N°. 134. A°. 1880. Yersehjint ïederen Zondagochtend. Uitgevers: 'ELLERMAN, HARMS & 0°. Kantoor: Rokin 2. Abonnement per 3/m. .... 60 Cts. fr. p. p. 75 Cts; Afzonderlijke Nummers. ........... 5 > Advertentiën per regel 15 » INHOUD FÏEE'DIKHEEREN OP HET EIÏÏKEKHOF. ? BE WATERSNOOD DT HOOBD-BEABAND. ? FEUILLETON : ?HET WEEUWTJE VAK EEMMELKAMP.' ?STAATKUNDIG OVERZICHT. ? GEMEENTEZAKEN: Een edelmoedig aanbod. ? KUNST: De achtste onjuistheid. ? LETTEEKUNDE : Francais Coppée, door J. N.avanHaU. ? Één van beiden, naar Franc.ois Coppée: door Madeleine. ? Benijd en beklaagd, door Mevr. Westhreene enz ? ?Gemonteerd" Porcelein, door J. R. De Kruijff. ? STATISTISCHE EN INDUSTKIEELE MEDEÖEELINGEN ? Finan«ieele Brieven. ? OVERZICHT VAN DE EFFEKTENMARKT. ? ALLERLEI. ? INGEZON DEN. -^ Handelsoverzïcnt der "Week. ? Onbe stelbare brieven. ? Te huur zijnde woningen. ??ADVERTENTIËN: Schouwburgen enz. De engelsche "bladen melden, dat de slagersknecht Arthur Orthon, die zich uitgeeft voor Sir Boger TJebborne en dientengevolge naar de gevangenis werd verwezen, ' een kandidaat voor het Parlement zal worden. Zijn zaak is door de rechtbank wiet naar eisch behandeld, het rechtsgeding zal kor alen worden en komt Orthon eenmaal vrij, dan is het mogelijk, dat hij, even als zijn verdediger, de beruchte dr. Kenealy, op de banken van Parlementshuis plaats zal nemen. Die mogelijkheid alleen reeds heeft ïets van een satyre op het kiesrecht: zij bewijs*-, dat het al zeer gemakkelijk'is bet Tolk zand . in de oogen te strooien. In Engeland is bet denkbaar, dat een slagers jongen, die zich voor een patriciër uitgeeft, naast- den advokaat van 'kwade zaken, zijn loozen en oabeschaamden verdediger, als. volksvertegenwoordiger een zetel zal ver overen/ Had de negentiende eeuw niet , een naam, die boven allen epot verheven is, het uakroost kwam hier misschien iets belaehelijks op het spoor, waarvan het misbruik zou kunnen maken. Men kan gerust zeggen, dat in Nederland zulk een verkiezing onmogelijk is. Hoe ge brekkig ons kiesstelsel ook zij, het bewaart ons voor zulk een beleediging van het ge zond verstand. Als men nagaat, dat een welbespraakt man gelijk de heer .Donaela Nieuwenhuis, gewezen predikant, die zich volkomen ter goeder trouw voorstelt geheel de wereld gelukkig te maken door de toe passing van zekere socialistische theoriën, ondanks de warmste aanbeveling slechts 5 stemmen in een stad van meer dan 300,000 zielen kon verwerven, moet men aannemen, dat opspraak wekkende verkiezingen hier zoo goed" als onmogelijk zijn. Be nederlandsche kiezers, aan wie tot n» toe het stemrecht werd geschonken, laten bij het doen van hun keas zich vooral lei den door de overtuiging, dut een welgesteld, geleerd, liefst wat deftig, zoo het kan tevens welbespraakt man hen behoort te vertegen woordigen. Onze Tweede Kamer bestaat dien tengevolge voor een vierde deel uit adelijke personen, uit een vijftigtal rechtsgeleerden, een paar doktoren, een paar ingenieurs, vier gewezen predikanten, enkele militairen; de mannen van handel en nijverheid maken slechts een betrekkelijk geringe minderheid uit. Wel verneemt men nu en dan de be wering, dat er te veel »advokaten" in de kamer zitten, dat daaraan de langt! urigheid der debatten, het eindeloos gekibbel is toe te schrijven, doch in den grond- des harten houdt het Nederlandsche volk wel van zulk een parlement ondanks zijn gebreken. Men zal veel gemakkelijker iemand.ontmoeten, die met een ironisch trekje om de Hppên her innert, dat het landboüwende distrikt Hoorn een kaaskooper afvaardigt, dan een Amster dammer, die het opmerkelijk