Historisch Archief 1877-1940
V
t
8
DE AMSTERDAMME R,« WEEKBLAD VOOR NEDER L A N D.
N°, 167.
De ondcrceteekeude betuigt zijn inuigen dank
voor ue hartelijke belangstelling en be
wijzen van waardeeriug, hem den 17 dezer
aoo ruimschoots ten deel gevallen.
N. 6. JACOBS,
Huismeester i,h O. & N. Gasthuis.
Zutphen, Aug. 1880. '
IEMAND tg'ne avonduren vrg hebbende,
wenschte dia *o besteden tot het verrichten
van SCHRIJFWERK, bühoudeu van Boeken
of eenig ander administratief werk. Aanbiedin
gen «orden ingewacht, motto ScliriffKerK,
Üareau de Amsterdammer. Kokin 2.
~"~ MACHINIST.
Keu gepensioneerd Machinist v«u de Ind.
Marine, in de kracht vau zijn leven, gezond
«n «terk van gestel zap zich gaarne als MA
CHINIST geplaatst op Stoomboot, Fabriek of
Stoomgemaul. Reflecteerende adresseren zich
net franco brieven ondr Letter C W, Bureau
van dit Ülad, Rokin 2. .
JONGSTE BEDIENDE.
Gevraagd om direct (feplaatst te worden een
fatsoenlijke JONGELING, voor KANT90HWERK
op een Grossierskantoor, aanvankelük salaris
?100. Goed schrift en accuraat rekenen is
hoofdvcreisuLte. Adres onder Letters P Q U,
Bureau de Amsterdammer, Rokin 2,
ARMEN-DOCTOREN.
Met ingang van l Januari ItSl zal de ge
neeskundige dienst bg de armen in de gemeente
Groningen worden verdeeldF'onder T.WEE GE
NEESKUNDIGEN, telkens voor drie jaren te
benoemen en op eene jaarwedde van f 2500
voor ieder van hen. Met ingang van hetzelfde
tijdstip zal een ADSISTENT-GENEESKUNDIGE
worden aangesteld, bjriast om de geneeskun'
STOOMVERWERIJ
CHEMISCHE WASSCHEKIJ
TAM
Gebr.PALTHE, te Almelo.
Des&i ie iisisilan, YIJIELSTïUt. 53, ui wur li
lOCdlin Mnu. ZtidiU El JPUJSTHUT 65, m WUI te
W!l!i8i ietoe» WoHsto wou»
Nes4b/dVijgendam,Nes4,
Zeer soliede
Tsw-i
nt
uren mieer iterk In eiken vorm getto'
arleeerd. Binnen- en BuHenlstndM>he
?telaart kelnn worden «poedlff en net
ffereBareeril in de
YERLICliTE KOFFER,
Tauehen, Riemen, Halifeanden, en».
In elk formaat Immer veorradlK
!«t- «u MonsterkoVcr* worden In
G. TH. DE IIUY
MAGAZIJN
van Koffie, Thee, Suiker,
GEMBER en CHOCOLADE.
Heerengracht bij de Wolvenstraat 304.
JAVA KOFFIE 1ste soort. per Va kilo 57'i
? ? 2(ie n ? n n n 06
PnEjAnGEK - « * 80
MOCCA l ? ? 115
AFRICA '. » ? ?50
J. M. DONSE, Makelaar,
O.LVMrWf|wiliij.iDuulruti3!,
KOOPT en VERKOOPT HUIZEN, LANDERIJEN
enz., belegt en bezorgt GELDEN op HYPOTHEEK,
sluiting van Contracten voor
BRANDASSURANTIE m LEVENSVERZEKERING-MAATSCHAPPIJEN,
Administratie van VASTE GOEDEREN, enx.
NEB
\\.JA\SE\, vuorh. Jl. P1LGER.
Zeer billijke
pr\jzenSTOFTHEE . . . van af 60 tot 125 cent.
Zeer geurige en goed waterhoudende ZWARTE
THEE ... 100, 125, 150 Ct. en hooger.
WITTE SUIKER."7 T 32V« 3Ï> en 37',i Ct.
STUKKEN SUIKER voor het inmaken van
i vruchten ?. 32''2 cent.
MELISKLONTJES. ..... 35
Prima geconf. CHIN. GEMBER p. Va kilo 0.75
"MANDARIJN^ l vs'küoïlóo
1 2.CO,
cent.
Kaljerslraat. 204
LEDEBOER & Cw.
ONTVANGEN: Prachtige groote Fransche
! MELOENEN, PERSIKKEN, groote Blauwe
Westlandsche DRUIVEN, fijne fransche PEREN,
Auberginea en Versche Cellery, extra fijne Echt
l Yorkshire Bankethammetjes, deze worden ook
i geheel gereed naar buiten verzonden.
? NB. Chocolat de Voyage en een ongeëven;
Luxe potjes GEMÏJEK; ."per stuk 75 cent.
Dagelijks wordt gehoord en bezorgd
aan huis zonder prijsverhooging.
tanP»rt«e
DE KASVEREENIBIHB,
Hccrengracht 196,
ONTVANGT GELOEN k DEPOSITO
tot de Tolgende rente:
tonder voorafgaand» opvraging. IV* pOt
met één dag vooraf opvragen». . li/j m
* *ïe? ^K6" T , * ? ? !'?'« *
voor 243 maanden fixe 2 n
Tevens belast zy xich met het
IN BEWARING NEMEN VAN WAABDKS.
Een en ander volgens Regiemeuten, aan het
Kantoor verkrijgbaar.
AMBTKBDAH, Aug. 1880. DB BIMKCWIK.
DE AMSTERDAMMER.
A°. 1880.
DE RENTE CASSA
«e AMSTERDAM,
bericht, dat, met Ingang op 30 deur de Rente
vergoeding i» vastgesteld als volgt:
Voor Deposlt.smet l dag opzegging 11/4 pe.
» » » 10 dagen » li;4 »
en verzoekt haren Rekeninghonders van deze
wgziging kennis te willen nemen.
