De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1880 20 juni pagina 5

20 juni 1880 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

A M S T E R D A M M E B, E D E SLA N D. Ei-iiiyc Ki'nHitgci'htg. GETROUWD te Drachten, lü Juni lSi?0: A. E. v. i'. 1UEULES en J. H. ATTEJIA,, die hartelijkeii dank brengen voor de vele bewyzcn vau belangstelling en vriendschap, uy hun huwelyk ondervonden. ~ BOEKHOUDER. Een geroutineerd BOEKHOUDER, volko men bekend met administratie, zyn avonduren vry hebbende, zag zich gaarne belast met het ; bijhouden der boeken eu administratie van een of andere zaak. Keilecterenden adresseereu zich met franco brieven onder letter U. R, Bureau van tle Amsterdammer, Rokin 2. JONGSTE BEDIENDE wordt gevraagd op een Uitgevers-kantoor, een goede hand schrijvende. Adres met franco brieven onder motto Kantoor. Bureau van dit blad, Rokin 3. ?' ' ? Te huur terstond of l Juli voor een deftig Heer zyne bezigheden buitenshuis hebbende of voor een jongmensch, dat een der inr'e'itingen van onderwys bezoekt, 2 gemeu bileerde Boven-voorkamers. Franco adres Van Ba?rlestr«at Ne. K'. WORDT VERLANGD^ voor een Heer, zijn bezigheden buitenshuis ' hebbende, tegen lo. Juli een gemeubileerde ? voor- of achterkamer, in de nabijheid van den Dam. Opgave van prijs en wanneer te bezichtigen, worden ingewacht onder letters S T, Bureau van rfe Amsterdammer, Rokin 2. STOOMVERWERIJ CHEMISCHE WASSCHEKIJ VAX Gebr.PALTHE.te Almelo. Dtrit tt «?iieitai, TlllELSIEUT. 53, m waar dt IH4erei itdeitl VOtlsiat WOïUl ' GEELS * Co., Wun»oesstrnat, Amstcrdum. Dagelyksch versch gebrande Koffle. MAATSCHAPPIJ voor den Werkenden Stam! Affleeling: STRAATREINIGINGHet BESTUUR neemt de vrijheid den Ingezetenen van Amsterdam te berichten, dat de Maatschappij zich belast met het SCHOONHOUDEÏf DER GOTEN EN STRATEN voor hunne woningen, tegen eeue geringe ver goeding. Deze Inrichting bestaat sedert een aantal WÏar ï jaren en is opgericht met het Joel om een groot aantal behoeftigen werk te verschaffen. Door deelneming bevordert men met alloen eene gewenschte reinheid, maar werkt men ook mede tot een waarlyk nuttige zaak. Nadere iuformatiè'n worden dagelijks ver strekt aan het KANTOOR der AfdeefingStraat reiniging, O. Z. Voorburgwal bij het Tredenburgertteepje No. 3. Het Bestuur: GEELS A Co., Warmoesstraat, Amstcrdaa Laten iedereu dag hooren. GEELS A Co, Warmoesstraat, Amsterdam. Bezorgen direct het bestelde. GEELS * Co., \Varmocsstrant, Amsterdam. Goede qnaliteiten tot lage pryzen. GEELS d Co., Wanaoesstraat, Amsterdam. Heden ontvangen zeer fijne Guldens Thee. «BELS A Co., Warmofsstrant, Ansterdnn Bloementhee 25 en 30 Cent. Konintlüte MerlaiÊÉ) TDinlJQüi-Maatscliapii ?IMAEUS." MUZIEKUITVOERING ZONDAG ao JUNI en daarop volgende Zondagen zal des namiddags Ü'.'s, 7 cii 7>'8 uur een omnibus rijden van d« flantaadje Muiderpoort naar Linnaeus, en 9''j en 10 uur des avonds in tegenovergestelde richting. Diploma's van / 10.? en /' 5.? zoowel als Reglementen van het Lidmaatschap zjjn verkrijzhaar ten kantore der Maatschappij en in DE KASVEREENI8IN8, Hccreugracbt 198, ONTVANGT GELDEN & DEPOSITO tot do volgende rente: «onder voorafgaande opvraging. IV met één dag vooraf opvragen*. . 2 ? tien dagen ? » 2 V* voor 2 a 3 maanden fixe 2ft Tevens belast 2\| zich met het IS BEWARING KEMBN VAN (VAARDEN. Een en ander volgens Reglementen, aan het pOt , ? » den Kantoor-Boekhandel van ALBRACHT & Co. l Kantoor verkrijgbaar. Kalverstraat 95, Amsterdam. l AMSTERDAM, Juni 1880. DB DIRECT». der Maatschappij. President. Jlt H* IjKiul«H<An9 F. HKUBOOn Secret. der afdeeling, President. V. H. «TARK, JT. C. T. d. HLEIJ Secret. US-SALONvanCJ.CRIETÉE. iWcirtvendiJk 1*4 V4MLLE IJS i\ ? 3.? per bus, (voor »O yenonen.) BR ANDSPIRITU S, 35 Ct. 70. Kahrerstraat. 70. BRE8TER A ?°. THEE PER LITER.? Verkrijgbaar aan de Chemisch Ttchn. Fabriek. Egelmntiertgracht 88. TEGEN l JULI verlangd men een of twee ongemeubileerde Kamers voor ceu Heer, zün bezigheden buitenshuis hebbende, in de nabyheid van^hel Damrak. Brieven franco letters T, T, Bureau van dit Blad. ^ Te Huur a f240, Te Huur met l Juli een op nieuw gerestau reerd HUISJE, bevuttendezn- en binnenkamer, keuken, kelder, zolder en binnenplaats, voor zien van alle gemakken, staande Baangracht by de Vijzelgracht, No. 325, te bevragen in het Onderhuis. TER OVERNAME wordt aangeboden een flinke zaak in Boter, Kaas en Eieren, een ruim bestaan opleve rende. De huur van het huis kan voor 5 jaren er by worden overgenomen. Kadere inlichtin gen worden verleend op franco aanvrage onder letter* AP,Bureau de .