Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR '"NEDERLAND.
rijke bydrage leveren voor de geschiedenis der, stemmen het voorloopig besluit van hun ver- de eene of andere kerk, dan zal deze en hare
belgische revolutie. Treedt ook duidelyk aan lichten Raad. geestelijkheid, sterk door hare privilegiën, zich
het licb>, dat zij bovenal het karakter van Het zonderlingste is dat de zoogenaamde bovendo andere verheffen en doen gelden.
???'??? ' ' ' zich de eer (!) dezer Als de Regeering niet krachtig is, zal *y door
Mit dem freisinnigcn haar overvleugeld worden. Dit moest wel zoo
? . . . fcehabenwirunsYonllerzengefreut", niet zHn, maar het is altijd zoo geweest, en het
in andere geschriften over deze periode wordt zoo juicht het orgaan dezer partij, dieTteform. zal ook altyd zoo Mijven. Ook kout men te
eemist. verschillende officieele stnkken en De tegenstand was hevig genoeg geweest, zegt Genève de geschiedenis op dit punt zeer wel;
brieven, waaronder 2 van den pretendent, den ie. Orthodoxen en piëtistcn, uTtramoutanen' men vergeet alleen haar ook op zich zelreu
prins van Salm-Kyrbourg, znn in hun geheel en atheïsten", zoo heel het, hebben alle» ge- ' toe te passen. Zoo discht de Hefarm luireu
opgenomen. Ten 'slptte zy hier melding ge- daan om dezen uitslag der stemming te ver-' liberalen geestverwanten allerlei staaltjes van
opgenomen. . _ _
maakt van eea curieus post scriptum in een hinderen
brief van den belgische n minister van Binnen- tie erg '?
n. De Reform neemt hun dezo opposi- clericale aanmatiging op.
kwalijk. Ieder onzer zal ze echter na- zy van de katholieke Tyi
Met afkeer gewaagt
landsche Zaken van 8 Augustus 1831 aan Van tuurlyk vinden. Want terwijl alleen de zooge- zich onlangs tegen Je stichting van tweo
proder Meere, destijds commandant te Luik. Dat naamde liberalen door die vereeniging van Kerk testantsche gemeenten verzetten en eischte
post scriptum luidt: L'ile de Java est soumise en Staat gebaat worden, lijden alle anderen er dat dezen e uitoefening van haren
godsa un gouvernement beige". onder. Zy moeten het nu bly ven aanzien dat dienst weer verboden zou worden. Streng gispt
W. P. C. K. alleen hy, die lid is van de geneefsche staats- züde klacht dezer geestelijken over de
inogekerk en de kerkelyk-vrijzinnige of moderne lijkheid, -,dasz nunmehr tier Protcstantismus
Van de Haagscte Fe»kraisen door J. A. de leer belijdt, een goed genedsch burger met mit der kutholischen Religioa vollenJs
gleichBergh verschenen No. XXIII en No. XXIV. volle burgerrecht is. berechtigt sein soll."' En van ganscher harte
Beide nnmmers zijn voornamelijk aan de'bev Ik zou de aandacht niet op deze Zwit-ersche gSan w(f daarin met deze Zwitsers mee. Maar
langen van Scheveningén gewijd. gebeurtenis vestigen, indien zjj niut ons zelven wömerken dun tevens op, dat juist het
betot voorzichtigheid vermaande. Wanneer de ginsel der vereeniging van Xerk en Staat,
hetDe lezer» van de Ncderlandsfhe Kunstbaat liberalen ginds zoo zwak zijn dat zij, uit kwa- welk nu te Genève gezegevierd hoeft en allen
zullen zich herinneren, dat Jhr. Mr. Victor de lijk bekropen eigenbelang, da gezonde beginse- liberalen aangeprezen wordt, tot deze
verouStueis in den vorigen jaargang een beschi-y- len der nieuwere staatkunde met voeten tre- gelijking van de tyroolsche protestanten leidt.
ving gaf met afbeeldingen van de Ruïne van den, dan is het zaak ook in eigen kring ern- Indien in de landen der oostem-yksche
moBrederode. Thans is van die opstellen mj W. stig toe te zien, opdat hier niet hetzelfde ge- narchie Kerk en Staat geseheiden waven, zouden
C. de Graaff te Haarlem een 2e uitgave ver- schiede. Bij ons is gelukkig scheiding van Kerk de bisschoppan zoo niet kunnen spreken.
schenen met houtgravures van de verschillende en Staat ingevoerd, en ik geloof, dat wij er Maar waarom nu met tweeërlei maat hier
deelen der ruïne en photo-lithografiën van den ons uitnemend welbij bevinden. Doch van des en elders gemeten? Wie gelyk recht voor allen
platten grond van het kasteel en van Brederode te meer belang is het, te blyven waken, opdut in Tyrol wil, moet niet datzelfde beginsel te
fn welstand. ' ons dit kostbaar voorrecht nimmer ontvallo, Genève verloochenen. Indien de
onverdraagAan deze keurige en royaal uitgevoerde uit-: Want de Geneefsche .liberalen" jubelen niet zasmheid der tyroler geestelijken de eerste
gaaf is een lyst toegevoegd van de voorwerpen, alleen over hun eigen triomf, maar zy trach- stap is op den weg, dio tot godsdienst haat, ja,
gevonden bn de ontgraving der ruïne. , ten ook hun geestverwanten in andere landen gelijk de Reform zegt, tot -.steeniging der
proWii twijfelen niet of velen, die niet in 't be-, diets te maken, dut alleen door de vereeniging Festantcu" leidt, waarom dan in eigen stad
zit zijn van de Nederlantlsche Kunstbode, zul- van Kerk en Staat het heil der patiën verze- en .land een stelsel verdedigd, dat zulke
ramplen thans van de gelegenheid gebruik maken kerd wordt, terwijl de scheiding van die beide zalige gevolgen kan hebbeu V
om aan de hand van een zoo ervaren leidsman,' ze nlle ten val moet brengen. OT zal men beweren, dat alleen de
protesals Jbr. Mr. de Stuers, te worden rondgeleid | Het is de SefOrwvel niet gelukt deze stel- tantcn geen misbruik maken van een
staatsin het vroegere en tegenwoordige Brederode. lingen te bewijzen. Maar de drogredenen, die gezag, welks steun andere kerken
«nverdraagDit historisch monument heeft 't recht op zij daarover ten beste geeft, worden met zoo- znam doet worden? Men moet al zeer
onnadende belangstelling van geheel 't nederlandschc ' veel overtuiging voorgedragen, dat ze zeer ge- kend en onbekend met dj geschiedenis zijn om
volk. schikt zijn, om indruk te maken en onnaden- zoo iets te durven beweren. Wij behoeven ons
_?_ kenden mede te sleepen. . _ slechts te herinneren wat vroeger in het
hcrden heer Utto Petri téRotterdam zijn?t>e afkeer, dien vtv liberalen
bewegingen wordt deel genomen ua «enige uren
stil op de schoolbanken te hebben gezeten, te
genover een zwart bord vol met de
moeielykste mathematische figuren of tegenover een
zwart kijkenden meester, die een moeielyke les
overhoort.
Men moet echter niet ineenen dat alleen de
geneeskundigen van den lat oren tijd du gym
nastiek voorschreven eii beschouwden als een
deugdelijk middel tot behoud eener Iliuko ge
zondheid, integendeel reeds bij de volken il
Is Uil
.ij de
Bij.
run liot in Druïde XedeiUud uudei' de hl
Tan de gunstig bekende serie van Ashers Con-, ons oog uitnemend beginsel hebben, is name- nationale Staatskerk geschied s. Dat'i
tJordtincntal Libraru of Favowite Modern Attthort lijk zoo groot, dat zij do scheiding van Kerk sclie Synode andersdenkenden uitbande, is het
verschenen. No. 54 en 46-48 bevattende Other en Staat kortweg en met de grootste ramach- ergste niet; want tot zoo iets heeft eigenlijk
Folks by John Habberton. Author of Helen s (ting als -kurzsichtige Prinzipienreiterei ten iedere confessioneele kerk hot recht. Maar dat
Bftbies" en In Her Majesiy's Keeping by The toonstellen. Om er ons nog meer tegen in te volgens de toenmalige staatsinrichting de
ReHon. Lewis Wingfield. nemen, wordt ons verhaald dat ook de Ver- gceringen der gewesten zich geroepen moesten
eenigde Staten van ><oord-Amerika er van te- achten om de Remonstrantsche ketterij uit te
Nieuwe Uitgaven: [rugkomen?een mededeeling die intuss-hen roeien en eerzame burgers te vervolgen, dat is
GVStiVE A1MARD, Te lind en te water. De tot heden door niets bevestigd wordt. Waarom de wrarige vrucht der eenheid van Kerk en Staat
Kaperkapitein. 2 dln. Haar het Franscs. ?8.80.'zouden ook de Xoord- Amerikanen zich zoo , on-' geweest. En hebben nog niet in dezen tyd,
Getond. ? 5.?. . behaaglijk voelen onder de heerschappij van geen halve eeuw geleden, de Gereformeerde
Mevr. COLO.MB, Mam?^ ^^--Sïjïfrt? het te &nève'gevallen stelsel," dat .vroeger afgescheidenen" ondervonden wat het zegt, te
verhalen. ToordeHederlandscbejeugaDewerK, de superlatief van alle wijsheid scheen ?'Omdat breken met een door den Staat beschermde
door Bertha. In luuien band./l.W. het blijkt, zeggen de Zwitsers, dat dit voorheen Staatskerk, teneinde naar eigen overtuiging
1XA VAN DORT Prettige uren .in grootvaders ZQO Jnrezen"beginiel leidt tot overheersehing God te dienen?
nti? A^RUENNUJE Svriche Er- van fen Staat door de Kerken inzonderheid door Eigenlijk spreekt al hetgeen ik schrijf
vanDtU ABIRltNMGE, Syrische Er de gee3telijkheid. Want-let wel-zoo bewe- zelf. Xaby liet einde getWn, vraag ik mij
ren zij, de scheiding van Kerk en Staat is ten nf, hoe het mogelijk is, dat vrijzinnige lieden
slotte hetzelfde als de heerschappij van de Kerk daarover anders kunnen denken? Een axioma
776), Hij trachtte op zuiver
inatonpchigischen gi^ondslag een
gczondneidszaehlnngen, herauBgegeben TOU Joh. Oeorg.
