Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTEBDAMME R, v WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No.
i Courant: Direkt of indirekt. (hela»- Immer», art. » »a» d» W»' »y Let Honger Onderwijs
bepaalt:
j.,»«cn««-~>» Courant: Do aanstaan** munt- ?Geen leerling van eest gymnasium wordt te» «?
?wfennUo »« Parij*. Nog een woord over de rente- hoogar studiejaar bevorderd, d*» ton gevolg»
belasting ? Uit de* Kamer. «in'bij hel êin<le v» het atudicjaa* door leeraren,
Dt Standaard: Wat beoogt ge? (samenwerking Tan und«r toelicht
tot kiesweUn'r»om>ia({).
Curatoren t» howle»
overgang»,t ««,,,?«,»«.?. s,. examen, waaruit blijkt, dat hij voldoend,
kmldighe?.- Het Limburgsche amendement ? Kleine den bezit om het onderwijs m dat ho«g*r atudiejaar
saiddelea ibehandcling der rentswet). ? Kindeiamen» te kunnen liijwone».
- - l BH verschil van gevoelen tiuwchen leeraren
enCn. .-_ j. , besla*
Ormnmaia
uju.u. .
tmtortn oiumna den uitatac
h«t e«U«ge van Curatoren."
inr «prak* i» van ,v«r«Ail van gvvvelen" mo*»«»
ook *> «leraren ? de
i do «ckiMt of TM »n«
. ?dBj-'tütt» ?**? gwuilo*» tegen.»» elkander
fad»*l>t worde» D» \Ta%evwr moet «last dua dei «aak
» worgt-steM bebta., ***
ilijke
,
leajcmren *w i
l
feu;
li
,r
HETGYUSA3IUM.
Da nymnngiura-kn-es'ie is in de laatste
raadsrttaar o**>nodrla en waarcchünhik roor eenijren
«», laat ons hopen voor goeJ, van de bann.
Dat dit Kcfchiwl i«, zouder d»t B. e» \V.,
hbs»» ? "één f**ae\em «itifnkon, ui»a»leges>
Cara?Mea des verkil ??sile lam fjrtoHon ksmnon ««allen.
dat iem dacnlas; jeeffc. Cf, nu men «Wen beweren
dal ook aas de int voldaan wordt, «r» ieder teoraar
zijn persoonlijk gevoelen over de leerlingen opgeeft,
en de Curatoren opgrond van die indtvldueele ad
viezen beslisten? De bewoordingen der wet laten
tnlk eens uitlegging uS>t of nauwelyka tno. Want dan
gou er geen sprake kunnen zijn van verschil van ge
voelen tussehcn l«3rar>* en Curatorun. Leeraren heb
ben volgen* dio wetaexplicatio geen gcvuclen geuit.
En wat zou bet praktisch reanltaat zyn van die ge
wrongen wetaultleggingV Dat d» vergadering vaa leer
aren, die dagelijks met do leerling bobben omgegaan.
Hiel geroepen wordt haar gevoelen nit te «preken o'er
hunne vorderingen, ? maar teel hot collogie van Cu
ratoren, waarvan (l* leden misschien tienmaal in het
jaar in de .gelegenheid waren de leerlingen te> mien.
- ?? ? ? - ? dr <*et in lul onmtf ftntanit elft
De Oodaunanispoort is geen Univeraitoitstraai m| neer vreemd is dan d» Itut om op iemand oen
gewotden. ? Wg prijzen den Itaad vonr dit blijk van oBTerdienden blaam te worpen, vooral niet op oene
|czoad ventand, Watit ee» Oudmanhuwpoert staat inaatai'bappij, die door hare energie en haar flink en
dfcar werkettjk, m*ar e«a UniveraitoitMtnat i* nor- knnd« keheer aanspraak heeft op aller aebimg en
gen* in den omtrek van het Universiteitsgebouw te- waardeering, aarzel ik geen oogenblik die woorden
vin Jen. Het is waar, men had haar Universiteit^- In mu'u vorig nohryvon terug te nemen, waardoor de
inpoort kunnen noeracu: maar wie wil een poort go- dmk zou werdengewckt dat haro houding hooflüskelyk
kroond met een kuüpbril en een paar levenszatte oorzaak is, dat de nndvrhandoUngen over deze «aak tot
flgnren Unlvonit*iitpouri noemen? Jallennbist zeker (jotm andei «araltaat geleid hebben dan dat
Jeellonhet jonge a»««Tacha, wauroor d* H«er d* Koning mei dige
na'jw tasache» de twe« grootste
ter goeder kr«mw> einar*, Oofc ttnrmjitetegang soa kiwpstod»» JM lands weer nieuw Teedart kreeg.
B. en W. go«l »ü» (awaaai. Of «Vae* ?"?i zou aart»
te zeggen vallo. al» do poort hvarlunkteiMiek
utorliikvDrloreBb^«M*rcnac«b««n!ft**09tMd aaa «ra
Wat ?* voor baar d» kwctseirf ia mg»
movht gelegen hebban, trak ik oOwcrwaaréBlü* in.
Tor *?$»£? TtrontnrbajliUgina do» ik o*» bereep op
tt alle <m»«rtijjjf«n, dkt «ren aU ik «m <!?*? zaak
ab1- sulunt óMa wisten dan wat do «raktio dunwer in'
Oebieint dut
dr gezanttitlfji'* Uirorm enter kltutt b.tj hei eindt
rart den curtu* ftuit oordeel vymttlft» ortr de
tordebg de b -sprekina der door de leentren gestelde
vragen, vervielen in dou'wo
alkeurnnswaardif«* toon. die het pre.ulvies kenmerkte, mag
ontetwgfi'M toegeschreven worden aau een
Mire», ditt, even voor de sitüug aanving was
Bsgckoiuou
l)e Heeren Dr. C. M. Kun, Oud-Conrector
van MidilelhurK, Dr. S. A. Kitber, Oud-rector
v»4i Xw-'llc, Dr. J. Verdun], Oud-imwceptor
KWi het Gymnasium te L"i '.en, P. H.
Hngenhultz Jr., ür. C. B. Spruijt, Oud-Ijeeraur van
h*t (iymn. te 's Gruvenlmifi-, Dr. U C. Rogg«.
Oud-Lefraar vau het Gjmn. ie Leiden en J
f. G Weslhoff.
.allen vervuld met warme belangstelling inden
Woei van het gymnasiaal onderwijs, dat te dezer
«iede naar hunne meening »ul truttig gecaar 1)
vordt bedreigd," geteekenden, dat docente«cv«rg»deringon aan oea
w*lgevoelden zich genoopt de konklusies van ingericht gymnasium etuntehur »ijn,, al hebben zy,
H . i i. _.i?« j ! zooals alle wereldache dingen, wellicht ook hare
scha! duwende. Zij wenden zich daarom tot V met liet
dringend verzoek, iu de conclusie 3o b voorgesteld,
?_.., _ . . . in het Rapport van Bnrgi>«»«wi»er en Wetfionder», de
kcwii'i genomen ra» de aWniwH ran Curatoren t r r r \ woorden i» den regel te echrappcn, of, wat OBI<»
moet gaan *?§ d» ionr «?> 4» Uimraiarit te
b***!ken zal niaumdl IcBderen. Boro&diom i* TOD i»t» f»- haar jaarrental; schjneC Watrl cl Iran ik oo* era door
heel in den geest van het oude en nieuwe Amsterdam, mjj gctncrimlneerde zinsneden daaruit thana v e r*
Ons dccruiawaardig raadhuis naderen we nog lang» klaren, ze te Ter d edi gen ia mg zalft nu nog
de PriHêenbofsteeg, onze afzichtelijkste straten hebben niot mogelijk. Wat m\j in vertrouwen is medegedeeld
wij gedoopt naar da boroemdMe schilders; waarom mag ik natuurlijk niot aan de grooto klok hangen;
mogen we nu in de Universiteit niet eene derg«!(jke daarom bt>paal ik mij hiertoe: de A'. A. S. Jl. kad
onjuistheid maar op aangenamer wijs aantreffen, daar inderdaad reden üirh gekreukt to gevoelen over de
we hier voer iemand die op deu
kleine verrassing bereid hebben.
DE UNIE.
Igaai, eena wijze, waarop vaa *ekere zyOe te Antatardatn de zaak
; behandeld werd, en met het voorstel, zooals het
ge, daaa was, kun en macht zij niet modegaan. Maar
i hoe verklaarbaar dan ook, te betreuren blijft het dat
i hare direktie in die stemming zich tot oen bitteren
toon in h.iar jaarvoralog liet verleiden, welke én Imar
^ ? . . ,. - . _ . Hiiru III ..'.s.* I>M»I TUI^IUK 'iv« 'u.iviuvu, noi»« cu imui
den Gdc-a April ü»l de ouUrgsI Mn Türt,ei)lii ng b|?0u,telt , èno ngolnkki gerwyzc kwaad
ge-üchte Vorewign.K De '.Unie een openlmre M ^ Mt WMr 81im(,nwerking zoo hoogst noodzakelijk
do80nd.nk. . ?..r die
verceuishni tiet opwekken vau
gtautkunt« m^iim,
te Hert l «den,
schreven O. a..
aV*t tragen^' ttitgesiiroica*. in humte. mittiee ran A
FeOvuori LL ? adcitie», icaarnude Burgemeester en
Wtlhwdrr» sich in hoqfitaak hebben tertenigd. H'iJ ] de
fitten on» bij de beannltrling dff mittitt ran
CaraSrrCrt korthrMthahe in hoafdzaak hepn'en tot hunne
i tegen het der&e ferxoek rfrr letrart» 1>,
nóg boter zou »(jn, het rei'W dor leeraren
wurden met kennis van zaken te oordeelnn en algemeen belang dan meer bevorderd geweest
dns krachtig yoor haar eiüen belangen, wanr
dat noodijr is, pp te komen.
dan door den loop, dien de zaak ongelukkigerwijze!
thans genome» heelt. Daarvoor echter treft niet haar.
volking, voor onze stad belooft te worden.
En nu de kermis juacstien. In geene stad val
Nederland, zoo schreef ik in mijn vorigen brief, ia ajj'
een vraagstuk van zoo dien Ingrtjpendeu aard, waar
voor alle standen der maatschappij zioh zoo
interesseeren als te Rotterdam. Bijna zou ik in die over
tuiging aau het wankelen zijn gebracht door de wyzt,
waarop het behoud der kermis onlangs in een lokaal
blad i» iwtttaètgoX want «la «r geen "
inenten woc koKon wnnïtB aangovoasi ila» dajarui
wenloa «^bwigó\ dan zeu de kannia kier al zeer
zut* MMten *a*Jm To«h te dit n»* mot «wal. e«
at* if w»srljj«- kwijnde, da* zou dB een reden t*
??? hara ?fjjlufflng xjf.