acht,, dat de hoofdstad vijf juristen heeft uitverkoren. Inmiddels zou het zeker zeer dwaas zijn al te lichtvaardig er naar te jagen het ge tal rechtsgeleerden in d.e Kamer te vermin deren. Mannen van nabij bekend met de be langen van scheepvaart, handel en nijver heid zijn onontbeerlijk, maar het is volstrekt niet bewezen, dat zij die den titel van »Mr." voeren, op industrieel, financieel ofkommercieel gebied vreemdelingen zijn. Het Mr. is vaak alleen een kenmerk van een beschaafde opvoeding, en in den regel een waarborg voor de aanwezigheid van meer algemeene kennis en van een ruinie ren blik, dan waarop de vakman aanspraak, kan maken. Het > wetgevend liehaam" heeft nog geen last van een al -te overvloedige mate van juridische, kennis, die daarin ver tegenwoordigd is, en' 'de klacht, dat de Ka mer te veel »advokaten" herbergt, heeft al leen grond, 'wanneer men haar uit met het oog op een zeker soort van Mrs.; die nl,, welke zonder het »Mr." eigeutlijk niets zou den zijn. Veeleer schijnt een ander gevaar ta drei gen. Men mag vreezen dat de nederlandsehe volksvertegenwoordiging langzamerhand voor een goed deel uit gewezen geestelijken zal bestaan. En dat gevaar is oneindig grooter, dan een al te talrijk advokatendom. Het spreekt wel van zelf, dat er onder hen, die bij het een. of ander kerkgenoot schap leeraar zijn geweest, mannen gevon den worden, die ondanks de betrekking die zij bekleedden, tengevolge hunner buitenge wone verstandelijke begaafdheden, uitmun tende volksvertegenwoordigers kunnen zijn. Er bevinden zich onder de leeraars der kerk genootschappen, gelijk bij alle andere vakken, ambten en bedrijven, lieden die daar mis plaatst moeten heeten, en zoo niet mis plaatst, te veelzijdig ontwikkeld, te prak tisch van' natuur zg'n, om niet nog beter op andere wijs hun, medemenschen ten dienste te staan. Mannen als Baron van Hoëvsll, of als Mo en s, -> 'waarvan de eerste om zijn bijzondere kennis van Indische' toe standen, de laatste als specialiteit in on derwijszaken zich een uitnemenden naam verwierf, rekent men tot de 'sieraden van een parlement. Zelfs Dr'. ,A. Kuiper, of schoon bij op verontrustend woordenrijke wijs daar een onvruchtl'pr*i fatrijd voerde, was althans iemand, die^'op- grond van zijn bekwaamheden, als , de onmibbare leidsman van een partij, een zeker recbt kon doen gelden op een plaats in den omtrek van de groene tafel. Doch dit neemt niet weg, dat in h't algemeen de predikstoel niet de-m eest geschikte voorbereidiugsschool voor het par lement is. De studiën vvan den theoloog, zijn "bif uitstek theoretisch v^n aard en de werkkring van den herder maakt, dat zijn oog scherper is voor de dingen, die niet van deze wereld zijn, dan welgeot,fead in het juist waarnemen en onderscheiden van die prak tische zaken over welke in de volksver tegenwoordiging gemeenlijk wordt gehandeld. De liberale partij is vooi gegaan en de andere richtingen, uitgezonderd de katholieken, die tbans feitelijk alleen hun priesters zien bui tengesloten, zullen gereedelyk volgen. Van de beide la ltstverkozen moderne predikanten was niets anders bekend, dan dat de een te Woimerveer, de ander te Kimswerd, het predikambt, uitoefende; De heer de Meijier had nog bet bewijs geleverd een ontwikkeld' theoloog te zijn, van den heer Lieftinck wist men zelfs dat niet. Welnu, wanneer de liberale partij zonder eenige noodzaak zijn toevlucht tot moderne predikanten neemt, - dan kan men het den anti-revolutionairen niet ..euvel duiden, dat zij op han beurt, waar een Kuiper ont breekt, tot Donner afdalen en zich met hem gelukkig