Ernat Hoflmann. /12.?.
J. C. NEl'.MAN, Schetsen en tafereelen tut de
alêemeene geschiedenis. Ie stukje. (Oude en
Middel geschiedenis), ? 0.50.
S. C. SXKLLES VAN VOLLESHOVbX.
PhinftCOphia. Afbeeldingen Tan meer dan 1000
soor. van Kootd-Wa«t-Ettropeesche sluipwespen.
(Ichnenmones eensn Linnaeano). Mederl en
Eng. tekst. In cart. band ? 3150.
Catalogus der Tentoonstelling ran voorwer
pen betrekking hebbende op liet Vorstelijk
Stamhuis Oranje-Nassau en op de Wapen- Ge
slacht- en Zegelkunde in het algemeen, onder
- .. »»w. *___.._<. » rT_ ?»? J<.u
Bsschermheerachap van Z H. den
het hooge Bsschermeeracap van . en
Koning, in de Gothisohe zaal te 'e Gravtnoage,
Angiutns en September 18SO / 1.?.
Mr. E. i, VAX EMÜKN, De Begtspraak en de
.j.-. _-«-. v.-ii.'-i- _ -- i; JTidorl
i~" besluiten rera., tot Aug.
ov«r den Staat. Wie dus deze scbeiding wenscht, toch springt ieder in het oog, zou men zeggen.
wil, bewust of onbewust, den Staat aan de Doch wij zien hier alweer dut het woord liberaal"'
Kerk in handen spelen." in tweeërlei zin wordt gebezigd, hetgeen
naXu spreekt het wel vanzelf dat geen vru- tuuriyk tot begripsverwarring leidt. Men kan
zinnige gaarne onder de heerschappy van de liberaal heeten op kerkelijk gebied, wauncer
eene of andere Kerk of in de macht der men enkele of vele leerstukken verwerpt, die
clericalen geraken zou. Het mag ons echter tot heden geleerd en geloofd zy'n geworden.
niet onverschillig zyn, welk middel men te baat En evenzeer heet hij liberaal, die gelyk recht
wil nemen om dit gevaar te keeren. Het te voer allen wil en aan iedere denkwijs vrijheid
Genive aangewende middel kan. in geen geval jan bestaan gunt. Nu leert echter de onder
fVtOHOtt ' TITant llüf Vïtlff fWanÖrTaïfOCfön TÏ/*ll * iiiii,1i*nrv A*-AM-*AA» ^vln >Tn InrvïnA <ln4 AA nrtnf
dienen: want het
heeft tweeërlei tegen zich:
en
viuding, evenzeer als de logica, .dat de eene
het is ongeoorloofd, en boyendien on- soort van liberftliteit de and<"-e niet
noodza'doclmatig. Men vergunne mij dit in de vol- kelijk insluit. Te O-nJ-yo zijn de modernen,die
gende reffelen kort aan te wyzen. en tevens by de stembus overwonnen, vrijzinnig in den
f ' .1 licht te stellen' dat alleen de zoo fuis-' eerst-genoemden, maar volstrekt niet iu den
kende scheiding van Kerk en Staat een ge- laatstgenoemden zin. Doch omdat zij nu
eenon het goede
lat zij na»
Ter goeder
"door verkeerden
een lang veroordeeld,
- --?--il -at noc" Staat noch
eenigiiiff van Kerk en^staat sluit d* grootste Kerk ten goede kan komen.
onbiTlijklieid in zich. ^Ware er slechts rne kerk, Want voorzeker, de godsdienst iseengroute
Daarom zijn
den Staat
i x m? ~*~,irif* ! 'n den°oöp der tijden gevormd en uitgebreid mij zou van óórdeel zijn, dat de godsdienst dezen
Journal ne* Mi.c?nonHrir*. hebben, leder weet dut er hier en elders onder- steun niet behoeft: hij is. machtig genoeg om zich
Pc u Ivjulatioa rclalive »ui Bon- SP),pi,]pnB rrr>\-tïnilmi worden. Vprpnnimnir van een eigen weg te b.inen en over alle; bezwaren
BLaanaweLien nemmneu v-*-, ~" «..»., _ ,
1880 met ophelderingen, ontleend aan de ge-[schikte waarborg tegen het bedoelde kwaad ' maal.liberaal heeten, meenen zy o
Bcbie'denis der w«tgo«ng. de litteratuur, enz, oplevert. _ .. ; pad te zijn, en zien 2» niet in,
en met verdere aanteekentngen 7e deel. (Ze- Het. te uentrve aangewende en aanbevolen' groots onverdraagzaamheid lijden.
vende vervolg op deel I der Regtspraak van redmiddel is ongeoorloofd, Dus. zou het door trouw waarschijnlijk, maar '
Mr D. Léon). ? 4.?. 'geen eerlyk man mogen worden gebezigdt al'ijver verblind, huldigen zijee
Mr. S. Ml'LI.KH Tt.. De schilderijen van Jan, leiJde het ook tot het gewenschte doel. Ver- middeleeuwsch besrip, dat
^v . . * ?_ -»^ ^i ^r ~.__ TTM«..<>liB4U A ia TT^vtAnli t. _*_.?._^. ...^ tr 1_ Cx^^j. _.!..: j. ,)_ ...?_ .^iti-. ir » .... ..i_i t.
Scorel, in het Husenm
beschreren en toegelicht ^'0.90.
Vertoog
volksmaai
bet
te Utrecht, l
- . . godsdienst ...
tantsche?, begunstigt en als de zijne erkent.?? Itegeering beschermd." Toch is het niet
onmot Maai wie ziet nier, dat op deze wys groot on- gelijk dat de Stichter des christendom» zeil'
VftU K.CrK 6D Sttliltt 'recht gepleegd wordt? Onze Zwitsersche libe- voor deze eer.-bedankt zou hebben, onder
be?" ralen schijnen zich, in den roes hunner vreugde, tuiging, dat .Voor zijne zaak de wereldsche
Het. schijnt wel dat in sommige opzichten d-inrvols'rL-kt niet om te bekommeren. fschxon overheid het zwaard nooit behoeft te trekken,
de tnd der reactie gekomen is. Erger .toclv uitvoerig in het schetsen van den druk, wfar- om de eenvoudige reden, dat zij zuiver
gecskan net wel niet, dan dat aan het einde der onder de 1'rotestanten gebukt gaan in landen, telijk van aard is. Wie evenwel, in afwijking
19e eeuw vooretellen gedaan en besluiten ge- waar een katholieke Staatskerk en geestelijk- van hem, mocht meenen, dat de Staat .weldoet
nomen worden, dio zouden doen vermoeden, heid den schepter voert, vinden zij er niets in, met den godsdienst zijn arm te leenen, hy
dat het Ransche tijdperk, hetwelk tusschen de dat de Geneefsche minderheden ook als staats- meene toch vooral niet met de Geneefsche
lifransche revolutie en het heden ligt, tevergeefs burgers voor eene kerkclyke meerderheid be- lieralen", dat.de Staat daarom ook wel doet, door
doorleefd is geworden. Nauwelyks heeft Prof. zwijken. .Immers deze andersdenkenden zijn zich tvne kerk uit te kiezen, welke hy innig en
vonTreischke zgn beruchte philippica tegen zgne slechs '.Separatisten1', Rümlinge", hooggc-. met uitsluiting van andere aan zich verbindt.
joodsche medeburgers, uitgegeven, of men lést loovigcn" en ongeloovigen", met wie men niet Zoo toch zou Je godsdienst veel tuinder
hevor(in de Westfal. Merkur en de N,Hott. Ooit- veel complimcuten. behoeft te maken. Wie niet derd worden dan men zich voorstelt. Immers
rant van 13 Aug. 1880), dat in het geheele liberaal-gereformeerd is, hij wordt te Genève trekt de Staat dan slechts voordeel van den
dat de andere
'geefs voor hem schijnt.