Hoti*«*noa)eaehenk, dat dto nobtgeawde Bvitawdaittiaer vai
Mig of «*«Bd aan d* kerwte geheet is, «
drt *» «*> sterk, éat men op den dollen Zaterdag
?in den Doel" jonge . . . , en ook oudere lieden nit
e«ji maajiachapueljlkon S*HTV!, die, nuitAn den
kjsrmiatyd op de typigch Ratttvdamsohs
qualiflkatte van ,nef niet wiinig «annpraak maakt, m«t
ziehtbatr welgevallen kan zwa medejoelon en
Boacen op eene> wiize, welke zij in gewone tijden
verre beneden hun fatwen «ouden achten. Aan dn
eoucn kant fs dit oen nadeel voor de voomtandors
der afschaffing van de kermis, omdat door dit slechte
voorbeeld der meer bctchaafdcn de minder
ontwikkolden in hun vermeend recht op het behoud der
kermis slechts gesterkt zijn geworden. Maar aan Oen
anderen kant wordt toch ook weder voor de voor
standers der kermis daardoor hot argument verzwakt,
dat de lagere klassen door de afschaffing onbillijk
getroffen worden. Oeef haar eerst andere gelegen
heden tot ontspanning, vóór gij de hand aan de ker
mis slaat, ? zoo voert men den afschaffers tegemoet,
Maar bestaan er die dan niet reeds? t'loralia met
hare volksconcerten, 'de openbare wandelplaataen,
de schnttery-eo/icert«n in het Park, het openstellen
der Diergaarde voor ttedelirigen, de Uuderspeoltnin,
ziedaar reeds eenige gelegenheden, die, ik erkev
?t, met andere vermeerderd moeten, en zeer zeker
ook zullen worde». Dat deze wyze van ontspanning
van geheel anderen aard ia, dan de ontspanning dia
De
« gedrukt
hclijkhcid toch van een tij lig vastgesteld
De Unie, die in vrijzinnigen, vooruitg' reven- zooala nit'haar jaarverslag zou moeten worden afgo
den (teest, zal arbeiden «onder een bapaikld uf- j luid, de grootate schuld. ( ? ? ,? v 0
gerond programma to volgen, üluit mnmatidj Een paar weken golede» maakte ik in dit blad in dé kermie gezocht wordt en vaak totale afnpannlng
van hut li '.maatach&p uit. Dio mede wil wer- ? melding van het praeadvies van Burg. en Woth. op wordt, ziedaar juist de reden waarom In t belang der
ken- om het do«j, ontwikkeling TBD het politiek hot achr^ïen van den minister van Waterstaat, waarin zedelijkheid «n ook vooral ter wille van de welvaart
leven te lievorderen, te helpen bereiken, kan l jjoM<srdam word aangezocht tot d« bijdrage van 1J10 a?r bovolking de afschaffing der verouderde kermis
!t°Lb^.^!.V_ A"!.?*' .-i.??fK*l'"fï.!.l??* *" do ko^n. tut «n'm»«imnm van 3 millioen, van zoower gewonscht is. Wilt gü feesten daarvoor ia
door achter
woorden ?Ivree aiataiden" te voegen: ??? *oo
dilcterjlahrtdwr mlnfteru drieltermrengewtntcht«roroV 1)
Het voorstel van den Heer BUjdensteyn, om l Knar vrüzinuig en tot <>p zekere hoOKte
onpiudir adres te doen drukken werd to onduidelyk ' tijdig streven, kan blyken uil de namen vau
w»i «rc-ii isi'iiK T-c»*7bgKD wsu ? ? ? ? - - - - ----- ..--. i i i »«_ ' * ? ^ .1 i i i i
lessen ? waarop in hun) gedaan om het gewensch'.e gevolg te bobben, hst. drietal "piekers, door haar voor de eerste
'
verzoek gedoeld wordt ? een programma, i B. en
«Mria de ouders de no*1ige inlichtingen , knnnoh
^uden over den omvang van het onderwijs, de te
?jsbnükei) boeken, de verdWIing der leeraren ovtr
wrsehilleudc klaewn, enz., tpriHgl al Ie itif in hrt
«». dan dat hrt noodig *»* t!jn haar trge* dl
opmrrkingfH ra" Curallren ie triiltdigt». 1) Ook zonder
w^aging van de Verordening kan zaik een. door d t'
«desa zeker zeer gewensuht programma tegen het
IHgia van den volgenden cursus het licht zien.
; Ten aanzien van het twwde verzoek verklaren
«Turn toren
wij
rapport
W. betoogden, dut de »dre.-sin'ou het opetibare verga lering genouiligJ.
t niet hadden bcgrppoti; de bedoeling vnn i Op WOKNSDAO 6 April ziülju
in FBASCITI.
B. en W's adrea was precies dezelfde als dio 's avonds t«n 8 Ure, optreden de heeren Prof.
van adressnnten. Dit, viel gemakkelijker ' J. TAS VLOTEK uil Ifiiarlcin, Pi-of. B. II.
PKte bewereu dan te bewijzen. Adressauten tuch
wiliien zeer beptinld, dat er vergiideriu
, . .
. uit Uelft en dn het-r P. 11.
HCOKSHOLTZ, voorganger bjj de Vi-ye Gi-mcniito ulhicr.
niet uiuedük de bctct'kenin "f vu» te verkleinen.
, ,
zou worden, als drie docenten het iioodig!]>« eerste kuoj rot cmderwci p v.ior zijn
achtten, uirgaande van de «ndersteiling , dat j De hcrboorle van ffcdcrlnnils Staat- en
Wfe«12 rórgadeiingen p«r jaar bc:<-r zyu dan C. 'leven, de tweede: Hrlangddlmg in de
vtfk'n:, , . " i. i . * __ l tf _!_*.' ___ -l .. _»- ~IJ ____ \f. ? T__ »«r i* ______ x- ....... ___ l _j, __ * ______ "l .1
Hot sjti eek' wel vau zelf dut na du macliiuale
ff «M ermstigt rertthillen tiate/iai liector e» let roreti ---- ------ ^ ?
tuttta*, all li ür trr tttde krlaax hrt guit blijkt Ie Gelukkig Was de lieer Fels z->o '-'OH d «ir on
mtttn, 'tcordt ee* hMi»hou<lrlijk rtt/lemr H! ieeH»rheli/k l ) aan te dringen dat de rector gehóuJeo ZOUZiJn,
Te;
?nratnroi .
«wk hxt derde , .
UMB. Wnl Rn»n zij niet 200 ver. leeraréiivergaderui* . .
«« onbepaald af te .keuren, m&ar zij achten toeh Wg verheugen ons zeer over de lüdiemng
«lUrlei waarborgen noudig tegen het mwbrmik, dat van boveogeuoem'l niirefi.
? wij bigrijpan waarlijk niet hoo en waarom ? jjoulaug d» 'strijd gevoerd werj onder
opper
daarvan vprwschten. Dat' do Rector etno
docentenvergadering zou moeten bclegiren. wanneer, minntcne
vno onzen lla»d, tusech-m leeraren
het
kt niet in ue >prur«onïii^ woruen üj>sen«ujjtfu. ? ?? ? --?
in het voorgaande hormnerd te hebben aan het stellenden eu
bflauj!- . L . t ««....l
n zich de zaak
aauge?» in Het VOOrgaanue Iiuriuneru tv uvuuvu aau IIITI ww...-»«»? -? ??-? a, j' l J
^aschil tn^schen het gymnasium, waar een regeeringii- tiokken, en den bew^tlast viui de Behouders
?rogramma in voorgeschreven, en de middelbare der ItierareQ. hvbbcu alge went el dt ? ti». a. w.
Mhool, waar dit HM het geval in, zeggen Curatoren: QQ uieer gelijke p.irtyeu, wat positie betreft,
.Het nauw verband mssclien den omvang^dcr bc- tajjeuover elkander staan, kan men op een
j?. ^^^^ ^ (fymnagj(iaj onderwjja Kewenschte
be
ü^nde'stem wt.rdt toegekend. Het voorbeeld . * "nlSt aTes'wordt niet alleen
deatafgebrohet Middelbaar'Onderwijs, «aar dit wel bestaat ken over de weigering, waarmee de Curatoren
mn aanzien van het Terpliehtend verzoek van drie de wenechen der leeraren beantwoord hfblwn,
£eer»ren aan den Directeur nm eer/e vu-gadering te manr teven» een veroordeeling Ui'ge=pn)keB
'" " " ?, waarop Curatoreti gemeend
hebovergHnKgexamina de opmw der
- uotftn inwiDDen.
are7rpiia'tsenr met verrassende helderheid. Bij h«t Men m»g verwachten, dat de
dooeiiton-veriaiBBi zon «au de leeraren te «amen nergens BaduiiBgeu zoowel programma al»
huishoudebetUaseode of zelf» raadgfrenilt sten worden lyk regletneDt mer. zich biengeo en bet
tpucchoiift l Zoo beweren Curatoren, en wel voor
omdat de leasen moeten gegeven worde
?> awereenatemming met een algemeon leerplan, door
herstel der eendracht t u-scben raktor en
lee:ar«n mogelyk zullen maken. Ouk dat, bij den
zedelykeii steun,' den- leeraren door dit adres
get'choukttiit do üverg&ngrexatuiiiii in dit J4ar
pen, a,« n.« u. ?, .«.K-? B?.8.?'w^1 nïet wederom aanleiding zullen «even
totgrie«n. en TOarb« ieder veratandig mennch de advt-1 ven, ÓUe allereen>t schndeUlk zyn voor deu
goe?Terende euan der leeraren op boogen prijs zal den naam van 't ametordauiecli Gymnasium,
?teUoBr Welke boeken zullen gebruikt wordnn'r Hoc-1 Natunrlgk uien wy met verlaugcn van rektor
wel htówerk «al er opgegeven worden» Welke l en coratoren de verdeoigiiiB van hnn
eigen«uilen
sgep«t morden, «elke "«"0*
? dat de leerl
die
talen
?rlingen, i
???T .?,. ia grammaticale TerminologiêB
moeJhÉTteeMn, doek ihebt* één*} B<M komt a«n het
,
bett tot eene Inlltjke waazdeering van de vorderingen
a«r leerlingen? By dit laatste punt althans is de
?«illiinr «M Tentudlg geweest hoog» vaarde to*
iVkënnen aan liet oordeel der «leeraren te zamen"
i dige
der Fulkwïrtei/enicotird'ging, terwijl de
SBtsta Een woord in het Mnng der Unie zul
«{treken.
iJoventtannde mejrderlinz 2,1! volloende xijn
om menigeet) te btvegen deze vergadering by
be wonen.
