Historisch Archief 1877-1940
N°. 152.
DE
AMSTEBDAMMEB, .WEEKBLAD YOÖE»NK»KBLAH».
LETTERZETTERS
vast werk begeerende en van de P.G. adres
«eercn zich niet franco brieven, onder letter
M. 1). niet opgave van verlangd loon aan n«t
Bureau van dit Blad.
STOOMVERWERIJ A AMtKSTI IUV(i.
CHEMISCHE'WASSCHERIJ
Een Stailsreizig?er<
bekend laet het va'.; van koloniale waren, kan
als zoodanig, onuikldelijk eene betrekking be
komen.
Men nJresseereu zich onder opgave van
ouderdom en woonplaats, onder lett. r. £?
Bureau de Amsterdammer, llokin 2.
Het BESTUUR der Vereeniging van den
H. VincenUus van Paulo, te Attmterdam,
ia voornemens op Vrijdag den ai Mei, de»
namiddags ten l ure, m het lokaal net l
aan het Rokin aldaar aan te besteden
lllit K AfflStSIdlE, ÏIJZELSTBUT. 53. «l wa« d
tteiei» Utón zwttóï ei SPUISTKHT h, m waai i
iteaer» idem TKtsiat wo:lu '"
Ion met
Een Not,Mhouten Antieke KAS I (krusspoot)
wet oud Torceleiuen Stel, alsmede een
aanzieuliike partij diverse Porceleinen Goederen,
by E. SEMEl^'S, Schilder te Oostwoud.
PIANINO.
les avonds ten 6'i uur en
Een zeer fraaie PIANINO, 7 Octaaf, in
Palisander knst met omementen, wordt voor
??£?!& te koop aangeboden. Het is een dei
Ink instrument zonder eenig gebrek. Te U
vracen onder Letter L, by de Boekhandelaars
M. SCUOOSEVELD & Zn .Beursstraat, alhier.
m het lokaal van bet -Kon. ?..-.-;,-.-,;?' ~ï
nootschap ?NATURA ARTIS MAGISTRA' m de
Plantage. fe^lV'^},
MAATSCHAPPIJ
TOT -?
i der Bouwkunst, i, *
De Ams<cr«l»uisclte
VOORSCHOTBANK,
Blauwbarjcwal 7,
verleent VOORSCHOT op EFFECTEN en
n ie oesteuc»; iHANUELSARTlKKLEN w«lke zouder
voor. v«n «ie Seh«-^^E^kÏÏSwnfot5i.«.!
VB t ?*(*(* f C*m*? **?! V».* D «..*.. 4-ViAMd 4
¥\PtCll
vutterwyzer»- m» wumje ,
aan de St ndliomlrrskade
te Amsterdam.
De Bestekken zyn op franco aanvrage i\
? verkrijgbaar by den Boekhandelaar
S. DE HAAS l'aleisstraat te Arasterdam,
liggen wet de Teekeningon ter inzage in
T A A R 14e* Vosje en ten Kantore des Bouwmeesters
A. C. BLEIJS, O.Z. Voorburgwal 220, by-wien
bekomeu van
van Reute, thans 3 pCt.
uur, voormiddags.
M U
en
NégligéT S E
Huideustraat i.
J. O. YA>T ECK
HET KANTOOR
VAX
OMVÏEH & Co,
Wijnbnndeliircn, Amsterdam,
is verplaats! van de Heerengracht S S 8,
ÜAAB PÊ
Korte Prinsengracht No, 30.
~ GEELS & Oor
72. Warmoesstraat, 72.
De bcite kwaliteiten van KOFFtj, THEE
en SÜIKKB, tot de laagste prijzen. Laten
dageljjks hoorcn en bezorgen aan huis, zon
der prijsverhnoging.
Bevelen thans aan, hunne zwarte Thee
van / 1.? i /" 1.25 per 1/3 Kg.
~ STAT DRIEMAN,
NIEL-WÉJiUIJK, 111. AMSTERDAM.
Passcmeutcrlëu.
F A BR IJ K ]Jf AG AZIJN
Muziekfeest
MAATSCHAPPIJ
voor den Werkenden Stand
Afdeeling: STRAATREINIGING.
Het BESTUUR neemt de vryheid den Inge
zetenen van Amsterdam te berichten, dat ae
Maatschappij zich belast met het S C H O O
NHOUD E Vf DER GOTEN EN STRATEN
voor hunne woningen, tegen eene geringe ver
goeding.
Deze Inrichting bestaat sedert een aantal
jaren en is opgericht met het doel om een
root aantal behocftigen werk te verschaffen.
jjoor deelneming bevordert uien niet alleen
eene geAvenschte reinheid, maar werkt men ook
mede tot een waarlijk nuttige zaak.
Nadere iuformatiün worden dagelijks ver
strekt aan het KANTOOR der Afdeeling Straat
reiniging, O. 'L. Voorburgwal bij het V
redenburgerst'eegje No. 3.
liet Bestuur:
DE KASVEREENIGING,
Heerengraclit te«,
ONTVAN8T GELDEN ft DEPOSITO
tot de volgende rente:
zoinkr voorafgaande opvraging. l'A pCt.
met één dag vooraf opvr.igeus. . 2 ,
? tien diigen - ? . . 2'/i ?
voor 2 u 3 maanden fixo 2Vs ,
Tevens belast zy zich met het
I.\ BEWARING SEMEN VAN W'AAK DEK.
Ken en nnder volgens Reglementen, aan het
Kantoor verkrijgbaar.'