achten. Het behoeft genrr*""bexoog, d^t op d e-ze wijs in onze dag°n van scheiding van kerk en staat, de kerk veel meer het woord in de verga dering zal voeren, dan toen zij nog één met den staat heette te zijn. De diskussie'n zullen wel niet op die van een synode gaan gelijken, al hebben zij er soms iets van, ? wij be doelen niet de langdradigheid, maar de be langstelling2 in het abstrakte ? doch prak tischer zullen zij zeker niet worden. De gewezen predikant, die niet een meer dan gewoon kundig en energiek man is, zal natuurlijk zich bij voorkeur bewegen op bet gebied der algemeeue politiek en daar is juist geen zaak ter wereld, waaraan ons par lement minder behoefte heeft, dan aan be raadslagingen, welke eea algemeen karakter dragen. Ook zonder de aanwezigheid van predikanten zullen die beschouwingen in ruime mate geleverd worden, terwijl het uit spreken van een oordeel over vraagstukken van zakelijken aard slechts zeer zelden tot hun bevoegdheid behoort. Wij zouden het hoogst schadelijk voor de verbetering van onze in menig opzicht kranke volksvertegenwoordiging achten, indien het getal der predikheeren op het Binnen hof nog versterkt werd. En het gevaar daar voor valt niet te ontkennen. Vele moderne predikanten, die de kerk ontwassen zijn, zouden' zich uit een licht te verklarenmenschelijke zwakheid er toe kunnen la ten verleiden den post te betrekken, die door de praktische mannen niet begeerd wordt, omdat bij te veel van hun tijd voor nutteloos dispuut-eiseht, ? en den chr. gereformeerden predikanten mag men het niet ten kwade duiden, dat zij "zich zelf als de beste volksleiders en wetgevers beschouwen. Elders ligt voor al deze personen, met wier streven wij ten zeerste sympathiseeren, daar zij ieder op hun wijs en naar hun in zicht tot verbetering der maatschappij mede werken, een uitgestrekt arbeidsveld.' Alleen den zeldzaam begaafde "blinke het Binnenhof als het doel van zijn wensehen tegen, want daar behoort een buitengewone mate van bekwaamheid of praktischen zin en ouverdroten onderzoek toe, om na een schier uitsluitend theoretische oefensehool doorloopen te hebben, met keanis van zaken over do dingen dezer wereld uit een staat- er> staathuiskundig oogpnnt te oordeelen. Wij gelooven dat de kiezers het recht moeten, behouden de gewezen geestelijken te kunnen afvaardigen, maar wij meenen tevens, dat het meer dan tijd - wordt, dat de geestelijken zelf zich ? ernstig de vraag voor leggen, of zij wel recht hebben1 naar een plaats in 's lands vergaderzaal meetedingen. 's Hertogeribosch. De eerste week is voorbij. Toen ik de eerste maal de pen opvatte, orn eenige indrukken mede te deelen, die ik ter plaatse had opge daan, werd door mij op;den voorgrond gesteld, dat men zich daartoe behoort te handhaven op het moeilijk standpunt van: eerst zien, goed zien, veel zien, daarna nadenken en vervolgens spreken. Daarom aarzelde ik ook veel feiten in mijn verslag op te nemen en die ziens- en handelwijze berouwt mij niet. 't "Was wel niet de 'eerste maal, dat ik zulk een treurig geval bijwoonde en dus was mijn inzicht juister dan 't anders zou geweest zijn, doch daardoor juist vermoedde ik ook ? wat later bevestigd is ? dat do eerste berichten elkaar op menig punt zouden tegenspreken. Ik zal nu trachten met een enkel woord een overzicht van de gebeurtenissen te geven. Het plotseling invallen ran het felle dooiweder deed de rivieren ? aanvankelijk weinig, doch spoedig meer ? zwellen en spoedig zette zich het afdrijvende ijs op de benedenrivieren vast. Weldra werd de opstopping' en daardoor de werking van het water, versterkt