-Imsfcrdamijier, Rokin2. MODERNE KUNST. BRENTER «fcC°. 70. Kalverstraat. 70. K K A \hXHV. Nieuwemiyk Slj Amsterdam. Prijsnoteeringen aanvangende 5 April 1880. H. MII.M II. No. 2. Stofthee ? 1,10. No. 5. Souchon ? 1,30, No. 4. Congo v 1.10, No. 7. Fecco Souchon v 1.60. Overige nummers volgens Prijscourant. PARIS CHARMANT. JOUMUl U.USTRÉ DES MODES MVEUES. te plus joli, Ie plus interessant et Ie molns coütenx des Jonrnanx AAN U tv l tUINui PABIS-CHARMAXT a eu la bonne fortnne de se concilier les sympathies de tons De Architect IJ. BIJVOETS Gz., te Amster: eens qui Ie connaisscnt. ,-,?.' . ? ? , dam, zal r.amens zijn principaal op 24 Juni I] est vrai que les Cnuscrlcs si intcressanteg de Bérénice; ses Aqnarclles; ses Modes a. s. des middasrs ten 12 ure, in het Hotel de s-im^\eSj élégaütes et distingnées dont il donne :i chaqne Numeru de nombrenx modeles, n., j. n < .?j. i..i..?rfra«f ann At f en. dcserlptlons prutlqucs qui les accómpagnent, les Ourrngcs pour Dame» sans O., Z. V o o r l» u r ff w n. l S 3 8. Hoofd-Depót van alle natuurlijke MINERALE en MEDICINALE WATEREN. Emsér Papillen per doos / 0.50 Carlsbader Sprudelzout . . ? V* Fl. ? 1.1C Crenz. Moederlooge .... l Kilo, 0.50 AFPOLLINIS (natuurlijk Tafelwater) per heele en halve kruik . . 20 en 12 ei RIJN- en MOEZELWIJNEN, Deidesheimer, en Forster Niersteiner Hochheimer ..... Ranenthaler ..... Zelti iger Braunelcrger .... voorname meesters. Te bevragen onder Bureau van dit Blad. Letters M K, aan het Graaf, in de Kalverstraat, aanbesteden: Het IIOUMcii vau vier Hecreiilmizcn op ecu terrein Selegeii «au de Stadhoucrsknilc ?usselpeii de VoiHleIs<ro«t ciaYoiidelkade. Het Bestek en de Tuc-keningpn liggen ter Visie in voornoemd Hotel, de Bestekken zyn " jij GEBROE.sterdirn. ;\ / 1.? perExerupl. vorkrijgbiar bij l PERS KOSTE!!,: Lcliegracht, Amate TELEGBAflFBEHDEfTEN ?ROO\ & Ce., FalirietaLleu van Elcclrischc InstrumcnleD. Spulstraat 871. AMSTERDAM. De groote Kop en Schotel, Sligel bij het Konitgsplein 480?482. Ontvanéen eene eroote TiartüechtoFransche BRILLEN, PINOE-'NEZ, FASSE3 a MAIN etc. CONVEXES en COXCAVES, alsmede elegant e - TQONEELKIJKERS.tot zeergoedkoopeprijzen. «T. Ci. MOHR. Magasyn de groote Kop en Schotel, Singel bij liet Koningspleifi 4807-483. VLEESCHBESCHUIT, (8cheep«provtBnd.) : WED. J, DE JONGE, 0. Z. Voorburgwal 22. ...... _ les rcnouvelós* et les Romans des mcillenrs auteurs ont pnifsamment contribué a l'extension do cette publication si attrayantc et d'un prix si modique, qu'elle est devenue atijonrd'hm, IE JOURNAL UNIVEBSEL DE LA FAMILIE. PARIJS» CHARMANT offre tous les mois 10 Grovures-Modcs. l Acjuarelle-MoJcs. l Fouillc d'ourragcs ponr Dames. l Putron deeoupé. l Morecnn de Musiqiic pendant 8 mois, les 4 nutres sant rdscrrfc & la prime. On s'abonnc chez totis les libraives et Directeurs de la Poste et chez ELLERMAN, HABMS & Co., Editcurs ii Amsterdam. Prix «ralioiinement fl. 4.? par an. per Flesch f 0.90 ^ i 1.10 " 1-35 l 1-70 » 1-10 rlcliten dat wij In onze Sigareiim AgaztJ nen, Kalvrrstraat E. 4O, tegenover net Hotel Adrlau en Passage Roeteine)Jcr, Anistelstrnat 14, (waartoe de toegang vrij Is) verscheidene part Ij en Esqulte n|ne echte geïmporteerde HAVANA SIGAREN In ver schillende prijzen hebben ver krijgbaar gesteld. Geks. BLECKBANN. PUBLIEKE VERKOOPINc op MAANDAG ai JUNI en tien volgende dagen, in het NIEUWE VERKOÖPLOKAATvan H. G. BOM, Warmoesstraat bjfde St. Olofspoort 35, van een hoogst belangrijke Verzamelinu BOEKEN en PLAATWERKEN, meerendeels nagelaten door wijlen de Heeren Mr. M. P. BLAAUBEEN, Borgemeester der stad Goesy Mr. J. VAN ANDEL, Notaris te Mnnsheerenland, en A. J. VAN PREHN, Hoofdingenieur bg de Staatsspoorweeen, en waarbij kostbare werken over Romeinsch, Fransen, Oud-Hollandsch en Nederlandsch Recht, Notaris ambt, Zegel en Registratie, Bouw- en Waterbouwkunde, Waterstaat, Handel en Fabriekswewezen, Geschiedenis en Plaatsbeschrijving, Reisboeken, Oudheidkunde^ Natuurwetenschap, Wezen, UeaCmcucDlS en A jtuttauuavuiUMUKt Xbciouuo&ou, v/uuuatui^uuuD, i.iatuui noiiouauua^, Genees- en Heelkunde, Godgeleerdheid, Kerk-eu Godsdienstgeschiedenis, Wijsbegeerte, Belletrie, Romans, Taal- en Dichtknnde, Prachtwerken voor en over Buitenplaatsen, Schilderkunst en Muziek, fijne Staalgravures, Teekeningen en Schilderijen, Photographieën, Lithozraphign, Geïllustreerde Tydschriften, Atlassen en Kaarten, Portretten, Albums, Microscopen, UUsphothographieën, Boekenkasten en Versoheidenheden. CATALOGUS ao Ct. Bij scli^jnt HET ELLEKMAN, HABMS morgen & Co. en M. SCHOONEYELD & ZOON, Ver- ... ? . ADRESBOEK DER STAD A9ISTERDAII; voor de jaren 188O/81. Een roman, dien ieder tal willen lezen. ' MB. P. Bnoosnoorr, De Kinderen van Baron van Batenberg. 