AUSTEIIDAJI, Mei 1880. DJB DIRECTIE.
TE
bij gelegenheid van het lOjarig bestaan der Orkest-Vereeniging.
op 29 en 30 Mei 1880,
in de Muziekzaal van de Sociëteit ?Vereeniging/'
Feest-Direcleur: de Heer W. ROBKRT.
VAN
Theologische boeken,
(een gedeelte der bibliotheek van
Prof. Dr. P. HOFSTEDE DE yRDOT.)
86?20 Mei door J. L. DEIJERS -te Utrecht
Do Catalogus is op franco aanvraag gratis
verkrijgbaar.
der Maatschappij.
President.
J. H. LKLIVIA.X,
r. MKiJBOon
Secret.
der afdeeling,
President.
P. II. STAHH,
f. C. v. d.
Secret.
HORLOGES.
Opening TUB het Magazijn van Horloges,
Pendules en Klokken, op den Singel bij de
iHcillfenwcg No. 429.
Jb. EtitiERAAS Jr.
Aardappelen.
e soort HAMBURGER BLANKE / 6.?.
SAKSERS > 4.75.
> BERLINER ROODE > 4.25.
JAMMEN van ? 2.50 tot > 5.50.
H VIS.
Leliestraat 88. V. &OOZEN.
OUDPAPIER.
Qpgcricht 1804.
ALLERHOOteBTE FRIJZES.
MAC H1XAI.B
.Mej. WILHELMINA GIPS
JVLcvr* P. ... * f .
Sopraan, uit
DINERS! SOUPERS! HUISELIJKE FEESTEN!
Soo "kende VHAMlPAWXK Heden wjj steeds aan per ongmeele n
r>_?f T
LEAXDERbHLEGEL-(Eerê.Lid)
Piano
,
Haarlem.
VOOB
Meubelen, Oeciratiën, Modes.
GBAHAIU BROOD.
Wed. J. DE JONGE, O.Z. Voorburgwal 22.
BRANDSPIRITUS, i
nr n± lPER LITER. ? Verkrijgbaar aan de
3S Kt Chemisch Techa. Fabriek.
UU UU \Egftaittiet-fgt'acht SS
Wei C. A. ROOSEBOOM,
Binnen-Amstcl, 140,
HEEFT VOORHANDEN
Mineraal Water
uit alle bekende bronnen, vulling 1880
He, Koor
Feest-Cantate.
Symphome No. 5
Dié Kreuzfahrer
***
P B O G R A M M A.
EEKSTE PAG.
. L!' vB BEETHOVEN'.
HE. J. G. DE HEEMERE.
M A« A ZIJN A fcA VILKE-DE FA»IS,
LEIDSCHESTRAAT 11-13-15.
Opnieuw ontvangen eene belangrijke collectie MANTELS in SICILIENNE,
SATIN, RIPS en CACHEMIRE, alsmede smaakvolle COSTUMES.
TWEEDE DAG, Kuustenaai-s-tom-ert.
Koor (No
Afprewissel
R. vo:$ ZÜR "
den Componist.
Viiuci ACiujuj5 ¥«« **»*?? w»»r??-? TTaTCrHï*T
lelfmefvo&Aten der'SÓlisien:MV'^K, IPg*'J- 'JOACHIM
IluHLEN, Em. BLAUWAERT en LEAtfUER 5CELEGEL.
BEPALINGEN.
Doorloopende kaarten voor de algemeene repetitie» en uitvoeringen zijn verkrtebaa_
,«i Vuaialinüf VftTl. ?«??«-*????' .????**/
Onzo thans
... t» jaar
oo DOKenae »/«mim.iv»«r fm.'vnam «j u«m.-»» -u -«>.«>.? r-- ongmeele nian , innom
2/1 Fl. ? SW.5O of 24/2 Fl. / 94.?, met alle kosten franco door Nederland.
(7193Y VEKÜVBIf <Sï Co.. Heerengracht, 227, Amsterdam,
\ / ' ?
J. A. TOGNACCA & F. GOSSA.
E 14O H..»L,TEnSTI»4AT lioek Rozenl>ooinrteegi E «4O.
Ontvangen een prachtige C ollec tie van de nieuwste Vergulden,
Itlarmeren en Broazcu PEIlfPlJlJËS en
teeen betaling van. . . .
Idem alleen voor de beide uitvoeringen
4.?
2.?
HAVEN-STOOMBOOTDIEN
Vrijdag 14 Mei 1880 geopend
den Lijn; ROKIN bij de DAM?SCHOLLENBEUG.
STATIONS:
luem aiiccu YUUI **« «&«*»- »?«,??.~0? - -
::;;;;.;:; u tssa^.isisió^n^^^Ms,^^
[BIERBROUWERIJ ? SCHOLLEXBRUG^
bet ROKIN b;d DAM, voorloopig iedere 12 minuten, van 'a morgens 7>/a uur
uur. ?? '
_ Vertrek va'
n KeoningsTraat,UKot!'3sCBdTe" zich'mêrde'zörg "voo7het bespreken dier nan-jtot 's avonds !
'" ^»'»"t HOTEL FUNCKLER te SI.'B uur, u ?4! Vertrek van SCIIOLLENBRUG, voorloopig iedere 12 minuten van 's morgens 8 uur tot
,11 _?.???i^ ?/./,» OR T«(>i «in Hen 'a avonds 8 uur. .
plaatsen belast.