: in het algemeen de gevolgen van godsdienst waarlijk blocie, dan moeten zij
zori. _i.i_.i _::_ r_ ....i. i, i t i .11.1?i :~dten zich
onbelcmipdat aller werk'
ten goede komen.
g, dat de Stiiat de
_ plichtingcn tegenover den Staat, lieen Hoomscli- kerken vrij late. Hij mag zeker toezicht op
zoo fanatiek "kunnen 7.nn V . Katholiek of Lutheraan, geen Monnist of Re- de kerkel'yke verccniffingen houden, doch het
Zoo vraagt men. Maar men voegt er mis- monstrapt mocht staatsambten bekleeden. De is ongeoorloofd en ondienstig dat hij zich in
schien aanstonds in gedachte bij: wat is in uitoefening van hun godsdienst .werd hun of het allerminst met hare werkzaamheid of leer
bev ,, , ..... . ..
vloed van het jodendom door wettelyke bepa- mij in bijzonderheden onbekend, maar ieder Willen dus de Regcering en de burgers, dat de
linden tegen te gaan." Men verlangt o. a. in weet, welke in hut algemeen de gevolgen van godsdienst waarlijk blocie, dan moeten zij zor
vollen ernst, dat voortaan alle joden van alle een dergelijk stelsel zijn. In onze oude Repu- gen dat 'allo.kerken en gezindten zich onbelcm
BÏsmarck's binnênlandsche politiek aanschouwd , . . ..
hebben, behoeft het ons niet te verwonderen of zelfs meer dan dezen, te betalen. En zulk te mengen. Slechts mét handhaving van het te
Gesin"en men zien nog neeit voor te uereiaenr meeruernem eensTemmig uenicen, zuuen aooi- van uen voorrrenenjKen pastoor ie L.isieux.
rnesjïaarentetten zal wel niemand verwacht heb- haar ab paria's der maatschappij beschouwd ters en predikers, die met hem getuigen
kunben dat ook in het land der Europeesche vrij- en behandeld worden:1 De Staat zal weer on'.ler- ncn: wij bepalen ons uitsluitend tot pnzen
werkheid het in 1789 en 1848 zoo krachtig uitge- scheid gaan maken tusschen züne burgers, en kring, die geheel van godsdicnstigen aard is
sproken beginsel van aller gelijkheid voor de wet eene aanzienlijke minderheid in baar goed recht | en geen andere betrekking heeft met de
staatverzaakt zon kunnen worden. En toch is het zoo. verkorten, alleen omdat hare godsdienstige over- kunde dan de aan de Regeering verschuldigde
Ook aangaande Zwitserland behoeft men zich tnigingen van die der meerderheid verschillen?' gevoelens van eerbied, vertrouwen en liefde."
geen illusies meer te maken, sinds een der Moet dan de Ilegeering beslissen, wat op gods-' (zio N. Itott. Courant van 14 Aug, jl.)
machtigste Bondisstaten met dat denkbeeld ge- dienstig gebied houdbaar is? En verkeeren de'
braken heeft. Hier zijn 't nu niet alleen de liberale Genevers in den waan, dat hunne
natiojoden, maar nog een menigte andersdenkende nale staatskerk het monopolie der waarheid en
medechristenen Tjovendien, die men in hunne vroomheid heeft? Het ware hun nuttig,
Lesrechten verkort. He heb het oog op 'tgeenon- sing's Nalhan nog eens te overdenken n op
langs te Genève geschied is. De groote Raad han eigen omstandigheden toe te passen. Zij
haa tot de scheiding van Kerk en Staat be- zouden dan niet, in stry'd met den wensch van
sloten. Men zou meenen, dat zulk een verstan- hun beschreven on wijze vaderen, het groostte
dig besluit in een vrije Republiek met topjui- onrecht aan andersdenkenden plegen, en den
Ueneefscne staatsinneminiEr moest net regee- weg bcreixt. auaar ua is nee geval mei. iuen
ringsvoorstel nog de goedkeuring der burgerij wil door vereeniging van Kerk en Staat het
verwerven, voordat het tot .wet Kon verheven Bevaar der clericale overhe'ersching afwenden,
worden. Doch zie, dezen gaan in Juli ter stem- Maar men haalt juist op deze wijze het paard
bus op, en verwerpen met 9306 tegen 4044 van Troje binnen. Want begunstigt de istaat
J. C. MATTIIP.S.
Amsterdam, Augustus 188».
Iets over Gymnastiek.
Er wordt in den tegenwoordigen tijd; geen
enkele school gevonden, die op de hoogte van
baar tyd meent te zijn, zoo niet eenijfe Fes-uren
worden besteed aan gymnastisclie oefeningen.
En dat dit niet alleen tot de gezonde ontwik
keling der leerlingen maar pok tot hun
genoeSen meewerkt, moge wel afgeleid worden uit
e levendigheid waarmee aan die flinke
lichaamsJ .er
.._.,.. . e Grieken zien
wy de lichaamsbewegingen naar waarde beoor
deeld en haar onder do geneeskundige metho
den als geneeswijze een plaats ingeruimd.
Herodicus eu zyu beroemde leerling
Hippocrates, maakten reeds de gymnastiek tot een
tak der heelkunde en Plato wijst in zijn derdo
Boïk over den Staat nadrukkelijk op den
grooten invloed dor gymnastiek op de gezondheid.
Een der beroemdste artsen der oudheid
Claudius Galenus, die later lijfarts van keizer
Commodus werd (131 200 ua Chr.), wendde met
goed gevolg mechanische geneeswijze, door
wrijvingen eu lichaamsbewegingen, aan en liet
over dit onderwerp verscheidene werken na.
Trouwens bewijzen de zeer nationale Olym
pische spelen, hoe hoog lichaamsbeweging en
lichaamsoefening bij de Grieken aangeschreven
stonden.
Ook bij de Romeinen was de gymnastiek in
groot aituzieii eu het waren voornamelijk de
beide meest bekende artsen Asclepiades en
Celsus, die bij voorkeur actieve en passieve be
wegingen in verband met badkuren voorschre
ven.
Van een systematische beoefening der gym
nastiek, in den geest der Grieken en Romei
nen, is ons uit de Middeleeuwen niets bekend
'geworden. Mercuriales, in do tweede helft der
16' eeuw, was de eerste arts, die weder na
gernimen tijd de gymnastiek volgens bepaalde
rogels< wilde beoefend zien. Uy droeg in 1073
aan Keizer Maximiliaan een vrij lijvig werk
op. waarin hu de waarde betoogde, die gere
gelde lichaamsoefeningen voor het behoud der
gezondheid en voor de genezing in sommige
r-f^^tfnYnlliTii '?ivlil'm; -H^ gy.fi.Oia? (iitoi)
schreef ini denzeltden geest, en'Fuller gaf
onder den titel: Medicina Gymnastica een werk
uit, dat in 1750 reeds den G" druk beleefde.
Op Fullers voetspoor vervaardigde Tissot zyn
Medische cu Chirurgische Gymnastiek.
Onder de vele mannen, die in den lateren
tyd voor het goede recht der gymnastiek ge
ijverd hebben, behoort in de eerste plaats ge
noemd te worden de Zweed Pieter Hendrik
LingU' .
physiologi .. = =
gymnastitek te bouwen,terwijlhijer naar streefde
de menschelijke natuur harmonisch te ontwik
kelen en dus tot een volkomen ontwikkeling
van den mensch te geraken. By de
Zweedsche methode onderscheidt men passieve en
actieve bewegingen, en wel op deze wijze, dat
de eymnast alleen (actief) zonder hulp van een
ander de voorgeschreven bewegingingen uit
voert, of wel zooals dit by de behandeling
van zieken de gewoonte is den patiënt wor
den bewegingen door een ander gegeven, men
noemt deze passief. Een dubbele of gecom
bineerde beweging kan men onderscheiden,
indien de patiënt bij een of andere beweging
den weerstand van een ander te overwinnen
heeft, in welk geval er dus een grootere m».t»
van krachtsinspanning vereiscb* v.-oiat.
Meu heeft ook g?tvacht middelen te vinden
om 'Ji gj-.uiiastiek in bet huislijk leven toe te
f assen en verschillende werken hieraan gewijd.
^yy kunnen hiervan o. a. noemen Xeumanu's
Iluiscymnastick een aanwijzing om zich door,
in elke kamer geiuakkelyk uit te voeren,
lichaamsoefeningen, tot op hoogen leeftijd ge
zondheid van lichaam cn_ziel te verzekerenen
vele ziekten te genezen" (15*511); welk bock
echter weinig opgang maakte, daar de ter
minologie voor leeken vaak onverstaanbaar
was. Beter ontvangen werd Schrebers Genees
kundige kamergynmasticl; .waarvan in 1872 de
dertiende druk verscheen. In dit werk worden
de eenvoudige bewegingen, die aan het'turnen
;iünisch gebied
toe£ii'u.7i. uu ,w»t «H i*,v gedwongen zijn een
zittend leven te leiden en dus belioefte heb
ben aan beweging, kunnen uit dit boek veel
leeren.
De lichnamsoofeningen volgens de nieuwere
gymnastiek of van het dusgenoemdo turnen,
zoOiils zij in de scholen en vereenifjmgen ge
leerd worden, behooren tot het gebied^ der ac
tieve of willekeurige bewegingen het doel dat
er mee beoogd wordt is van paedagogisX'hen
aard en deze oefeningen kunnen vaak een
gonczenden invloed hebben.
Niet minder is dit echter het geval met de
passieve bewegingen en reeds instinctmatig
wordt de monsch er toe geleid ze toe te pas
sen. Hiertoe behooren b. v. het wryven op de
borst bij benauwdheid en het wryven
ofklopl'en bij rheumntïscho aandoeningen.
Zeer aan te bevelen zyn de oefeningen die
in later tyd onder den naam van
rkamergym' nastiek" ruimer toepassing gevonden hebben,
e i waarbij zoowel bewegingen met als zonder
behulp van werktuigen voorkomen.
Die werktuigen bestaan, om met do eenvou
digste te beginnen, uit halters en gewichten en
voor démeer samengestelde, o. a. uit Wnlckers
spicrcnversterker. Dit toestel, zoowel voor jon
gens nis meisjes geschikt, bestaat uit een soort
van wagentje, met pedalen en handvatten,'van
veeren voorzien, waarmede een dertigtal ver
schillende oefeningen kunnen gemaakt worden,
waarbij het geheele lichaam in beweging komt.
Ook verdienen hier genoemd te worden de
hier te lande nog weinig bekende .gymnastische
toestellen .van Zander, 3ie echter m het buiten
land, o. n. in Zweden, Uusliml en Duitschtand
zeer de aandacht van hygiënisten trekken. Meu
vindt vau deze toestellen o. a. voldoende be
schrijving en afbeeldingen in een der nummers
der lliistrite Zcitimg van het begin dezes jaars.