door die der ijsschollen zoo groot, dat bg Lith en bij Bokhoven doorbraken van den ouden zwakken Maasdijk plaats grepen. .Het onheil was voorzien, en nauwelijks wa ren dan ook bij Lith de eerste voorteekenen ? afachuiving ? van den dijkbrenk te bespeu ren, óf den, boeren sloeg de,schrik om 't. hart en zij renden' in wilde vaart huiswaarts, om nog te redden wat te redden viel. En toen voert! naar ? naar den dijk, waar deze nog sterk genoeg scheen, naar de omliggende dor pen, meerendeels naar Oss. . Dit waren voórnamenlijk de bewoners van de dorpen Öijen en Teeffelen, want ze zagen terecht in, dat deze'den eersten en hévigsten schok van het water te doorstaan zouden heb ben. Zij werden te Oss liefdelijk opgenomen en verzorgd: 12QO menschen met have en goed ! Achter ben brak' het dreigend onheil los en als een vervolgende genadelooze vijand storm den de. golven van het bruine .slijkerige Maaswater, met ijsbrokken, met bout, met brok stukken van huizen of van den dijk over -de laaggelegen pelderïanden. Wie achterbleef, was verloren. ' . - 't Was gelukkig morgen, toen de ramp voor viel; anders zouden de gevolgen niet te over zien geweest, zijn. Daar- verbreidde ziqh méé groote snelheid de mare: de Maasdijk is door gebroken ! Maar sneller dan- die berichten wSg nog het water zelf, en den Qden Januari, ver kondigde het strijdend water rondom 's Bosch reeds .zelf den nood, die ons te wachten stond en deed het.z^n zegepralenden-intocht in deze stad. 't Was juist Driekoningendag en de. straatjeugd, onbewust van de toekomstige el lende, juichte en had er pleizier in en dansta des avonds met hun brandende ?kom'ngskaarsjes" big de kolken en riolen, die eensklaps in vreeselijke bronnen herschapen waren. Toch fronste zich m:nig voorhoofd en 2ag men velen met bezorgden blik aan, de deuren staan,-het klimmende'water gade te slaan. Om te '9 Bosch te komen, had het water dus niet alleen de polders van het Laag- en van het Hoog-Hemaal en de polder van Oss, maar ook de groote polders van van der Eigen Oost-eind en van van der Eigen Westeind.én. die van Einpel en Meerwijk moeten vullen. . In woeate vaart stormden de drommen van den verbolgen watergod onze. oude .vestingmuren - voorbij .en beukten; met hun schotsen onze wegen en dijken en ^sloegen zelfs de brug1 aan de Vuchterpoort weg, terwijl die bij de Orthe- en bij de Hinthammerpoorten, -dank zij de voorzorgen en den ballast, gespaard bleven. Kort daarna begon ook de Heerwaardenscha overlaat (?onverlaat" zeggen de boeren) te werken en ?spoelden Maas en Waal tezamen om nog ?meer wee" te vormen. Toen waren nog slechts de GefFensche, de Rosmaleiische, de Ylijmensche en de Vuchtsche polders gespaard, maar daarmede nog volstrekt niet geh.-el gered. Doch men zou trachten.... niet te verdrinken. Er werd hulp ontbode». Militaire hulp voor Oss, voor Berlikum, voor Nuland voor Vucht, voor den Kampdijk, in de stad zelve, kortom overal ea opeens. In dj n vorig verslag vlocht ik een welverdiende n lauwer door den doornenkroon, die óns leger zoo vaak wordt opgezet. En ik wees er opj dat uit kortzichtigheid en vrees voor verant woordelijkheid de militaire autoriteit' op het punt stond, vijftig soldatenlevens te wagen om hulp te brengen voor het behoud van een dijk l . Mij, toeschouwer, bloedde het hart en heè tras voor het eerst in mijn leven, dat ik ulij macht toewenschte. .Maar genoeg! Oorspronkelijke Novelle POOE A. BEEKMAN. ?Ik was," antwoordde de secretaris, die intus^chen warm scheen te worden, te oordeelen naar zijn hoogroode gelaatskleur, ?even heen gegaan om thuis ? help toch