Historisch Archief 1877-1940
N°. 156.
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD YOOt«NE»IlLAH D.
f 1000 SALARIS.
Zoo spoedig mogelyk, liefst dadelük.wonlt
gevraagd een bekwaam BOEKHOUDER, te
vens bekend met de Correspondentie in de Mo
derne Tulen, P. G.
Franco brieven met opgaaf van leeflqd en
vroeReren werkkring, onder lett. J, bjj den
Boekhandelaar F. GEKUTS, te lloorn. Goede
getuigschriften vereiechtrn.
Er biedt zich aan voor KOFFIEHUISBE
DIENDE of voor Leopwerk, iemand van
middelbaren leeftijd, P. G., van de beste ge
tuigen voorzien. Brieven franco, Letter P, U,
Rokin 2, Bureau de Awtstcrdamtner.
en Dame verlangt een JUFFROUW VAN
GEZELSCHAP, P. G., die bekwaam en
genegen ia te Koken en met behulp van
een schoonmaakster Huiswerk te verrichten.
Brieven franco, letter Z. aan de Boekh. J.
VAN BENTUM en ZOON, te Gouda.
STOOMVERWERIJ
EX
CHEMISCHE WASSCHEEIJ
TAS
Gekr.PALTHE.Ic Almelo.
Bs»5t U AzsterdaB, YIJZELSTRUT. 53, Tai waar de
tieteiei itdetei imtw ei SPUiSTlür K, m waar de
\ümi WoBiJJaï wo:iei
U. kül.M II, MUII,
AJ?I§TJE»DAM.
O. Z. "V o o r 1> u r (j w n l O 3 8.
Hoofd-Depót van allo natuurlijke
Huishouding behnlpxaam te zijn.
Brieven franco, lett. L G,
J. J. C. MUNK, te Haarlem.
den
0.59
Creuz. Moederlooge ... I l Kilo
AFPOLLIMS (natuurlük Tafelwater)
per heele en halve kruik . . 20 en 12 et
?en vraagt met primo Augustus e. k., in een RIJN- flfl MOF7FI Wl INFN
klein gelin to Hillegom, legen hooi loon, nljl1 ö" ?"VC.Ï.LL WIJKEN,
iMeene bekwame KEUKENMEID, P. G., van Deidesheimer, en Forster . per Flesch ?0.90
middelbaren leeftijd en van goede getulgschrif- Niersteiner , l. u
ten voorzien. Fr. brieven, onder lett. H M, bij Hochheimer . '
den Boekb. S. VAN HELDEN, Leidschestraat Bauenthaler .
15, te Amsterdam. Zeltiager . .
Branneberger
II
lili
tn vertehllleade Uleure»,
A. W. CiKOOTE.
H, A, DRIEMAN,
Prinsengracht bij de leidsel» Iruisstraat 514.
AMSTERDAM.
Pnasemeiiterlëii.
FABRIJK IflAOAZIJÜV
TOOB
Meubelen, Deciratiêp, Mades.
VKRlllISD:
J. J. CLAASEN Hzn?
ar o T A. a M s,
KAAR DE
Keizersgracht W de Leidschestraat 503.
Huishoudster.
Als zoodanig verlangt tegen Ang. of eerder
etne JUFFROUW, Wed., P. G., ruim 40 jaren,
1.35
1.70
1.10
1.40
tsing, hetzü tor geheole waarneming! BOO
a thans, of tot assistentie. Voor beiden deug
delijke bewijzen kunnende overleggen ook wat
de leiding en verzorging van Kinderen betreft.
Hare betrekking houdt door Huwelijk op te
de
bestaan. Franco brievenv lett. GW, b
Boekh. GEBRS. VAN DER HOEK, te Lei
CEELS d Co., Wnrmoesstraat, Amsterdaa.
Grossiers in alle soorten Koffie.
GEELS d Co., Warmoesstrant, Amsterdam.
Dagelyks versch gebrande Koffie.
Huishoudster.
Door toevallige omstandigheden bniten be
trekking geraakt, zoekt eene JUFFROUW,
Huishoudster, P. G., eene betrekking te Am
sterdam, om zoo spoedig mogelük of direct in
dienst te treden. Fr. brieven, lett. A B, Bu
reau der Amsterdammer, Rokin Z.
Brood-Depóthouders,
welke genegen zijn een net Artikel, 't welk
den Brood verkoop niet belemmert, te
Verkoopen, vervoegen zich met franco brieven,
No. 2005, aan SEIJFFARDT's Gentr.
Annoncen-Bnreau, te Amsterdam.
Wed. L. F. A. MULLER.
Singel b[j de Heisteeg 402.
Specialiteit van Damas
ten en Pellen
Tafelgoederen. ? ' i
BOEKVERKOOPINB,
. 16 JUNI en volgende dagen de 2e afdeoling /
der verzamelingen "A
GEELS ft Co , Warmoesstraat, Amsterdam.
Java, Ie soort 60 Ct., 2e roort 50 Cents.
GEELS ft Co., Warmoesstraat, Amsterdam.
Mocha »?!.?, Snrinaamsche 90 Ct.,
Preanger 80 Ct.
GEELS ft, Co., Warmoesstraat, Amsterdam.
Grossiers ia alle Theesoorten.
GEELS ft Co., Warmoesstraat, Amsterdam.
Zwarte The; / 1,25 f 1,50, geurig en
waterhoudend.
GEELS 4 Co., Warmoesstraaf, Amsterdam,
Grove zwarte Thee 75 Ct.,
pakken van 2'ï ons 37i/« Ct.
GEELS ft Co., Warmoesstrant, Amsterdam.
Stofthee f 1.25, ?.1.-, 60 Ct.,: ?_.
