Historisch Archief 1877-1940
N°. 157.
A°. 1880,
VOOR.NEDERLAND.
h i ge
GETROUWD te Drachten, 11) Juni
A. E. v. i». 1V1EULES
en
J. H. ATTEJIA,,
die hai-telijken dank brengen voor de vele
bewyzcn vau belangstelling en vriendschap,
hun huwelijk ondervonden. ^__^
BOEKHOUDER.
Een geroutineerd BOEKHOUDER, volko
men bekend met administratie, zijn avonduren
vrij hebbende, zag zich gaarne belast met het ;
bijhouden der boeken eu administratie van een
of andere zaak. Rellecterendeu adresseereu zich
met franco brieven onder letter U. R, Bureau
van de Amsterdammer, Rokin 2.
JONGSTE BEDIENDE
?wordt gevraagd op een Uitgevers-kantoor, een
goede hand Echryvende. Adres met franco
brieven onder motto Kantoor. Bureau van dit
bl»d, Rokin 2. ?' ' ?
Te huur terstond of l Juli voor een deftig
lieer zyne bezigheden buitenshuis hebbende
of voor een jongmensch, dat een der
inr'c'itingen van onderwys bezoekt, 2 gemeu
bileerde Boven-voorkamers. Franco adres
Van Ba;rlestr«at Ne. l?.
WORDT VERLANGD
voor een lieer, zijn bezigheden buitenshuis
' hebbende, tegen lo. Juli een gemeubileerde
? voor' of achterkamer, in de nabijheid van
den Dam. Opgave vnn prijs en wanneer te
bezichtigen, worden ingewacht onder letters
S T, Bureau van rfe Amsterdammer, Rokin 2.
r TEGEN l JULI ~
verlangd men een of twee ongemeubileerde
- Kamers voor ceu Ucer. zijn bezigheden
buitenshuis hebbende, in de nabyheid van hel
Damrak. Brieven franco letters T, T, Bureau
van dit Blad.
Te Huur a f240,
Te Huur met l Juli een op nieuw gerestau
reerd HUISJE, bevuttendezn- en binnenkamer,
keuken, kelder, zolder en binnenplaats, voor
zien van alle pcmakken, staande Baangracht
bij de V^zelgracht, No. 325, te bevragen m het
Onderhuis.
TER OVERNAME
wordt aangeboden een flinke zaak in Boter,
Kaas en Eieren, een ruim bestaan opleve
rende . De huur van het huis kan voor 5 jaren
er by worden overgenomen. Kadere inlichtin
gen worden verleend op franco aanvrage onder
letter* AP, Bureau de Amsterdammer,Rokin 2.
MODERNE KUNST.
Wegens gevorderden leeftijd tegen zeer bil
lijken prijs TE KOOP. eene col ertie kleine
CABmET-SCHILDERIJTJES, waarbij van
Letters M K, aan het
STOOMVERWERIJ
EN
CHEMISCHE WASSCHEBIJ
TA»
flebr.P4LTHE,teAliuclo.
Dtrit ts iasteidai, TlllELSTEUT. 53, m waar dt
winti iedern lamüi ei SFDISTHIT "
itdeiti Woeasdai woüii weioiati.
GEELS * Co., Wnraoesstraat, Amsterdam.
Dagelyksch versch gebrande Koffie.
GEELS * Co., Warnoesstraat, Amstcrdai
Laten iedereu dag hooren.
GEELS * Co, Waruoesstmt, Amsterdam.
Bezorgen direct het bestelde.
MAATSCHAPPIJ
voor tien Wei-kenden Stantl
Affleeling:
STRAATREINIGINGliet BESTUUR neemt de vrijheid den Inge
zetenen van Amsterdam te berichten, dat de
Maatschappij zich belast met het S O H 00
NHOUDEN DER QOTEN EN STRATEN
voor hunne woningen, tegen eeue geringe ver
goeding. .
Deae Inrichting bestaat sedert een aantal
Tïi waai il jaren en is opgericht met het doel om een
i. groot aantal, hehoeftigen werk to verschaffen.
Door deelneming bevordert men niet alloen
eene gewenschte reinheid, maar werkt men ook
mede tot een waarlijk nuttige zaak.
Nadere informatién worden dagelijks ver
strekt aan het KANTOOR der Afdeefing Straat
reiniging, O. Z. Voorburgwal h« het
Tredenburgertteepje No. 3.
Het Bestuur:
der Maatschappij. der afdeeling,
President. President.
J.H.LKLIMAX, l». H. «ARK,
siKUBooai JT. c. ». «t
Secret. Secret.
GEELS * Co., Wurmoesstrant, Amstcrdan
Goede qnaliteiten tot lage prijzen.
GEELS d Co., Waraoesstraat, Amsterdam,
Heden ontvangen zeer fijne Guldens Thee.
GEELS d Co., rVarmoesstrant, Ansterdm
Bloementhee 25 en 30 Cent.
Konintlüte MerlaiÊ)
LMAEÜS."
MUZIEKUITVOERING
ZONDAG ao JUNI en daarop volgende
Zondagen zal des namiddags '.'s, 7 cu 7>'8
uur een omnibus rijden van d« Plantaaóje
Muiderpoort naar Linnaeus, en 9''j en 10 uur
des avonds in tegenovergestelde ricbtiug.
Diploma's van / 10.?en /' 5.?zoowel als
Reglementen van het Lidmaatschap zjjn ver
krijgbaar ten kantore der Maatschappij en in
den Kantoor-Boekhandel van ALBRACHT & Co.
Kalverstraat 95, Amsterdam.
DE KASVEREENI9IN8,
Hccreugracbt 198,
ONTVAN6T GELDEN & DEPOSITO
tot do volgende rente:
tonder voorafgaande opvraging. l ft pOt
met n dag Tooraf opvragen*. . 2 ,
tien dagen . . . 2 V* «
voor 2 a 3 maanden fixe 2Mi ,
Tevens belast z\| zich met het
IS BEWARING K RMEN VAN WAARDEN.
Een en ander volgens Reglementen, aan het
Kantoor verkrijgbaar.