2 Deêlen. Pr«s f C.75, PASSEMENTERIËN TOOX MEUBELEN, peCORATIËN MODES. { $/ EN GROS. EN DÏTAtL. * / } . ' Ditynf VSD J. Riskn ir., Arnhem. Co. Portland-Cemei*, Knlght Bev»n A Sturge. Scbotsche vuurvaste Stcencn. Star-Glenbolgh. Engélsche vuurvaste Steenen. Cowen. Moziïektegels.voor vloer- én wandbekleedmg. A«phalt-daMedér-carton-culr. Eenige agenten van P. DESFEUX, te Parffa. PCIKB BOTER ? 11.50 per 10 KG. en ? 22 per 20 KG.; tweede soort ? 10 per 10 KG en / 19.25 per 2» KG. u eomptnnt bij DE KREEK, Amersfoort. SZABERNIK POLKA AK A I \ TIIODK T10\ et Polka ülaziirka. yoor Piano. DOO» WIttlAM MOXCHEV. Verkrijgbaar by alle Muziekhandelaren. G. TH. DE HAAN. MAGAZIJN VAM Koffie.Thee.Suiker.GemberenChocolade. Heerengracht t>U de Wolvenstraat 304. gebrand en ongebrand, als: . . . . . . . per Vs Kilo Alle soorten van KOFFIE' JAVA 1ste soort . . . . . . . . . . 2de ? ..*.???«??>. ????» PREAXGER. ? MOCCA .................... » AFRICA ................... » 57I;1» Ct. 65 ? l = 50 ... STOFTHEE. . . . GROVE ZWARTE THEE. GROENE THEE in alle soorten. WITTE SUIKER. . . . . Prima Geconfijte CBIN. GEMBER. fl MANDARIJN ? . Luxe Potjes GEMBER van af 60 tot 125 Ct. ? ?75 ?300 ? 32 a 35, 37);» en; 40 Ct. . . . . W en 100 ? 120. "?' ... per stuk 80 ? OUD PAPIER. I.EI.IEGRACHT, Opgerfeht 1804. VKÜXKETICINO. Nederlandsche Knnstbode. BeeUende Kans t.-Oudheidkunde.- Kunst.- Hijverheid. ONDER LEIDING VAS Dr. JAN TEN BRIA'K. Dit blad verschijnt eiken Satcrdag. Frysper 3 maanden franco, per post ? 3.25. Eenmaal per maand ontvangt men een planft a ETS, PHOTOTYPIE of PHOTOGKAYÜRE. Men verbindt zich voor een jaar. Advertentiën per regel 25 Ct. (6852) uitgever W. C. DE GBAAFF, te Haarlem. 17. Vóndelstraat, 17, Jon ab fieitle JMAI-19VI ff u? e* KALTESHIE JOSEP NEüHAUSEE. 1^A PROTIBEMCE. 939, SIMGEli HOEK PAMI8STHAAT, «89. GEKLEURDE BALLAYEUSES a 35 Cts. per el en hooger, en verder aUe Nouveautés voor het seizoen. J. Ci* KUSJL. Recommandeert zich voor het waaschen en krullen van Veeren. Daffeiyk*cli wordt gehoord en bezorgd aan h«l» xonder prljttverhooglng-. Articles de Paris et de Vieiine, JACOB VA\ (OEVEUDJiV. M1L UBItSTflAAT JE BG. REISTASSCHEN, COURIERTASSCHENiVELDFLESSCHEN, PROMENADE TASCHJES, CABASJES, NÉCESSAIRES, KAART-ÉTUIS, ENVELOPPEN, ZAKPQRTEFEüILLES, PORTRET-ALBUMS, 2AK-NECESSA1RE3, PORTEMONAIES, SIGARËNKQKERS, ECR\TOIRES. etc. ' ' AmsterdamscSie Aardappelenhal. 61. 61, Verkoop in 't klein aUéén Rcgpultersdwarsstraat l» d Oeclvinksteeg r Iiebbeii oiitTaiiecn uttmnntende Kleuwe IK en KA^IIAARBAI'I'KI.EV, die lilj iO Kilo franco liHls celcTcrd worden a f l.»O.en tatoluug de voor raad itog strekt ^EEl^vSC IIE JTAMJVIEI* a f O.»O. KB. Ook b«J 4e maat TerfcrUS^AAJE» «fe Co. e thans achttien jaar, liet beKaiin onier firma, zoo gunstij? bekende POHTlVUür, van VERWEY & Co., leveren wy a ? Z.»O per heele, f *.OO per halve flesch, be halve flesschen en emballage, die wü echter zeer billyk berekenen. VERWEY * Co., Heerengracht, 227, Amsterdam. N°. 157. A°. 1880, DE AMSTERDAMMER Venehjnt iedenn Zondagochtend. Uitgevers: T.T.T.TERMAM, HABMS ft O». Kantoor: Bokin 2. ZONDAG-27'JUNI Abonnement per 3/tn. . A&onderlgke Nummen. Advertentiin per tegel . 60 Cte. fr, p.p. 75 Cta. . 15 INHOUD NOG EENS HET DISTRIKTESSTEL8EL ? DE JOHQSTB ZEHDBRIEP VAN BURGERPLIGT. door I. C. d« M. O. ? FEUILLETON: ?DE AANTAL OP DEN MOLEN." door Emile ïoU - STAATEUNDIO OVERZICHT. OEMEENTEZAEEN: Waarheid bovenal. ? De nieuwe stad. ? Uit de Maasstad, door 8. ? Ujt do Hofatad. door J. A. do Bergh. ? KUNST : , In den Gemeenteraad," door F. v. d. G. ? De Schilderijen-tentoonstelling te Gro ningen. ? LETTERKUNDE: Iet» dramatnrgiesch en iets historioRrafiescb, door Alb. Th. ? De zon in h«tSüj»-dal,doorH Th. B. ? Philips de Sclioone en zyne omgeving, door H.? ALLERLEI. ? INGEZONDEN. ? OVERZICHTVAN DE EFFEKTESMARKT. ? HandefeoyerÈoht der Week. ? Veilingen. ? Burgerlijke Stand. ? Te hnnr zijnde woningen. ? ADVERTENTIES: Schouwburgen enz. leder ilia lich kandidaat slelt heeft, om in aanmerking te kunnen komen, jiju bntuit daartoe, nut vermelding; van de partij, naartoe h'j ntnicht gerekend, te worden, op t: geren aan d» Begceriug. 