Historisch Archief 1877-1940
A M B T E & I) A 'M M
Paai Ltin-dau opgevoerd. !
i i i- i ?> . .,:.. .. _ _. .1 L
Vier . dagen latei'
een nieuw stak
G-rav'm Lea, v,
aangeroerd als
behandelt.
Paul Lrndati heeft de Joden-kwestie -meer !
tot hst brandpunt van zïjii stuk gemaakt. ;
terwijl zij bij Jushis van Mauvik ra (-o r een i
hinderpaal is voor het huwelijk tusschsn Montez j
en Consfance. !
Bij de eerste, voorstelling m het Kgl.Schan-j
spïelha-us was de houding van bet publiek j
zeer gft.-ipa'iünen, af 0:1 toe vreesde men voor j
demonstraties ; er werdwii den Jotilim .over Kun :
fijgeimarcïig-e heJ,r!;.t'i(jHiedea de oavet-Wo-öjai-ck-tö?
v7,aarh.edon ^KegM, die hen i:i-ikkeib;i;i,r gestel
piJEUjk aandeden, doeh re veel waarheid b«v;dten
torn weersproken te wörd-eta . Echter werd .over
hun deugden zulk een krachtig lieht gcworp-en,
dat .(jl e iitüesi' ontevredene dankbaar an voldaan :
des Schouwburg -verliet. Zoo hebben tweetor)-'
hebben gedaan. Terwijl een critiieus alsLoffeh;
isitóiis doet. dar: aainTïerkingesi maken en het
'v Le goede m ó1 of Z voorbij ziet, zelfs ten
4eele blind blijkt voor het *oede spui de t:
ar?iidtcn, laebbmi de nieésie blad-en het nieuwe
.sfcufc van Jasiiïs van Ma-urik met blijdschap .
Ieder 'wel Jen Jamde fitera/le Mer lïiee /B, om
dat DOr-prowkelijke tooneelliteraituur een na
tionale zaak i?. Ea al wat van Maurik geeft
is Nederbaidsch. De personen, hun gesprek
ken, hun verhoudingen, hun itwönswiJKö, enz.
De gevallen vrouwen ontbreken hij hem, de
verheerlijking van een vrouwenwereld, die door
poÜtis-reyles'neaï'en ia bedwang wordt
4e», verafschuwt hij. Is er iets bij van J\
(jaar ,een pr^uttch nufje haar mms voor op
trekt, da-a i--^ bet, dat zijn goedroiide Iioll*ndv
eche -lach misschien wat al te luidruchtig i;Uakt ;
terwijl aij de .moest gepeperde fransche uit
drukkingen met onverholen genoegen be
wondert.
Loiiïelt kon wel niets a-aidsrs doen dan 3 f
Z afbreken. Hij had in een commissie gezeten, ,
die liet stak ysn .van Maurik afkeurde en Uit
den Aehi&r/tOGk bekroond?. Nu doet liet
p-ubliek uitspraak, en veroordeelt de commissie:
het am sterdam s s: hèpubliek juicht avond aan
avond in groots getale S of Z toe . . , stel u
in de plaats van een «cht ba-ar sommi ssielid en
z&g dan iet-.s goeds! Een meüecli blijft een
mensch. Doch LofEeH, houd.o ons ten goede,
dat wij het debuut van van Maurik met
de eoiuédie" S of Z schitterender aehleu
dan indertijd mot het kluchtspel: Ken bit
tere pil. Mitar bovenal juichen" we van Mau
rik toe omdat lui op weg is bet natio
nale tooneel te doen herleven. Van hem
geldt hetzelfde als de Nationale Zeihmg naar
aanleiding van Gravin Lea van Paul Lindau
getuigt : Was man auch ulier Paul Liiida^u's
Kunst und Ansicht sagen raag, eins vrird ibm
immer aum Yorl'zug g'ereichen, we n n nicht
jetat, doch in der Zukimft ; er iateiu moderner
Schriftsteller, er sagt-, was wir alle sagen, er
lebt unser Leben, er drinkt- und enipiindet
wig w-ir.
(Ingezonden.) P- Zw,
Dp heeren Er-pest 4.ppy ee Leandei1 Schï-egel
gaven Zondag j.l. ia het lokaal D' G-edvinclc
alhier, met medewerking van de gunstig be
kende zangeres Adèle Asmann uit Bei-lijn en
den -Sieer C. Coenen uit Utrecht, eene matinee
m'usicale, die wel geslaagd mag heeten. De
zangeres droeg met veel talent eenige liederen
l-uf d.em ftheïn, v-a» &cbuma,n;
LitLied, van Chqpm ? 3£s UiwM der
Tkau, van Rubiiistein 5 Kreussug, van
Sehube-rt en A'bendrelli'n van Gradener. De lieer
Schlegel gaf in een Imprompüf- van
Eubinstein e-n in twee stukjes van Schumann op nieuw
blijken van zijn veelzijdig talent. Pe'viplist,
de heer Coenen, speelde de schoone Sonate
van Tartici, en, in vereeniging met de beide
ppEeertgevers, de trio voor piano, VÏQO! en
yioloncel (op52)yanRubinptein. In]ie\-, Sclievgo
.y^p dit werk waren eenige onnauwkeurigheden
jn_ de TQordracI^t "op te merken; evenzeer pp
h^ einde van het eer-ste gedeelte; overigens
yerdiende 4e vertp^king al^en lof.
