zijn, ook in dit opzicht het schikt, als b.v. door de kunstenaars: Pool,
Tkédtre JTraagals te Parijs na te volgen en de' Muller, van Abeele, Sehmeltzing, van Dishoeke ,
entre acte-muziek geheel te supprimeeren. Want van Rijswijk, de Holtzheijs, Boskam, e. a.
VAET, AMSTEKDAM,. en van
dorpsgezichten in Nederland en. België, be
staande in 600 teekeningen. Aldus is de titel
van dera Katalogus: eenerkoogstmerkwaardige,
uiterst zeldzame kollektie teekeningen, welke
door de HEL Frederifc Muller & Co. in het '
Lokaal ?De Brakke Grond" den 27 en 28stea
Savember. 1879,, des avonds te S Va verkocht
zullen.'Worden.
Aaa het voorwoord ontïeenen wij het volgende:
jf ad-at onze Hoofdstad ruim anderhalve eeuw
na,. ha£& laatste vergrooting vrijwel hetzelfde
karak-teE had. bewaard, is in de laatste twintig
jaren. 2£>órceel gemilderd, dat men, v,an welke
zij|de- Óók de stads naderend, haar ter
nauwerBood zovele herkennen. De massieve wallen met'
.hunne uitspringende bolwerken, de schilder
achtige .poorten met hare lange ophaalbruggen,
de- rechtlijnige. Buitensingels met hunne
Thee.tuinen en- ?.Hofsteden", de krang van molens
die de stad; placht te omgeven, ze zijn allen
verdwenen. Ja. zelfs het hart van dfe stad
bleef niet: onaangetast. Smalle grachten
ennaan.we stegen zijn in breede straten herscha
pen, marktpleinen .in wandelparken
omgetooyerd. Menige brug die eertijds haar sierlijke
rondbogen, in het water weerspiegelde, meet,
'nu verlaagd* ' het met de rechte lijn voor lief
nemen. iGeheele rijen van voorheen fraaie ge
vels vertoonen, nu niet veel meer afwisseling
van lijnen dan een reeks theekisten. Kortom,
er heerscht in Amsterdam een nieuw leven dat
het oud karakter der stad met den ondergang
bedreigt..
Tracht. men nu, den vroegeren toestand uit
Bet geheugen te reeonstrueeren, _ dan onder
vindt ;men hoe snel het meuwe het oude uifc
onzen,, geest heeft verdrongen. Men beproeva
slechts -bij' zijn wandelingen de juiste plaats vaa.
het gesloopte-.te bepalen, en men zal spoedig
-ondervinden dat men het spoor bijster is; men
hervindt het niet zonder zija toevlucht t« ne
men, tot fe afbeeldingen uit de onrie doos.
Om. die reden gelboven wij, dat de verzame
ling, waarvan wij den Ka'-alogus aanbieden,
op geen gelukkiger tijdstip dan het tegenwoor
dige onder den hamer kon worden gebracht.
Met hare drie honderd en zeventig yeteekende
'gedichten in- en om de, stad, toovert deze col
lectie óns het oude Amsterdam, zooals
zoovelen onder ons het nog gekend hebben, op nieuw
voor oogen. Hier bespoelen de golven van het
T nog ongebroken de voeten der stad, hier
'rijst weer de steehen wal beschermend uit de'
breede. vest en bewaken de poorten nog trouw
den toegang en' bewaren nog düe aardige trap
gevels het typische onzer grachten, hier ein
delijk, zien wij op diezelfde grachten onze voor
vaderen, zich bewegen in. de schilderachtige
kleederdracht van hunnen tijd.
Behoeven wy nog'te verzekeren dat zulk eesa
verzameling schatten bevat voor ieder, wien dex
geschiedenis-van onze stad" lief is?
Wat -het kunstgehaïte dezer teekeningen be
treft men kan het afleiden uit de namen van
Breugel, Bol, Claes Jz. Visscher, van de Velde,
1 Ruisdaal, Roghman, Saffcleven, van der
Hey: den, Beerestraten, "Waterloo, van der Ulft,
, Doomer, e. a. uït "de 16e en 17e eeuw, em
- van Spilman, Fokke, Punt, Vinkeles, La
Far; gue, van Noorde, Kuman en vele anderen uit
j de 18e eeuw.:
j .Voor onze eeuw wijzen wij op de voort-t
j brengselen van penseel ofteekenstift
vanHuls) wit, Westenberg, H. G. ten Gate, Lamberts e. a.
j die uitvoerigheid van hunne achttien de-een wscha
1 leermeesters; wisten te paren aan bieeder be
handeling en grooter verdiensten van kleur.
Als kijkdagen zijn vastgesteld: Woensdag ea
Donderdag 26 en 27 November van 10?3 ure,,