De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1880 29 augustus pagina 3

29 augustus 1880 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR '"NEDERLAND. rijke bydrage leveren voor de geschiedenis der, stemmen het voorloopig besluit van hun ver- de eene of andere kerk, dan zal deze en hare belgische revolutie. Treedt ook duidelyk aan lichten Raad. geestelijkheid, sterk door hare privilegiën, zich het licb>, dat zij bovenal het karakter van Het zonderlingste is dat de zoogenaamde bovendo andere verheffen en doen gelden. ???'??? ' ' ' zich de eer (!) dezer Als de Regeering niet krachtig is, zal *y door Mit dem freisinnigcn haar overvleugeld worden. Dit moest wel zoo ? . . . fcehabenwirunsYonllerzengefreut", niet zHn, maar het is altijd zoo geweest, en het in andere geschriften over deze periode wordt zoo juicht het orgaan dezer partij, dieTteform. zal ook altyd zoo Mijven. Ook kout men te eemist. verschillende officieele stnkken en De tegenstand was hevig genoeg geweest, zegt Genève de geschiedenis op dit punt zeer wel; brieven, waaronder 2 van den pretendent, den ie. Orthodoxen en piëtistcn, uTtramoutanen' men vergeet alleen haar ook op zich zelreu prins van Salm-Kyrbourg, znn in hun geheel en atheïsten", zoo heel het, hebben alle» ge- ' toe te passen. Zoo discht de Hefarm luireu opgenomen. Ten 'slptte zy hier melding ge- daan om dezen uitslag der stemming te ver-' liberalen geestverwanten allerlei staaltjes van opgenomen. . _ _ maakt van eea curieus post scriptum in een hinderen brief van den belgische n minister van Binnen- tie erg '? n. De Reform neemt hun dezo opposi- clericale aanmatiging op. kwalijk. Ieder onzer zal ze echter na- zy van de katholieke Tyi Met afkeer gewaagt landsche Zaken van 8 Augustus 1831 aan Van tuurlyk vinden. Want terwijl alleen de zooge- zich onlangs tegen Je stichting van tweo proder Meere, destijds commandant te Luik. Dat naamde liberalen door die vereeniging van Kerk testantsche gemeenten verzetten en eischte post scriptum luidt: L'ile de Java est soumise en Staat gebaat worden, lijden alle anderen er dat dezen e uitoefening van haren godsa un gouvernement beige". onder. Zy moeten het nu bly ven aanzien dat dienst weer verboden zou worden. Streng gispt W. P. C. K. alleen hy, die lid is van de geneefsche staats- züde klacht dezer geestelijken over de inogekerk en de kerkelyk-vrijzinnige of moderne lijkheid, -,dasz nunmehr tier Protcstantismus Van de Haagscte Fe»kraisen door J. A. de leer belijdt, een goed genedsch burger met mit der kutholischen Religioa vollenJs gleichBergh verschenen No. XXIII en No. XXIV. volle burgerrecht is. berechtigt sein soll."' En van ganscher harte Beide nnmmers zijn voornamelijk aan de'bev Ik zou de aandacht niet op deze Zwit-ersche gSan w(f daarin met deze Zwitsers mee. Maar langen van Scheveningén gewijd. gebeurtenis vestigen, indien zjj niut ons zelven wömerken dun tevens op, dat juist het betot voorzichtigheid vermaande. Wanneer de ginsel der vereeniging van Xerk en Staat, hetDe lezer» van de Ncderlandsfhe Kunstbaat liberalen ginds zoo zwak zijn dat zij, uit kwa- welk nu te Genève gezegevierd hoeft en allen zullen zich herinneren, dat Jhr. Mr. Victor de lijk bekropen eigenbelang, da gezonde beginse- liberalen aangeprezen wordt, tot deze verouStueis in den vorigen jaargang een beschi-y- len der nieuwere staatkunde met voeten tre- gelijking van de tyroolsche protestanten leidt. ving gaf met afbeeldingen van de Ruïne van den, dan is het zaak ook in eigen kring ern- Indien in de landen der oostem-yksche moBrederode. Thans is van die opstellen mj W. stig toe te zien, opdat hier niet hetzelfde ge- narchie Kerk en Staat geseheiden waven, zouden C. de Graaff te Haarlem een 2e uitgave ver- schiede. Bij ons is gelukkig scheiding van Kerk de bisschoppan zoo niet kunnen spreken. schenen met houtgravures van de verschillende en Staat ingevoerd, en ik geloof, dat wij er Maar waarom nu met tweeërlei maat hier deelen der ruïne en photo-lithografiën van den ons uitnemend welbij bevinden. Doch van des en elders gemeten? Wie gelyk recht voor allen platten grond van het kasteel en van Brederode te meer belang is het, te blyven waken, opdut in Tyrol wil, moet niet datzelfde beginsel te fn welstand. ' ons dit kostbaar voorrecht nimmer ontvallo, Genève verloochenen. Indien de onverdraagAan deze keurige en royaal uitgevoerde uit-: Want de Geneefsche .liberalen" jubelen niet zasmheid der tyroler geestelijken de eerste gaaf is een lyst toegevoegd van de voorwerpen, alleen over hun eigen triomf, maar zy trach- stap is op den weg, dio tot godsdienst haat, ja, gevonden bn de ontgraving der ruïne. , ten ook hun geestverwanten in andere landen gelijk de Reform zegt, tot -.steeniging der proWii twijfelen niet of velen, die niet in 't be-, diets te maken, dut alleen door de vereeniging Festantcu" leidt, waarom dan in eigen stad zit zijn van de Nederlantlsche Kunstbode, zul- van Kerk en Staat het heil der patiën verze- en .land een stelsel verdedigd, dat zulke ramplen thans van de gelegenheid gebruik maken kerd wordt, terwijl de scheiding van die beide zalige gevolgen kan hebbeu V om aan de hand van een zoo ervaren leidsman,' ze nlle ten val moet brengen. OT zal men beweren, dat alleen de protesals Jbr. Mr. de Stuers, te worden rondgeleid | Het is de SefOrwvel niet gelukt deze stel- tantcn geen misbruik maken van een staatsin het vroegere en tegenwoordige Brederode. lingen te bewijzen. Maar de drogredenen, die gezag, welks steun andere kerken «nverdraagDit historisch monument heeft 't recht op zij daarover ten beste geeft, worden met zoo- znam doet worden? Men moet al zeer onnadende belangstelling van geheel 't nederlandschc ' veel overtuiging voorgedragen, dat ze zeer ge- kend en onbekend met dj geschiedenis zijn om volk. schikt zijn, om indruk te maken en onnaden- zoo iets te durven beweren. Wij behoeven ons _?_ kenden mede te sleepen. . _ slechts te herinneren wat vroeger in het hcrden heer Utto Petri téRotterdam zijn?t>e afkeer, dien vtv liberalen bewegingen wordt deel genomen ua «enige uren stil op de schoolbanken te hebben gezeten, te genover een zwart bord vol met de moeielykste mathematische figuren of tegenover een zwart kijkenden meester, die een moeielyke les overhoort. Men moet echter niet ineenen dat alleen de geneeskundigen van den lat oren tijd du gym nastiek voorschreven eii beschouwden als een deugdelijk middel tot behoud eener Iliuko ge zondheid, integendeel reeds bij de volken il Is Uil .ij de Bij. run liot in Druïde XedeiUud uudei' de hl Tan de gunstig bekende serie van Ashers Con-, ons oog uitnemend beginsel hebben, is name- nationale Staatskerk geschied s. Dat'i tJordtincntal Libraru of Favowite Modern Attthort lijk zoo groot, dat zij do scheiding van Kerk sclie Synode andersdenkenden uitbande, is het verschenen. No. 54 en 46-48 bevattende Other en Staat kortweg en met de grootste ramach- ergste niet; want tot zoo iets heeft eigenlijk Folks by John Habberton. Author of Helen s (ting als -kurzsichtige Prinzipienreiterei ten iedere confessioneele kerk hot recht. Maar dat Bftbies" en In Her Majesiy's Keeping by The toonstellen. Om er ons nog meer tegen in te volgens de toenmalige staatsinrichting de ReHon. Lewis Wingfield. nemen, wordt ons verhaald dat ook de Ver- gceringen der gewesten zich geroepen moesten eenigde Staten van ><oord-Amerika er van te- achten om de Remonstrantsche ketterij uit te Nieuwe Uitgaven: [rugkomen?een mededeeling die intuss-hen roeien en eerzame burgers te vervolgen, dat is GVStiVE A1MARD, Te lind en te water. De tot heden door niets bevestigd wordt. Waarom de wrarige vrucht der eenheid van Kerk en Staat Kaperkapitein. 2 dln. Haar het Franscs. ?8.80.'zouden ook de Xoord- Amerikanen zich zoo , on-' geweest. En hebben nog niet in dezen tyd, Getond. ? 5.?. . behaaglijk voelen onder de heerschappij van geen halve eeuw geleden, de Gereformeerde Mevr. COLO.MB, Mam?