AMSTEBDAM, 28 Aug. 1860. DE DIRECTIE.
als d* afzonderlek aamestellen
is-*
onta
DINERSI SOUPERS! HUISELIJKE FEESTEN! °«'£"
zoo bekende tlIAjTÏ.l'AfiJAK bieden wjj steeds aan per origineele mand, inhoud:
12/1 Fl. / TO.&O of 24/2 Fl. »*.?, met alle kosten franco door Noderla nd.
T ER WEI.' A Co., Heerengracht, 227, Amsterdam,
Geopend Vrijdag 20 Augustus.
Leening van den Staat Genève
l
l
Verschijnt iederen Zondagochtend.
Uitgevers: ELLERMAN, HARMS & C°
Kantoor: Rokin 2.
ZONDAG 5 SEPTEMBER
INHOUD
KLOEK PLAK. - BESCHERMENDE
TOT
\
heelkundigen by ontstentenis te vervangen en
in buitengewone omstandigheden mede io de
dienst te voorzien. Zijne jaarwedde bedraagt
?500, terwijl zijne benoeming telkens voor
een jaar geschiedt.
Geneeskundigen, die voor eene vau deze be
trekkingen wcnachen in aanmerking te komen,
worden uitgenoodigd zich daartoe vóór l Oct.
Nieuwe DAGELIJKSCHE
Nacht - StooinbootcLienst
Conversie en Unificatie zijner Schold,
aangegaan krachtens de wet van 7 Februari 1880.
219.787 3pc. O BUG A TIEN van fr. 100,
uflosbaarnii-t [iremlun van fr. 80.000, fr. 50.000, fr. 35-000, ft. 10.000. ft.5000«ut.?
.
^. - OP TB
OROOTEFAFSTAiro.mrttLETONz ?HET SPROOKJE VAUT DBF
KBÜMWHBir DO»." Boderich Benedixnaver
Md door H. Th. Boelen. ? STAATKUNDIG
OVERZICHT. - OEIIBDITBZASmrrKerke
professoren. ? Een schenking. ? Ultae
?aaagtad, door O. --Uit d» Hofotad, door
J. A. de Bergh. ? SUFST : De koopman van
Tenetië, door F. v. d. Q. ? De tijdelijke cnrene
voor teekennuMten enz. ? LETTEBKUJtDE
Schijn en weien. Twee novellen van Cathari e
P. van Rees, door v. H. ? Aan Melchior. door
Hian. ? Ben gooden drakkerafeeat, door Prof
Alb. Tb. ? Hensohenbeicberming. ? Haagcche
bouwwerken, door C. Deck. ? Dé nieuwe munt
biljetten, door J. A. de Bergh. ? Demokratiuch
hooger onderwijs. ? STATISTISCHE EN
IMDDSTBH!BI,B MEDEDEELINCJEÏI; De
koloniTUSSCÜEN
de betrekking vau geneeskundige, dun wel
9*11 adiisteat-geneeskundige door hen wordt
bekeerd.
GitüKlsc^N. 23 Augustus 1*80.
Burg. en Weth.: S. M. S. MODDERMAN, f S.
De Secretaris: J ACVUES- OPPENHElil.
Een DAME uit de fatsoenleken staoil, P. G:,
middelbare leeftijd, bekend met Fransch,
Duitsch en Eng«lsch, veel met families op
reis geweest zgude, zag zich gaarne geplaatst
als Juffrouw van Gezelschap en tevens om het
huishouden waar té nemen. De beste
iuformatien staan haar ten dienste. Reflecteerende.
adresseren zich met franco brieven onder Let?
ters C II, Uurcau van dit Blad,. Rokin 2.
JUFFROUW
Met l November e. k. verlangt men bg eene
Familie, in de nabijheid van Rotterdam, eene
JUFFROUW, uit den beschaafden stand, P. G.,
ter assistentie in de Huishouding en verzorging
van Kinderen. Salaris f 125. Opgave ^van leef
tijd, capaciteiten enz. franco, Lett. W, aan het
Bureau van dit Blad, Rokin 2.
GABEN EN BAND.
Tegen November wordt in bovengenoemd vak
een fatsoenlijk BurgermeUjo, P. Gr., gevraagd.
Eenige kennis van bet vak strekt tot aanbe
veling. Zonder goede getuigen onnoodig zich
aan te melden.
Adres met franco brieven, onder Lett O P,
aan het Advertentie-Bureau van KOK & COMP.,
Boek- en Kantoorhandel, te Gouda.
Iemand, van middelbaren leeftijd, P. G, ge
woon met Kinderen om te gaan. ervaren in
Huiselijke bezigheden. Geëxamineerd in
Hollandsch, Fransch en Handwerken, zoekt, met
November of eerder, plaatsing ter Besturing
eener Huishouding of tot Assistentie en
GezelJChsp; zij is ook niet ongenegen schoolgaande
Kinderen behulpzaam te wezen. Verzoeke franco
"brisTCc, letter U, aan hot Adrcrt.-Bureau.van
denBoekh. W. STOKHUIJZEN/te Gorinchem.
AMSTERDAM, KAMPEN EN ZWOLLE,
met de doelmatig ingerichte Scliroefttoombooteii
MSSEIj en AM8TEM<9
TEN VERVOER VAN
Passagiers, Goederen en Vee.
TER T R E K:
VA.X' .l.TISTËHD.IVf dei avondi O ure la correspondentie op den eerden
trein naar Mrpptrl, Steecwyk, Heerenveen, Leeuwarden, Hoogeveen,
Avsen, fjtroDtngoii.
VAX ZWOLLE des avondi 0 ure.
V.tX KAMPEN des uachti l* ure, na aanfcosnet der laatste treinen
uit liet Woorden.
Information te Zteolle HERMs. ? VISSCHER.
? Kampen ZEGER DE ITAATü;
l Amsterdam D. & P. KIEVITS.
te Amsterdam: OOSTEI111OOFO.
De eerste nitloting geschiedt op l Februari 1881.
De coupons en de obligatiëu losbaar met of zonder premiën worden kosteloos uitbe
taald jaarlijks op l April te Genève bg de staatskas.
De ondergeteukenden zjjn door hunne principalen belast met den verkoop van dezeloten.
Prospectussen ten hunnen kantore verkrijgbaar.
AMSTERDAM, 28 Augustus 1880. \\. DER KJXDEREN & ZOON.