70 Ct., 60 Ct.
AANBESTEDIN8,
De Architect IJ. BIJVOETS Gz., te Amster
dam, zal namens zyn principaal op 94 Juni
a. s. des middags ten 12 ure, in het Hotel de
Oude G-raaf, in de Kal verstraat, aanbesteden:
Het bouwen van vier
HeereulinlKen op een terrein
gelegen aan de
§tadhouderskade tussclien de
Vondelstraat en
Vondelkade.
Het Bestek en de Teekeningen liggen ter
Visie in voornoemd Hotel, de Bestekken lijn
a ? 1.?per Exerapl. verkrijgbaar b« GEBROE
DERS KOSTER, Leliegracht, Amsterdam.
De Amaterdauische
VOORSCHOTBANK,
7,
verstrekt VOORSCHOT op EFFECTEN -«n
HANDELSARTIKELEN welke zonder voor
gaande kennisgeving, direct teruff te bekomen
z|jn; ontvangt GELDEN a DEPOSITO tegen
vergoeding van Rente, thans 3 pCt.
BRANDSPIRITUS,
35 Gt.
PER LITER. ?Verkrijgbaar aan de
Chemisch Teehn. Fabriek.
Kgel*ut1erigre.cht «S.
DE KASVEREENIOINB,
Heereugracbt HM»,
ONTVANGT BELDEN i DEPOSITO
tot da volgende rente:
tonder voorafgaande opvraging. Ift'pCt
met een dag vooraf opvragen*. .3 ?
? tien dagen , _ . . 2V« !
voor 2 a.3 maanden fixe 2"k !
Tevens belast z(j zich met het
IX BEWARING JiEJIEN VAN WAARDEN.
Een en ander volgens Reglementen, aan het
Kantoor verkrügbaar.
AMSTEJUJÜI, Juni 1880. DE DIItECTIH.
Commanditaire Vennootschap
LENS & BERGSMA.
Arnhem. Amsterdam.
Uitgifte der twee laatste Seriën, elk groot ?200,000.?
in het kapitaal der Vennootschap ad ? 2.000,000,?
rt-i -aBeheereildc Vennooten berichten dat zy iusclirjjvingen op bovengenoemde
Uitgifte zullen aannemen op 15 eil 16 Jliul a. s. ten hunnen kantoren te
Arnhem en te Amsterdam, alwaar Prospectussen en Insehrimnffsbilletten OD
aanvraag verkrijgbaar zjn. r
AKNHEM,
AMSTERDAM,
29 Mei 1880.
6RAHA11 BROOD.
(neniebenvoed*el<)
Wed. J. DE JONGE, 0. Z. Voorburgwal 22.
ONTVANGEN
eene party
ECHTE GEÏMPORTEERDE
PUIKE BOTER ? 11.50 per 10 KG. en,
«r 80 KG.; tweede soort / 10 per.
HOFSTEDE DE GROOT-VPPRDJ&A.
INHOUD: j
LETTERKUNDE.
De Catalogus is op franco aanvrage gratis
verkrijgbaar bjj J. L. BEIJERS te Utrecht. .
MAATSCHAPPIJ
80 KG. a
tuut bij DE RKEEK, Amersfoort.
eomp
niet bewijs van oorsprong,
in den prijs van f 19O.
FLORDEPINERA.
P,J,W,W«tTERSr
H AI, VJBHSTHAA TJE4O
tegenover het Hotel Adrian.
Hlede verkrijgbaar In de
Passage Roetemeijer, Amstelstraat 14.
waartoe de toegang vrij ü.
NOORD-ZTJID-HOLLANDSCHE
Hl
-MAATSCHAPPIJ,
Lijn: HAARLEM-LEIDEN.
?tsrtaten fjoedfekenrd by Ronlnklyk Be.lnit van Sf» Mei laao Ko. 4.
Maatschappelijk Kapitaal ? 8OO.OOO,
waarvan ? 16O.OOO bij de oprichting te geplaatst.
De Inschrijving op f 61O.OOO in AANDEELEN dezer Maatschappij wordt
opengesteld op WoCUS<l(t£ 16 en Donderdag If Juni ten Kantore van
DE ASSOCIATIE CASSA te Amsterdam
de HH. GÜEPIN & VAN DER VLÜGT , Haarïïm
LEZWIJN & EIGEMAN ! Leiden.
KEURENAER&..CO. ; >7S
MOSES EZECHIELS & ZONEN ! Rotterdam
NORBERT PELGRIMS " An"werpen
F. TRÜMPER & Co. J ^werpen.
alwaar Prospectussen en msohrjjvingsbilletten verkrijgbaar zijn.
'l
101
Bevordering der Bouwkunst.
Het Bestunr heeft de eer ter kennis te bren
gen van belanghebbenden, dat de Ontwerpen
op de PRkJSVRAGEK, in 1878 uitgeschre
ven, zijn gesteld in handen van eene
Commislie ter beoordeslinjr, bestaande uit de Heersn
H. W. VETH, C. VERMETS, K GÜQÜL, J.
H. LEL1MAN en N. REDEKER BISDOM.
Naar aanleiding van het rapport dier Com
missie wordt medegedeeld, dat alleen de na
volgende belooningen zijn toegekend, ah van de
Ie I*rU«vraagt ;
het Ontwerp gemerkt XÏXe Stede ten
volle bekroond met f 300 en hét Getuigschrift
der Maatschappij, vervaardiger de Heer H.
EVERS, tjjdelp te BRUSSEL;
het Ontwerp gemerkt JEo* eene Premie van
f 100 en het Getuigschrift der Maatschappij,
vervaardiger de Heer W. J. VDYK, t»
imeterdam;
WILIAMS&C
KALVERSTRAAT 55,
AMSTERDAM.