I)e acpustiek in lietl^kap.! -P'ö-eeïviwc/d.s niet
k-waad. |)e oms.taïidighfl)4 eckter, dat hatlq}ïftal
in de onniiddelijk.e nabijheid yan de Muntt:o,ren
gedegen is, good'at jpen elk, k.w.artit.r h. et
klo,kke^pel hoQrt, maken het naar. mijn inz^n,
minder. geschikt voor- concertzaal.
J^Iet belangstelling zien \vij de volgende
"Séances v?;n de he,cr?.n Appy en ^ctilegel te
gein oet.
Bij den nrazieka.it. gever ^rix von Wahlberg
alb.iev is onlangs" een werkje verschenen, ge
titeld : Zang- Album uit het zlitchispel I>e
Bruiloft van Kloris en S,oosje, O.orsproni
e'Ijjbe musicK -van S, 'Rulofa, M
pian.o'begeG-eiïrrangeerd door J. M. Goenen.
noemd werk Riefc dat va,a 1707, hetwelk ;s-an
Oirk Buyjero .en aan Th. va-n Malsem worxlt
toegeschreven, heeft aana gehoon d, dat ibei.de
-stukken -geheel verschillend -zijn.
I)e melodieën van Rulofs zijn zeer "bevallig,
en het ^al Qïi^etwjj'feld allen, die be-laaig stel
len in oaze'Nederiaiidsche .mu'zieik, aangenaam
zijn, er kennis s^ede te makeu. De heer Co^üeji
heeft het werkje van een piano-begeleiding
voorzien en hier -en daar, naar mij toeschijnt,
de harmonie .(-.enig^ains gemoderniseerd.
De uitgave verdient lof.
Een opera fier Widsrsptï>isf.tg3n Zühtnung,
naarShake^paare's drama Tayning OfiheShrew,
door Heroiaim -Groefa bewerkt, is te Londen
met buitengewoftiea bijval opgevoerd. De
xjomposlst oyerïeed rs&d-d in 18X6, in zijn
yjjf-eudeiiigsfce ja-ar; zijn kort leven was vol
teleurBteUiagea e« miskeaiuïng, totdat In 1874 zijn
opera voor 't eerst te MarmSéim werd
'0-pgovoerd. Toen trok ze -reeds de aandacht-, nog
meer in bet vorige s:ii/,oen te Landen,
nietgebrekkige Ueaett jig der
hoofd-totdat 'Mi dl,t jaar t»t iiaar rsjcht
kwam en jnen op 't pogeablik ia de aiaa-ikale
v/erfild van Loailea van iiot a-adsi^ ,dna
[lei1maiin Q-oetz haort spreken. Miouie Hauek
zpaig de partij da,r weersi>anüige4 eindelijk
door tje liefde getesn-de, bruid.
Niet' de Beer He.nri Koeneis maar de Heer
Joh. M. Caeïie-n vierde 2Jju 15jari.g
.direkfceurschap van het paleis-orkest.
late 'het -ver?i*al
yo.or,
B.eze B. Rulofs, wiens muziek nog eiken
nieuwjtmrsds.g in den S,taclssch,oii\yburg gespeeld
ei> gedongen wordt, is, geloof ik, yopi; het
grootste gedeelte onzer; muzikale wereld een
onbekende. Hij werd omstreeks 1730 geboren
eii stierf 13 Mei 1801 te Amsterdam. 'Hij be
kleedde de betrekkingen van organist aan de
Oude kerk en prkestdirecteur der maatschappij
Felïx Meritis en van den Stadsschouwburg.
Toen hij 25 jaren in laatstgenoemde betrekking
\Terkzaam geweest was, werd te zijner eere
in den Stadsschouwburg een feest ffetreven.
'J ? i' , '.'.''- --' J1-1 ?' l ? '
Volgens Gregoir heeft Kij ' zoowel den tekst als
de muziek van zijn Kloris en oo$je geselireyen.