^ ^^--Sïjïfrt? het te &nève'gevallen stelsel," dat .vroeger afgescheidenen" ondervonden wat het zegt, te verhalen. ToordeHederlandscbejeugaDewerK, de superlatief van alle wijsheid scheen ?'Omdat breken met een door den Staat beschermde door Bertha. In luuien band./l.W. het blijkt, zeggen de Zwitsers, dat dit voorheen Staatskerk, teneinde naar eigen overtuiging 1XA VAN DORT Prettige uren .in grootvaders ZQO Jnrezen"beginiel leidt tot overheersehing God te dienen? nti? A^RUENNUJE Svriche Er- van fen Staat door de Kerken inzonderheid door Eigenlijk spreekt al hetgeen ik schrijf vanDtU ABIRltNMGE, Syrische Er de gee3telijkheid. Want-let wel-zoo bewe- zelf. Xaby liet einde getWn, vraag ik mij ren zij, de scheiding van Kerk en Staat is ten nf, hoe het mogelijk is, dat vrijzinnige lieden slotte hetzelfde als de heerschappij van de Kerk daarover anders kunnen denken? Een axioma 776), Hij trachtte op zuiver inatonpchigischen gi^ondslag een gczondneidszaehlnngen, herauBgegeben TOU Joh. Oeorg. Ernat Hoflmann. /12.?. J. C. NEl'.MAN, Schetsen en tafereelen tut de alêemeene geschiedenis. Ie stukje. (Oude en Middel geschiedenis), ? 0.50. S. C. SXKLLES VAN VOLLESHOVbX. PhinftCOphia. Afbeeldingen Tan meer dan 1000 soor. van Kootd-Wa«t-Ettropeesche sluipwespen. (Ichnenmones eensn Linnaeano). Mederl en Eng. tekst. In cart. band ? 3150. Catalogus der Tentoonstelling ran voorwer pen betrekking hebbende op liet Vorstelijk Stamhuis Oranje-Nassau en op de Wapen- Ge slacht- en Zegelkunde in het algemeen, onder - .. »»w. *___.._<. » rT_ ?»? J<.u Bsschermheerachap van Z H. den het hooge Bsschermeeracap van . en Koning, in de Gothisohe zaal te 'e Gravtnoage, Angiutns en September 18SO / 1.?. Mr. E. i, VAX EMÜKN, De Begtspraak en de .j.-. _-«-. v.-ii.'-i- _ -- i; JTidorl i~" besluiten rera., tot Aug. ov«r den Staat. Wie dus deze scbeiding wenscht, toch springt ieder in het oog, zou men zeggen. wil, bewust of onbewust, den Staat aan de Doch wij zien hier alweer dut het woord liberaal"' Kerk in handen spelen." in tweeërlei zin wordt gebezigd, hetgeen naXu spreekt het wel vanzelf dat geen vru- tuuriyk tot begripsverwarring leidt. Men kan zinnige gaarne onder de heerschappy van de liberaal heeten op kerkelijk gebied, wauncer eene of andere Kerk of in de macht der men enkele of vele leerstukken verwerpt, die clericalen geraken zou. Het mag ons echter tot heden geleerd en geloofd zy'n geworden. niet onverschillig zyn, welk middel men te baat En evenzeer heet hij liberaal, die gelyk recht wil nemen om dit gevaar te keeren. Het te voer allen wil en aan iedere denkwijs vrijheid Genive aangewende middel kan. in geen geval jan bestaan gunt. Nu leert echter de onder fVtOHOtt ' TITant llüf Vïtlff fWanÖrTaïfOCfön TÏ/*ll * iiiii,1i*nrv A*-AM-*AA» ^vln >Tn InrvïnA <ln4 AA nrtnf dienen: want het heeft tweeërlei tegen zich: en viuding, evenzeer als de logica, .dat de eene het is ongeoorloofd, en boyendien on- soort van liberftliteit de and<"-e niet noodza'doclmatig. Men vergunne mij dit in de vol- kelijk insluit. Te O-nJ-yo zijn de modernen,die gende reffelen kort aan te wyzen. en tevens by de stembus overwonnen, vrijzinnig in den f ' .1 licht te stellen' dat alleen de zoo fuis-' eerst-genoemden, maar volstrekt niet iu den kende scheiding van Kerk en Staat een ge- laatstgenoemden zin. Doch omdat zij nu eenon het goede lat zij na» Ter goeder "door verkeerden een lang veroordeeld, - --?--il -at noc" Staat noch eenigiiiff van Kerk en^staat sluit d* grootste Kerk ten goede kan komen. onbiTlijklieid in zich. ^Ware er slechts rne kerk, Want voorzeker, de godsdienst iseengroute Daarom zijn den Staat i x m? ~*~,irif* ! 'n den°oöp der tijden gevormd en uitgebreid mij zou van óórdeel zijn, dat de godsdienst dezen Journal ne* Mi.c?nonHrir*. hebben, leder weet dut er hier en elders onder- steun niet behoeft: hij is. machtig genoeg om zich Pc u Ivjulatioa rclalive »ui Bon- SP),pi,]pnB rrr>\-tïnilmi worden. Vprpnnimnir van een eigen weg te b.inen en over alle; bezwaren BLaanaweLien nemmneu v-*-, ~" «..»., _ , 1880 met ophelderingen, ontleend aan de ge-[schikte waarborg tegen het bedoelde kwaad ' maal.liberaal heeten, meenen zy o Bcbie'denis der w«tgo«ng. de litteratuur, enz, oplevert. _ .. ; pad te zijn, en zien 2» niet in, en met verdere aanteekentngen 7e deel. (Ze- Het. te uentrve aangewende en aanbevolen' groots onverdraagzaamheid lijden. vende vervolg op deel I der Regtspraak van redmiddel is ongeoorloofd, Dus. zou het door trouw waarschijnlijk, maar ' Mr D. Léon). ? 4.?. 'geen eerlyk man mogen worden gebezigdt al'ijver verblind, huldigen zijee Mr. S. Ml'LI.KH Tt.. De schilderijen van Jan, leiJde het ook tot het gewenschte doel. Ver- middeleeuwsch besrip, dat ^v . . * ?_ -»^ ^i ^r ~.__ TTM«..<>liB4U A ia TT^vtAnli t. _*_.?._^. ...^ tr 1_ Cx^^j. _.!..: j. ,)_ ...?_ .^iti-. ir » .... ..i_i t. Scorel, in het Husenm beschreren en toegelicht ^'0.90. Vertoog volksmaai bet te Utrecht, l - . . godsdienst ... tantsche?, begunstigt en als de zijne erkent.?? Itegeering beschermd." Toch is het niet onmot Maai wie ziet nier, dat op deze wys groot on- gelijk dat de Stichter des christendom» zeil' VftU K.CrK 6D Sttliltt 'recht gepleegd wordt? Onze Zwitsersche libe- voor deze eer.-bedankt zou hebben, onder be?" ralen schijnen zich, in den roes hunner vreugde, tuiging, dat .Voor zijne zaak de wereldsche Het. schijnt wel dat in sommige opzichten d-inrvols'rL-kt niet om te bekommeren. fschxon overheid het zwaard nooit behoeft te trekken, de tnd der reactie gekomen is. Erger .toclv uitvoerig in het schetsen van den druk, wfar- om de eenvoudige reden, dat zij zuiver gecskan net wel niet, dan dat aan het einde der onder de 1'rotestanten gebukt gaan in landen, telijk van aard is. Wie evenwel, in afwijking 19e eeuw vooretellen gedaan en besluiten ge- waar een katholieke Staatskerk en geestelijk- van hem, mocht meenen, dat de Staat .weldoet nomen worden, dio zouden doen vermoeden, heid den schepter voert, vinden zij er niets in, met den godsdienst zijn arm te leenen, hy dat het Ransche tijdperk, hetwelk tusschen de dat de Geneefsche minderheden ook als staats- meene toch vooral niet met de Geneefsche lifransche revolutie en het heden ligt, tevergeefs burgers voor eene kerkclyke meerderheid be- lieralen", dat.de Staat daarom ook wel doet, door doorleefd is geworden. Nauwelyks heeft Prof. zwijken. .Immers deze andersdenkenden zijn zich tvne kerk uit te kiezen, welke hy innig en vonTreischke zgn beruchte philippica tegen zgne slechs '.Separatisten1', Rümlinge", hooggc-. met uitsluiting van andere aan zich verbindt. joodsche medeburgers, uitgegeven, of men lést loovigcn" en ongeloovigen", met wie men niet Zoo toch zou Je godsdienst veel tuinder hevor(in de Westfal. Merkur en de N,Hott. Ooit- veel complimcuten. behoeft te maken. Wie niet derd worden dan men zich voorstelt. Immers rant van 13 Aug. 1880), dat in het geheele liberaal-gereformeerd is, hij wordt te Genève trekt de Staat dan slechts voordeel van den dat de andere 'geefs voor hem schijnt. : in het algemeen de gevolgen van godsdienst waarlijk blocie, dan moeten zij zori. _i.i_.i _::_ r_ ....i. i, i t i .11.1?i :~dten zich onbelcmipdat aller werk' ten goede komen. g, dat de Stiiat de _ plichtingcn tegenover den Staat, lieen Hoomscli- kerken vrij late. Hij mag zeker toezicht op zoo fanatiek "kunnen 7.nn V . Katholiek of Lutheraan, geen Monnist of Re- de kerkel'yke verccniffingen houden, doch het Zoo vraagt men. Maar men voegt er mis- monstrapt mocht staatsambten bekleeden. De is ongeoorloofd en ondienstig dat hij zich in schien aanstonds in gedachte bij: wat is in uitoefening van hun godsdienst .werd hun of het allerminst met hare werkzaamheid of leer bev ,, , ..... . .. vloed van het jodendom door wettelyke bepa- mij in bijzonderheden onbekend, maar ieder Willen dus de Regcering en de burgers, dat de linden tegen te gaan." Men verlangt o. a. in weet, welke in hut algemeen de gevolgen van godsdienst waarlijk blocie, dan moeten zij zor vollen ernst, dat voortaan alle joden van alle een dergelijk stelsel zijn. In onze oude Repu- gen dat 'allo.kerken en gezindten zich onbelcm BÏsmarck's binnênlandsche politiek aanschouwd , . . .. hebben, behoeft het ons niet te verwonderen of zelfs meer dan