Brief van
«?-;r,;"" ??" ?"- "»»*. - Chavannes. ?
OVERZICHT TAK DE BFPEKTENKABKT ?
Handelsoverrioht der Week. ? Veilingen. ?
Burgerlijke Stand. ? Ta huur njnde wonin
gen. ? ADTBBTBHTD2H: Schouwburgen eni.
EEV KLOEK PLAN.
VONDEL-BAZAR.
80 Quellijnstraat 80
Hang-larrrperi.
unessen.
l ÏPoi-te-monnaies.
Petroleum, toestellen*
Inleg-flesschen.
Blakers en
Lncifei-seta.nda.a.rcls.
(deze voorwerpen, aan zon- of kunstlicht
blootgesteld, behouden in de duisternis het
lichtgevend vermogen)
üaUUeu enz.
en JUFFROUW uit den beschaafden stand,
P. G., voorzien van goede getuigen,
a|le vrouwelijke handwerken,,
v n ik -? a -J* 80 auelüjnstraat 80
kwaam in alle vrouwelijke handwerken.; w .
üag zich tegen l November a.s. gaarne te .Am-1 ________ __
Sterdam geplaatst als Kinderjuffrouw of ter , .
''SSSAS^SSKn ««^ J Dagteekenschool voor Dames
Amsterdammer, Bokin 2.
.gevestigd' in .het Gebouw der
IN DEN OMTREK VAN DEN DAM, Maat scïappy voor den WerMen Stanft,
Op een der grachten in een groot
"Koopmanshuis worden door bijzondere
omstandigheden TE HUUR gepresenteerd: S of 6 RUIME
KANTOORLOKALEN, ook zeer geschikt voor
Kantoorlokalen met Woningen voor ongehuwde
Kooplieden, voor nette zaken, zijnde het buis
een van den eersten rang. Brieven, onder No.
1262, aan SEIJFFABDT's Centraal
AnnoncenO. Z. Voorburgwal H°. 3.
'
TE HUUR,
het geheel gerestaureerde HUIS; op de Kei
zersgracht En de Leidschestraat 505, bevat
tende negen Kamers, Keuken, Kelder, Zolders,
aanleg voor Gas- en Waterleiding, en verdere
gemakken. .
Te bevragen dagelijks in Ko. 503.
TE KOOP GEVRAAGD,
een FLINK PAKHUIS met opslag, aan het
water gelegen, in het midden'der stad. Aan
biedingen met opgaaf van tijd van aanvaar
ding worden icgewacht onder Letters A B,
aan het Advertentie-Bureau ELLERMAN,
«ASMS & Co.; Rokin 2.
DASSEN
in de uitgebreidste keuze voorhanden.
V IJZELSTRAAT 31,
Wed, Oldewell Moluian,
AMSTERDAM.
Het Bestuur bericht, dat de Zomervacantie
den 31 Augustus geëindigd zijnde, de lessen
Woensdag l September ?wederom een aan*
van* nemen.
Gelegenheid tot plaatsing is alsdan
opengestelain het Gebouw der Maatschappij, alwaar
de Directrice-Onderwijzeres dagelyks van 10
tot 12 en van 2 tot 4 uur is te spreken. Pros
pectussen zijn aan het Gebouw te verkrijgen.
leniiettrici-OideiTljtein, HitBHiHrderaaaisckappij
J. WOLFF Toonorai.
J. H. LEL1MAN, Voora.
F.MEIJiJOOM. Secr.
OUD PAPIER.
LELIEGHACHT,
Opgericht 1804.
ALLERHOOGSTE PRIJZEN.
ACHI.VALE VEHKIBTIGIKtt.
FOLKERS «fc Co..
B OIJWIH AT1£H1AI<E!V.
Portland-Cement^ Knight Bevan & Sturge.
Scbotsche vuurvaste Steenen. SUr-Glenbolgh.
Engelsche vunrvaste Steenen. Cowen.
Mozaïektegels voor vloer- en wandbekleeding.
Asphalt-dakleder-carton-cuir. Eenige agenten
van P. DESFEUX. te Parffs.
Gebrs. BLECKMANN.
Kal verstraat 40
en Passage
MUÏ CAEO . . . . . ik f 25 p. m.
COBONA DE OEO . . ? ?25 ? ?
BEBIDO . . . . . ? ?25 ? ?
JOCKEY CLUB. . . . ??SO,, ?
BAGADEBA. . ... ??30 ? ?
opnieuw ontvangen.
00 Articles de Luxe, 00
ÜÜiRegiiiiersbreestraat.yyi
Groote keuze in', marmeren, 'bronzen en
verjrnlden Pendules, Kandelabree en Coupes. Fgne
oolleotie Portemonaies, Sigaren- en
Sigarettenkokers, Portefeuilles, echte meerschuimen Si
garen- en Tabakspijpen, benevens eene schoone
collectie Gitten, Broches, Braceletg, Parures,
Oorringen, Gespen, enz. euz. enz.
E. BRANDSIIA.
Halverstraat 158* Amsterdam.
Prijsnoteeringen sedert 12 Juli 1880.
No. 2. Stofthee ? 1.10. No. ö. Souchon ? 1.30..
No. 4. Congo r HO. Nor 7. Fecco Souchon v 1.60.
Overige nummers volgens Prijscourant
Abonnement per 3/m. ... 60 Cts. fr. p. p. 75 Cts.
Afzonderlijke Nummers S >
Advertentiën per regel. 15 >
Toch gebeurt het soms dat men in 't bui
tenland iet» hooger over ons denkt dan w(
on* zelf veroorloven. Dit bleek op zeor bijzon
dere wg"ze het geval te zjju, toen vóór eenige we
ken de heer Agostini te Anuterdam verscheen en
van niet* minder sprak dan het honden eener
wereldtentoonstelling in onze goede hoofd
stad.
Een wereldtentoonstelling te Amsterdam
Een echte Nederlander moet een gevoel heb
ben alsof geheel Nederland in een spatieuse
vitrine geborgen kan worden. Wie durft er
denken aan een wereldtentoonstelling te Ara
sterdam ?