Be oorspronkelijke muziek 'van dit overbekende
kluchtsjpel ia van Servaas de Koning, gest. 1720
te Amsterdam. Laatstgenoemd werk' zag het
Heat onder den titel': DéVrycMJevan Clorls, en
oosje, 'vertoond in Mugylt, en geJcomponeerd
door Servaas de Koning. Te Amsterdam,
Bij de erfgename van J. Lescailje, op de
Middeldam op de koeïc van de Y-ispJipoort,
1688. Welke overeenkomst er tusschen deze
muziek en die van Rulofs bestaat, is mij niet
bekend. Vermoedelijk was die van liulofs
m'euw ; want zijne melodieën dragen den stem
pel van de muziek uit de laatste helft der
18e eeuw. Ook bestaat er nog een audeve
muziek dan die van de Koning van Kulofs ; want
is het met' waarschijnlijk, dat de muziek van
De Koning dezelfde is, die bij de in 1707 ver
schenen Kloris en Roosje behoorde; althans
een vergelijking van den tekst van eerstge
udu1!, geneigde lazor, is de titel yun een
werk, djit, in holiandsch go waad, 200 even de
pers van den heer van Kampen verlaten heeft. 1)
Een boek, dat de Engelsehe romanlittera.tu.ur
tot sieraad strekt, goed gedacht, goed gezegd,
flink van bouw en toon en teekening, vol ge
zonden humor en bescheiden levenswijsheid,
eenvoudig en sober van vorm. De omslag
vijst aan, c]at wij liet verhaal aan eene dame
verschuldigd zijn. Men KOU het gissen, al stt>nd
het er niet. Alles verraadt, den lichten
vingerdnik eener vrouw, die, als gold het de
toetsen van een klavier, uitsluitend aan het
rijk geschakeerde gemoedsleven eene melodie
weet te om lokken. Eene forschere hand zou
allicht zwaarder tinten aangebracht, doch ook
het beminnelijke waas van fiïsehheid verstoord
hebben. De los daarheen geworpen opmer
king ware hoogst waarschijnlijk uitgedijd tot
stroeve redeneering. Wat men aan diepte ge
wonnen had ware aan innigheid te loor ge
gaan. -&n da rappe, radde, lichtga wiek te schets,
die in een tweehondertal bladzijden, ettelijke
karakters, natuurgetrouw u voortoovert, ware
?een uitgewerkt tafereel geworden, op het ge
duldige papier gebracht naar al de regelen
der kunst.
De hoofdeigenschap nu van dit boek is, dat
het van Jctinst geen zweem vertoont. Het
weefsel der verwikkeling heeft de schrijfster
ten eenenmale versmaad. Bij gebreke van een
knoop doet het gemis eener ontknooping zich
niet gevoelen. De vraag, nauwelijks gesteld,
is, gelijk ieder lezer begrijpt, dadelijk opgelost,
of aal het straks worden. Derhalve geen
pppor yau angstige spanning, van
overprikkelde nieuwsgierigheid, van opgewonden be
langstelling bij (ïe lotgevallen der handelende
personen. Niemand zal het invallen de la-atete
bladzijde te be.gluren om aich te vergewissen
of zijne gissing uitkomt. De kalm
afgesponnen draa.d wordt met k&lmtp, doch met klim
mend genot gevolgd. Aan het einde, bespeurt
ine^i e,chter- ongemerkt eipne psychologische
studie te hebben gemaakt.
Dat deze kwalijk saarngevat worden kan,
getpe-lt i^der. He.i; leveridige., tiflte.leB.de ver
haal zou gevaar loopen een dor geraamte te
worden, Daph,n.éis een. j.Qïige weduwe,, in wier
onberaden huwelijk de.droomen van liefde en
geluk voor- bittere ontgoocheling hebben plaats
gemaakt. Zij heeft de rekening met het leven
afgesloten op een tijdstip, dat het te
nauwernood aanvangt. Hefc vernJ3 onzer
se-hijnbesehaving mist zij, doch in hft eerlijke, eeht
vrouwelijk gemoed is het voornemen gerijpt
met stille berust-iiag .aan hare huiselijke taak
en (Ie verzorging van haar kind zich te wijden.
Dag aaa diig vervliegt op dezelfde eentonige
wijze, waiit het kanaaleiland Jersey biedt niet
veel afwisseling. Drie ongehuwde tantes van
gevorderden leeftijd, vormen de naaste omge
ving. Een harer, tante Hosie, is een toonbeeld
van kloeken zin, rechtschapenheid en
plichtsbetrèchtiüg. De beide anderec, statig en vor
melijk, denken met weemoed terug- aan den
fashïonnblen kring. hare,r jeugd, dien aij nog
steeds voor den geest zich brengen. Voeg
daarbij eene arme, trouwhartige
visschersbevolkï'ng met aartsvaderlijke zeden, en het
zal duidelijk zijn, dat er voor de
yerbeslding en den levenslust eener jeugdige, bitter.
gegriefde vrouw, in dien kring weinig voedsel is.