Alle gymnastische Oefeningen dienen om het
lichaam te ontwikkelen en te versterken, do beste
bestaan voorzeker in loopen, springen, zwem
men, roeien, en al die bewegingen m de open
lucht, waarin de Engclsc-licn zoo sterk zijn, en
die door hen onder den algemeencn naam .van
sport-worden saamgpvat.
Xiet ieder echter is in de gelegenheid of in
staat aan dergelyke oefeningen deel te nemen.
Het is daarom echter voor hen niet
onmogelyk de gymnastiek te beoefenen. In het bezit
van een paar weinig kostbare hulpmiddelen als
halters of. gewichten, zal hij bij trouw gebruik,
den mvnstigen invloed daarvan op spieren eu
ademhalingsorganen ondervinden.
Trouwe ?beoefening der gymnastiek, flinke
ontwikkeling van het lichaam, zal een geslacht
doen geboren worden'dat de beste
logenstraffing zal zijn van des schoolmeesters scherpe
satire op het ^ziekelijk nageslacht."
' f ' A. A. BUK.
natuur in de o-, de hoofdplouta der Visigothen
het best kan. opmerken, is zonder twijfel de
brug San Martin.
Op den achtergrond siet gy het wonder der
bouwkunst, dat San Juan de los Seyes heet;
aan de linkerhand strekt zich een somber land
schap uit met dorre rotsen, «onder den min
sten plantengroei, die de eeuwen op elkaar
gestapeld hebben en die eene smalle keten vor
men, waartegen de wateren der Taag eenwig
aankloUen; aan uwe rechterhand het vrucht
bare veld, waar de rivier heerlijk voortstroomt
tusschen hare groene oevers, en in baar loop
eenige grillige eilandjes vormt, die zij dikwijls
geheel met hare golven overdekt. Voor u uit
steken de Ciyatrales in bevallige, golvende
lijnen tegen den horizont af en aan uwe voe
ten verheft zich de oude toren, half vernield
door den tyd en door de kracht van den
stroom, die in de overlevering bek end staat als
het oude Bnno de la Cava, dat de zw'jgende
deelgenoot was van Rodrigo's uitspattingen.
Met opmerkzaamheid beschouwde ik deze
plaatsen, in dat avonduur, waarin de scheme
ring de scherpe tinten der lucht reeds (enigs
zins doet verflauwen, toen een mijner vrienden
münaderde en zich als mijn cicerone aanbood.
Hy bleek geheel tegen die taak opgewassen en
toonde rajj allerlei bijzonderheden aan, die ik
misschien zelf over het hoofd gezien zou heb
ben. Hy wees er op hoe solide en grootsch
de constructie was van den middelsteu boog,
eigenlijk den eenigen, waaronder het water
doorstroomt, en die bij eene wijdte van 140 voet,
zich 95 voet boven de oppervlakte der rivier
verheft.
Daarna legde hy my den bouw uit der twee
sterke torens, die zich aan beide zijden van de
brug bevinden, en liet mij de gedenksteenen
bewonderen, waarop het beeld dor H. Maagd
del Sagrario met de wapens der stad en de
afbeeldingen van S. Julian en Alphonsus VII
prijken.
Toen wy ons op het schoonste punt VAD den
puente San Martin hadden neergezet, deelde
myn cicerone mij het volgende mee:
Deze
J sel
br.
TI
wel niet de eerste, die in dit
werd ongericht - hm
dafll van Toïedo werd opgericht i nnre
ffescliiodenis klimt slechts op tot tiet begin der 13de
eeuw, toen eene vreeselijko overs.'rooraing,
wo-arvan de kronieken in Toledo nog de herinnering
bewaren, do onio brug w.'gdoog. In 1203 be
gon men aau de herbouwing, dia verscheidene
jaren duurde, en eindelijk gaf men haar den
naam Van puente San Marti», naar do paro
chie, waartoe zy behoorde.
Langen tyd daarna, in het begin der
ro2eering van Enrique III, omstreeks het jaar 1390,
leefde in Toledo de aartsbisschop, D. Pedro
Tenorio, die groote verbeteringen in de stad
11 '^ 3 S. Martin
liet een Zeer
k- ~ AIO £* VWbQ f C» WWVU1 »W
en ook de prachtij
wenschte te laten herstellen. "
ten grondslag lijrgen, op hygiënisch
gepust en vooral zij die gedwong*
Eene verstandige Vrouw.
?OviBttVEBWO CIT TOLEDO.
(Haar het Sf uniek fa» Ea-nio de Ola-rarna y Haartc.)
Een der punten, vu n waar men de schoone
beroemden architect büzich komen, en gaf
dezen bevel zich onmiddellijk aan het werk te
zetten. Over don prijs werd men het weldra
eens eb de kunstenaar begon zijne taak met
de grootste geestdrift.
Toen echter de eerste maanden verloopen
waren verloor de bouwmeester zün opgewekt
heid en naarmate het werk vorderde, scheen
zijn karakter geheel en al te veranderen. Zoo
vi'oolijk en spraakzaam hn vroeger was, »<?«
somber en stil werd hu nu. "f- aueer de duister
nis hem dw*:ia *,;;_ rfc te verlaten, keerde
ij irfygend en treurig naar huis terug, nie
mand zag ooit een glimlach cm zijne lippen.
Tevergeefs zon ieder naar de reden van deze
verandering, die zij aan geene tnkele oorzaak
wisten toe te schi-yven; bet speet allen even
zeer, maar niemand was er meer mee vervuld
dan de rchtgcuooto van den kunstenaar, eene
vrouw, die in geheel Toledo om haar verstand
bekend stond.
Zij had haren man hartelijk lief en deed alle
mogelijke moeite om te weten te komen, welk
leheim verdriet hem kwelde; zij smeekte hem
in naam hunner liefde, in naam van haro
zielsrust om haar zijn vertroünen te schenken, en
iioewel hij eerst verscheidene malen weigei-de,
bekende hij haar ten laatste met een schaam
rood voorhoofd en tranen ia déoogen, wat
bet was», dat hem drukte.
lly had zgne berekeningen verkeerd
£emankt, hij die zich nog nooit vergiste, en in
plaats van nut de tnak, die de aartsbisschop
hem opgedragen had, eer en roem in te leggen,
zou zijn naam voor altijd onteerd zijn. Gedu
rende vele sl.ipelooze nachten had hij getracht
jen middel te vinden, om de fout te
nerstellen, maar eindelijk had hij het zichzelven moe
ten bekennen: er was niet* aan te verhelpen
en wanneer over eenige weken do steuubalken
onder den ceiitranlboog weggenomen zouden
worden, moest, onherroepelijk Ue!. geheele werk
instorten l... '
Het was een ernstig, hoogst ern=ti? geval,
maar de edele vrouw gaf daarom alle hoop
nog niet verloren. Groote zielen verheffen zich
meestal in don tegenspoed. Zij trachtte hnar
geliefden man op alle wijzen te troosten en
beloofde hem, dat zij een middel zou zoeken
om zijne schande te'voorkomen.
glimlachte bitter, want hij wist maar al
te goed, dat voor hem geen andere hoop over
bleef dan den dood.
Niet lang na dit gesprek tloop midden in
den nacht, toen al de bewoners van Toledo in
den slaap gedompeld waren, eeae vrouw met
een brandende fakkel in de hand tus-che.n de
bouten stellages van de brug San Martin en
naderde langzaam dan middclsten boog.
Hot was een donkere, stikdonkere nach*-,
want de wolken, die den hemel bedekten, on
derschepten het bleeke licht der maan. Do
vrouw bewoog zich als ceno spook verschijning
heen en weer, stak op verschillende plaatsen
het. houtwerk in brand, wfeip toen de fakkel
in het water en verwijderde zien met snellen .tred
langs den linkeroever der Tang.
lloog sloegea do vlammen op en weerkaatsten
hun rooden gloed in de rivier, na eenigeu tyd
stortte de etellage met een luid gekraak naar
beneden en sleapte in haar vaart ook den boog,
dien zij ondersteunen moest, mede. Zoo was de
brug ten derden male vernield.
Den vol ren Ir n morgen, verzamelde het volk
zich in jr.o'tn getale aan de oevers van den
Taag, miar niemand dacht 'er aan den
rampzaligen br.it d aan een bóoa opzet te wijten.
Alleen het toeval, dat ongelukkige wezen,
waaraan wij mcnschen bijna al onze fouten en
domheden toeschrijven, kreeg van alles de
schuld. Zoodra do aartsbisschop het ongeluk
vernam, gaf hij bevel het werk terstond weer
van voren. af aan te beginnen. De verheugde
architect was nu in de gelegenheid de fouten
in zijne berekening te nerstellen en weldra
kon de nieuwe brug voor het openbaar ver
keer geopend worden.
Toen dit geschied wac, vroeg de vrouw van
den bouwmeester eene audiëntie aan den aarts
bisschop ; zij viel voor zijne voeten neer en be
kende hem wat zij gedaan had. D. Pedro
Tenorio hief. haar op van den grond en sprak
haar de vriendelijkste woorden toe; zij ver
diende eer belooninff dan straf, zeide by, omdat
zühaar' echtgenoot bewaard had voor schande.
die voor eenkunstenaar honderdmaal zwaarder
te dragen valt dan de dood. Uy wenschte dat
alle vrouwen haar voorbeeld mochten volgen
richtin
En nu de oorzaak, dat daar niet geschreeuwd'1
wordt, de verlichting!