D* wordneht vaa B. ea W. to» ruiling van gronden
met, an verhoring voor 15 jaar v*n een deel der
kade au ée Hieuw* Vaart aan de HollandMhe Ijzeren
Opoorwaginaatichappif tot oprichttag van een kolen
tip met terrein voor goederentreinen, werd nauwkeu
rig «verwegen. Verhooging van den huurprijs werd
verworpen; vermindering van het te verhuren doel
«vwxear; «n ever een amendement tot het bepalen
van *en boogaren pnja voor den te ruilen grond
?taakten de atommen. Wij geloovon, dat, met hat oog
op de mededeelingen van den heer Pela nopens den
kolenhandal, aan d« Holl, JJzeren Bpoorweginaatacb.
d* felogenheid geschonken moot worden zich vrij
ta bewegen, «pdat 4* duitscbe uitvoer zoowel
mogolyk naar on» haven worde geleid. Onder deze
gegevant is kei echter waarschijnlijk dat de B. IJ. B. M.
buitengewone voordeelea van de kade aan de Nionwe
de voltooiing van den waterweg naar zoe. Heden heeft
'
gewonscht is. Wilt gij
plaatsen, die tot gelijke uitspattingen aanleiding
da raad' zich mot dit advies voreeuigd, nadat oen geven, handhaaf dan de kermis, want gij kunt er vam
voorstel van den heer van Kaalte met 31 atcmmen yerackord zijn, dat dergelijke bacdianaliè'n in onz«m
tegen S w*« verworpen, om het geroep van ach l en ?
wee I over dit aanzoek van den minister in de eerste
zinsnedan van het praradvies wvg te laten on een
voudig to besluiten hot voorstel van den minister
?gaaf on envoonvaardeiyk aau te nemen." Den hoor
van ïtaalte knn men volkomen toegeven, dat de jam
merklachten over do flnancicelo bezwaren on hot ver
wijzen naar eene afwijionde beslissing in 1860 minder
stroken met do concluaio, om met hot voorstel van
den minister mede te gaan, daar inderdaad ?eon
deugopen vaarweg naar zee," ? zooals hij in den
considerans vun zya voorstel zeidc, ? .een onmis
baar on dringend voretscnto is voor de ontwikkeling
dezer haven." Kaar prautisch schijnt m (j Lot verschil
van weinig beterkonia tnsschen do aanneming van
zyn voorstel en van het praeadvies van S. en W.
daar het raidübosliiit geen nmlere strekking heeft
dan het dagelyltBch bestuur te machtigen, om met den
minister ovarde gevraagde liijdrago la ondorhandoling to
treden en eene overeenkomst te troffen, welke liter na
tuurlijk don raad ter bekrachtiging zal worden voorge
legd. Dat daarin do voorwaarden zullen worden opgeno
men, wolko de gemeente aan hare bijdrage wonacht te
v«rbinden: een npea zeegat, vrije vaart, bepaling van
don tormijn van voltooiing, enz., hooft do Baad door
zijn besluit van heden, dunkt m\j, nog geenszins be
slist. Eerst als de ontwerp-overcenkomst in behandeling
komt, zal de Baad te overwogen hébbea of hij op de
daarin gestelde voorwaarden al dan niet tot het leveren
der gevraagde bijdrage genegen is.
In den loop van het debat hebben vooral de heeren
van Qennap en van Weel den Saanoleelen druk, die
' rende annuïteit van 3 millioen is voor een gemeontc
budget all het onze zeer zeker geen geringe
uitgaveovertuijfiiigen, zullen zy ieder, die aan
paedagogie zij u aandacht wijdt, de gelegenheid
veratiekken getuige te zya vau een een hoogst
bolangwekkenden strijd.
1) Wij cursiveren. ?
Vaart zal plukken «n is het plicht van den Baad de mt fozè bijdrage voor de belastingbetalende ingezo<
Toorwtardan w» in te richten, dat di»voerdeelenniotJ tenen cal voortspruiten, hoog doen klinken. Eeno
uitsluitend foor die Maatschappij ayn. Ben verhuring! Toor tal van jaren telkens op de begrooting terngkee
loor M jaai beeft haar bedèiikelgke zijde. '
? budget all h«
UIT DB MAASSTAD P08*- staar i» het wel juist, wat de laatste
'in Rotterdam de hoogste belastingen worden geheven?
, Itotterdam, 81 M»»rl. j, h(jb B0gronde reden dit te betwijfelen. Men denke
Alvoi-oas é« belofte, aan 't slot van den brief der niet dat ik tot de rarae aten onder de
belaslingbetaToriga week gedaan, te vervullen, zie 'ik mij genood- lenden behoor, dio mcenen dat zij eigenlijk te weinig
zaakt meteen enkel woord terpg te komen op hetgeen cijna aan stad en land opbrengen. Integendeel, ik
ik schreef omtrent don indruk, door het jaarverslag ben met mijn aanslag volkomen
der NeAtrlanatch-Ainerlkaanttht Ktoomraartmaa!- als ik dien tnet den aanslag in
«*<»»» teweeggebracht. Jp zeer welwillende wijze ten vergelijk en bedenk dat, daar do dirokte ge
werd mü van eene «tJde, volkomen "bekond met den moonte-bela.ting te Botterdam progre«sief is, mvjne
loop dar onderhandelingen, welke tnsschen hars di- ruimer met aarducue goederen gezegende
mederektie en Amirterd»m»«he kooplieden geToerd werden burger» naar Terbouding een minsten»
CTenover eene alternatieve vaart harer stoomschepen op redig. zoo niet een. betrekkelijk geringer bedrag in
Botterdam «n Amsterdam, de opmerking gemaakt die belasting betalen, dan acht ik do klaoht over
?^. . ? . .... ' « ,-_u_~j l. x_ ?« «««.AAnijk wnnr&l
dat ten onrecht» door mij vooral aan direktie en
kommiasarissen dier maatschappij geweten is, dat de
ond«haodelijig«D tot geen reraltaat hebben geleid.
Stelt men d» quaostie 160, ? ik erken t nn ik vol
komen omtrent de «aak ben ingelicht, ? dan ie deze
welwillende opmerking volkomen juist, «n daar met»
tijd niet meer ingevoerd worden en gelukkig ook ni*t
Ingevoerd kunnen worden. Daarom z^jn-de uitspat
tingen nog uiet de wereld uit, on roor<?crst zullen z^f «r
nog wel niet uitraken, m&ar denltsputtingen mat officie*?
len stempel, onder goeJkeuring en krachtens verlof va»
het Oenioentebest'imr, zijn een anacbronism»; de in
vroeger eeuwen noodzakelijke jaarmarkten zgn
verdlronen, maar do voor volksgezondheid en
Toliswalvaart schadelijke uitwas wordt gehandhaafd!
Of ik dan aan do afschaffing dor kermia, aan ?**
gunstige beslissing op het adres, waarvaa ik verleden
week sprak, geloof? J& en neen; ja, indien de be
schaafde, ontwikkelde en voratandige burgers onzer
stad eenn hunne maar al te zoer Ncderlandsche lauw
heid wilden afschudden en ala óón man hnn naam
pinteen op liot adres, dat 7Óu gesteld is dat iedereen,
van wolken rang, stand, 'feeloof of richting hy ook zij,
het kan onderteekenca; neon, indien de gemeente
raad niet uit oen vcrrASfléud hoog aantal
omloiieekenaars de overtuiging kan erlangen, dat de kermis
in Rotterdam toch waarlijk niet zoo populair is als
zij jaar aan jaar Bchocn to zijn. Van dat hooge aan
tal zijn w\j nog zoor ver verwijderd: heden ochtenA
bedroeg het cijfer der ondorteekenaa. e nog nawvelijk*
700, terw(jl hef duizenden zon moeten tollen. D*
verontschuldiging komt wel wat laat; d« lezers van
een 'Amsterdamse!) blad, voor wie do kermis reeds
tot het verleden behoort, zullen 't c.m
Botterdamsekkorrespondent, hoop ik, vergeven, dat hy van de hen
verleende bevoegdheid gebruik ? moge ie redakti*
niet zeggen misbruikt ? maakte om zjjn velen
stadgenooten, die de Amntn-Sammer lezen, lot «e» go»it
en nuttige daad aan te sporen.
voldaan, inaar
andere
gemeenTl 'ttoms ook bet verlangen
Naar 'a werelds praal en' pracht?
? Bat heimwee naar den «wijmel
. Van aardaohe toovermacht?
Ach,'t la m8 «oma ï'>o ledig,
Te midden van 't gewoel . ? ? '
'En 't hart m9 zoo beoepen
Zoo angstig mijn gevoel!
En toch aon 'kin een klnisje,
Een 'kluisje stil en kle en
Gelukkig kunnen léven ... .
O ja!.... maar niet alléén l
Wat is 'td»n wat ik'.hopt
' Wat is 't wat ik Verlang?
Helaas, ik kon 't niet vinden ? .
't Verlangen maakt me bang!
t Ventend wü 'tm« niet zeggen;
MÏBn hart vraag ik het af:
Dat aatwoord sleehtB door kloppen
Ea »w^gt dan alt bet graf.
Ook, jaaf toch niet mün harte)
Oe maakt m» werkTHk bang l
Kont go m« iets vertellen?
Zeg dan wat ik verlang I
7» TOONEEL.
Swe, Yan Aldenhof.
Van Aldenhof, nader tomende.
Allerliefst, Mejnffer.
8n*e, verschrikt.
Een ioort van
v. AUenbof.
broeder, Mejnffer; want ik
- en ioor van ,
b*b alf ktad op ow moeder» «choot gezeten.
S heb n verrarf, niet- waar? Ik kom ook
eigenTttt to vroeff, en daarvoor vraag ik n
duizendnaai veriofioonlngj maar toch weojoh ik
me?elf gelmk met mijne onbewheidenheid, wan!
iedje te hoorcn en de mooie zsngsrer zelve én
laar eenvoudig hui*kleedje*ta ontmoeten, dat
utar bekoorlijker maakt dan het r(jk.te toilet.