Eene toevallige ontmoeting met een edelman,
in wien hart, talent en/ smaak zijn vereenigd,
doet voor dit stille, levenslot de kentering aan
breken. Sir John Severne, echter is v.erlopfd.
met eens dame, schoon, doch wanhopig geleerd,
in wier brein eene onbekookte wetenschap
van heinde en ver is opgestapeld. Men heeft
over het paar beschikt en beiden, zijn gezind
hun woord gestand te doen. Edoch de
natuur gaat boven de leer, in den werkelijken
zoowel als in den figuurlijken zin des woords.
liet natuurkind Daphnéverdringt zonder
het te willen het meisje,, dat men aan alle
geleerde lezingen van Londen heeft doen deel
nemen. En dit meisje z*lf, harerzijds verliefd
op den meest onbeduidende der fatten, toont
slechts op oene gelegenheid te wachten om de
aangeleerde boekenkennis aoodra doenlijk van
den hals zich te schuiven. Het einde nu
ja, vne hst mei;
liefst ongelezen.
Een pleidooi ?teglö!H de emancipatie alaoo?
Geenszins. Eeïi pleidooi -tegen -of voor oaets.
Menschéi, handelende, denkende, gevoelende
menschen. dner eene foit;4""g3 "hand op het doek
gebracht. De ?stat-som ti'ekt m'en -als het boek
uit is, niet tijdens &e lezing. "En het staat
ieder v;' ij naar zijne «ra-iin-? ha ir in tekleeden.
In de?;!; afweaigheid van alles, dat aan een '
stelsel doet denken, in deze ontstentenis van
een lieraamd p hm, ligt ee-rse tweede voor'keu
van dit boek. De schrijfster doet u niet
geTOelen, dat haar werk eene strekking heeft,
in dienst waaa'viaa tle pers-oaes na behoorlijke
ro] verdeel hij?, automatische bewegingen uitvoe
ren. Zij ioeeait a uniek bij 4e hand ten einde
u langs de fij ha/iwr :papii«r.e!a "k'iraderen naar
-een vooraf wast-gesteld doel te leidea. Zij
verkondigt niet eene levensbeschouwing, aaa .
welke ^ij de -k.ur.st c ader geschikt, of tot voer
tuig waarvan zij haar werk maakt. Zij bespaa.lt
er zich .toe ter dege om slch heen te zieia en
nadat ^ij gad.egej53agen heeft, verhaalt ajj als
lainsteaare^ae, wat zij (opmerkte, en maakt van
hare ervaring Oïis deelg«aoo.fc.
W.er-d siechts .die leefregel, de eeuw-eaou-de
en beproefde op het gebied der kunst, ook in
onzen i-ijd wat vaker in practijk gebracht!
Menige .afdwaling in werken S'sn fictie ware
voorkorten, en menig talent bekoud«n, dat in
schreeuwende en schelle schildering, in 'effect
bejag en overspanning, stick aftobt om een
zi-ekeiijkeu -smaak te streelen. Het modewoord
onzer dagen, de alleen zaligmaketide maatstaf
van het oogeüblijj, .heet natwalisme. .-Men
verstaat daaronder «iet wat 'K&tU'Wlyk in te
genstelling van g-emafald is, -maar wat van atle
verfraaiend Bijwerk ont-bloot,
liet .naturalisme predikt d«n
zaken ec p^rsoneo, zoöals ae
dat m nu eenmaal aiet
santrektelyk mogen zijn 'of voorgesteld worde*!.
Eeri£ij'.dig, woxdïzijne waarheidsliefde hard
vochtige ruwheid, en zijo kunstvorm hardhan
dige plastiek. Wie ijverig zoekt kan in deze
pnsse maatschappij veel hartvei'scheurends en
sombers, veel, dat oog en .oor en smaak en
kiescb.heidsg.evoe! kwetst, bijeen ;gai'es. De
natwalist -ontwijkt het niet, feg voorkeur slaat
hij ia soortgelijke atmosfeer -zijne tente op.
Hij (rekt den sluier weg voor het
zieldoorvlijmend leed, dat aan meeschelijk bedrgf of
lotsbeschikking het aanzijn dankt, en laat (3e
rauwe .taal der dronkenschap of
ongebondenheid, het platte en gemeene, ongepolijst tofc ons
dooraringtin. Hij 'geeft terug wat hij vindt:
de liefelijke tinten van h-et natuurschoon en
afzichtelijke trekken der verdorvenheid.
WiHsfc -du g-eeau errfahren, was 'mch
So frage Jiur -bei edeün Fraiiem aai.
