Historisch Archief 1877-1940
was het voor -tïen Kaad een groote krnist cu- !
ratoren nog dunk te zeggen vaor "de zorg "bij
de 'examens besteed, en nu zwijgen wij nog
van de 8 punten in ons Kr. van 12 Dec., bij
de bepreking van dit rapport genoemd.
Nu ook door B. n W., bij niOTide vanden
het hem ook deze week niet ^ontbroken, daar | in de jongste richting van Amsterdam" en de
de heer Buffet een interpellatie tot den minis- j maatregelen in zake financiën en ouderwij» toe
ter richtte nopens het verwijderen van het' juicht. Deze woorden aan het verslag van hst
kruis en het Ghristusbeeld uit een aantal der i 'Handelsblad ontleend, laten aan duidelijkheid
parijsche. scholen. De wijae. waarop die verwij-[te wenschen over. De aller jongste richting b. v.
dering van schoolameublement-, zooals de heerjin zike financiën is de rente voor het geldende ,, _ , ....
Hérold, prefekt der Seïne, zich ongelukkiger-j kapitaal te leenen en in die jongste richting !'heer Koning, verklaard is tlafc -de curatoren
wijze'uitdrukte, had plaats gehad, was zeker; gaan wij ni t.mee. Men heeft ook gezegd dat j huns inziens in zake de overe;angs-examïr)a
niat onberispelijk; dat de --senaat hiervan] Mr. Hooft afstamt van den grooten' Drost, of i wél wettig gehandeld hebben, bHyft deii
leerovertuigd was, bleek uife de groote meerder- S bet waar is, weten wij niét, maar wel j a/en niets anders over dar> zich'tot den
Miderheid (159 tegen 85 stemmen) waarmee de | meenen wij te weten dat er tusschen dö.u nister of tot de Tweede Kanier te richten,
motie van den heer Rozière werd a-angeno- j Heer Graafland en Mr. Roëll, wethouder van
men: Be senaat- betreurt de handeling, die aan- : fiuantiën zwagerschap bestaat; en aan het
op~Bt:U-Comjia.'ny in onderhandel i ri;r ie treden ov^r
het verlecnen van conec^sie voov aanleg en exploitatie
van teleplion-verbindingen in onze stad, «nl vermoede
lijk niet tot belangrijke discussies aanleiding gaven. Of
in 't. aberaeoii daaraan op 't ooger.blik behoefte besta'it, kan
ik moeilijk beslissen, maar dit is zeker dat voor c;i tak
van den openbaren _dionsh teli-pVniisclie verbinding hoogst
wens, hülijk ia. namelijk voor de brandweer. De trouwe
lezer vao dit blad zstl zich h"i'ïnneren, dat in eea mrjtier
bvievea van den laafsteu omor ecnn uitvoerige beschrij
ving is ecsrcvcn, van da vermakelijke wijz°, waarop iu
leiding heeft gegeven tot de interpellatie, ea
faat over tot de orde van den dag. _ In
e Kamer wordt het ontwerp tot invoering
verplicht neutraal onderwijs behandeld. Op
art. I volgens hetwelk bet godsdienstonderwijs
wel in de seboof, maar op een dag, dat er geen
ander onderwijs gegeven wordt, door de
geeete-lijklieid kan verstrekt worde», heeft de kom
missie een amendement voorgesteld, om de
school daarvoor niet beschikbaar te stellen, l gemeente"belansen.
Een voorstel van bisschop Freppel om
godskweeken van een familie-regeeriag in onzen
Raad i's allerminst behoefte.
laatste al. der wet l*-- O.' ? ^ t(!,.^0 wesMijk i3ecl dei- stad overdag op een
aanAUeen nog een opmerking naar aanieiding der hogend -rctortcr on ren kevmHrom^tjc en 'a nachts
chittercnda peroraüe, van den neer unessen op geilei, mct een koFrcnsehe i-bekken vergast, róólnn
'Gelukkig dat man in den Heer ten Brum-, (president- curator tijdens de gemcrimineerde
meier een kandidaat heeft, die men van gan-j examina). Dat hij Over "zijn vriend den rector!
logica is onberispelijk, niet wiiar? Alleen is dr. klei
nigheid over het hoofd gezien, dat B&rgerplicht mis
schien wel 100 led n telt en de heer Kliitgea met 12
stemmen cimdidaat gesteld wsrd. ,-De' slotsom is, dat
Orde met Burgerplicht den strijd aanvaardt tei;eii de
anti-revolutionairen en clericalen, in :t geheim gesteund.
;1oor de liberale" vereenigingi-n 'Algemeen B slang en.
llotici dam. Mut een proficiat! neem Ik van deze
qaaestÏ3 zoadar eenigeu hartstocht afscheid.