11 dagiu vüor den dag der stemming. Du H:g«ring venchift tydig ecu volledige lijst der undidaten met vermelding buuner itaatkundige richting aan de ferschille&de gtmeeutebtreturen. Elk gemeentebestuur publiceert 7 dagen v<i>ir den dag Ier atemuiing een volledige lijit van kandidHten, met op opgave of zij lich lelf kandidaat griU'ld hebben, of door kfcakollegie't ea too ja, door welke, of door perKiien die geen verteniging uitmaken, kandidaat ge?teld ziju. De kiezers ddui in de gelegenheid gesteld den kan didaat te kiezen, dien zij begeerrn, zijn «i'.koinen vrij. Na dun dag dor ttemming wordt, op gelijke wijl al> tot dumrre geschiedt, den uitilag der stemming opge maakt. Doch deze uitilag i) niet de einduitslag. De resulta ten, die de verichilU-ude Btemmiugeu opleveren, worden duor Ka cenlmil bureau?nader verrekend, naar mmK0«.EENS HET DISTIIIKTEVSTLLSEL. Dat- het moeilijk is het ieder naar den zin te maken, bleek ons ook dezer dagen. Terwijl de Utrechtsehe Courant onze verdediging vau het distriktenstelsel brj de verkiezingen voor de Tweede Kamer, geheel afdoende vond, ont dekt een schrijver in de ArnliemscJie daarin niets anders dan een onlogische redoneerincc. Laatstgenoemde wydde aan ons artikel ?Het Distriktenstelsel" (De Amsterdammer No. 151) een drietal opstellen. (Arnh. Courant 14, 16 en 18 Juni). In het eerste herhaalt hij do denkbeelden van prof. Fruin, in het tweede geeft hu een vervolg daarop,1 en deelt tevens onze meening mee, om die in het derde aan een eoort van kritiek te onderwerpen. Dat de ecbryver in rfe Arnh. Cour. onze beschouwingen bespreekt kan ons niet anders ianiteiigeü-.Su? Jja, -dat hft.^h^r.h^t.dosf,^ ? 3e wijze door hem gevolgd, verwondert ons niet weinig. Wat is het geval? Wy verklaarden ons tegen het stelsel Bare zooals de heer Ölivicr het voorstond, om twee redenen: lo, omdat een groot getal afgevaar digen gekozen zou worden eerst na een 2de, 3de, 4de, of 6de stemming; 2o. aangezien de stemming niet geheim zou mogen heeten. Wü verdedigden'nieè het oude diatriktenstel sel, maar het diatriktenstelsel in het algemeen, mits het beter werd toegepast. Tot een goede toepassing, behoort volgens ons, lo. dat de distrikten alle even gróót zgn, 2o. dat z\j niet naar het aantal lickn, maar naar het aantal kieeers worden vastge steld. 3o. de uitslng der distriksstemming moet met den uitslag der gezamenlijke distriktsverkiezingen medewerken om het resultaat der verkiezingen Ie verkrijgen. Wy gaven daar vau een uitgewerkt schema' Nederland heeft voor de vier iniUioirn zickn 00 af gevaardigden te benoemen. Het aantal k'czcra bedraagt bv. 180,000. liet kJesdiitrikt wordt bepaald naar het getal van 2000 kivz:r3 ? of gelijke veelvouden daarvan. De (tcmniipg geschiedt volkomen op dczelüe wyze als thans. . derheid van itemmen. en met inachtneming van den regel, dat de stommen iu venchiUeude diatrikten op ée-tt en denzelfdeu k.indida-tt uitgebracht, bij elkander worden gevoegd. De voordeelen daarvan waren o. i, 1°. liet verlies van stemmen, zal tot een minimum worden teruggebracht. 2°. Al de richtingen zullen vertegenwoor digd zyn naar het aantal stemmen door haar uitgebracht. ' 3°. De vrijheid van de persoonlijke keus is hersteld. 4°. Zooveel mogelijk zullen even als de par tijen de geieeitcn vertegenwoordigd zgn. ü'. De belangstelling onder de stembevoeg den zal toenemen. C'. Elk motief van de Regeering om met kiesdistrikten te knutselen zal zyn weg genomen. 7°. De verkiezingen ? een hoofdtaak ? blyven even eenvoudig all tot dusverre. 8°. De onzedelijke koalities van pnrtye: 9°. FEUILLETON. DE AA.\ VAL OP DEM HOLEN. Duün . . EMILE ZO L A. II. («streden, bestaande stelsel, eindigt hij zyn laats'o artikel als volgt: Wauueer al ia Nederland hft ttelwl vcrlitcn worjen, dat da kaudidatea worden gckoien ,iu Toorluopige parlij-vertenigiagen", eu dat al wit de lifter» te doen Keubuu. bestaat ,in bet mecb»ü«b uitbnngen liUDIier ?temmen"? En Kanoeer tal in Nederland bet iteliel worden iugevoerd, dat is verzekerd «de Trije individuele verkirzin0'", de Trykeid jcr kiezen om iemand te ki.'tcu ook om zijne ,ptr«ooulijkc verdienden"!' Wunucer de 8t b rij r er in de AmilerJammer zgn tin krijgt, zeker iu lanj nog niet. Men zal moeten toestemmen, dut de schrij ver iu de Arnh. Cour., als by om een klin kend slot verlegen was, zich handig uit die verlegenheid gered heeft. Ieder lezer moet nu de overtuiging hebben dat ?de schrijver in de Amsterdammer" met den duivel van het door Fruin eu anderen terecht bestreden oude disUiktengtelsal -m vciboud ia?getreden, en hij de kiezers om te «temmen-vervfelT behandeling, de 9 Amsterdammers zouden, als de menschheid niet verandert van beweging, het amsterdamsch bloed voelen kruipen, waar het niet gaan kon. Wy zonden wel eens willen weten, hoe men by opheffing van het distriktenstelsel zulk een uitslag zou kunnen vermydeu, andere dan door het stichten van een centraal-bureatt dat machtiger was, dan een dat men tot nog toe in grooteren of kleineren kring gekend heeft. Is wat wy hier schrijven een schrikbeeld? 