Yraclit voor ieder Irajec* ISVü cen«i.
Ka afloopTanhet Concert op den «««en il»sz!>leenex<r»THEI»' naar Arasterdam loopen. Abonnealentskaarten zijn verkrijgbaar in de Kiosken, by de Heeren _BLIKMAN &
SAR^ Zoverder AANPLAPKB,LLET en TEKSTBOEKJE dat j 25 Cents te verkrijgen is «TOMO^.Ita^a^^JAiaiS^^ Rokm, J. J. WIJCUERS, Ouden Leliestraat
de Boekhandelaren MET & MEYLINK, Lange Begijnestraat, te Haarlem^
IwIklUö. IXOKID, IkiJlJJ^liiiUAll UAlViUO IX wv.,
jen ten Kantore der Directie Heerengracht 134.
The Singer Manufacturing Company, New-York,
Alle vroegere J«reu»verscl»aduwd I
356,433 OTigineele Siuger Naaimachines
iu 1*»S verfeoclit of ougeveer
1000 Machines per Dag,
9S,*ftO inéér dan lii 1899.
-K SINGÈR MANÜFACTÜRING WP^Y*'^
de volmaking harer machines gewerkt eü levert door het gebruik harer voortre^jke machmenon een zoo ^ ^ =est Ongcveer ?rie
' ven - der.oto. de ahnck voortekomen
u*
'-f*bevindcn zich S gebruik doch desniettegenstaande neemt de omzet voortdurendLm
li 13 V t* l 1O Ci«J " \j\jt-JVf «MQ-W r v T*-, ?? ?- ? -v
leiemuuii «yu alïeeii uit deze fabriek voortgekomen
cijfers blijkt. Slechts door de deugdzaamheid,
voln; in elk opzicht is de kwaliteit der ^ echte Singer
ook de 1
«5 Haloer straat.
JJJ ^f 1_-f^'l_-l_l'f \*^ ^»W. ? ? -? ? *. .- ,?
iiniRTiniiflinff als het handwerksgebruik voortreffelijke machines voor iedereen mogelijk te maken, .we»
. ^ oSSÖJè m^van alle systemen in betaling genomen. Onderricht wordt graüs verstrekt,
Het Genèi-aal-Dénèt voor het Koningrijk der tfedeilanden:
? ? __ ? * ' ' - "YX *?%! v^k-i^fifitf W<B Cft'rf"
\A]flSTEjRDAJtf» jMiwiwCjr.BiTititt'
Verdere Depots in Nederland:
AK^IHKw, Rynstraat, 81. _
BR£1>A. E,ana?ebrtig;stceg, 8.
1» WHdstraat» **? ? ? . + e
-'-"?1AOJÈ. veencstraat, 8.
f, \ Ischmarkt, * *
ZÈSSliRSüaKEszKaJSfaf*.
rEEUWABOEIIf, 8t. Jacolistraat, 99.
?HAA«mj£ËI£& WS£8S!% IT
Hczelstraat, ?
Ul, Hoogstraat, 846
TILBUHC-, Comedicstraatioee
T, Vooratraot, 415
, Melkiuarkt, 25.
Slechts echt
« volle firma 9The Singer Mrmufacturing Co.,» dragen en van een Certificaat (Bewijs van oorsprong) begeleid sjjr
" aangebodene naaimachines zijn nagemaakt.
Staomdrakkirij EtLBRMAN HAHBS k Co.
STERDAMMER.
1880>
WEEKBLAD VOOR
Vertckjjni Menu. Zondagoektend.
Uitg«rer>: ELLBBMAN, HABIfS ft O*.
Kkntoor: Rokin. 2.
ZONDAG 23 MEI.
Aboaaement per 3/m. . . < 00 Cti. fr. p.p. 75 Cto.
Aftonderlgke Nummert 5 >
Adrertenttóu per regel 15 >
INHOUD
_ESE BILLIJK KIESSTELSEL. - STAAT.
KTTNDia OVBHZICHT, ? FEÜILLETOS: ?EEN
PHILABTBOPISCHEINBICHTIHO.door Justn»
van Hauik Junior ? QEKBKHTEZAKE1T:
uit de MaaxaUd. ? uit d» Hofitad. door
3. A. de Bergh ? KUWST:, Het Nederlandsen
Tooneel." ? De Heiningen. ? Nederlandsche
Toonkunstenaarg-Vereeniging. ?
LETTERKUKDE: Charles Boissevtun. Onder de
kastanjehoornen, door H- Wijt, enz. ? De Vlieger, door
G. Waalner. ? Do ?goud- en zilver-tentoon
stelling." door J. B. de Kruijff. ? Nederlandsen
Aardrijkskundig Genootschap, door J. O. F. ?
Iets over Vlaamsen» beweging, door Melchior.?
STATISTISCHE Elf INDÜSTRIEELE
MEDEDELINOES. ?ALLERLEI.- INGEZONDEN:
Het Meininger Hoftheftter. ? Het Station
te Leiden, door T. Sanders. ? OVBBZICHT
VAN DE EF7EKTENMARKT. ?
HandelBoverricht der Week. ? Veilingen. ? Burgerlijke
Stand. ? T« hnur lijnde woningen ? ADVER
TENTIES: Schouwburgen enz
Een billijk kiesstelsel.
Hebben wij in ons vorig hoofdartikel het
distriktenstelsel in 't algemeen verdedigd, het
onmisbaar verklaard om tot een gewenscbte
Tolkavertegenwoordiging te geraken, bet is vol
strekt onze meening niet dat het bestaande
behouden moet worden.