dezen, te betalen. En zulk te mengen. Slechts mét handhaving van het te Gesin"en men zien nog neeit voor te uereiaenr meeruernem eensTemmig uenicen, zuuen aooi- van uen voorrrenenjKen pastoor ie L.isieux. rnesjïaarentetten zal wel niemand verwacht heb- haar ab paria's der maatschappij beschouwd ters en predikers, die met hem getuigen kunben dat ook in het land der Europeesche vrij- en behandeld worden:1 De Staat zal weer on'.ler- ncn: wij bepalen ons uitsluitend tot pnzen werkheid het in 1789 en 1848 zoo krachtig uitge- scheid gaan maken tusschen züne burgers, en kring, die geheel van godsdicnstigen aard is sproken beginsel van aller gelijkheid voor de wet eene aanzienlijke minderheid in baar goed recht | en geen andere betrekking heeft met de staatverzaakt zon kunnen worden. En toch is het zoo. verkorten, alleen omdat hare godsdienstige over- kunde dan de aan de Regeering verschuldigde Ook aangaande Zwitserland behoeft men zich tnigingen van die der meerderheid verschillen?' gevoelens van eerbied, vertrouwen en liefde." geen illusies meer te maken, sinds een der Moet dan de Ilegeering beslissen, wat op gods-' (zio N. Itott. Courant van 14 Aug, jl.) machtigste Bondisstaten met dat denkbeeld ge- dienstig gebied houdbaar is? En verkeeren de' braken heeft. Hier zijn 't nu niet alleen de liberale Genevers in den waan, dat hunne natiojoden, maar nog een menigte andersdenkende nale staatskerk het monopolie der waarheid en medechristenen Tjovendien, die men in hunne vroomheid heeft? Het ware hun nuttig, Lesrechten verkort. He heb het oog op 'tgeenon- sing's Nalhan nog eens te overdenken n op langs te Genève geschied is. De groote Raad han eigen omstandigheden toe te passen. Zij haa tot de scheiding van Kerk en Staat be- zouden dan niet, in stry'd met den wensch van sloten. Men zou meenen, dat zulk een verstan- hun beschreven on wijze vaderen, het groostte dig besluit in een vrije Republiek met topjui- onrecht aan andersdenkenden plegen, en den Ueneefscne staatsinneminiEr moest net regee- weg bcreixt. auaar ua is nee geval mei. iuen ringsvoorstel nog de goedkeuring der burgerij wil door vereeniging van Kerk en Staat het verwerven, voordat het tot .wet Kon verheven Bevaar der clericale overhe'ersching afwenden, worden. Doch zie, dezen gaan in Juli ter stem- Maar men haalt juist op deze wijze het paard bus op, en verwerpen met 9306 tegen 4044 van Troje binnen. Want begunstigt de istaat J. C. MATTIIP.S. Amsterdam, Augustus 188». Iets over Gymnastiek. Er wordt in den tegenwoordigen tijd; geen enkele school gevonden, die op de hoogte van baar tyd meent te zijn, zoo niet eenijfe Fes-uren worden besteed aan gymnastisclie oefeningen. En dat dit niet alleen tot de gezonde ontwik keling der leerlingen maar pok tot hun genoeSen meewerkt, moge wel afgeleid worden uit e levendigheid waarmee aan die flinke lichaamsJ .er .._.,.. . e Grieken zien wy de lichaamsbewegingen naar waarde beoor deeld en haar onder do geneeskundige metho den als geneeswijze een plaats ingeruimd. Herodicus eu zyu beroemde leerling Hippocrates, maakten reeds de gymnastiek tot een tak der heelkunde en Plato wijst in zijn derdo Boïk over den Staat nadrukkelijk op den grooten invloed dor gymnastiek op de gezondheid. Een der beroemdste artsen der oudheid Claudius Galenus, die later lijfarts van keizer Commodus werd (131 200 ua Chr.), wendde met goed gevolg mechanische geneeswijze, door wrijvingen eu lichaamsbewegingen, aan en liet over dit onderwerp verscheidene werken na. Trouwens bewijzen de zeer nationale Olym pische spelen, hoe hoog lichaamsbeweging en lichaamsoefening bij de Grieken aangeschreven stonden. Ook bij de Romeinen was de gymnastiek in groot aituzieii eu het waren voornamelijk de beide meest bekende artsen Asclepiades en Celsus, die bij voorkeur actieve en passieve be wegingen in verband met badkuren voorschre ven. Van een systematische beoefening der gym nastiek, in den geest der Grieken en Romei nen, is ons uit de Middeleeuwen niets bekend 'geworden. Mercuriales, in do tweede helft der 16' eeuw, was de eerste arts, die weder na gernimen tijd de gymnastiek volgens bepaalde rogels< wilde beoefend zien. Uy droeg in 1073 aan Keizer Maximiliaan een vrij lijvig werk op. waarin hu de waarde betoogde, die gere gelde lichaamsoefeningen voor het behoud der gezondheid en voor de genezing in sommige r-f^^tfnYnlliTii '?ivlil'm; -H^ gy.fi.Oia? (iitoi) schreef ini denzeltden geest, en'Fuller gaf onder den titel: Medicina Gymnastica een werk uit, dat in 1750 reeds den G" druk beleefde. Op Fullers voetspoor vervaardigde Tissot zyn Medische cu Chirurgische Gymnastiek. Onder de vele mannen, die in den lateren tyd voor het goede recht der gymnastiek ge ijverd hebben, behoort in de eerste plaats ge noemd te worden de Zweed Pieter Hendrik LingU' . physiologi .. = = gymnastitek te bouwen,terwijlhijer naar streefde de menschelijke natuur harmonisch te ontwik kelen en dus tot een volkomen ontwikkeling van den mensch te geraken. By de Zweedsche methode onderscheidt men passieve en actieve bewegingen, en wel op deze wijze, dat de eymnast alleen (actief) zonder hulp van een ander de voorgeschreven bewegingingen uit voert, of wel zooals dit by de behandeling van zieken de gewoonte is den patiënt wor den bewegingen door een ander gegeven, men noemt deze passief. Een dubbele of gecom bineerde beweging kan men onderscheiden, indien de patiënt bij een of andere beweging den weerstand van een ander te overwinnen heeft, in welk geval er dus een grootere m».t» van krachtsinspanning vereiscb* v.-oiat. Meu heeft ook g?tvacht middelen te vinden om 'Ji gj-.uiiastiek in bet huislijk leven toe te f assen en verschillende werken hieraan gewijd. ^yy kunnen hiervan o. a. noemen Xeumanu's Iluiscymnastick een aanwijzing om zich door, in elke kamer geiuakkelyk uit te voeren, lichaamsoefeningen, tot op hoogen leeftijd ge zondheid van lichaam cn_ziel te verzekerenen vele ziekten te genezen" (15*511); welk bock echter weinig opgang maakte, daar de ter minologie voor leeken vaak onverstaanbaar was. Beter ontvangen werd Schrebers Genees kundige kamergynmasticl; .waarvan in 1872 de dertiende druk verscheen. In dit werk worden de eenvoudige bewegingen, die aan het'turnen ;iünisch gebied toe£ii'u.7i. uu ,w»t «H i*,v gedwongen zijn een zittend leven te leiden en dus belioefte heb ben aan beweging, kunnen uit dit boek veel leeren. De lichnamsoofeningen volgens de nieuwere gymnastiek of van het dusgenoemdo turnen, zoOiils zij in de scholen en vereenifjmgen ge leerd worden, behooren tot het gebied^ der ac tieve of willekeurige bewegingen het doel dat er mee beoogd wordt is van paedagogisX'hen aard en deze oefeningen kunnen vaak een gonczenden invloed hebben. Niet minder is dit echter het geval met de passieve bewegingen en reeds instinctmatig wordt de monsch er toe geleid ze toe te pas sen. Hiertoe behooren b. v. het wryven op de borst bij benauwdheid en het wryven ofklopl'en bij rheumntïscho aandoeningen. Zeer aan te bevelen zyn de oefeningen die in later tyd onder den naam van rkamergym' nastiek" ruimer toepassing gevonden hebben, e i waarbij zoowel bewegingen met als zonder behulp van werktuigen voorkomen. Die werktuigen bestaan, om met do eenvou digste te beginnen, uit halters en gewichten en voor démeer samengestelde, o. a. uit Wnlckers spicrcnversterker. Dit toestel, zoowel voor jon gens nis meisjes geschikt, bestaat uit een soort van wagentje, met pedalen en handvatten,'van veeren voorzien, waarmede een dertigtal ver schillende oefeningen kunnen gemaakt worden, waarbij het geheele lichaam in beweging komt. Ook verdienen hier genoemd te worden de hier te lande nog weinig bekende .gymnastische toestellen .van Zander, 3ie echter m het buiten land, o. n. in Zweden, Uusliml en Duitschtand zeer de aandacht van hygiënisten trekken. Meu vindt vau deze toestellen o. a. voldoende be schrijving en afbeeldingen in een der nummers der lliistrite Zcitimg van het begin dezes jaars. Alle gymnastische Oefeningen dienen om het lichaam te ontwikkelen en te versterken, do beste bestaan voorzeker in loopen, springen, zwem