Door het bestuur on-er afdeeling. van Volksonderwijs
ia eene algemcene vergadering t-gesi Dinsdag a. s.
overweging te nemen of het
bij Gedeputeerde Staten van
Zuid-Hol land tegen de ia de vorige week vastgestelde
verordening tot regeling van het lager onderwijs iti
verz-.t te komen. EL t bestuur, althans eene meerderheid
zóó luidruchtig; dat aij wel tot de conclusie moeten in zijn midden, is van. ooviieel dat liet in strijd is mct
dat minstens eene geheel wijk in het oosten de nieuwe onderwijswet, tlat de- geraeeatei'tUict, tegen het
scher harte kan aanbevelen... Men weet wie : de loitrompet meende te moeten steken, hier-[in liehtelaaie vlam staat. Ik w tl dam-over, vooral nu Imt 'advies der 'plaatselijke so hooi commissie, lie-~ft
gocdgehij is, oud b-estirarslid van JBttrfferpUgt, hoofd- [over wenschen wij ons niet uit te laten;; vooruitzicht ' ' ' ?..--? - - i- a- ,_ .,?.= T.. .-, .....
bestuurder van 't Kut, lid van het burgerlijk j ma-ar wél moeien wij onze bevreemding te ken- , uilweid
armhestttür, voorzitter vaa de subcommissie nen geven over de woorden, door dsn geaehteo j voornd
voor de gasthuizen en wel bekend met allerlei spreker gebezigd. Deze heer heeft op sommige '"""
op verbetering bes-t a a t, thans niet verder
maar haal slecbüals sprekend voorbeeld een.
», df.Êvóór eenige dagen zie}) heeft
vocrgsdienstonderwijs op het schoolprogramnm te
werd evenals een ander om gods
dienst boven geloofsverdeeldheid" te
onderwyzea, afgestemd. "
De belgische Kamer behandelt de begrooting.
Op die voor justitie en eeredienst heeft de heer
Peron araendementen voorgesteld om gelden,
Toor seminarien en tractementen der geeste
lijkheid uitgetrokken, belangrijk te verminderen.
Voor den Gemeenteraad hevelen wij dus aan,
bij de verkiezing op Dinsdag 28 December:
voor
leeraren den blaam geworpen, dat zij den ree
tor in dagbladen hebben vervolgd of doen ver
Heineken's maatschappij was
vonen voor on-, en minrerraogeEclcn do
buiten te sltiiten om openbaar onderwijs in vreemde
talen te kunnen ontvangen. Deze m;'nni:.g steaot t.p &e
duidelijke beivoordingea van art. 16 al. 2 der wet van
17 Ang. 1878, en naar 't mij voorkomt, verdient het
bij het piliken van een groot kcMcrvat door onvoorjdeh-' resultaat d«zer poging van do Kottordamsfihe afdeeliiig
De begrooting van Marine werd na een korte
diekussie.met 59 tegen 3 stemmen aangenomen.
Daarna v/as E'inant:ën aan de orde. Hoofdstuk A,
Staatsschulden, werd goedgekeurd met
aJgeme,ene stemmen; hoofdstuk B. (het departement
en zijn beheer) met. 54 tegen 8 stemmen. De
begroeting1 voor Oorlog1 is vas%este!d- op een
cijfer van ruim 21 raillioeu, of f 8.500.000 minder
dan het door den minister geraamd bedrag.
Alduswerd zij goedgekeurd met52?27 stemmen.
Een voorstel van de Keg. om de bepalingen
en viijstellingen ten opzichte van den ijk van
v, eegwerktuigenecz. totlJan. 1882onveranderd
te handhaven, werd aangenomen.
Bij de behandeling der begrooting van "Wa
terstaat, Handel en Nijverheid beloofde de
minister na het reces een wetsontwerp voor den
amsterdamscben waterweg naar den Rijn; de
rotterdamsche waterweg wordt nog onderzocht.
Het hoofdstuk werd aangenomen met 65
tegen 3 stemmen.
volgen ja, volgens eene. andere lesmg
door het slijk hebbea gesleurd! Ons is daarvan
niets bekend. Wij weten alleen van een ern
stig verschil van opinie, die zeker van den kant
der leeraren niet tot eene personen-quaestie' w;o. ijrail(i
gemaakt werd, noch ooit gemaakt worden zalJ j^hticheld
De heer Driessen doet het voorkomen alsof
Tiet Handelsblad, liet Zondagsblad en de
Amsterdammer han kolommen hadden geopend; in dit geval, en 't is waarlijk nis t liet eerste
de eerste werd in Burgerpïgt met 44 van de! voor een persoonlijken aanval. Nimmer is dit ? dien aard, oorzaak (Ut belanghebbenden in h.«t
WES54 stemmen, de laatste met 38 van de 47 stem- ;jn een der artikelen het geval geweest, en ten j'elijk der stad verschrikt werden door-de mededeel in?,
men tot kandidaat verkozen. j krachtigste protesteereit wi; tegen den toeleg!'1^ de Heim-keti's l.romvcnj m brand stond, lorwijl de
| om van eene ernstige onder w ij sz aak, die nu j bewoners der straten, die ongeveer 100 pus van het
Na een geanimeerd debat nam de raad. door den Raad met den mantel der liefde be-;
de motie Pijnappel betreffende de monopolie- j dekt is geworden, op oud-Amsterdamsche wijze j
vat Afsprongen en had de in de nabijheid
op het vuur staande pik vlam gevat. Hoewel dit onge
val zich op een volkomen o pen e plaats ea op vrij
tfrooten afstand van de gebouwen voorviel, was het ge
zicht van de vlam reeds voldoende om van wijlt tot'
.n alarmesre i. Hoe- lofwaardig- ffroote
voorok zijn mo^e, toch is het VO-T de rnst I!»T
burgers ook wensehclïjk dat daaria maat gehouden v. oi'de.
"Want de al te groote, voorzichtigheid cïer politie was
Volksonderwijs, oin voor alie standen «van over
heidswege voldoend onderwijs" te verkrijgen, de
aandaeht van alle schoolau tori tei ten', inzonderheid in de
groote steden. G.
voordracht aan. De voordracht is dus vast- : een personen-quaestie te m
gesteld. B. en W. zullen trachten het noodige
licht te verspreiden, en verzoeken den leden
hun amendementen zooveel mogelijk van te
voren bekend te maken.