Integendeel, we hebben gewichtige beden
kingen daartegen.
Drieerlei beweegreden leidt ons er toe op
verandering aan te dringen.
lo. het heerschend distriktenstelael is onlo
gisch.
Zoolang er geen algemeen stemrecht be
staat ? en zolfs nog als dat bestaat, ? wordt
de natie ten opzichte van het kiesrecht
onder«cb.ei.len in tweeerlei soort Van burgere:
otttnondigcn en mondigen. De eersten moeten zwij
gen, de laatsten mogen hun stem uitbrengen.
Zullen nu de mondigen met elkander de
? ~ -?
als gevolg van het onlogisch karakter dat het
draagt, waardoor de» eenon kiezer dubbel zoo
veel macht gegeven wordt als den andere,
maar .bovenal omdat men naar welgevallen
enkelvoudige en veelvoudige d'att'&t6n aannam.
Dit heeft ten gevolge, dat b. v. een Amster
dammer, die tot de staatkundige richting der
meerderheid behoort, zeven maal zooveel in
vloed kan uitoefenen op de samenstelling der
Staten-Generaal, als een stembevoegd burger
van Groningen. ? Aangezien de stemmen der
minderheid niet tot hun recht komen, heeft
amstei'damsch liberaal dientengevolge de
zekerheid, dat hij elke 4- jaar 'l,, deel van de
gebeele volksvertegenwoordiging mag helpen
verkiezen, terwijl een klerikale Amsterdammer
zijn geheele leven laag toet zijn stemrecht niets
kan uitrichten en een Groninger der' meerder
heid hoogstens '/?* deel der Staten-Generaal
kan helpen afvaardigen.
Men heeft hier voorbijgezien, zegt de heer
Olivier te recht: ?dat het de stemmers ? de
personen der kiesgerechtigden ? zijn moeten,
die hun meening'openbaren en kiezen en niet
de twee of drie, vier of vijf, zes of teven
stommen va» denzelfden persoon,"
Dit onlogische, onbillijke distriktenstelsel is
tevens ondoelmatig, omdat men het tot het
eenig middel heeft verheven, waardoor het
resultaat der verkiezingen wordt bepaald.
Doel der verkiezing is een vertegenwoordi
ging te verkrijgen, die de geest en overtuiging
der natie weerspiegelt, zoo getrouw mogelyk.
liet distriktenstelsel op zich zelf kan nooit
meer gevtn dan de wetenschap, welke partt/
m elk distrikt de meerderheid vormt. In de
keus, die het gevolg is van dutriktsverkieziut;,
weerspiegelt zich niet de verhouding, waarin
de verschillende politieke richtingen, naar de
getalsterkte hunner aanhang, in een distrikt
voorkomen. Daar de uitslag bepaald wordt
volstrekte meerderheid kan slechts één
'innende zijn. En
?v
anaar
party- of een coalitie ?' de
A ' "'
niet naar een bepaald aantal zielen, maar naar
liet aantal kiezen;
2o. de distrikten dienen allen even groot
te zyn ;
3o. de uitslag van de diatriktsiteruming mag
niet beschouwd worden als de einduitslag der
verkiezing, maar moet met den uitslag der
gezamcntlijke distriktsverkiezingen medewer
ken ora het resultaat der stemmingen vast
te stellen.
Nederland heeft voor de vier mülioen zielen
90 afgevaardigden te benoemen.
Het aantal kiezers bedraagt bv. 180,000.
Het kieedistrikt wordt bepaald naar bet ge
tal, van 2000 kiezers ? of gelijke veelvouden
daarvan.
De stemming geschiedt volkomen op dezelfde
wy's als thans.
Ieder die zich kandidaat stelt heeft, om in
aanmerking te kunnen komen, ssijn besluit daar
toe, met vermelding van de party, waartoe hy
wenscht gerekend te worden, op te gevt-n aan
de Regeering, 14 dagen vóór den dag der stem
ming.
De Regeering verschaft tijdig een volledige
lijst der kandidaten met vermelding hunner
staatkundige richting aan de verschillende ge
meentebesturen.
Elk gemeentebestuur publiceert 7 dagen vóór
den dag der stemming een volledige lijst van
kandidaten, met opgave of zij zich zelf kan
didaat gesteld hebben, of door kieskollege's
en zoo ja, door welke, of door personen die
geen vereeniging uitmaken, kandidaat gesteld
zyn.
De kiezen aldus in de gelegenheid gesteld
den kandidaat te kiezen, dien zy begeeren, zyn
volkomen vrij.
Na den dag der stemming wordt op gelijke
wy's als tot dusverre geschiedt, den uitslag der
stemming opgemaakt.
Doch deze uitslag is niet de einduitslag. De
resultaten, die de verschillende stemmingen op<
meerderheid der overgeschoten stemmen inde
verschillende groepen.
Hebben de radikale kandidaten zich tevens
als geadv. liberaal opgegeven, dan kunnen de
voor deze partij overschietende steromen met
die der geav. liberalen gerekend worden en
is degene, die de meeste stemmen onder een
van beide groepen verkreeg, als verkozen te
beschouwen. Vormen de drie eerste richtingen
o samen een groep, wat het geval kan zijn,
alp de kandidaten, bij de opgave hunner richting
zich noemen: liberaal ? (radikaal)
liberaal ? (geavanceerd)
liberaal ? (gematigd) of liberaal
zonder eenige toevoeging, dan kan aan het
eind met de overschietende stemmen gehan
deld worden als behoorden zy tot één onver
deelde party. En even zoo handelt men met het
overschot der stemmen van de andere lager op
de IJjst voorkomende richtingen. De
ultramontanen kunnen zich met de anti-revolntionairen
of met de liberaal-katholieken en de
liberaalkatholieken met de konservatieven- of liberalen
verbinden, opdat de overschietend^ stemmen
aan deze of gene lichting ten goede komen.