men, roeien, en al die bewegingen m de open lucht, waarin de Engclsc-licn zoo sterk zijn, en die door hen onder den algemeencn naam .van sport-worden saamgpvat. Xiet ieder echter is in de gelegenheid of in staat aan dergelyke oefeningen deel te nemen. Het is daarom echter voor hen niet onmogelyk de gymnastiek te beoefenen. In het bezit van een paar weinig kostbare hulpmiddelen als halters of. gewichten, zal hij bij trouw gebruik, den mvnstigen invloed daarvan op spieren eu ademhalingsorganen ondervinden. Trouwe ?beoefening der gymnastiek, flinke ontwikkeling van het lichaam, zal een geslacht doen geboren worden'dat de beste logenstraffing zal zijn van des schoolmeesters scherpe satire op het ^ziekelijk nageslacht." ' f ' A. A. BUK. natuur in de o-, de hoofdplouta der Visigothen het best kan. opmerken, is zonder twijfel de brug San Martin. Op den achtergrond siet gy het wonder der bouwkunst, dat San Juan de los Seyes heet; aan de linkerhand strekt zich een somber land schap uit met dorre rotsen, «onder den min sten plantengroei, die de eeuwen op elkaar gestapeld hebben en die eene smalle keten vor men, waartegen de wateren der Taag eenwig aankloUen; aan uwe rechterhand het vrucht bare veld, waar de rivier heerlijk voortstroomt tusschen hare groene oevers, en in baar loop eenige grillige eilandjes vormt, die zij dikwijls geheel met hare golven overdekt. Voor u uit steken de Ciyatrales in bevallige, golvende lijnen tegen den horizont af en aan uwe voe ten verheft zich de oude toren, half vernield door den tyd en door de kracht van den stroom, die in de overlevering bek end staat als het oude Bnno de la Cava, dat de zw'jgende deelgenoot was van Rodrigo's uitspattingen. Met opmerkzaamheid beschouwde ik deze plaatsen, in dat avonduur, waarin de scheme ring de scherpe tinten der lucht reeds (enigs zins doet verflauwen, toen een mijner vrienden münaderde en zich als mijn cicerone aanbood. Hy bleek geheel tegen die taak opgewassen en toonde rajj allerlei bijzonderheden aan, die ik misschien zelf over het hoofd gezien zou heb ben. Hy wees er op hoe solide en grootsch de constructie was van den middelsteu boog, eigenlijk den eenigen, waaronder het water doorstroomt, en die bij eene wijdte van 140 voet, zich 95 voet boven de oppervlakte der rivier verheft. Daarna legde hy my den bouw uit der twee sterke torens, die zich aan beide zijden van de brug bevinden, en liet mij de gedenksteenen bewonderen, waarop het beeld dor H. Maagd del Sagrario met de wapens der stad en de afbeeldingen van S. Julian en Alphonsus VII prijken. Toen wy ons op het schoonste punt VAD den puente San Martin hadden neergezet, deelde myn cicerone mij het volgende mee: Deze J sel br. TI wel niet de eerste, die in dit werd ongericht - hm dafll van Toïedo werd opgericht i nnre ffescliiodenis klimt slechts op tot tiet begin der 13de eeuw, toen eene vreeselijko overs.'rooraing, wo-arvan de kronieken in Toledo nog de herinnering bewaren, do onio brug w.'gdoog. In 1203 be gon men aau de herbouwing, dia verscheidene jaren duurde, en eindelijk gaf men haar den naam Van puente San Marti», naar do paro chie, waartoe zy behoorde. Langen tyd daarna, in het begin der ro2eering van Enrique III, omstreeks het jaar 1390, leefde in Toledo de aartsbisschop, D. Pedro Tenorio, die groote verbeteringen in de stad 11 '^ 3 S. Martin liet een Zeer k- ~ AIO £* VWbQ f C» WWVU1 »W en ook de prachtij wenschte te laten herstellen. " ten grondslag lijrgen, op hygiënisch gepust en vooral zij die gedwong* Eene verstandige Vrouw. ?OviBttVEBWO CIT TOLEDO. (Haar het Sf uniek fa» Ea-nio de Ola-rarna y Haartc.) Een der punten, vu n waar men de schoone beroemden architect büzich komen, en gaf dezen bevel zich onmiddellijk aan het werk te zetten. Over don prijs werd men het weldra eens eb de kunstenaar begon zijne taak met de grootste geestdrift. Toen echter de eerste maanden verloopen waren verloor de bouwmeester zün opgewekt heid en naarmate het werk vorderde, scheen zijn karakter geheel en al te veranderen. Zoo vi'oolijk en spraakzaam hn vroeger was, »<?« somber en stil werd hu nu. "f- aueer de duister nis hem dw*:ia *,;;_ rfc te verlaten, keerde ij irfygend en treurig naar huis terug, nie mand zag ooit een glimlach cm zijne lippen. Tevergeefs zon ieder naar de reden van deze verandering, die zij aan geene tnkele oorzaak wisten toe te schi-yven; bet speet allen even zeer, maar niemand was er meer mee vervuld dan de rchtgcuooto van den kunstenaar, eene vrouw, die in geheel Toledo om haar verstand bekend stond. Zij had haren man hartelijk lief en deed alle mogelijke moeite om te weten te komen, welk leheim verdriet hem kwelde; zij smeekte hem in naam hunner liefde, in naam van haro zielsrust om haar zijn vertroünen te schenken, en iioewel hij eerst verscheidene malen weigei-de, bekende hij haar ten laatste met een schaam rood voorhoofd en tranen ia déoogen, wat bet was», dat hem drukte. lly had zgne berekeningen verkeerd £emankt, hij die zich nog nooit vergiste, en in plaats van nut de tnak, die de aartsbisschop hem opgedragen had, eer en roem in te leggen, zou zijn naam voor altijd onteerd zijn. Gedu rende vele sl.ipelooze nachten had hij getracht jen middel te vinden, om de fout te nerstellen, maar eindelijk had hij het zichzelven moe ten bekennen: er was niet* aan te verhelpen en wanneer over eenige weken do steuubalken onder den ceiitranlboog weggenomen zouden worden, moest, onherroepelijk Ue!. geheele werk instorten l... ' Het was een ernstig, hoogst ern=ti? geval, maar de edele vrouw gaf daarom alle hoop nog niet verloren. Groote zielen verheffen zich meestal in don tegenspoed. Zij trachtte hnar geliefden man op alle wijzen te troosten en beloofde hem, dat zij een middel zou zoeken om zijne schande te'voorkomen. glimlachte bitter, want hij wist maar al te goed, dat voor hem geen andere hoop over bleef dan den dood. Niet lang na dit gesprek tloop midden in den nacht, toen al de bewoners van Toledo in den slaap gedompeld waren, eeae vrouw met een brandende fakkel in de hand tus-che.n de bouten stellages van de brug San Martin en naderde langzaam dan middclsten boog. Hot was een donkere, stikdonkere nach*-, want de wolken, die den hemel bedekten, on derschepten het bleeke licht der maan. Do vrouw bewoog zich als ceno spook verschijning heen en weer, stak op verschillende plaatsen het. houtwerk in brand, wfeip toen de fakkel in het water en verwijderde zien met snellen .tred langs den linkeroever der Tang. lloog sloegea do vlammen op en weerkaatsten hun rooden gloed in de rivier, na eenigeu tyd stortte de etellage met een luid gekraak naar beneden en sleapte in haar vaart ook den boog, dien zij ondersteunen moest, mede. Zoo was de brug ten derden male vernield. Den vol ren Ir n morgen, verzamelde het volk zich in jr.o'tn getale aan de oevers van den Taag, miar niemand dacht 'er aan den rampzaligen br.it d aan een bóoa opzet te wijten. Alleen het toeval, dat ongelukkige wezen, waaraan wij mcnschen bijna al onze fouten en domheden toeschrijven, kreeg van alles de schuld. Zoodra do aartsbisschop het ongeluk vernam, gaf hij bevel het werk terstond weer van voren. af aan te beginnen. De verheugde architect was nu in de gelegenheid de fouten in zijne berekening te nerstellen en weldra kon de nieuwe brug voor het openbaar ver keer geopend worden. Toen dit geschied wac, vroeg de vrouw van den bouwmeester eene audiëntie aan den aarts bisschop ; zij viel voor zijne voeten neer en be kende hem wat zij gedaan had. D. Pedro Tenorio hief. haar op van den grond en sprak haar de vriendelijkste woorden toe; zij ver diende eer belooninff dan straf, zeide by, omdat zühaar' echtgenoot bewaard had voor schande. die voor eenkunstenaar honderdmaal zwaarder te dragen valt dan de dood. Uy wenschte dat alle vrouwen haar voorbeeld mochten volgen richtin En nu de oorzaak, dat daar niet geschreeuwd'1 wordt, de verlichting! Vier trossen van negen goed gevulde kronen dalen uit het achthoekig plafond. Het zyn Raskronon, dit dient men te zeggen, anders zuu men allicht gissen, dat bier waskaarsen straalden. Dat