Suze, nog wel een weinig ver
legen; maar toch ondeugend*
Dan ligt gq de verwachte gait. Mijnheer?
Ba nog wel. ... een soort van broeder? ?
't Zal Mama en Beatriz zeker niet weinig
meevallen een cavalier meer op onze
dansparty Ie kragen, die zulke mooie complimentje»
kan maken . .. .hoewél hjj een mijner beste
kleedjes Toor mijn bui-japon aanziet l (Z$
lacht). .
Van Aldenhof.
Wd, Mejuffer, dan heb ik me vergist; maar
?ff levert dan toch het bewijs dat schoonheid
en bevalligheid geen pronk behoeven. Uw
gewaad moge eenvoudig sjjn: ik lag nooit
iets bekoorlijker».
8n««, spotachtig.
Dan rt|t ge al heel licht tevreden, Mjjn
heer.... mün broeder.
Vaa Aldenhof.
Joist het tegendeel. Ik ben maar'selden
tevreden, zoowel over de mensehen al» over
me-ielven. Ik vind de" mensehen over 't alge
meen fidel en afgunstig, ? en waarsehfinlyk
ben ik-zelf niet veel %eter Maar gft
Mejnffer . ., . mijn raster, ge lüt zoo schoon;
leeft te midden van de weelde en .... ge
_,t fier op uw eenvoud t Waar vindt men
dit tegenwoordig? ? Ik kon waarlQk niet den
ken dat ik hier zolk een zeldsamen schat ion
vinden. - Gij sflt Sotaone niet-waar?
' 8o«e, vtrratt.
Jat ?Hoe weet ga dat?
Van Aldenhof.
O. ik ben vrfl goed op de hoogte. 0| k!
de jongst* ? <" twee tasters .... ea i
liefste.
Sme,
?WE*»"»**»^*-"'' '
gezien hebt. Zg U het mooiste meisje uit de
?tad.
Van Aldenhof.
Ze k»n niet zoo lief en beminnelijk zi)n ala gjj.
Snze, lachend.
Ik wenschte van-avond wel een» ongemerkt
achter n te itaan, al» ge Beotrii hetzelfde
eompL'mentje maakt. ' .
Van Aldenhof.
Gelooft ge dan, Snzanne.... vergeef ^tme
aU ik van m(jn recht al» broeder gebruik
maak en n bg uw lieven naam noem....
Snze. .
O, doe 't gerost. Iedereen noemt n>S Snze,
tot cefii de kinderen van onzen tuinman.
Van Aldenbof.
Gelooft ge dan, Snee, dat ik onoprecht ben ?
80».
Ik ken n »og, «XM» te «eggen, in't geheel
niet, ? maar .... onoprecht geloof ik met
dat gezjjt.
Van Aldenhof.
Ik ben n verplicht voor die goede meening.
Zeg me eens, Snze,? i» .'twaar dat ge hier
voor Anpbepoetcter «peelt?
Suze, leeendig,
O, welk een schandelijke laster l -^ Wie durft
zoo iet» te zeggen?
Van Aldenhof.
Wie anders dan de booze wereld, die niemand
?paart! ? Het verheugt me intdttchen van n
zelf te hooren, dat het laster i» ? Ge komt
dtt* natuurlijk ook op het gemafkerd bal? ?
Ik wed dat nw kostuum, zoo niet bet rijkste,
toch zeker het bevalligste cal «ijn.
Saze, wiegen.
Ztx/1? Ik geloof dat ge n vergiet....
Van Aldenhof.
Komt ge 4an «iet on dat praehtige baL
heelt stad d«o «aoad Tol
?
den «waren belastingdruk in on«o gemeente,
als die genlt wordt door hen die all vermogen,!
bekond «taan, minstens overdreven. Mn dit te meer
waar *$ 'wordt aangeheven naar aanleiding van «ene
uitgave zpe bg uit«tek. productief, ala een goede
waterweg naar ze», bij eenige energie Tan hare ba
lk was nauwelijks in rn\jn logement afgestopt
of ik hoorde er nl 'wortder-v ei halen .van.
Suze,; verlegen.
Zoo ? Ja, 't zal prachtig «ijn.
Van Aldenhof.
Ik wed dat ik u terrtond ken.
Suze; tteedt verlegen.
Zoo? .... Ik twijfel er aan.
Van Aldenhof.
En dan zult ge zeker wél met me willen
dansen? (Sute tracht hare tranen te verber
gen). Wilt ge niet met me dansen,
Snze?Suze, standend.
O, ja-wel.. ..Maar ?...
Van Aldenhof, met voorgewende
tjerltaèing,
Hoe? ? Komt ge niet op het bal, waarop
iedereen genoodigf i«?-Wel,
datuverschnkkelijk, ? dat is tchandelflk van uw ouders!....
Snee, levendig.
O, leg dat niet! ?Zooiete mag ik niet
aanhooren: ?'t Is om mgn bertwUïat ik er met
komen mag. Ik ben nog te jong,... zegt
Mama. Later, als Beatrix getrouwd is, wordt
het mijne beurt.... hoewel ik er niet eens
sterk naar verlang.
v. Aldenhof; tpOtackKg.
Ah, als Beatrix Reh-onwd -j, l (Ter
Slimme moeder! (Taf Sute) Gaat ge dus nooit
uit?
Snee.
O. ia-wel! Ik wordt nogal eens gevraagd op
kindM-partflen! dan verteon ik de
toojerlantaren en de rarekiek, of ik speel met de
ktnderen op het ganzebord, en zoo meer. Ik heb
wel eens hoofdpOn van de pret als ik thuis kom.
v. Aldenhof.
Is dat ww eesdoe Trengd*, arm kind?
a.
UIT DE HOFSTA».
XLVin.
Bellovno; Promenade, VUtoria- Balvóden.
Hotel de» Indca, Celliiltir-kotel, Bloemen-
trntoonstelling en dito
fimHlami-llvnto?Eijssel.
Wat maakt men zich van alle kanten op om bï
den. naderenden zomer hot te vcrwachtea
vreemdalingonheir to kunnen ontvangen. Het verbouwen val
het Badlinis; zoo hoog noodig, is natuurlijk, dank de
weinige voortvarendheid en het ?ioui i* er tv» i**g
niet dan torn ik tr ? margen" van het dagelijks**.
bestuur weer vóór de opening van h*t Badsalsou
onmogelijk geworden en zullen de vreemdeling»
weer coo als 20 jaar achtereen, in diezelfde onher
bergzame kamera hun dag- on nachtleger moeten
opalaan. Gelukkig dat het initiatief vaa particulier»»
«enigermate te gemoet komt. Het Hotel Btllam,
dat met recht dien naam. voert, heeft aan dé
B)j>?traat«ijd« eens groote uitbreiding ondergaan; het
Suze, met een tucht.
Ad>, jai - ? t
v. Aldenhof.
Ihve ondew hebben m Uscliien geljjk zulk een
tieiuood niet aau ieders blikken bloot (e stel'
en. Ik begin nu ook te gcloovcn dat d« wereld
cwaad heeft gesprok n, en ik durf wedden dat
edereén in huis n op de handen draagt. Uw
moeder vooral .... (Sitee weent. Van Alden~
'tof gr$pt hare hand) Ik heb u verdriet aan
gedaan, lief kind, vergeef 't me. Zie eens hier:
;en rijke broer uit Indië mag niet met Irege
banden bij zijn mooie zuaies kooien,' en het
mooiste is catuurlyk «oor Snzanne. (tig geeft,
haar .een doosje over).
Suze, het doosje openend .
Is dat voor mij? O, welke prachtige
oorknoppen l Waarom moet ik het mooiste hebben?
# wil hem het geschenk teruggeven). Ueatriz
mooier dan ik.
v. Aldenhof.
Als ge mijn geschenk weigert doet ge mij
verdriet.
8use.
Werkelijk?
?v. Aldenhof.
Waarom traagt ge dat zoo ongektovig?
Boze.
Omdat ik niet begrijp waarom n dat verdriet
zou doen. (Schatte») Ge moet n niet verbeelden,
dat ik alles geloof wat ge mn vertelt. Ge ziet
me soms zóó spotaohtig aan, dat ik een weimgje
bang .voor je begin te worden.
v. Aldenhof.
Bang voor mij, Snee? Dat meent ge hamers
pietr '
Snze.
Neen, dat meen ik ook niet Ik ben «oo wei
nig bang voor u, dat ik n wel alles zon dur
ven toevertrouwen .... Meen, allee toeh weer
niet .... maar 't is toch Juist alsof we elkaar
al sinds lang kennen, en alsof ik toeh eenheel
No.
197DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Hotel «V la Promenade, 't- welk ook geen beteren
uam, loo nab^j de Boherenlngaahe boochje» getogen,
dragen kon, Hl ook net «en 40-UI kamen vermeer
derd worden, benevens e»na eetzaal, 18 meten lang
m 8 meter breed, en waardoor het tot nog toe enk«l
Toor lof;óea beaUmd terrein wordt in beslag genomen.
t Wan Beker eeno goed» gedachte, om die open plek
te bebouwen, waardoor de Stfheveningïche weg weer
«?D schooner gevel rijker wordt, en al* de Direktie
van bot Hotel den reedi door een hek afgescheiden
grond aan den OTerkant na eens liet splanoeren,
dan euuden «sar de logee» daar weer onilar de
lomB«r zitten, dan wieden jaar naut het Hotel telt
Ook het Hotel Victoria, in den nazomer gesloten,
tengevolge einar flnantiaele deconfiture Tan den
rorigen eigenaar, i* door den Beer Puls, die het aan de
HH. T. d. Broek * Co. 'oor honderd zeTontig mille
Terkoclit, weer voor p), m. zeventig duizend galden
terug gekoekt, en zeker zal eene onderneming als
leze, waaraan zulk een doelmatig zomer-tbcater is
verbonden, op den groidalag Tan Jete koopsom goede
«aken kuonen maken an de heer Pulg heeft genoeg
zaam bewezen, dat hij de middelen kent om publiek
te trekken, al i» z\jii établissement ook wel Ter van
het Badhuis gelegen. Nu we toch over hotels spre
ken, mogen we het door den beer Hluvjtor op
BuitenhofCrravonstraat gebouwde niet ongemerkt voorbijgaan.
Die «trant dankt aan hem bet wegnemen van een
Tuüon muur, waarvoor een schoone gevel in de plaata
kwam. 't In wel to verwonderen, dat dit hütel en
café bet ecniyo ia in den Haag waar men adresboeken
vindt van tle voornaamste steden van Europa, 't géén
Telen tot gemak verstrekt.
Nergens kan men hier, zelfs niet op de Witte
loeietoit eon adresboek van Londen, Weenon of Parjja
nadplegon. Deze kleine attentie, ten gerieve van
stadgenoot en vreemdeling pronveert voor den eigenaar.
Ook het in- en uitwendig zoo prachtig voormalig
verblijf Tan den Baron van Brienen in hot Voorhout,
«al spoedig tot Hotel van den eersten rang ingericht,
' ?dm mden Dotttm," Pmlei en Srllreut nnar de kroon
gaan steken.
Do heer Wirtz «telt zich voor zyn mot den naam
van ?tittel dit Met" gedoopten blok graniet en
apiegclglns over enkele weken te openen. Aan do
«Qde van het .Cour" heeft hij een 20-tal kamera
doen aanbouwen on voorzoover eene vluchtige
omwandeling er mij over kon doen oordeolen, belooft
'<it ?logement" veel logeabela aan te bieden. Vooral
t» restauratiezaal ia zeer riant on de groote eetzaal
heeft iele rnstigs, 'tgeen b(j mik een vermoeiend en
Inspannend werk velen aangenaam U. Het
nieuwadelijk wapen van het geslacht van Brienen, 'twclk
ep een ovaal schild door deu nuchter van dit huis
in graniet gehouwen, voorbestemd scheen, om
?«uwen het frontetgpica to blijven versieren, i»
uitge»ijtold, bewijst alwcor het vergankclpo van al hot
aardsche en zal spoedig vervangen worden door hot
zwaard van azunr met den groenen krans op het
gouden veld .... het wapen van Balatta, 'tgean
mstunrlijk, evenals Z. E. de gouverneur-generaal op
velu offlcieele stukken doet, gebruikt wordt, omdat
Sacn geoii wapen bezit, 't Spreekt vau zelf dat de
vlag vau N«4rhuxla Indié, die men in 'e Graveuhago
mo vor ik weet, nimmer wapperen zag, ook, genaa
keen] door de Sedorlandncka driekleur, bij feestelijke
gelegenheden aan hot grootach en prachtig balkon
zal fladderen en eflekt maken, vooral voor Indische
specialiteiten.
Bij al die TermoorJeriogen of uitbreidingen van
Hotels moet ons do wcnsch van 't harte, dat do
Regoering terugkomt van haar voornemen om nn ook
?en Hotel-Cellulaire nabij bet Badhuis te bouwen.
Tergia ik mij niet dan ion er op of aabjj terreinen
fan de Wjtogeattchten Ommurschans en Veenhuizen
plaata daartoe te over zijn, om Juist niot eon
ultapah?ingsoord aia Soheveningen i» te ontsieren door een
iergolgk .huis van diepgevallen wazen» Tan gelijke
bewegingen ah wy."
Moge do ?afzondering daar binnen" ook, tenminste
voor de Badplaats Sctuveningen, gelegen sgn in eene
tt&oadering daar .6«ifrrt."
t Bpeet mij vet l dat ik de vorige week niet inde
gelegenheid waa om een verslag te geren van de
alhier gehouden Bloomententoonstelling uitgegaan
Tan de Nederlandse!» Maatschappij van Tuinbouw
én Plantenkande, afdeeling 's Gravenhage. 'k Wilde
?och kon 100 vlug zijn als het Dagblad, dat in zijn
vammer Vrijdag avond 25 dezer geschreven en ge
drukt reeds te verhalen wint hoe .een keur van
tafelbloemutukkta, bruida- en balbouqnetten, ruikers van
rozen enz." op de tentoonstelling te zien was,
oflehoott die meeste voorwerpen eerst den daarop vol
genden dag in do zaal werden gebracht of per spoor
Tan buiten do stad kwamen. Die bewonderenswaar
dige gave van iets ie beeuanj'ven, dat nog niet eens
aanwezig wu, kon evenwel niet ongedaan maken, dat
de nitalag der' bokrooningen eenige uren eerder dan
in het Dagblad te lezen was in de Xituice
SotttrtuHueht Courant van Jl. Zaterdag.
Met «en «kal woord «lachte breng ik holde aan
?et Overig bestuur der Tulnbouwaaattchappij, dat
mik een welgeslaagde tentoonstelling organiseerde
?n zeker komt een woon] Tan lof ook ten volle toe
atn de dames Galpke, Qoekoop, Böell. Teding van
Berkhout, Bejerman, Coninok LJefirtinek, Grflneelu,
Iieenbraggen, Mieratnsz en Mnkhulèen, waana'n wij
het smaakTol arrangenrcn van diori bloomenschat Ie
danken hadden.
De buitengowone raadszitting van heden leverde
weinig boUngröks «p en grootendoela besteeddomen
?m niet de inmlynnt, maar zooals hot Jan van
Am?tel in het Utneltttch Dagblad zaJMgonaardig zei,
en het tramJMuwin te ontwarreiQvcn inderdaad
bagmt de bimlendigheid dor behandeling van het
; onderwerp de spuigaten uit te loopen. Op rooratol
?Ier raadsleden BJotm, tfoulon en Etjittll werden 9
bepalingen voorgesteld om toe te voegon aan do
voorwaarden Tan concessie. Daaronder zjjn «r vry
«wspottslök*. B.v. trjjkaarltit moge» niet uerdn
ttrtlrtla. De heer Bloem verdedigde deze bepaling, om
dat hfj vraesdB, itat daardoor partydigheid zon in do
hand worden gewerkt. Do meerderheid 'van den
Baad was het. met het Lid Polak Daniels «eer to
recht eens, dat het Oemeentebostanr in' deze niets
i* zeggen hoeft'en het pabliek belang niot benadeeld
weinig tmng voor .ie zon moeten z§n....
Zonderling, niot-waar? Ik begrijp 't zelf
?iet..., GS?
T. Aldenhof, glimlaótend.
Ik ook niet. Maar wat ik «rel befrrSp, fe dut
ge een ftllerlielnt za«je van me smt, en dat het
doodjnnimor zon wezen, aU ge mee op de partij
kwaamt. Zult ge nw bert doen, Suze, er te
komen, andera blijf ik stellig ook weg?
. Snze, verlegen.
Müa hét»f>], 'ik wil dolffaaroe.... maar hoe
Ml ik 't aanleggen?... Ik heb ook geen
kostnum !., (Er wordt gescheld). O, daar h mama l
(gtheimtianif/ Zeg nog maar niet dat ffe mij
««?profcBn hebtt Dag, Menheer, myn broer t
(Zf reikt hem tle hand). Af.
(Wordt vervol'yd).
wordt, al wil de eoneeetlonaris itétrit» voor aleti
laten r)jde«:. 'k Hoop dat de heer Bloem, «ie nut
Crans en Co. in de RjjnJendsche stoomtram geïnteres
seerd is. Inuner van de onpartffdigheid aal blijken geven,
heden door hem «oo boogeltyk gewenscht. Eene an
dere bepaling word eveneens verworpen, omdat de
algemeene politia-verordening daarin reeds voorzag, en
waarlijk zon iaën van verstandige raadsleden hebbeu
kunnen verwachten, dat lö die verordening kennende,
beter gedaan hadden de diskuuiën niet neodelooa te rek
ken, zooala o. a. het lid Wittert deed, en tevens een on
gelukkig figuur maakte in het debat met den Voor
zitter over do onderscheidingsteekonen der
kondukteurs, toen hy kordaatweg volhield, dat konduktours
geen nummer droegen, waardoor bjj dnideljjk bewees
de laatste jaren zoo iemand niet gezien te hebben,
aangezien zjj wel degelijk eene wit geëmailleerde
plaat van 9 centimbtor groot, waarop een zwart cijfer
van 3 centimeter groot, op do boret dragen. En on
der dergelijk onbeduidend geharwar naderde hot unr
van scheiden. De wachthnisjes werden op voorstel
van don heer Houtou aangenomen, 't geen voor hem
zeker zeer gewenscht is, als h(j dezer dagen, als
dirukteur der melk-inrichting. vermeerdering van
kiusken ook voor hem noodig acht en aanvragen cal, om
met het belang van het algtmtat ook dat van tichztlf
te kunnen bevorderen.
Het laatste punt kon niet worden behandeld, en
wordt tot a. s. Dinsdag uitgesteld, 't Ia evenwel te
merkwaardig om niet oventereleveoren: ,De
gemttnttraai kaa de kanetatlt van te» of «leur tpoorlijntn
intrrkken, itidita Hij dil om tm ovnwegeitd algrmtrn
bilany noodig ooideth," Eens adder schuilt hier in 't
groen, on do kuncesaionaris zou zich door het aan
nemen van die bepaling geheel onderwerpen aan den
willekeur van eonige raadsleden, die soms b\j audore
un kunkurreerende ondernemingen geïnteresseerd, lid
voor. lid, lijn voor lijn. Jaar op jaar, van de bestaande
zoudon kuuaen doen Introkken.
De zoo gcwensuhte beslissing omtrent het dempen
der Schelpgrauht en de Badhuisverbouwing konden
natuurlijk weder niet in behandeling komen, want,
om de vuordim van hot Dagblad te gebruiken .tttril
na etn silllng met gtilote* dtarat, ie optnbart ver
gadering grtlottH." 'k lleende evenwel dat het juiat
omgekeerd was.
's Grareuhage, ' S. A. do Borg!).
31 Maart 1881.
UIT DE HOUT- ES SPAAHNESTAB.
VD. .
Ik veroorloof mij, ter afwisseling van dia van
Kaarten, doch in aansluiting bij hem, en voor een
goed deel Op hetzelfde aanbeeld kloppende, dezen
zevenden brief uit Haarlem tot dun Atmtsrdammrf
t» richten, tt vang met de opheldering van Xaarten'.i
verwondering aan, do kiesvereeniging Eettimetil door
die van Haarlem als ?zustsrveroenigiug" begroet te
zien. Dit is alleen toe te schrijven aan don
betrenrenswaardigeu geest die voorzitter en secretaris van
die laatste vereeniging bezielt, en van welken «y,
sedert hun optreden als zoodanig, voortdurend hebben
blijk gegeven. Oeljjk beiden vroeger' reed« een na
drie maanden geenoefd dagblad ondor zioh dood
wonndcn, dreigen t\j het ook thans die
kieevsreeniglng te doen. Het eerste gevolg van bon beginsellooa
gescharrol is daarom ook geweent. dat ? naar ik
verneem ? do door Kaarten herhaaldelijk genoemde
oprichter dier verecnlging, «iende dat er op deze
wijs geencrlei heil uit te Terwachten was, haar rijn
lidmaatschap heeft opgezegd. Wellicht dat er, in
aansluiting bij de te Amsterdam opgericht* Umi», in
vervolg ' van tijd wat krachtiger» in onze etad tot
stand zal zijn te brengen, en waardoor eindelijk het
K-are liberalisme er eens op den voorgrond zal tre
den. Het Haarlem is dat, dank vooral aan de gemelde
hoeren, mislukt.
De ?gemakzucht" der kiezen, over welke ik Kaar
ten zich zie beklagen, la hier ook op ander dan
staatkundig ef gemeentelijk terrein de kwaal van den
dag. Dit blykt o. a. sprekend uit do schrale opkomst
bij allerlei vergaderingen in algemeen maatschappe
lijk belang, als Volksonderwijs, Mot Tan 't Algemeen,
en dergelijke. Van 't Nut hebben wij daarTnn een
vermakelijk of liever bedroevend staaltje gezien bjj
de herhaalde stemming over den algemeenen secre
taris. Eerst was, op eeno vorige vergadering, daartoe
Hr, Kerdyk met meerderheid van cóne stem gekozen;
thans, door 't bijeondrrji'eu lijnor tegenstanders uit
allo hoeken en gaten, met 35 Tan de 53 stemmen,
Brnijn. Een der leden opperde de meening, dat men
bij 't Hoofdbestuur op maatregelen moest aandringen,
om dorgelijke uitkomsten, waarbij een departement
binnen luttel dagen twee lynrccht tegen elkander
OTer staando besluiten neemt,' to Toorkomen; maar
do voorzitter deed hem terecht opmerken, dat wan
neer zich de leden eenvoudig wat meer gelegen lieten
liggen aan 60 vergaderingen, en tteedn ev«n getrouw
bij deze opkwamen, znlke tegenstrijdige uitkomsten
niet zouden plaata hebben. Diezelfde voorzitter had
anders in zoover zelf weder schold aan t gebeurde,
als hij goed gevonden had de vergadering, die. eerst
op 't gewone avonduur van achten was* aangezegd,
plotseling op dat Tin 's namiddags twee te verschui
ven; een uur, waardoor hij tal van loden, en daar
onder dé meeste Kordjjklanon, beletten moest
tegenwoonlig te zijn. Do . man is namelijk bezoldigd
ambtenaar van Teylers wolbekende atichting, en had
begrepen, nit overgroot ontzag voor do oome's direc
teuren, die dien avond een kunstbeschouwing wilden
geven, ook de Nutsleden nu maar naar hun pijpen
to moeten laten dansen!!
Een zonderlingen dajia ? en daarmee wil ik dezen
brief en zijn blik óp de haarlemschè' toestanden be
sluiten? heeft het gemeentebestuur een der
hóogstaugeslagen kiezen van bon gemeente, in
'tnnafgeloopeu kieajaar, laten doen. Hfl was namelijk een
groot deel: van dat jaar baiten 's Itnds, en daarom
'maar van do kiezerslijsten geschrapt, zoodat hij,
terugkomende, van zijn kiezerwliap 'beroofd bleek.
Had men hem nu ook zijn gemeentelijke belasting
gedurende dien tijd kwijtgescholden; dan ware de
zaak, door 2jjn langdurig afwezen, nog eenlgszlns te
verklaren, zoo ook al niet te verschoonon geweest
Doch daarvoor had men hem wel weten te Tinden,
en zoo goed als ieder. ander' zijn gold laten op
brengen!!! Zijn daarop gegrond verzoek om, na zyn
terugkomst, dan ten minste ook nog te mogen stem
men, werd met het antwoord afgewezen, dat hQ niet
op de kiesersiyst Tan 't Jaar voorkwam. Het laatste
was zeker juist; maar waarom niet beter toegezien,
en terecht Iwgrepon, dat men iemand, dien men als
cifnspllehtlg ingezetene wet In z(jn beurs weet te
treffen, ook moet weten te .Tinden als 't er op aan
komt, hem in zijn daarmee' verbonden kiezersreeht
te handhaven? ? Niet alleen xffn belaatingbiljet,
maar ook zijn oproepingsbriefjes ter stembus 'had
men hom moeten walen In handen te apelen; doch
dat achtte men de moeite niet waard. En hiermede
voor ditmaal liaila,
ff., 30 Maart 1881. Florie.
BRIEVEN OTT HET NOORDEN.
I.
Het in mjjn voornemen in do eerste brieven, die ik
V van nit het Koordon zal doen toekomen, de
qneetlon brilante der provincie, Friesland to bespreken:
de telken Jare wodorkomcndo overatroomingon. Want
niet alleen het Zuiden, ook het Noorden des lands ia
een sprekend bew)j* voor de dikw(jla gemankte op
merking, dat het niet geheel en al van grootapnak
U vry te pleiten, wanneer w* OM Taderland neoe*
sla .ontwoekerd aan .de haren." Z$. «pelen ook hiei
nog maar al te teer den baas.
Zeker de rampen, door d* oventroomingen in ds«H
«treken aangericht, zijn niet te vergelijken met de
ellende, die «e in Noord-Brabant na zich slepen. Geen
menaohenlevens hebben we te betreuren, geen vea
wordt door den vloed weggealeurd, geen huizen om
vergeworpen, geen gronden voor jaren onvruchtbaar
gemaakt. Wel echter liet, in een groot doel van Fries
land, de landbouwer eiken winter met zorg op zijn
landerijen neder, onzeker all bjj is, of de opbrengst
er van al of niet z(jn arbeid cal beloouen.
Hoe groot domaterleoleschadeii,diehetwater inde»
streken veroorzaakt, kan men nagaan, wanneer men
weel, dat volgens een matige berekening, jaarlijks niet
minder dan 33000 hectaren groen land in de provincie
Friesland onder water staan, tenrgt het voorjaar dikwjjl»
geheel verstreken is, alvorens men van dat overtollige
water bevrijd raakt. Als een voorbeeld van het hier
door teweeggebrachte nadeel noemen we het volgende
feli B(j «enigszins aanzienlijken neerslag gedurende
den winter en het begin van het voorjaar, worden, in de
gemeente Bchuterland alleen, 3000 hectaren hoolland
overstroomd, die in gunstige jaren een opbrengst van
gemiddeld f 90.000 leveren, doch na overatroomingen
nog niet het tiende gedeelte dier som opbrengen.
De oorüaak van dezen ongunstigen toestand moet
gezocht worden in de eigenaardige gesteldheid van
Frieslauds bodem. De geheele provincie heeft «eniger
mate den vorm van een zak, waarvan- Eernowoude,
ten Z.W. van het Bargumer-meer, het laagate punt is.
Varder atrekt zich, in een richting van Z.W. naar M.O.,
van de Lemmer naar Stroobos, een breed e inzinking
uit. Het uitzondering van het stroomgebied van de
Tjonger en de Linde in het Z, en een gedeelte Tan
Wast- en Ooat-Dongeradeel in het N., vormt de ge
heele provincie een enkelen boezem.
In vorige eeuwen had deze een voldoeode afwate
ring in do Middelzee, in het Noord-Westelijk deel
der provincie gelegen. Langzamerhand echter werd
deze, ingepolderd, totdat in 1608, door do bedijking
van het Oude Bildt, hot laatate spoor dier zee ver
dween en dus ook ds afwatering daar op werd, af
gesneden. Omstreeks douzelfdun tijd verloor men, ten
gevolge van aanalibbing, ook die op het Frietche Wad.
Hierdoor ontstond een gah««l abnormale to*staud.
Da Leyo-zijl, een wator, dat vroeger bosteuid won voor !
waterafvoer uit Ooatergoo, d. i. het Noord-Oostelijk
deel der provincie, voldeed niet alleen niet langu
aan die beetemming, maar bracht m&fa het water uit
het N.W. deel van Friesland naar Ooatergoo.
Nadat die toestand drie eeuwen had voortbestaan,
deed men in 1859 één stap, die van kwaad tot erger
voerde. Men ging tameiyk o«r tot de opruiming
van het Leeuwarder verlaat, tot dusver de
waterkeering tnsschen Westergno (het Westelijk deel der pro
vincie) en Ooatergoo. Het natuurlijke gevolg hiervan
was, dat bij elke sterke Zuid-Westen wind, het water
uit de talrijke maren in Kflord-Otiatelyke richting
werd opgestuwd. Ja zelfs uit Zevenwoudeb, het
Zuidelijk deel van Friesland, kan het water, langs
een omweg, Oostergoo bereiken. Wel bestond «r nog
een waterscheiding tussehen Westergoo en
Oosterguo ? de Leppedijfc, Groenedijk en Hemdijk, ? die
van Beet* over Oldeb.iam, Akkrain en Sn99k tot nabij
Westhem loopt, doch hierin zijn verscheiden aluisjea ge
legen, ten deelo onbeheerd, ten deole «onder
wnterkooring, zoodat die waterscheiding slechts denkbeeldig was.
Reeds sedert lang u*3 dezen toestand de aandacht
van de Staten van Friesland bezig gehouden. In
1869 werden de Heeren Brnnings en Galand, respec
tievelijk inspecteur on hoofd-ingenieur van den
Waterstaat, uitgenoodigd een onderzoek in te stel
len naar den bestaanden toestand en middelen tot
K«n maakt de opmerking dat als Z. K. de-opvoering
*s '? Hage bijwoont de pauzen veel korter «ijn, dan
hier regel i».
De klacht i* gegrond «n algemeen. Zou kti
NtdtrbmatoA Tovntfl het publiek niet aan zich kunnen
verplichten door te zorgen, dat de voorstellingen
niet xoo teug gerekt werden? Men kan zeer goed de
li lioHiKaHn «onder dt Sfatno* of iete dergelijks
z»v«n. Al te voel schaadt.
l
verbetering op te sporen. Het resultaat hunner
bemoeiingen legden genoemde Ingenieurs neder in
eene ?Memorie over den toestand van den
binnenlandsehen waterstaat dar provincie Friesland." Zij
beschreven dien toestand, zooals we dien hier boven
in grove trekken bobben opgegeven en wezen
tevens de oorzaken en middelen ter verbetering aan.
Frieslands boezem watert uit op de Zuiderzee en
de Lsuwerzee en wel door de TOlgonde twaalf sluizen'.
Munnekezijl, Dokkumcr-Nieuwezijlen, Roptazijl,
Harlingen, Kakkum, Workum, Hindeloopen, Molkwornm,
, Stavoren, Tacozijl, Lemmer, Schotcrzijl un Lindesluid.
De belangrijkste dozor slnizeh zjju die van
DokkumerNieowezijlen. Terwijl allen te zamen,' gedurende
het tijdperk der voorjaarsoverstroomiiiK 770.000.009
kub. meters water kunnen afvoeren, komen hiervan op
i rekening van de laatsten, alleen 323.000.000 kub. meters.
, Genoemde deskundigen kwamen tot het besluit, dat
het vermogen dier sluizen voldoende was, ja dat zo,
zelfs in ongunstige tijden, al het water, dat op den
, bodem valt, kunnen afvoeren en de oorzaak van den
1 ongunstigen toestand der provincie dus elders ge
zocht moest worden. .
j Zij meenden die oorzaak te zien In den onvoldoen
den toestand der afvoerkanalen, zoowel van die,
welke het wator naar do sluizen Toeren, als van de
zijkanalon en de slooten, die daarin afwateren. Met
het oog hierop stelden zij voor deze aanmerkelijk te
verbreeden, te beginnen met do kanalen van.het
Betgnmer-meer naar do sluizen, daar dit meer be-,
;Bchonwd .moot worden als de laatete groote verza-{
melkom van het boezemwater. . ' |
j ?Wij zijn volkomen overtuigd," aldus vervolgt het
j rapport, ?van het ingrijpende van den maatregel, dien
l we voorstellen. Kostbare onteigeningen, uitgebreid»
j kanaalverbiroedingcn, verruimingen van bruggen in
grind-, straat- on spoorwegen zullen er hot gevolg
van zijn en groote uitgaven er door worden teweeg
gebracht; maar dit mag «ns niet terughouden van
I het doen van ons Voorstel, het eenigt» dat, naar bna
inzien, geschikt is om een begin te. vormen van eon
verbetering, die allernoodzakelijkst i» «n die stellig
op den duur heilzame vrucht zal dragen." l
Inderdaad zon dit allen slechts een begin z\jn.
Want tevens werd voorgesteld: indijking en dos af
sluiting met schntaluizen van do lage landen en een'
algemeeQe verdieping dor kanalen, inzonderheid van '
die Tan Stroobos naar de Lommer, met het oog'qy
do belangen Tan de'scheepvaart j
? Dat dit laatste noodig> was blijkt nit do volgende.
cijfers. Tennjl voor het Hoendiep, d. i.: het kanaal
van Groningen naar Slroobos, een diepto was aange- ;
nomen Tan 1.80 II., hooft het Kolonclsdiep, dat als \
het vervolg van dieii waterweg in Friesland moet'
worden beschouwd, hoogstens l.TO af, diepte on op
vele punten nog minder. Verder-i* op het
Bcrgamermoer slechts een diepte van 1.10 M., op het
Tjenkermeer vsn 1.50 It. «ingenomen, en toch liggen !
beide meren in do ljjn dor hoofd'jomeonsohap van do '
provincie Groningen naar do Lemmer. Do nadeelen,'
die do scheepvaart en dientengevolge do handel hier- '
door lijdt, zijn 3an ook nog steodè hoogst belangrijk.'.
Bovengenoemd rapport werd gestold in handen
van Gedeputeerde Staten, ton «inde, in vorband daar
mede,, eon voorstel tot verbetering te doen.
Over don aard Tan dat voorstel en hetgeen daarop
volgde, «preek ik in mijn volgenden brief.
J. C. T. d. B.
KU1V8T.
Waarom, vraagt men ons, kunnen d*
tooneelvoor«tellingen in da Amit«Utnat nial vroeger eindigen?
DX WAMHAB-VRAAG MOO
Ken moet nooit oumiabare niatoriaohe
getuigen het atiUwygen opleggen.
Alb. Th.
(Amtterdaminer v. 31 Uctober.)
Bchoon het Hooft-feeat reeds tot het onderwerp
van meer dan één nabetrachUng gestrekt heeft, ia
tot nogtoe verzuimd de beteekenla van een voorval
in het licht te stellen 't welk oen belangrijk gedoolto
van bet ontworpen programma slechts teuhalve in
Tervulling liet gaan.
Behoef ik te «eggen, dat bedoeld wordt do schip
breuk geleden door de pogingen vau die leden der
eonunissie, welke een oud. vaderlandse» bly.tpel ?
en een der besten die wg bezitten ? weder ten
tooneelo gevoerd te zien sedert lang rekenden tot hun
geliefdste Idealen?
Twee omstandigheden doen dubbel bctrenren, dut
«g het doel van hun streven miattin. Ton eerste dient
er op gelet, dat hunne bemoeiingen geenszins strand
den op het eendrachtig verzet vau hot gobucle let
terkundige publiuk. Ware dit hot guval gewoedt dun
had men wellicht met recht bun begeerte kunnen
?tellen op rekening van archoologistwche zinsverbij
stering, die, hoe onschadelijk ook, wanneer in een
krüigontj» van geestverwanten huishoudend,
8obrcideld dient, wanneer zij zich in het openbaar wUduen
gelden. Dan, alles wel beschouwd, is men du vuut
dwarsgezet door oen drietal porsouen, wier houding vüor
de rechtbank <ler publieke opinie uadwe unuchrijving
eischt.
Ten andere hooft, so'lert, de ervaring ge.Jprokon.
Het gevaar dat.man aan ile kennlemukiug uiu; dun
onvervalschten ? H'armnr verbonden achtte, in door
een keur van dames en heoren glansrijk doontaan-,
d* begaafde hooggeleerde vmirlezur mi<t
belungaUilliflg aangehoord en met toejuiching beloond. Da
W'arenur naar den heer Alberdlngk TL(jm. waa niet al
leen van taal matter dan de dialoog in Felii' /a»l
vernomen, van wolks w.iuden honderd onzer ileftignto
jaren op den toehoorder neder zagen, maar ookKanxuh
beroofd van do dramatische spanning die het spel
van Hooft onderhoudt. Elders in dezt» kolommen
werd daar uitvoeriger over geliandold.
Het zeoeven geneemde driemanschap bestond uit
de Heeren Albordingh Ttigtn, Bclümmel on A. van
Lier. Wellicht verlegen mei de horinnoruig tut Welk
doel «ij onwillekeurig elkaujer de hand hebben ge
reikt.
Een korte uiteenzetting du feiten moge duidelijk
maken op welke wijze dit ge»ohio<lde.
Toen in de algemeene commissie, op voopatel vsn
de afieeling voor der tooneciveriooning, het besluit
was gevallen de vertooning van den ou^owijzi ,<du:i
Warntar op het propjamma to zetten, bekrachtigde
io heer Albordingh Thijra zijn met klem tegen deze
beslissing volgehou-lun tegenataml, door zijn ontalüK
te nemen nit het lichnani, waarmede hij vourtaan
Oietn gemeens wilde hebbeu. Zeker wa* dit xjju recbt
maar gjng de heer Thgm niet te 'er. tueo hij
vervolgena «en feeatjcn op eigen hand ging. organisneren,
«h xoodoende, althans lijdelinj», -la.cummisaiB tegen
werkte; ?
Om helder in het licht te stellen boe het aparte
vierinkju vun dan Heer Thijin dient beschouwd, kiezo
men een voorbeeld uit de verte. Op een afstand zijn
«ommige verschijnselen beter te zien dan van dicht bij.
Verleden zomer heeft men in Parijn aan de .nage
dachtenis van Molière een schitterend feest g»wijd.
Zijne spelen werden vertoond en daaronder nok waar
schijnlijk Atnphytrio», oneindig ?aan^tootelijkor" dan
WarfHttr. Althans is een keurig verzorgde ? herimling
van t'Amphytrion niet lang galsden ten touiieele ge
gaan. Haar wie ondor de lieden dio deze leeittcn
aonlegdcn, scheidde zich van hen af om een bewer
king van TAmphitryoH, fOilfnn of Ie franfaft aan to
bloden? H»o zon do npot van gansuh Europa dien
man hebbe ;loer<l, op welk staiiJpunt hjj zich
zocht to hanun^venl Bn tneh in at g«en betooggmml
mit do wapenkamer van onzen hoop;l««raar, of hij had
dien strijder van dien «t kunnen z\|n. Een na dtte
beschouwing dier gronden lij mij strak* vergund.
Nog had het voornemen ? van den heer Thijrn, OP
eigen houtje een Hooft-avend te gaan honden aan
den luister van het feest. niets ontnomen, wanneer
door de Vereeniging het Nederlandsen Tnoneel begre
pen was, dat zij £0nd«r schailc de spreuk adrl ver
plicht niet vergeten mocht. Toon de loden van het
bestuur dezer vereeniging onder elkander de werk
zaamheden verdeelden, inodathnnne goede Zorgen zelfs
het ambt van opzichter der ?consumptie" (zie
Lretkabinet va» November Toorieebsaken door T. H. de Beer)
niet Onvervuld lieten, werd er blijkbaar vergeten naar
iemand om te zien aan wien de verpleging vaa den
ond-nederlandmhen letterroem ten eervolle taak kon
worden gesteld. 'Met de weigering die de
Hooft-commissia bekwam op haar verzoek de vertoóning van
den Varen/tr te willen ondernemen ? een weigoring,
geldende .voor eiken vorm waarin'men haar het atuk
zoude aanbieden ? heeft zij hare schoone' trad.tio
van gretig elke gelegenheid aan to grijpen, den
onmiabaren bami tnsschen het toonoel en de letterkunde
nauwer aan te halen, ruwweg verloochend. Oo Ver
eeniging heeft verzuimd het getal harer vrienden te
Terhoogen met het cijfer der Hoo'ft-vereerdera, Hóe on
waardig den naam van hei eerste, van het «onige
letterkundige toonoelgezoluchap in ons land, de kans
dat een literair feeai zon worden gevierd in een ande
ren schouwburg dan in dien, «aar *tj een roemrijken
?eepter zwaait Want bat getuigt niet van «en ruime
en gro&tache' opvatting harer plichten, wannéér zjj
hare medewerking onthoudt aan de huldiging Tan een
UaMiek dichter, waaneer 4» wyie, waarop
a^gMehieden tal, niet geheel «n al strookt met bare eigene
persoonlijke meeoingen. Och, of men wilde iaxlen
dat net het altoos enkel te willen handelen naar
?Igen witheid (of eigenwjjuheid) zoo weinig tot
?tand te brengen *altl Dat men het beziend oog
richt* op het buitenland om het af te kijken hoe
mm on» louzo ^eendracht maakt macht" weet
loc te. panaenl Al de kleingeeatigheiU en zucht
tot «?Ifrerkmrltiking b|) geleg«nh»id Tan onae fees
ten aan den dag gekocaea, mag toen niet a!Utn wur
den «eweten aaa d* beknoptheid vaa ona
grendgebiej. Ziet hoe do PórtugeeMn himaen Camocna
Mre hebben gebnoht l .
Kannaal in do zekerheid, dat d* beer Behünmel
den Warmar gaan aandacht waardig keurde, wendde
?Job de commiwia tot d» oommjasariawm van dea
?tadwihonwbarg, om door hwiaa twaoheukaoMt d«
pmehtwH te beduiden, dat, wanneer d« hulde aan Hooft
dien g*wgden drempel zon ovenwhnjd»», het ni«i
deza of gene tnzondere persoon, maar de algenMene
fïMteominiavie behoord* te z^n die baar'zou gelei
den. <Hdur«ndo twe» maanden werden onbepaalde be
tnigingan berbaaU «n »U liepen ten «JotU ntl o» bs*
bericht, dat commissarisaen tot het vertoon*» vaa «>
Thijmeohe bewerking, hunne toeatemming baiésw
verleend. InUwaohon vsrdlent bet atrevan der ««w
vondige pachters, die kwade trouw zouden skto k»
den eisch bg bun beroep van tooneolapeler da» w*a
letterkundige t* voegen, naar hunne knebte»
mutttewerken aan het welslagen van een literair «?*?*,
geen geringen lot Bet ia overigen» mi«OBieBJa»im«t,
dat hun het inzioht ontbroken heeft, hè* zijdemoa»»»
aan het moateeren van den Warenar verbonden, baak
deu beleond kannen zien door de voontWilng »»
luiken tot een f«e*tvoor«t«lllng.
Twee nederlagen vielen derhalve reed» te
vermatden. Ten derde maal trok men ten strijde. rngin»a»i
werden in bet werk gesteld om de rollen vit d*»
H'ormar vervuld te krijgen door artiiten, daarto* ia
't blwnder alt te uo-jdigeii, en loodoéndo tgjaig»
een afzonderlijk gezelschap saml te stellen. Hatn*»
l)jk waren eenige leden van Hrt, irrlandtfh Turn**
onder de begeerde pereonen. £> germate werd vem
den hoer Schimmel ieta van eei "?jezegging ontvan
gen, dat van de zijde vau den raad i beheerfle artiita*.
in het voldoen aan dio nitnoodigino; geen
moelelgkhedeu Zouden ondervinden. Haar ook van den beef
i au Lier scheen een verklaring In dien grest
ouau«baar ? en zij bleef onafgelegd. Wel gewerd der
commisaie, aU de maouing van dien heer, het betoog;
dat de Waronar ter vertooning ongeschikt was.
Er ligt ieta buitengewoon putaierlijka of, wil mm,
ieta ontmoedigend droovigain het feit, dat de uitvoe
ring van eon bexluit, genomen door eon verga
dering ala de algetuaone Hooft-oommisaio,
voorboreid o. a. door mannen als Dr, Doorenboa, J. tT.
van Hall, A. D. do Vries Az? en niet dan tem
koste van bergen schrift», ijverige beraadslagingeii,
huoto wisseling van gedachten tot atftnd gekomao,
unmugolijk gemaakt kan worden door hot neon vaa
een man, ijverig industrieel zooveol uon wil, maar
zonder de minste aanspraak op literair oordeel. Znlke
fi-iten doen het bejammeren, dat het besef nog gewekt
ilieut, dat er evenmin voor een toonooldirektonr. ati
voor een advokaat, oen koopman, een hoogleeraar «f
een ambtenaar, overwegende bezwaren bestaan ziefa
mot do oischon der kuustalthana vertrouwd te maken.
Nog een woord over de gronden, waarop do heer
Tliijni zijne neigingen heeft doen atetineu, en dia
hu herhaalt iu de jongste aflevering zijner Dietufht
Wai-anda. Wat de vountelling der feiten daaria be
treft, bcsi-ÜDuwe mcu het bovenstaande ala een
gfdueltolijke weerlegging. Do minheuache bojegeninf,
welke de heer Thjjui de leden der comnussie, diu met
hem van mcening vanichUdcn, doet ondarvlaJuu,
v«cdioat nauwelijks pniteat. Vooral uit een hiaturaieh
oogpunt heb ik iu deze kolommen die argumenten
btatrcdcn, er aan herinnerende hoe men thana oor
deelt over de verschillende bewerkingen, die man in
vroeger dagen do stukken van Molière en tthakespeana, .
en ook van Vondel deed ondergaan, om ?rekening l*
houden met de veranderde smaak", het doel 'Int ook
iu deze da heer Thijm vuor oogen hield. Hoe langer
.hoe meer komt men echter ten opzichte' dezer dich
ters van dit stelael terug.
Zeer zeker heeft de heer Thijm gelijk in de bewe
ring, ilst Bhakespeare en Molière op dit oogonbük
?goksstigeerd" worden vertooud. llaar wanneer a«a
vergelijkt de mate, waarin vóór honderd, zei la voor
vijftig jaar die kuniituewerking werd verricht, Blut
Jie. (welke tegenwoordig van pas geheeten wordt, dan
ligt de gevolgtrekking voor de hand) dat er een tfd
komen zal, die haar geheel zal zien vervallen. W^
zija met de begrippen uver Ue aaveruderde
vertooubaarhvid van vroegere tooneelstnkken in een
geaehi«dkundig tijdperk, dat men niet het recht heeft te be.
schouwen ah) afeealotcn. De wijzigingen, zuoti» de
beer Thijm er vooratelde, behooren tut een periode
dia l>ij Shakeapearv-vertooningen reeds lang aahter
den rug is. Waarom met Hooft dezelMa reeks
doorloopen, en nog wel op zijn jaardag haar begonnen? "
Oarrick, Dncia, Wielaml, Woiazo en zoovele anderen,
«elfs Ooethe, weenden, even ala de beer Tbgm
ophet-oOKonblIk betreffende Hooft, Shakespeare
^ansbolo^iesch (te) mogen charakterizeeren" 1). Hot oaje»
?lacht heet dat, eenvoudiger, verknoeien; on gruwt
van elke poging anders dan in zuiver» vertalingen
te willen uitgeven of vertoonan. De heer .Thijm kan
onmogelijk vergen, dat aan zijn uitspraak omnrentde
vertoonbaarbeid van den t^ertnur meer waarde wwxla
gehecht jan aan Ooethe's gezegde dat BUakospemr»
alleen in omgewerkte gedaante geschikt waa voer bet
DuUsuhe tooneel. Zjj die met hem deze meeuing aan
kleefden, door hnnao tijdgenooteu niet minder
gsvicrd dan ds heer Thijm ten onzent, hadden even
veel recht van hunnen arbeid te beweren, dat bat
geschiedde ouv «door het aanbrengen van een nieuw
verband aan meer harmouiaclian iadnk aan laar
of toeschouwer te waarborgen." Ook zfl staken dV
redenen, die hen biertoe geleid hadden, niet onder
stoelen of banken, maar verkondigden luide, dat xg
bestonden in den verfijnden «maak en in den verbeter
den aestbetischen zin hunner dagen ? en voldeden
zoodoende, aan dos heeren Tb.(Jrns voorwaard» .mite
men (den lezer) verwittige, dat om de een of andere
reden do vruegore samenhang door een anderen ia
vervangen." Óók zfj wendden voor ?een nitgave ten
dienste van het moderne tooneel te beiorgaa." Ook
t'\j jneldden ziub aan aj» vooratandenvaa.daniatnre
en onveranderbare opvattingawijio." .
In één «oord?de heer Tbijm bezigt Jute* de- '
zelfde argumenten voor «ijn streven als de
18deeeuwache ühakcspoare-bewerkers voor het hunne. X»
hét betoog, dat zij ean andere waardeering verdienea
heeft tot-no^-too op zich laten wachten. . .
Ik voor' mij beb geen de minate moeite tot da
voorstelling te komen, dat de beer Thflm zleb tg de
beschouwing Van ? den Wareitor door invloeden laat
beheerechen, gelijk aan die, welke den dichter ra» .
den pbirpn óver den Koopma» can Yatetii een «or-/
deel deden vallen, dat in oaae oogen do
ongerfudbeid «elf Is.
Van deze voorstelling t* getmfcea tot bet
Terau*den. dat onze nakomelingen de bonding dn'boeraa
Tbym aullen kanschetsexi met dezelfde woordan abj^i»,
waarmede thana de bemoeiingen der °*-ikis»s»i» '
bewerkers vóór Schlegel én Tieck ««agadaJit wo«da,
is een overgang, die zich «elf den. weg wfjat. ''
''.'-'?'. ' '; . r. v. d. G. :
1) De jbniterdammtr T»n $1 October U.
Het concert, door de dama» Wanda ea Jadwlga d«
Bnlewski in Odóon to geven, en van Donderdag op
Vrijdig gaatoW, mocht veel bijval verwerven. Ieder
nuumr van bet gemengd programma: (Beetham,
Chopin, Baff met Vieoxtemp», Oonnod, Wioni»w»klJ
deed Oe talenten der twee poolsobe artisteo (ood
uitkomen. Vooral de viool («en. oitimBnténd* viool)
werd met uldzame virtuoaiteü becpeold; «a»«vig,
genuanceerd, wuntijd» ala in «*t «tok Ta» Vienxtanp»
eieeatriek, voldeed «y aan aeer hoog» 'fjtteum. In
het Prélude, van Bach waa 't of BW de liael d«
woorden van Lamartine, waarvoor Oonnod het <
werkte, hoorde zingen:
On midruit l'arrHtr i let j
Lt fnttle* fonemrm f» «H»»» *? warde» «Yï
Lm ptv* ei* ftmnr m ft Ut o.«ta*t«ch.i
J«,do«b,EXCELröah8orta«j»««k«*(S»t
,!*« not M' kwam oi&^&to*^**
pen, torn' wtf, na bet-«iDiUadbaTH| ,
dag avond bet kerkgebouw
v\v
(il:
l
'?
i
\