Ij er bij het bovenstaande lijstje van zulk. een
kombinutie geen sprake, dan behooreu, naar
meerderheid van stemmen, in dit geval de
radikalen, en de konservatieven beiden een der nog
te verkiezen personen in hun richting aange
wezen te zien en zal men tusschende gema
tigd-liberalen, de ultramomtanen en de anti'
revolutionairen, aan wie het toeval hier een
gelijk overschot van stemmen gaf, door het
lot dienen te beslissen.
Langs dezen weg zal men tot een parlement
geraken, waarvan Burke's woord geldt: lts
virtue, spirit and essence consisU in iU being
the expreas image of the feelings of the nation
(Wordt vervolgd.)
wen zyn volgelingen moed heeft ingesproken
en tevens zyn besluit te kennen gegeven om
zich al* leidsman der kon*ervat:e,en terug te
trekken.
Over Gladstone's verontschuldigingen aan het
adres van keizer Fraai Jozef rees Been nieuw
licht; daarentegen vond het gerucht, dat bet
Ministerie zekere dwangmaatregelen op Ierland
zou toepassen, stellige tegenspraak. Veeleer
denkt het- kabinet er aan, het ongelukkige
tiland op gelijken voet met Engeland en Schot
and te behandelen. Als een der eerate
wetsroordrachten, die het parlement: te wachten
leeft, wordt in de pas uitgesproken vredelie
vende troonrede een hervorming van het kies
recht genoemd. Dientengevolge zou bet aantal
tiezers in de Borougha worden uitgebreid. Ook
moet een herziening der jachtwet spoedig in
behandeling komen. Over het buitenland spreekt
de troonrede zeer vriendelijk, alleen Turktie
ontvangt er een waarschuwing in. Naar vrede
met Afghanistan zal gestreefd worden en de
onafhankebjkeid van dien staat zal Engeland!
wensen zgn. Is het waar dat Abdul Rahman
zyn leger ontbonden heeft en vriend-chappa
gezind H, dan kan het einde van den '
werkelijk tegemoet worden gezien.
Verder blijft Granville's circulaire en het
antwoord daarop door de Porte gegeven, de
aandacht trekken. De mogendheden hebben een
stellig antwoord van Turkije geeischt op de
vraag of het bereid was het aan Montenegro
uit te loveren grondgebied op nkuw te bezet
ten om het daarna nogmaals arte staan. De
Porte, die een verklaarbaren afkeer koestert
van stellige antwoorden, gaf de Mogendheden
den raael een internationale kommissie van
onderzoek te benoemen. De Mogendheden wil
len zich hiertoe niet laten verleiden en namen
met deze uitvlucht geen genoegen. Thans
heet het, dat men vai de Porte zal vorderen,
dat zy' een cordon om de te bezetten deelen
zal trekken, opdat de Albaneezen niet de ge
legenheid hebben door hun troepen du
Mont^negrynen tegen te honden. Bovendien
schyneu de goede dagen van Turkije geteld te
lijn. Frankiyk zon, zoo bericht men, het
initiatief nemen om een internationale kom
missie aan den sultan op te dringen, die toezicht
moet uitoefenen op de in Tnrky'e in te voeren
OkOteit-vniiunxt vo»»ie-jii','1*H«u uauovïfr ? Ook
b? de verdeoling van het land in kiesdistrikten
uitsluitend op de mondigen gelet te worden.
Men deed dat echter niet.
Art. 77 der Grondwet lui it: ?Het getal van
de leden der Tweede Kamer wordt bepaald
naar de bevolking, voor ieder 45,000 één;" m.
a. w: telt Nederland 4,000,000 zielen, dan zul
len er 90 afgevaardigden moeten zijn, d. i. voor
ieder 45,000 één. . ?
Daaruit behoefde natuurlijk volstrekt niet te
volgen, dat elke 45,000 zielen of de veelvouden
vaiT dat getal een afzonderhjk kicsdistrikt
zouden vormen.
Men vatte art. 77 echter in. dien zm op:
vergat b« het vaststellen der distrikten geheel,
dat men de burgers in mondigen en
onmöndigen had onderscheiden en kwam zoo tot
een regeling, waarbij b. v. 500 kiezers te A.
te zamsn evenveel recht verkregen als 1000
kiezers te D. M. a. w. door bij het vormen
der kiesdUtrikten het zielental tot grondslag
der verdeeling te leggen, verklaarde men den
eenc mondige mondiger dan den ander. In
het eéne distrikt schonk men dus iemand eens
zooveel invloed op dé verkiezing van een af
gevaardigde als in het andere.
2o. Dit heerschend onlogisch distriktenstel
sel is tevens onbillijk. ? Onbillijk niet alleen
spiegeling wezen van een aantal partijen
tegelük of van de getalsterkte der aanhangers
dier partijen in het distrikt.