Vier trossen van negen goed gevulde kronen
dalen uit het achthoekig plafond. Het zyn
Raskronon, dit dient men te zeggen, anders
zuu men allicht gissen, dat bier waskaarsen
straalden. Dat men zich, zoo gissende, vergissen
zou, ligt aan de electrUehe pitten der tuinen,
__?......._._. welker wit, blond licht het rossigo goslicht
..?, _r?Q _.?binnen is hy geheel voltooid en zoozwierigen haast verduistert, het gaalichf, dat over den
Geheel onder den indruk van hetgeen ik behalve aeker i», en bg eenige proeven, zonder i luiaterryk ingericht, dat mes twufelt of er, gehe«len schouwburg zulk een zee van stralen
aehoord had, sloot ik de oogen en daar zag ik dat men nog de redenen heeft kunnen naspo-! met de middelen die der tegenwoordige be- uitgiet. Maar het onderscheid dier beide
lichtduidelyk onder de bogen der brug dezelfde ren, juist omgekeerd is uitgekomen. jsohaving ten dienste staan, iets volmaakter s soorten treedt hier *oo sterk te voorschijn,
«n om bet feit te vereeuwigen liet hy haar en men dan een sterken lichtstraal op zy'ne
afbeeldsel uitbouwen in een nis van den mid- ' oppervlakte laat vallen, het in het algemeen
delsten boog der brug." j een betere electrische geleider wordt, en de
Toen mqn vriend ophield met spreken, stond . stroom in sterkte toeneemt.
ik op, wendde mq een weinig links en tuurde In 't algemeen, maar het aangewezen
ververlangend in '
duid had.
ng, die hy mij aange* [ schijnsel is nog zeer weinig bekend, nog by'na
__.?ik eene vrouwenfiguur, in "t geheel niet bestudeerd; het hangt
daarmaar met reeds onduidelijke omtrekken, daar, enboven af van eene menigte byomstandigheden
de avond hoe langer hoe meer begon te val- die hier niet onderzocht kunnen worden. Zoo
ien en de nevelen uit het water opstegen, veel is zeker dat de bewuste werking nog alles
Een nieuwe Schouwburg.
liet zal ongeveer twee maanden i(jn geleden,
dat te Brussel een nieuwe schouwburg werd
geopend eu wel in een nieuwe wgk, dicht by
de Hue de la Loi, en ter hoogte van het
circus Reuz. Van buiten dient er de laatste
hand nog aan te worden gelegd, doch van
het kleine steenen
lijke vrouw van den
UUIUOJ^IL uuuel uo wvgeu uoi f* M|J i4D«»»w* «cti, ,/i*»t v*nyvn*x*i w ia uiifgcnviuqi*.
vrouw met eene fakkel in de hand, geheel alleen,^ Men zou er dan eerst nog vele proeven
in het holste van den nacht rondloopen met voor moeten nemen; maar als deze goed
uithet edele doel, om een werk te vernietigen, vallen, dan is op dien weg de oplossing
mijdat haren man tot oneer gestrekt zou hebben, schieu te vinden. Toch aiet gemakkelijk. Een
Sedert dien tyd bezoek ik den puente San toestel b.v. zou ongoyeer zoo moeten ingericht
Martin noiit meer, of mijn eerste blik isvoor zyn, dat al de kleine vierkantjes uit selenium
, . ,.,_._. .i *-^iurtje, dat do beminne- bestonden, en aan deneenen kant met de Ijjuon,
..j eroemden architect voor-' aan den anderen kant met eene electrische
stelt, en dat daar geplaatst sohy'nt om als oen batterq in verband stonden. Het einde der
beschermengel het werk van haar echtgenoot lij o aan den kant van den ontvanger zal dan
te bewaken. | verbonden moeten zyn met een galvunometer
i die min of meer eene verlichte oppervlakte
vertoont, voldoende om aan de vierkantjes
van den ontvanger een lichtkracht te kunnen
meedeelen geëvenredigd aan die welke door
den afzender genoten wordt. De toestel zou
dan eenige honderden gnlvani'che elementen
1 moeten bevatten. Het practisch nut alzoo
^=~=s*ss=^^=i ? ligt nog niet nabij.
Toch verhalen de AmerikaaDsche bladen' er
De vereeniging Stuivers Spaarbank, die in reeds wonderen van. Er moeten inderdaad
Mei 1879 hare werkzaamheden begon, heeft proeven mee gedaan zijn. Eea mes, een krant,
Statistische en Iiidustrlëele
iitcdedeellngcu.
van dien aard kan worden tot stand gebracht, dat de helder verlichte zoal, naast da helderder
Men verwondert zich lichtelijk over hetgeen verlichte wintertuinen in een vurige schemering
men niet gewoon is; daarom most het zonder- ' " ''
lin< tchynen aan hen, die nog weten wat'er
al te doen was voor de Groote Komedie" te
Amsterdam het aanzijn kreeg, dat het
Edentheatre" een partikuliere instelling is: zy toch
zgn niet gewend aan dergelijke uittiagen van
ondernemingsgeest by byzonüere personen, al
thans niet zoo zij uiet verder dan Holland
kwamen of keken.
Belgen vermeenen, dat deze
o onhollandsche
onbekooktVerscheidene
schouwburg
heid! een waagstuk" is en dat de
vrywilb'ge dood der tentoonstelling w/tarschijnli/k
den onvrywilh'gen dood van het Eden-theater
na zich zal slepen. Laten wy wenschen dat
n y
de toekomst de' daad" dezer lieden beloone.
Dat verdienen zij immers voor hun vertrouwen
op die toekomst f De opgang dien dit kleinood
van Brussel" thans maakt, schijnt de
vervulzorg over om het vuurwerk af te steken; men
houdt elkander in 't oog, zwijgt en let alleen
op zyn bord.
Het eerste gedeelte van den maaltijd wat
bepaald doodscb. Gelukkig was de tafel lang
en ik had hen ver van elkaar gezet, zoodat,
toen de praters er eindelyk toe overgegaan,
lyn iets te zeggen, er voor ieder wat was. Ik
ben geen groot babbelaar, vooral in groote
gezelschappen, maar ik weet ze nognl ann de
praat te brengen. Ieder geestig man heefteen
of meer stokpaardjes waar hy gaarne aan
begint; het is alleen de kwestie ze te kennen
en ze hem aan te brengen, By Dumas ~moet
._..?men beginnen over Shakespeare, M. de Kératry,
gedompeld schynt en zie hier weder eenreden [de Academie en dérevolutie van 1830. By
waarom de kleuren van deze znal zoo samen- i Méry mt-t Engeland, Horatius, Indiêen tygers.
smelten, dat is immers steeds het gevolg vanjBerhoz beantwoordt Dumas over Sh«ke«p«are
de schemering? *n laat de dwaasstte woordspelingen los. Dat
En zie hier dan in weinige trekken het | zijn do luidruchtige redenaars, die ten tlotte
theater tant-soit-peu geschetst, dat met den het schitterendst deelnemen aan het algemeen
naam Eden werd versierd «u een voorbeeld te l gesprek.
meer levert, dat het Paradgs'1 door vele | ..l>e anderen, llalévy, Adam, Anïeet Bourgeois,
raenschen, zelfs door de naamgevers van dezen; züvertrouwelijker en bescheidener, zij spreken
schouwburg in het Oosten" geplaatst wordt, j ajleen tot hunne buren, maar hunne baren
Zeker is het onnoodig to verklaren, dat de|zyn niet te beklagen.
smaakvolle Brusselaar m zooveel licht geen Kenau.l heeft allerlei aardige verhaaltjes.
zwait-gerokte garfons konden dulden en dus!maar hij vertelt ze alleen aan zyn naa»
de zoal door juffertjes laat bedienen, met^buur. Na hut diner echter haalt hij'
preutsche mutsjes op het hoofd en minder i echade in met zyn schetsjes met it pen. .
preutfche doch h el, heel kleine coeurs" op hadden de nieuwe uitvind ng, Salade Meyet
de borst. ; beer, waarvan het recept sedert dien tijd nog
Evenmin dat in de kamertuiuen de bekers i meer bekend is geworden; Dumna. die er
verklinken en, dat... maar men mag niet alles
tot 30 Juni 1880 de volgende eindresultaten een appel, een bankbiljet zy'n aldus
overgeverkregen: Lokaal A, voormalig Uuizitteuhuis, bracht, zelfs een kat, die by toeval voorbij liep.
ingebracht f 5707, terugbetaald / 2.r.23.79; Ia die kat geen canard"? , =
lokaal B, Nieuwe Kerkstraat, ingebracht/SSmSS, | Ook de heer Graham Bell die den telephoou l herhoalt de zijnen, meer echter om de pracht
? '---T " "'--? -? :ploiteert, heeft zich, naar geschreven wordt, i der Moorsche zaal te bewonderen, dan om
rj. i 1, .i._ *-!._i7..i i ,__., er te genieten van wat het tooneel biedt;
want hot schijnt te willen verstrooien en schenkt
geen kunstgenot tenzij men dit sjpaakt als
men sierlijk ziet dansen of beheudigjougleeren,
7iken die ook «l met den nanm vau kunst
worling van onzen wensen te waarborgen. Het vertellen: er moet wat te zien bly'ven voor _ De salade is berekend op 13 personen.
trelct; haast iedew Brusselaar is er geweest
en wie er nog niet waren willen er heen. Men
zet den vreemdeling aan tot een bezoek en
stand van heeft, vond haar heerlyk.
e M n »* »»»?? .»?.»!»»?»! ixn^ f ,_._^, | \svn
terugbetaald f 2830.40; lokaal C, Wittenburft exploi
ingeEracht f 21fe9.-tr., terugbetaald f 1340.75; Op de kwestie v»n den telepn'oot toegelegd
totaal ingebracht f 13244.98; totaal terugbe-1
tanld f 6603.24; saldo f 6642.04, terwijl aan bons'
verkocht werden tot op 16 Augustus 1880: door
het Kosthuis Lange Leidschedwarsstraat 7 vel,
door het Kosthuis Ranenburg 9 vel, door de
Schoolspaarbauk An.nachUchool 25, door do
Schoolspaarliank openbare ko&teloozo school,
kleine wittenburgerstraat 7, de Schoolspaarbank
openli: tuftschenschool Zandstraal 20,
gezamenlijk 22,000 bon?, vertegenwoordigende eene
waarde vaa.1100 gulden.;
ALLERLEI
Begunstigd door sóhooüweder, werden
lieI., Harddraverg voor inlandsche paarden
van zessen klaar gereden voor Hollandsche
Sjeezen. Afstand 1600 Meter. Prijs 700
Gulden. Premie 250 Gulden.