men zich, zoo gissende, vergissen zou, ligt aan de electrUehe pitten der tuinen, __?......._._. welker wit, blond licht het rossigo goslicht ..?, _r?Q _.?binnen is hy geheel voltooid en zoozwierigen haast verduistert, het gaalichf, dat over den Geheel onder den indruk van hetgeen ik behalve aeker i», en bg eenige proeven, zonder i luiaterryk ingericht, dat mes twufelt of er, gehe«len schouwburg zulk een zee van stralen aehoord had, sloot ik de oogen en daar zag ik dat men nog de redenen heeft kunnen naspo-! met de middelen die der tegenwoordige be- uitgiet. Maar het onderscheid dier beide lichtduidelyk onder de bogen der brug dezelfde ren, juist omgekeerd is uitgekomen. jsohaving ten dienste staan, iets volmaakter s soorten treedt hier *oo sterk te voorschijn, «n om bet feit te vereeuwigen liet hy haar en men dan een sterken lichtstraal op zy'ne afbeeldsel uitbouwen in een nis van den mid- ' oppervlakte laat vallen, het in het algemeen delsten boog der brug." j een betere electrische geleider wordt, en de Toen mqn vriend ophield met spreken, stond . stroom in sterkte toeneemt. ik op, wendde mq een weinig links en tuurde In 't algemeen, maar het aangewezen ververlangend in ' duid had. ng, die hy mij aange* [ schijnsel is nog zeer weinig bekend, nog by'na __.?ik eene vrouwenfiguur, in "t geheel niet bestudeerd; het hangt daarmaar met reeds onduidelijke omtrekken, daar, enboven af van eene menigte byomstandigheden de avond hoe langer hoe meer begon te val- die hier niet onderzocht kunnen worden. Zoo ien en de nevelen uit het water opstegen, veel is zeker dat de bewuste werking nog alles Een nieuwe Schouwburg. liet zal ongeveer twee maanden i(jn geleden, dat te Brussel een nieuwe schouwburg werd geopend eu wel in een nieuwe wgk, dicht by de Hue de la Loi, en ter hoogte van het circus Reuz. Van buiten dient er de laatste hand nog aan te worden gelegd, doch van het kleine steenen lijke vrouw van den UUIUOJ^IL uuuel uo wvgeu uoi f* M|J i4D«»»w* «cti, ,/i*»t v*nyvn*x*i w ia uiifgcnviuqi*. vrouw met eene fakkel in de hand, geheel alleen,^ Men zou er dan eerst nog vele proeven in het holste van den nacht rondloopen met voor moeten nemen; maar als deze goed uithet edele doel, om een werk te vernietigen, vallen, dan is op dien weg de oplossing mijdat haren man tot oneer gestrekt zou hebben, schieu te vinden. Toch aiet gemakkelijk. Een Sedert dien tyd bezoek ik den puente San toestel b.v. zou ongoyeer zoo moeten ingericht Martin noiit meer, of mijn eerste blik isvoor zyn, dat al de kleine vierkantjes uit selenium , . ,.,_._. .i *-^iurtje, dat do beminne- bestonden, en aan deneenen kant met de Ijjuon, ..j eroemden architect voor-' aan den anderen kant met eene electrische stelt, en dat daar geplaatst sohy'nt om als oen batterq in verband stonden. Het einde der beschermengel het werk van haar echtgenoot lij o aan den kant van den ontvanger zal dan te bewaken. | verbonden moeten zyn met een galvunometer i die min of meer eene verlichte oppervlakte vertoont, voldoende om aan de vierkantjes van den ontvanger een lichtkracht te kunnen meedeelen geëvenredigd aan die welke door den afzender genoten wordt. De toestel zou dan eenige honderden gnlvani'che elementen 1 moeten bevatten. Het practisch nut alzoo ^=~=s*ss=^^=i ? ligt nog niet nabij. Toch verhalen de AmerikaaDsche bladen' er De vereeniging Stuivers Spaarbank, die in reeds wonderen van. Er moeten inderdaad Mei 1879 hare werkzaamheden begon, heeft proeven mee gedaan zijn. Eea mes, een krant, Statistische en Iiidustrlëele iitcdedeellngcu. van dien aard kan worden tot stand gebracht, dat de helder verlichte zoal, naast da helderder Men verwondert zich lichtelijk over hetgeen verlichte wintertuinen in een vurige schemering men niet gewoon is; daarom most het zonder- ' " '' lin< tchynen aan hen, die nog weten wat'er al te doen was voor de Groote Komedie" te Amsterdam het aanzijn kreeg, dat het Edentheatre" een partikuliere instelling is: zy toch zgn niet gewend aan dergelijke uittiagen van ondernemingsgeest by byzonüere personen, al thans niet zoo zij uiet verder dan Holland kwamen of keken. Belgen vermeenen, dat deze o onhollandsche onbekooktVerscheidene schouwburg heid! een waagstuk" is en dat de vrywilb'ge dood der tentoonstelling w/tarschijnli/k den onvrywilh'gen dood van het Eden-theater na zich zal slepen. Laten wy wenschen dat n y de toekomst de' daad" dezer lieden beloone. Dat verdienen zij immers voor hun vertrouwen op die toekomst f De opgang dien dit kleinood van Brussel" thans maakt, schijnt de vervulzorg over om het vuurwerk af te steken; men houdt elkander in 't oog, zwijgt en let alleen op zyn bord. Het eerste gedeelte van den maaltijd wat bepaald doodscb. Gelukkig was de tafel lang en ik had hen ver van elkaar gezet, zoodat, toen de praters er eindelyk toe overgegaan, lyn iets te zeggen, er voor ieder wat was. Ik ben geen groot babbelaar, vooral in groote gezelschappen, maar ik weet ze nognl ann de praat te brengen. Ieder geestig man heefteen of meer stokpaardjes waar hy gaarne aan begint; het is alleen de kwestie ze te kennen en ze hem aan te brengen, By Dumas ~moet ._..?men beginnen over Shakespeare, M. de Kératry, gedompeld schynt en zie hier weder eenreden [de Academie en dérevolutie van 1830. By waarom de kleuren van deze znal zoo samen- i Méry mt-t Engeland, Horatius, Indiêen tygers. smelten, dat is immers steeds het gevolg vanjBerhoz beantwoordt Dumas over Sh«ke«p«are de schemering? *n laat de dwaasstte woordspelingen los. Dat En zie hier dan in weinige trekken het | zijn do luidruchtige redenaars, die ten tlotte theater tant-soit-peu geschetst, dat met den het schitterendst deelnemen aan het algemeen naam Eden werd versierd «u een voorbeeld te l gesprek. meer levert, dat het Paradgs'1 door vele | ..l>e anderen, llalévy, Adam, Anïeet Bourgeois, raenschen, zelfs door de naamgevers van dezen; züvertrouwelijker en bescheidener, zij spreken schouwburg in het Oosten" geplaatst wordt, j ajleen tot hunne buren, maar hunne baren Zeker is het onnoodig to verklaren, dat de|zyn niet te beklagen. smaakvolle Brusselaar m zooveel licht geen Kenau.l heeft allerlei aardige verhaaltjes. zwait-gerokte garfons konden dulden en dus!maar hij vertelt ze alleen aan zyn naa» de zoal door juffertjes laat bedienen, met^buur. Na hut diner echter haalt hij' preutsche mutsjes op het hoofd en minder i echade in met zyn schetsjes met it pen. . preutfche doch h el, heel kleine coeurs" op hadden de nieuwe uitvind ng, Salade Meyet de borst. ; beer, waarvan het recept sedert dien tijd nog Evenmin dat in de kamertuiuen de bekers i meer bekend is geworden; Dumna. die er verklinken en, dat... maar men mag niet alles tot 30 Juni 1880 de volgende eindresultaten een appel, een bankbiljet zy'n aldus overgeverkregen: Lokaal A, voormalig Uuizitteuhuis, bracht, zelfs een kat, die by toeval voorbij liep. ingebracht f 5707, terugbetaald / 2.r.23.79; Ia die kat geen canard"? , = lokaal B, Nieuwe Kerkstraat, ingebracht/SSmSS, | Ook de heer Graham Bell die den telephoou l herhoalt de zijnen, meer echter om de pracht ? '---T " "'--? -? :ploiteert, heeft zich, naar geschreven wordt, i der Moorsche zaal te bewonderen, dan om rj. i 1, .i._ *-!._i7..i i ,__., er te genieten van wat het tooneel biedt; want hot schijnt te willen verstrooien en schenkt geen kunstgenot tenzij men dit sjpaakt als men sierlijk ziet dansen of beheudigjougleeren, 7iken die ook «l met den nanm vau kunst worling van onzen wensen te waarborgen. Het vertellen: er moet wat te zien bly'ven voor _ De salade is berekend op 13 personen. trelct; haast iedew Brusselaar is er geweest en wie er nog niet waren willen er heen. Men zet den vreemdeling aan tot een bezoek en stand van heeft, vond haar heerlyk. e M n »* »»»?? .»?.»!»»?»! ixn^ f ,_._^, | \svn terugbetaald f 2830.40; lokaal C, Wittenburft exploi ingeEracht f 21fe9.