Tot de wetenschap hoe de partyen, niet in
een enkel distrikt, maar in het geheele land
zich tot elkander verhouden, wat getalsterkte
betreft, kan men alleen geraken, wanneer men
de stemmen op elke partij afzonderlijk uit
gebracht, in al de distrikten te zamen, by
elkander telt. .
Zyn er b. v. 30,000 stemmen op liberalen,
20,000 op konservatieven, 15,000 op
ultramontanen enz. enz. uitgebracht, dan mo»t, zal de
Volksvertegenwoordiging een getrouw beeld
van den geest des volks zy'n; zij ook naar die
evenredigheid worden samengesteld; dat is het
doel der verkiezingen, en het distriktenstelsel
zooals dat thans onbeperkt en in heoge mate
gebrekkig ingericht heencht, maakt dat doel
onmogelijk, aangezien bet zelf, in plaats van
één der middelen te zyn, het cenige middel is,
waardoor .men het resultaat wenscht te be
reiken.
Wil men deze fouten met haar verdere ge
volgen opheffen, dan behoort men het dis
trictenstelsel te wijzigen, en wel, na^r het ons
voorkomt in dier voege:
lo. de distrikton moeten gevormd worden,
..«.. m, , ?? . -"?
verrekend, naar meerderheid van stemmen en
met inachtneming van den regel dat de stem
men in verschillende distrikten pp een kandi
daat uitgebracht, bij elkander worden gevoegd.
Nu worden opgeteld de stemmen die op de
verschillende kandidaten, welke tot dezelfde
richting behoóren, zy'n uitgebracht b. v.:
?temmen.
op verschil), radikulcn te um«n uitgebr, 5,000
gear. liberalen
gematigd ?
liberaal-katholieken
üUram^utanen
antirevolatiqnaren.
20,000
30,000
5,000
13,000
23,000
30,000
Verkozen zullen dan zijn'
FEUILLETON.
Eeo Pliilantropische Inrichtins;.
Amuterdamsohe Schets '
DOOft
Justus van Haurik Junior,
Wanneer meu Jon moed heeft om in dit
seizoen s'morjïcna vroeg het, warme _bed te
verlaten en den gtiren noordoostenwind, die
hier van 't jaar do liefelijke Jleikoelte voorstelt,
durft trotséeren, kan men in de ochtenduren
dingen waarnemen en opmerkingen maken, die
vóór een Amsterdammer niet van belang ont
bloot zyn. Trek dus uw demi-saison aan, gij
die.lust hebt mij .te volgeu op één
morgenwandeling. ,",,',
Zet uw kraag op en steek de handen m uw
jaszakken, want we zijn ? - '
?lm wunderEchönen Monat Mai,
Wenn alle Knospen springen.
De Dnitscho poëet, die zoo liefelijk de Mei
maand bezong, is zeker nooit in Holland ge
weest, want ongetwijfeld zou zijn dichtvuur
daar bekoeld zyn, door den adem des wmds en
even alt wy', zou by den meimorgen hebben
begroet met een: ? ,
?Brrr! wat ia 't weer guur en winderig, vuoral
bier op de Slijpsteenen."
Wc zy'n zonder dat ge 't gemerkt hebt op
dat gedeelte van de Prmi Hendrikkade
gékoMen, dat door de spraakmakende gemeente
nog steeds met den naam van de ?Sly'psteenen "
wordt aangeduid.
?Morgenstond heeft goud in den mond,"
luidt het welbekende spreekwoord.
.Wij zyn d«or 't barre lenteweer niet poëtisch
genoeg gestemd om 't goud te zoeken in
Phoebus' stralen die de nevelen van den nacht
verdrijvend, nu eens met gloeieaJ goud dan
weer met karmozijnon gloed, de .wolken aan
den horizont kleuren ? neen! wy zoeken het
ditmaal in de vaten en emmers der melkboeren
die s'morgena vroeg van over 't IJ komen om
een gedeelte der amaterdamsche burgery van
verache melk te voorzien.
Blijf eens eenige oogenblikken met mij staan
kijken naarde talrijke melkschniten,.die door
stevige boeren geroeid, zooeven zyü aangekomen.
Een zestigtal karretjes, dooi- verschillende
eigenaars o ' *
soen, aan i.. _.,, ....... . . .,.
de zoete. lading die door Je inurktschuiteu
en de stoomboot wordt aangevoerd.
Plotseling ontstaat aan de stille kado een
grooto bedrijvigheid. Stoere, witliarige boeren
ip reien tusscheii het jsugdig
plantdo Slijpïteenen geplaatst, wacht op
Totaal
3 rajicalcu
11 gear. liberalen
21 jrera. ,
!ï koQservatierea
O lib. kathol.
l G uUramonUnen.
21 antirevolutiimairen
ZICHT.
De buitenlandsche staatkunde heeft in de
Pinksterweek -weinig nieuws opgeleverd. Om
trent Duitschland hadden de bladen bijna geen
mededeelingen te doen. De Rijksdag ging uit
een en de Landdag werd eerst Lasteren ge
opend. Belangrijk is de indiening van het ont
werp waarbij aan de Rsgeering de macht
wordt verleend naar welgevallen de Meiwetten
'e stellen. Me«
weK
Bulgarije en Oost- Runnlië's grondgebied vs*
stelt, mocht de goedkeuring van den Czaa.
wegdragen. ?
(roscben vertrok naar Konstantiaopel en
Musurus Pacba, de turksche gezant van het
engeliche hof werd naar zijn vaderland terug
geroepen. In hoeverre er verband bestaat
tusBchea dit laatste feit en Gladstone's
buitenland^che politiek zal weldra blijken.