't Is mogelijk. Doch wy kun nen niet inzien dat by de voorgestane rege ling vrede in den lande te bewaren zon zyn, tcuzy op de een 'of andere wys de lokale be langen even goed als thans tot hun- recht ko men, en evenmin, dat de welvaart des lands er by zou winne:*, wanneer, het kwaad, dat het te omslachtig vindt om er zich naar te schikken? Nog moet ik een vraag beantwoorden: ?Heeft," zoo schrijft de Arnh. Ct., de Amster' dammer met tegen een eentrale kiesvereeniging te waarschuwen ? ?willen geven een argumentnm ad hominem of ? beter gezegd ? ad Arnhei mam, wetende sinds hoe lang en hoe aanhoudend de Arnh. Ct. geschreven heeft tegen dit iukruipsel in ons constitutionele Ie ren?" Üe schryver zy zoo goed ons te gelooveo, het was «en argumentum ad hominem, niet ad Arnhemiam. 't Worde ons vergeven, wg hebben aan de Arnh. Courant by 't opstellen dezer artikelen zelfs niet gedacht. Iu ruil richten wy tot ? Arnhemia" een andere door eenzydige bevordering van plaatselyke vraag: Welk nat heeft een geschrijf, als dat heti,.i.n«Ai, »<?<,*:<.>,» «n»/)» «.»?./< war*r»T»iiv,i>n A» welk wü nu moesten weerleKtcen? In een zoo belangen gesticht wordt, werd weggenomen en daarmee tegelijkertijd de grootste prikkel voor zonder nader onderzoek mot Lucifer ter helle mag verwezen worden. Wie onze artikelen goed gelezen heeft weet echter, dat wij juist den kiezer vry van de kiesv«reenigingen maken, daar zyn stem steeds meetelt voor de party waartoe hy behoort, en dus ieder om de per soonlijke verdiensten van een kandidaat zyu stem op hem zal kunnen uitbrengen. Vóór echter deze konklusie wordt mede gedeeld heeft de schryver zich een bril op den neus gezet, waardoor het hem gegeven is in ons céne artikel ? de andere echyut hy niet gelezen te hebben ? allerlei onzin pp het epoor te komen. Wy zouden aannemen, dat er een principieel en voortdurend antagonisme bestaat tusschen j anders ia ons niet bekend. Dat voorts deze Het distrikt z«gt men in een ?fictieve" eenheid. Eilieve, luister eens naar de kamerdebatten, als er over' Spoor, Kanaal, enz. gehandeld wordt. Ge ontdekt iets meer dan een ?fictie", al is het niet een lichaam, waarin zich do hoo gere eenheid van al de uiteenloopenda persopnlyke belangen der kiezers weerspiegelt. Hoe dit zij, van een kamp tusschen het etedelyk en landelyk element in de distrikten, die volgens den schrijver in de Arnh, Courant, dikwyls voorkomt, is ons niets gebleken. De meer' konservatieve boeren stemmen heel trouw met de konserva'ieve stedelingen, en de libe rale landlieden steunen onverdroten de liberale welk wy nu móesten weerleggen! hoog geacht blad als de Arnhemia ook in ons oog is, - behooren geen artikelen tfl misschien voor de niet voldoend ingelichte lezers vermakelyk zyn, ? maar die, wel verre van een juiste voorstelling der denkbeelden van de tegenpartij te geven, een gedeelte buiten ver' land met het overige behandelen, en er zoo doende een licht op werpen, waarby niemand bet ware en valsche meer onderkennen kan. 1) Wij onderstrepen. algemeene belangen, belangen des geheclen Nederlandschen volks, en lokale belangen. . Als de schrijver in de Arnh. Cour. zyn bril eens afzet, zal hy juist in ons artikel lezen: ?Laat ons niet vergeten dat het volk, o f schoon De onaf hankelykheid van den kandi^ wordt beter gewaarborgd dan tot dus verre. ?Op deze wijs, goed is, iu het zoo schreven wy, zal, wat distriktcn-stebel behouden blyven, doch door de toepassing eener proportioneele verkiezing daarenboven, wordt tevens hot kwade, waarvan het thans de oorzaak is, weggenomen, of in hoo^e mite getemperd." Welnu wat doet de schrijver in de Arnh. Courant? Eerst teekeut hy met Fruiu's welveraneden pen het booze bestaande distriktenstelsel, en als dit inderdaad afzichtelijk creatuur in al zijn wezenlijke verjchrikkelijkheid voor ons staat, vervolgt hy; ?Doch? Doch ? niettegenstaande dit alles treedt de Amsterdammer op als hand haver van het districtenstelsel, want volgens hem treft dit alles ?niet het diatriktenstelsel zelf," maar alleen de verteerde wijze, waarop het wordt oogcnblik daarlatende, zullen eerste plaats beziy houden 1) De jongste zendbrief van Burgerpligt. ... , , ... , ... . . De bekende kiezersvereeniging onder het stadsbewoners m den verkiezingsstrijd; iets devie9 Burgcrpligt heeft dezer da^n uitnoo?j? :. ._. _:,.. v-p?,1 