De heiligen hebben thans hun wasïicht: ontvan- '
dat B. en W. en rast hen de Baad!
ook -het adres der leeraren ernstig over- j
der straten, die ongeveer 100
ongeval verwijderd waren, van <lc xaalt zelfs gehc.el on
kundig bleven. Inderdaad vat de politie bij de bestaan
de wijze van waiirsch'iiven in peval vnn brand, hi't
woord alarm wel wat al Ie letterlijk op. .De te] c pi; o as
&\l ons waarschijnlijk van d--t ongerief kunnen ver
lossen.
dan de te verwachten 'iRsluiten van den
Ook ditmaal waren B. en W. bereid aan den ' men, die de leeraren belet om aicb, wat de heer
aandrang der raadsleden ora niet al te spoedig Driessen wenficht en waarin ook wij alleen heil
tot een definitieve behandeling der voordracht zien, in des rectors artaert te werden.
over te gaan, toe te geven. Het publiek juicht Geschiedt dit, dan aal het belanghebbenden
deze bereidvaardigheid van het Dag. Bestuur niet moeielijk vallen deze onaangename zaak
ten zeerste toe. Van alle zijden komen er be- te vergeten en hun die een fout begaan heb
wegen, opdat, elke hinderpaal worde weggeno-: raaa zai het pvaradvies van B. en W. op 3e, ontwerp
overeenkomst net de Rott. IlaMdehvereenimng zijn, dat
Ingelicht, dnn zal dit afwijzend
ben te vergeven. In ieder geval zal dan deze
kwestie, die enkele hoofden zoo warm beeft
gemaakt, tot iets goeds hebben geleid en dat
denkingen en door aan ieder den tijd en de
gelegenheid te geven zich uit te spreken wordt
zeker het algemeen belang het meest, bevorderd.
Yooral verheugen wij ons er over, dat men is het eenige wat wij begeerea.
besloot de voordracht naar de Kamer van
Koophandel en Fabrieken te zenden, ten
einde haar advies er over uit te brengen. Dat
advies z,al alleen die ponten betreffen, welke
de belangen van Handel en Nijverheid raken.
We -mogen dus verwachten dat het. kollege
dat- Handel en Nijverheid vertegenwoordigt,
met het oog op di^ beide hooTdmiddelea van
bestaan, het monopolie zal wegen.
XXXYL
ECO man (ïo o dg eva Hen. Lse lïangschc siooril,
Men zal zich herinneren dat eeuigcn tijd geledea door
den advowiut 5.1 r. Th, van Stuik een verzoekschrift is
gezonden nuar Gedeputeerde Staten, honde id'; bezwaren
tegen het voortbestaan .der ^eheveuing?che tollen ; thans
verneemt het Weekblad wm hei Macht, dat dit college
er geen bezwaar in gevonden heeft om de begroot ie g
«'ezer gemeente over 1881 goed ie keuren, hoewel door
[;euoeraden Mr. v. S. de oiivrc'.tigbeid der tolheffing,
welker opbrengst de begrootiugs-ontvangstpost eu goede
komt-, is aangetoond. De to'rqnaestie is dus voorloopig
. wedi-ïia du doos .. voorlocpig, want hoewel i.et
ge1 nieefltebeshmr, dat tot de verplaatsing besloot, daartoe
spoedig zal moeten overgaan, toch zal het gezegde : Ie
ridicule tne" er as toe leiden, cUt Ke geheei verdwijnen.
Deaer 'dagen reden, ik meen nog wel twee ritmeesters
over geschreven is, Ini-lt eenstemmig ongunstig. Schering gt^at en ben ik wel in sticht, dan is tegen hen
proees- l . ._ 1. . i 1. _ j. T l _ .1 . ~.~?-- i .. 1. ~n ..- , - -. . . _ ' _ . *-'. _'.
cn inslag van het betoogde is: de gemeente heeft zeer; verbaal opgemaakt, 't welk voor den krijgsraad dienen.
belang bij de groolsebe haveninriehtingcn op den ? zai. jïu zul dus reeds spoedig, in afwachting -*an de
wandere dingen die komen «uilen" ecu rechterlijke
miBij de verkiezingen voor Provinciale Sta'en
en Gemeenteraad zullen de liberalen ver
deeld zijn.
Dat is op zichzelf beschouwd noch gevaar
lijk noch betreurenswaardig. Verschillende rich
tingen derzelfde partij kunnen zich alaoo uit
spreken, en men, he&ft kans op wrijving van
gedachten, op een nauwkeuriger wikken en
wegen van de verdiensten der kandidaten, dan
wanneer slechts n wordt aanbevolen. Bo
vendien,, al zag de liberale partij voor een!
enkelen keer eens niet een harer kandidaten
verkozen, 2ij zou niet behoeven te vreezen dat
zij liet onderspit zou delven. Noch in provin
ciale Staten noch in gemeenteraad zijn
anti.rtvolutionairen of klericalen naar behooren
vertegenwoordigd en het liberalisme zou, als
het de billijkheid even boog schat als de
vrijzim igbeidj eerst tevreden kunnen zijn, wanneer
er aaa deae in 't oog loopende wanverhouding
een eind kwam, door haar toedoen.
Nu'er liberale kandidaten aangeboden wor
den zullen de liberalen tusschen het tweetal
moeten kiezen. Grondwet vestigde haar keus
op A. J. C. J. S. Bergsma, dea wethouder
vootpublieke werken. Burgerpligt, gelijk vroeger
reeds, op den beer mr. J. C. de Vries,
hetge?wezen gemeenteraadslid.