eens, Geurt, die bottines ? om thuis wat sigaren...." ?Wat knelt die schoen," zei de dokter, ?wil ik eens probeeren?" ?Hij wringt 'zoo, weetje ? zie zoo! dankje Geurt ? nu zal 't wel lukken. Geurt, leen me een paar klompen dan ga ik naar huis." ?Maar hoe kwam je nu bij die kolk ?" vroeg de niet af te leiden dokter weer; ?die ligt im mers aan den tegenovergestelden kant van het. dorp." De secretaris had het toch zoo warm, dat zyn lorgnet van zijn neus dreef. ?Ik liep een eindje om," antwoordde hij kortaf. Domme menschen -worden spoedig boos en .daarom ging de dokter met zijn plagen niet verder. Maar de goede notaris, die het ver haal van Beaudsjour als ernst had opge nomen, zei erg naief: ?Ds kolk van Peter Jansen ? dat is die op deo. weg naar den Lindenhof." ?Ah ha! vriend, nu begrijp ik je," zei de majoor, ?de charmante schoone, ah ha! Je hebt een minnelied gezongen voor het raam op den Lmdenhof, en zij -is niet verschenen. En toen ben je wanhopend geworden, en je hebt je ge stort in de grondelooze diepte der ? ja, ik zou wel willen zeggen wateren ? nu 't was modder, maar de daad was toch hetzelfde ..." ?Hoor eens, majoor," kwam Beaudujom-, half schertsend, maar dat ging niet best, ?praat me niet meer van die schoone; 't is nu genoeg, en hm, 't is wat die sehoone l" De arme gemeente-secretaris was zelfs te onhandig orn een eens begonnen leugen vol te houden, en in zijne laatste woorden had hij zooveel losgelaten, dat het duidelijk was, dat hij op de eene of andere wijze met de nieuwe onbekende dorpsbewoonster in aanraking was geweest. Na dien uitroep van verachting barstte dan ook een storm van vragen, plagerijen en kwinkslagen los, die den ontmaskerden secretaris nu eens erg boos maakten, dan weer met.de ove rigen deden meelachen, al naar hij meende er zich het best uit te redden. Hij wachtte zich echter wel nog meer te vertellen. Wij zullen nu eens zelven gaan zien hoe het met ?het jonge -weeuwtje" ie, en het gezelschap in ?de Vergulde Zweep" maar voor dezen keer laten wat het was. Er werd nog een glaasje ge dronken, bij gelegenheid van dezen bijzonder bewogen avond, en de notaris zei spoedig: ?Och, die armen, zij krijgen ook morgen den rijder nog niet." II. KSNSISMAKING. De Lindenhof, of, zooals de boeren het noe men, ?den Liendenhof", is geen groot buiten, maar slechts een vrij nederig woonhuis midden in een grooten tuin, nog geen vijf minuten buiten het dorp. Het is in twee deelen ge scheiden, waarvan het achterste bewoond wordt door den timmerman Gijs Bussink en familie, terwijl in het voorste gedeelte .met den geheelen tuin bijna, de jonge dame haar intrek ge nomen heeft, die wij een dag of vier geleden uit de omnibus hebben zien stappen. Het lage witte huis met groene blinden ligt lieflijk half verscholen tusschen het groen van acacia's, ber ken en dennen,' en van het punt waar de Arnhemsche weg het dorp verlaat en naar den Lmdenhof opklimt, komt de plaats vrooiijfcuit tegen eene gele zandige helling van den Bemmelkamperbci'g, die zich daarachter met donkergroenen kruin tot .een vrij aanzienlijke hoogte verheft en rechts van den grooten weg nog wel een paar uur verder als een nevelpaarse massa aan den gezichteinder uitloopt. Lang heeft de Lindenhof leeg gestaan, totdat een week of drie geleden een heer uit Amster dam kwam, die tot Gijs gezeid had: Gija, had ie gezeid, veur twei handerd nèm 'k 't; nie veur m'n eigest, moar veur m'n zuster, had ie gezeid, een weeuw met één keind; drie koanaers, da's krek van pas ? en nou weunt ze al hier, mevrouw van Andel, kijk moar, oan den gunnen kant van 't huis ien den