Na 't was een Franschman, die met dit reus
achtig idee in het miniatuurland voor den dag
kwam en zeker zon hii onverrichl
ORIGINEELE NAAIMACHINES,
waarvan reeds méér dan 3 millioen stuks in
gebruik zijn, hebben tot uu toe reeds meer
dan 200 hoogste bekrooningen en eereprijzen
verworven. Geene tweede Naalmichlnefabriok der
wereld kan zich op zulk succes beroepen.
Deze Machines worden op wekelgksche af
betalingen van fl-? of tegen contante beta
ling met 10 pOt. korting afgeleverd, en zgn
niet alleen de door het publiek meest gezochte,
doch sedert de laatste prijsvermindering'ook
DE GOEDKOOPSTE ALLEIl SOLIDE NAAIMACHINES.
Depot te Amsterdam: KALVERSTRAAT 25.
Cursus
voor
. VTü Nederlanders zijn als natie niet gewoon
ons op den voorgrond te plaatsen. In stede
j.?"au overmoed of onbescheidenheid scbynt
veeliet bedeesdheid de karaktertrek van het volk
te zyn, dat eertyd» met Engeland om de
heeryschappij ter zee durfde kampen en na tachtig
* 'nrigen strijd zich eindelijk vrij vocht. Anderhalve
aw was meer don tgds genoeg om den stouten
r w te temmen en hem te doen vergeten, dat
de schrik der Britten, de gevreesde
mede>'" Jer der machtigen 'a geweest. Te midden van
^verjongd Europa staart hij met een soort
langer dat de een na den ander hem naar' achteren
dringt. Helaas, dringen is meestal niet eens
noodig! Hij heeft er zich niet alleen in leeren
schikken, maar vindt het wel aangenaam terug
te treden in de schaduw.
Nederland vooraan in de rij, ? Nederland
den toon aangeven op eenig gebied, welk dan
ook, boe door en door vermetel schijnt hem
dit denkbeeld! Volgen en navolgen, langzuim
achteraan komen is een streven, dat ons als
natie bevredigt, volgen, ?al zy 't ook óp tien
mijl afstands van het kleine België, dat door
geestdrift en ijver de beteekenis zijner jeugdige
jaren verveelvoudigt.
Wij zijn zoo klein, ach, zoo veronrustend
nietig! Men ze^t het ons iederen dag, en wij
zelf zeggen het ook iederen dag: wij kunnen
ons alleen staande houden zoolang men ons
geen duwtje £2eft: we belijden het zonder om
wegen: we leven b|j de gratie van .anderen;
onze onafhankelijkheid is een gave, onze han
del, onze nijverheid, onze kunst, ze worden
nog geduld in de wereld... omdat wjj zoo
onbeteekenend onschuldig zijn.
Kortom Nederland is de braafste, de nede
rigste, do ootmoedigste der natiën ... Zij laat
zich op niets voorstaan dan ?: en dat is bij
zooveel deugd verklaarbaar ?een enkele maal
op haar geld.
33.
8, J. DEBENHARDT,
33.
uw'
JAARLIJKSCHE CONTRIBUTIE /* 95.?
Aanvang der Lessen op 4 September a.s.
De ïiigclirjjvinff Tan IVIcuwc JLccrliugeii; voor den Cursus
1880/81, zal gehouden worden op Dlugdag den 81>UB AllgU8tll84 de»
avonds van 7 tot 9 nar, in het Gebouw Fellx Merltls, waar dagelijks
PrOScn ÜC&leinent ItOStelOOS te Terkrjjgen zjjn.
? Bestuurderen der Eléve-Teekenklasse,
J. A. LANGEBHUIZEN.
C, SCHÖFFEB.
\V\R1IJÏESST(I\\T 170, over Café Krasoapolsky.
De bnderyfteehende l»crlcli< - hiermede lUne geachte clientèle, da< by
met l ?EPTEMBBII ophond <e >(|n Repreienlant der Meeren Oefer.
BbECKlIIAlV «e Arnhem» en van af Zaterdag 4 BEPTEMBEH op
naam een
FEUILLETON.
Het sprookje van den Keulsckn Dom.
fRiiderieh Snedlz nattrleld.)
AMSTERDAM,
'Augustus 1880,
28. Prins ttendrikkade hoek Martelaarsgracht. 28.
Berichten den ontvangst [eener groote party
FETROLKUM-KOOKTOESTELLEW tegen
concnrreerende prijzen.
opend, ^VABMOEBBTIliAT IJO, tefenoyer Café Hrainapolih). Zich vlei
ende met de hoop* het »oo vele jaren «ennfea vertrouwen te moffen blijven
behouden, poemt bU «Ich met de meeite aelidnr :
IKd. Ow.
P. J. W.
999 ZO en 9M <*.*.,
an nieuwe Leerlingen TOOF de Tweede Afdeellng der
MUZIEKSCHOOL
6O. Prlius Hendrlkkade 6O.
, . een j-uirlUks leergeld van
tl. f 15, Piano enZinf" "
aks van 10?4 uur aan
ld van op de Pianoklassen ? 20, op de Vioolkl. ? 30, op de
gkl. f 30, Violoncelkl. f 40. Wekelgks 2 uur les. Inschrijving
net Lokaal, Prins Hendrikkade 60. '. KOE A.
BADEN MET VERWARMINBSTOESTELLEN,
zijnde tot heden de nieuwste vinding, welke geen onaangenamen reuk of warmte in 4e
Badkamers verspreiden, vereischen zeer weinig brandstof, kunnen elke 20 minuten war»
gebruikt worden en zijn zeer doelmatig om Kinderen te baden.
Worden geleverd en geplaatst door ' ?
J A f KL ET O N,
Aannemer van Water- en Gasleidingen, Spreekbuizen,
Atmoapherlscbe- of LuchtdrukacheUen. etc.
KALTERSTBAAT, hoek Burgerweeshuis E 90, Amsterdam.
ILLEBHAN, HABMS fc C*.
Het was in den jare 1247 na Christus dat de
aartsbisschop van Keulen, Koenraad van
Hochsteden met zgn bouwmeester een onderhoud
hield. ?Neen meester," zeide de prelaat: ?al
uwe plannen kunnen mg' niet dienen. Ik moet
iets nieuws, iets grootsch stichten, een Dom
ter eere van den God des christendom»,
ontzachlijker en schoener dan de pvramideh van Egypte
en de tempels der heidensche Grieken. Neem
dus uwe teekeningen weer 'mede, en schenk al
uwen aandacht aan dit plan ter verheerlijking
van Gods grootheid en almacht. Reeds mijn
voorganger ging zwanger Van deze gedachte.