Tusschen deze twee kan de keus niet moei
lijk zijn. In den gemeenteraad 'heeft de heer
J. C. de Vries jaren achtereen zonder aanzien
des persoons op welsprekende wijsdebalangen
Naar aanleiding van de artikelen in ons blad?
en enkele verklaringen door leeraren en den
rector in het Handelsblad afgelegd, nebben
B, en W. curatoren om inlicht! gen gevraagd
naar de wijze, waarop de jongste
overgangsexaraens^aan het gymnasium waren afgenomen.
tiet antwoord van curatoren werd in ons blad
meegedeeld en besproken en de konklusie van
het rapport luidde, dat B. en W. machtiging
vroegen om curatoren dankte zeggen voor hun
inlichtingen en de zorg aan de examens
bssteed
gend
en voor
der burgerij verdedigd.
raan.
Ieder betreurde zijn
De heer Bergsma, wij gelooven het gaariïe
een degelijk ambtenaar bij het departement van
publieke werken, deed ais wethouder zich nog
nauwelijks kennen. En moet men wat het dag.
bestuur, tijdens zijn lidmaatschap daarvan, voor
stelde mede op zijn rekening schrijven, dan kan
nien zijn kandidatuur moeilijk voorstaan.
We hopen dat de heer Bergsma zich als
onafhankelijk man met een eigen overtuiging
eenmaal aal doen kennen. Van mr. J. C.
de Vries weten wij dat hij onzen steun verdient.
Voor den gemeenteraad beveelt G-rondwet
aan Mr. F. Hooft Graafland en Buryerpligt
C. ten Brummeler. De eerste w^rd aanbe
volen om zijn aktiviteït, ook omdat hij meegaat
de toezegging, dat zij een
voljaar hun voordeel zouden aoen met de
link er- maasoever,
Leen honden
meente
eene
maar niet bij het op de .
vau de R. E. V., cn verder, zoo (ïe ge-'
leeninr; van 6Vs millioen moet sluiten, |
spraak worden geprovoceerd, ca het gemeentebestuur
heeft, ten einde verdere d oor si a ipe rij en te voorkomen
dan li^eft zij zelve genoeg krediet om niet tot de Ban- ' aie paaltjes, och zoo netjes! met ijzerdraadjes laten
que centrale anversoise haar toe vlucht te moeten ne- j wind(n, en den te grotcn afstand daarvan onderling,
men. uw correspondent blijft zich van beoordeling onmogelijk gemaakt voor het doorlaten van viervoetige
ik
van
het
gemeentebegrooting
Dr. Heynsius, wel
uis, maar niet
zal,
een
een
op voorstel
post voor
voor groen
temarkt of abattoir bevatten, en dus ook niet
een, waarbij gesproken wordt van rente tijdens
den bouw, te ontvangen of te kwijten uit bui
tengewone ontvangsten.
dezer- zaak onthouden en is zeer blijde, dat hij danr
over zijne slem niet behoeft uit te brengen, want al
beaamt hij bovengenoemde bezwaren legen de overeen
komst volkomen, toch is hij niet gi'heel zonder zore;
voor de toekomst, indien de Baad zi.in steun ann de R. H. l7.
o n t hond t. De mogelijkheid toch dat de zaak in vreemde
h. and? komt, is voor Rotterdam, dunkt raij. niet zondbr
elang uit den aard der z-iak meer meebrengt den blo^i
De voorbeelden door den heer van hierop der stad hunner inwoning, die t:-,eh reeds Rotterdams
bijgebracht tot staving van zijn gevoelen, dat grootste concurrente is, dan mist dien van Rotterdam
f- '
l f-1 1 ' C*L i. t 1 iïl
noch uedep. btaten noea de Kaad
dieren. Grenst, ik vraag 'net ieder af, zulk eene kin
derachtige hnndeling niet aan het bespottelijke, evenals
die door de bonivpolitie in 't leven geroepfu
nithangteekfDS drk-hoekjr-s welke mecstiil bij hcrstellingea
aan gemeente- of rijksgebouwen ontbrt-ken, terwijl een
particniicr bij ontstentenis van xnlk een dinj: le er is
zijn huis een nieuw glas moet worden ingezet, eenige
guldens boete beloopt?
Dat het reglement op de bouwpolitic dringend her
ziening vordert bleek reeds bij menige gelegenheid en
de bepalingen daarin ivorden dun eens vesatoir, lian in
't seheel niet nageleefd. De ongelukkige man, die jl.
ooit aan het ook dóór ons bestreden begin- met de tegenwerping, dat de nieuwe
sel (?te leenen voor rente ) hiln goedkeu
ring zouden schenken, waren krachtig genoeg
om B. en W. althans voorloopig van een proef
neming te doen afzien.
11' 'l T --"- --'' k.-LJ . - L., i_r .
te bevorderen. En als men dit gevaar ivil wegreden eeren %aterdag vns den "evel van het- stadhuis viel had ziin
Of
ten
B.
verkregen oudervinding.
Die kouklusie werd met alg-emeene stemmen,
alleen door den heer Heineken tot op zekere
'aoogte bestreden, aangenomen.
Wij begrijpen, dat de Kaad'curatoren liet aan
blijven niet onmogelijk wilde maken, nu zij
verklaarden -liet volgend jaar hun voordeel te
zullen doen met de verkregen ondervinding m.
a. w. beterschap beloofden.