bloromechof. Ja zie, ter zijde van het huis onder e«n soort van warande, geheel met klimop begroeid, Kit een nog zeer jonge vrouw met een kraaiende kleine op haar schoot, die dartelt aan, de volle moederborst. Beaudujour had in weerwil van de schemering en door zijn lorgnet wel goed gezien, dat zij schoon was. Een paar groote, gitzwarte cogen, waaruit te gelijk geest en zachtheid stralen,- een frissche blos op de wan gen als van een jong meisje in haar vroegste leute, weelderige, donkere haarlokken,.die dezen avond na zoo'n drukken dag maar wat achte loos zonder een schijntje kunstmatige schik king over de fraai gevormde, volle schouders hangen, geven de jeugdige moeder een uiter lijk van kracht, levenslust en frischheid, dat da delijk inneemt, al zijn misschien de trekken van het vriendelijk gelaat niet zoo erg fijn gesneden. 't Is nu 's avonds zeven uur, vier dagen na haar komst te Bemmelkamp en 't mevrouwrje zit bij een kopje thee wat uit te rusten van al het werken, dat ze van daag gedaan heeft, om haar nieuwe woning in orde te krijgen. Het ziet er daar binnen ook nog wat verward uit, en de tafel, waarop nu de thee staat, schijnt erg veel te gelijken op een omgekeerde kist of zoo iets. Mevrouw van Andel is in een licht ochtendkleedje, dat haar zeker niet kwaad staat; maar toch,'al was zij in zwarte zijde, men kan het zeker zeggen, dat zij er al tijd erg eenvoudig doch netjes en bekoorlijk zal uitzien. Het jonge vrouwtje kan zeker nog niet lang weduwe wezen; toch zou men hier aan in 't eerst het minst denken, want het te vreden, opgeruimd gelaat, het gieren van plei zier dat de kleine doet, in een woord het geheele tafereeltje met dat groen en die bloemen, draagt oppervlakkig slechts den stempel van blijdschap en innig geluk. Maar een meer -nauwlettend beschouwer zou nog wat anders kunnen opmerken. Het jonge weeuwtja kan nu en dan zoo plotseling het koozen en troetelen van haar kind staken en tuurt dan zoo strak naar één punt, waar-zeker niets haar aandacht kan trekken en dan weer, of ze eensklaps,uit.e^en droom ontwaakt, pakt en kust ze den dikken jongen met bijna kramp achtig geweld zou men zeggen, dan houdt zij hem ? zoo stijf tegen den boezem gedrukt, en er is smart of liever weemoed in haar stem, ala zij iets tot Lize, het dienstmeisje, gegfc. Maar die oogenblikken zijn'maar'kort, zeer' kort soms, ala sneljagende donkere wolkjes voor de zon. ?Sta toch niet' zoo hard te lachen, Lize," zegt mevrouw, zelve half lachende, ?Hannes kan 't ginds best hooren en zoo'n boer is slim mer dan je denkt." Hannes Bussink is de zoon van Gijs Bassin!?. Hij is ook timmerman en bestuurt de z^ken zoowat, sinds zijn vader te oud e» te stram is geworden om z?lf mede te werken. Hij is druk bezig aan de werkbank, die aan den anderen kant van het huis staat in het gedeelte van den tuin, dat slechte door een laag hek van den eigenlijken grooten.hof van mevrouw van Andeï is gescheiden. Hij zingt er op zijn voorzangersmanier een tamelijk onverstaanbaar Veluwsch lied bij, dat in hooge mate Lize schijnt aan te, doen. Lize is nog een jong ding van een jaarof achttien, dat er niet onaardig uitziet, maarondeugend als een schooljongen. ?"Wacht ik zal 'm eens," zegt ze en meteett gaat ze .op Hannes af. ?Hier, Lize," gebiedt mevrouw, maar s'ee-ïs lachende. Maar Lize hoort het niet of liever doefc-of zij het niet hoort en in een wip is zij den in zijn werk verdiepten timmerman van achteren genaderd en heeft ze haar kleine hand op zijn breeden rug vrij onzacht neergelegd. ?HannesE"'' gilt zij hem in 't oor, met haar schel stenvmefj«, zijn mouderstem