Dean d-hnen -ist *am metsten -dran geïegsen,
.Bass alles wo-hl siöh ;zieme, was ;gsschi;ehfc.
e-t icltG^éer'wooe'd aiiöt 'niet emfcel 'op
harfefe^ea, onsar -ook >op vormen «n wijae "van
uiting-. Waarom .heeft -hét li«a orf ihaar, «3-ie
ald'iis weet t-e vertolken, ibehaa^d ia-de schaduw
t« blijven?
Amö'foj'fïflTO, Januari '80. J. A. .L.
1) Dapliiié, ni t het Eng-elsch van Mrs. ]Mwai-3es, ^Ï-
HTJIstsr van A-rcMe Lsveff, (imsterdam, T1. W. T;IH
pea & Zoon 1879).
Onze Tlaamsche broeders leideaa «en
gewekt leven. 'Nu de dagen van feet feest
?waarmee «ij -.een h-akve eesw van
.on'V;@lksbestaaoa als 'Belgen zuilen
vieren, «pannen irij ^n krafchten m om aan
Europa te toonen, dat zij het voorrecht 'door
huu vaderen verworden, waard aijn. Geen
waarop het ma-aisciiappelijk leven zijn
-vindt, is teit-eaigesloten van hun belang
stelling ; wedstrijden,
tentoonstellingen.'optoeh'ten enz. alles z-al ge^feaigen V^TI-de hoogte-waarop
het belgische volk staat. D-e handel, >de
ind:u-Btrie en bovenal d-e kunst, wordt te 'hul<p ge
roepen en de feest'viermg, hoe kostbaar ook,
zal tegelijkertijd een oefening zijn, waarvan de
?vruchten ruimschoots den arbeid, den tijd en
het gel-d zullen vergoeden, dat zij -.vordert.
In het bijzon-der zija de Viameii wakker. Zij
willen het bewijs leveren, dat gm «en
van waalsche over'heepschiög, hun
verzachtend en
liefst naakt is.
hartstocht, der
;ayn, ea meent
de
Beide zijn in zijn oag natuurlijk, dus hebben
beide reden van beslaan ook op feet gebied
der knust, die immers bij het leven, onverschil
lig welk, ter school meet gaan.
Twee dwalingen liggen aan die opvatting ten
grondslag. Zij laat voor des kunstenaars in
dividualiteit geen ruimte, en misbruikt de kunst
door haar te doen ontaarden .ia aanschouwe
lijk ketoo.g. Niet w&t, maar hoe gij ziet, is in
zake kunst, voor om, die gij uitnoodigt in-uw
geestesleven tt; deelen, de hoofdzaak. Niet in
de natuur, gelijk zij is, maar gelijk gij, kun
stenaar, haar aanschouwt, stellen wij belang.
De taal, die m achterbuurten oi' kroegen ge
sproken wordt, heeft voer ons weinig aantrek
kelijks. En onze kennis is niet verrijkt aoch
is onze smaak bevredigd, wanneer soortgelijk
woordenboek voor ons wordt geopend. Is het
?enkel om naakte waarheid te doen, waartoe
-dan de fictie ter hand genomen?
Demedediogwg met de eerste» kan de laatste «ooit aan
vaarden, en brutaler dan de stoutste verbeel
ding blijven steeds de jammerlijke feiten-, Doet
de kunstenaar afstand van hetgeen bij .uitstek
zyjje taak is; het venverften der -stofFe, wat
blijft hem over? Zend een deurwaardersklerk
naaïliederlijke drink-gelasren en laat hem
verbaliseeren, hei toppunt der kunst zal be
reikt aijn.
Maal' het is tevens eeae machtelooze kunst,
die aldus hare roeping begrijpt. Betoog en
kunst zij» twee, en zullen het blijven, wat men
ook doe om het ongelijksoortige te vereenen.
Meent g« dat uwe schildering der ellende, al
dus voorgesteld, dieper in mijn geheugen zich
prent? Ge vergist u, -.vaut hei doel staat het
middel in dan weg en omgekeerd. G-e hebt n
factor vergeten: het zir.aUedrog, dat uit haren
aard aan de fictie eigen is, en haar belet den
indruk (Ier werkelijkheid te maken. n be
toog van Theodoor Parker kan honderd ont
vankelijke gemoederen tot meewarigheid met
ongelukkige natuurgenooten stemmen. Buizerd
natfyraUatische schetsen zullen niemand
aienschlievendheid loeren. De reden is-eenvoudig. Daar,
heeft de moralist eene uitgesproken bedoeling
en, getroffen^ geeft gij aan siijne roepstem "ge
hoor. Hier, gevoelt ge dat u eene hinderlaag
gelegd is. I),e kunstzin is., y.ers.eha.lkt, daar de
schrijver, eigenlijk: beoogt, uw ge.iso.el te o ver-r
ronipeleii, en de gekwetste smaak wordt jujs
het pantser, dat ^egen zijn onvjerhoedschen aan
val u beveiligt.
i "Vlerken gelijk. Daphnézijn een pro.test teg-en
iedere kunst, die ie,ts anders, dan k,tinst zijn
wil. D.e. uit-e,rstmoe.ilijke vertaling is meestorlij k.