AMSTERDAM, Juni 1880. PBQIHECTIK.
IJS-SALONvanClCRIETEE.
IVIcmvendiJk 1*4
V4MLLE IJS &/ 3.?per bus,
(voor «O penonen.)
70. Zalverstraat.
BRESTER A .
THEE
BR ANDSPIRITU S,
35 Cl.
PER LITER. Verkrijgbaar aan de
Chemisch T«chn. Fabriek.
Egetmntiertgracht SS.
RRENTER A .
70. Kalverstraat. 70.
E. KK \\I>SJI A.
H. k!ll,S! II.
TVieuwemiyk 91j Amsterdam.
Prijsnoteeringen aanvangende 5 April 1880.
No. 2. Stofthee ? 1.10. No. 5. Souchon ? 1,30,
No. 4. Congo s 1.10, No. 7. Fecco Souchon v 1.60.
Overige nummers volgens Prijscourant.
PARIS CHARMANT
JOURMl «iUSTRÉDES MODES MVEUES.
Le plus joli, Ie plus interessant et Ie nioins coütenx des Jonrnanx
AANUtv l tUlllUl PARIS-CHARMANT a eu la bonne fortnne de se concilier les sympathie s de tons
De Architect IJ. BIJVOETS Gz., te Amster- eens qui Ie connaisscnt.
dam, zal r.amens zijn principaal op 24 Juni U est vrai que les Cnuscrlcs si intéressanteg de Bérénice; scs Aquirclles; ses Modes
a. s. des middasrs ten 12 ure, in het Hotel de simpjeo ^gaiites et distingnées dont il donne :i chaque Numeru de nombrenx modeles,
Oude Graaf, inde Kalverrtraat, aanbesteden: dM?,Btlnils mtlnucs oni les accompasnent. les Ourrnecs »our Dame» sans cesse
O» Z. V o o v l» u r ar w o, l e 3 8.
Hoofd-Depót van alle natuurlijke
MINERALE en MEDICINALE WATEREN.
Emsér Papillen per doos / 0.50
Carlsbader Sprudelzout . . V*J". 1.10
Crenz. Moederlooge .... l Kilo, 0.50
AFPOLLINIS (natuurlijk Tafelwater)
per heele en halve kruik . . 20 en 12 et.
RIJN- en MOEZELWIJNEN,
Deidesheimer, en Forster
Niersteiner
Hochheimer . . . . .
Ranenthaler .....
Zelti iger
firaunel-erger ....
voorname meesters.
Te bevragen onder
Bureau van dit Blad.
He< lioiiweii van vier
Heereiiluiizcn op een terrein
gelegen «au
dersknilc tiisaelien de
VoiHleIs<ront en
Voiidelkaïle.
Het Bestek en de Tekeningen liggen ter
dcserlptlons prutlqucs qui les accómpagnent, les Ourrngcs jour Dame» sans cesse
renouvelós, et les Romans des mcillenrs auteurs ont pnifsamment contribuéa l'extension
do cette publication si attrayantc et d'un prix si modique, qu'elle est devenue atijonrd'hni,
LE JOURNAL UNIVERSEL DE LA FAMILIE.
C0AR1IA1VT offre tous les mois
MI-_ _ liggei
Visie in voornoemd Hotel, de "Bestekken zün
;'v / 1.?perExemnl. vcrkrijgbnar bij GEBROE
DERS IvOSTEli,:Lcl!egracht, Amaterdim.
TELEGRAflFBEHOEfïEN
CROO* & Ce.,
? Faliriekaiilen van Elcclrischc InstrumcnleD.
Spuistraat 871. AMSTERDAM.
De groote Kop en Schotel,
Sligel bij het Konitgsplein 480?482.
Ontvangen eene eroote_party echtoFransche
BRILLEN, PINOE-'NEZ, FASSE3 a MAIN etc.
CONVEXES en COXCAVES, alsmede elegant e
- TOONEELKIJKERS.tot zeergoedkoopeprijzen.
«T. Cï. JMOHR.
Magazijn de groote Kop en Schotel,
Singel bij het Koningsplein 480?488.
VLEESCHBESCHUIT,
(8clseep«provtBnd.) '\
WED. J. DE JONGE, 0. Z. Voorburgwal 22.
10 Crovurcs-JIodcs. l Acjuarelle-JlodcS.
l Feuillc d'ouvrngcs ponr Dames. l Putron deeoupé.
l Morecnn de Musiqiic pcndnnt 8 mois, les 4 nufrcs sont rdscrvfc & la. prime.
On s'abonnc chez totis les libraives et Directeurs de la Poste et chez ELLERMAN,
HA.BMS & Co?EJitcurs u Anistordiim.
Prix «ralioiinement fl. 4.?par an.
per Flesch f 0.90
^ i 1.10
" 1-35
" 1-70
.1.10
, 1.40
richten dat wij In onze
Sigareiini agnztj nen, Kalvrrstroat
E. 4O, tegenover bet Hotel
Adrlau en Passage
Boeteuieijcr, Amstelstrnat 14,
(waartoe de toegang vrij Is)
verscheidene partij en Esqulte
fijne echte geïmporteerde
HAVANA SIGAKEN In ver
schillende prijzen hebben ver
krijgbaar gesteld.
Geks. BLECKMANN.
PUBLIEKE VERKOOPIN
op MAANDAG ai JUNI en tien volgende dagen, in het NIEUWE VERKO
PLOKAATvan H. G. BOM, Warmoesstraat bijde St. Olofspoort 35, van een hoogst belangrijke Ver
zameling BOEKEN en PLAATWERKEN, meerendeels nagelaten door wijlen de Heeren
Mr. M. P. BLAAUBEEN, Burgemeester der stad Goesy Mr. J. VAN ANDEL, Notaris te
Mnnsheerenland, en A. J. VAN PREHN, Hoofdingenieur bg de Staatsspoorwegen, en waarbij
kostbare werken over Romeinsch, Fransen, Oud-HollancUch en Nederlandsch Recht, Notaris
ambt, Zegel en Registratie, Bouw- en Waterbouwkunde, Waterstaat, Handel en
Fabriekswewezen, Geschiedenis en Plaatsbeschrijving, Reisboeken, Oudheidkunde, Natuurwetenschap,
Genees- en Heelkunde, Godgeleerdheid, Kerk- eu Godsdienstgeschiedenis, Wijsbegeerte, Belletrie,
Romans, Taal- en Dichtknnde, Prachtwerken voor en over Buitenplaatsen, Schilderkunst en
Muziek, fijne Staalgravures, Teekeningen en Schilderijen, Photographieën, Lithozraphign,
Geïllustreerde Tüdschriften, Atlassen en Kaarten, Portretten, Albums, Microscopen,
GUsphothographieën, Boekenkasten en Versoheidenheden. CATALOGUS ao Ct.