De geheele christenheid korae hier bijeen om
God te loven in een gebouw Zijner waardig,
en' gü zult uw naam. op 'een metalen tafel hou
wen, én die tafel'zal in het .midden der kerk
uwen roem verkondigen!" Des meesters oogen
vonkelden van eerzucht en in verrukking nep
hjj nit: ?ja, eerwaarde heer, zoo zü het. Reeds
zie ik in mijne verbeelding de irotsche torens
verrijzen; .reeds hoor ik den klank der kolos
sale Klokken, reeds zie ik de menigte naderen
om God te dienen en gezegend te worden. En
allen vinden er plaats en vernemen de mach
tige toonen des orgels, weergalmende ter eere
van den eeuwigen tïod l"
Het dnnrde echter niet lang of de bouw
meester Begon te twijfelen. ?Het zal boven
matig veel kapitaal kosten, wie zal dat ver
schaffen?" De bisschop echter antwoordt: ?is
dat dan uwe zorg, go Tdeingeloovige?" En al
weder deze zwarigheid: ?gij spreekt van roem
en eer, maar de bouw zal vele jaren duren en
een menmhenleven is kort." Het antwoord
??1
een wgi
teruggekeerd zyn, ware hy niet aangehoord
door eenige Nederlanders, wier blik iets minder
bekrompen was dan van zooveel duizenden.
Een wereldtentoonstelling, zoo begreep men
spoedig, was niet wenschelijk, ten minste al te
gewaagd. De omvang, dien aan zulk een ten
toonstelling moet gegeven worden, zal ij
waardig de parflsche opvolgen, is te groot,
dan dat men, althans op dit oogenblik, de
middelen zou kunnen vinden om haar to£ stand
te brengen. Dit alleen reeds «as een bezwaar,
letwelk men moeilqk zou kunnen opheffen.
Doch uit de overleggingen van eenige
belangitellenden vloeide weldra een beter plan voort.
ïesprekingen met den heer Agostini leidden tot
iet denkbeeld eener meer speciale
tentoontelling en men zal moeten erkennen, dat voor
Nederland in dit geval geen betere keus kon
gedaan worden, dan die, waartoe de voorloopige
commissie gekomen ia. Een algemeene
kolonitle tentoonstelling, waarop tevens de
nitvoerlandel een plaats erlangt.
Als koloniale Mogendheid staat Nederland
voorste rij der éuropeesche staten; een
tentoonstelling.kon ««voed won?«n
ui onnT'^t^en vesting ui&
geslagen worden, en een koloniale tentoonstel
ling, opgevat zooals de kommissie h et'wil, biedt
een veld. aan, ruim genoeg om een expositie
samen te stellen, waarin geheel het weten
schappelijk, handeldrijvend en industrieel Eu
ropa en Amerika znllen belangstellen. Een
internationale koloniale tentoonstelling is o. i.
iets, dat, iu den ruitnsteu kring bü'val zal vin
den, wanneer de wijze waarop zy wordt voor
bereid, vertrouwen kan wekken en de omvang
dien men haar wenscht te geven, nauwkeurig
genoeg wordt omschreven, ten einde verwar
ring te voorkomen.
Inderdaad achten wij niet alleen het idee eener
koloniale tentoonstelling gelukkig gevonden,
maar ook .de nadere bepaling van den aard
dier tentoonstelling uitmuntend. Zij wil een
overzicht schenken van de koloniale
produkten, de verschillende phasen waarin de
produkten verkeeren, van de werktuigen, ge
reedschappen, die tot bereiding van den bodem
of tot bewerking der grondstoffen worden ge
bezigd, koloniale landbouw, nijverheid, handel,
geschiedenis en kunst, land- en volkenkunde,
alles zal zijn bijdrage leveren. Het geheel zal
buitengewoon belangwekkend zijn.
Doch hiertoe wil de kommissie den omvang
der tentoonstelling niet beperken. Om aan
ake O.
ilord El
deze tentoonstelling, die niC-een
weteuschappeiyk oogpunt beschouwd, zeker alle* zal over
treffen wat op dit gebied ooit geleverd is ge
worden ? een bjjiondeiea steun te verleenen,
acht zij het noodig ook den nttvoerhandel, voor
loover die op de koloniën betrekking heeft, een
plaats te bereiden. Dat het wensoheUjk J» om
aan deze speciale tentoonstelling een meer
algemeen karakter te schenken, ten einde het
groote publiek te lokken, valt niet tegen te
spreken. liet is uitnemend gezien. Doch de
bezwaren daaraan verbonden springen tevens
in het oog. Er werd in de vergadering van
kommissie en genoodigden, verleden Woens
dag in Odéon gebonden, aacs'.onds op gewezen,
en de bedenkingen daartegen aangevoerd, zgn
i. niet geheel ontzenuwd geworden.
ien koloniale tentoonstelling, waaraan al»
appendix een tentoonstelling van den
uitvoerhandel verbonden is, loopt gevaar wat te veel
ta gelijken op een lichaam welks ledenmaten
alle evenredigheid missen. Het U te vreezen
dat de uit voer handel, waartoe schier alles wat
het Westen voortbrengt en vervaardigt ge
bracht kan worden, trachten zal het voor
naamste gedeelte van het terrein voor zich
te veroveren, zoodat de aantrekkelijke koloniale
tentoonstelling overschaduwd wordt of in een
magere nijverheidstentoonstelling ontaart.
Dit is geenzins de bedoeling der kommissie.
?Ö wenscht die uitvoerhandel-tentoonstelling
Jinnert de juiste grenzen te brengen, doch het
comt ons voor, dat dit onmogelijk alleen een
twestia van uitvoering is.
Wij meenen daarom, dat het wenschelgk is
deze tentoonstelling een koloniale
tentoonsteling zocder meer te noemen.