Tipn teg;en «.en of ook h$ar, zijn wij aan
eena dame yerschuld4gd> Hor zijn op. dit punt
enkele kentekenen, dip, is. men, -njet ai te
oppervlakkig lezer, slechts zelden bedriegen.
Een daarvan, niet 'liet minste, is, de Jijij be
schaafde, taal even
heid als. van alledaags^h'
Oogeloofelijk is, hoe,, dikwjjls,. tegen. dit eerste
vereischt.e eener. deugdelijke overzetting
ge'. zondigd w.ordt. Er be,staa£ tg», onzgnt, eene,
bjOekentaal, wier onberispelijke, perkamenten,
'? krakend? vormen geho.or en ge,v,o,el om strijd
beleedigen. Greeuerltei losse., ongedwongen wen
ding des schrijvers is tegen, haar bestand, en
de gratie v.aa iederen zïnb:QU,Wj wordt op die
. wijze nieedoogenloos vermoord. Er is, slechts
n redmiddel, dat- tegen" die zonde vrijwaart,
'doch ongelukkig genoeg is. het. weinig vatbaar
.om aangeleerd te wor.den: de zegsjvijz.e- name
lijk, die der vrouw van stand,en
gee^teshsscha, ving eigen is.
taal
defc all-een iiog leeft, -maar onder de
verdrukjcrag gegroeid fe-en io-t bloei gebracht.
Ten teeken daarvan -«tich-t-en -de heeren THEO- ;
TJilEL CooiPMAüsr en V. A. DKLA Mo3STAGHE-een'
?monument, dat daus'sa-mer dan arduin «E
kostelij'ker dan -marmer i».
Onze Dichters. Egn halve eeuw -vïaamsche
-p )ë-K=e 1830 1680. Naar tijdsorde
geraia-gsekikt, -mat biografisafee en bibJlog'-ransche
aaïiteekeningen, eeae keurige bloemlezing
en eene historische inleiding door Theophiel
Coopinan en Y. A. Dela Montagne, met 10
kepercts?n op föollandsch papier, Kijtide por
tret en facsimile onzer voornaamste dichters,
uitgevoerd door Jos. 'Sfceijven, Ie ;afievering.
Antwerpen, Edm. Mertens;'Gent, Ad. Hoste.
J. Yoylsteke; Roeseelare, De Seija Verhoug-i
straete; Brussel X. Ha vermans ; Amsterdam J.!
Noordendorp -en Arnhem Stenfert Kroese en
T. d. Zande." ??
Ziedaar den titel van een werk opgedragen
aan Z. M. Leopold II, koning der Belgen;
waarvan de inhoud geen nadere omschrijving
behoeft. Alleen dient men te vermelden, dat
de bewerkers niet alleen de dichters bespreken,
die Ba 1830 hebben gebloeid, maar uit piëteit
jegens de andere, die in een overwonnen rich
ting ds letteren beoefenden, ook deze enkelen
regels hebben gewijd.
Terwijl" zoo schrijven de heeren Goopman
en dela S'Ioiitagne, bij onze na-buren do
romantiekers voor de zoogenaamde klassieke prui
ken, geene schimp- en smaadwoorden genoeg
over hadden, bleven ten onzent, de jongeren
hunne grijze voorgangers met zekeren kinder
lijken eerbied bejegenen. Immers waren deze
i niet gedurende de lange, woelige dagen dei'
' vreemde overheersehing, de getrouwe, hard
nekkige bewaarders geweest van onzen aiouden
kunstzin; hadden zij niet in die donkere, droe
vige tijden, het smeltend vuur van onzen
Ylaamgehen haard, van ons eigen Vlaamse hieven op
gerakeld en met hunnen adem, liefderijk, aan
den gang gehouden?..."
De eerste aflevering- begint dan ook met
Simon Mïchiel Ooninckx, geb. 1750, gestorven
1839. Yervolgens worden er in besproken J.
B. J, Hofman, Andries Duncan, J. J. Lambin,
Aug. d'Huygelaere, P, J. 'Geulemans, Bernard
de Smet, Thomas v. Loo, David de Simpel,
Eg. Sacré, Frans de Jasegher, Adiïaan
Cornelis Mejne, J. F. de Hoon, J. Gappelle, K,
A. Yervier, Leo d^Huister, Doüinicus Cracco
en JAN FRANS WILLEMB.