Frankrijk zag den strijd over art. 9 der wet op
de vereeaigittgen eindigen met een nederlaag Van
den minister Lepere. Ofschoon na beraadslaging
in de kommissie en Kamer een eenigzins
gewijzigd artikel werd aangenomen, waarbij echter
toe te
vermoedt dat in het oog der liberalen de voorge-Uiët aan de politie de bevoegdheid werd ver
dragen bepalingen een te groote vrijheid a in Bis- j leend voor preventief op te treden, begreep de
marck zullen schenken, wieiii politiek jegens minister, dat zyn heengaan noodig was. In zijn
het Vatikaan zy niet vertrouwen, terwijl de [plaats werd beuoemd de ondersekretaris
Conklerikalen natuurlijk meer eischtu dan hun stans van de republikeiuscue unie.
wordt aangeboden.
Nopens Engeland viel ook niets bizonders
'te vermelden. Een paar verkiezingen werden
! gehouden en voorts een aantal meer bizpndere
bijeenkomsten, waaronder die van 43 iersche
afgevaardigden,zeker de belangrijkste is. Daar,0_..,_.0_. _.
toch werd besloten met 23 tegen 18 stemmen i voorgestelde wijzigingen geen genoegen en nu
Parnell de leiding der Home-Rule party op! organiseert de pers een bondgenootschap,
waarte dragen. Trouwens men wist dat een vijf j toe de bladen van de meest verschillende
richTegen e«n ander wetsontwerp van Freycinet
wordt hevige oppositie door de dagbladpers
gevoerd. Dit ontwerp, dat de persvrijheid moet
regelen, werd door een kommissie, waarvan
Em. de Girardiu voorzitter was, onderzochten
gewijzigd. De minuter nam echter met die
Totial. . . 87
De drie nog te verkiezen afgevaardigden
zullen nu genomen moeten worden naar de
is aangebracht, ? en keert, torug met twee volle
emmers water, ? die eenige oogenblikken daar
na in melk.zi.jn getransformeerd.
Onophoudelijk dragon mannen en vrouwen,
emmers en vaten vol ? water?aan en zonder
tooverspreuk of wonder verandert al dit duin
water in melk van 10, 8, 7 óf 6 centen de kan.
?\Vaeter! Waetcr!'schreeuwen een paar boe
renjongens ieder mot een juk en twee emmers
voorzien. :
?Water! wie mot er nog water," roept een man
die een karretje duwt \vnnrop een groot vat
«n een zestal emmers tot, den rand toe gevuld,
staan te waggtilen.
Onwillekeurig beginnen wij te lachen, want
"t i§ grappig om do onbeschaamdheid te zien,
waarmede du OverijVcho bj ren zich van het
en twintigtal vurige Ieren zich om hem zonden
scharen ten einde in bet parlement den hope*
loozen strijd voor ten eigen vertegenwoordi
ging te voeren. Voorts verneemt men, dat
Beaconsfield in een vergadering van
getrouting toetreden, ten einde volledige persvrijheid
te verkrijgen.
In den Senaat werd bij tweede lezing de
zondagéwet afgeschaft; de zitting is daarna ge
ëindigd. . . ..-???'.
[ingsmiddel bedienen.
met korte blnuwe buizen en pantalons van aauleiigi
allerlei onbestemde kleurep,. spnngen aan wnl .'t ts gelukkig dut hun vaton van binnen
en tillen de .groote emmers vol melk, ak waren j licht azuur geverwd zijn dan steekt do melk
het veertjes, uit de schuiten: lu een oogwenk er toch altijd nog wit bij af," merkt iemand onzer
is de straat bezaaid mét melkemmers en vaten | glimlachend op.
? en luidsprekende menschan. ? . l Een der boeren ziet onzè^vrpolykheid
enboDe drukte neemt toe, want de eigenaars der
karretjes komen nader en helpen druk mede
om de melk over te gieten en ? te wasschen ?
want wat .men den liollandschen melkboer ook
ten laste moge leggen, onzindelijkheid zeker
niet, ? ten minste niet voor zoo verre 't de
melkwasscherij aangaat, daarbij spaart hij 't
water nooit.
;Jaepie i" roept een Overy'sche boer die bezig
is een groot vat melk in een paar kleinere over
te storten. . Jaepie! man ij'et toch niks te doen
venr 't oogenblik, gae jai ereis gauw nog een
paar vaetjes waeter veur me boelen, -r der ken
nog hiel goed wat bai."
?Nou! wat de dikkighoid angaet Klaes, dan
mocht je 't wel laeten, maer 't is mam zaek niet
jai mot 't weten."
?Uoor e'rai? Jaep! hou jai ie snaoter maer,
jai kiepert er.raikelik zoo veul in als ik..,."
Jaap is intusschea naar de waterleidingkraan
gegaan die zeker alleen ten vericve der melk
boeren dicht bij de ftanlegplaats der schuiten
teugen me gezaid, maer
toch 't lest", en hij knipt
grijpt ook best waarom we lachen, want terwijl
hij een emmer water op drie of vier emmers
melk Verdeelt voegt hy ons toe. É
?Jae! lach jai maer, ze hebben wel erais meer
water- en melkboer
dot's niks, wai lachen . f_
met de oogen als of hij zeggen wil, 'k ben zoo
dom niet als ik er uit zie. ....