Ware deze beteekenis niet aan de konklasle
te hechten dan zou de Kaad van Amsterdam
het dankbaarste lichaam sijn dat op de wereld
het licht geniet, en curatoren zelf zeker verle
gen zija met deze dankbetuiging.
Immers het blijft een on weersproken, feit, dat
bij die examens: (zie ons Nr. van 12 Sept.) een
der leerlingen werd bevorderd naar een
hooger studiejaar, met lof, terwijl de leeraren
zijne vorderingen onvoldoende verklaarden in
Gri ksch, Latijn, "Wiskunde, Nederlandsen,
Buitsch, Engelsch en Geschiedenis; een andere
en W. nu later rechfc zullen zoeken,
hut. finanWeel beleid: te zien
spncHooeï.men afwachten, fcjet onmojïelyk
dat de woorden van den. heer van Niei-op hun
den lust. daartoe een weinig hebben ontnomen.
Over de discussie na.ar aanleiding deser zaak
gevoerd, zullen wij niet uitweiden. Alleen
moet ons een opmerking over des heeren
Joosten'a uitval van het hart. Deze heer, die
j meestal een wijs stilzwijgen bewaart, is in den
laatsten tijd door een gemelijkheid aange
grepen, die hem tot het uiten van bittere
woorden verleidt. Bij een vorige gelegenheid
moesten :de dag- CTÏweekbladen het ontgelden
die de stoutmoedigheid of stoutigheid liadden
aats merkingen, op de deugde] ijkheid der
besluinaii hei oorspronkelijk contract van de geineen te mct de
&. H. V. gebonden ijn, d;m zou ik daarop willea
antwoorden: l o. dat de ontwerper van dat contract de
man i\ in wiens goede trouw "Rotterdam zich zoo
schromelijk bedrogen gezien lice''t, en 2o. dat. met in
achtuerahig van de letter zelf? van liet beste contract,
tal van maatregelen mogelijk zijn, «elke den bloei van
llctteïiLiffl iils haven- en door voorsta d b el emmer en
.kunnen en d ieri tengevolge a»n Ani werpen ten goede
zoude komen. Over di vee ten invloed van scherpe con
currenten op de handel »büw eg In g van Rotterdam denk
ik waa lijk ni.t licht; als leek KOU ik althans ^een
Tijgers immers i d00fl ^ danken aan den gebrekkigen steiger goed
gekeurd door dn houwpolitis. Aaa ds !mit»vï.ïde
vau den steiger v, as eene vciligheiiklat aangebracht,
doch aan du korte zijde had mc-n zulks ver/.uimdttj does.
De maii stortte daardoor upar bineclen en vid
vrsesseliik verminkt voor mijn voeten at er. Enkele uren
daarna was hij reu iijk,- en een paar tneuschehvrienden
roepen nu de a'gemeene liefdadigheid in voor weduwe
en 3 kinderen. Ongetwijfeld zal de Burgemeesti;}-, die
't ongeval voor zijn ranm staande Mg, wel dermate
met medelijden vervuld worden dat hij aan den R -ad
een voorstel doet, om aau die v.-eduwe, eene jaarlijIfBche
tegc.moctkomfng uittekeeren. Haar man toch verloor het'
oogenblik aarzelen al 't mogelijke te doen om dit te \ kmi aan het Gemeente gebouw, en door de
^ebrekkigvoorkomen. uoeh hoe t zij, ik benijd onzen vroeden' - - - ? -
vaderen in elk gevnl het voorrecht niet van in deze
vaor Rotte.rclams toekomst
sillieht hoogst gewichtige
Kaak eene beslissing te moeten nemen.
De herstemming voor een raadslid tnsschen de heeren
Kliitgeu en Voorhoeve he.eft in de drie kïesvereenigingen,
wier candidaat schipbreuk leed, aanleiding gegeven tot
merkwaardige besluiten. Kotl.Krrla.in, heeft met gesloten
-?waaraan zij wellicht zelve heeft begrepen
, -. i T> i ii -? u^u: en, \vutii dü,i[ v\k:iiii;iiL ACI.VC 11150 u ui-iiiujuu
ten van den vroeden Kaad te maken, zij wei- wd te doen al 3chijnt ook dcze geheimzinnigheid moei
den mopperaars1 geheeten. Thans(was zyn, lijk vereen;gbaa, m^ het doel
leerling van datzelfde studiejaar, wiens yorde- zaj ;kervymneri.
ringen in Wiskunde onvoldoende en in Grieksch j
en Duitseh dubieus wareo, wer-d niet bevor
derd. Een tweede ging over, niettegenstaande
zijne vorderingen onvoldoende waren in Latijn,
Wiskunde, Fransen, Duitseh, Aardrijkskunde
en Nat. historie, dubieus in Grieksch, een derde,
heid vau een door gemeente ambtenaren goedgekenrden
steiger.
Bij de onlangs uitgetrokken tra,k tem en tsverhoo gingen.
zal eeue vermeerdering met een gering cijfer, toch niefc
te awinT drukkend worden voor den Hoofd el ij ken omslag.
't Doet me waarlijk leed dezen brief te moeten be
korten, omdat de Redactie mij verzocht dien iu plaats
van des Vrijdags morgens, heden morgen te zenden.
'k Kan dus over de tereg t zitting van De Joagh wei
nig zoggen. Bak el meen ik te mogen beloven om in
een volgenden brief daarop nader terug te komen. Het
in de gevangenis voorgevallene, 't welk me zooeven door
de meed er en de zuster van den beschuldigde werd be
vestigd, en het geheimzinnige briefje, geschreven en aan
de moeder van De Jong gezonden, dooi bet dienstmeisje,
. .,.., , , .. . ,. - , ,, .-,.., i ... i , ? i .dat bij den het r L'bbens iu der tiid naar den i
ongesmoeilijk te zeggen waar >B eindigen zal. Daar- kelyk deze ^ uitlegging van de stemming dezer ver^m-; hecr ^o&zTto informeerde, en op melker ontdokking
een prijs van ?500.?is gesteld, hi-bbeu er dsJongh
toe geleid om te verklaren, dat hij de moordenaar niet
is, en ofschoon 't zijn voornemen was om ter terecht
zitting a-lles toetestemmen wat in de acte van
beschultocrn ontstoken over den heer Wafelbakker en
het tweedui endtal adressanten, gewaagde hij
van een
de taal
e-11 er kiesvcreeniging,
besloten geen candidaat te stellen.
De wenk is duidelijk: haren 22 aaahangers wordt
veradres aan de raadsleden en noemde ! zocht op den heer Voorhoeve te stemmen, al wil zij ook
daarin voorkomende onbeschoft.''! niet als liberale" kicsverecniging daartoe openlijk
aanWanueer de heer Joosten zoo doorgaat is het j sporen Een lid van Algemeen Belang heeft
nitdrnkmoeilijk te zeggen waar hij eindigen zal. Daar- kelijk deze uitlegging van de stemming dezer
verceniom hopen wij. ook met het oog op het presti- ging gewraakt, toeu aan S blanco-briefjes tegen 3 stemmen
*- T 'V. 13LT-. iM '? 11 , ' ^ "? . l'f'l . . l irj l IE l
ge van den Kaad, dat hij weldra zijn kalmte
Rotterdam, 22 December.
Het Kerstfeest is oorzaak, namelijk net vïoeger dan
... . i i .- 11 111 AT j.i.Efc jicisMEu^i, ia i>ui ieia s., auitjijn nei. vioeeer uan
niettegenstaande hr| onvoldoende_ had voor JNe- gewotmKjk TCr3cnïjneS van dit blad dat de lezers van
derlandsch, Duitsch, Gesehiedems, Aardryks- . de sterdammer verstofen zullen bliJTen TBR de
mekunde, Nat. historie en ubims, voor tmekseh, j dedeeling der besluiten, welke onze raad morgen m zijne
LaÜjn en Wiskunde. In 50 gevallen van twee , itting aemeia zal. Raadpleegt men de agenda, dan
klassen werd 34 maal anders beslist dan exa- schijnen zij daarbij niet veel te zullen verliezen, hoewel
mïuatoren zouden gedaan hebben ... ena. enz." verrassingen, gelijk bekeud, hierbij geenszins zijn
uitgaMen zal toestemmen, met die feiten voor oogen sloten. Het voorstel van. B. en "W., om met de
InterLQ zijn. tegenwoordig beroep niet verleerd
hebben.
Nu begon er een moeielijke leertijd voor
hem. 's Morgens vroeg, reeds om zes uur,
oefende hij 2ich op een eenzaam pad in den
dierentuin, omdat men hem thuis uitlachte,
in het overlnid epi'eken, Halfacht moest hij
in den boekwinkel zijn, de middaguren wijdde
hij aan het schrijven van rollen, of hij was
bij Kaiser.; van twee tot acht weer aan zijn
werk, en van acht uur af tot laat in den
nacht studeerde hij. Zoo ging het alle dagen,.
zonder dat iemand in staat wa% er eenige ver
andering in te brengen.
Eén bewijs dat hij zijn moeielijke taak ern
stig opvatte ia wel,, dat hij van zijn loden tot
zijn 20ste jaar geen droppel bier of wijn dronk,
en geen enkele sigaar rookte, alleen om zija
geluid te sparen.; een voorbeeld dat menig
jong beginnend tooneelsneler tot navolging aan
te Develen is?die er juist zijn grootste roem
in zoekt,, zich hieraan te buiten te gaan. Kaiaer
leidde een voorbeeldig, leven, Possart. wilde hem
ook hierin, navolgen. Hij had evenwel niet al
leen in. zijn kunsfe vorderingen gemaakt, maar
hij. had, tevena door zijn vlij.t~zoQ.de
tevreden?heid van. zijn chef gewonnen,, dat deze hem,
binnen het jaar van leerling tot. bediende
bavorderde. De militaire dienstplicht dien hij m Ber
lijn vervullen moest, gaf een. ?eranderingvoor zijn
werk, maar dit deed hij niet zoo met. zijn
ge^heele. hart,., want nu kon. de konmHjjke
pruisrsische Franz Moor, voor zo.over hij niet in
Mars dienst waa, zich meer aan, de- Muzen
wijden..De lessen met Kaiser TOerdea nu,
vercaeeKderdr aan zijn vorming» meer tijd besteed,.
terwijl op . het liefhebberij, taoaeel: Urania;"
-zijn; grootste ideaal. verwezentEjkt werd. Zijn.
vader, stond hem, toe daar op te treden, doch
slechts/ onder dea naam vaa Ernst," want
bJÊj vreesde,,, dat zijn. zoon aXstooaeelspelerden
goeden, naam van Possart, oneer aan zou doen-,
een vrees die,, zoo als toen. de vorderingen van.
onsen held' nog waren, niet geheel onge
grond was.
Kaiser, die niet op zijn geweten wilde hebben*
dat hij de toekomst van het jonga mensen
verwaarloosd had, drong er op aan, dat hij,
toen zijn diensttijd verstreken was, zijn vroeger
.beroep weer op zou nemen, en zijn ouders, die
den hartstocht van hun zoon voor het tooneel
niet voor ernst aanzagen, dachten niet anders
of bij zou hun hoop niet beschamen, en zich
nu onverdeeld op den boekhandel toeleggen,
Doeh nu toonde Possart, dat hij ver boven
de alledaagschheid van gewone
menschenkindeïen stond. Hoewel hij in het begin van ziju
tooneelloopbaan weinig succes had, maar zichzelf
bewust zijnde dat hij. eindelijk zijn doel bereiken
zou, verbrak hij de banden, die hem knelden
en, deed wat reeds vroeger zijn plan was ge
weest, hij. liet ouders, boekhandel en meester
in den steek, en sloot in stilte een engagement
in Breslau. Evenals Cortez had hij aijne sche
pen aehter zich verbrand, hij kon niet terug
en moest dus overwinnen.
Met welke- moeielijkheden had hij echter niet
te kampen, l D& grootste moeielïjkheid vóór-zijn
toonealloópbaan was.... hij zelf. Zijn uiterlijk
was- de grootste hinderpaal, die hij te bestrijden
had, geen directeur die hem zag, wilde hem
oaar zijn uiterlijk téoordeelen, engageeren.
Men hieklhemnu eens eer voor een
commiesvoyageur dan voor een acteur ;op_ zijn 21sten jaar
groeide hij evenwel nog een weinig, maar zijn
gelaat was door de aon verbrand en bezaaid
met zomersproetea, daarbij had hij vuurrood
haar, eigenaardigheden die naderhand wel ver
dwenen,' maar die voor den jongen,
beginaenden act&u» niet gunstig waren.
De> theateragent Heinrich was de eerste, die
talent In. hem aag, en zeide eens- tot hem:
Beste jongen, met joa moet men
achterstevorenbeginnen. Ik zal j,e een directeur voor twee
maanden, aansmeren"; eerst ala men-je. ziet spe
len, dan gaat. het goed; zonder dat, neemt
niemand, je."
En zoo kwam. hij, op een mooiea dag bij den'
directeur Van het Breslauer theater.
'.?"Wie is u?" vroeg de directeur.
Ik ben, Possart."
Goeie hemel," riep de directeur; nist omdat
hij zoo met hem ingenomen was, maar hij zag:
die Possart,'" reeds op zija gezicht. Ik zal
je zoodra het mij mogelijk is bericht zenden.
Adieu."
Teertien dagen lang wachtte Poasart te ver
geefs op antwoord, cloch nu kwam er uitkomst,
voor hem. De eerste acteur van het Breslauer
theater had evenals onzen held gedaan, hij
was er van door gegaan". Na was Holland in
last.
Een feestvoorstelling van Prinz vort Hom
burg moest plaats hebben, en hij zou Siegfried
Morner spelen; er bleef niets anders over,
Possart moest de rol opnemen. Het gelukte hem
uitstekend, en hiermee was zija loopbaan be
gonnen. Daarna speelde hij Silberkalb in de
KarIssch uier", toen Fortinbras in Hamlet.
In. een der bedrijven hoorde hij den directeur,
die tusschen de coulissen stond, den regisseur
toeroepen: Meyer, Meyer."
Mijnheer ?" Heb je dat gezien ?" "Wat, mijn
heer?" Possart.!... de man had een konink
lijke houding en een vorstelijk uiterlijk, hij
moet voor goed bij ons blijven, ik engageer
hem."
Zoo werd hij nu geëngageerd, en aan werk.
geen gebrek. Het treurspel: wder Kahob" van'
Rudolf Grottschall werd voor de eerste maal
opgevoerd en Possart speelde: Matali. In een
van de meest aangrijpende scènes, waar Matali,
door gewetenswroeging gefolterd, zich zelf
doorsteekt, ontstond er op de gallerij een woest
rumoer, waardoor aller blikken naar boven
gewend werden. Wat hiertoe aanleiding ga/f
werd spoedig opgehelderd.
Niet lang geleden was onder zeer geheim
zinnige omstandigheden, de slijper Anger ver
moord geworden en de moordenaar, die in de
schouwburg- waSj werd door de natuurlijkheid
en waarheid van het spel van Matali zóó ge
troffen, dat hij,, naar den aa'nwezendsn
politiedienaar ging, en zich aan de handen van het
gerecht overgaf.
op den ht'er Klütgen volgens de statuten de beteekenis'
gehecht moest worden, dat de meerderheid der aanwe
zige leden zich van het aanbevelen van een candidaat
wenschtteonthoaden.DathijinnftamderSblanco-stemmerB i 3-?- ,?i i.?i , 14., IM 3 i
i T. n. T 4. 1-1 i.i - i. 11 i ^ j i ],.??] «'ging slaat, toen zou het ter eltder ure voor dim dag
sprak, aceit dat lid echter niet verklaard. Ordfi, als altiid n a-* i ? f i j - - i ,
1 ' T , ' -. J i komen van dit briejje nog wd eene veracdenits in het
',ajji,!i'.]* f^üivl- \TQ-n l ^ O ^ ^^v
oordeel van het Hof, of geheal nieuwe ic-structie der
zaak kunnen ten gevolge hehben. Hoe 't zij, 'kweet
niet wat straks in 'ÊHolletje", 't geen voor rijtuigen.
verkeer is afgesloten, zal voorvallen. In mijn volgenden
koop ik m?er te weten eii zal de v^aag mot
veeWaar hlijveii de gt-tuigen Kwger& en Kapitein
deftig, heeft hoogst ernstig ovei' het geval gedeatteer; van
di ICi aanwezige leclcn brachten 11 hutme stem op clgii
heer KlütgeE nit, terwijl 4. in blanco stemden en n op den
heer Voorhoeve werd uitgebracht, hoewel door niemand
diens candidatimr verdedigd was. De heer Klütgen was
vroeger in- Burgerplicht bestreden, ? zoo werd de keuze
gemotiveerd, wegens" handelingen, waaromtrent wel
is waar nnoit voldoende opheldering is gegeven; Bur
gerplicht is echter liberaal en heeft den heer Klutsen
thans zonder oppositie candidaat gesteld, ergo .... en
wat er verder volgt, kan de lezer zelf invullen. De
brief
ven:
Sluijs Lehr, die iiet wuiven zag van den man bij den
dierentuin ?
Den Haag, J, A. DE BIS.GH.
23 Nov. 1880.
Nog n jaar bleef Possart aan het Breslauer
theater verbonden, en na een kort engagement
in Bern, waar hij van alles moest spelen,
ging hij in Gorners plaats naar den Stads
schouwburg te Hamburg.
Spoedig was liij hier da lieveling van het
publiek, lüj werd als 'fc ware op de handen
gedragen. Onder alle herinneringen van toe
juichingen, kransen, bouquetten en brieven is
voor Possart ne vooral onvergetelijk en deze
eene weegt tegen alle andere op. hoe groot haar
aantal ook zijn inogfl. Posaart speelde Naar
cis, en dien avond zat er een oud, grijs
heertje in het parket, die nimmer in dien schouw
burg kwam. Het was Heinrich Marr, de
veteraan van de duitsche tooneelepee}kunst,
de beste van de goede oude school, en even
als Laube, de scherpzinnigste opmerker en be
oordeelaar der dramatische kunst. In een der
entre-actes kwam de oude heer op het tooneel
en Het zich aan den jongen kunstenaar voor
stellen. Marr was geen artist die kwistig met
zijn lof voor anderen was, hy haatte zelfs met
doodelijke haat de banale complimentjes, die
in kunstenaarakringen gangbare munt zijn.
Juist daarom had de goed- of afkeuring uit
zijn mond een geheel andere beteekenis en
werd door ware artisten op hoogen prijs
gesteld. Deze uit&tekende beoordeelaar was
de- eerste die Possart een roemrijke toekomst
voorspelde. Een nieuwe schrede in die roem
rijke toekomst zou hij weldra doen. Hem werd
aangeboden om aan het Muncher hoftheater
als gast op te treden, en Possart nam dit aan.
Als bewijs met welke vooroordeelen gijn
uiterlijk nog altijd te kampeiïhad, vinde het
volgende feit betrekkelijk zijn komst te
Mnnchen hiei' n- plaats. Hoe groot zijn succes in
de kunst in Hamburg waa geweest) met zijn
klinkend succes" was het nog1 altijd even
armzalig gesteld als in Brealau, want, van
Cassel af, kwam hij zonder een pfenning" in
zija zak om zijn honger te stillen iüde
Beiersche residentie aan. Het eerst, wat hij deed,
was natuurlijk naar het theaterbureau te gaan.
geopend en Z, E.
Ja wel, mijnheer."
De oude Kern, die hem bij den Intendanzrath"
moest aandienen, vroeg: Is u mijnheer Pos
sart?" De' deur wordt J " ""
verschijnt.
U.... u is Poasart?"
Groote pauze, dan zeer verwonderd": Kom
binnen, kom binnen. TJ zult morgen Franz in
de Roovers spelen, welke rol kiest u voor uw
tweede optreden?" Mijnheer," viel Possart
hem in de rede, n woord voor alle. tl ver
wachtte zeker een rijzige figuur, met zwarte
krullende lokken, een interessante kop met
een adelaarsneus, een zware rok en glac
handschoenen aan, enz., vergeef mij,... ifc ben
eonder een pfenning" hier aangekomen, heb
sinds Cassel niets gegeten, al mijn costuura staat
in Hamburg in de lommert, ik ben ben ge
heel alleen. Laat mij nu eerst Franz Moor
spelen. Heb ik succes, dan kunt .u zelf de
andere rol kiezen; is dit niet het geval, dan
ben ik te trotsch om hier aog meer te spelen,
cn dan vertrek ik."
Goed," antwoordde de Intendanzrath".
Het optreden van den aldaar onbekenden
Franz Moor maakte sensatie;
Na de. tweede rol, Narciss, waren publiek
en kritiek eenstemmig van oordeel dat dit ein
delijk een tooneelspeler was, die men in waar
heid een kunstenaar bij Gods genade kon noe
men. Na deze rol liet, de intendanzrathde 200
hoog gevierden kunstenaar bij zich komen,
Possart," zei hij tot hem, ik zou met u
in December voor eenjaar contract aangaan..,
als je in d;ea smaak vaa het publiek mocht
vallen/'
Het spijt mij dat ik niet myn woord kan
houden."
En waarom niet?"
Een tooneelspeler als u, neen, die mag ik niet
voor twee duizend gulden engageeren : en ik ver
scheur hiermee het contract (hij voegde d'e daad
bij het woord). Maar ik bied je 3000 gulden,
een dubbel speelhonerarium en geef je voor
iedere gastrol 4 Louis d'or. Hier heb je
voor