Draagt zg dien naam, dan kan men tot haar
>rengen alles wat van koloniën komt of op
Eoloniën betrekking heeft en dus ook dat
geieelte van den nitvoerhondel, hetwelk met de
wingewesten in de nauwste
betrckhoeven waarlijk niet aangewezen te worden
evenmin dat Amsterdam in dsze zaak de eer
ste der belanghebbenden is. We mogen dus
verwachten dat land en stad om strijd znllen
doen wat zjj kunnen,' ten einde de uitvoering
van bet plan mogelgk te maken.
De heer Agostini, die den stoot aan de
taak gegeven heeft, staat, krachtens zgn ver
leden, ook als secretaris der direktie van d<
laatste pargsche tentoonstelling, bekend als
een bekwaam en beleidvol man. Zg die dil
plan m t hem ontwierpen, mr. jhr. den Tex
de oud-burgemeester, aan het hoofd, wekken
vertrouwen in de onderneming waaraan z\
niet alleen hun namen leenen, maar waarvooi
zg ook hun tgd en moeite als kommissie van
Zon onder hunne leiding het kleine Neder
land ditmaal durven?
Beschermende rechten.
Koloniaal Protectionisme, geschreven
naar aanleiding van de brochure van den
heer JOSEPH JACOBSON door G. H. Hintzen.
Rotterdam, Wgt en Zoon.
De verkiezingsstrijd te Rotterdam geeft aan
leiding tot eeu vernieuwde verdedij '
van
het vrühandeUtelsel. Niet alleen de dagbladpers
maar gelqk het behooii, ook de kooplieden
zelf bepleiten de vcordeelen van de afschaffing
der differentieele rechten. Onder de laatsten
moet de heer G. H. Hintzen genoemd worden,
die in een bondig en helder geschreven opstel
den heer Jacobson en andere voorstanders van
een verkapt protektionisme terecht wijst. Aan
zgn uitmuntend betoog ontleenen wg de vol
gende woorden, die zeker ook te Amsterdam
weerklank zullen vinden.
Na het geliefkoosde
hunne bakens b$ tgds verzet; sy s$n de
riohtinp, die het internationaal verkeer hun voor
schreef, onmiddelük gevolgd; sjj hebben ons
achter zich gelaten, en thans kost het ons
dubbele inspanning om anderea op zijde te
streven. Is het toeval, dat onze naburen, die
niet van protectie leven, bfl voorkeur hunne
oogen gevestigd hebben op Amerika, dat de
Indische handel van Engeland, Antwerpen,
Bremen, Hamburg verre staat beneden den
Amerikaanschen f
Koloniën in de oude beteekenis hebben hun'
tnd gehad. De fortuioco.-kers van weleer, die
en zichzelven én het moederland geruimen tHd
de voordeelen der kolonie konden verzekeren.
zyn verdwenen. Meer en meer bereikt de be
schaving de verre landen in Oost en West.
Het internationaal verkeer heeft zich meester
weten '?---? - ?
verbor
.t°. ^^?tL_V.ft?. ^e "°eger .zorgvuldig
Tciuvi|»3u etuattexi, sioomuooten en spoorwe
gen hebben die echatten dienstbaar gemaakt
aan het algemeen belang, aan de algemeene
welvaart.
Met deze veranderde omstandigheden moet
tle staatsman rekening houden. Hij moet er
van dooHrongra wezen, dat er een tüj cal
ionen, u»t UB koloniale politiek tot het ver
eden behoort. Hij moet zoo lang doenlijk
vachten te behouden, hetgeen hij op
rechtam:ige wijze voor zijn land kon en mag behou
den, moor nooit mag hy het landsbelang
apofferen aan de tijdelijke, eenzijdige voordeelen,
Ue de kolonie aanbiedt, nooit mag hg de kant
oopen, dat de handel van zyn find met
onlergsnjr bedreigd zal worden, zoodra de
koonie in andere hinden overgaat, of zich tot
een zelfstandigen staat verheft."
De Heer Hintzen schreef, blykens den
aan?ang van zijn opstel deze weerlegging, ten
oewBze dat er onder de jongere kooplieden in
koloniale artikelen" zijn, die niet behooren
ot de protektionisten.
Op te grooten afstand.
In_een hoofdartikel van-fel Xieutos «a*» den
luidt: ?o gij ijdele, verblinde man. Is dan het
werk niet net uwe al wordt het door anderen
voltooid? Het plan, de gedachte is van u en
dat zg n voldoende. Des te grootscher het
werk wordt, te grooter zal uw naam zijn door
alle eeuwen heen l En zult gij ook met alles
gereed zien, gij zgt. immer* nog jong genoeg
om veel te volbrengen." Des bouwmeesters-blik
schitterde weder van verrukking, en met
schaamte voor al zijne kleingeestige tegenwer
pingen viel bij voor den .bisschop neder ei
bad hem om zgn zegen, doch de bisschop werd
daarin verhinderd door een ridder, die audiëntie
verzocht.
Het Was ongeveer een half jaar daarna, toen
de bouwmeester op zgn kamer een perkament
voor zich had liggen, waarop hij eene
teekening had aangevangen. Hg is bleek, zijne
wangen zgn ingevallen en do oogen staan mat.
Ook heeft hg vele nachten slapeloos doorge
bracht. H» teekent en veegt uit en teekent
nieuw, doch het wil maar niet vlotten. Al»
, in de eenzaamheid langs den Rnn wandelt,
dan, immer vervuld van het reusachtige .plan,
dan ja, verrijst voor zgne verbeelding een
heerlgke tempel, zooals de eenwen nog niet
hebben voortgebracht, maar zit kg, met de
stift in de hand, voor,zon perkament, dan ...
komen allerlei nevengeaacnten hem afleiden,
en het wordt hem onmogelnk zijne denkbeelden
in harmonische lijnen weder te geven. Dan
ziet hij zyn eigen graf staan, daar in dien
prachtfgen tempel; dan ziet hg de metalen
tafel en dn gulden letteren daarop, terwijl de
menigte, elkander opmerkzaam maakt, op den
naam van den: ?grooten meester, die zulk een
werk tot stand wist te brengen"; ja, zg knielen
zelfs voor hem, en bidden dat God zgner ziele
genadig moog z«n. Lang zit bij te mijmeren
en waakt somtijds plotseling op, want belaas,
alles is slechts een droom, zelfs de teekeningen
op het perkament ontbreken nog! En terwgl
zgn geest zonder ophouden bezig is met het
ontwerp en wat daarop betrekking heeft, ter
koloniale en uïtvoePttaTKiii-Uïl,.. .ïstêlliög" dan
is de naam te groot voor het kind. En het
gevolg zal zijn, dat óf do omvang der tentoon
stelling niet vooruit te berekenen is, óf het
publiek, dat tot inzenden geneigd is, teleurge
steld wordt en de moeilijkheden, die de kommissie
te overwinnen zal hebben, niet te overzien
zullen zyn.