-tr., terugbetaald f 1340.75; Op de kwestie v»n den telepn'oot toegelegd totaal ingebracht f 13244.98; totaal terugbe-1 tanld f 6603.24; saldo f 6642.04, terwijl aan bons' verkocht werden tot op 16 Augustus 1880: door het Kosthuis Lange Leidschedwarsstraat 7 vel, door het Kosthuis Ranenburg 9 vel, door de Schoolspaarbauk An.nachUchool 25, door do Schoolspaarliank openbare ko&teloozo school, kleine wittenburgerstraat 7, de Schoolspaarbank openli: tuftschenschool Zandstraal 20, gezamenlijk 22,000 bon?, vertegenwoordigende eene waarde vaa.1100 gulden.; ALLERLEI Begunstigd door sóhooüweder, werden lieI., Harddraverg voor inlandsche paarden van zessen klaar gereden voor Hollandsche Sjeezen. Afstand 1600 Meter. Prijs 700 Gulden. Premie 250 Gulden. Prys: Bruine M^errie^ Marianne, eigenaar en den op de Heide tusschen Bussum en Hilver sum de door de Harddrüvert/- vereeniging uitgeschreven wedloopea gehouden. Een artikel in de Leulsehc letrtltscJidfttiche i . Correspondent, die te Bremen verschijnt, wgst. De uitslag voor de verschillende Xrs., aan de hand der statistische gegevens der als volgt: volkstelling van 1871 op het ontzettend aantal krankzinnigen dat onder de joden voorkomt, in verhouding tot de niet-joden. Terwyl er in .Pruisen op een millioen katholieken 884 krankzinnigen voorkwamen en op een millioen nrotestanten S47, waren er op een millioen -joden 16!>7 krankzinnigen. Met het oog op "jder A. C. v»n den Akker. Rachel, Mendelesohn, ifeine, Rothschild en Dis- Premie: Bruine Mem Sophia, eigenaar Jhr. L. raëli zou men ook hier weer, volgens het woord P- Charles van Ufford, rijder J. de Boer. van Napoleon, genie en krankzinnigheid voor n. Harddraverg voor paarden van alle rasnauw verwant kunnen houden. In Beieren toch sej)i gereden voor twee- of vierwielige RiiW08 de verhouding nog sterker; daar waren tuigen. Afstand 2400 Meter. Prijs 300 per millioen 9G4 katholieken, 025 protestanten, Gulden. 'Premie 100 Galden. maar 2862 joden krankzinnig. Ook wat doof stommen, blinden volgens dat blad groot contingent, w net, zooais net maa (en Daai,:A. van Aardenne, rijde: velen onder de autoriteiten) aannemen, omdat - J .zg meestal in de familie trouwen V Gemengde huwelijken tusschen joden en niet-joden namen niet toe in d.- laatste jaren: in 1876 vindt men: 256vande221,712huwelgk«n, dusO.lU percent; in 1877 slechts 219 op de 210,337 of 0,104 per cent en in M percent. den bestempeld. Nu behoeft men geen ver strooiing van het tooneel te verwachten, want het verblijf in het Eden-theater is op zich zelf reeds verstrooiing fieaoeg. De bijna afmattende?verscheidenheid) hem, die deze regels zijner aandacht heeft >3 eigenlijk tien volgenden dag nog lekkerder, waardig gekeurd, en plan heeft hetgeen ' maar er blijft, zelnen vnn over. Zij bestaat best kan wezen bij gelegenheid der grootej uit de volgende zelfstamligbo'len (Roijcr geeft feesten om Brussel tu bezoeken. Heteeuige zorgvuldig de verhoudingen op): ranunselwat er nu nog te zeggen blijft is, dat wg hem pl&ntj^s (wortel en blad), bloemkool, selderie, aansporen aan de aanxporing der Brusselaars andijvie, kropslii, beetwortela, rood en wit, gegehoor te geven, die hèin met geweld in het kookte aardappels, gekookte witte en bruine Eden-th&itcr willen hebben. boonen, zwarte en blanke truffels, nn*jovis, p. Indische zuren, augurkjss, uien en maïs in 't -- 'zuur, kappers, drajjon, kervel, pimpernel en Men gaat thans ook in Spanje mou-seerende spaatiscbe peper. Dit alles bij larttfjis in den wynen maken. In Catalonic- zija champagne- slabak gelegd, behalve de kappers en de toerma's opgestaan als concurrenten van Moet kruiden; dan eene saus npart gemankt van et Chatidon en li-.'ëjerer. In de provincie Cadix olie, azyn, zout, miffnonette en mos'erd, dik TTln-it-t man thona M»nT«nill« Kalimna l«n7«Hltl BH «Ol-grnlHi er "" krankzinnig. Ook wat doof- prijs. Bruine Ruin Doctor Tarner, eigenaar n en idioten betreft, leveren L. C. Enthoven, rijder S. Roodenburg. J de joden een buitengewoon -preraie: Zwarte Blea Ruin President, eigc;;,j!^J^±Lb1lb ««r'A, T« A.^^ rijder A. deKonhfg. III, Harddraverij voor inlacdscbg paarden geboren in 1375 of later, onder den man. Prijs 300 Gulden. en athleten, clowns en. goochelaars hunne kunsten vertoonen kan, duiikt me, ecu ver-1 standig mensch op den duur niet boeien. Heeft' hg ze eens gezien, dan verlangt hy dit onwas jnooztl genot niet nogmaals; en wat ervan dien aard in dien nieuwen schouwburg wordt geleverd is, hoe puik ook ia zijn soort, oad nieuws, nieuws uit het paardenspel. In dit opzicht is het Eden-theater een paardenspel zonder paarden, een circus waar de tusschengerechten hoofdschotel zijn geworden. Maar dit doet er minder toe: meu komt er niet zoozeer om er iets te zien, dan om er te zijn. Het is een eigenaardig geuoegen er eenige uren te vertoeven, een genoegen voortsprui tend uit zinnenstreeling (dit dient gezegd) maar daarom niet minder te waardeeren. Het is er ruiin en luchtig (vooral ruim), ruim en licht (vooral licht). Overal elders zou die verlichting verblinden, hier doet zij slechts scherper zien. De zenu wen van het oog schijnen .hier, zonder pijnlijk te worden aangedaan, tot zulk eea levendiger werk genoodzaakt, door heftige prikkeling nT«nill« Kaplimnafl , Afstand 1000 Meter. Premie 100 Gulden. u .-. c_. Prijs: Bruine Merrie Mutador, eigenaar B, 1878 weder 216 op de 207,716 of Zoeteman. rijder, P. van Santen. Premie: Bruine Ruin Goliath, eigenaar L. C. van der' Sluia, rijder A. Hef t inga. In het jaar 1788 kocht kapitein William IV. Harddraverjj voor paarden van alle rasMac Arthur cenige schapen in Bengalen en de Kaap, bestemd tot aaiifokking in de kolo niën van Australië. In het jaar. 1803 bracht hij de eerste monsters australische wol in En geland, en door Engelscbe fabrikanten aange moedigd, keerde hy in gezelschap van.eenige ervaren schaapherders en eene kudle uitge zochte schapen nanr de kolonie terug. In het'naar "H. van Wickevoort Crommelin, jaar 1807 voerde Sydney 120 kilogram wol uit, | ^. van Wickevoort Crommelin. 'welke uitvoer in het j.iar 1820 tot 50,000, in | premie: Vos Merrie Flirt, eigenaar F. W. het jaar 18CO tot 1,500,000. en in ?het jaar 1840 Baron van Tuyll van Serooskerken, i-yjer V. tot 3,500,000 kilo geklommen was. ^ieuw-Zuid- ji. Baroh van Tuyll vnn Serooskerkcn. . sen, bereden (met zadel) door Heeren liefhebbers. loleggeld tien Gulden. Afstand 1600 Meter. Prijs 150 Gwlden en zilveren medaille (desvcrkiczende in geld, Premie 75 Guldeu. Prijswinaer ontvangt 2 3, Prcmiewinnèr l 3 dor iulegselden. Prija: Zwart en witvbet Merrie Black, eige rgilcr Wales alleen voerde in 1877 omstreeks 54 rail-; lioen kilogram ter waarde vnn 5,000,000 pond sterling uit. Qucerisland en Zuid-Australiëbe-1 vatten ieder millioen, Nieuw-Zeeland 11?12' millioen, Victoria 10?11 millioen en Nieuw-' Zuid-Wales 21-25 millioen schapen. In 1874 beweidden deze laatste een vlalite van meer dan 188,100,000 acres; dat is eene grootere uit gestrektheid dan Groot Brittanie, Denemarken, België, Nederland, Zwitserland n Griekenlan.fl te samen. Zelfs de ontdekking der ([oudvelden in 1848 was niet in staat de australische schapenfokkers hun bedryf te doen verlaten, ?? De teloplioot «f <lin|»lioot. Hoeren door nlectriciteit is nu niets nieuws meer, de volgende stap te nemen is thans het zien door elcetriciteit. Een twintigtal hoopvolle uitvinders in Amerika kondigen' aan dat zij oj het punt zijn dit geheim te ontdekken. Zij beschryven. hunne toestellen, met die onbe stemde wetenschappelijkheid die de ondernemende verbeeldingskracht kenmerkt. De moeste uitvindingen van telephoten komen hierop nerr: Men werpt eene-zeer heldere verlichting op V. Wedren voor paarden van alle rassen bereden (met zadel). Rijders in jockeykostuum. Inlr ggeld tien gulden. Afstau.i 1200 Meter. Prijs zilveren beker ter waarde van 400 Gulden, aangeboden door eenige H.H. uit Amhterdam, Tjonoveus 200 Guluen in geld. Premie 75 Gulden. Prijswinner ontvangt 2.3, Premiewinner l 3 der irileggelden, Prys: Bruine witvoet Hengst Cupid, eigenaar en rijder J. Albarda. Premie: Vos Ruin'Lord Lovell, eigenaar en rijder L. K. Maas Geesteranus. VI. Wedren met hindernissen voor paarden van alle rassen, bereden (met zadel). Rij ders in jockey-kostuum. Inleggeld tien Gulden. Afitand 1800 Meter, Prijs zilver voorwerp ter waarde van 400 Gulden, aan geboden door eenigo 11.11. uit Amsterdam, benevens 300 Gulden in' geld. Ie premie 250 Gulden, aangeboden dooreen donateur uit den Haag. 2e premie 100 gulden. Prijsen premiewinners loggeMen. ontvangen l 3 der itiPrijs: Donkerbruine Mei- ie J.iponaise, eige. het voorwerp of de persoon tlie men op een naaf L. K. Maas Geesfcran: ?, rij lor Baron von nfstand wil laten verschijnen, en brengt aldus Keudell. ' " " " ' " Ie Premie: Bruine Ruin yista'te, eigenaar haar beeld over 'in eene camera nb«curn mrn haar photogfaphipch por!ret wilde maken. Jhr. F. H. Ridder Huij-^en v De photographische plaat echter wordt ver- rijder H. 