rv-t ». j?? diRillgtfn ,joen toekomen aan ettelyke stadgenooten, om zich bij haar aan te sluiten en door lid te worden harer Vereeniginjr mede te werken en dergelijke opmerkingen niet gelden kunnen tegen het distriktenstelsel door ons bepleit, is duidelijk, want wie een kandidaat wil steunen in een ander distrikt, blijft volkomen vry, zon der gevaar dat zijn stem verloren zal gaan. Integendeel, geef de door ons aanbevolen vrij beid by het distr^ggtelselj, en aan elke uiting bezwaren en e Aangezien de lokale belangen by ' pieel m icgn veel ?s.ryd minder tot het doen zegevieren van nare beginselen. Om deze invitatie smakelijk te maken wordt in de ad hoc gedrukte circulaire opgemerkt, dat de contributie de f 3 niet zal overschrijden. Duur is dus Burgerpligt niet, en wie zich maar eenmaal bewust ia 3e beginselen dezer vereetau te hangen, V0i":zune beginselen Jij uu m*ft~l* AvX llCT ..-l-^. l. ^. *? *. ' "^ J II * * J\ t»^ ^. .^ giildën'bVèrnëêTT en niet*gcÊ»!'»i Jl' aardsche goederen versto'cen is, behoeft sleeöts de bij de circulaire gedrukte verklaring lid der vereettiging te willen worden, te onderteeke_ . t - . . - o v i--- ? ? v ? inen, deze (want het adres werd door hetzorffmet de lokale, maar wek- j in de Arnh. Ct. zoo welwillend zal zijn een zame bestuur eveneens kant eu klaar toezel.n|,.ii<7*t.»llin<F Gevolg zal poging te doen om ons te begrijpen) zal geen!zonden) deu secretaris toe te zenden, om zich Maakt men de verkie.ingen geheel los van het distriktenstelsel, dan zullen voor de kiezen = ?.??.? ,? ????,.?. de staatkundige-, de part&ktcestiën geheel op j wegen dan de zuiver staatkundige: m. a. w. den voorgrond treden, deze zijn niet princi- de partijbelangen (we honen dat de schrijver groote meerderheid der kiezers veel zwaarder ziju dat de bijzondere belangen niet of hoogst gebrekkig zullen samengevat worden in de eenheid van het vertegenwoordigde volksbe lang. Ziedaar alles wat wij beweeiden. Ook wij meenen ?dat het geheel de deelen omvat," maar wij streven naar een volkomen geheel. En het volksbelang zal des te beter vertegenwoordigd zyn. naarmate er bij de keus der afgevaardigden meer rekening gehouden is met de lokale belangen. Zonder distriktenstclsel ontstaat er een strehervorming van bet kiesstelsel baten, die niet rekening houdt met dit feit. Een hervorming zonder distriktenstelsel, Echyut ons niet toe ?onzin" (dit woord blyve als in een droom liet lidmaatschap der vereeni ........ ,. ? ing m den schoot te zien toewerpen. nderd.iad, waar dit alles zoo gemakkelijk BChynt, is de kreet van verwondering van het , circulaire schrijvende bestuur: ?Maar zelfs ven naar de vertegenwoordiging der plaitselyke artikel. Dit gewichtige bezwaar roert belangen, dat de grootste tweespalt zou ver- schrijver van de Arnh. Ct. zelfs niet aan. gegund aan den schrijver die het gaarne ge-! Burgerpligt telt in eene stad als Amsterdam bruikt) maar een luchtkasteel; de verkiezin- met . 3JO,wO inwoners nauvdijks 300 leden" «en missen een natuurlijke basi», en zullen! *llezm*a. gerechtvaardigd. Het bestuur vindt dientengevolge ?og veel Lnder belangstelling | fi TZ^^^ÏÏfcSgfög wekken dan tot heden het geval is. ?/fef,stelling in de publieke zaak. Het gaat uit van effel/i nfmnlfi nv «./TM d>/«7 «tftt A..t Ja ^...f.»*..» > J~__ .._J____..^._ eerste gevolg er van eal ei/n dat de belang- j de'ze réd'enéeripï stelling afneemt" schreven wy in ons bedoeld! Het aantal de!jn !uo°Ws.ta<l en Dit punt voor M wekken. - Stel bv. dat onder de ^rtogenwoor- Ten slotte, wö vestigen er nog éénmaal de wij len mijner kièzersvereéniging is ?. tot het aantal imvüiiers der i de g4makkclüke voorwaarden der uiterst gering. Toch is mijne kiezersnog de best bezette. Amstcrilit)ntn«r teu voordeele vau het stelsel aanvoelt." Met geen enkel woord teekent de schrijver het distrikton'jtelsel, zooals het door ons wordt voorgestaan, en aU waren wy de onbeschaamste verdedigers van het, door ons ... . il* i t- .,.1,1 .. T,--O---- .?0 -,- >ci ceuiuiuu '»UK uc UCHL utAVLtc. A'e cerain ons m de digers door-de kiezers, zonder distriktcnstelsel, aandacht op, bij hervorming van het distrikten-; uiting. van belangstelling uu in de openbare hetgeen de gekozen, eens 9 Amsterdammers en slechts 3 J stelsel kan het verkiezinftswerk voor de stem- zaak bestaat in het zich ann-luir«n aan een Rotterdammers geteld werden, wie beschrijft! bevoegden even eenvoudig blijven als het nu de iging. Hoe treurig m aet het er ' die zich van de bewoners der [ is ? en eenvoud is hier zeker de voorwaarde ' d.us in Amat'erdain met die bolangatelling uit als eene bus. Maar wel niemand het laat ons zeg.Een innnud later, dag voor dag, juist den .