Specialiteiten lu bet leveren van
HEEREN- EN DAMES UITZETTEN
l BUNCKEL & ZONEN.
KA Lll]ltSTRAAT JT«.
Opnieuw ontvangen Amerikaansclie /AAGTAFELS van/12,
Engelsche Fransche en Dnftsche TAFEL- en DESSERT1NESSE1V.
Giftn-ije Geëmailleerde PANNEN, Chemisch onderzocht en
Certtficatenran onderzoek ter lezing,
VOOR
'tterdam;
en _ _ _ __ __»,
diger de Hëêr'E.'o'.T. TÖL'te'
van de 8e Prysvraair.l
hét Ontwerp gemerkt Leereaam eeno
Premie van f 25 en het Getuigschrift der Maat- '
schappij, vervaardiger de Heer F. W. IIESSE,
te Amsterdam.. ,? '
De inzenders der overige Oitwerpen gelieven
hunne stukken binnen 14 dagen te laten terne- w.
halen bfl de Heeren L. VAN BAKKENES & Co., «O,
Boekhandelaars, Heerengracbt by de
^ïplven«traat 276, te Amsterdam, tegen opgaaf van
hét kennelijk teeken hunner naambnefjes. '
Namens het Bestuur,
Amstei-dam, . C. MUIJSKEN, Voortitter.
9 Juni 1880. T. SANDERS, Secretaris.
9O DAMRAK 9O
Riest- en Mandenwerk. Kinderwa
gens in soorten. l
Groote sorteering, in fyn en grof Mande
werk, Rieten Meubelen, Tuinsieraden en Kamer
ornamenten. ''.' l
. Bestellingen, alsook Reparatiën worden op'
het soliedst vervaardigd. i
Fabriek n Magazijn nn H. MEKSEEIi.
DAMRAK 70, AMSTERDAM.
OU D P AP l E R.
E. Itlt AVOSH A.
]¥ieuwendJJk 81, Amsterdam*
Prijsnoteeringen aanvangende 5 April 1880.
2. Stofthee ? 1.10. No. ö. Sonchon ?1.30.
4. Congo r 1.10, No. 7. Pecco Souchon v 1,60.
Overige nummers volgens Prijscourant.
9O.
90.
De geïmporteerde Kist eekte ony MADEIRA houdt in: l* D Flaoons. Wfl verzen
den die a flS.&O franco door het geheele Kijk, waar geregelde correspondentie fe
VERVFEY & Co.,
Heerengracht 227, Amsterdam.
A. S T ALL.
Kalverstraat hoek Bagijohofsleeg.
GROOTE OPRUIMING
? ? VAN . ' ?
ZOMERMANTELS.
' alsmede van een groote partij .
JAPONSTOFFEN,
$o9 veel verminderde »rij»en.
A L'INDÉPENDANCE
BÖEIJEMSTRAAT 19.
Hoofd-Depot van de Union de Producteurs.
nn af/ K per Anlur, 60iCts. per Fleidi, 15 Cü. per Glit, Inloaiwi. l/t Jewk
k«r, 85 Ct., per Floch, 15 Cto. per Glu. ^ /»»«?
BRESTER £ C°.
Specialileilen in THEE m KOFFIE.
9O.
9O.
«pgerieht 1804.
PHIJZE1V.
Ml^EUAAL-WATER.
nlt alle bekende bronnen,
in versehe vulling voorhanden bij
Wed. O. A. BOOSEBOOM. Amstell38 en 140.
HADEIRA v«n ? -88 per an
POH» vin if ? 50 per «oker,
. 5, merk üninn'de Froluctenn urte blancïe, / 1.80 ~r FleMh SO Cti
?U* MoHn van ordiuin en fijne WIJKEN en tMXKVUSX.
PriJKonranten .yn op unvnge gratis vwkrygbiar. De levering gewhiëdt btnco su knU
«O Ccnls per Glas.
gj^ndag» na 4 uur
Muziekschool en Pianomagazp
van C* X*
GELDERSCHEKADE 79,
Eehig Agent van de beroemde Piano's E. ASCHERBERG, Dresden en E. SEILER, Liegnifz,
Prys ran de Ascherberg's Fianino f625, Tlengel f 900.
? ? ? Sciler's Pianino f 475, ^Vleugel f 700.
Certificaten van
RAPPOLDI, BRflLL, THERN, JOSEFFIJ, MARIJ KREB8
»TT I.IIVHCWII ??<? wnin s -vni»*«W| nr»r ri^iwwi) anubb. | nCnlli tlUOaVrrU
?n van de Directie der Stoomvsart-Maatschapplj ?NEDERLAND" liggen ter Inzage.
GEBRUIKTE PIANO'S WORDEND INjRUIL GENOMEN.
Stoomdrukker^ E1LERMAN, HAUES fe Ct.
A°. 1880,
DE AMSTERDAMMER.
WEEKBLAD VOOR
Vwwhjnt fcdéwm Zondagochtend.
Uitprm: ELLERMAN, HABMS ft 0>.
Kuitoor: Bokiu 2.
ZONDAG 20 JUNI.
Abonnement per S/nu ... 00 Cti. fr. p. p. 75 Ct».
A&onderlgke Nonnen 5 »
AdTerteutiin per regel 15 >
INHOUD
DE DRAHEWET. ? STAATIUTOIQ OVER
ZICHT ? FEUILLETON: ?DB AANVAL OF
DEN MOLEN," door Emüe Zola. ?
DEKEENTEZAKEN: Jhr. Klerck'e, verraening. ? uit de
M»«,>intAd, door Q. ?Vit ie Hofoüd. door J. A.
4* Berfh. ? KUNST: Muriekfee»t te Utrecht,
door H, V. enz. ? LETTERKUNDE: Iets li
teraire en iet» kuut-hlttoriegch, door Alb.
Th. ? De Roomsen-Katholieke Kerk in Neder
land, door F. Nippold, door W. O. van lianen,
enz, ? De ?goud- en xilver-tentoonatelling,"
door J. R. de Kruijff. ? Da Sophia-stiohting te
Boheveningen, door J. A. de B ergh.?
Negentiende?enwsche Ridderlijkheid. ? Gezondheldspolitie,
door een Conunis-voyagew. ? STATISTISCHE
EN INDUSTRIEELE MEDEDELINGEN. ? AL
LERLEI. - INGEZONDEN. ? OVERZICHT
VAN DE EFFEETENHARET. ?
Handeleeroiicht der Week. ? Veilingen. ? Burgerlijke
Stand. ? Te hnur zijnde woningen. ?
ADVERTENTIE!?: Schouwburgen enz.
DE DKAVKUIiT.
Eindelijk ia do lang verwachte verschenen.
De minister heeft woord gehouden, het wets
ontwerp ,lot beteugeling van )iet misbruik van
sterken drank" werd by de Kamer ingediend.
Geen politieke richting zal zich door deze
daad bedreigd achten, tenzij die, welke er be
hoefte aan heeft den modernen Staat als een
monster ten toon t« stellen; hoe zwarter het
ondier er uit ziet, hoe gemakkelijker het valt
het in de oogea der onontwikkeldeu
verachtelyk te makcu. Voor sommigeu is niets
hmderlyker, dan dat de Staat, wel te verstaan de moderne
Staat, zich gelegen laat liggen aan de bestrijding
van volkszonden. En daarom is liet zeer wel mo
gelijk, dat, zjj 't ook op geheel andere gron
den dan de jenevervriend, er antirevolutionairen
gevonden zullen worden, die hun stem in koor
verheffen met de voorvechters dor vrijheid om
zich dronken te drinken. Doch op dietwee
uit'- zonderingen na zal de geheele natie zich
ver-datHriA«-r.'.-? Slangen
laatste jaren, krachtig tegen het drank
misbruik geijverd. Wanneer nn ook het
Staatsgezag het drankmisbruik brandmerkt,
en met de hem ten dienste staande mid
delen tracht te keer te gaan, dan wordt
daardoor aan de maatschappelijke be
strijding van het kwaad een zedelijke
stenn verschaft, waarvan de invloed, naar
men mag hopen, niet tal achterwege
blijven."
Niemand zal deze bewering tegenspreken.
De moreele kracht eeuer bestrijding van het
drankmisbruik door den staat is groot; de
dronkaard zal niet langer de overtuiging met
zich kunnen omdragen, dat de regeering, de
zwaaiende en waggelende burgers, als de
hechtete zuilen van het ataatskrediet beschouwt,
want ondanks de 20 millioen, die zij en hun
vrienden in de schatkist storten, stoot diezeltde
S t ii ft t hen van zich af.
Wjj zjjn zeer daikbaar voor die verbetering,
doch, als wy het ontwerp goed lezen, vreezen
wij wel een weinig, dat de zedelijke steun aan
den Multnpatiorbond en de
Afschaffingsvereeniging gegeven, het meest beteekenend gevolg
van de voorgedragen bepalingen zal zijn.
Een van de voornaamste voorschriften is
zeker dat, hetwelk de strekking heeft het aan
tal kroegen te verminderen.
Nadat art. l bepaald heeft, dat ieder, die
sterken drank jn het klein verkoopcn wil, daar
toe vergunning aan het gemeentebestuur zal
moeten vragen, behelst het ontwerp het vol
gende:/
?Art. 2. Bij plaatselijke verordening fton
de gemeenteraad:
lo. wyken, buurten of straten aanwijzen,
waar verkoop van sterken drank in het
klein niet mag worden vergund.
2o. een maximum vaststellen van de bin
nen de gemeente te verleenen vergunningen.
Dit maximum mag niet lager worden
geste.l/i-dan:
" w^Va 60,000 zielen,
men aan de gemeentebesturen rnimer vrijheid
van regeling toekent, wordt hunne belang
stelling gewekt, hun eergevoel tot handelen
geprikkeld."
Het komt on» voor dat het een bijzondere
mate van ontwikkeling vereischt om intezien,
dat aAn belangstellende en met geprikkeld
eergevoel bedeelde gemeentebesturen van wege
het, centraal ?gezag" een mfaimnm-cyfer van
vergunningen moet worden voorgeschreven,
terw|jl de niet belangstellende geheel vrfl ge
laten worden om het door den Staat gebrand
merkte misbruik van sterken drank te laten
bestaan, zoo niet te bevorderen.
Een minimum voor die ?belangstellenden"
laat zich verdedigen, doch een maximum voor
de Onveiscliilligen is niet slechts verdedigbaar,
maar allernoodzakelijkst, wil de Staat met
ernst het drankmisbruik bestrijden.
Regeer ing bedenkt hoevesl?moeite
het gekost heeft aan de nederlandsche minis
ters zich los te maken van het idee, dat het
drankmisbruik een flink middel was om de
staateiukomsten te s'ij.en ?
Nederland'sregecring komt eertt nu, later dan die van byna alle
andere landen, tot eenbeter inzicht,?dan zal het
haar verklaarbaar worden, hoe gemeentebestu
ren, vooral in kleinere steden en gi-oote dorpen, in
druk bevolkte gelagkamers, een bron
valPplaatselijke inkomsten blijven zien. De kroeghoaders
betalen in den hoofdelyken' omslag een zoer be
langrijk bedrag. Zij rijn tot op zekere hoogte niet
zelden de troetelkinderen van den
gemeeutefiscus, die hen om geen andere reden liefheeft
en vrij -°Pel geeft, dan die, welke een reeks mi
nisters van financiën zoo bevreesd maakte,
anders dan door verhooging van den accijns
zich met het gedistilleerd te bemoeien. BÜ de
minste feestelijke gelegenheid zyn honderden
dezer besturen gereed, tappers, slijters en
dergelyken vrijheid te geven tot schenken, zoolang
hun lust of zoolang hun drinkgragebezoekers
het zich laten smaken. Het drankmisbruik zou
zeker niet zulk een ontzettenden omvang heb
ben gekregen, »ls de gemeenUbeaturen, om een
feiten verklaard. Het hangt er dus slecht» v»n
af of deze strafbare feiten behoorlijk worden
opgespoord en gekonrtateerd. Een wet xondar
bare handhaving is niets, of erger dan dat, wordt
een oorzaak van gebn-k aan eerbied voor het
gezag, dat een taak op zich neemt, die het ten
aanschouwen van allen niet vervult of vervul
len kan. Een regeering, die bepalingen
voors-'brijft of op het papier handhaaft, waarmee
openlijk de draak wordt gestoken, ondermijnt
haar eigen prestige, werkt de onordelykheid en
bandeloosheid in de hand. Op welke wijze stelt
nu de regeering zich voor, de strafbare feiten,
waarvan de dronkwet «preekt, aan het licht
te brengen?
Art. 23 luidt: Met het opsporen van
de overtredingen der wet zijn, behalve
de bü art. 11 van het Wetboek van Straf
vordering aangewezen personen, belast de
marechaussees en alle ambtenaren van de
Rijki- en Gemeente-pob'tie.
De ambtenaren in dienst by de admini
stratie der in- en uitgaasde rechten en
accjjnsen zijn mede verplicht om van de
in de uitoefening hunner bediening
ontdokte overtredingen van deze wet proces
verbaal op te maken.
De voormelde ambtenaren hebbon ten
allen tijde vrijen toegang tot de localiteiten
waar sterke drank in het klein wordt ver
kocht. Wordt hun de toegang geweigerd,
dan verschaffen zjj zich dien des noods
met inroeping van den sterken arm."
De korte inhoud van deze woorden is: de
politie zal gelijk tot heden zich te belasten
l hebben met het oppakken der dronkaards.
Zy zal daarenboven dé kroegen moeten
inspekteeren, om zich er van te overtuigen dat daar
niet aan personen, die zich in kennelyken staat
van dronkenschap bevinden of aan andere,
welke de wet noemt, geschonken wordt. Be
paalde ambtenaren, die voor de uitvoering
dezer wet zullen waken worden niet aange
steld.
i Hu zjjn ar-o--.X'.oVv.^V%''ra
altijd er met een aan den arm liep. Moeten
deze trouwe rustbewaarderi na nog bovendien
kroegen inipekteeren, die vooral 'B avonds een
rijke buit leveren, zal hy elk zwaaiend individu,
en het wordt zqn pltcht, naar het bureau sle
pen of geleiden, ? bun getal zal aanzienlek
moeten worden versterkt.
Zullen de gemeenten, die toch reeds zooveel
aan de politie ten koste moeten leggen, tot
zulk een vermeerdering van het agentenleger
besluiten ?
Doch laat ons aannemen dat zü daartoe ge
neigd zijn, wat baat dat nog?
Een leger ia niet* zonder kader. De hoofd
officieren gelden het meest.
De deukten tegen de drankwet vormen on
getwijfeld, bg ijverige naaporing, de overgroote
meerderheid van alle strafbare feiten. Zullen
de gemeenten ter wille van de drankwet niet
alleen bun politiemacht versterken, maar vol
doende reorganisceren f
Ijdele vragen, waarop ieder 't antwoord
weet.
De schatkist oogst 20 millioen van het ge
distilleerd. Is het den Staat ernst met het
drankmisbruik te bestrijden, dan geve bg niet
alleen eenige goedkóope, stichtelijke woorden,
aaar offere ook een weinig klinkende munt.
Van de 20 millioen kan wel iets af voor zulk
een uitnemend doel.
liet beginsel: de vrijheid der gemeente zoo
veel mogelijk te handhaven, is prijzenswaardig,
maar een drankwet aan de gemeenten te
schenken, die haar tot niet verplicht, dan om
door haar politiemacht, zonder eenige vergoe
ding of hulp, door den Staat overtreders op te
sporen is juist geen voorrecht, waarom de
gemeenten den Staat zullen lief krijgen.
Noodig is een algemeene bepaling omtrent
het maximum van kroegen voor elke gemeente,
en evenzeer de aanstelling van ambtenaren
door den Staat, die toezien of de gemeente
besturen de wet handhaven, en die, met een
behoorlijk -personeel, oeiteund door de
geTD.nf^nnliA» ' .
leste zich aangordt om het Oramcmisoruuc ie
bestrijden.
't Werd tijd, bet was dringend noodig. In
1854 dronk de brave Nederlander iets meer
dan 7 liter gedistilleerd per hoofd, in 1878
had hy reeds behoefte aan 10 liter per hoofd,
hoever hj het in 1880 gebracht heeft weten
wü niet. Uy zulk een toestand lijden orde, vei
ligheid, welvaart én beschaving, en al beschermen
de ministers in dé memorie van toelicht Dg
den Staat tegen de verdunning, als zou ».ij,
bewust of onbewust, de neiging gevoelen als
zedcmeenter op te treden ? iots wat niet één
beoefenaar van het staatsrecht hem zou kun
nen vergaven ?toch achten H. E. de volgende,
hoogst juiste, verklaring niot ongepast:
?Zelfs afgescheiden van eenig resultaat
dat zich onmiddellijk in een cijfer, in een
verminderd aantal uitgedronken vaten en
kannen zon laten uitdrukken, mogen
on? dcrgetcekénden met nadruk wijzen op een
middellijk voprdeél, dat door de
tustcbenkomst van den wetgever verkrege» wordt.
Alom in het vaderland wordt doqi per
sonen van zeer uiteeuloopcndo richting,
maar 'jn ernstige levensopvatting overeen
komende, sinds lang, vooral ook in de
FEUILLETON.
DE AANVAL OP DE\ MOLE\.
DOOK
EMIL-E ZOLA.
l op 500 inwonei. , '
in gemeenten met meer dan 20,000 en
ten hoogste 50,OÜO zielen, l op 400 inwoners;
in gemeenten met meer dan 10,000 en
ten hoogste 20,000 zielen, l op 300 inwoners;
in de overige gemeenten l op 250.
Het maximum mag niet lager gesteld
worden dan het bij een kleiner bevolkings
cijfer zou mogen worden gesteld, en niet
lager dan op twco.
De in dit artikel bedoelde plaatselijke.
verordeningen gelden voor een bepaalden.
daarin genoemden tijd, die tien jaren nut
mag te boven gaan."
De gemeenteraad kan das zulk een
vérorning maken. Doet hu het, dan lijn de ge
noemde miuimamcyfers 1) voorgeschreven. Heeft
géén lust daartoe, ? wat dan ? Dan kan
niemand B. en W. beletten, dat zij het getal
drankhuizen naar welgevallen laten aangroeien.
De gemeente is volmaakt vrij.
De ministers stellen zulk een regeling voor,
o. a. aangezien ?zij overtuigd' zijn, dat eerst
wanneer do gemeentebesturen naar eigen over
tuiging aau het ceotraalgezag hunne samen
werking vcrleeneü, eene belangrijke verbete
ring van den toestand te wachten is. Wanneer
aruc toewwa VUB-Ut te lok niet l
periodiek bachanalen wtttigut-1 ?die geld' in hun
woonplaats brengen." Als de Staat uu niets
anders doet dan dezen besturen de gelegenheid
te openen met elkander te wedijveren en elkaar»
eergevoel te prikkelen, vreezen wij, dat het op
vele plaatsen lang zal duren vóór iets wezen t ly ka
door de nieuwe wet wordt uitgewerkt.
AVij willen met deze opmerking geenszins te
kennen geven, dat de voorgedragen bepalingen
volstrekt geen waarde bezitten. Integendeel.
Iets is beter dan niets; daar komen in het
ontwerp artikelen voor die hooge waarde heb
ben, indien zij slechts worden nageleefd. Het
U ons plan niet heden op bet voortreffelijke
noch op het onvolledige daarvan te wijzen; in
verband met de opmerking nopens do vrijheid
aan de gemeentebesturen om het getal kroegen
al of niet te beperken, wenechen wij nog bij
een ander artikel stil te staan, dat met het ge
noemde het ontwerp minder beteekeneud maakt,
dan o. i. het geval zou knnnen zijn.
Dronkenschap, het schenken aan jongelieden
beneden de 16 jaren, aan verpleegden in wees
huizen, aan lieden die in kennelyken staat van
dronkenschap verkeeren, enz. worden strafbare
,
achten, de andere "bestaat tiit ge
meenten, wier besturen nog geen belangstel
ling openbaren of welker eergevoel nog niet
geprikkeld is.
De laatste honden het getal kroegen op het
achtenswaardig cijfer van l per 80 of 60 in
woners, de politie, af iiankelijk van dit in zake
drankmisbruik onverschillig gemeentebestuur |
zal de overtredingen moeten opsporen, gooceel
het gemeentebestuur dat noodig oordeeltta.&. v.
daar blijft de toestand precies zooaU dtenuis.
De andere soort zal haar politiemacht de
opdracht geven nauwkeurig toe te zien of de
drankwet overtreden wordt. De hoofdstad b. v.
zal niet de laatste zijn om .zich deze aangele
genheid aan té trekken. Maar moet de politie,
zonder eenige hulp, zouder andere kontrole
dan de bestaande, dit reuzenwerk verrichten;
ieder zal inzien, dat er van de wet niets te
recht komt. Het ia een bekend feit, dat een
politieagent een aangeboren neiging bezit om
een dronkaard den rug toe te keerèn, laat ons
eerlijk zijn, als de natuur hem niet met zulk
een instinktmatigen afkeer van drinkebroers
op straat begiftigd had, zouden er dagen en
weken voorkomen, dat hy zoo goed als zeker
dingen aansprakelijk zftn.
Laat de Staat alles aan den gemeente over ?
dan mag hu zich er op beroemen, dat hy geen
penning uitgeeft voor de bestrijding der nati
onale kwaal, maar tevens zal hem zelf dié heil
zame prikkel en bron van belangstelling ont
breken van welke hy'voor gemeentebesturen
zoo veel goeds schijnt te verwachten.? Wat
den Staat niets kost, boezemt hem ook weinig
belangstelling in. ' >
De bedoeling der wet is uitmuntend. Et *
komen betere bepalingen in voor, dan die w\f
thans noemden, doch ondanks dat alles, doet
zy ons wat al te veel denken aan een
vaderlandslieyenden nederlander die met een einmer,
de Zuiderzee zon willen leegscheppcn.
1} Een nuiimnm dat men niet lager mag «tellen
zal wel een minimum zijn.
STAATKUNDIG OVER
ZICHT.
De konferentie te Berlijn werd doot
Hohenlohè als voorzitter geopend. Bismaick gevoel
de geen lust zelf den Heeren het welkom toe
Morelte komt de bosschen van Gsgny
ultstroomtin en 't is of zij de koelte meevoert van
al het gebladerte waardoor ze müleu ver be
schaduwd, is geweest; ze brengt het geruisch
eu de ernstige kilheid van bet woud mee. En
do rivier ia niet de eenige friscuhcid; allerlei
levende wateren fluisteren onder de boomeu;
b icderen voetstap ziet mon bronnen
onti:
De molen van vader Merlier was op dien
mooien zomeravond, in feest dos. Op de
biunenplaatt waren drie groote tafels tegen elkaar
gezet en wachtten op de gasten. De geheele
omtrek wist dat de dochter vnn Merlier,
Francoise, dien dag de bruid zon worden mét
Dominiqne, een jongen van wien men zeide dat
hy niet veel uitvoerde, maar dien de vrouwen op
drie mijlen in 't rond, met vriendelijke oogen
aankeken, zoo goed zag hij er uit.
. Dié molen v.in vader Merlier .WAS altijd ? een
lust om te zien. HU stond julit m 't midden
van Kocreuse, daar waar do groote ryweg
een hoek maakt. Het dorp heeft maar éün
straat, twee .rijen bouwvallige huisjes; eene
rij aan iëderen kant vari den grooteu weg;
maar daar, bq den hoek, komen de ruime
weiden aan, e» hooge boomen, die den loop der
Horelle volgen, bedekken de diepte der vallei
met heerlijk lommer. Er is in gansch Lotha
ringen geen mooier plekje natunrschoon te
Tinden. Rechts on links verheffen zich tegen
do zachte hellingen de eeuwenoude boomen,
en vullen den horizon met eene zee van groen;
terwijl naar het zuiden de vlakte zich uitstrekt,
verwonderlijk vruchtbaar au in 't oneindige
hare lappen bouwgrond aaneenschakelend, door
groene hagen gescheiden. Maar wat vooral de
bekoorlijkheid van Rocreuse Uitmaakt, is de
frisohheid vu n dat lommerrijk sehuilhoekje in
de warme dngen van Juli en Augustus. De
spleten gebruik maken, aan den voet-der
boomen, tusschen do rotsen door, om zich in
kristalheldere wellen uit te storten. De fluis
terende stemmen van deze beekjes zijn soms
zoo talrijk en zoo luide, dat zij het gezang
van de goudvinken overstemmen. Men zou
aomtijds meecren in een toover-park te zijn,
waar van alle kanten watervallen nederstorteo.
l)e velden daarbeneden worden goed nat
gehouden.. Reusachtige kastanjeboomen apreU
don hun donkere schaduw. Aan den rand der
weiden staan nis een ritselend gordijn de
lange rijen populieren. £r zijn twee lanen van
eeuwenoude platanen, die dwars door de velden
oploopen naar het oude kasteel Gagny, thans
eene ruïne. Op den grond, die voortdurend ( ö
besproeid wordt, groeien de planten van bosch eene vloot.
on veld buitensporig hoog. t Ia als een park de rivier, i
tusacbsb du twee Iwcbrijke heuvelen, maar vastlag, lli
«ea natuurlijk park, waarvan de weilanden de
grasperken zijn, en de'kolossale perken door
reusachtige boomen worden afgeteekend. Wan
neer om den middng dé zon bijna loodrecht
valt, worden de schaluwen blnnwachtiger, het
zware gras slaapt in de middaghitte, tewyl
de1 koelte onider Tiet gebladerte doorsuist.
Eu daar juist wa? net dat de molen van va
der . Herlier. met zijn geklepper een hoekje
van dat wilde groen opvroolykta. Het gebouwtje,
van planken.en leem geUouwd, scheen zoo oud
als de wereld. De .'eene helft werd bespeeld
door de Mor el Ie, die daar een helderen ronden
vijver vormt. Br was een sluisje gemaakt, het
water viel van eenige ellen hoogte op het
molenrad, dat kraakte bij het omdraaien, kuchend
als eeue oude dienaar, die in de familie ver
grijsd ia. Als men tot vader Merlier sprak van
vernieuwing, haalde hij de schouders pp, en
zeide dat een jong rad lui en lichtzinnig zou
zyn, en niet zoo goed op de hoogte van 't
werk; dan lapte hy het oude weer op met al
wat hem voor de hand kwam, duigea vaneen
oud vat, roastig ijzerwerk, zink of lood. Het
rad. scheen er nog vroolijker en zonderlinger
dm, versierd, met z(jn wilde pluimen van mos
eu gras. \Vaunear hét water kwam, de zilve
ren golfjes, werd het overdekt met een regen
van paarleu, en men zag hut vreemde oude rif
omweutelen onder een schitterend tooisel van
paarlemoeren slingers. . ,
Hot gedeelte yau den molen dat in de
Morelle stond had veel van ecu barbaarïche ark,
dra daar op 't drooge was gekomen. Een groot.
gedeelte van het woonhuis s'oud daar op pa
len gebouwd. Het Water liep onder den vloer
door, er waren daar gaten, in het land wel
bekend om de groote palingen en kreeften die
men er ving. TJenedén het rad was de vijver
helder als een spiegel, en als het rad hem niat
troebel maakte met zijn scliuim, .kon men daar
acholen grojte visschen zien zwemmen, statig als
-??? ?i??*_ Esn bouwvallige trap leidde naar
naar den pual waaraan het bootje
,«,,.?. Jlier en daar, zeer onregelmatig, zag
men in den muur de .ramen. Het was oene
verzameling hoekjes, muurtjes, later bügebeowd?
kamertjes, balken eu daken, die den tfuden
molen deden gelijken op eene oude ontman
telde vesting. Maar hot klimop VMS er over
heen gegroeid, allerlei slingerplanten hadden
de groote gaten g&tópt eu dekten het oude
huis met een groenen mantel. De jojige dames
die laqgs kwamen, teekemlen^
bun» den molen van vader.