'We«Bols,vangen door eene plaat die gevormd wordt 2èPremie: Bruine Merrie Elsa, eigenaar D. door een groot aantal vierkantjes in den vorm Kromhout, rijder G. Woltmann. van een mozaïek geplaatst; ieder van deze: plaatjes is verbonden aan een telegraafdraad die naar «en andere plaat loopt, uit een aantal correspondeerendöplaatjes bestaande. Ieder vierkantje waarop het licht werkt, brengt onmiddélyk per telegraaf die werking over op het vierkantje van den ontvanger, dat er mede n Kittendijkc, Prins Hendrik en de K w eekscliool vuur de Zeevaart. In het opstel, aan den herbouw van de kweekovereenkomt, en .daar deze werking tegelijk school gewijd, is van prins Hendrik, die toch op alle vierkantjes overgaat, brengt men het de admiraal onzer vloot was, ea voor alles,-'wat beeld op een afstand over, als bestaande uit de -zeevaart betreft, zooveel belangstelling een mozaïek dat, hoe kleiner en talrijker de toonde, geen woord gerept, en werkelijk scheen plaatjes zijn des te duidelijker wordt. het wel dat deze stichting zijne sympathie, alEen eerste bezwaar tegen dezen -toestel, thans in den laatsten tijd zijns levens, had veraangenomen dat het beginsel, doorgaat, is do loren. Men zegt dat dit veroorzaakt was door reusachtige hoeveelheid draden die voor een' het volgende feit, eeni'gzins duidelijk beeld noodig zullen zijn. | Voor zeer vele jaren viel er oen kwcekeling Zal men een gezicht, of welk ander voorwerp uit het. want van het instructieschip en was ook, zonder een tienotuizendtal draden en pa- dadelijk dood. Daarop besloot men, ten einde ren plaatjes kunnen weer geven? Dit zou het dergelijke ongevallen te voorkomen, een nettoestel lastig en zeer duur maken. Maar daar- werk te spannen boven het geheele dele. Kort enboven, hoe wordt die indruk tnsschen de, daarop bezocht de prins de school en maakte plaatjes overgebracht en in licht omgezet? : aanmerking op dat net, immers een zeeman Hiervoor Wijzen eenigen Jodzilver aan, dat' moet gevaren loeren trotceeren en zijne handen .zooals ieder weet, zeer ?_..l~.t.l ^.M KA* AUf 'r T invloed van het licht.' Toeligheid hier aantewendi is voor den leeren gebruiken! Later, wanneer de kwcekUo0 weet men die ge-! school besproken werd, heette het altijd: is ,?..... jndenV Dit wordt met dat net nog niet weggenomen V" en het wekte vermeld, en tiet zonder reden waarschijnlijk, zgn Onwil op, dat men daarop niet bevestigend Eene ernstiger klasse van uitvinders spreekt, kon antwoorden. Hy bezocht de school dan in de bijzondere eigenschappen van het ook niet. Sedert eenige jaren ia het netwerk Het selenium to_ch heeft deze eigen- voor goed afgeschaft. B. vnn selenium. ---- . aardigheid dat, wanneer het m de duisternis door een electrischen stroom doorkruist wordt zoozeer voor zachte indrukken afgestompt te worden, dat. men anders dan gewoonlijk over licht en duister moét oonleelen. Nu noemt men de zaalsicriuij slechts kleurig: onder een'.minder,sche.l licht zou men geneigd zyn op haar als bont en schreeuwend (zoonis men eigenaardig zegt) te schimpen. Dekleedij van den Turk, van den Italiaan, zoo in ons nevelig landje de pogen zeer doen, onder den zuidelijken nerael is zij stemmig. Zoo ook in Eden-t hèiitre. Do verlichting maakt dat alles harmonisch is, waar alles schreeuwt. Schel azuur en schril rood w.orden zachte overaugstinten, goud en zilver verwante kleuren.... liet oostersch hindert ons niet, om lat het licht ons tot Oosterlingen maakte altijd met be trekking tot onze oogen. Brengt men ons gedurende den slaap in dezen mooi-schen tempel, terwijl wij droomen, van wat ons bijbleef uit de tooververh&len van het Morgenland, dan zullen wij als we daar ontwaken, meenen niet goed wakker te zijn. ? Bevindt- men zich in uit gebouw, ilan schijnt alles gewoon, bevredigend; is men er vandaan en vergelijkt meu liet niet andere schouwburg zalen dan krijgt men een indruk van schitte ringen flikkering, die men uiet moet trachten in woorden weer te geven. Men zou gevaar loopen zijne vergelijkingen zóó te kiezen, dat ze veel van bombast, dat ia ,leugen" wegijcfeit. Geelt men weür wat men ziet als men er is of wat hetzelfde is als men zich ver beeldt er te zijn, dan zal niemand u van over drevenheid kunnen beschuldigen al schudt men ook het hoofd bij de eenvoudige beschryving van al dat goud en purper. 'Vergun intf te beproeven of ik u nl beschrij vend en opsommend wat ik zag, een denkbeeld kan peven van het Eden-thétre! Verbeeldt u dan een achthoekige hooge zaal met een rood fluweole rparterre (waarin geen onderscheid van rangen) dat ongeveer tweeof driemaal zoo groot is als dat van den nmsterdamschon schouwbnrff. Het tooneel bevindt zich aan een der zijden van den regelmatigen achthoek en is vrg hoog van verdieping, hoe wel het toch heel w;it hooger moest wezen, indien do zoldcrdoeken de zoldering van de zaal aanraakten. Rond het parterre bevinden zich de gewone, kersroode benedenloges, waar boven begrensd door een borstwering .van goud en purper," in plaats van de zoogenaamde bovenlo^e!>, een nmphithcater volgt, dut, tien stootonrijen diep, achterwaarts opglooit en onoverdekt is. Het eindigt tegen een rand van goud en purper'! waar zware zuilen van de gemelde kleuren uit schijnen op te rijzen om het dak te stutten. Op dezen rand kunhen zij, die er achter wandelen, gaan leunen nis ze een kijkje in de' .zaal willen nemen of zien wat ze nu weer doen" op het tooneel. Daar zijn er echter velen achter dien rand, die er in t geheel niet overheen kunnen gluren, omdat ze liever in do wintertuinen bly ven, die links en rechts van het tooneel de wanden der zaal vormen. Daar kletteren fonteinen en overschaduwen waaierpalmen de kiesels. Overtrtlt<if4iiu*an'* ia tiat tt*rtrti»/l Amrla+ i'tt Al** 4»!«««* schaduwen" is het. woord, in die tuinen . zonnen schijnen van elëctrisch licht, dat tot in oneindigheid door de spiegels in de wanden weerkaatst wordt, Die spiesels weerkaatsen nog meer behalve al. dat goud en purper en behalve die honder den pauwenstaarten, welken men tusschen het verguldsel vlocht en die o, zoo ? zacht getint zijui De Hebo's der buffetten vermenigvuldigen er zich in en, dat geeft een weinig levendig heid aan de eentonige, gouden omgeving. Haar dus toch zou ik hoogrood, hoogblauw of hoogpaarsch noemen als ik niet had afgespro ken . . . kortom zij zgn gekleed in rozerood, hemelsblauw en teeder viulet, immers altemaal tinten, die niet tegen elkander schreeuwen?" Moscatel en andere, allen cspunivsos. Aan een overzicht van het tooneeUaizocn te Londen, dat thans juist gesloten is, ontlcenen wij het volgende: Het afgeloopen tooneel jaar was vol gebeur tenissen, eu laat toch geen voldoenden indruk achter. Er was, om redenen die wg terstond zullen meedeelen, overvloed om den schouw burgbezoeker te vermaken en zijne belangstel ling op te wekken, maai- zeer weinig dat, nu het toorby is, reden tot voldoening geeft. Met andere woorden, wij hebben eene opeenvolging gehad van uitstekende acteurs waaronder verscheidene -dwalende sterreu" van beroep, en eene totale armoede aan nieuwe stukken. De wel wat overschatte verdiensten van de be vallige Mad Modjeska, zelfs het genie van Sarah Beraharilt, en de volmaakte kuntt der hollaud-iche acteurs konden uiet het gemis vergoeden van eenig nieuw drama van echte waarde eu edel streven. De schitterende stuk ken die op het .Folly théatre verschenen zyn zoowel die van den heer Byron als van den heer Pinero, hebben