__?__. _ ? , . . dag vóór Saint-Louis, was Kocreuse in rep en langzaam. Ja, er zou gevochten worden. en het veld, met zijn rivier en zyne fonteinen, Was geurig en bekoorlijk als eèu begoten ruiker. Maar die ganeche huerlnke dag maakte niemand vroolijk. Men had den kapitein den molen zien rondtoopen, de huizen die er by stonden monste ren, de Morelle overgaan en van den overkant het land met een veldkijker bestudeeren; vader Mei lier, die bij hem was, scheen hem alles uit te leggen. Toen had do kapitein in allo hoeken en gaten soldaten gezet, acuterbDotnen, achter muren, tiet gros van het detachement kimpeerde op de binnenplaats vanden molen. Zou er dan gevochten worden'/ En toen vader Merlier terugkwam, bestormde men hem met vragen. HU zeide geen woor^, maar knikte roer, in schrik en ontsteltenis. De Pruisen had den den keizer geslagen en trokken met gefor ceerde marschen on net dorp aan. Sedert een weck hadden alle heden die op den wejrpasseerden, hun de Pruisen aangekondigd: ?Zij zyn te Lorraière, zij zyn te Novelles"; en, hoorende dat ze zoo snel steeds naderbij kwamen, wachtte Bocreuse icderen morgen dat men ze uit de bosschen van Gagny zou eten aanrukken. En ze kwamen maar niet, dat gaf nog meer angst. 't Was vast dat ze op een nacht net dorp zon den overvallen en alles om hals brengen. Den vorigen nacht, kort vóór 't aanbreken van den dag, was er een loos alarm geweest. De bewoners waren wakker ceschrikt door een groot geraas op den weg. De vrouwen vielen reeds op de knieën en sloegen kruis op kruis, toen men door een reet van do luiken glurende de roode broeken der Franschen herkende. Het was reen detachement, waafvaTT de kapitein dadelijk naar den burgemeester (gevraagd bad, en na met vader Merlier gesproken te hebben, op den molen gebleven was. De zon ging dien dag vroolük pp. 't Zon warm worden tegen den middag. Over de bosscherj zweefde het goudblonde,licht, terwyl in de verte, boven de weilanden, een witte damp opsteeg. . Het dorp, lief en helder, werd frisch wakker, r ranfohe en Dominique stonden op de bin nenplaats en keken hem aan. Hy naui eindelijk zijn pyp uit den mond, en zeide eenvoudig: ?r Och! arme kinderen, 't zal wel langer dan tot morgen duren eer ik je trouwen zal! . Domüiique, met de lippen op elkaar.en één rimpel van toorn pp zyn voorhoofd, s'ak van ty'd tot ty'd zjjn hoofd eens op, en bleef naar bot batch van Gagny kijken, alsof hij de Pruisen had .villen zien aankomen. Frantoise, zeer bleek, maar stil, liep er heen en weer en bezorgde den soldaten wat zij noodighidden; zy kookten hu a soep in een hoek van de binnenplaats, en maakten gekheid in afwachting van hun mid dagmaal. . t ' lutusschen scheen de kapitein wel tevreden. Hij had de kamers en ook de groote huiskamer van den molen bezocht, die op de rivier uitzag. Nu zat hy bij den j>ut met vader Merlier te praten. " " ? Je hebt hier een ware vesting, zeide hij. We zullen het wel tot den avond kunnen vol houden. De bandieten hebben zich verlaat; ze moesten al hier zyn. De molenaar bleef ernstig. Hij zag zijn mo len reeds branden. Maar hij klaagde niet, hij wist dat het toch niet helpen zou. Hy opende alleen zyn mond om te zeggen: ? Gy moest de schuit-achter het rad laten verbergen. Daar ia juist een holte waarin ze passen zou .. . Misschien zou ze kunnen dienen. De kapitein gaf zgn bevelen. DB kapitein was een knap man van een veertig jaüi', lang, en aangenaam vau uitzicht, liet gezicht van Fran£plae en Dominique scheen hem plèizier te do?n. Hij hield zich met hen bezig, alsof h(j de op handen zgnde worsteling vergeten had. j Uy volgde Franjoise met de oogen, en liet wel merken dat hy haar allerliefst vond. Toen keerde hij zich tot Dominiqiie : -? Ben .je niet in 't leger, knaap 'i zeide hy vreemleling, antwoordde dé vry plotseling. ? 