?Kaik Piet daer is Krelis ook'1 vervolgt hij
eensktapstot een naast hem itaanden vakgenoot,
?hai kaikt nog zoiuig hoor l de keurmeesters
hebben ero beet ehad gisteren, lèlik hoor!"....
?Zoo en waermeü!" vraagt Piet.
?Wel nou, 'de stommert had bai 'm 'thois
brakwaeter in zen melk edaen."
?Wat 'n loeris, Jaenua! dat hait 'n mensch
toch gauw genogt eproefd! ,
,Nou hè! waervoor is de waeterleiding dan
hier emaekt. Wel map! ik kieper der coöveul
in aU 'k zelf maer wil, de keurmeesters doen
je niks, als je maer zorgt dat 't water zoiver
U en dat je.een V op je vasten zet," 1) antwoordt
Janus, terwijl hij met welgevallen zijn grootten
melkemmer, op het voor hem staande karretje
tilt, ? Nauwlijks staat alles in evenwicht of
onze vriend ziet een der mélkvaten van zijn
collega Kees in gevaar, want een groote slagers
hond» al snuffelend nadergekomen; Janna kan
het karretje niet loslaten maar schreeuwt
eensklaps.
?Akisss! Vort! Akis*s! SeldremeutKees! pas
op dien hond daer. .Jaeg 'm vort ? gauw, je
vaetje is loeg. ? Ulikstien 't is te laet ? zoo'n
rakken!!". Op 't gevaar af dut zijn em.mor het
t evenwicht verliest laat bij een hand'van 't
' karretje los en grijpt zya pet', die hij vol woede
naar den viervoetigen melkvervalscher slingert,
maar zonder gevolg, want doodbedaard én
kwispelitaartend, wandelt de hond tot in 't
plantsoentje en krabt daar vr ooi ij k de aarde
met zyn achterpooton omhoog.
Kees, die een eind vérder met een opkooper
beeft staan praten komt juist te laat om 't
feit te kannen verhinderen. Hy berust das jn
't gebeurde, zet de emmer op zijn karretje en
plaatst een anderen die een p:iar oude vetleeren
laarzen herbergt er naast Terwijl h\j de .derde
emmer er ook op zet denkt hij in stilte: 'n
biest is ook maer 'n biest, ?wat niet en weet
en deert niet". '
Met het bovenlijf voorover gebogen duwt
hy met kracht het kleine voertuig voort en
passeert een kameraad, die nog steeds bezig is
met 't verdunnen van zyn waar. Even staat
hy stil en zegt lachend: .
?Jai schaint er maer niet genogt van ta ken ne
kraigen. Deksels! Teun wat maek je ze blauw
't laikt 't firmement wel ?
?Nou, Kees ze mag ook maer 'n stoiver de
kan koeten 't is maer venr en godshoia. Met
de kerremelk mot 'k 't nog wel aers rooien,
daer kraig ik maer 2 centen veur.
?Zoo! nou dan zei ze ook niet venl beter
wezen, al* van de prutboeren! ? ajuus!" ?
Kees rijdt verder.
't Ia ons niet kwalijk te nemen, wanneer
wy die laatste uitdrukking niet recht verstaan.
Gelukkig is er een vriendelijke Amsterdam
mer, die ook vroeg wandelt, by de hand, om
ons uit te leggen wat ?Prutboeren" eigentlijk
z\jn. Wij luisteren aandachtig toe als hy' zegt:
Pardon! ?Ik hoor dé heeren zoo met elkaar pra
ten. Als de heere i 't willen zou ik ze daarom
trent kannen inlichten.
Gaarne Meneer!
?U moet dan weten heeren! dat: er boeren
zijn, 'die, als . de melk goedkoop is, wat ze
over honden, kamen en ah de boter er af is,
de karnemelk in groote kuipen bewaren tot
t yd «n wyle dat ze duurder wordt of zij ze noodig
hebben. Ze laten zoo'n kuip doodstil staan,
dan komt er een dik 'vel ? on, dat eerst wit
is, maar later groenachtig geel wordt door de
dikke pluimen schimmeC dié' er op groeien.
Begrypt n! juist die vliezige laag moet .er
opbig ven ; daardoor . bederft de karnemelk niet
geheel en al. Wanmeer ze nu later een groote
hoeveelheid er van noodig hebben, neme» ze
het vel van de kuip, gieten voorzichtig bet
water, dat boven op het bezinksel h af en
het overbly'veado noemen ze dan ?prut"."
We zyn reeds op 't punt, om onzen
vriendeljjken verslaggever te bedanken, maar hij
vervolgt: ?
-L)»t poedje (maakt alles behalve lekker,
meneeren! vies en bitterachtig, ? maar dat 't
n eróendal, de boer weet w raad mee; hy dget
*r versch water op, roert 't door mekaar, laat
't bezinken, giet 't wéér af en.herhaalt dit
bewerking eeoige malen; dat noemen ze was
schen, weet u! Is dat gedaan, dan wordt da
dikke brei tot den verlangden graad van vloei
baarheid gebracht, een beetje verache karne
melk er door heen, watgriezeltjes boter nit de
kam er bp voor 't gezicht en ? klaar is Kees!
Maar goeie kenners kunnen dadelyk proeven
dat 't melk van den prutboer is ? u begrijpt
wel, dat ze gewoonlijk naar de Godshuizen en
gestichten gaat, ze wordt daar toch meert
gekookt gebruikt. Een particulier, d e ze rauw
drinkt, zou er de smaak te gauw van beet
hebben, Uc zelf meneeren, ik ben een groote