Toch heeft die eerbied voor het streven
dezer letteroefenaars onder de letterkundigen,
de samenstellers niet verlokt uitvoeriger te
?worden dan' noödig is. Yan verscheidene
wordt alleen . een zeer jkort levensbericht ge
geven. Waar het ds m'oeite waard was voedde
men er een proeve van hun poëzie' bij eu het
behoeft niet gezegd te worden, 'dat Coüpnian
en Dela Montagne wel de meest bevoegde
personen zijn oni met oordeel een keus uit
den verzenschat te doen.
Bij deze aflevering vinden wij facsimile van
een brief door Willems geschreven en h et por
tret van die geleardea eu ijverïgea Ylaam.
aan wien men de schoone spreuk dankt, thans
in aller mond: De taal is gansch het volk."
Nederlandsche letterkundigen mogen niet
'nalaten hun belangstelling in het si reven der
viaameche. broeders ie toonen, door dit werk
zich aan te schaffen. Het zal uit 10 afleverin
gen bestaan, die te zamen 5 gulden zullen
kosten.
over het IJ?, do&r Dr. .A, van HermekeleE,
-hooa'ea in het IJanomm&r te -huis, waarin
?wiaiter in -de Heraldiek, van A. A. Vo
?«au 'Oyien, & laatste .plaats bsfclesdt.
Ite afbeeldingen, die alle ?op .het ijs-'
'maak betrekking ihebbea, de portretten
schaatseaiijjd&Bg -en de jplaa-t: De .reikende
.ziikant door H. A. G. -Dekker, zijsa
uitgevoerd, ~ -en .-alles te .samen maakt-^
No. tot een geheel, waarvan redaktie ^en uit
gever -eeo.'
Bij den Heer de firaaffi. ,te Haarlem zal ver
schijnen: Rusland -en het .Nihilisme -door H,
Wolfgang van der Meij,
Yan de woelingen in -BCTSIAND Icwamen ?%&£
heden slechts pai'tieele feiten tot, ons, dis wel
de misdrijv-en -der NIHIL-ISTKIN leerden
-kea:nein en de .maaferesslea, door «ie -i?8geeri.ng
genoraea to.t het bedwingen van de revolutio
naire partijen of .?het uitroeien van het onge
dierte' , doch een -algemeen -overzicht, van dies
strijd fru^e-hen de Tegeermg en -een deel
na aan het 'harte
als de oorzaken a~n die anat
stellmg, welke reeds 'Onder de regeering ip,aa
Nicolaas I, js. .eig-enlijk al onder Alexander,!
een aanvang aiam, doch alleen in .de laatsïgs
jaren grootere proportien kreeg, bleven ;®as
?tot heden -ontbreken.
Wel kon 'men in.&^^e^an
R&vw des .De<u3> mondes, en
schau, ,veraea3.en, -dai de- -ooraafcen
moesten worden in tijdperken, welke
tegenwoordige moment van den toe.-;t-md
halve eeuw of langer vooral' waren e
j
dcch hiei-mede wei'den %y niet wijaer, diegeea
twijfela&ktig iw, of -d-e nihilistische partij,
niet vervvard
Usche partij,
moet
door
woraen met de
de regeering
2ïTforden, of wel, dat de maatregelen
ho-op, zullen voeren, £co kwam mij voor,
OBITISCH osasESKOEK DEZER OOEZAKKN,
en bevattelyk omschreven, zoowel al* een be
knopt overzicht van de terechtstellingen es
de rechterlijke verhooren, voor velen niet 'va
belang ontbloot zfi'jt zijn.11
Aldus het prospekfus.
Het werk zal verschijnen in 6 afl.. tegem
50 centa het stuk.
Dr. A. P. FoKKERjhoogleeraar te Groningers,
leeft een brochure uitgegeven, getiteld 92>&
proüfutie-Jcwestic in de Tweede Kamer «
voor da opeiibarnmeemng. (Haarlem, De Et-ras
Bohn). De verklaring van den Miaiatass
van Justitie, dat- naar zijne opvatting, de
IQeele-guaestie, de hygiënische behoorde
teomrheerschen," doet'bij den heer Fokker de vress
ontstaan, dat Z. Ex.,' eren als Ds. Pier?on vas.'
Zetten, tegen een verscherping van toezicht op
de prosfituées 2011 gekant zijn. De hoogleeraar
bestrijdt de houding van den minister, die aiA
i., op dogmatisch konventioneel siiandpuafc
plaatst, en verdedigt het door hem gewensckt*
verscherpte toezicht tegen de bescholdigiï^
als zou dat de' onzedelijkheid bevorderen. 2%
die in de prostitutie-kwestie belang stellen
->n hun aantal wordt steeds grooier snllaa
deze brochure zeker niet ongelezen laten.