Prys: Bruine M^errie^ Marianne, eigenaar en
den op de Heide tusschen Bussum en Hilver
sum de door de Harddrüvert/- vereeniging
uitgeschreven wedloopea gehouden.
Een artikel in de Leulsehc letrtltscJidfttiche i .
Correspondent, die te Bremen verschijnt, wgst. De uitslag voor de verschillende Xrs.,
aan de hand der statistische gegevens der als volgt:
volkstelling van 1871 op het ontzettend aantal
krankzinnigen dat onder de joden voorkomt,
in verhouding tot de niet-joden. Terwyl er in
.Pruisen op een millioen katholieken 884
krankzinnigen voorkwamen en op een millioen
nrotestanten S47, waren er op een millioen
-joden 16!>7 krankzinnigen. Met het oog op "jder A. C. v»n den Akker.
Rachel, Mendelesohn, ifeine, Rothschild en Dis- Premie: Bruine Mem Sophia, eigenaar Jhr. L.
raëli zou men ook hier weer, volgens het woord P- Charles van Ufford, rijder J. de Boer.
van Napoleon, genie en krankzinnigheid voor n. Harddraverg voor paarden van alle
rasnauw verwant kunnen houden. In Beieren toch sej)i gereden voor twee- of vierwielige
RiiW08 de verhouding nog sterker; daar waren tuigen. Afstand 2400 Meter. Prijs 300
per millioen 9G4 katholieken, 025 protestanten, Gulden. 'Premie 100 Galden.
maar 2862 joden krankzinnig. Ook wat doof
stommen, blinden
volgens dat blad
groot contingent, w net, zooais net maa (en Daai,:A. van Aardenne, rijde:
velen onder de autoriteiten) aannemen, omdat - J
.zg meestal in de familie trouwen V Gemengde
huwelijken tusschen joden en niet-joden namen
niet toe in d.- laatste jaren: in 1876 vindt men:
256vande221,712huwelgk«n, dusO.lU percent;
in 1877 slechts 219 op de 210,337 of 0,104 per
cent en in
M percent.
den bestempeld. Nu behoeft men geen ver
strooiing van het tooneel te verwachten, want
het verblijf in het Eden-theater is op zich
zelf reeds verstrooiing fieaoeg. De bijna
afmattende?verscheidenheid)
hem, die deze regels zijner aandacht heeft >3 eigenlijk tien volgenden dag nog lekkerder,
waardig gekeurd, en plan heeft hetgeen ' maar er blijft, zelnen vnn over. Zij bestaat
best kan wezen bij gelegenheid der grootej uit de volgende zelfstamligbo'len (Roijcr geeft
feesten om Brussel tu bezoeken. Heteeuige zorgvuldig de verhoudingen op):
ranunselwat er nu nog te zeggen blijft is, dat wg hem pl&ntj^s (wortel en blad), bloemkool, selderie,
aansporen aan de aanxporing der Brusselaars andijvie, kropslii, beetwortela, rood en wit,
gegehoor te geven, die hèin met geweld in het kookte aardappels, gekookte witte en bruine
Eden-th&itcr willen hebben. boonen, zwarte en blanke truffels, nn*jovis,
p. Indische zuren, augurkjss, uien en maïs in 't
-- 'zuur, kappers, drajjon, kervel, pimpernel en
Men gaat thans ook in Spanje mou-seerende spaatiscbe peper. Dit alles bij larttfjis in den
wynen maken. In Catalonic- zija champagne- slabak gelegd, behalve de kappers en de
toerma's opgestaan als concurrenten van Moet kruiden; dan eene saus npart gemankt van
et Chatidon en li-.'ëjerer. In de provincie Cadix olie, azyn, zout, miffnonette en mos'erd, dik
TTln-it-t man thona M»nT«nill« Kalimna l«n7«Hltl BH «Ol-grnlHi er ""
krankzinnig. Ook wat doof- prijs. Bruine Ruin Doctor Tarner, eigenaar
n en idioten betreft, leveren L. C. Enthoven, rijder S. Roodenburg.
J de joden een buitengewoon -preraie: Zwarte Blea Ruin President,
eigc;;,j!^J^±Lb1lb ««r'A, T« A.^^ rijder A. deKonhfg.
III, Harddraverij voor inlacdscbg paarden
geboren in 1375 of later, onder den man.
Prijs 300 Gulden.
en athleten, clowns en. goochelaars hunne
kunsten vertoonen kan, duiikt me, ecu ver-1
standig mensch op den duur niet boeien. Heeft'
hg ze eens gezien, dan verlangt hy dit
onwas jnooztl genot niet nogmaals; en wat ervan
dien aard in dien nieuwen schouwburg wordt
geleverd is, hoe puik ook ia zijn soort, oad
nieuws, nieuws uit het paardenspel. In dit
opzicht is het Eden-theater een paardenspel
zonder paarden, een circus waar de
tusschengerechten hoofdschotel zijn geworden. Maar
dit doet er minder toe: meu komt er niet
zoozeer om er iets te zien, dan om er te zijn.
Het is een eigenaardig geuoegen er eenige
uren te vertoeven, een genoegen voortsprui
tend uit zinnenstreeling (dit dient gezegd) maar
daarom niet minder te waardeeren.
Het is er ruiin en luchtig (vooral ruim), ruim
en licht (vooral licht).
Overal elders zou die verlichting verblinden,
hier doet zij slechts scherper zien. De zenu
wen van het oog schijnen .hier, zonder pijnlijk
te worden aangedaan, tot zulk eea levendiger
werk genoodzaakt, door heftige prikkeling
nT«nill« Kaplimnafl ,
Afstand 1000 Meter.
Premie 100 Gulden.
u .-. c_. Prijs: Bruine Merrie Mutador, eigenaar B,
1878 weder 216 op de 207,716 of Zoeteman. rijder, P. van Santen.
Premie: Bruine Ruin Goliath, eigenaar L.
C. van der' Sluia, rijder A. Hef t inga.
In het jaar 1788 kocht kapitein William IV. Harddraverjj voor paarden van alle
rasMac Arthur cenige schapen in Bengalen en de
Kaap, bestemd tot aaiifokking in de kolo
niën van Australië. In het jaar. 1803 bracht
hij de eerste monsters australische wol in En
geland, en door Engelscbe fabrikanten aange
moedigd, keerde hy in gezelschap van.eenige
ervaren schaapherders en eene kudle uitge
zochte schapen nanr de kolonie terug. In het'naar "H. van Wickevoort Crommelin,
jaar 1807 voerde Sydney 120 kilogram wol uit, | ^. van Wickevoort Crommelin.
'welke uitvoer in het j.iar 1820 tot 50,000, in | premie: Vos Merrie Flirt, eigenaar F. W.
het jaar 18CO tot 1,500,000. en in ?het jaar 1840 Baron van Tuyll van Serooskerken, i-yjer V.
tot 3,500,000 kilo geklommen was. ^ieuw-Zuid- ji. Baroh van Tuyll vnn Serooskerkcn.
.
sen, bereden (met zadel) door Heeren
liefhebbers. loleggeld tien Gulden. Afstand
1600 Meter. Prijs 150 Gwlden en zilveren
medaille (desvcrkiczende in geld, Premie
75 Guldeu. Prijswinaer ontvangt 2 3,
Prcmiewinnèr l 3 dor iulegselden.
Prija: Zwart en witvbet Merrie Black, eige
rgilcr
Wales alleen voerde in 1877 omstreeks 54 rail-;
lioen kilogram ter waarde vnn 5,000,000 pond
sterling uit. Qucerisland en Zuid-Australiëbe-1
vatten ieder millioen, Nieuw-Zeeland 11?12'
millioen, Victoria 10?11 millioen en Nieuw-'
Zuid-Wales 21-25 millioen schapen. In 1874
beweidden deze laatste een vlalite van meer
dan 188,100,000 acres; dat is eene grootere uit
gestrektheid dan Groot Brittanie, Denemarken,
België, Nederland, Zwitserland n Griekenlan.fl
te samen. Zelfs de ontdekking der ([oudvelden
in 1848 was niet in staat de australische
schapenfokkers hun bedryf te doen verlaten, ??
De teloplioot «f <lin|»lioot.
Hoeren door nlectriciteit is nu niets nieuws
meer, de volgende stap te nemen is thans het
zien door elcetriciteit. Een twintigtal hoopvolle
uitvinders in Amerika kondigen' aan dat zij oj
het punt zijn dit geheim te ontdekken. Zij
beschryven. hunne toestellen, met die onbe
stemde wetenschappelijkheid die de
ondernemende verbeeldingskracht kenmerkt. De moeste
uitvindingen van telephoten komen hierop nerr:
Men werpt eene-zeer heldere verlichting op
V. Wedren voor paarden van alle rassen
bereden (met zadel). Rijders in
jockeykostuum. Inlr ggeld tien gulden. Afstau.i
1200 Meter. Prijs zilveren beker ter waarde
van 400 Gulden, aangeboden door eenige
H.H. uit Amhterdam, Tjonoveus 200 Guluen
in geld. Premie 75 Gulden. Prijswinner
ontvangt 2.3, Premiewinner l 3 der
irileggelden,
Prys: Bruine witvoet Hengst Cupid, eigenaar
en rijder J. Albarda.
Premie: Vos Ruin'Lord Lovell, eigenaar en
rijder L. K. Maas Geesteranus.
VI. Wedren met hindernissen voor paarden
van alle rassen, bereden (met zadel). Rij
ders in jockey-kostuum. Inleggeld tien
Gulden. Afitand 1800 Meter, Prijs zilver
voorwerp ter waarde van 400 Gulden, aan
geboden door eenigo 11.11. uit Amsterdam,
benevens 300 Gulden in' geld. Ie premie
250 Gulden, aangeboden dooreen donateur
uit den Haag. 2e premie 100 gulden.
Prijsen premiewinners
loggeMen.
ontvangen l 3 der
itiPrijs: Donkerbruine Mei- ie J.iponaise,
eige. het voorwerp of de persoon tlie men op een naaf L. K. Maas Geesfcran: ?, rij lor Baron von
nfstand wil laten verschijnen, en brengt aldus Keudell.
' " " " ' " Ie Premie: Bruine Ruin yista'te, eigenaar
haar beeld over 'in eene camera nb«curn
mrn haar photogfaphipch por!ret wilde maken. Jhr. F. H. Ridder Huij-^en v
De photographische plaat echter wordt ver- rijder H.
'We«Bols,vangen door eene plaat die gevormd wordt 2èPremie: Bruine Merrie Elsa, eigenaar D.
door een groot aantal vierkantjes in den vorm Kromhout, rijder G. Woltmann.
van een mozaïek geplaatst; ieder van deze:
plaatjes is verbonden aan een telegraafdraad
die naar «en andere plaat loopt, uit een aantal
correspondeerendöplaatjes bestaande. Ieder
vierkantje waarop het licht werkt, brengt
onmiddélyk per telegraaf die werking over op
het vierkantje van den ontvanger, dat er mede
n Kittendijkc,
Prins Hendrik en de K w eekscliool
vuur de Zeevaart.
In het opstel, aan den herbouw van de
kweekovereenkomt, en .daar deze werking tegelijk school gewijd, is van prins Hendrik, die toch
op alle vierkantjes overgaat, brengt men het de admiraal onzer vloot was, ea voor alles,-'wat
beeld op een afstand over, als bestaande uit de -zeevaart betreft, zooveel belangstelling
een mozaïek dat, hoe kleiner en talrijker de toonde, geen woord gerept, en werkelijk scheen
plaatjes zijn des te duidelijker wordt. het wel dat deze stichting zijne sympathie,
alEen eerste bezwaar tegen dezen -toestel, thans in den laatsten tijd zijns levens, had
veraangenomen dat het beginsel, doorgaat, is do loren. Men zegt dat dit veroorzaakt was door
reusachtige hoeveelheid draden die voor een' het volgende feit,
eeni'gzins duidelijk beeld noodig zullen zijn. | Voor zeer vele jaren viel er oen kwcekeling
Zal men een gezicht, of welk ander voorwerp uit het. want van het instructieschip en was
ook, zonder een tienotuizendtal draden en pa- dadelijk dood. Daarop besloot men, ten einde
ren plaatjes kunnen weer geven? Dit zou het dergelijke ongevallen te voorkomen, een
nettoestel lastig en zeer duur maken. Maar daar- werk te spannen boven het geheele dele. Kort
enboven, hoe wordt die indruk tnsschen de, daarop bezocht de prins de school en maakte
plaatjes overgebracht en in licht omgezet? : aanmerking op dat net, immers een zeeman
Hiervoor Wijzen eenigen Jodzilver aan, dat' moet gevaren loeren trotceeren en zijne handen
.zooals ieder weet, zeer
?_..l~.t.l ^.M KA* AUf 'r T
invloed van het licht.'
Toeligheid hier aantewendi
is voor den leeren gebruiken! Later, wanneer de
kwcekUo0 weet men die ge-! school besproken werd, heette het altijd: is
,?..... jndenV Dit wordt met dat net nog niet weggenomen V" en het wekte
vermeld, en tiet zonder reden waarschijnlijk, zgn Onwil op, dat men daarop niet bevestigend
Eene ernstiger klasse van uitvinders spreekt, kon antwoorden. Hy bezocht de school dan
in de bijzondere eigenschappen van het ook niet. Sedert eenige jaren ia het netwerk
Het selenium to_ch heeft deze eigen- voor goed afgeschaft.
B.
vnn
selenium. ---- .
aardigheid dat, wanneer het m de duisternis
door een electrischen stroom doorkruist wordt
zoozeer voor zachte indrukken afgestompt te
worden, dat. men anders dan gewoonlijk over
licht en duister moét oonleelen.
Nu noemt men de zaalsicriuij slechts kleurig:
onder een'.minder,sche.l licht zou men geneigd
zyn op haar als bont en schreeuwend (zoonis
men eigenaardig zegt) te schimpen. Dekleedij
van den Turk, van den Italiaan, zoo in ons
nevelig landje de pogen zeer doen, onder den
zuidelijken nerael is zij stemmig.
Zoo ook in Eden-t hèiitre. Do verlichting maakt
dat alles harmonisch is, waar alles schreeuwt.
Schel azuur en schril rood w.orden zachte
overaugstinten, goud en zilver verwante kleuren....
liet oostersch hindert ons niet, om lat het licht
ons tot Oosterlingen maakte altijd met be
trekking tot onze oogen.
Brengt men ons gedurende den slaap in
dezen mooi-schen tempel, terwijl wij droomen,
van wat ons bijbleef uit de tooververh&len van
het Morgenland, dan zullen wij als we daar
ontwaken, meenen niet goed wakker te zijn. ?
Bevindt- men zich in uit gebouw, ilan schijnt
alles gewoon, bevredigend; is men er vandaan
en vergelijkt meu liet niet andere schouwburg
zalen dan krijgt men een indruk van schitte
ringen flikkering, die men uiet moet trachten
in woorden weer te geven. Men zou gevaar
loopen zijne vergelijkingen zóó te kiezen, dat
ze veel van bombast, dat ia ,leugen"
wegijcfeit.
Geelt men weür wat men ziet als men er is
of wat hetzelfde is als men zich ver
beeldt er te zijn, dan zal niemand u van over
drevenheid kunnen beschuldigen al schudt men
ook het hoofd bij de eenvoudige beschryving
van al dat goud en purper.
'Vergun intf te beproeven of ik u nl beschrij
vend en opsommend wat ik zag, een denkbeeld
kan peven van het Eden-thétre!
Verbeeldt u dan een achthoekige hooge zaal
met een rood fluweole rparterre (waarin geen
onderscheid van rangen) dat ongeveer
tweeof driemaal zoo groot is als dat van den
nmsterdamschon schouwbnrff. Het tooneel bevindt
zich aan een der zijden van den regelmatigen
achthoek en is vrg hoog van verdieping, hoe
wel het toch heel w;it hooger moest wezen,
indien do zoldcrdoeken de zoldering van de
zaal aanraakten. Rond het parterre bevinden
zich de gewone, kersroode benedenloges, waar
boven begrensd door een borstwering .van goud
en purper," in plaats van de zoogenaamde
bovenlo^e!>, een nmphithcater volgt, dut, tien
stootonrijen diep, achterwaarts opglooit en
onoverdekt is.
Het eindigt tegen een rand van goud en
purper'! waar zware zuilen van de gemelde
kleuren uit schijnen op te rijzen om het dak
te stutten.
Op dezen rand kunhen zij, die er achter
wandelen, gaan leunen nis ze een kijkje in de'
.zaal willen nemen of zien wat ze nu weer
doen" op het tooneel.
Daar zijn er echter velen achter dien rand,
die er in t geheel niet overheen kunnen gluren,
omdat ze liever in do wintertuinen bly ven, die
links en rechts van het tooneel de wanden
der zaal vormen. Daar kletteren fonteinen en
overschaduwen waaierpalmen de kiesels.
Overtrtlt<if4iiu*an'* ia tiat tt*rtrti»/l Amrla+ i'tt Al** 4»!«««*
schaduwen" is het. woord,
in die tuinen
.
zonnen schijnen van elëctrisch licht, dat tot in
oneindigheid door de spiegels in de wanden
weerkaatst wordt,
Die spiesels weerkaatsen nog meer behalve
al. dat goud en purper en behalve die honder
den pauwenstaarten, welken men tusschen het
verguldsel vlocht en die o, zoo ? zacht getint
zijui De Hebo's der buffetten vermenigvuldigen
er zich in en, dat geeft een weinig levendig
heid aan de eentonige, gouden omgeving. Haar
dus toch zou ik hoogrood, hoogblauw of
hoogpaarsch noemen als ik niet had afgespro
ken . . . kortom zij zgn gekleed in rozerood,
hemelsblauw en teeder viulet, immers altemaal
tinten, die niet tegen elkander schreeuwen?"
Moscatel en andere, allen cspunivsos.
Aan een overzicht van het tooneeUaizocn te
Londen, dat thans juist gesloten is, ontlcenen
wij het volgende:
Het afgeloopen tooneel jaar was vol gebeur
tenissen, eu laat toch geen voldoenden indruk
achter. Er was, om redenen die wg terstond
zullen meedeelen, overvloed om den schouw
burgbezoeker te vermaken en zijne belangstel
ling op te wekken, maai- zeer weinig dat, nu
het toorby is, reden tot voldoening geeft. Met
andere woorden, wij hebben eene opeenvolging
gehad van uitstekende acteurs waaronder
verscheidene -dwalende sterreu" van beroep,
en eene totale armoede aan nieuwe stukken.
De wel wat overschatte verdiensten van de be
vallige Mad Modjeska, zelfs het genie van
Sarah Beraharilt, en de volmaakte kuntt der
hollaud-iche acteurs konden uiet het gemis
vergoeden van eenig nieuw drama van echte
waarde eu edel streven. De schitterende stuk
ken die op het .Folly théatre verschenen zyn
zoowel die van den heer Byron als van den
heer Pinero, hebben ontegenzeggelijk
tooneelwaarde, en eenige letterkundige verdienste,
maar hun doel staat niet hoog, zy zelve maken er
geen aanspraak op, blijvende aanwinsten. Voor
onze dramatische letterkunde te zijn, en die
zijn het juist die wij het meett noodig hebben.
hu dit ligt niet alleen aan de schrijvers; onze
schouwburgdirecteuren moeten zich niet voor
geheel verontschuldigd houden door deze klacht
die rok zy herhulen. Het voortdurend aan
moedigen op sommige tooneelèn van het
ster"pyatcem, het steeds kostbaarder monteeren van
waardeiooze stukken, en misschien het onttrek
ken vau hulp aan zuivere letterkunde bij de
enkele gelegenheden dat zuivere letterkunde
verscheen, schrikken de schrijvers van hooger
talent af van die studie van de eisehen van het
tooueel die het eerat noodig is voor
tooncelsucces. In Engeland schrijft men een roman, wan
neer men in Frankryk een drama zou sehryvr-n;
Laatstleden Vrijdag word te Kopenhagen een
feestmaal gehouden ter ecre van S,ir;ih
Bernhardt, die aldaar ceniee ?. astrollen had vervuld.
Bij deze gelegenheid heeft er eene demonstratie
plaats ^ehiul, die niet weinig opzien heeft ver
wekt, iöen namelyk de Duitrcho gezant, baron
Msgaus, een toost had ingesteld cp Jtt belle
Frahce,'' van hetwelk een zijner schoonste en
beminnen?waanligste dochteren naar Kopen
hagen w*s gekomen," stond'Sarüh B^rnhardt
pp, hield eene rede, en stelde een feestdronfc
in op Denemarken en.het geheele Frnnkryfc,"
waarbij zij den gezant met een in 't oog loo
penden glimlach toevoegde: Gij bedoelt toch
ook het gehrelo Frankrijk niet waar, mijnheer
de baron 't" De gezant scheen om een ant
woord verlegen, maakte eene lichte buiging,
en daarmede zou het v«rir.oc;lelyk «ijn afge
loopen, wanneer de meeste'gasten niet hadden
behoord tot de Deensche chauvinisten, dia nog
altoos niet eene revanche van Frankrijk tegen
Duitschland dwcepen. By den too«t der
tooneelspeelster en vooral bij hare vraag nanden
gezant werd er dan ook een algemeen dave
rend gejuich en onmiddellijk daarop het lied
van den .,'fapprcn Landsoldnt" aangeheven.
Daarop nam een lid van liet Fransclie gezant
schap hét woord en dronk op de oude intieme
betrekkingen tnsschen Frankrijk c-n Denemar
ken* in zulke bewoordingen, dat de geestdrift
ten top steeg.cn de demo.nstratiiin van dien
aard werden,", dat de president der tafel het
noodig achtte de byeenkomst te sluiten.
Zóó luiden verschillende berichten, 'terwyl.
de ministerieelc Daghens Sfuhedcr. het doet
voorkomen alsof er te veel ophef van wordt
gemaakt. Volgens dat blad heeft de uitsche
ffezant gedronken op 7<i belle filk de la belle
France que nous aimons torn" en. heeft Sarah
Bernhardt daarop geantwoord met een toost
1 op de Deensche koninklijke familie, Denemar
ken en Frankrgk, waarna de Fransche gezant
schapssecretaris zijn dank heeft betuigd voor
de sympathie, die Frankrijk en al wat Fransch
is steeds in Denemarken nee ft gevonden.
Hoger, de beroemde zanger, heeft zgn d«K^
boek uitgegeven, Le Carnct d'un Tenor. Hy
spreekt, nis allo «chrjjvcrs van dagboeken, het
meest over zich zelf, en als alle zangers en
acteurs, veel 'over de gebreken zyner kunst
broeders. Toch is het boek niet zonder inte
ressante gedeelten. Op 23 December 1848
?vindt men:
Ik heb van daag eea flink diner gegeven
ter eere van Meycrbeer's herstel. Hij is my'n
Kast geveest met Bnrlioz, Halévy en Adam.
De letterkunde werd vertegenwoordigd door
Alexandrc Dumas, Méry, Fiorentino, Antony
Rcnau l en Anicet Bourgeois. Ik heb toen op
gemerkt wat hot cigeplyk onhandig gezien is,
zulk een aantal geestige mannen te gelyk aan
tafel te hebben. Ieder hunner laat, uit be
scheidenheid misschien, aan zijne collega's de
l«ng7«Hltl BH
r
gji"h0nkgn,
A.
V.
A.
uur laten staan mat een bord er over, en even
roeren als het op tafel komt.
Men zal mj) misschien uit lachen, zegt Roger,
maar men zal my zeker dankbaar zijn dat ik
het recept voor de nakomelingschap bewaard
heb. Van menige pnrtitio kan men dit niet
zeggen.
Een damp. die haar chaussure van «en der
eerste schoenmaktra in Parijs had. merkt dat
de aarsies, die zy 's morsens voor het eerst
aangetrokken had, des miïLiiags al gescheurd
waren. Zij gaat zich beklagen bij den leve
rancier, die een oojreublik peinzend h'et rchccisel
bekykt, en eindelijk ten antwoord (jf»eft :
Ik zie al wat het is, aievruuw : n hebt er
zeker op geloopen ! !
D?gotde oude Tyd is de humoristische titel
van een werkje, dat onlamjs te Hamburg het
licht heeft gezien (Schlokkc l en dat uittreksels
bevat uit de aardrijkskundige boeken, een eeuw
geleden in Puitschland algemeen in gebruik.
De navolgende vragen en antwoorden geven
daarvan een klein staalrje.
V. Wat is de schoonste kerk in Rome ?
A. De Sict Pieterskerk.
V. Wat is er voor merkwaardigs te zien ?
A. Een groote marmeren dierenkpp met eeji. _
wijd geopendén muil. ?
V. Hoe noemt men dat beeld ?
A. Bocea iMla verita. (Mond der waarheid).
V. Weike vrouwen moeten er haar hand in
leesren ?
A. Zij, die aan een juloerschen echtfjenoo^
haar onschuld en trouw willen bewijzen.
V. \Vat gebeurt er als zulk een vrouiv haar
man bedrogen heefr ?
Dan sluit zich de muil over haar h.inil.
Wat zegt men dat in Verona te zien is?
Het kruis dat Const.intijn de Groote aan
den hnupl zag verschijnen.
Op die wijze volgen de zonderlin!;*'e vragen
en antwoorden elkander op, m.iar het is bijna
jammer om zo te Tertalen, want de stijl i? ook
7.00 allerwonderlijkst. Op aardrijkskundip;
gebiffd 7ijn wij in de laatste honderd jaar
ontegonzeggelyk wel iets vooruitgegaan.
De heer Schufzenber.^er. vroejjer professCT1
te Stm^tsburif, meldde onlangs het volgende
aan de'Tïcriic (T Anihropnlpgit :
De eigenaar vnn een grooten moestuin zag
dat do inho'.:J van een aldaar neergezette
mand met proote wortelen zienderoogen
verminderde,' en vroeg zjjn tuinman naar de oor
zaak. Deze antivóordde dat hij er niets van
begreep, maar dat do dief heel gemakkelijk
te ontdekken zou zijn, als men maar eens
achter oen heg. dn.ir vldk )>y op den loer ging
staan. Zoo ffezegd, zoo gedaan ; en er was nog
geen kwartier verloopen, of de eigenaar en de
tuinman hadden zich byna verraden door het
uiten vnn een kreet van verbazing, vc.iat daar
zagen zjj den huishond aankomen, een wortel in
den bek pakken en op een draf naar den sfal'
loopen. Honden eten ffeen rauw* wortelen, en
men volgdo den dief om te zien wat hij er
mee doen wilde. De beide mannen merkten
toen dat da hond gesnoept had ter -wille van
een paard, waarmee hij altijd in den stal «liep.
Kn-ispelstanrtend hield, hy het dier zgn buit
voor, die nntuurlijfc zonder bezwaar werd aan
genomen. De tuinman werd heel boos en
wilde die al te hartelijke vriendschap van den.
hond met de zweep straffen. Maar zijn
meesster weerhield hom. De wortels werden tot op
den nllerlaatsten weggehaald!
Er stonden twee paarden in denzclfden stal,
de hond scluvn echter alleen met zija
slaapknmern.td zulk een vriendschapsverbbnd
getloten te hebben; hét andere werd nooit zijn
aandacht, voel minder een wortel waardig ge
keurd.
Een concurrent van het beroemde uurwerk
van Straatsburg , is in New- York vervaardigd;
het heet .de Nationale. Amërikaansche Astro
nomische klok. liet merkwaardig stuk wordt
pp 10,000 pond geschat. Het wjjst den tijd aan
in veertien steden en de beweging van het pla
neetstelsel gedurende de twee volgende eeuwen.
De kwartieren worden geslagen door beelden
die de kindsheid, de jongelingschap, den rij
peren leeftijd en den Jood voorstellen; tersrul
aan het einde van ieder uur de deuren zich
openen en men den president Georgo Was
hington op een troon ziet zitten, met de on
afhankelijkheid, verklaring in zijne rechterhand.:
Hy staat op: een bediende in liverrj doet een
deur ter zijde open en in atatigeu optocht
verschijnen al do presidenten der vereenicde
staten; ieder maakt eene buiging voor Was
hington, en yerdwünt door een tweede deur
dia ook door een lakei geopend wordt. Presi
dent Haycs ia de laatste, en zoodra hg
jfepasseènl is, gaat Washington weer zitten, en d«
vleugeluauren sluiten zich tot het volgende uar.
l '
\
r