Aan den kant van den
viger,
Rang
Daar gaf een groote
tot de plaats, die rechts en links met
.Hen in hare
alrlier.
bpthvia ste
en p'oort toe
helft van dé plaats overschaduwde. Op den \ in de wangen, en een helder voorhoofd, waarop
achtergrond zog men het hui», met vier ven- altoos een zonneschnnt je scheen te stralen.
_t ? =_ ._?_ j?! ._ _ü_ ----- 1- ?.,j:a«ii,« .T, Hoewel voor de streek wat nietig, was zy niet
mager, Volstrekt niet; men wilde daarmede
alleen 'zeggen dat ze geen zak koren had
kunsters op een rij op zijn eerste verdieping, en
daarboven den duiventil. De eenige zorg die
vader Merlier aan het uitwendige besteedde,
was, dat hij dezen'gevel alle tien jaar liet
witnen
»»«r ze werd met de jaren bepaald
*£ DiwLnTjuiltgebeurdren VanneVd^ ' gevuld, en zou zeker wel rond en mollfe ^
zon er op scheen, op V midden van den dag, een kwartel worden. Alleen had ha»r vaders
dan kon Eet dorp zich er blind op staren. stilzwugendheiJ haar al vroeg verstand.*.,
Al twintig jaar was vader Merlier burge- waakt. Als zy altyd lachte, was het om ?
meester vnti
&was
creuse.
T«*I»«» *!»%*????*? ? ? - »?? »T »ï' i
Hij werd er geacht, ren genoegen te doen. In den grond was
.
om de fortuin die hu er had weten te maken, ernstig.
Men schatte hem op een tachtig duizend francs^
. . ' .!*?!»?' .. .-_^.u^l T'AMK l.ïl
stuiver
.. . .
er voor stuiver bijeen gegaard. Toen lm pen
ittwd wai met Madeleine Guillard-diehem dan
molen had meeecbracht. bezat bij niets keu
getroi
den molen
Zooals van zelf spreekt, maakten al da
knahaar het hof, minder om haar lief gezichtje,
,n om haar geld. En ze had eindelijk een
keus gedaan waarvan het heele land schande
ueu moieii uai meeKturimuu, tKou.* *.*j ...«*?.. ° T v ?» ? ?ï? v* 1*
dan zon twee sterke armen. Maar nooit had sprak. -Aan den anderen oever der Morell.
MadeRne berouw gehnd over hare keus, zoo woonde een groote kerel, die zich Dominiqne
flink had hg de zaken weten te besturen. Nu Penquer noemde. Hij was niet eens uit Ro:
zijne vrouw dood was, was hij als weduwnaar creuse. Tien jaar geleden was hn, uit België
achtergebleven met Ègne dochter Franjoise. gekomen,, dm te erven van een oom die een
Uil zou nn wol zijn rust hebhen kunnen nemen, klem goedja bezat tegen het bo«h vanGagny
en het molenrud laten vermolmen in zün mos; aan, vlak tegenover den molen, op een paar
maar h» zou zich al te erg verveeld hebben, geweerschoten afstand. Hy kwamj om het
het huw zou hem uitgestorven geschenen heb-Jgoedjo te vertoopen. zeide hu, en dan weer
k?« HU ??.M. ?S- mmr door. voor zün! naar huis te gaan. Maar de streek had hom
ben. Hij werkte nu
door, voor zijn
Merlier was toei «n lang bekoord, naar 't scheen, althans hu vertrok
oud man, mot een lang stil gezicht, dat nooit niet weer. Men zag,. hem zna «tukje grond
lachte, m'aS «lat toclf inwendig heel vroolyk | bebouwe^ en _er, .een^e _grtenten op _teolen
zen
hu er
,
was. Alen had hem tot burgemeester geko:
omdat hg veel geld had, en ook omdat hy
?100 plechtig uitzag als hu trouwde.
.Franchise Monlier was juist 18 jaar geworden.
Zu ging niet door voor een van de mpoie
meiftjes van de streek, omdat zg klein on mrtig
wae. Tot haar vflftiendo jaar zelfs was ?e
geweest. Men kon zich te Bocrense
rfet
waarvan by leefde. Hg vuohto en.,
menigmaal scheelde het niet veel of
;de, eü
veldwachters" hadden hem gesnapt en proces-verbaal
tegen hem opgemaakt. Dit vrije leven, waar
van dé boeren zich niet góéd konden verkla
ren, hoe. hy er mee rondkwam, had hem in
geen goeden naam gobrach'. Men hield hem
zoo in stilte voor e*n atrooper. In alle geval
schuren en stallen was omringd. Naast den put
stond een groote olm, wiens bladereudak de
len was hg lui, want men vond hem dikwijls
?cuer «».-.,», -«? -<?? ,j" het e,r.M 1|«« »l»pén, op tMen'wanneer
lenschen, zoo tenger en moeieHjk op- h\t, aan t werk.had moeten zijn. Ook het
Kaar me* hior vaftiende jaar kreeg tui*>8 dat h.8 bewoonde, oader de uiterste
? fjjn een ftllerliefat ge* boomen T&n het woud, vond men geen woning
j ..._i i..._ voor één fatsoenlyken iongen. Als er ontdekt
was dat hij conversatie hield met de wolven
uit de ruïnen van Gagny, zon dat zeker de
bumipen hoe het kon zün, dat de dochter lea was nB mi, want «en yot
vSi en moeder Merlier, beide zulke in het gras liggen slapen, op
forsche -««MIMI. ,ao tenoer en moeielük op-1h(J wn t werk had moeten
groette.
nop; altoos teer en
zichtje. Ze had zwarte oogeh en zwart haar.
en was toch in 't geheel niet bruin; ze had
een mondje dat den beelen dag lachte, kuiltjes