Men herinnert zich de brochure A btot &m
the queens 'kead (een vlek op het hoofd -der
koningin, de keizerskroon van Indië),
den schrijver van - G-inx" Baby. Een
op deze geruchtmakende brochure is
liet zal heeten Ben ckanges the motto
Dïsraëli, verandert het opschrift) en
geïllustreerd door den teekenaar
Ook in Duitschland is eene Moli
re-vereesiging opgericht; de president is dr. Schweitaers
een dokter; met hem in het bestuur zijn d@
hh. Humbert, Lauii en Fritsche. Het
deel van de werken der vereeniging is
verschenen, het heet Molière Mus&ïim, 3am~
melwerk gur. fforderung des iudlums 'ihs
Dichters (Leip^ig: Thomas). Jaarlijks zal .de
vereenigitig drie bulletins uitgeven.
Als pièce de~yésïstance zaïin het eerstvol
gend nummer van Maemitian's M-agammg
verschijnen koning . Cetiwayo's eigen verhaal
van de geschiedenis van Zoeloeland en-das.
jongsteu oorlog. Het is uit hoogstdeszelfs eigent
koninklijken mond opgeteekend door den officier
die Zijne Majesteit naar Kaapstad geleidde^ -ia
eene reeks van gesprekken tjvêr da-t OH
De geschiedöm's van het -land wordt door o
te-verlag -bewaard -alleea oader -de k-oai-ag*
duna's, en schijnt tot heden nog niet i
betröawbarr9 bi-öii |> ?schrift gebracht l
Het verslag " van den 'oorlog kan litj!
zins partijdig zijn, n'aai* inïl-'ent &
is geen twiji'ei.
Het IJsnoiamer van JSigm Haard, uitgege
ven ten voordeele der noodlijdenden door den.
Watersnood. beantw00rdjt aan de verwachting
die men er van koesterde. De nederlaad'selie
dichters waren niet bijzonder scheutig. Ten
Kate schonk een woord ter eer& der barm
hartigheid, Beats- bleef' z-ya humoristisch-fet
getrouw in een boutade em dr. Sehaepm'an
--, dichtite, vier. kou>p,^&tten. Aan Nfedm-land1." DO
, ov,erig-e. zonen- van d'g-n afs-m^beng schitteren
i d-oor- hun afwezigheid.
| "W. P-: Wolters^ de.smaakvolle n=a vellist, sehreeF
, Op Glad IJsV'. Een.eenv-oudig, ui et .v e-r velen d
verhaaltje, doch, dafc vergel&fc-en. bjj hetgeen.,
- deze. schrijver, gewctan is. te geve^ wanneer hij
?s niet voor een^ ijsnumrae-r- werkt; onbeduidend
i nioet heeten,
; Belangwekkend is wat D. v* d. Kelleu-'van
| de N-arresledeii. vertelt, en. keurif van' vorm
| en.inhoud, het'-schilderachtigen-levendigp-ro'za
l van Jeromiuo de Vries in zijn-.?sehetsje:-Twintig
graden ondeivnul. Het ijs vermaak; in ^Frieslau d
| door WaliRgBijk§tra,zalm.evtjgeno8ggn gelezen
i worde.D. .Drie-Winters,, dc-or H*; C,. Rpgg.e/,; ;iets*
Daar zij-n er
land, die zich zoudeïi
keunea, ge@.ae fraasche, d
werken te hebbeüge'
zouden zich geen
ógettiige-H, dat aij n?
vïaamsche b
eke% S'óo
'd-ISfederYt~, &e aoéte
feeen eHgelseke
?ifraar diezelfde
ié«!Méfe, 'om te
vffwlijks wisten, d*t-^,ft>fc
* feéStoüdên, Hoeveel te ?gj
itz, Jfe-éWêf.feëu nö-ölüffëlèzéi
' -. f -- - *-J
dat er
natie
volk'
?
?>
..
Avonden worden Bij eeng
wrwant is. Onze houding tegenover
^'JOne vlaamsche letterkunde is meer d
ag De ITederlander vergeet te veel, dat
letterkunde, waawp hij, trotsch is
recht en die, waarvoor de Vlamingen m
"""" " ,/ " - S-^alwm,. eigBuïijk dezelfde is.
»:leUeren^ en die- der- Vlamingen' zijn V
is-het dan fliot1 TtTfiflT.- Ai^ schande' voöFli
enmeer
-VT -,_ , VIUI1J. OVIJCHJIJC VUU
Noorc^ederlan.ler,. daf- h!ij;het'scHoone,
er m zijn taal is voorfgebracht,. dooi-
ouschilligheid en lauwheid slechts ten deeleke
Wie
roep,
van
behalve onze letterkundigen van be
en nog een aeer enkele meer ren-nkt
met de werken
e. dichters? Wie vooral least er
-söhe-tijaschnffèn?' Welk noord»
nederlandsch tijdschrift - de goede niet te na
Wrok**.-- laafzföh- iets- gelegen liggen aam
hetgeen w de vlaamsehëletterkundig