Wat men in den naam moeilijk zonder
wijdloopig te worden kan uitdrukken, wordt ge
makkelijk in het programma omschreven en
niets is noodiger vóór men aanvangt, dan een
juist en duidelijk uitgesproken begrip van
hetgeen men wil.
Het zou jammer z\jn wanneer een zoo kloek
en voor Nederland en de hoofdstad gelukkig
plan aanstonds tengevolge eener gebrekkige
omschrijving het voorwerp van kritische be
schouwingen werd, die zeker ook hier niet zul
len uitblijven.
De ijveiige kommissie, die zulke energieke
leden telt, wier plan van zooveel praktischen
zin getuigt, zal deze klip weten te
ontzeilen en, gesteund door al wat den vooruitgang
en den goeden naam van Nederland lief heef',
haar doel bereiken. De voordeelen, die zulk een
tentoonstelling, wanneer zij slaagt, voor het
moederland en de koloniën zal afwerpen,
beient betreffende den
[_ji_flff- ? _^_ - ?-» t ??? *f~~^~??~-?~_; ~; ?... - 1.1 i _ 11*i* www «iww^a wrv nrjrf
* ?ae,*?MH-*; .*^fl£?«-??.te?^ ^lif «nMaandagSOAuif. onder het opschrift:
pajöqJtlBJiei) nrowunnnon»' ??"?""P"^»»*--*»!»..»»-?~«!->s.0i-«i-?.»_^:?j ":
?u«,-«i«?.»..^ ^'"argumententemoe- nieuw onze binnenbndsehe politiek te worden
(Buitënlandsche politiek hebben we al in 't ge
heel niet meer)?
Wat anders dan een armzalig gehospel!
Wij hebben dat nog onlangs in de hoofdstad
gezien. En toen 't goddank uit was, toen was
t no;
men
ten bestryden, zulke kleine vraagstukken be
handeld te zien, waar men den bloei van den
Nederlandschen handel voor oogen heeft, nog
eeus den tgd te doorleven, dien Engeland reeds
eene eeuw geleden heeft gekend. Mij schieten
onwillekeurig de woorden te binnen van Adam
Smith: ?To i'ound a great empire for tbs eole
parpose of raising up a peonle of customer», i verlesren met het
may at firkt sight appear a ? ? -? - - ' - - s- -
a natiou of shopkeepers.
project altogether unfit for r
keepers-, hut extremely fit for a nation whose
government is influenced by shopkeepers."
?Niet in Indië ligt onze 'r.cjtomst. Men sla
eeu blik op de vereldkaaja^en beantwoorde
dan de vraag, welke producten in de toekomst
bij voorkeur hun weg over Nederland zullen
nemen. Laat Nederland zgne betrekkingen met
Indië onderhouden en deelnemen aan den
Indischen handel, zoolang dit op den natuurlij
ken weg mogelijk i», maar laat het vooral ook
zyne aandacht 'wijden aan andere landen, die
werkelijk landen der toekomst mogen heeten,
aan Noord- en Zuid-Amerika, aan Afrika. Daar
ontbreekt het ons nog aan verbindingen; het
ontbreekt ons nog ? erkennen wij net vol
mondig ? aan de noodige kennis, de noodke
ervaring, om dien handel dadelnk met krocht
te Ontwikkelen. Waaraan is dit te wijten?:
,
niet uit. Min zou niet .nipleiten, en
(on het toch niet laten. In plaat; VAD,
??? '--l figuur dat men gemaakt
?u? ' ' ° te
- , en
---?-----? _? Géneatet,
zelts uw gulden woord aan het adres van de
middenmannen moest dienst doen om hst on
zinnigste partü g'-haspel te vergoelijken.
Aangaan4e hen, die geweigerd hadden zich warm
te m i ken voor d« kibbelarij tusschen de
Koppeynianen en de Gleichmjniati-n werd d; be
denking gemaakt of zij wel een hart hadden
voor de liberale partü en hire bsgin^elèn. Ieder
die een beetje ; '
journalisten van
ii=torie_ keut, weet dat onze
het einde der vorige eeuw
reeds het voorbeeld van die methode gegeven
hebben, en hoe de zegepraal der reactie hot
einde van het lied ia geweest." '
Aangezien de bedoelde aanhaling uit de
Oenestet in ons hoofdartikel van 22 Aug. j.l.
voorkomt, schijnt deze tirade in 't bijzonder
aan ons adres gericht.
_r ? .. . Wg zulten het oordeel
Terwijl wy, met hand en taud vasthoudende \ gemaakt figuur met een
aan het oude beschermende stelsel, steeds za- het publiek overlaten. Wij willen alleen
proten te toren op Indië, hebben andere volken testeeren tegen een kwalificatie van den ern<
over het door ons
[ernst geweten aan
wijl de bisschop ongeduldig wordt om eindelijk
iets te zien te krygen, bluft het werk «elf on
gedaan. 'Zwaarmoedigheid daalde op den ar
men bouwmeester neder! Daar naderde de
zilversmid Rohlke en bracht hem de vroeger
reeds bestelde tafel, prijkende met den naam
des bouwmeesters. ?Zie," zeidè.hy, ?als jaar
van. den aanvang des houws, heb ik 1243 daarin
gebyteld!" Nu echter werd de bouwmeester
nog droefgecstiger, en hij riep, zoodra de zil
versmid vertrokken was, schreiende nit: ?O
groote meester, plukt gij reeds de vruchten
voor gü den boom hebt geplant! Houdt
bruiloft voor gij de bruif bezit! Vrede n
ge sluiten, waar gy nog niet gestreden hebt!
Niet waar, wijze meester, de'roem kan u niet
ontgaan, want al is er geen domkerk, de tafel
waarop aw naam gegrift staat, ia' reeds aan
wezig t" En te midden van zijn tranen lacht
hg, dat allea er van dreunt.
En juist In deze stemming verkrijgt .hij eene
nieuwe aanmaning van den bisschop, die hem
laat verzoeken, om bij Bonn, eene nieuw ont
dekte steensoort te gaan zien, en nu toch ook
gaarne iets nadert van hem vernemen wil.
?O!" roept hg uit, .het moet, het moet! Geen
ander dan ik mag den dom bouwen. Zal men
mij dan bespotten en uitlachen? Ik zal.het
plan vinden, al ware het ten koste mijner za
ligheid!" Toornig, stampt hg met den voet,
en eensklaps... valt mee vreesselgk gedreun,
de metalen tafel op den grond.
De bouwmeester besteeg in diepe
mistrooitigheld de Drachenfels, .om de steensoort te
onderzoeken, die voor den renzentempel dienen
moest, 't 'Waj een heerlijk gezicht daarboven
over den: zilveren Rijn, met aTzijne stedekens en
dorpjes, zgne heuvelachtige oevers en -het rus
tige, vrome Nonnenwörtn, aan den voet van
net gebergte. De meester echter had daar
geen oogen voor, hg was te veel met ziohzelven
vervuld. '
Geen wonder waarlijk! Reeds heeft zich ter
plaatse van den bouw eene geheele kolonie
van steenhouwers, metselaars en arbeiders op
gehoopt, reeds kiest men de steensoort, reeds
zyn de wagens, de werktuigen, jn haast alles
bijeengebracht, en alleen de bouwmeester is
nfet gereed. Reeds verneemt men het gerucht,
dat een ander tot arehitekt zal worden be
noemd, en hoe de meester ook peinst en woet...
alles schijnt hem voor den geest te staan
zoodra, hij gaat, maar zit hij in zijn werk-cel, dan
wordt het hem volstrekt onmogelijk, de ware
uitdrukking te vinden voor zijn gevoel, gelijk
de auteur maar al te vaak het ware woord
niet vinden kan, om uit te drukken wat zgne
zenuwen trillen doet.
Aan. de steenrots gekomen, drukt- hij met
zijn stok tegen den rots aan, en keert de
afgehouwen brokken machinaal om... zie, het
is hem zelfs onmogelijk om zijne gedachten
daarbij te bepalen. O kon hq zgn arm, verhit
brein in de diepte van den stroom afkoelen...
Hij heft het hoofd eiadeUjk op... Wat ziet
hij voor zich, daar aan den rotswand ?... Ja,
dat is de stichting, zooals zgn brein zich had
gedroomd! Daar verheft zich in heerlijke lijnen
de reuzendom in zgn kruisvorm, in zgn rijzige
torens, in zijn ontzettenden omvang, in zgn
rijkheid vau details, alles zooals hg wel ge
voelde, maar nimmer .voor pogen kon krijgen.
Maar, terwijl hy een kreet van verrukking
uit, verzinkt eensklaps alles weder in hqt niet.
Krampachtig klemt lig zich aan .den rota, als
wilde hij zgn ideaal in de armen drukken...
belaas, niets dan de kale steenmassa bbjffc over.
En pas ii het visioen verdwenen, of de rus
teloosheid van zijn geest verstoort zijn
gehenjen. Ja, daar stond wel de toren in al zijne
ilankheid voor zgn geest, maar het fundament
kon hg' niet vinden. Daar stond wel eene
tchtige zuilenrij, maar de vorm der
spitsragen, die zo verbinden moest, poste daar niet
ijj. Ja tóch, daar ziet hjj den vorm der kerk
weder in zijn geheel, maar het is als of die
vormen al kleiner en kleiner worden, om ein
delijk te verdwijnen.
De bouwmeester wordt radeloos, hjj
verwenscht zich zelven op luiden, doordringenden
toon.' .
Verschrikt kgkt hg op, want de echo heeft
hem den vloek nog luider teruggeworpen!...
Eensklaps staat daar eed marskramer voor
.hem, zeer demoedig gebogen met de muts in
de band.
?Wat wilt ge?"
?U. een rariteitje verkoopen, waarde beert
Ik heb er velen. Zie eens deze perkamenten
rol."
? Ha, de teekening, het grootsche plan dat zijne
droomen verontrust, het meesterwerk dat hy
op den rotswand heeft aanschouwd!
-Wat H dat?" vraagt de bouwmeester ont
steld. ? .
?De Dom van Keulen" klinkt nauw hoorbaar
het antwoord. .
?En het plan van dien Dom bestaat nog niet
eens." ' ,
?Ik heb het geteekend naar uwe denkbeelden."
De bouwmeester tast naar zijn voorhoofd..
?Maar dan kunt gij töoveren!" riep hij uit.
"Dat heb ik in Egypte geleerd."
?Dat ia mnn eigen werk, mgne ge lach te!
Geef bet m$! Voor hoeveel kan ik het koopen?"
?Teeken slechts uw naam, meer Verlang ik
niet," en. de marskramer reikt'hem een per
kament over. ..'?'? .
?Ga weg van mg, Satanos," riep de bouw
meester, na het gelezen te hebben..
?Zooals gij wilt" luidt het koele antwoord.
?Maar het plan behoort aan mij. Het u
mijn plan, gij hebt het ontstolen."
?Ik ontken dat njet, maar wat helpt dat u ?
meent gg, dat tt ü door list overwon? Neen,
ïeleerde heer, uw zelfzucht, uw roemzncht
heeft n tot ing gevoerd. Mét'reine jgedochten
alleen kan men hit reine tot «tona brengen,
uwe gedachten waren niet rein en daarom moet
ik u helpen. Wilt ge?" en by ontrolde het
perkament. Hoe schitterden de prachtige Ijjnen!
En langzaam verwijdert hy zich, het perka
ment onafgebroken naar den bouwmeester ge
richt.
?C
\'
f
i
i
t
i
>
»
feli
«t
'8
ae
fa
3t
r>
£
ir
Ugo
Ct,»
op