ontegenzeggelijk tooneelwaarde, en eenige letterkundige verdienste, maar hun doel staat niet hoog, zy zelve maken er geen aanspraak op, blijvende aanwinsten. Voor onze dramatische letterkunde te zijn, en die zijn het juist die wij het meett noodig hebben. hu dit ligt niet alleen aan de schrijvers; onze schouwburgdirecteuren moeten zich niet voor geheel verontschuldigd houden door deze klacht die rok zy herhulen. Het voortdurend aan moedigen op sommige tooneelèn van het ster"pyatcem, het steeds kostbaarder monteeren van waardeiooze stukken, en misschien het onttrek ken vau hulp aan zuivere letterkunde bij de enkele gelegenheden dat zuivere letterkunde verscheen, schrikken de schrijvers van hooger talent af van die studie van de eisehen van het tooueel die het eerat noodig is voor tooncelsucces. In Engeland schrijft men een roman, wan neer men in Frankryk een drama zou sehryvr-n; Laatstleden Vrijdag word te Kopenhagen een feestmaal gehouden ter ecre van S,ir;ih Bernhardt, die aldaar ceniee ?. astrollen had vervuld. Bij deze gelegenheid heeft er eene demonstratie plaats ^ehiul, die niet weinig opzien heeft ver wekt, iöen namelyk de Duitrcho gezant, baron Msgaus, een toost had ingesteld cp Jtt belle Frahce,'' van hetwelk een zijner schoonste en beminnen?waanligste dochteren naar Kopen hagen w*s gekomen," stond'Sarüh B^rnhardt pp, hield eene rede, en stelde een feestdronfc in op Denemarken en.het geheele Frnnkryfc," waarbij zij den gezant met een in 't oog loo penden glimlach toevoegde: Gij bedoelt toch ook het gehrelo Frankrijk niet waar, mijnheer de baron 't" De gezant scheen om een ant woord verlegen, maakte eene lichte buiging, en daarmede zou het v«rir.oc;lelyk «ijn afge loopen, wanneer de meeste'gasten niet hadden behoord tot de Deensche chauvinisten, dia nog altoos niet eene revanche van Frankrijk tegen Duitschland dwcepen. By den too«t der tooneelspeelster en vooral bij hare vraag nanden gezant werd er dan ook een algemeen dave rend gejuich en onmiddellijk daarop het lied van den .,'fapprcn Landsoldnt" aangeheven. Daarop nam een lid van liet Fransclie gezant schap hét woord en dronk op de oude intieme betrekkingen tnsschen Frankrijk c-n Denemar ken* in zulke bewoordingen, dat de geestdrift ten top steeg.cn de demo.nstratiiin van dien aard werden,", dat de president der tafel het noodig achtte de byeenkomst te sluiten. Zóó luiden verschillende berichten, 'terwyl. de ministerieelc Daghens Sfuhedcr. het doet voorkomen alsof er te veel ophef van wordt gemaakt. Volgens dat blad heeft de uitsche ffezant gedronken op 7<i belle filk de la belle France que nous aimons torn" en. heeft Sarah Bernhardt daarop geantwoord met een toost 1 op de Deensche koninklijke familie, Denemar ken en Frankrgk, waarna de Fransche gezant schapssecretaris zijn dank heeft betuigd voor de sympathie, die Frankrijk en al wat Fransch is steeds in Denemarken nee ft gevonden. Hoger, de beroemde zanger, heeft zgn d«K^ boek uitgegeven, Le Carnct d'un Tenor. Hy spreekt, nis allo «chrjjvcrs van dagboeken, het meest over zich zelf, en als alle zangers en acteurs, veel 'over de gebreken zyner kunst broeders. Toch is het boek niet zonder inte ressante gedeelten. Op 23 December 1848 ?vindt men: Ik heb van daag eea flink diner gegeven ter eere van Meycrbeer's herstel. Hij is my'n Kast geveest met Bnrlioz, Halévy en Adam. De letterkunde werd vertegenwoordigd door Alexandrc Dumas, Méry, Fiorentino, Antony Rcnau l en Anicet Bourgeois. Ik heb toen op gemerkt wat hot cigeplyk onhandig gezien is, zulk een aantal geestige mannen te gelyk aan tafel te hebben. Ieder hunner laat, uit be scheidenheid misschien, aan zijne collega's de l«ng7«Hltl BH r gji"h0nkgn, A. V. A. uur laten staan mat een bord er over, en even roeren als het op tafel komt. Men zal mj) misschien uit lachen, zegt Roger, maar men zal my zeker dankbaar zijn dat ik het recept voor de nakomelingschap bewaard heb. Van menige pnrtitio kan men dit niet zeggen. Een damp. die haar chaussure van «en der eerste schoenmaktra in Parijs had. merkt dat de aarsies, die zy 's morsens voor het eerst aangetrokken had, des miïLiiags al gescheurd waren. Zij gaat zich beklagen bij den leve rancier, die een oojreublik peinzend h'et rchccisel bekykt, en eindelijk ten antwoord (jf»eft : Ik zie al wat het is, aievruuw : n hebt er zeker op geloopen ! ! D?gotde oude Tyd is de humoristische titel van een werkje, dat onlamjs te Hamburg het licht heeft gezien (Schlokkc l en dat uittreksels bevat uit de aardrijkskundige boeken, een eeuw geleden in Puitschland algemeen in gebruik. De navolgende vragen en antwoorden geven daarvan een klein staalrje. V. Wat is de schoonste kerk in Rome ? A. De Sict Pieterskerk. V. Wat is er voor merkwaardigs te zien ? A. Een groote marmeren dierenkpp met eeji. _ wijd geopendén muil. ? V. Hoe noemt men dat beeld ? A. Bocea iMla verita. (Mond der waarheid). V. Weike vrouwen moeten er haar hand in leesren ? A. Zij, die aan een juloerschen echtfjenoo^ haar onschuld en trouw willen bewijzen. V. \Vat gebeurt er als zulk een vrouiv haar man bedrogen heefr ? Dan sluit zich de muil over haar h.inil. Wat zegt men dat in Verona te zien is? Het kruis dat Const.intijn de Groote aan den hnupl zag verschijnen. Op die wijze volgen de zonderlin!;*'e vragen en antwoorden elkander op, m.iar het is bijna jammer om zo te Tertalen, want de stijl i? ook 7.00 allerwonderlijkst. Op aardrijkskundip; gebiffd 7ijn wij in de laatste honderd jaar ontegonzeggelyk wel iets vooruitgegaan. De heer Schufzenber.^er. vroejjer professCT1 te Stm^tsburif, meldde onlangs het volgende aan de'Tïcriic (T Anihropnlpgit : De eigenaar vnn een grooten moestuin zag dat do inho'.:J van een aldaar neergezette mand met proote wortelen zienderoogen verminderde,' en vroeg zjjn tuinman naar de oor zaak. Deze antivóordde dat hij er niets van begreep, maar dat do dief heel gemakkelijk te ontdekken zou zijn, als men maar eens achter oen heg. dn.ir vldk )>y op den loer ging staan. Zoo ffezegd, zoo gedaan ; en er was nog geen kwartier verloopen, of de eigenaar en de tuinman hadden zich byna verraden door het uiten vnn een kreet van verbazing, vc.iat daar zagen zjj den huishond aankomen, een wortel in den bek pakken en op een draf naar den sfal' loopen. Honden eten ffeen rauw* wortelen, en men volgdo den dief om te zien wat hij er mee doen wilde. De beide mannen merkten toen dat da hond gesnoept had ter -wille van een paard, waarmee hij altijd in den stal «liep. Kn-ispelstanrtend hield, hy het dier zgn buit voor, die nntuurlijfc zonder bezwaar werd aan genomen. De tuinman werd heel boos en wilde die al te hartelijke vriendschap van den. hond met de zweep straffen. Maar zijn meesster weerhield hom. De wortels werden tot op den nllerlaatsten weggehaald! Er stonden twee paarden in denzclfden stal, de hond scluvn echter alleen met zija slaapknmern.td zulk een vriendschapsverbbnd getloten te hebben; hét andere werd nooit zijn aandacht, voel minder een wortel waardig ge keurd. Een concurrent van het beroemde uurwerk van Straatsburg , is in New- York vervaardigd; het heet .de Nationale. Amërikaansche Astro nomische klok. liet merkwaardig stuk wordt pp 10,000 pond geschat. Het wjjst den tijd aan in veertien steden en de beweging van het pla neetstelsel gedurende de twee volgende eeuwen. De kwartieren worden geslagen door beelden die de kindsheid, de jongelingschap, den rij peren leeftijd en den Jood voorstellen; tersrul aan het einde van ieder uur de deuren zich openen en men den president Georgo Was hington op een troon ziet zitten, met de on afhankelijkheid, verklaring in zijne rechterhand.: Hy staat op: een bediende in liverrj doet een deur ter zijde open en in atatigeu optocht verschijnen al do presidenten der vereenicde staten; ieder maakt eene buiging voor Was hington, en yerdwünt door een tweede deur dia ook door een lakei geopend wordt. Presi dent Haycs ia de laatste, en zoodra hg jfepasseènl is, gaat Washington weer zitten, en d« vleugeluauren sluiten zich tot het volgende uar. l ' \ r

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl