Historisch Archief 1877-1940
NEDERLAND.
No.185.
worde afgeschaft of veranderd - e» dat, *oo dit voor
elke wet geldt, zulk» in nog meerdere male ,bjj de
_ jn een of meer rreemdc tulen niet ontberenfc
._ spoorwegcondncteurs en andere beambten wordt
üe kennis gevorderd; de lettorzetler ondervindt
daQrondwot van toepassing is.
Haar dadrom eene
kluine minderheid de macht
' gevaarlijk, juist waar het verandering «an do Grondwet
waarom aan het kind van on- of minvermogenden do geldt.
antwikkeung in die richting ontsegd, hem daartoe
het onontbeerlijke onderwijs onthouden, tonrijl het
zelf» geen oogoublik aarzelt, o»
?betrekkelijke, nuar de hoogst aanzienlijke
taeerdur?heid deewege beslissen. Het is juist om dtn i»;
?vloed, welken de Kroon, de Eerste ga Tweede Kanjar
?op de volkskeuze zullen uitoefe%en, dat t>if dit
?wetsontwerp is voorgesteld om eone groote1 me
?derheid tot de aanneming van veranderingen in do
?Grondwet to vorderen."
Duidelijk is dit zeker niet.
Om te bewijzen, dat het nuttig on noodig was te
openbaar gezag
kcutoloos het vakonderwijs verkrijgbaar te stelles voor
?Qn broeder, die niet door handel of bedrijf maar door
een ambtcht ia zfrie dagflijksche behoeften wil trachten
«a voorzien? Waarlijk, bet bestaan der behoefte kan
niet geloochend worden, maar zelfs al wilde men dit,
«sa nog beletten én de letter én de geest der nieuwe
endenrijswet, dat gemeentebesturen zich achter dit
luttele argument zouden kunnen verschuilen, en dat
het groote volksbelang, bevordering van d*
intellectueele ontwikkeling der kinderen uit alle klassen der
?tttachappij. moedwillig zou worden miskend en
verW»arloo8d. Sterk door do wet van 1678, twijfelen wfl
<an ook geen oogenblik. of de eindbeslissing di-r
rageering zal-luiden ten gunste van hen. die het lager
«denrijs in zijn geheelen omvang wenschen toegan
kelijk t« zien voor alle kinderen des volk*.
Botterdam, 4 Jan. 1SS1. J. A. VAX GO.9E.
Hogendorp. misschien, met bot oog op den tijd
waarin hij leefde, de meest vryzinnige staatsman,
dien Nederland ooit bezaten hooft, zag dit gevaar in.
?Ab»o andere tienen omstandigheden veranderingen
en nieuwe instellingen kunnen vereisrtion" schrijft
Schets U ?zoo zal ton allen tijde door
erklaard worden, .dat zoodanig
Het is mogelijk. - maar waarschijnlijk acht ik het
vooralsnog niet.
Elke partij, rnnge iy thans minderheid zijn, verlangt
meerderheid te worden - Ja behoort overtuigd to
/.jjn, dat hare boginaelen eeua zullon zegevieren.
Maar zmi /-ü-lan slmn» die bMlUwtide minderhuiils
theorie willen vurdedigen, dio aamlruist tonen het j
moest worden bekrachtigd en om to ontzenuwen het
daartegen geopperde bezwaar, dat dus eene minder- \te
nu in zijne
?eene wet mogen
?geval voorhanden i»."
"uT^^bmy^id e^nT exorbitante mach, j ««ndwet, zelf, in hare
werd geschonken, wordt gcweztu:
lo. Op het overwegend belang van ecnu
Orondwutsvcrandcrmg.
Alsof niet daarom juist, hoe gewichtiger de zaak zo,
raeli's fouten heeft good to maken. Do sympathie voor
de boeren, dio, na alle nliddelon tot heratel >iitg.«put
to hebben, eindelijk aan do vrijhoidaUofde- hunner va
deren herinneren i>n voor do traditionoele koppigheid
doen vroozon, i» algemeen in Europa.
Doch het is niot to «lonken dat oon bloedigu strijd
/.il voorkomen worden; de ongulnuhe regime..ion na
deren, on mon m»g oen worsteling verwaebto:i, waarbi
i i .«i J bot hollaiuUcho element van 7.uid-AJWka fc-gun
Enre.-hts- en Mllijkheida-gevwl van 'l.\S«'ll'olc nst.'M KüUllJ ai,ul,KVmt om du? wtl,k u, koelen, dx/.v.v^ol
juun Ung in stilto is aangegroeid. Wel hooft sir
Colloy, het htH.fd der troepen, di» tegen du Transvaal
strijden zulli-n, een voor de booron rurmchounend adres
tot zflno soldaten gericht, doch al» hot 2«<iM
e-anmtal getrokken i», en do eer van da vla* mout
Rabandhaafd worden, zwijgen weldra alle redelijke over
leggingen.
dio strak*, wanneer zij mwrderh^id gowiirdcn i
*M' «
richting
verbetering der
onmogoljjk wilde
A. F. K. Hartogh.
de meerderheid ook te meer rocbt heeft haar wil ge- gtonj du|J ^hut ïooruit8treven of do veranderlijkheid'
eerbiedigd te zien, eone meerderheid - dio, dient jur noonielijke tot dio der zuidelijke broedere in
verhet nog eens herhaald?-bestaan zMnit de Begoering. l houding al* 2iï tnt 3|4! De N"dorL wei«owr_li. aUnd
de meerderheid dor bvido on(
nieuwe Kamers.
2o. Op den invloed, wolkci
en Tweede Kamer op de volMtouzo zullen uitiwfonon. l nTan' llo K,)ujj
Wat betreft do Kroon, is zoodanige verklaring door l nȟo kenmerkte". Do g .ede trouw van don Belg tot
brokjes,
?doorgaan eener
?ken ?
Grondwetsherziening.
n.
Mon zal. .zich herinnoren. dat wij aan het slot van
ket eerste' artikel de vraag 'hebben gesteld, in hoe
verre terecht kita een verandering in onze Grondwet
H» velo lüoeielijkhedcn verbonden zijn, tont ijl. wij bij brengen.
de ontkennende beantwoording dier vraag ons voor- Trouwens
stelden na to gaan, hoo dit onderwerp «e regelen
zou zijn.
Siemand zal voor ons vaderland van oordeel zgn,
dat men lichtvaardig do wetten eene verandering doet
endergaan. Het tegendwl is waar.
Zelfs wanneer algemeen erkend wordt, dat eene
bs?taaade wet in strijd is met het volksbewustzijn, in
«trijd met de behoeften des lands, dan nog kan het
jaren en jaren duren, vóórdat de gewenschte verbete
ringen wordon aangebracht.
Getuige, om slechts odn paar voorbeelden to noe
men, de nieuwe wot op de rechterlijke organisatie, bjj
art. 5 lier additioneel* artikelen van de Grondwet voor
bet jaar 1819 besteld en nog niet afgeleverd: getuige
de lange levensduur van den O'Je K<">', «««is ton
ioode gedoemd, ma»r waarvan zelf» het zieltogen
misschien nog geraimen tijd kan aanhouden: getuige
het Hooger Onderwijs, dat in «rijd met de Grondwet
.inde 1815 door een Kou. besluit bebeewcht, eerst m
16-ti bij do wet geregeld wi-rd.
'' Eu .nn behoeft men .111 geenszins alleen te wrjton
aan inertie, die ons Nederlanders verzeker eigen, w,
.f aan conservatisme, waarvan bij ons .zelf. de meest
radicalen zich gelukkig niet geheel kunnen ontdoen, ook
«iet uisluitend aan den p.,liti»ken strijd der partijen, d..
fa,'ons Parlement zonder ophouden gewoed en steed*
'-. .onder dennitieven uitslag reeds onuaggelijko b.lcu
' TM't B'jblad der Staatscourant gevuld kceft.
' Voorzekerhebbeüd.-ze oorzaken medegewerkt totdat
,ve rentaal, hetgeen wij niot minder verschuldigd
riodieke aftreding van de helft der
de herhaalde wisseling
En al verlangt bü daarna bijzondere formaliteiten,
hH eischt niet, cvenaU de Staatsregeling van 1798,
dat gedurende een bepaald tijdsverloop ?seenerloi
verandering in de staatsregeling" gemaakt mag wor
den 2) noch dat een meerderheid van twee derde dor
presente leden van de in dubbelen getale samengestelde
vergadering van de Statcu-Goneraal de voorgestelde
verandering bckrachtigo, zooals do Grondwet van
1814 voorschreef 3), maar hij begreep, dat der meer
derheid het recht toekwam, ? zij het ook na aan
vele formaliteiten voldaan to b.-l>U.-n- me* '!<"" ~~"
minderheid bi-lwenchi te worden.
D,> Grondwet van 1813' bracht hot v?n 2'3 np »,~ i Jen
Wellicht", vermoedde Thorbccke, A»nt. D. II ?<»!?,,,.,,?,
^art. 230, duchtte mon in 1S15 het vooruitstroven of
?veranderlijkheid ouzi
Do Grondwetshorzi'
derheid die exorbitante macht toekennen. Nu w ?*-«"- | ^^ dB, boido Kamers
del(jke Broeders" geon broeders meer waren, had de l dug )ne( g(Jett mog(.iiji(heid invlood op do nieuwe
billijkheid ten minste gevorderd 3J4 weder op 213 te j ïerkiezmgen door baar denkbaar is.
maken?
1) Art. GS.
2) Art. 304.
3) Art. 144.
4) Volgens Jen Grondwetgever van 1814 on 1816
InniiJ<U»lü beeft Engeland in 7.(jn eigen land oen
gi-dnrhtrn vijand to bekampen, die stoeds ilrii-ulcr liet
hoofd opsteekt. Elkni dag blijkt het duidelijker dat
do leren gnrood staan don opstand to doen aanvan
gen, zoolang in stilte voorbereid. Voortdurend ver
trokken troepen naar hot bedreigde terrein en niet
alleon in Ierland zelf. ook elders vertrouwt men den
Men verdenkt de Feiiian» van te
van plannen om de britscho oorlogschopen to
verde angstige kleingeestigheid.
Maar, wat allos afdoet, zelf» 'iudlun zoodanige in>
1 Kroon en Kamers
-er ZmdeUjke Broeders." 4) mrt~ alïöön " datXel de Eerst* Kamer, doch niot do 11, hl. 48». j 'ccmte zitlin|, nog m8ta Uekond, doch do Bogoerlng
;icninS van 1MO bleef d*r min- j ^^ stat,? kQlme? w?rdon ontbonden, maar JJ *^^ ^ ^ ? tat KeowtanO-h z»l voorstellen de habe^-corpusacto voor een t0d.ang
_._.,...-..i,.?m K? ,lo ?Zul- l ... bojdo Kamt,? dan outbonden zjjn ?| ataatgh(.,tnhr, M. 212.
0) H. J. Dyckmoeator, Gn>ndwetsver«ndcring 1871,
hl. 78.
10) Van do Staten-Generaal 18ÏB hl. 233. Te
rochl8praak dour ?iadel van de
jury to schorsen on hetMragen van wapenen to ver
bieden. Hot pruMsl'arneUwurdlbohanduld.doehatn
rarnell /.elf, geluk aan eouige andere leider» der
-;.. - ?
mrtij is t(K,gest«an de opening van
'
.ndkon worden, | deze schrijver geen onvoorwaardelijk toSenstander van --? ' j J&nullri to Londen;,tj to wonen,
1 ltbci!lnf'el.nij'Ji<li*'>f'Kamcrfli)ffc'rffm.yrff zitting dor I»" f
het
medo in I84o"der vertegenwoordiging bij stukjes en moqal dB4r?m 'der miudorhoid in dezo do rol, dio |^w^gjJ'*4CI1,U'WaIimvêr"'lBtor vindt bij"'t ten minsto
met loven en bieden cenigo meerdere ' J(_r moorijcri,0i,i toekomt, worden geaevcn?
Onder deze omstandigheden heeft Engeland weinig
rechten worden afgestaan, i, dit niet te verwonderen.
Meer bevreomJing verwekt hot, dat de Sogenmanncn ' R,
««wielden, het onrecht der meeMerhcM aangeüaan,
te bestendigen, en slecht» de verhouding van 314 op
4,'3 wilden terugbrengen: meer bevreemdend, omdat
Thorbecke' toch zoo treffend schreef: ?Kan mon hot
verandering uiet nl te moeielijk
maC l U O JVmilUT» Tiiwaiin vi in»-.'. ,... ? , ^-j - UIUIL'! W.w ut«.n»- ? --o ?" j . . *»
iot kwaad, zonderoehter dit nader te «datmccren. Bij cn oor voor dc griokscbo kwcatio. Het bereuii
De grondwetgever vordert eene bijkans
alge..?,.? overtuiging. Z« zal hot te dikwerf eerst zijn,
wanneer het rechte tijdstip tot invoering der
meu'wigheid reeds voorbij is. In gewone omstandigheden.
"cn daarop zijn de voprges-vhrevi-n vormen tot
her"?ziening berekend, zal het oude, hoe nader aan
stor"ven, des te hardnekkiger wocrauiid hiu.Un."
Maar waarom d.n n-S verlangd,'dat minstens'2,3
van elke nieu-v gekozct. Kamer de Gri.nd-wetswriin.lo
Men vergcte daarbij niet. dat hoo
rins .jjiu-ilkearde?
wel onder dc tegi
d«S do meer
?egatie
aan de pei
om de twee jaren, aan
tan,
andtring en vcrbetennb',
den grooten, ongekendcn
30 jaren genoten.
den zwakken aandrang tot
verW V» «?»!<»?-? ? - - r- - l Ol
derheid niet meer behoeft te zij» 3,4, maar rwd.»
voldoende i,, uu «een dul.be.le kumers rneor worden
veroischt en dus het un«<«l van do loden der mindorhoid
kleiner kan zijn dan onder de Grondwetten van 1814
15 en 40, om do verandering t*gen te houden.
Uit e.,ne, ten vorige jaro verschenen brochure 5
blijkt dit Minister van Hall er zich tegen vertel hooit
om op dnwlanigc wijze dc meerderheid door do min
derheid ,c'4..enovcrhecrichcn en alleon daarom -'"
portefeuille heeft neffgelegd,
In de Tweede Kamer zelve vond dit U. A* j«eu
1847,tand. ?Men kon zich vrij alge.
ot belang dos lands noodzakolljk achtte, welk eon
lornoodloitigste en
niet minder belachelijke toe
de Grondwet, 1880. i
and zou daaruit goborcn wordon! Do
Groudwetserandcring zon volgens onze conatltutioneelo
bepangen verworpen zijn. maar do meerderheid der Ka
mers zon wederom het vooretel daartoe kunnen, en
vertuigd van do n.Mjdzakelijkhoid der verandering,
,elfrf moeten doen.
Ad Innnitum zon dit kunnen wonlen voortgezet, tonzö
lo minderheid eindelijk zwicbtto voor don moreeion
ind. dien de moorderheid zon oufonon. Maar
waartoe dan d:vt uocnluloozo, liingdnrigv, misschien
wul
W.-iariijk, welke tiijzondore bcpalinsen tncn mogf
.doenlijk ? - - - ..
dat /ij /-elf wel do kastanjes Hit h.-t vuur
! moeten halen. Zij »ton.U-n een krediet van 120 milho»
13) Nota van mr. S. v»n Houten, 22 April 1877. | drlt.hm(,n VOIW ?orlosi-tnoboreidsplen toe, cn nu»
11) Bijdrage
12) Korte aauteokoningen op
hl. 276.
mini-ter Comoundouros verklaarde m de Kamer a»
,?, d? vereenigde gezanten, dat do natie oor ot
ve hton ?'.?ne-eii i», dan zich door een sehcidH^em-ht
%l'h"n" " Aa? Turkije beeft Gru-keuland
hebben het ropr recht tv hon.len.
Do Transvaal bracht voor En^-laud nii-t»..lan slecht i
erden
godtirfiido (Ju jongste dayi-n. Terwijl
aid-PachailoorM»fv»t
de oor-1 In Turkije vreesde mon. ,
iddo vervaim-ej. »>« worden; de «ultfti.»"<ii, ^ _
r do .HollandotH" pfchnmen, Utrecht
natuurlp gevolg van
voorspoed, gedurende dé
1848
tegen»!
neen met de bepaling vereen*?," lezen wij i
n het
viwrloopig
.sluiten de
Waarin dit
?ok moge
g6niifl aan voortbrengende kracht »» i' " ? ,rJeril
zeker i. het, dat het zich doet ge- , ^
? ._ __ t __ -!?rr nTt n-Alk .
meerderheid 'van twee derden der leden
wiord. Sommigen echter bownc-rfen. dat
do zegepraal dor
mlnder,t zich bracht of mogelijk maakte."
iïlö
DCdan
0ok,BeSeerinS en de meerderheden der,; ^ ^??^?r m.akte,.,,p do Ilegcerini,
w?f e» . o !.?_? niAmrimo Vft.1
te zic-n slaan U icn
in
bare memorie van
min bestendigd zim. 12); Mr. van Houten drong niot
minder op virandoring aan 131.
Algemeen? tegenstand vindt dn» dozó bepaling ?mij
U «eono verdediging in ons land, uit don laatatcn tijd ti-n
minste, beketul. '
Ziehier dan in onze tegenwoordige Grondwet
ejn lwgin-i-1, ilat ik kortheidshalve de
bealiasondominaorhoidstheorin zou wülen ;noemen, dat allo
Dorbv werd don: .._ ?? , _.. .
er verlaten, Majoor Clarke met 25 man te Potchef- , p(,iitk.kcn strijd in hul-levei
aehiijvvrs afkeuren
dat zeker noch bij 'de
Bej. handen ineen te zic-n s.aan u, ..--? .. , fc T(,? minil,c m u^c- ,.? -.? gebring, n.ich bij de meorderbeid der
teüenwoor- ?jr= .,-* - « «- =:c?- rrM-r,.i :±i rrri-i.:;r?,,tr
binding dor Kamorn, zal zich waarschijnlijk evonmm
m' de nit-uwc Borst? of Tweede Kamer oone
beslish6t behoud van die theorie
Ten minste
boantwooi
*° u* tot^dan zoo noodig, waar het BeUtjrer- ^''^^'vurderonVn twee derdon dor «tem- biDlling Jer Kamorn,
?men bewaard hlflve, wiarmode
hut verslag wel seliijnt to .kunnen. »erecni
Bij do behandeling In do Tweede Kamer
slechts écn lid zich U-gon
do toenmalige Minister
besloton zon
andertog der Grondwet, ^"JjJ"^^'
_?_, -lit vrees dat anders to licht i
worilen V En toch dié vrees heeft
?__ "tw^jirdeu Grondwetgever van 1848 evenzeer
j, diens voorgangers beheertóht. .
M^ to ontkennen valt het, dat vastheid m het
Btaatsorganisma wenschelijk, noodzakelijk U,dat d.
we* voeden, morgen niet plotseling, ondoordacht
jo^r T.» » -^r,^? JK
üng in ongenade bg u gBTalier
menschenl Maar n is ook zoo l
Merr.
Ach niemendal; ik h?b hoofdp^, kind
men «U-h' blijkens
iuigen" 7).
waamp
woordde i
?Hot goldt hier eeno
.Wannee
liet Elfdo Hoofdstuk,
van Justitie
antzaak van overwegend bolang.
?.?? Jr'men do Grondwet wil he«ien on daarin eene
"verandering wenscht to maken, d.n meet niet de
en "cvecht van twee etmalen govangon
n hel Duitscho nijk znllon weldra wesr
nin.lurhui.1' voor
uitspreken.
ICisscb'ien wsrpt men tegen, dat ik imj
illusion maak; dat partijen, dio thans minderheden
in de ïortegtiiwxx.r.llaing vormen, met allo kracht
wakken uit vrees voor de ovcrgriioto meerder
heid der ?J)cvnlkinB, 'lio m'
,et de boeren Bympathlsccrt. Hior on daar opc.il.ar.-D
Joilbert. het
tr.H-vaal«.-ho ? logcrhoofd, heoft
proklamatic nitgevaardi^d, dio van «i»»» W?^
Lnifit. Men wil Engeland alle» tocRtaan behah*
owchappij. Alleen voor onafhwkelikheid
«ch znllen blijven vastklampen, juist ean. deze
bopaling dor Gromiwot, die b« uitzondering der minder
heid rechten geeft boven de meerderheid.
. Dit verhoogt niot
* in de
weinig het prestige der
dien
iiogcn der engclsche natie. Een reeks
irtikeleri Botniijcn in hun voordeel, on
in?oit een roering va» do naH., den raad ' «
ontvangen,
onrecht te huwtollen, dan
voorGladstono hot hoofd Is, nnzi
rondaendt.)
. . . .
Gewichtig niettwa? V.n WlUem misschien?
. Dor» (M# Mkkmdt.)
T. TUI
v*
Voorzichtig hoorl Voorzichtig!
? Dora. .
Kat
peatBlbma
hem, één
Mevr.
(r,ftratnrrlijk.)
Dora-lief, Je hebt ^^^«^^.S
,i« ««ff AAnfl.na. traarom wo je «i5»Hni"
U "B a»y»^|-«" l :
de gniotsto onaangenaamheden
.?-k gehad had. H8 zelf «P?k er
eerst van on 't heftig karakter Tan je pakennende,
bedoun we Lmers Toorzichtigheidshalv. 't
engagegehlto to houden, uit Vrees dat J>ü er zich
mot geweld tegen verzetten «m. -ft d*t mot
anders
Ja n», 't i» «»«?
.
vind het toch al hè»
Dit - . ?
tet men hem inlaat.
? l Jaerr.
Dmt kan onmogelijk, Dora.
komt, z«n «verlor
verfrietig dat zoo'n knappe i»"^.1'1?"^8"?^
«oet worden, dion ik zoo graag m 't openbaart.»
Mevr.
Je hebt gelijk, Dor.,'maar zoo
menschen. .(a»*»
Ato Je p»
We hebben «oheden .
qn nn eenmaal d
er geen middel om her
liever niet kome . . . . ?
Karel
..... Jat behoeven de vrouwen andere niei
'" ' ' jjaar je stak daar toch een brief . ...
? *#
haati er ""
Haken
tolecran. .
or sluiks weg . . . < ?
Mevr. (eeruonderiny i
Eon briof? (Zy' <«»' '" '">">
papier uit.) Och ja, dit meen je!
Karel (het met grüiiendf. 'en half I»id lezende).
Een fricandean - 3 Ned. ponden
'klapstukken (hel voedend nefwerpende.) Een
slagersrekening! Dank je hartelijk!
. ' Itovr. (plagend.)
Nu,.'t kon je belang inboezemen, den prijs Tan een
kalfsborst to weten.
eens zien
Dora.
Neon mama, hij moét juï.t wél kom». (D.»
>
Hmt (bij tirkselttn,
teokt wat achter l
Karel.
,.) Daar steekt wat achter! Daar
Dc verigen, Koetjo.
.tfluMert meer. «-'t i» 't oor, ttnrijl IH.J
«. . ,, t.' *t?~t t* lilnttfrt
«M* ttjne rroiiw
xich Bocialistische woclihgca.
Victor Davo werd «l* K-zant van Most, die zich t.
L mden bevindt, Bova't en lK.«.hul.U«.l van
h.m(,'vorhet »m.'.l.-n van plannen tot vor-tonmcMird.
"TO AUona werden 31 socialisten het verblijf in di.
stad ontzegd.
De n«.»n. ontvingen berichten uit Azië, uil.welke
?ut Kuropatkinc, die Van'een tegenovergestelde zijde.l
rop" Weldra veracht men een **£*£.
slag Omtrent de onderban'dolingen met -O»n» «"' L,
Kufdsha verneemt men, tot de betpr-"?- ?-?
digd zijn cn de chinoescho regecnng i
ton beslissen.
De koninR van ItaliS hwft «jf^?1 '_
Sicilië .'begovcn.
en d» meid beloert.)
tijding '
wÜlonl
w-ar waarom bee» » dat nok uo geketaazranig
be
of Ann^a Stolling met haar
mat haar kadet van
'ieu dag durft komen
D«i (? allewkeUgst. __
TIBUDB TOONBBÏi.
De Torlgen, Karel.
,rtger der belastingen, en dan zno'n
mag toch gtHen worden, dunkt mei
natnnrlflk, maar een
ontKarel (Kmyaam bi»»*nlu>me*de.)
Had Je soms geheim?, An»» Dan g. ik ma»
jadeiyk weer'boen.
KSTT. (ilek Tuntoüt***-)
' Vol.trekt niet. Ik heb geen geheimen; ik «at Dora
wat haken to letren .....
Dora.
P», i« uw wliistpartijtjo morgen nf van daag?
Karel (trantrouictnd.)
Waarom?
Mevr.
Omdat ze er haar ?
Karol («ml Merr. in ie redt
Laat'Don alsjeblief zelf «preken.
, Dora.
Omdat' ik er mijn ?
< Mevr. (haar té hulp
baar pianospel naar inricht. Karal, dat je som
to lastig kon zijn. '
Karel (driftig tn u-anlrouirend.)
Waarom laat je Dora niet uitspreken ? Ben
van 18 jaar kan toch haar woord wel doen .
ik gn van avond uit whinton.
Dora (blijde in de handen
Zoop»! Zoo pal
Karel (utmtrotuneM.)
Ben Je daar zoo bHj om?
Movr.
Zokor, omdat z» er zlefc in Torheugt dat je dan
?argn avond ibm» bent
KareL
Praat toch met voor haar l
Dora.
't Ia toch zoo, pal
Karel (tot Keetje.)
Wat flttlster-jo toch? Kan-Je niet hardop spreken?
Kootje (verlegen.)
Jawel mijnheer, maar ik . . ...
Movr. (yektchrrenae.)
Ze spreekt niet graag in 't publiek, Karal l
' Karel (korrelig.)
jju wat b»d-jo daar to fluisteren?
Keetje (iiny meer
terl'Ü'«).... Mijnheer ? ?
Karol (dringend.)
Nn, wil-je 't zeggen?
Keetje (bedeetd.)
Ik Troeg movronw of ze voor morgen
<» d° "»«? ** ??iï;a "*i**«>««.
K»»l (boot.)
(IteM af.)
'Ital » z
waar hij schitterend ontvanfcen zal j
W<De?Minister van onderwijs de Hanctis werd
veryattgch door Bacolli.
In oostenrijk, Btierm.rkenn«**££+
centrale scktio
Domme meid! (Looft *VaS
t? SoorweRon' verkeert de tanddag in strijd met
rj^jrccrrirsi
&5££S**:=s~
(Stol rotfft.)
voor het leger to t«* *
P""CV - openbare terechtzitting- -
?Beden
staatkunde,
zwaartepunt ran dit voor Amiterdammen *oo belang
rijk artikel Hat geeft alleen een voorbeeld T»D de
. die in * «ü,
geprijzenswaardige
oortoofd blijkt to zijn.
OEMEEMTEZAKEH AHBTERDAJI.
De, Gid, van Jan. 1881 b*«t e'en stok getiteld:
Oudejaarsavondbm-houwingen van een Amsterdammer.
S.tuurlok wordeo daari» alleen Amstordamsche zaken
besproken. Dit «e Tsnnelden zal voldoende zijn ieder
stadgenoot, die in do gelegenheid daartoe is, naar
deze Gidsanevering to doen grijpen. W« raden de
lezing van dit opstel ton zeewto aan. Voor do velen
dte een kennismaking met Neörland'a eerste tijdschrift
eane to grooto weelde achten, halen w(J het volgende
aan. Mede omdat ook in ons blad wel eens bur
gemeesters-portretten gegeven zijn, die sommigen
destijds wol niet onjuist, maar gewaagd achtten.
.In theorie moet hot al zeer benijdenswaard schijnen
aan hot hoofd van eeno gomoente van ruim 800,000
zielen te staan, die zulk een aanloop neemt, en bin
nen niet al to lang, ? wij grijsaards zullen 't
ovenwel niet beleven, ? do 400,000 zal boreikon-, eene ge
meente bovendien die op allorloi, soms op onbehol
pen wjjze, getoond heeft en nog toont dat Ȇ hart
heeft voor eigen grootheid. Toch geloof ik, dat de
Burgemeester, die met don laatston December 1879
afgetreden is, nog weinig of geen spijt gehad zal
hebbeu van zijn besluit. Eon eenzelvig man als ik,
«ie de werkzaamheid van het stedelijk Bestuur alleen
ken nit de couranten dio ik loes, en uit hotgoon mÜ
op mijn dageiyksche wandeling mot Cora onder het
oog komt, stolt zich een Burgemeester van Amster
dam misschien anders voor dan hij ie; maar ik heb
altoos, gemeend, dat een 'dikke huid en zenuwen, taai
als kattendarmon maar .minder trillend, voor hem de
eerste vereiaohto waren; daarbij moet hu in mijne
Torbee,lding niet alleen oen buitengewone werkkracht
«ebben, opgewassen tegen talloozo administratieve,
«Ukwftls ziellooze en werktnigcUjke bezigheden, ? is
immers niet volgens onao geprezen gemeentewet, de
Burgemeester van Amsterdam eigenlijk een kleik Tan
ia Ministeries van Binnenlandsche Zaken en van
Fi«anciên i» ; artibus infijelium? ? maar qok een taai
heid bezitten, bestand tegen een onafgebroken stroom
van Raadsvergaderingen in Burgemeesterskamer, van
permanente en Intormittente Comité's, van feestelijke
en onfeestolijke toespraken; liut nol least, van
menacben die don Burgemeester ?eens even" willen
tprekcn, en dio dat even zoolang uitspinnen als
kot geduld van don toogesprokenó het toelaat. Ein
delijk, on hierop kvrnt bet vooral aan, dient bij to
woton wanuoor hij ja, cn wanneer hu neen moet
zeggen, en daartoe' heeft hij niet alleen veel gezond
Torstand, maar ook vooral een vasten wil noodig.
Kaar al hetgeen ik van hom gehoord heb, moet
Burgemeester den Tex do hiergenoemde eigenschappen
in voldoende mate bezeten hebbon, ? en ik kan mij
dus beat begrijpen, dat zijn aftreden algemeen als
een groot verlies Toor Amsterdam is aangemerkt. En
ander hen, die slzoo denken, zullen zeker ook vele
?ergonen z(ju, aan wie, bevredigd of onbevredigd,
. hii na een minimum van onderhoud, op de hem
eigene w^jzn te kennen gegevon heeft, dat hu nu wat
anders en gewichtigere te doen had. Want mijne
orTaring uit dou t(jd toen ik' nog veel omgang had mot
mensohen, loert mij, dat do weigering van eon
verloek. hoe kortaf ook geschied, minder kwalijk geno
men wordt, dan de niet-vervulUngeenor verwachting,
al is dio slechte op een to vriendelijke bejegening
gegrond. In vele gevallen ia dc reden hiervan, dat
?ï dio do weigering heeft ontvangen, zich daarover
tegenover zijne vrienden doorgaans niot
verhoovaardigt, terwijl «n blijde verwachting allicht als zeker
heid rondgebazuind wordt. Wordt die teleurgesteld,
, dan maakt de rondbazuiner een mal figuur, 't welk
hij doodnatnurlijk aan dengeen toeschrijft, die hem
heeft teleurgesteld.
Van don nionwon Burgemeester heb ik nog weinig
in do couranten gelezen, ? en een jaar la te kort
om, buiten do couranten om, over een Invloed te
oor«eelen, die zich zoo zelden door onmiddellijke inwer
king in 't openbaar kan doen gelden. Mijn huisbaas
vertelde mij echter dat hij laatst bij Z. E. A. geweest
was, om over eene ruiling to spreken.van gemeente
grond, van een halve el breedte on drio kwart el
lengte togen een gelijke hoeveelheid van zijn particu
lieren grond. HO was zeer ingenomen met de ont
vangst en dé voorkomendheid van don Burgemeester,
en had wel een half uur met hem zitten praten.
Ik vond dat bericht min of meer omineus.
Intusscheu, coriu modi* bene fit. 't Is mogelijk, dat ge
dold en lengte van tijd oven grooto dingen tot stand
brengen als vlugheid on kracht: men zegt hot althans,
tn wfjst dan doorgaans op het voorbeeld van
mierennesten ef koraalriffen. Haar dit is zeker, dat mon
geduld moet bobben, om een half uur lang to praten
over zeven en dertig en eon halven vierkanten palm
UIT DE MAASSTAD.
Bottordam, 6 Januari.
Hen kan met voorspellingen tooh nooit to voorzichtig
zijn l Dit heeft uw correspondent weder ervaren, toen
hij een veertien dagen geleden zeide, dat het voor
stel .van B. en W. wal niot veel discussie zou uitlok
ken, dat de raad hen zon machtigen met de
InterBell Company in onderhandeling to treden
over het verleenen van oonceasio voor don aanleg on
exploitatie van tclophon-verbindingen in onze stad.
't Is waar, naar do letter ia de voorspelling, uitge
komen, maar de machtiging is niet verleend en de zaak
uitgesteld. Het is daarmede zonderling geloopeu.
Een bezwaarschrift togon het rapport van den
directour van openbare worken aan B. en W., benevens een
concnrreerende aanvraag om concessie tot aanleg van
tolephonverbindingon en electritche uurtcerte», wa»
bij het dagelijkacu bestuur ingekomen, en hoewol do
voorzitter daarin geon reden.zag um het aan deerde
gestolde voorstel te verdagen, zou hij zich toch niet
tegen eene motie tot uitstel verzotten. Do heer
Ebeling stelde zulk eono motie voor, on ziet ... de
makzucbt gemis van energie, ? ziedaar de drijfvoe- QaUaudat Huet en
ren. Is er dan onder die penenen, .betrokken b^ ton der kiesrereemging
den blnnenUndschen handel en «hespTaart," niemand , didaat der zwter-vereenUjing Haarlem, mr. 't Hooft,
die eens verder dan zijn dageliJksck bedryf kijkt, die *Jf die der katholieken, da heer Tombergh, bleef in
een. de oogen wand? naar Antwerpen en daar «nt i de minderheid, hoewel d. tweede het tot een
herzich rekenschap geeft, of binneulaudscho handel eu
scheepvaart inderdaad gaan kwijnen als ze zonder
genade verdreven worden naar etn geheel nieuwe,
stemming bracht. De katholieken die door den dood korte plomp in d. verte of aabü ?««<»di«/??£
en heeren Van der Aa een zetel in den raad vetlo-1 digde dat Mienwknik, hst 't «omen «oo laohe»«»
ren, 'hebben dezen niet terug bekomen.
stommen staakten! Overaenkumstig do wet heeft du
raad acht dagen daarna gestemd over de vraag, of
de zaak uitgesteld dan wel in do vorige zitting
bohandold zou worden? Gelukkig besliste de raad in
eerstgenoemden zin, want waar in onzen tijd van
ongeloof en verdorvenheid den Josua te vinden, die
niet slechts dc zou stilstand gebieden zou, maar zells
den tijd 8 dagen ternezetten moest?
De concnrreorendc aanvraag is van den heer Bede
to Brussel, administrateur-directeur van de SocUti
yfaerale ir Belgique. Voor een concurrent maakt hij
het in zyn schrijven nog al schappelijk, want hij ver.
heft zijne ws»r niet.ton koste van zijn mededinger,
maar betoogt dat zjj zeker ovengoed is. Aan dc des
kundigen om dit te beoordeehm; maar wat zijn scbrij'
ven pikant maakt, ia zijn schijnbaar gogroud verwijt
aan onzen directeur van openbare werken, dat hij
zich door des beeren Bedo concurrenten te Antwer
pen heeft bij do neus laten nemen, en op hunne on
juiste modeileelingcn afgaande, een afkeurend oordeel
heoft uitgesproken over zaken dio hij niot kende en
nooit zelfs gezien heeft. Dit niet zeer vleiend ver
wijt aan onzen directeur, gevoegd b|j het vooruitzichi
dat do heer Bede op openbare uurwerken opent, ?
een artikel waarnaar dc Botterdammera reeds aedei
jaron zoo vorig haken, alsof zij bevreesd waren an
dera stellig bij hun tijd achter te raken. ? deze
beide omstandigheden zeg ik, zullen nu oerder oor
zaak zijn, dat or nog heel wat tijd Terloopeu za
voordat eeno concessie, voor telephon-vorbindingen
verleend zal wurdcn. Vruchteloos waa dus mijn stille
houp, dat do kindertrompetjes en .koperen schoorbek
kens, waarmede onze poh'tio-agcnten brandalarm moe
ton maken, weldra als Bottordauische rariteiten aan
hot museum voor goschiodoniH cn kunst boven dc
Beurs zouden kunnen worden overgedaan.
Over do beslissing, in dc vorige week door dun
raad omtrent do outwcrp-overoeukomst der liotl
Haadelsvereeniying genomen, kan ik kort zijn, daa
zij reeds in nagenoeg alle dagbladeu is medegedeeld
Zij is met bijna algemeeno stammen verworpen
maar nadat in de discussie een aantal leden luidde
te kennen gogcvon , da- zjj do -Bon. Haiidelrrereeniying
niet wilden zien prijsgegeven aan vreemden, dio d
zaak allicht in strijd mot de belangen van de ge
nieente cn van den handel zonden kunnen exploitecren
Wat het dagclijkseh bestuur en de directie dor Kol
Hnnaelarereeniging nu doen zullen, ligt nog In'tdni
ster, maar dit toch is in de discussie althans goble
kon, dat cr zoo al gecno meerderheid dan toch zeke
eene sterke, minderheid in den raad is, die de m.
eenigo gozondo oplossing der moeilijkheden voorstaa
namelijk overname pn exploitatie der haven-inrichtin
gen door de gemeente. En als ik onder do vourstan
ders dezer oplossing den wethouder Hoffmann on d
raadsleden van der Hoeven en Huiler ontmoet, di
zonder eenigen twijfel onder do bckwaarusten
flinkuten en onze gemeentelijke vertcgenwoordigln
getold mogen wordon, dan word. ik daardoor nó
uitstekende haven in een gehsel nieuw kwartier
, «uiden der oude stad 1 Te Antwerpen nemen
uieternin handel en scheepvaart op verbazende wijze toe
_ ab dit to Rotterdam uiet 't geval is, dan U dit
Ueen te wijten aafi Jan-Saliegeert, aan gebrek aan
nergie.
Ten slotlo eene merkwaardige mededeeling: gisteren
vond is alhier oeno Maaabudt venwbenen zouder een
nkel entrefilet waarin op. de X. Hall. Cl., hare
redacteuren of in 't algemeen op d« liberalen
gescholon wurdu Het foit is te eenig dan dat ik het als
rouw uhroniqueur niet vermelden zou.
a.
UIT DE HOFHTAD.
x^xvm.
Inbraak; Straatroof; Oplichterij.
'k Heb mijn woord niet gehouden toen ik In dit
Weekblad van 26 Doe. jl. beloofde om Ui een volgend
nummer de vraag to overwegen: waar of getuigen
aiipers en Sluys Lehr bleven.
De aanhangige uitspraak vau het Hof en de
uitgaireidhoid van het stuk, waren daarvan de oorzaak,
,Q belangstellenden in do zaak van den Haagschun
an duitbroidiug mijner gemeente
aou UI m
an ao u.wre.omg u.,,? 8?u.??~, «n «n nieuwe eens Tergist hebben; sou toch het ?***<*»
ijk, welke aan de overzijde van don tpoorweg ont- j haalde: Perdendun» ett mortale gema bier tot
f**taan is. - Het U to begrijpen, dat nu de spoorbaan Tulling gekomen «u»? _ ?,?,?*..
p deze wijze to midden vanhet bebouwde deel dar Nauwelijks waa ds treurma» bekend, of Sederlaaffi
emeento geraakt is, de bewonen aanhoudend lest mensebecJiefde repte zich in stilte om, »oo mo**l$*.
ebben van de vaak voorkomende afsluiting der een pleister te leggen op de diepe wond. Menige r*.
aauage bij da talrijke treiueu die ons daukke station gel over delen ramp is reeds mfln pen. ontvloeld.
aandoen. De bewoners van de Bolwerken zullen dan
ok trachten dit bezwaar op to heffen door aan den
Uad te verzoeken een overbrugging tot stand to
reegen, waardoor het geregeld verkeer voor
voetangers verzekerd wordt.
Nu er meer en meer woningen aan die zijde der
gemeente vorrgzen en dit gedeelte dus moer en meer
evolkt wordt en wol meorendoels door stadgonooten
ie hun werkzaamheden in hot oude gedeelte der
tad vinden, verdient dit verzoek door den Baad
lustig to worden ontvangen.
In de op het einde van het vorige jaar gehouden
raadsvergadering, is een overigens ondergeschikte
westie behandeld, die echter hier besproken dient
worden, daar men ook buiten mijne gemeente
enig belang daarbij beeft.
moord kunnen tn de heden verschenen Haaf ff hè
miAraaswi .Vo. *« en 27 d* vraag bsaproken zien:
Heeft WMtm Uariui de Jongh medeplichtigen f De
ezers van: .Uit da Hofstad" verwijs ik dus daarheen.
't Ziet er hier met da veiligheid van lijf en goed
allos bebalvo gunstig uit; inbraken ut' diefstallen heb
ben geregeld plaats. Eerst brak .tnen bij een
bewonor dor Laan Copcs in, toon stal man bji oono
famiie in de van den Borchstraat a! de jassen, hoeden
on stokken uit den gang, daarna bij den hoer G. op
iet Oranjeplein, terwijl oene jonge dame op het Be
zuidenhout 's middags om 5 uur werd aangerand, op
Ion grond geworpen en een oorbel ontstolen. Is er
dan geon politie? Men verneemt toch üiet dat de da
dors zijn opgespoord.
Op de terechtzitting van hot h-if van heden won
do zaak behandeld van den engu'lachen opliohto
John Tomson, dia door middel van valscha chèqnes
menig winkelier bedroog-, en uu zou mon vermoeden
dat de maatschappij de tijdelijke onschadolijkmakint
van dien falsaris te danken heeft aan dc activitelUe
politie... och noen, cn in het DnoWuiiverslag daarove
staat dan ook: hot is voornamelijk aan de activitoi
van den heer van Holy (die voor f 90.? word opgo
licht) to danken, dat de Justitie deu cnBelsehman, di
gereed stond om, da homnl *««* «anrtieen, te ver
trekken, in de wachtkamer van het station van d
Hollandsche spoorweg-maatachappü alhier wist t
vatten. Het UapMad vergist zich: de arrestatie wa
niot voornamelijk aan de activiteit van den Heer T. Hol
maar enkel en a?/-'?n daaraan te danken.
Een nieuwe wijze van oplichterij werd dezer dage
door eene jufvrouw, B gcheeten, in praktijk gebracb
Voorgevende van Botterdam te komen., huurde d
net gokleede damt een huis io de Twentstraat. Da
huis moest evenwel op niouw w*wlȟ behangan,
voren» de hnnrstcr hot betrokken kon. Bij gelegen
beid dat «ij een> n»? de v°rdoring van hot wcr
kwam zien, ihaakte zij kennis met den behanger .
droeg hem de levering op v»n aenige meubelen, g-u
dijnen, enz. voor eone som van plus minus f
250.Ecn gelijke leverantie deed zij bij eon ander moube
maker. Toen een en ander bg de damo bezorgd en
geplaatst was, ontbood zij oen koopman, wien zü het
geheele inbocdeltje, ongeveer f 500.? waard, voor
dorp, een woning mmder tdde, om uto» T»
, .
In mijn eersten brief .prak ik, melding makende achenlewns «? ?P»»~' ?*-.
bb»n ion tooh
UV
waarin ik mijn vol gemoed in korten xakalgkftn «tfll
heb moeten Inoht geven; de dagbladen zullen ze
onir uwe oogen hebben gebracht. Doch in geen daar
in zult ge een enkel woord vinden om aan te
spom tot het llefdewerk, dal thans te aanvaarden to;
n ik deed dit te minder, omdat ik meende,. d»t de»
pwekldng niet alleen overbodig zon zijn, maar dat
ulfs elk woord van die strekking eene miskenning
on bevatten van Nederland'* spreekwoordelijk*
mU4dadigheid. Zoo ook nu. Dit heb ik gezien, dat bek
gehoord; thans, lezer, is het woord aan n.
f 200.? verkocht heeft, met welk |geld ny zich uit
do voeten gemaakt hooft.
De doortrapte w(jzo waarop die oplichtator is to
work gogaaa is ur het bewij» vaa dat zij reeds in de
hoogste klasse van het vak ongestraft oon plaatsje
veroverd heeft, en ftU TOL-U nu weet dat de beidu
bodrogi n leverancier* oerstbegbinendeü waren, dio
d»arZooals bekend is bezitten wij in onze groote kerk
hot beroemde orgel en het is eene goede gewoonte
waarbij dit tweomalen por week, des Dinsdags en
>ouderdag<, bespeeld wordt en dc kerk daarbij
kosdoos vour het publiek is opengesteld. Vooral des
zomers worden deze ?orgelconcerten" ook door
vreemlelingen druk bezocht, die tevens deze gelegenheid
waarnemen het fraaie kerkgebouw mot zijne curioaa
m umurachilderiujjon te bewonderen. ? Deze
bospeiugen werden, zooals bekend Is, op de genoemde
lagen, van l tot 2 uur dos middags gegeven en ;
dio waarlijk als genietende musici daarkwamen on-r
dervonden wol eens, dat eon druk bezoek van de
schooljeugd, die vau 12 tot 2 uur vrij heeft, niet
bevorderlijk is vuor de gewenschte stilte en ruat.
Mot het oog hierop en tevens omdat hét eerste
uur in don middag voor vtrafwonendcu wel wat vroe&
is, werd in het einde van 1880 hot besluit bekent
gemaakt, waarbij de uren verschikt werden cn we
voor beide Jagen vau 2 tot 3 uur. Nu echter ie daarin
wederom verandering gekomen. Het raadslid Krelage
ag zijn voorstel aangenomen, waarbij de orgelbospelin
gen voortaan worden vastgesteld des Dinsdags van
l tot ï uur ea des Donderdag» van 2 tot 3 uur des
middags. Ik vond hot noodig dit hior mode to declen
mot het oog op de Amsterdammers of de te Amsterdam
verblijf houdende vreemdelingen, die dc ?concerten'
wom<chtnn bü to wonen en met do wijziging aUich
nog onbekend waren.
Omtrent dc militaire verandering, dio onze gemeente
dreigt te ondergaan, is nog weinig met zekerheid
méé te declen. Echter is het thans bekend dat hè
1ste regiment Huzaren, waarvan 3 eskadrons benoven
.Ie ataf alhier in garnizoen liggen en waarvan zot
vaak ,vtdenm ten huzaar met een briefje ran ontslag
uit de gelederen teordt rertffjdffd" ? zooala een am
sterdamsch blad passend vindt zijno luzors herhaal
delijk cn tut vervclcns toe te doen weten ? mot d
andere regimenten wordt «aamgesrjolten en volgen
gerucht zun onze gemeente aan de rijdende artilleri
tut garnizoen zijn aangewezen. Omtrunt voorgenome
kazernebouw zal ik later gelegenheid ? hebben een
undor inee te deelen ? of het strategische belange
/jn, dia thans de huzaren het veld duen ruime
«r du genoemde artillerie, woet ik als ?burger" nle
Douwes Dekker die, zooals ik roods -vroeger meldde
ederom voornemens is in do voornaamste plaatse
i te treden cn zooals mij uit de dagbladen bleel
meer in mijne moening gesterkt, dat hot belang
dour ';(jna geruïneerd werden, dan is hut to wenschen
*ng i dm de politie die ?dame", wier naam bekund is, toch
zoowel van do gemeente als van don handel aan het | ^_ ?J....M? nug beslag kunnen leggen op
Furon «u de
bender kinnen meédeeleu.
Haarlem, G Jan. '81.
stedelijk bestuur ton plicht stelt alleen dit doel voor
en
*»
>
oogon to houden dat, natuurlSk zoo goedkoop »->-'hB Vscheublin van hot bedrog bij de politie
rrfiliilr rtrt hfLVAniiinnlifinn-nn nn i1«n linknr «ait.urtAVAT' ""-"to0* ""' ...
gelijk, de haveninrichtingen op den linker Maasoever
in' handen dor gemeente komen.
Intusschen heeft het ook aan klemmoodigon niot
giite kwamen doen, werd hun door een inspecteur
geantwoord: ?dat is eene civiele quaostia". Latar
l hooft men 't toch anders Ingezien en nam du Justitie
.. , _. , .. .. ** .. . , .. nooit men i rocu «IKAWIB lugcBiHM »« u«u« uw j^<»»v
ontbroken. Exploitatie van Feijenoord achtte b. v. ; Tan de mb,dllad kenni, , die twee oppassende burgers
do heer J.cobson voor do gemeente te bezwarend, en '? ^ ^ ,?. 4l? na ean, ecni ? Hage.
naare boöluiten kuüJcn om hun do ?clkndiiiie" to
niM^vandebeUstingsehuldigomochtWordon » ?'? ?^zij ?Tr we7r ^ven op" k^nen
OD één znnor ftivrnmanton waa do mntrelHlo U<-*WIB».U, WJM* * .T.... ,. .
geeischt, on één zijner argumenten was de mogelijk
heid,' dat ?er met betrekking tot den waterweg naar
zea op Rotterdam een wissel zal worden getrokken."
,
! komen. Een enkele bizonderheid uit deze zaak:
Scheublin had haar u.a. ook ean tafelkleed van f 18 gele
verd, en 's avonds bij.de ^dame" zijnde, Vertelde zjj dat
Dit schijnt mij echter toe eerder tegen dan voor zijn TOTO, en » ..o»" -u.- «"-""-??>?""? ?i; ? 7,^,
«,.*».«. «t"i.< 1 ... n?.»?JL ;?J^...1 ??. de broeder van haar man, ook wel zulk een kleed
ff i wilde hebben, doch precies 't zelfde. Hij kon
murgen als haar man kwam al het geld krijgen. Den
behanger gelukt het eindelijk in een anderen winkel
sustenn te pleiten, want als Rotterdam inderdaad ge
noodzaakt zal worden zich daarvoor financieele oi
to getroosten, dan wordt het nog meer een gebiedende
plicht der gemeente om allo : belemmeringen voor
handel en scheepvaart weg to nemen (zoo ook het
havengeld), opdat zij do uitgave althans rontabel mako
eon dergelijk kleed op crcdiot te koopen en' brengt
avond
! door vermeerderd verkeer. Zal eu^an oene particuliere?' d*8 fa ZÖ 8»vl°sen
UIT DB fl£B'IOOSTAD.
Hebt ge 't gezien? Zooueon, zwijg.
.Wat bedoelt ge?" vraagt go wellicht, lezer. En
an luidt mijn wedervraag: Wat zou ik anders
kuneo bedoelen, dan datgene, wat thans alle harten in'
ozc stad cn daarbuiten beklemt, alle zinnen ver
wart of althans in beslag noemt en alle handen doet
?oppen ? de ramp van' Hensden en Altona? Al
iaat bier zoovaak bedeelde tegenover lijder, stad
tegenover land, provincie tegenover bet gebeole rijk,
)ommelwator tegenover lUaswater, wie denkt thans
aaraan? wat ion een medelijdend hart thans dieper
cunnou roeron, wat een ernstig hoofd meer kunnen
jekommeren dan.die eindelooaa 'ellende vandnizende
and- en zelfs gewestgenooten?
Hebt gn 't gezien, hoe daar recht tegenoTer het
óór kort zoo welvarende Nienwknik in den stovigon
maatschappij.'die allereerst op het financieel belang
harer aandeelhouders te lotten heoft, haar in dat streven
u»ut zeven en uerug uu uou uiii.uu vit,»iu»uu ^uui oQ.t z(JO jjfjjjjjjg jomncn steunen alsof zij zolvc de upiioui»«:i "'"' »v ? -v""-- ..-?B .»._.
grond,»,... en dan nog wel met mijn huisbaas! tt havcnili ^Am< pakhni2eni cnl. in'handen h*d? Eeno1 dio -activiteit" af bü don dionstjjvor dezer dagen in
weet wel, dat toon doüe mU den inhoud van bedoeld vcrgX-Hjking tusschen Kottcrdam en Antwerpen is vol- het.comodiegóbonw aan den dog gelegd, met het
bevorkocht aan Do Vries in de St.-Jaeobstraat,
Dit geschiedde l September JL cn nog is de politie
de oplicbtstcr niot op 't spoor. Hoo treurig steekt
dio ^activiteit" af bij den dionstjjvor, dezer dagen in
die Bascule. van zware capaci
w» aanraden zich to,
te wenden.
_ *
n, mi* ? Oudejaarsavond-beschouwingen Tan e«» :.
"Irfammer. - Bedenkere lenzen, door prof. f
Geschiedenis Tan den Dagt
Amsteraammer.
J'
weet wel, dat toen doüe mij den inhoud van bedoeld
gesprek wilde modedoolon, ik met een kwaadaardig
gezicht uii mijn ionningstoel opsprong en hem bij
de Behoudere do deur uitduwde. Hij Is dat zoo van
mij gewond, en houdt toch veel van mg, als ik ton
?. minsto het bedrag van z\jn weokbockje vergelijk mot
hetgeen ik vroeger wol betaald heb. 1)
Maar om op don.Burgemeester terug to komen. Als
het waar is, wat ik onlangs gelezen heb, dat hij
alles mot don Baad kan doen, wat hrj wil ? 't was
natuurlijk weer een van dio ontevreden couranten dio
100 .prak, ? als hjj werkelijk zulk'een.invloed bezat,
dan had hQ wel gezorgd dat hot decorum een weinig
moor in acht genomen word, bg de benoeming Tan
een Hoogleeraar In bet Strafrecht aan de Umvereltcit.
Zelf gewezen Hoogleeraar aan het voormalig
Athenaenm, en woordvoerder in de Tweede Kamer ten
gunste der verheffing van die Instelling tot gemeen
telijke TJniveraiteit, moet hem die treurige geschie
denis lu hoogo mate tegen de borst gestuit hebben."
Het hierboven meegedeelde vormt vooral niet bet
kenron van rookers 11
vergelijking tusschcn Rotterdam en Antwcrpé:
doende om to toonen, hoe scbadolijk dergeijjko mis- ... . .. i-i.? t i?,
plaatste zuinigheid i, en daarentegen welke! rijke !? Ook voor de voüigheid. van. retogers moest beter
resultaten'eeno handelspolitiek afwerpt, welke zich:' S.»»" *ofd?.«n t»* "rspreld gerucht ovet een
het oude Hollandsen» spreekwoord tot richtsnoer ?«ton<)n brind ln e°° ,ipM'TT!T.^ *»'^f'
stolt: een schelrisch uitgooien om een kabeljauw to "POOT » eene Tingerwijzing, dat de t«d Tan handelen
vangen.
is aangebroken.
: 1) Dit geheele verhaal doet woor nleto ter sake en
kan dus .geschrapt worden. Ken kan wel zien, dat de
Schrijver 'tot de oude pruiken behoort, die nog aan
standen gelooTen, on het niet goedvinden als een
machtig man als de burgemeester van Amsterdam
gemeenzaam is met den burger. En dan is er toch
nog een Tsrsehil tnsschén een gezeten bnrger, een
kiezer >oor Je gtaten-Groermal, «n den minderen man.
J. T. T.
Het -cnrijt, aan den tegonwoordigen Rotterdam- Ha» «rschrikkelnk onsslnk, dat op den
schon geest door don heer Muller gericht, wa. hard,' «P°°rweg l» Carolina hééft plaats gehad strekke to
maar het was waar: het ontbreekt hier aan vertrou- o?"*" »»»«chuw,ng. VUf reizigers werden btf
aanmaar zonden zfj daarover zclven wel de bevoegde
beoordeelaars zijn f Als de jongste in jaren en'in'
wen in d. toekomst van Botterdam, en ik voeg er- k?"« «" J«n trein geheel Torkoold gevonden to hè
b^ aan energie. Alle sprekers na hem protesteerden ap°on«tuig. waarin brand w», uitgebroken, en door
en zeiden naiunrISk. dat dit verwijt hen niet trof; eBmi* *an ?lenaaNoestollen, bet treinpenoneel nie
kon worden gewaarschuwd.
_ Waarom blijven do spoorwegmaatschappijen in
Nediens'ttp, wierp" Üe hoer~Ebding"z!oh zrffs"op"»ls deïtand blina ?r ZUlk °en BBT"r'
mandataris ran het opkomend geslacht, ih wiens naam' ^ het FnT«- Acoustisch Meen.
hu do verzekering gaf. dat het geenszins aan de toe- hoer Lefabr8 »"""' U,?B »««gft .«nTpudIg aujimal
komst .van Bottordam wanhoopt. Treffend en jnist t00"»"1 to *ian' '* welk *>n bezoek ?imsehoof ^
was'de repliek van den heer Muller, vooral al» men loon'->'»>?» de door hem nitgeTanden onraad
in 't oog houdt dat de heer Ebeling'lid is endecan- verklikker", die, nu politie mot ba machte is om
A<!0tt»tisc>> *«*? Kabinet Tan den
didaat was van de kiesvereeniging
welke in den afgoloopen zomer do Taan der protectie
ontplooijde. Keu bewijze dit dan door daden, niet
door woorden, zeide hij; do protcctioniatischo strijd, '
die lieh laatstelijk ontspon, waarbij men alimentatie '
zocht nlt de etaatsrnif , werd ie voorschijn geroepen
door datzelfde gebrek aan vertrouwen in de toekomst. '
En aan ohorgio, voeg ik er weder bij.
B,la«ff, OM ünÜ! èn erf teB9n heOT<>n
'
automatisch policieman
'Gravenhage, . .
6 Jan. '81.
«?
J. A. de Bergh.
TUT HAABLEV.
m.
Hot is dezelfde geest, die een adres heeft ingege- Sedert ik mijn laateten brief in dit blad plaatst
ven, hetwelk gisteren hier tor beurze tor teekening zijn 'Wij een nienw jaar ingetreden, dat ongotwjjfd
is gelegd en waarin togen het bekende flinke plan ook voor mijne gemeente veel liefs en leods brenge
ton aanzien van do verbetering der Kloino Draaisteeg zal. Intnsschcn bleef in den gemeenteraad op
wordt geprotesteerd. ?Spoedig, zoo meldde de JV. Januari één plaats onvervuld en vernam men no
Sotl. Cl. gistoren-aTond, droeg het een aantal namen niets van eene aangekondigde verkiezing in de t
irstdaags in Amsterdam komen zal, wordt den 25ste
ezer alhier verwacht. Ongetwijfeld zal een talri;
nblick van dezo gelegenheid gebruik maken om c
ennismakiug met Kultatull te hervatten. In mi
eigenden brief zal ik over zijn voordracht een e
Maarten.
-ïl
KUNST.
OTHZLLO.
HL
Gekomen tot eens beschouwing over de vertooning
m dit werk door hot Ifederlanitek Toaneel valt de
'thello van den heer Bouwmeester het eerst in het
jog.
Het zg mij vergund aan een uitvoeriger overzicht
'an zijn spel, eenige algemeaue opmerkingen ie doem
voorafgaan.
De heer Bouwmeester stolt zich tevreden met ee»
beeld van net karakter te ontwerpen in groote trek
ken. £>Aai7-3tudie Is hem vreemi. Vandaar dat som
mige gedeelten telkens anders door hem worden
geipoeld. Eenmaal een algemeen denkbeeld van zij»
rol opgevat, wordt de uitvoering der bizonderhode»
mu de ingevingen van bat óogenbïik overgelaten.
loinand die met den tokst nauwkeurig bekend is wordt
meer dan ééns aan dit gebrek in des haeren Bouw
meesters methode herinnerd. Een paar voorbeelden.
De herinneringen aan zijn vervlogen zaligheid, toen
)csdointma's volmaaktheden hoin de aarde in een
herschiepen, wellen op bij Othello nitdedk
ten van ean aan de heftigste driften ton pm-ji <-?
worpen gomoed. Dun toaatml, waarin Olhf'' ? ? .. :':»
oogonblik verkeert, beeft de heerBouwir ? ? M
men doorzien en zijne tonea vau ziei ^ ~.i^,
wee zijn om nooit to vergeten. Hier eti i wfl
den grooten kunstenaar, wiens helder inzich m des
dichters bedoeling door de rijkste middelen
aUer-reflondat aan het licht treedt, Maar ook even duidebjk
jespeure» wij m Buuwmoeator den actoor, dio doof
oon onvoldoende studie van den tokst niet nauwkeurig
heeft vastgesteld op w?'lk tij istip een zekeren t .on
dient aangeslagen, deze of gene stemming ingetreden,
de eene of andere aandoening vertolkt, ? wanneer h» __
dun regel:
Een sehoone vrouw, een lieve, een zachte vrouw!
in earkastische woede uitspreekt en eerst even late*
bij de woorden
geen liever schepsel hier beneên,
den waren toon weet aan te slaan.
Met zijne lief Je voor Desdemona is alles wat Othelle
te voren naast aan het hart lag hem ontvallen. En
doodscho leegte is ür de plaats gekomen voord*
zucht naat roomvollo daden, die hem eertijds be
zielde, en hij vervalt (III, 3) in sombere wanhoop.
Deze gemoedstemming wordt door Bouwmeester niet
scherp aangeduid, maar op do woorden, die haar ts
kennen gaven, werpt hij al het gewicht vanden
Terplettorenden hartstocht, welken de voorafgaande eo de
.volgende regels eisenen. Zoo zoude men, den tekst
vergelijkende met dé voordracht, nog verscheidene
_,plaatsen kunnen aanhalen om de voornaamste grief
te staven, die, dunkt mij, togen het spel Tan Bouw
meester is aan to Toeren. Doch zelfs den schijn TU
gretig naar feilen te zoeken wil ik vermijden, vooral
daar eon reeks van goed begrepen en voortrsffeHJk
gezegde gedeelten de opgemerkte onjuistheden schit
terend vergoedt.
In hot eerste bsdrijf was vooral hot stille spel Ta» ,
Bouwmeester nlhnnntond op zijn plaats. Dat de treu
rige rijmelarij, waarin van Lennep den toespraak tot ?V;
den raad vervat heeft, minder treffend klonk dan waa
neer bij de gebeeldhouwde verzon van den heer Bar*
,
l
gersdijk had kunnen zeggen, spreekt van zalf.
een bl{jk Tan zijn scheppend talent gaf Bouwmeeatex;
toen hij, als antwoord op de waarschuwing van
Brabantio Desdemona goed in het oog te houden, huz
eerst met een blik rol liefde aanzag, op haar
to*snelde, en mat de boven haar hoofd opgeheven hand
do woorden .mijn leven voor haar trouw*', vol fiere
gelukzaligheid uitsprak. De begroeting tnssohen d.
leldjjk een gat geslagen is van omstreeks 200 M. j echigenooten op Cyprus werd door Bouwmeester won-.
engte en zekbr 15 M. dieper dan de kruin des dgks?. donchoai gespoeld. Zijne machtige stom trilde TU
[ebt go 't gezien, hoo door dien gebroken dijk een | blijde aandoening. De wij zo waaróp hij Desdemona
wild warrelonde stroom gaat, roobt op Nionwkuik aan? in do armen hield was vol edele. bevalligheid.
Dit100 die stroom de huizen bij tientallen beeft wegge- muntend werd de verwarring, dia de vreugde Tan het
Tugd alsof ze van kaartpapier waren gebouwd ? j wederzien in zijn woorden teweegbrengt, weergegeven.
huizen Taak Tan 2-eteens muren? hoe zijn woest ge- In het tooneol Tan don twist miste zijn optreden tuswhe»
)uldor on 't gekraak van al wat (rij neervclde bij do rechtonden, ioU van het radrakwekkend-koninkujk»
londerden de armé boeren in bannen slaap heeft opge- dat wij zoo gaarne aan O thollo bewonderen, even als hl
chrikt, en ternauwernood tijd heeft gelaten om met hot. eerste bedrijf die eigenschapTan dea veldheers
ver.chtcrlating Tan alles, slechts hun lijf en dat der schijnen niet Toldoonde tot haar reoht kwam. De
moeleitinnen te borgen op den dijk (of elders); en bij dot- lijkheden Tan heiderde bedrijf werden geheel
oTarwon:enden één angstkreet heeft doen opgaan: De neg. Heeds bij-bet eerste gesprek met Detdemona
dijk is gebreken;, redt, redt n, vlucht I?
toonde hij. zioh gotroQen door Jago'a enkele woord»».
die nog lang blijven weerklinken, dat verpletterende
Ter- Barkume, waarin de nagalm als een kende hurreriéf
door de zaal voer ? en alle. Tertolkt mét bei fcn~
Hebt go gezien, hóe in den stikdonkercn nacht En daarna tt»d de snel aangroeiende hartstocht
dooiallos in de uiterste verwarring, half zinneloos en ,t*rk sprekende trekken duidelijk te ToonwhSn. Dit
slaapdronken, in snelle vaart .en dichte drommeta vreeaelrjke uitbarstingen van angst welke den
adsmToortsnelde naar den drjk of naar don .nabijgelegen loozon toeschouwer een siddering door het gebeente
KontJnenberg, tonrfjl de hevige zuidwestenwind hun jaagt, .afwisselende met hartverscheurend» zialestaart,
den regen In het gezicht joeg, deze hen tot op het waarvan de uiting in diepe, trillende, audoeoifka,
doordringende en den grond voor hunne voeten tonen snaren Tan hét gemoed in beweging braehto»,
in een moeras herscheppende.
Helaas bet is geen vordlubtsel, hot U eene
schrikkelijke waarheid.
Ik Traag C, óf Ge 't gezien hebt, Lezer; want rigstsmaatgevoel, met een kunst Tan Toordnoht die,
aoo neen .... geen pen Is in staat V dat alles te de mnxlek en de harmonie van bet vers hare rechte»
sebildtren: hier beeft de trettrig'e werkelijkheid zich' gevende, enkel Bouwmeester te hooren spreken, tot
zelve overtroffen, hier Is geen uiting der knust, welke een uitgezocht genot maakt. Do
geweldigedrUtwaerook, bf| machte meer te geven dan eeno' zwakke af- mede hij Jago by de keel greep en dtn dolk op hst
?pUgstog Tan dit ellendig tooneel! Och! dat ik nog hart aette, was een eehonwspol om nooit vit bet
gekon schertsen, al» In mijn vorigen brieft bengen ie Terllezen. Het Tsrieerend TUUT der
wraakEen onweerstaanbare begeerte heeft mjj derwaarts zucht, dat in zijn oogen brandde, maakte een indruk
gejaagd, opdat ik thans tot u zon kunnen zeggen: ik slechte te vergsiykan 'bij dien Tan den
vroesetökbëö~er geweest; ik heb gezien, terwijl ^j en anderen pleebtigén eed, den hemel getworen, zyue
bfeedege
elkander op den eersten dag dezes Jaar» een goed- peinzen niet eerder op te geven, Toordateoji JtreiUMsV
gemeend: ?heil n in 81" toeriept, hoe hier de dofcte looze wraak ban ganseh verzwolgen had.
verslagenheid heerschto; hoe men ternauwernood wist,! In het volgende tooneel met
DesdsstonehedBowwwaar men zich bevond, wat or geschied was, waarde ' meestor wederaUairoortreaTelöksto oogenbUkken. Kam
naaste bloedverwanten waren; neen erger nog hoe gevoelde, dat onder die sohönbere kalmte een w*
bonderden nog in 't dreigendst levensgevaar verkeer-1 van driften bmischto, waarvan de opgezweepte fob»