BH
lint
ELLEKMAN, HABMS
morgoa
'&' Co. en M. SCHOONEYELD & ZOON,
Verschijnt morgoa: . .
HET ALGEMEEN ADRESBOEK
DER STAD
voor c|e jaren
,
189O/81.
G. TH. DE HAAN.
MAGAZIJN VAM
Koffie.Thee.Suiker.GemberenChocolade.
Heerengracht bij de Wolvenstraat 304.
Een roman, dien ieder tal Killen Ueen.
' MB. P. Bnoosnoorr,
De Kinderen van Baron van Batenberg.
2 Deelen. Prijs ? 6-73.
PASSEMENTERIËN
TOOK
MEUBELEN,
peCORATIËN
MODES.
vsn 1. Rinkei Jr., Arnhem.
«fc Co.,
Portland-Cement, Knlght Bev»n A Sturge.
Scbotsche vuurvaste Stcenen. Star-Glenbolgh.
Engélsche vuurvastéSteenen. Cowen.
MoMlekteoela voor vloer- n wandbekleeding.
A«phalt-dakledér-carton-culr. Eenige agenten
van P. DESFEUX, te Parffa.
t U ft YOMDEL.
17. Vóndelstraat, 17,
PCIKB BOTER ? 11.50 per 10 KG. en
? 22 per 20 KG.; tweede soort ? 10 per
10 KG en / 19.85 per 20 KG. u
comptant bij DE KREEK! Amersfoort.
SZABERNIK POLKA
? EN
IVAiVA I\TROI)l CT10N
et Polka laziirka.
yoor Piano.
noo» WIttlAM MOXCHEV.
Verkrijgbaar by alle >Iuziekhandelaren.
OUDPAPIER,
Opgericht 1804.
ALLERIIOOtttVTE PRVJTK EK.
Nederlandsche Konstbode.
Beehlenife Kunst- Oudheidkunde.- Kunst.- Nijverheid.
OJTOEB LEIDIKQ VAS
Dr. JAN TEN BRLNK.
Dit blad verschijnt eiken Satcrdag. Prijsper
3 maanden franco, per post ? 3.25.
Eenmaal per maand ontvangt men een pla*
in ETS, PHbTOTYPIE of PHOTOGKAYÜRE.
Men verbindt zich voor «en jaar.
Advertentiën per regel 25 Ct. (6852)
uitgever W. C. DE GBAAFF, te Haarlem.
Ton a» hetite
KA
JOSEP NEüHAUSEE.
Ij A
939, SIMOfili HOEK PAEiKISSTRAAT, 239.
GEKLEURDE BALLAYEUSES a 35 Cts. per el en hooger, en verder alle Nouveautés
voor het seizoen. J. O» IHJSÏ;.
Recommandeert zich voor het waaschen en krullen van Veeren.
Alle soorten van KOFFIE' gebrand en ongebrand, als:
JAVA 1ste wort . ............... per ft.Kilo 571;» Ct.
, 2de ................ B 65
PÖEAXQER. ? 80
i^ci: :::::?::::::::::::: :. : --./B :
STOFTHEE. . . . .... . . .' . Tan af 60 tot 125 Ct.
GROVE ZWARTE THEE. ............ 75 ??300
GROENE THEE in alle soorten.
WITTE SUIKER. . . .. . . . . . . . : . . .. 32 a 35, 37''s eq 40 Ct.
Prima Geconfijte CHIN. GEMBER. . . . W en 100
? MANDARIJN, 120
Luie Potjei GEMBER . per stuk 80
Dayeiyhsjcli wordt gehoord en bezorgd aan himl» xonder prljtiverliooglnij.
Articles de Paris et de Vienne.
JACOB 'T AH COEVERDËlf.
HALVER8THAAT K 99.
REISTASSCHEN, COURIERTASSCHENiVELDFLESSCHEN, PROMENADE
TASCHJES, CABASJES, NÉCESSAIRES, KAART-ÉTUIS, ENVELOPPEN. ZAKPQRTEFE
ILLES, PORTRET-ALBUMS, 2AK-NECESSAIRE3, POHTEMONAIES, SIGARÈNKQKERS,
A nisterdanische Aardappelenhal.
61
61,.
Verkoop in 't kleio
Rcgnillcrsil warsstraat l»/d ©cclvinkstecff.
Iiebbeii oiitTaiiecn uttmnntende Kleuwe
IK en KAI¥lMaAR1iAPPK.LEl¥, die l»lj iO Kilo
franco liHls celcTcrd worden il f l.»O.e«i taolsutg de voor
raad itog strekt ^EEl^vSC IIE JTAMJVIEI* a f O.9O.
KB. Ook btj 4e maat verkrUa**^!.
«fe Co,
e thans achttien jaar, liet ttentaim onzer Wlrma, zoo gnnstiR beke
van VERWEY & Co., leveren wön f ».»O per heele, f l.OO per halve flesch,
be- - - - .......... jeer billgk berekenen.
Co.» Heerengracht, 237, Amsterdam.
halve flesschen en emballage, die wij echter zeer' billgk berekenen.
VERWEY * ~ "
DE AMSTERDAMMER.
y«nehünt fcdertn Zondagochtend.
HABM8 ft O».
Kantoor: Bokin 2.
ZONDAG-27'JUNI
Abonnement per 3/m. ... 60 Cts. fr, p.p. 75 Cta.
Afeonderljjke Nnmmen. S >
Advertentie» per tegel. .15 »
INHOUD
NOG EENS HET DISTRIKTESSTEL8EL
DE JONGSTE ZENDBRIEF VA1
BURGERPLIGT. door J. C. d« M. O. FEUILLETON:
DE AANTAL OP DEN MOLEN." door Emile
ola. - STAATKTJNDIO OVERZICHT.
GEMEENTEZAKEN: Waarheid bovenal. De
nieuwe stad. uit de Haasstad, door 8.
Uit de Hofatad. door J. A. de Bergh.
KUNST: , In den Gemeenteraad," door F. v. d.
G. De Schilderijen-tentoonstelling te Gro
ningen. LETTERKUNDE: Iet»
dramatnrgiesch en iets historiografiescb, door Alb.
Th. De zon in h«tSüj»-dal,doorH Th. B.
Philip» da Sohoone «a 4jzw omgeving, door H.
ALLERLEI. INGEZONDEN.
OVERZICHTVAN DE EFFEKTEBMARKT.
Handelsoyercht der Week. Veilingen. Burgerlijke
Stand. Te hnnr zijnde woningen.
ADVERTENTIEN: Schouwburgen enz.
EENS HET
DISTRICTENSTELSEL.
Dat- het moeilijk ia het ieder naar den zin
te maken, bleek ons ook dezer dagen. Terwijl
de Ulrechlsche Courant onze verdediging vau
het distriktenstelael bjj de verkiezingen voor
de Tweede Kamer, geheel afdoende vond, ont
dekt een schrijver in de Arnhemsche daarin
niets anders dan een onlogische redeneerin.?.
Laatstgenoemde wydde aan ons artikel Het
Distriktenstelsel" (De Amsterdammer o. 151)
een drietal opstellen. (Arnh. Courant 14, 16
en 18 Juni). In het eerste herhaalt hij do
denkbeelden van prof. Fruin, in het tweede
geeft hu een vervolg daarop,1 en deelt tevens
onze meening mee, om die in het derde aan
een eoort van kritiek te onderwerpen.
? 4 Dat de ficbi-ijver in de Arnh, Cour. onze
\\ beschouwingen bespreekt kan ons niet anders
iaa fnugerfaiuS -J^S, -dat hjjufchtaF.ihftiif^t.ftA
? 3e wijze door hem gevolgd, verwondert ons
niet weinig.
Wat is het geval?
Wy verklaarden ons tegen het stelsel Hare
zooals de heer Olivier het voorstond, om twee
redenen: l o. omdat een groot getal afge vaar
digen gekozen zou worden eerst na een 2de,
3de, 4de, of 5de stemming; 2o. aangezien de
stemming niet geheim zou mogen heeten.
Wüverdedigden'niet het oude
diatriktenstelBel, maar het diatriktenstelsel i» het algemeen,
mits het beter werd toegepast.
Tot een goede toepassing, behoort volgens
ons, lo. dat de distrikten alle even gróót
zgn, 2a. dat zy niet naar het aantal liclcn,
maar naar het aantal kiezers worden vastge
steld. 3o. de uitslng der distriksstemming moet
met den uitslag der gezamenlijke
distriktsverkiezingen moilevrerkcn om het resultaat
der verkiezingen te verkrijgen. Wy gaven
daarvan een uitgewerkt schema:
Nederland heeft voor de vier uiillioi'n zickn 90 af
gevaardigden te benoemen.
Het aantal k;czcra bedraagt bv. 180,000.
liet tieiiliiCrikt wordt bepaald naar liet gclal ra u
2000 kivzsrs of gelijke Teelvoudon daarvno.
De stemming geschiedt volkomen op dezelfde wijze
nis thans.
FEUILLETON.
DG \A\VAL OP DEK MOLE\
EMILE ZO L A.
.. . II.
. Een maand later, dag voor dag, juist den
dag vóór Saint-Louis, was Rocreuse m rep en
roer, in schrik en ontsteltenis. De Pruisen had
den den keizer geslagen en trokken met gefor
ceerde marschen op hot dorp aan. Sedert een
week hadden alle heden die op den
wejrpasseerden, hun de Pruisen aangekondigd: Zij zyn te
Lormière, zij zyn te Novelles"; en, hoorende dat
ze zoo snel steeds naderbij kwamen, wachtte
Bocreuse icderen morgen dat men ze uit de
bosschen van Gagny zou eten aanrukken. En
ze kwamen maar niet, dat gaf nog meer angst.
't Was rast dat ze op een nacht, het dorp zou
den overvallen en alles om hals brengen.
Den vorigen nacht, kort vóór 't aanbreken
Van den dag, was er een loos alarm geweest.
De bewoners waren wakker geschrikt door een
groot geraas op den weg. De vrouwen vielen
reeds op de knieën en sloegen kruis op kruis,
toen men door een reet van dirlmkOTglnnnide
de roode broeken der Franschen herkende. Het
wa* een detachement, waafvter Se "kapitein
dadelijk naar den burgemeester gevraagd bad,
en na met vader Merhor gesproken te hebben,
op den molen gebleven was.
De zon ging dien dag vroolijk op. 't Zou
«arm worden tegen den middag. Over de
bosschen zweefde het goudblonde licht, terwy'l
in do verte, boven de weilanden, een witte damp
opsteeg.
Het dorp, lief en helder, werd frisch wakker,
leder dit lich kandidaat steil heeft, om in aanmerking
te kunnen komen, jiju besluit daartoe, nut vermelding
van de partij, »urh» h'j «c&ttht gerekend, t« worden,
op t: geren aan d» Begceriug. 11 dagui vüor den dag
der stcminilg.
Du H:g«ring venchaft tijdig ecu volledige lijH der
kandidaten met vermelding buuner ataatkundige richting
aan de verschillende gniictajlebtBturen.
Elk gemeentebestuur publiceert 7 dagen vü'irdendag
der stemming een volledige lijst van kandidaten, me1
op opgave of zij lich lelf kandidaat gritvld hebben, of
door kifskollegie'a «D zoo ja, door welke, of door per
sonen die geen vcreeniging uitmaken, kandidaat ge
steld liju.
De kiezers aldus in de gelegenheid gesteld den kan
didaat te kiezen, dien zij begeeren, tij a «o'.koinen vr\j.
Na den dag dor stemming wordt, op gelijke wijl als
tot dusverre geschiedt, den uitslag der stemming opge
maakt.
Doch deze uitslag i) niet de einduitslag. De resulta
ten, die de vertchilleude stemmingen opleveren, worden
end, naar
mmduor
ntraal bureau nader
van atemmeu ea met inachtneming van den
regel, dat do stemmen in verschillende diatrikten op n
en denzelfden k.indida-tt uitgebracht, bij elkander worden
gevoegd.
De voordeelen daarvan waren o. i,
1°. liet verlies van stemmen, zal tot een
minimum worden teruggebracht.
2*. Al de richtingen zullen vertegenwoor
digd zyn naar het aantal stemmen door
haar uitgebracht. '
3°. De vrijheid van de persoonlijke keus ia
hersteld.
4°. Zooveel mogelijk zullen even als de par
tijen de geiedten vertegenwoordigd zgn.
a". De belangstelling onder de stembevoeg
den zal toenemen.
C'. Elk motief van de Regeering om met
kiesdistrikten te knutselen zal z^jn weg
genomen.
7". De verkiezingen een hoofdtaak
blyven even eenvoudig all tot dusverre.
8°. De onzedelijke koalities van partyen
_ .K~-<.3n . . -.BC UlHrt
9". De onafhankelijkheid van den kandi1' V»,
wordt beter gewaarborgd dan tot dus
verre.
Op deze wijs, zoo schreven wy, zal, wat
goed is, in het distriktcn-stebel behouden
blyven, doch door de toepassing eener
proportioneele verkiezing daarenboven, wordt tevens
hot kwade, waarvan het thans de oorzaak is,
weggenomen, of in hoo^e mite getemperd."
Welnu wat doet de schrijver in de Arnh.
Courant?
Eerst teekeiit hy met Fruiu's welversneden
pen het booze bestaande distriktenstelsel, en als
dit inderdaad afzichtelijk creatuur in al zijn
wezenlijke vercchrikkelijkheid voor ons staat,
vervolgt hy; Doch? Doch niettegenstaande
dit alles treedt de Amsterdammer op als hand
haver van het districtenstelsel, want volgens
hem treft dit alles niet het diatriktenstelsel
zelf," maar alleen de verkeerde wi/ze, waarop
het wordt aangcicend." Dit punt voor het
oogcnblik daarlatende, zullen wij ons in de
eerste plnuts beziy kouden 1) met hetgeen de
Amsterdammer teu voordeele vau het stelsel
aanvoelt." Met geen enkel woord teekent de
schrijver het distrikton'jtelsel, zooals het door
ons wordt voorgestaan, en aU waren wy de
onbeschaamste verdedigers van het, door ons
lieitreden, bestaande stelsel, eindigt hij zyn
laats'o artikel als volgt:
Wanueer ml in Nederland hft ttelirl verlaten worjen,
dat da kandidaten wordeu gekozen »iu roorluopige
ptrlij-vertenigingen", eu dat al wat de lifters te doen
hebben, bestaat ,in bet mecbraiatb uitbrengen liunner
?temmen"?
En wanneer tal in Nederland bet stelsel worden
ingevoerd, dat il verzekerd .de Trije individuele
verkirzin,-", de vrijheid jer kiesers p m iemand te ki.-tcu
ook om zync «persooulijke verdieniten";'
Wunucer de st b rij r er in de Amitenlammer zgn tin
krijgt, zeker in lanj no^ niet.
Men zal moeten toestemmen, dut de schrij
ver in de Arnh. Cour., als by om een klin
kend slot verlegen was, zich handig uit die
verlegenheid gered heeft. Ieder lezer moet nu
de overtuiging hebben dat de schrijver in de
Amsterdammer" met den duivel van het door
Fruin eu anderen terecht bestreden oude
disUiktenatelsel -m vciboud i» getreden, en hij -de kiezers «m te
behandeling, de 9 Amsterdammers zouden, als
de menschheid niet verandert van beweging,
het amsterdamsch bloed voelen kruipen, waar
het niet gaan kon. Wy zonden wel eens willen
weten, hoe men by opheffing van het distrik
tenstelsel zulk een uitilag zou kunnen
vermydeu, anders dan door het stichten van een
centraal-burean dat machtiger was, dan een
dat men tot nog toe in grooteren of kleineren
kring gekend heeft. Is wat wy hier schrijven
een schrikbeeld? 't Is mogelyk. Doch wy kun
nen niet inzien dat by de voorgestane rege
ling vrede in den lande te bewaren zou zyn,
tctizy op de een of andere wys de lokale be
langen even goed als thans tot hun-recht ko
men, en evenmin, dat de welvaart des lands
er by zou winne:-, wanneer, het kwaad, dat
door eenzijdige bevordering van plaatselyke
belangen gesticht wordt, werd weggenomen en
daarmee tegelijkertijd de grootste prikkel voor
zonder nader onderzoek mot Lucifer ter helle
mag verwezen worden. Wie onze artikelen goed
gelezen heeft weet echter, dat wij juist den
kiezer vry van de kiesv«reenigingen maken,
daar zyn stem steeds meetelt voor de party
waartoe hy behoort, en dus ieder om de per
soonlijke verdiensten van een kandidaat zyu
stem op hem zal kunnen uitbrengen.
Vóór echter deze konklusie wordt mede
gedeeld heeft de schryver zich een bril op den
neus gezet, waardoor het hem gegeven is in
ons eene artikel de andere schyut hy niet
gelezen te hebben allerlei onzin pp het epoor
te komen.
Wy zouden aannemen, dat er n principieel
en voortdurend antagonisme bestaat tusschen j anders ia ons niet bekend. Dat voorts deze
algemeene belangen, belangen des geheclen
Nederlandschen volks, en lokale belangen.
. Als de schrijver in de Arnlt. Conr. zyn bril
eens afzet, zal hy juist in ons artikel lezen:
Laat ons niet vergeten dal hel volk, ofschoon
een eenheid, een samengeatcldf^eenheid is en
in de belangen van de tenhi.^fJ de büeoti
Het distrikt zegt men in een fictieve" eenheid.
Eilieve, luister eens naar de kamerdebatten,
als er over' Spoor, Kanaal, enz. gehandeld
wordt. Ge ontdekt iets meer dan een fictie",
al is het niet een lichaam, waarin zich do hoo
gere eenheid van al de uiteenloopenda
persoonlyke belangen der kiezers weerspiegelt. .
Hoe dit zij, van een kamp tusschen het
etedelyk en landelyk element in de distrikten,
die volgens den schrijver in de Arnh. Courant,
dikwyls voorkomt, is ons niets gebleken. De
meer' konservatieve boeren stemmen heel trouw
met de konserva'ieve stedelingen, en de libe
rale landlieden steunen onverdroten de liberale
het te omslachtig vindt om er zich naar t«
schikken ?
Nog moet ik een vraag beantwoorden:
Heeft," zoo schrijft de Arnh. Ct., de Anuter'
dammer met tegen een eentrale
kiesvereeniging te waarschuwen willen geven een
argumentnm ad hominem of beter gezegd
ad Arnhei mam, wetende sinds hoe lang en
hoe aanhoudend de Arnh. Ct. geschreven heeft
tegen dit iukruipsel in ons constitutionele Ie ren?"
a schry'ver zy zoo goed ons te gelooven, het
was een argumentum ad hominem, niet ad
Arnhemiam.
't Worde ons vergeven, wy hebben aan de
Arnh. Courant by 't opstellen dezer artikelen
zelfs niet gedacht.
lu ruil richten wy tot Arnhemia" een andere
' vraag: Welk nat heeft een geschrijf, als dat
het' welk wy nu moesten weerleggen ? In een zoo
hoog geacht blad als de Arnltemia ook in ons
oog is, - behooren geen artikelen tfluTia,
misschien voor de niet voldoend ingelichte lezers
vermakelijk zyn, maar die, wel verre van
een juiste voorstelling der denkbeelden van de
tegenparty te geven, een gedeelte buiten ver'
band met het overige behandelen, en er zoo
doende een licht op werpen, waarby niemand
bet ware en valsche meer onderkennen kan.
1) Wij onderstrepen.
.?».... .»*...? ? ? .
i ynmers JIIP*«. r;0eiBW
Maakt men de verkie.ingen geheel los van
het distriktenstelsel, dan zullen voor de kiezen
de staatkundige-,
den voorgrond
pieel in s'.rijd" met
keu veel minder belangstelling...
zyu dat de byzotidere belangen niet of hoogst
gebrekkig zullen samengevat worden in de
eenheid van het vertegenwoordigde volksbe
lang. Ziedaar alles wat w\j beweeiden.
Ook wjj meenen dat het geheel de deelen
omvat," maar wy streven naar een volkomen
geheel. En het volksbelang zal des te beter
vertegenwoordigd zyn. naarmate er by de keus
der afgevaardigden meer rekening gehouden is
met de lokale belangen.
Zonder distriktenstclsel ontstaat er een
streDe jongste zendbrief van
Burgerpligt.
. . , , , ... , ... . . De bekende kiezersvereeaiging onder het
stadsbewoners m den verkiezingsstrijd; iets, devie9 Burgerpligt heeft dezer da^n
uitnoo__j?:. ._. _:,.. v-p?,1 rv-t ». j?diRillgtfn ,joen toekomen aan ettelijke
stadgenooten, om zich bij haar aan te sluiten en door
lid te worden harer Vereeniging mede te werken
eu dergelijke opmerkingen niet gelden kunnen
tegen het distriktenstelsel door ons bepleit, is
duidelijk, want wie een kandidaat wil steunen
in een ander distrikt, blijft volkomen vry, zon
der gevaar dat zijn stem verloren zal gaan.
Integendeel, geef de door ons aanbevolen
vrybeid by het diBtrMejjBtulflel^en aan elke uiting
tot het doen zegevieren van nare beginselen.
Om deze invitatie smakelijk te maken wordt
in de ad hoc gedrukte circulaire opgemerkt, dat
de contributie de f 3 niet zal overschrijden.
Duur is dus Burgerpligt niet, en wie zich maar
eenmaal bewust ia de beginselen dezer
veree'
_ .!._?? _«j.=^vT'*" Ti , ? "inina aau te hanffen. vo-"*1: züne beginselen
P&rifl'1riéoTlit'vflCS?over*o'n"öke bezwaren en er dbfWjii"}!. u- tSftr"' Jv5 utt ;.-.SP. i ;.*:.£.
Aangezien de totale beUngcn'bii'de^ovér^f"??"^"j6 8"I3ên ver~1Sê?f en njet'*gc»<;!',0,J^'
arooie nu»nW1»ii1 ilnr'L-;»». ».) ,~?rA»?\ aardsche goederen versto'ren w, behoeft slecöfs
goederen versto'ten is, behoeft sleet)!*
de by de circulaire gedrukte verklaring lid der
vereeniging te willen worden, te
onderteeke- * i r?w o*?v- «»?'»?»wi uw «vu.y.v. i nen, deze (want het adres werd door het
zorglokale, maar wek- j in de Arnh. Ct, zoo welwillend zal zijn een zame bestuur eveneens kant «u klaar
toezeIlinu Gevolg zal poging te doen om ons te begrijpen) znl geen!zonden) den secretaris toe te zenden, om zich
groote meerderheid der kiezers veel zwaarder
staatkundige: m. a. w.
hopen dat de schrijver
hervorming van het kiesstelsel baten, die niet
rekening houdt met dit feit.
Een hervorming zonder distriktenstclsël,
Echjjut ons niet toe onzin" (dit woord blyve
als in een droom het lidmaatschap der
vereeniging in den schoot te zien toewei-nen.
ing in den schoot te zien toewerpen.
Inderd.iad, waar dit alles zoo gemakkelyk
schijnt, is de kreet van verwondering van het
circulaire schrijvende bestuur: Maar zelfs
gegund aan den schrijver die het gaarne ge-! Burgerpligt telt in eene stad ab Amsterdam
i 11.t .r» . _a . i .... j. o**n irvrt ? . i »i' nn.t ? . ..
bruikt) maar een luchtkasteel; de verkiezin
gen missen een natuurlijke basis, en zullen
dientengevolge nog veel minder belangs
met 300,000
allezints
nwoiiers nauwlijks 300 leden"
htvaardigd. Het bestuur vindt
! de verklaring van dit bevreemdende
verschyn,,-?,-,,-,, , . - " sel in de ten onzent zoo uiterst geringe
belanffwekken dan tot heden het geval is. 7/er stelling in de publieke zaak. Het gaat uit van
eerste gevolg er van eal tyn dat de belang- j deze redeneennf
stelling afneemt," schreven wy in ons bedoeld! Het aantal
len mijner kièzersvereeniging is
tot het aantal inwonen'? der
ven naar de vertegenwoordiging der plaatselijke artikel. Dit gewichtige' bezwaar roert de1'" ,, , -. ,, ,..,
belangen, dat de grootste tweespalt zou ver- schrijver van de Arnh. Ct. zelfs niet aan. ?i"°W«Ja<» en de g*makkehjke voorwaarden der
wekken. Stel bv. dat nnrlor Ac. vnrt.iminnrnnr. l T.^ =i,v*«* _.::_^.i:?_ ... _1_ 'i .1 _ toetreding uiterst gering, l och is mijne
kiezerswekken. Stel bv. dat onder de vertogenwoor- Ten slotte, wy vestigen er nog nmaal de' vereenieiniïnoff de beat bezette " 1)
digersdoor.de kiezers, zonder dirtriktcnstelsel, aandacht op, by hervorming van het distrik.ten-; uiting. van belangstellinR nu in de openbare
gekozen, eens 9 Amsterdammers en slechts 31 stelsel kan het verkiezinsswerk voor de stem- zaak bestaat in het zich ann-luir«m aan een
Rotterdammers geteld werden, wie beschryfti bevoegden even eenvoudig blyven als het nu ? kiezersvereeniging. Hoe treurig maet het er
de yverzucht die zich van de bewoners der js en eenvoud is hier zeker de voorwaarde' d.us 'n A|na'erdain met die belangstelling
uit
Maasstad zou meester maken? EQ terecht, want van hunne plichtsbetrachting. - Wat heeft | zi r!.-. 8w niiar 11P. a,l,iint '.!»».),?.' W«»
IrU-Am i»r i*pn InnHa ltnlan<v Ait tavAna mAAi* n »* l I ? i i * i . ,11' J^IC SlUH, Dllar liet SCaljnt, ft 13 6606 U9. 3lAftr
Kwam^ei een lonas Belang dattetensmeerin t men aan het m abstracto verheveiwtc stekel, ,;hijn bedriegt. Eo, ofschoon wel niemand het
01 «otterdam raakte, m wanneer de groote meerderheid der kiezers op zul nemen voor zijne stad laat ons
zesen het veld, met zijn rivier en zyne fonteinen,
Was geurig en bekoorlijk als eèu begoten ruiker.
Maar die ganscke hiierlnke dag maakte niemand
vroolyk. Men had den kapitein den molen zien
rondtoopen, de huizen die er by stonden monste
ren, de Morelle overgaan en van den overkant
het land met een veldkijker bestudeeren; vader
Merlier, die bij hem was, scheen hem alles uit
te leggen. Toen had do kapitein in allo hoeken
en gaten soldaten gezet, achterbDotnen, achter
muren, tiet gros van het detachement
kimpeerde op de binnenplaats vanden molen. Zou
er dan gevochten worden'/ En toen vader
Merlier terugkwam, bestormde men hem met
vragen. Hij zeide geen woor^, maar knikte
langzaam. Ja, er zou gevochten worden.
Franvone en Dominlque stonden op de bin
nenplaats en keken hem aan. Hy nam eindelijk
zijn pyp uit den mond, en zeide eenvoudig:
r Och! arme kinderen, 't zal wel langer dan
tot morgen duren eer ik je trouwen zal! .
Domiuique, met de lippen op elkaar.en n
rimpel van toorn pp zy'n voorhoofd, s'ak ran
tyd tot tg'd z'dn hoofd eens op, en bleef naar
bet bosch van Gagny kijken, alsof hy de Pruisen
had .villen zien aankomen. Franfoise, zeer
bleek, maar stil, liep er heen en weeren bezorgde
den soldaten wat zü'noodig bidden; zy kookten
hu a soep in een hoek van de binnenplaats, en
maakten gekheid in afwachting van hun mid
dagmaal. . '
Intusschen scheen de kapitein wel tevreden.
Hij had de kamera en ook de groote huiskamer
Tan den molen bezocht, die op de rivier uitzag.
Nu zat _hy by den j>ut met vader Merlier te
praten.
Je hebt hier een ware vesting, zeide hif.
We zullen hét wel tot den avond kunnen vol
houden. De bandieten hebben zich verlaat; ze
moesten al hier zyn.
De molenaar bleef ernstig. Hij zag zijn mo
len reeds branden. Maar hy klaagde niet, hy
wist dat het toch niet helpen zou. Hy opende
alleen zyn mond om te zeggen:
Gy moest de schuit-achter het rad laten
verbergen. Daar ia juist een holte waarin ze
passen zou .. . Misschien zou ze kunnen dienen.
De kapitein gaf zyn bevelen. DB kapitein was
een knap man van een veertig jaiir, lang, en
aangenaam vau uitzicht, liet gezicht van
Franc/plae en Dominique scheen hem plèizier te
do?n. Hij hield zich met hen bezig, alsof hij
de op handen zynde worsteling vergeten had.
Uy volgde Franjoise met de o ogen, en liet
wel merken dat hy baar allerliefst vond. Toen
keerde hij zich tot Dominiqiie :
Ben je niet in 't leger, k
vrij plotseling.
'Ik ben
knaap? zeide hij
vreemdeling, antwoordde d
jongmnn.
De kapitein scheen deze reden niet aanne
melijk te vinden. Hij knipoogde eu glimlachte.
Franroisèwas prettiger om mee omtegaan
dan het kanon. Toen zeido Doniinique die nem
had zien glimlachen:
Ik ben vreemdeling, maar ik schiet op
vijf honderd el een appel van den boom...
Kijk, daar achter n staat mijn jachtgeweer.
Dat kan u wel te pas komen, hernam de
kapitein kalm. . ? .
Fran(0ise was dicliterby gekomen, zy beefde
een weinig. En zonder te geven om al de
mentchen die er by waren, nam Dominique de twee
handen, die zy hem toestuk, in de zyne en
drukte ze, toen zij zich ali 't ware. onder zijne
bescherming stelde. De kapitein had weder ge
glimlacht maar niets meer gezegd. Hy buef
zitten met zgn sabel tusschen de knieën. Hij
staardc'cn scheen te peinzen.
Het was reeds tien uur. De warmte werd
arukkend. Eene benauwde stilte heerschte. Op
de binnenplaats in de schaduw der loodsen of
onddr .de afdekken waren de soldaten begon
nen hun soep te eten. Er kwam van het dorp
geen geluid; alle bewoners hadden hun huizen,
ramen en deuren gebarrikadeerd. Alleen een
hond, op den grooten weg achtergebleven, zat
te huilen. Ver uit de naburige bosschen n
velden, die in de warmte schenen te hijgen,
kwam een langgerekt geruid, de vereenigde
stem van al die zuchten. Een koekkoek riep.
To*n werd het nog stiller,
Plotseling knalde in dia slapende lucht een
schot. De kipitein stond haastig op, de solda
ten lieten hun soepborden halfvol staan. Bin
nen ecnige seconden waren allen op hun post,
gereed voor den stryd: van beneden tot boven
j was de molen bezet. Intusschen had de kapi
tein, die den weg opgegaan was, nog niets ge
zien; rechts en Imki strekte de weg zich, kaal
en wit, in de -verte uit. Een tweede schot
knalde, en nog altoos niets, geen schaduw op
'den weg. Maar zich omkeerendc bemerkte hy
naar den kant van Gagny, tusschen twee hoo
rnen, een klein vlokje rooit, dat wegzweefde als
een herfstdraad. Het bosch bleef nog even diep
en stil.
De schurken zyn hut boich ingegaan,
mompelde hy. Zij weten dat wij hier zyn.
Toen begon het geweervuur hee langer hoe
levendiger, tusschen de fiansche soldaten, die
om den molen geposteerd waren, en de Prui
sen, achter de Doornen verscholen. Do kogels
floten over de Morelle heen, zo ader een van
beide partijen te deren. De schoten vielen on
geregeld, zg kwamen uit eiken struik: en men
bemerkte telkens alleen de kleine rookwolkfes
die op den. zoelen wind bleven wiegelen. Dat
duurde byna twee uren. De offlcijr neuriede
met .een onverschillig gezicht. Franchise en
Dominiqne, die op dn binneplaats waren ge
bleven, stonden over den lagen muur te tij
ken. Zjj stelden vooral belang in een klein
soldaotje dat achter het wrak van een oude
schuit aan don oever der Morelle geposteerd
was. Hg lag op zyn buik, loerde, schoot zyn
geweer af, en liet zich dan een weinig achter
uit in een sloot gljjden om op nieuw te laden;
zijn bewegingen waren zoo grappig, 200 be
hendig, zoo Buigzaam, dat men niet kon: na
laten te glimlachen ala men hem zag. Hy had
zeker weder een pruisenkop bemerkt, want hy
stond «nel op en bracht het geweer aan den
schouder; .maar voordat hy geschoten had,
gaf hy een gil, . waggelde rond, en viel
in de sloot, waar zijne beonsn z'c'i een
osgenblifc stuipachtig uitrekten, aU de pooten van
j een kip die men den. hals omlraait. Het
soldaatje had een kogel midden in de borst
gekregen. Dat «'as-de eerste doode. Instinktmatig
had Francoise de hand van Do.niuiqne gegr
pen, en drukte z« zenuwachtig.
Ulyf daar niet staan, zeide de kapitein,
De kogel* kotten t«t hier.
Inderdaad boorde men iets-knappen in den
ouden olm, en een stuk tak kwam slingerend
naar'beneden. Maar de twee jongelie len ver
roerden zich niet; het angstige tooneei scheen
ben, aan den grond te nagelen, Aan den zoom
van het woul was een Pruis plotseling van
achter de boomen komen loopen, alj uit de.
coulissen; hu had met zyn armen gezwaaid en
was toen achterover getuimeld. Overigens be
woog' zich niets. De twédooden schenen te
slapen in .bet volle; zonlicht, men zag altoos
nog niemand in het loome veld. Zelf d het ge
knetter van het geweervuur hield toen op. Al
leen de heldere item der Morelle bleef
doorfluiten.
Vader Merlier keek den kapitein verrast aan,
als'wilde hij vragen of alles, uit was,
Nu komt de groote slag, zeide deze
haastig: Neem u in acht; blijf daar niet staan.
Hn had nog niét uitgesproken toen een ver
schrikkelijke tosbranding volgde. De groote
olm werd als leeg gesnoeid, een dwarrelwind
van bladeren daalde neder. De Pruisen hadden
gelukkig te hoog gemikt. Dominiqne sleepte
Frangoise mede, droeg haar byna weg, terwyl
vader Merlier hen achterna liep, roepende:
Gaat in den kleinen kelder, daar zQn de
maren stevig.
Maar zij luisterden niet naar hem, zy gingen
in de groote huiskamer, waar een tiental sol
daten m stilte wachtten; de blinden waren er
gesloten en z|j loerden door de reten. De ka
pitein alleen was op de binnenplaats achter
gebleven; hy zat achter het muurtje
nedergehurkt, terwgl de heftige loabrandingen voort
duurden. De soldaten die hu buiten geposteerd
Stoomdroltktrij ELLBRHAN, HiMKS k Co.