'Ik ben jongmnn De kapitein scheen deze reden niet aanne melijk te vinden. Hy knipoogde eu glimlachte. Franroisè was prettiger om mee omtegaan dan het kanon. Toen zeido Doniinique diehem had zien glimlachen: ? Ik ben vreemdeling, maar ik schiet op vijf honderd el een appel van den boom.., Kyk, daar achter n staat mijn jachtgeweer. ? Dat kan u wel te pau komen, hernam de kapitein kalm. . ? . Fran^oise was dichterby gekomen, zy beefde een weinig, En zonder te geven ooi al de mentchen die. er by waren, nam Dominique de twee handen, die zy hem toestuk, in de zijne en drukte ze, toen zij zich al» 't ware. onder zijne bescherming stelde. De kapitein had weder ge glimlacht maar niets meer gezegd. Hy bleef zitten niet zgn sabel tusschen de knieën. HU staardc'en scheen te peinzen. . Het was reeds tien uur. De warmte werd Urukkend. Eene benauwde stilte heerschte. Op de binnenplaaU in de schaduw der loodsen of onder .de afdekken waren de soldaten begon nen hun soep te eten. Er kwam van het dorp geen geluid; alle bewoners hadden hun huizen, ramen en deuren gebarrikadeerd. Alleen een hond, op den grooten weg achtergebleven, zat te huilen. Ver uit de naburige bosschen én velden, die in de warmte schenen te hijgen, kwam een langgerekt geruid, de vereenigde stem van al die zuchten. Een koekkoek riep. in de sloot, waar zijne beonsn z;c'i een o.sgenTo^n werd het nog stiller. l blik stuipachtig uitrekten, als de poolen van Plotseling knalde m dia slapende lucht een een kip die men den.hals omlraait. Het solschot. De kipitein stond haastig op, de solda- daatje had ceu kogel midden in de borst geten, lieten hun soepborden halfvol staan. Bin- kregen. Dat was-de eerste doode. Instinktnntig iien Benige seconden waren allen bp hun post, had Francoise de hand van Do.niuiqne ge'rêgereed voor den stry'd: van beneden tot boven pen, en drukte ze zenuwachtig. was de molen bezet, ïutusschen had de kapi- ? Blijf daar niet staan, zeide de kapitein, tein, die den weg ppgegaan was, nog niets ge- De kogels komen Ut hier. zien; rechts en Imki strekte de weg zich, kaal Inderdaad boorde men iets -knappen in den en wit, in de -verte uit. Een tweede schot ouden olm, en een stuk tak kwam slingerend knalde, en nog altoos niets, geen schaduw op naar beneden. Maar de twee jongelieden ver den weg. Maar zich omkeerendc bemerkte hy l roerden zich niet; het angstige tooneel scheen naar den kant van Gagny, tusschen tweeboo- ben aan den grond te nagelen, Aan den zoom men, een klein vlokje rooit, dat wegzweefde als van het woul was een Pruis plotseling van een herfstdraad. Het bosch bleef nog even diep achter de boomen komen loopen, als uit de en stil. coulissen; hij had met zyn armen gezwaaid en ? Do schurken zijn hat bpsch ingegaan, was toen achterover getuimeld. Overigens bemompelde hy. Zij weten dat wij hier zijn. ] woog' zich niets. De twee dooden schenen te Toen begon het geweervuur hee langer hoe slapen in .het volle zonlicht, men zag altoos levendiger, tusschen de fiansche soldaten, die om den molen geposteerd waren, en de Prui sen, achter de boomen verscholen. Do kogels floten over de Morelle heen, zo ader een van beide partijen te deren. De schoten vielen on geregeld, zg kwamen uit eiken struik: en men bemerkte telkens alleen de kleine rookwolkjes die op den zoelen wind bleven wiegelen. Dat duurde bijna twee uren. De offlcijr neuriede met .een onverschillig gezicht. Franchise en Dominique, die op dn binneplaats waren ge bleven, stonden over den lagen muur te tij ken. Zjj stelden vooral belang in een klein soldaatje dat achter het wrak van een oude schuit aan don oever der Morelle geposteerd was. Hy lag op zijn buik, loerde, schoot zyn geweer af, en liet zich dan een weinig achter uit in een sloot glijden om op nieuw te laden; zijn bewegingen waren zoo grappig, zoo be hendig, zoo Buigzaam, dat men niet kon: na laten te glimlachen als men hem zag. Hy had zeker weder een pruisenkop bemerkt, want hy «tond «nel op en bracht het geweer aan den schouder; .maar voordat hy geschoten had, gaf hy een gil, . waggelde rond, en uu, viel t ge . Al nog niemand in het loome veld. Zelfs het knetter van het geweervuur hield toen op. leen de heldere «tem der Morelle bleef door fluiten. Vader Merlier keek den kapitein verrast aan, als 'wilde hij vragen of alles, uit was, ? Nu komt de groote slag, zeide deze haasfiff. Neem u in acht; blijf daar niet staan. HU had nos niot uitgesproken toen eehverschrikkeLyke tosbranding volgde. De groote olm werd als leeg gesnoeid, een dwarrel wind van bladeren daalde neder. De Pruisen hadden gelukkig te hoog gemikt. Dominique sleepte Frangoise mede, droeg haar by'na weg, terwijl vader Merlier hen achterna liep, roepende: ? Gaat in den kleinen kelder, daar zijn de maren stevig. Maar zj) teisterden niet naar hem, zg gingen in de groote huiskamer, waar een tiental sol daten m stilte wachtten; de blinden waren er gesloten en zy loerden door de reten. De ka pitein alleen was op de binnenplaats achter gebleven; hij zat achter het muurtje nedergenurkt, terwgl de heftige losbrandingen voort duurden. De soldaten die hu buiten geposteerd (l Stoomdroltktrij ELLBRHAN, H1MBS k Co. \ \

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl