Historisch Archief 1877-1940
S6S
DB AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND,
No.219
Overzicht.
parlt-uicut luvt't Xat*riï:ii;
-le «U>
a «lo
\vr-hjk v;u-:intio
/ittin^vii dor
' mol
vuKsOfittel wat In-t
*un.l; d».- toe
tut het
toru;,'s mi-u v
do
Kl>u tro.inru.tu \vaartni
gesloten werden gi
den
als du buitenl;*nd>chu
betreft De icrsuhe landwet kwam
stand in Afghanistan gaf gelegen!
trekken der trivpen zondur vruej* i
aan deze grens; in
tot eenu schikking gek..men: du vri
Frankrijk was d.mr
nii-t i_'.-stiHir.l un ook up ion hau.lulsvurlraij
du twuu staïi-n muundu ini-n de hoop noj
niet tu mouten opgeven: mut dun afstand van Thus
aan Ciriukenland is ilo.-r TurKiju eun aanvaiif
gemaakt.
Wat du maatregelen tot invnuriiiL; der iursuhu land
wet betreft, i? de minister I-orstur. diu deze «eek t.
Dublin was. un er dun I-'K-II Suptembur wuur liivi
gaat. reeds /onver gevorderd, dat du pui-iuiiiien!.
commissie di-n lun Out.-bui' zal in wurki'ng tn-duii
Aan dize cuiumissiv /ijn nog vier leden toegevoegd
allen leden dur ierschv- balie. Tegenover ik- aangeliomel
Jaudn'cC gedragen du hoofden dur iursehu buweginj
zich verschillend: du niueste pachters, ook de
der
het parlumuntslid Healy verklaarde dat du wet vijftig
jaar re laat kwam uti thans niut^ muur ken g"u-l
IVrver In-tuigde te Xew-Ca»tl>. dat du wel
nooit populair kon wor.lfn: l'arn.-ll tooii.h-zich
rudi-lijk verzoend un ried de hcvnlkiu» aun. althans niut
de' wet eun» du proul' te m-Biun. i-n Pillon gul' zijn
kennen /ieh aan du staaNzakuh tu
onttrekki-n. indien men 'ly.ni niut stuutuh' iu zijn vur/ut
Vei-schuiien eun m;iniiV*t van Br4dlaugh
waarin l.ij zich op hut EiiKeUche volk Jien.i pt u-r
.'U wou?! ;??'. weid. UU l».'!i','l't. dat hij
bij lm hi-mpen-n dur zitting .we. U-r npdezuli'de wij/.e'
zal beproeven of nun hum bukitcn /al zijn recht
als parhnu-nii-li'l uit te netenen.
Du KraiiM-Ue mint:*:urs vertiadi-rdi-n urn tut uun
besluit tu k..turn omtrunt hit al nt' niit nond/akulijke
van euu nieaw kal.inut K-II .-'evolgi- .U-r verkiezingen:
du meetr-lurln-id scheen tu-g de hcr.-Teiunüngi-n tu
ai'wachti-n. iiftchnnn du'ze i:i -U' verhoudingen
niut Vi'ul vi-rundering k'innun bri-ngin i-n er uigunliik
voor lun vervanx'ini; v;m lift kabinet l\rry niet du
bestaat.'
t n;,-uwe kabinet worden i;i-:i>-uru.l als
Prumïur Oiimbi'ra, d.K-h u-vun* minister van linanuiun.
voorts du 1111. Fru.vuinuf. t'halluuiul-Lauour un de
Xoaiiles. Du ïiiuiiwu Kauur zul uer^t u-gen Octobur
biju.ungbrouputi worden: uvcuals vorige jaren zal de
president (!i-.-vy t..', znnlatig zijn herfstviTbljjl in de
Jura blyven beirekki-n. Du minister Ferry vertr'.k
daarheen om tv rrai-hfuii niut di-n president
dun openingsdag op 17 Ui-tnher tu bepalen.
Met ilcfl .lor!"? in Afrika gaat liet niet naar«?enscli.
Langs de guhculc kus! i* du heilig ring m-pn dikt:
du k.'.'lontit- Corr-rarl !.).-('! nu. mult-n «/..-n gidit'-lirm
aanval der Af.iliiurt-ii
is herstellende, de Kuiwr neder uunig/ini oiigi-su-ld.
Men verwKi-ht de vurkiuzingeii voor deu UijksdaR
tegen 31 Outobur: naar bewiurd wordt, /.al du
Pruisisehu I.middag een outwurp-kapiiaalbclasting to
i-ntU-r/ouken hebben.
Iu IV-ncmarkuii is du volksvertegenwoordiging liet
niut eens .kunnen worduu over d*- bugrooting. In hut'
Folkuthing (Tweede Kamer) i* geei»clii. dat id' du '
minister zou altreden nf het l.amlsthing iKerstu
Kamerl ontbonden y.ou worden, llu Ilugeuring zal
nu du bulastingun voor dil dicnMjaar lienuri. krachtens
du vroegere verleende voorioopige- bewilliging, dim:
echter niut meur dan ecu administratief expudiëut is. j
De llussisuhe rugeering heut'i het vonrnutuen, attc (
Joden zonder bepaald middel van bestaan, uit liet j
laud tu vt r« ijderc II. l
Van lirkksche /ijde luiort 111*11 omtrent je nntmi- ,
n.iiig der provirii-ii'-n, nit-t zulke pinMigu berielitun '
als du Koningin van F.ngi-l.tnd donr haivn Minister
aan d«> vcr/amcliU- Imizun Het vonrlexrn. Wel wiw-1
den du dorpun diu du Turkun verlaten spoedig dnnr :
dt- liriuksuhu ri-gouring in bezit gunomun. alles in;
het wur'.i gesteld om het gebied met het uelirrum in
verbinding tu brengenen triegrafuii.cn wegen
aaiigolegd. maar behalve zuur lastige Mndkwu-stiün, die 'n
? du iieamii-iecrde distriutun vult' tol ontuvri.k.nliui'l
aaiik'ï.liiig zullen geven, heeft mun ook veel moeite
niet di- wegtrekkende 'l'urken diu allerlei
'Migoreguld' huden begaan, en Xelfrf hel dorp Kaizis in de asuh
gelegd hebben.
Du tou<tand van president Garliold die in hut
bo' gin dur w,-..k hnpulnns suhoi-n. is tuguu allu verwach
ting giMluivnde twee dagen statiimtuiir gubk-vun, uu
daar tic waag Wudur iuts inhoudt un vertuurt, zou
' lui-n hut bijna we.lur durven wagen uunigi' hoop te
; knusteri-n. Du spanning in Amerika is zuur groot.
('lunuraal SUerinan bi-si-hermt Ulut duizend man de
gevangenis waar Oniieim opgeslnteti is. tegen
mogui Ijjke aanvallen van du vurliitturdc volksmunigte..
Do
s in hot log^r.
Z'U Stand. ?
Dagbladen bovatt^n:
i H't I '?/'/' fi'titHl : iHot SL'honldii.U'r
? Waarheid ut' komplot? (Surinumol.
llrt yifn'irit run ?!'?» /t'iff: Itov
TMffct'ntat voor KniMjifunon in hi-.lic.
ArnhtHiwlir (.'nut'nnt: liovdo tinnntion. gocdf politiek.
l'irteMat'ii liit<tbl<i<l ; Kon bolangrijko' p roe l" tlï:uik
van U'omri;.,'!, ? Bnitongowuon'.' (ilnantli-nl,
M'''l,ltfl>'«-:/.<>-l>,' CtwfHut: Üo épnurvvgeu van Java.
? Kio^rt'cl»tlitT\'"rnnng.
t: Atjoh en on/e tlnanne'n, ?
Helm-keu'? ?Am-ttt-rdam en
iMr.
Een imbctrachtin»
di- llijnviiart"). ? I.ibi'i'ak- onvi-rdraag/Hiimhuid. ?
Xiiir i'uns ik- Amenkaansi.hu stirtaxe vau 10 pi't.
| lt't'jl'l't<l .'..t. X.'li"![,itni ttt '*- 'i ftrt .f/"..'/.-: Du
uind' be-.lisi.ini;. -- Xooilii; Sintwool.l. ? Ken n-ed* on.lo
1 livvestiL'. maar een blijvende grief |l'oliiiu-i-uglumeui
1 vuur illl:llldersl.
j /(. .?.'/??./:?,,?:/.? In het gedrang.
! l>e Tij'l: linedu v.iorbyeldeii. ? Gematigdheid. ?
Ave Caesar! ? l)e t'aiuilie VVUlems.
AMSTERDAM KNT DE RIJXVAAKT.
In het Septeuibcrniimnier vnn Je Vrnijcn ilcs
-SJ'ls komt een artikel voor van Mr, \T.
Heiaaiival der Ar.il.iuruii mout,.,, uTii-l,.,,,!. uu daarbij m-ken', getiteld: -Amstcrduni en de Rijuvoart."
denz.. r ivr!i««-ii g-.-U-Jun. HVlur üijn dru- l.atuHl..iis- l)e sclirijrer vestigt daarin de aauducht op
tu T"u:..ii i:igu<i-heept: .'.u oorlog kont nu reeds'ijl de i'olitieke geschiedenis v.m het wetsontwerp
müli"eit tnui'--. un wannui-r. Z'»";i].^ nier fu ïu-tuij/i-le.'i en acht het lUitti^ uit dilt Oogpunt uo^ eens
valt. Tunis. Trip-jH uu Mtirnkko nn-t d..- Aral.iun-n in op eukelu punten te «'ijzen. Wij ontlcenen
Aljfi-r:.- «inii iiwurk.'ii. xal Frankrijk hier uvun .gnu.te danraap '.het volgende:
rnüuiilijkheden vin.Uti al» du Engelschen in AlVha-' ^:l 'n hcrihneil-ing te hebben fTebl'acut dat
nistan. Telkens moeten ionen diii.beJ st,rk bt/ut i'«eds lang hei haaliU lijk klachten waren geuit
worden, thans weder Sus*.-» un Hannamut. ovc>' l'e slechte verbinding van Amsterdam mét
De buriuhten uit Dnitschlaiid zijn zuur merkwaar-, lle?{ .lljJn' dttt hct kanual door de .Geldersche
dig. Tot bisschop van Trkr is benoemd Dr. K.irtim, valle' ht''. eerit "P l*'0,door Stieltjes m het
P?baT. ter '"ke
zytie beiio,ming .
',« de RïnvMrtconiiiliMie, als
en zoowel'
e Kamer van
eun ijverig ritrnmon.aan, di
erkend un do,.r dun Uyk,-Kansulier te Varzin en door
den K,zer tu Berlijn^ , ?ndurscheiding ontvangen
ls. Men sprak daania van du bunoemmg van ec-n
nit uivun gezant bij het Vatikaan en van een niumvun dnor den minister Tak werd opgenomen in
secrftarii tu Berlijn, in verband met herziening der |,tt wetsontwerp tot aanleg en verbetering
Meiwettun; tot de ..nii-ieuse .v.y.w. <./..,-Af Aiiy^Hiri,,.- Yan eenige weiten ten behoeve der
binnen'
;? lbT,>, o?aoi. het Ministerie Knppeyne
ccnige ..jibtldcrini-'cn geKuven heeft welko deze gt- landsche scheepvaart, vraagt de
rechten btvostigen uh vermcdden, dat inderdaad uit- ?Ia er wel een voorbeeld, dat een
wetsvoor'schcn hct 'kabinet van Berlijn ca dat van den paus ?stel, niet wat zyne strekking alleen, maar
door bemiddelinu- van deti gewezen gezant te Was- «wat zijn gehtelen inhoud betreft zoo onvoor
hington, dun Huur St-hliiziTj eenige tocnadi-rin
ataan is. Te wachten ia nn dat ook de iivi-ri»
aohoppeluke zetels bezet zullen worden, un
bisn de
aanstaande zitting van :den Landdag zal een
wi-tsontwerp wi.rdun ingediend tol wijziging 'der
kerkulijkötaatkundi.L'u wetten.
Kardinaal Ledoehuwski en <len aartsl,tssHin|;
geh
awaardeliJK wordt goedgekeurd, aU dat van den '
minister .Tak van I'oortvlietV"
Daarop wijst hij op hetgeen «r in Amsterdam '
-S tot onderkenning van het wetsont- j
«P «en invloed door Mr. happeyne op '
1UII-» mi »M£J,5"IX lll.T herhulIIK- , > ' ' . , . . . ? *' 7* . ,*
De Pans daarent. gen. z?u d.-n : de ^e,uze der kamerleden uitgeoefend, duidelijk ;
merkbaar .m de kandidatuur van Mr. van
Tienhoven tégenover die van Mr. van Nierop en
in de benoeming van de UU. Froffer en
Holtz*n nlt-' zaelll"ru' man, allen volgïna 'Mr. Ifcineken gekozen met
..,. . . ? ... .. net bepaalde doel óin het ministerie Kappevno
'cialistr-n uit Derhjn veroij-1 te ondersteunen "
.derd, deze wiek wedc-f 15 pcr,*?et.. De verhnnding! .(Jmgekeerd, zegt de Echrüver, was liet ge-,
overigen^ tiwnt-Len Uismarck en de overige h-den der | nVOl8i Jat Je heer Kappeyne zijn afeun voor-1
liegnriirg i* niet! aangenaam: de vice-minister van ?namelijk in de hoofdstad zocht. Hij was in j
Buitc-itlsndsuhe zaketi. graaf Ilarzfuld. pas l>..-nounitl. _ziin«n vnrim>n crpr.lrL-r-inrr aio haai* fA^hfna-a.
fstecd» m,;;
zakt n. graaf HaizfcM, paa Ijt-nnenul,
heeft reeds weder ontslag gevraagd en steeds be
klaagt .k- Ityk-skanselier zich over tegenwerking in
do hofkringen die hem ateiuion mooalcn. Du Keizerin
?zijnen vorigen werkkrinjf «Is haar
rechtsjfe?leerd raadsman in aanraking gekomen met
,b»re btsfuurderen. H(j had van hen kunnen
?hooren en nog sterker dan men dit elders ook
?verkondigde, dat hct Amsterdam, waar.ia»
..men reeds lang verweten had, dat het in
?Juillinelini? verzonken was, als tot eeu ni.'inv
?levpn was ontwaakt.'
.Het waa begrvjpelvik, dat de lieer Kappeyne,
?die fjowend is zich in kleinen kring te
tiewii.%<?'», het frit vu n Amsterdam'» ontwikkeling'
Buif zijiiB xtuileerkiitner «?aftrilPtiii'iule, dit nier
?zijn weuMerifje verlwelding uirt .oiidei-M-hatle
?cit «Innrin het i)irffjinss|)iitit niepiido t e kunnen
?vinden voor zü» s'aarabelcid,''
De pchi ijver herinnert verder nan tio bezwa
ren die het. wutsontwerji ontuioetti.1. Koowvl
vau tcchuijclien al» Hnnucietle.li aard; hoe ii«
nfgcvdardiRde uit Utri-cht nnnilroRK °P o*11
gruudii; eu onpart^dig onderzoek en daartoe
een Staatscommissie aanbeval, oen yoorati-l
wa.-irleiffn zich dt) heeren v. Tienliovan C'\
lloltumuii mer kracht lielilien vvrxet.
?Xoo er ooir, zes' de heet- llcinoken, evni'.
?Miik ceschikt voor het ondfrzoelt eener
des«kumli.üv staatsrouiiuis<ie kan geacht, wordi'ii,
flilin was liet die der Uijnviuiï(verbinding in
.18""0, wi'lko inderdaad g>d>le!ion is toen niet
?volledig vrtorlu'reid te zyn pewccst. Maar er
?wr.s ei'-n ontembare hnait. Kcrat hiul div
mi?nister T;ik gedreigd zU"ft portefeuille
iiförtt?IpgSen voor een uitstel van behandeling, thans
?moest het benoemen ecnïM'S'ili'scomiiiissie ala
?een schending v:vn do Cotivtituttoui'ele
he?grippeu. onhcrroepelüK nfcewrzen wordin...
?om in l^k!>l echter weder i» vollon gl'ins te
?verschijniin."
?Is het nof» waar wat geschreven staat:dat
?zij die ijctoovcH niet haitiftctt't''
^Het hit van het vivlleiltanail van den hoer
.Tak, zi"Sf de heer Ufinekeu venier, is bekend.
?N'adnt het IJnihurgac'ie kanaal tuer érne stem
..meerderheid was verworpen, viel liet eerstu
?artikel van het wetsontwerp van den hi-er
?Tak evenzeer met eens mserderheiil vau één
?stom," ' , .
Daarop staat de sohrijvor stil hij het oi.tslasf
van Mr. Kappeijue en diena plannen
totijroiKlwetslierziening toen de Koning bezwaar maakte
het ontslag aantetie:uen.
_Men aclitta deze irrondwetsherzitning, zegt
-Mr. Heineken, op tl;e wyze'voorgesteld, tun
?pcneninale ongemotivueid en oi.vooi bereid.
?Achteraf bescliou\vd was zij het eerste zeer
?zeker en in Jioli'iekeii' zin was zij ook het
?tweede. Maar het is nog niet zoo geheel
?zeker, of zij ook onvoorbereid w.is t« noemen
?in tlisn zin, dat zij, die getracht heulwii het
?üelduiseUe kanaal door te drijven, danrnan
?te voren niet hadden gidacht. Ware
?het kanaal ntingerumen, huizeen moet ver»
?ondersteld worden de verwachting geweest te
?zijn vau hen, die tegen elk uitstel, tegen elk
?onderzoek zoo krachtig opkwamen, dan was
?in de ?vooruitstrevende hoold*tad" voor eene
?grondwetshervorming zeker een steun te
viu-Uen geweest by kringen, waarvan uien dat
?onder andere omstandigheden niet mocht
ver?wachten, Ont d« lieer Kuup ijue zich een
tij.i?'ang eene nieuwe phase mtt zyn opt'cden
?heeit voorgesteld is op grond zijjier
redevue,iin^ van 1S74 b(jna niet te betwijfelen. Dat
7hem eeue schittereudo rol aantrok is geheel
?overeenkoms-tig zijn aanleg en karakter."
In verband hiermede toont de schrijver nan",
dat de J" l 'it'k van Mr. Knppeij' e, dio gi heel
op ctïect gebaseerd was en geen rekening hield
me' de' nationale behoeften, na do'verwerping
van het Rijnvasrtkanaal ban1 steuniïi Amster
dam luid verloren.
Het ministerie-van Lijnden trad op met den
lieer Klerck als minieer van M'atristaat. Uin
de zaak der Kijnvaait levendig te huuden werd
een Itijnvaartconjité opgericht, dat in verten
iging met de' Kamer-van Koophandel en den ge
meenteraad, zoodia de minister K Ie rek een
wetsvooidracht tut verbetering der kenlsche
vaart had ingediend, tiots het protest van des
kundigen het valleihanaal als liet eenige
voortteldé, dat aan alle eischeu vanden handel vol
deed, terwyl de ontwerper door Amsterdam
uit dankbaarheid ter Tweede Kamer werd af
gevaardigd.
Niettemin raakte het kanaal van den heer
Tak langzamerhand geheel op den achtergrond,
terwyl de pogingen, door Amsterdam aange
wend, om er tot eiken prijs aan vast te hou
den, slechts strekten om de regeering in hare
houding te versterken en de onmacht van de
oppiaitie om aan den tegenstand een
prnctischcn vorm te geven, des té sterker te doen
uitkomen.
?En zoo is het gebeurd, zegt Mr. Heineken,
?dat Amsterdam met zijn zeven afgevaardigden,
?waarvan het meerendeel met het oog op de
?Kijnvaait waren gekozen; dat de hoofdstad,
?waar het verwijt dat een afgevaardigde by
?eene stemming zich vergist heeft, «-eiU
vol?docnde was om als argument te gelden voor
?de noodzakelijkheid eener üitstpoting, die dan
?ook is gevolgd,.? zoo is het gebeurd, dat de
?hoofdstad ?? tevens de eerste handelsstad des
?tijks ?die ?macht in den staat," het onderspit
?heeft moeten delven voor het kleinere Utrecht
?met zijne twee afgevaardigden, op welke door
?de kiezers nooit die luidruchtige pressie ia
uit?^eoefend, als waaraan Amsterdam zyne
aige? vaardigden onderwierp."
Thtuis 1111 men in de Tweede Kamer
andermniil uclicc ha.l geleden, richltuu de leideis
dur liijiivtufthcAvegiito; naaf du Ivr.stu Kiiincr
hut oorf en kwniu inen met <'<!ii kunaiil in
oostelijke licntins voor d-;n dng. ?Thans,
zi'gt Ue lieer llumuki n, waren üelts d«
eind|iuti!eu vei'ValU'ii." Het denkbeeld word
gvoppuiil om :i:iii d» treiiieente AnHtord un «en
IH-UI'H^ v.in :i mitiiutm te verstrckkiiti, 0111 dat
iiütl '\tia S'ant .-i.-tti te l.it-den. als liijdrago Vuur
i-on kiinaal in uoiteli,,ku ricliting.
l'at di'iikbeulil voud al^eiiieeiib ondersteunhu
en wei'kt'iyk vteni de luenin^, hoewel voor velen
een wan- uuotlVring, in weinige da^eu meer dan
vol geschreven.
?L'ie lieiun:,'," zegt Mr. Hrineken, ?wa3 eeu
?illusie, r-ü lief ook een ni-bele illusie. i!y de
.K<:rste Kaau-i kuu zij niet zuü groote
bu.tcokcuia huiibcn n!s nii-n in du hoot'ilst:ul
duatnotule» en het mededcelen der ingekomuii sttikkcai
iiio-.-ti-ii er Dinsdag drio wethouders un uil' U-den iu
ïursuhilluiidu raadskoiiiniiHsieu, buiiuvens twee
ondurw ijzers Luiiouuul Worilolt, zoodat er waarschijnlijk
weinig tijd voor de buhanduling der vnorstulk-n zal
ovursuliiutetl.
Vurreiv g het belangrültste staat bovenaan: hut in
de zitting van t!5 Augustus 11. ingekniiiuii voorstel
tol hut lui'li'uni'ii van ki.ticer-siu voor dun uanlug vtiu
telopluionverbindiligeii aan du niaulsuba]ipij, vvulko
to Anistui-ilam reeds wcrk/.aam is. Waarom met dit
voorstel zulk uen ongcwnlicll spnud gelllEiakt wordt,
l.lykt uit d,- -inkki".! met, maar d:iariegen kan, naar
't mij vonrti'otnt, weinig buxwuar iK'staKti. Wufic dat
dit \dorsiul ?al* een l.om uit du hu-hl is kiuiH-n val
len" eu men ?op dit iMi^en'olik :ian uiutn minder dau
aan tclcphimns daeht", znouls du lf'tftfi'il>tmn'-ltf
t'imrtnit, liet hiur versubijnuüdu konst-rvatiuve blaadje,
gulii-t\U- te st'hrtjven, is verre van juist, ld Duucmbur
IH.sil reeds vur/ochteu It. un W., mui nvurlugs'ing
van eun rapport van dun diruktuur dur
gumeunte.-..,, werken, niauliliging "UI met du .V.rfrHwm/*.'/...
11:11,aati hechtte. Ueu niiiuater Merck ar.nl.le men ?/?,;,,,/,???..i;??,.?v.?,,.?;; in onderhandeling tu treden;
. ?in de !;el«iffinlieicl het gouvernementeel*» abt-; in .|<- zitting van (i Jauiiiii-i II. nurd du beslhsing
,woord t« geve-u, d.u eenu jjeldehjke bijdrage < umtrvnt ilit verzoek, wuguns desiijds ook door mij
i ?van Ain>tcrilnni gcono wijz-jfin^ vermocht tt) l gunoemde redenen, iiangeliomh n, turn jjl du raad den
?iimijieii in de wijze, waarop hij meoiulu dat! l~»k;i Maart du gcvnmg.le machtiging v.rlc.ndu. De
, ?'s laiids buliin.i' leliooule behartigd te worden." < ?"?"im!^"' (.?'?.il,?1h-V'sclirikbuuli'r d"t V-i'ls'a"lï"
: l)u- Kerstu K'iim-r narn, hoewel met eeu kieilie l Vl?iriiyiK:,lil( ,-aat,' ruu.is na ,-en jaar Unti.rdam als
niei-nu-i heul, het wetsontwerp aan. 'omlei- om nut bugrav. n zal liggen", il.- ndalüie
Ue schrijver wijt dit evenztvi' aan de houding inderdaad x<><> benauwt, dau mag zij hut niut aan 1).
van lu-n, die zich mi-t de leiding van AuiBttrr- j un W. wijrun, dal zij verruimde zich gedurunde do
; duiu's bekiiijjeu hadden belast, eeu houding zuo ' inmMtlel-) vurlonpeti .s maanJun op <lit vruuwljjk
geheel versclillleudu van die der vooistanderü voMruitzicht v,.,,r tu buruidun.
«in de verbetering der ketilsclie vuur', die zon- a, "?v;!h^;.,fl"^1 "^\ "^A'l:',|. 7, ';?,? "i"!"r S'!!,- "'.'f
dtr ophef e» zou vouaequeut mogelyk stct-ds' Vl?,"ai ?^ de'iinaneiuule tui-»tand' van'het blad1 uêiió
!lr - -..i-..-, i
Amsterdam werkelijk door da verwerping van
het yulleikiiuaul vcor' goed up don achtergruml ?,?- rik (lurf,;,,, ,,,.?, liu,t ,k, ,.^.?,.1,,;,,,, ?;,,, viden dat
treedt eu geeft de verwachting te kennen dat XyHv Krit.veu vuel weerklank zullen vinden bij de leden
dit 'niet liet geval zul zijn indien Amsterdam zich van iku raad. Ter kunschetsing vun het -_-uh:ilte wil ik er ,
voor overdrijving weet ta wauhten en 2icll ala kuriositcit uen paar vuruieldun. tun van <lc
voorIduar bewust wurdt vnn de plaats die het wuiu-deii der kmiceswi-luidt: .datdi.onlc Maatsi-happy
! behoojt in te nemen. llk'.'; te» studu znllun woi-duu g.-l.mikt de beste
tou! ?Als Am.ttnl.m - .oo^e.luft liyzün betoog- ^^W «^, "'u" ^nS hl-fK dezo
?waarlijk gelooit m zyu toekomst, zouals schry- .,i.e?i"ti-c),l>ïii"- Wordeti ei-dusvcul heien- mè^iullen
?ver deze» meent dut mag geschiede», dan neuie rutguumdun, die "de Jlaat«.Iuippij, om r. deu van
?hef zich voor A erkzaam te olijven aan de taak,' dun prijs of wulkun ooU, nii.t zal guliuvun to
?liie voor de hoofdstad, als gemeente, is wo^ge- gebruiUuu, zij zegt dau alleen : duze wtaan niut u-r
'?le^d. Wie buttun zijn Sfeer gaat, moge voor niij'ie b.-sclnkking, e.n U. en W. zullen daar niets
-een oogenblik schitteren, op (ten duur is daar- ll>'1'" kunnen d,«-n - want do voom aarden luiden
i-in u,£n huil »p vei-wic-htBli " niet atidi-rs. llni-muel! huiiu aifdure opmerking legen
:.?\.U1 f,een HUI te iei«.icmeti. it vooi-wnardu ligt ecliturmu-urvoor du hand. namolijk'
?Amsterdam gevoelt zich gestreeld aau het ? ? ? J
?hoofd tn liebbeu een .jeugdig man, die tot de
?joiigïfen behoort; in liet liclmam dat bij
pre?.-ideeit. Het verheupt zich in eene loopbaan,
: ?tlie iiem reeds in de beide Kamers der
Stateni?(ieucraiil ducd zitting nemen. Veel verwacht
-hut nog van zijne toewijdingaan debelangen der
?huolds-arlookindezaakderUünvaartveibindiiig _? ,?
?xoo kittchtis betoond. Maar de overtuiging zal nil., lUlui.u wa, ,1,. ??tsk-ring, maar ..uk wat du
v,?,rt?toch ook \eld gewonnen hebber, dat al moge j durundc last. diu mun daarvan heeft, betreft 'i"
Waarin?liet een voorrecht zgn het h.oofd der gemeente ! die voortdurende lust eigenlyk i.ustaan zal. verzuimt
.,ucli(ere«nvolgeiH in den gemeenteraad en in j hct Mn'd 'tu zoggen: nii«si-uivn geli«.lt hut w.-l .Int
?de Eerste eu Tweede Kamer giL-genheid te '|l' bewoner, allu guspr.-kkun zal moutun Mnh.wi-n,
?hebben gegeven, met z(jn bekende wclspre- ^i^in^'JÜ*^XJ', {^'"j',"!!'hl'eriimtrént "'-rits!'w "i'n'-?ó
?kendheid duidelijk te maken, wat Amsterdam ' ^ ilt 7,,.,,^ L.nlik hl)0 ,,?, crl hi,fKt':?
kijiiixèus?ml ? dat «lies nog niet voldoende ia om een «ge eigenaars vnn huizen zullen zijn. .li.-hct gul.niik
?snccos ? nier een rersoonlijk, maar een za- ' ? ' ? ' . ..
)-?keii,k ?ucci!3 ? te behalen, zooals de heer
|?Rti-ll terecht zich mag beroemen ? en hij
' -beroemt er zich volstrekt niet op ? auii
1 ?Utrecht Ie hebben verzekerd." j
-liet is te verwach'en, dat Amsterdam
voordu vraa^' waarom 'b- bestu toestelluli <,«,/.- elders
gebcxigd tiiocU'lt w'onlenV Waai-oni /ij hier niet verlangd
ünildt.ti luogeli wunlcfi. aN /ij b.»', te Arustcl''lalir out
uun.. ot'andere rt den niet in gebruik xijr, U mij niet
dnidulijk.
L)r goed kitni»ervatievu angst van het blaadje vnor
de nieUu'igbi'id spreekt 't duidelijkst uit duzu vraag :
.Wie /al geneigd zijn. ten l.elxicve van «mieren, de.
verbiniüngslijnen aan iïijrl huiw tu laten buvcstigell,
houden niét de vele raken, welker gcleiiielyice ' l»«.-<v van de gemeente' ?tiissi-hcn het
l ?oplossing nog heel wat werk zal veroorzaken*,
| ?dut het zich de genegenheid van geheel
NcI ?derland zal weten te verwerven, die het even
?nU elke andere geroeeiite noodig heeft. Ala
i ?een kurketrékker het met den Kun verbindt
l ?en het daarover rechtmatige bezwaren te
l ?berde zal brengen, dan kan de naijver vnn
: ?enkelen niet voldoende znn om eene
verande: ?ring tegen te honden, welke blijkt
noodzake?lyk te zijn. Dan zal het, zells zonder zich
?zelf met groote lasten te bezwaren, een
?kanaal kunnen verkrijgen, dat hét verlangt
?en een kanaal dat het renlient."
CTT DE MAASSTAD.
" . Eottcrdami l September'81.
Du hurkozc-n en nieuw-gekozen leden leden van den
op den dag,
en dertig aan te wijzun plaiitscn
un met de v'ercisclit
vatl den tuluphnnn Ilit oTlgulllntivui'1-d.. vree* ui'
andure uiindur .'dule iuoti''v,.n lirlemsiielv;).
Eellt' j;iai'lijk>i'he rulriliiltiu lii.l.b.-n l,', un W. niet
v:tn di-ll kollc'-ssionai'i^ guuiseht, omdat dit uunu
Vi-rituiHide bulit^tiug Z"it zijn. 11:111 eun uit dun ;i:u''l dur
/aak bupul-ki aantal ing'.zutun-.n, diu uen abouiii'nii.iil
.- - . ,. iiuini-n, oi-gulegd. VMikomun waar: maar geld,t'dit
?detl zal trekkc-n van de opgedane ondervinding;: bezwaar nt'-t evi-nm-er' du door u. en W. aan de
?dat hut zich zonder ophef zal gaan bezig- ? Maatschappij npgcli-gde vurplichting. ..m tun
l.u
kostuloos
vurbiiidiu. tu maken, luvuri-n
uil ondurhouduii?" Op wie wordt die M'hadiifi.st vilor
de Maatsuhiippij anders vurhiiald dau op de
partiliuliere abomiullten, en ligt niut hierin ...ik ilu «wirzailk
voor den te hoogen ahounementsprijs van f 120,
waartegen U. cll W, zelvell bezwaar hubbuu^
Over 't guboel is het ti-iancieele 'duul du/ur
koncotisie niet het gelukkigste. F.lku vijfjaar ? de
kont-ussie wordt slurhij? voor 13 jaren vurleund, ? kan
het mnximum van den ahonneuients^rUs doorliet
gunieuntubestunr verlangd worden; uittiemund, ? maar
waarom mag dit niut lagur gusie.M worden dan do
abonnementsprijs te Amsterdam? (Jok is 't een on
verklaarbare (tnbiilijkheid, dat beivnnur* van do
stad op den Imker-Maasouvur lo. dan ei-rst ftrtnslui*
ting kunnen 'vurkrijguu als minstens l-r> al.onnemunten
,-ian de overzy'de genomen worden: 2o. in d;\t gevat
niet ;' T21I maar f 175 voor hun abonnement uioctt n
betalen, tnnv|jj 3... aln h.joge gunst du abonnements
prijs op ( 130 vuriaagd wordt,, als i-r in.dai gedeelte.
gemeenteraad zullen rt-uds aaustonds op den dag, dur gemeente minsten* Zit abonnementen genomen
' waarop, vt.lguns de gumuentewut, hun mandaat in- zijn.. Ligt een der 30 door. U. en W. aan to
gaat, geroupun wordun omtrent uenige aanhangige j wijzun plaatsen aan du overzijde, dan draagt'de
guzitken van min of mevr behing eetie busltfj.Jing te'ïie-, iueentudt'koatend(-.rverhindingd..<trde Koningshiivenj.
mun. Op du agenda voor du zitting vau Dinsdag a, s. 'BUII ik juist ingulicht, dan, bestaat feitelijk die
vertoch zijn, behalve de gewone bcmvumingen in de eer- binding rueds, daar mun hu bet graven dezer haven,
Hte Septemborzitting, niet minder dan vier voorwiel-' met 't oog óp evutitiictlu laturu buhoufton. ondur het
lun geplaatst, waarvan volstrekt -niet met zekerheid water een Verbindingsbuis tusschun bcidu oever» heeft
is" te xuggen, dat zij zonilur eenigo diffkiissic .zullen grlug.1. z.Mrdarh.-t d.-r gum«ente geen nouHiunsH-:i.ir.ï
wouden atgchamcrd. Xe.ll's is 't du vraag »f hut er ntl'er buluieft te kusten om du kantoren'aan de ovor-,
wel tou komen zal, Te ruim 11 j ure wordt du mails- zydu, 'diu ouuindig muur dan die in du oiidu stad,
vcrgadurihg hier geopend en nis liet naar 4 liiir be- .behoefte, aan teluplioniivurbinding hebbi'n. in staat te
gint te liHipun, dan is or gewoonlijk reeds diu eigen- stellen zo onder uvon gunstige V.K.Iwaarden, tu
veraaniige ourtut waar to nemen, wulko hut onbedriuge- krjjgen als alle midere inguzetenpn. D..OI- dt-
lonrgelyk kunteeken is dac eenc vergadering np scheidon i atcldc voorwaarden zou het gemcentebustnur feitelijk
staat. De zaali, Wulkc iian de orde is, moet al heel ! dé zoo zeur gcwunsclitc verplaatsing van ren deel
belangrijk zyn en de beslissing in een of anderen van den handel naar de ovcrzy.lo tegenwerken,
terzin l.yzondoru belangstelling ?inboezemen, om onzen
! gumeutituraad na l uur bijuen te hoit<len. Kil bulmlvu
do buëudigin:,' der, nieuwe leden, het voorlezen der'
? Hp, ho, Marius!
't :aij zoo vriendelijk gevraagd...;.. Een kon. geven en waardoor ik in ieder geval
gewat spoedig, te laten.
mijn
ik kéri mfln broeitjp. snelde naar beneden en trad onhoorbaar de i verrukking. ? ? , ?,
Dat malle kiiid! \Veg was z(j. . kamer binnen. Niemand scheen het op te «ei-1 ? tk wist niét, nichtje, dat ge zulk een ' zag ik, dut Naney voibaasd opkeek,en
hcurJlachtig ymvaaod! Ik dacht er eens over ken. Allen luisterden met welgevallen naar dé cantatrice waart ?.zeide mijn moeder. itelmgi rood .en bleek werd. Ik had dat wel
? N'u zult ge eens hooren hoe goed ik 't
hem geleerd heb ? schertste mijn zuater. ?
I.ieve jongen, laat ik nu geen schande van n
büleveti.
' /ij gaf het nccoord aan en ik verhief myn
stem. Reeds hij do eeiste noten, die ik zong,
hut bovendien niet to verdedigun is dat in een
ki.ntnikt, dot.r de gemeuiitt- ten Ijuhouvo van <le in
gezetenen gesloten, niet alk n op gelijken voet wo»
sen, datwas de gehetle zaak; ze konden mij niet
naar haar wil tuigen, mij niet tot haar blinden
bewonderaar {enken, daarover waren zij geraakt
en daarom was ik verwaand. Ik glimlachte
verXe zong het voortreffelijk, die N'ancy, met i mijn vader, die ongewoon galant waa opgestaan ? vroeg Jncoba blu'kbaar opgewekt, toen ik
de juiste uitdrukking en nuanceeribg, maar: en haar met zün voorvinger op dé blozeudel geëindigd had.? '
«.AAMAVH l «... .l!-.* . l.1^»»»»!..» nn.?»Vl 'J llTii »!,_.. '.. l ? "*»P_Y». ...
waarom' nu dien 1< ranschen poespas 'i Wg
echte musici hebben steviger kost noodig.
achtelijk. tn mij zouden ze haar raan gevonden Mozart en Ilaydn z\jn ons eigenlijk altèlliuiw
hebbeu._Ik wist wat ik wilde... wacht maar geworden, Beethoven kan er nog even door,
eer.p, mijn gedrag zou het wel uitwijzen. Geen i maar . Wagner en zijn apostelen, de nieuwe
'paulon voor dat verwende l;'ransche dametje. | lichtsterren aan den kunsthemel, die ons totaal
had uu met een Hollander te doen en die
behoeft -zich golukkig niet zooveel moeite te
geven om het zwakkere geslacht te behagen.
Die maar eens rond wil kijken, kau dit dage
lijks ervaren.
in verwarring brengen door den rijkdom hunner
toongevaa,rten, die ons van verre, heel van
verre, laten vermoeden, dat ze een rijk zijn
binnengedrongen waar wij nooit komen kunnen
en ook niets verstaan zouden, al togen wij er
nj? E, >?>AVU. j KM uun uicin vora.utijj JSUUUCM, Vkl toxcD WIJ er
Ik hoorde de' piano beneden! 't Was niet | per luchtballon heen, omdat het alloen aan 't
Jncobu's spel. /ij kon er' niet veel van. Ik {genie gegeven ia, de krachten der toekomst te
wang tikte.
J: , ?Mon Dieu, mon Dien, (mellevoixsnperbè! ?
'?? Wie anders dan hèin! ? spotte mün j mompelde Naney, terwül ik nu voor't eerst
zuster, terwijl ze mij met den vinger aanwcej, i gewaar werd, hoc innig
Uut was nu in t geheel niet aardig van kon'zien.'
lief 'ze iemand aan
Jacoba, want het f preekt van zelfs, dat de
sehoone Nancy mij hierop spotachtig aanzag
Om m.vjn grobte voldoening te verbergen,
kuchte ik eens en krulde met een zeker neiier
en het met een andere aardigheid beantwoordde l mimi mijn puntkneve Itje op.
die er de waarheid van in vraag moest stellen. .? Gij moest dat nog eens zingen, neef
? Oui aait ! riiis !
muziek Uoe
dat moet gczegil worden en dat werd oot
overal ecz,'gd. Zou ik.'..,.;. ik wa* in
tweestrijd. DU zucht urn my te laf ca hooren beving
mij levendig. Als ik eens door mijn sehoone
«tem den bijval kon verwerven van het sehoone
meii-je, wier heldere oogeo niet van mij wilden
wijken, hoe ik er mij ook- tegen verzette!
Gaan of blijven'/ Ala ik (ring zouden ze dan
niet dènkrn dat het voor Nancy waa? Gewoon
lijk zocht ik dra certten dag na mijn aankomst
mijn kennissen en vrienden op. Maar Jacoba
l te wettigen.
pil.va venir!" '
/.a zong het met zooveel gevoel, die Xanry,
alsof ze werkelijk iemand verwachtte, die haar
na aan 't hart lag. Kon 't zijn dat ze mij
bedoelde ? Ik geloof, dat het mij in de gedachten
kwam, vooral toen ze vrerktuigeljik haar schit
tereaden blik naar de deur wendde, die ik wa*
binnengekomen. Ik moet 't erkenneo, myn
ziel zwom in zaligheid, mün hart bonste,
maar «nel bedwong ik die kinderachtige uiting
van een gewaarwording, die ik nog geen naam
Qui sait! .
? Ala dut waar ia moet hu n revanche
geven, ? hernam mijn vader vroolijlt. ? Kom,
Slarius, laat-eena hooren wat ge kent. ?v^..-w.. «v»...^..»». -.
.Jacoba waa reeds bezig om een münerlieve-'een veelbeteekenenden , blik met elkander. Ik
dieaen heiligen' had wedermeer kans op de hypotheoksom en
' het zoo nauw i Nancy ....
? Oui, je t'en prie, mon cousin!
Hemel ep aarde, wie kon dien blik
wederVerrast keek ik om. Waarachtig, tante Bet
vroeg het. Ze zag. zeer bleek en haar lippen
beefden zenuwachtig. Mijn ouders wisselden
iponeerd zyn.
zyn
reuzencomposities de toestanden in aanmerking nemen
en daar kan men alleen eenig begrip .van
krygen als men zy'n opera's ziet.
? Zou Mynbeer Marius wel zoolang staan
kunnen?'? hoorde ik die hately'ke tante liet
vragen.
Niemand gaf antwoord en dat was maar goed
ook, want ik zon rechta om keert gemaakt.
hebben en d»n waren ze mij kwyt geweest.
Nancy zette zich in den hoek die Jacoba
verlaten bad en Jacoba nam de tabonret voor
de piano in.
staan, en toch.... ik weigerde. Moest ik niet
toonen dat ik geen franscbc bofmaker was ? <
? Mijnheer Marius schijnt altijd in de contra
mine! ? zcide tante Bet weder op den ouden
scherpen toon.
Ik voelde een duchtige kneep in myn knie,
Jacoha wist er altijd, raad op om zich ver
staanbaar te maken. Niet om tante to believen,
maar om Nnncy te toonen, dat ik 't niet voor
baar deed, keerde ik my om en zeide bedaard.
? Ik zing niet gaarne twee keer 't zelfde,
tante, maar al* a het verlangt u bet wat anders.
Natuurlijk drukte ik geweldig op dat u. Ik
had er niet, veel voldoening van. Nancy schcfn
j 't volstrekt niet opgemerkt to hebben. Ze
leunde achterover in baar stoel en staarde
peinzend voor zich uit; Kr was iets :n jnij, dat
mij noopte om haar afdwalende gedachten we-.
| der op my to bepalen. Ik moest normoals haar
' oogèn zien, met diezelfde lieve uitdrukking van
straks, waardoor ik als 't ware fieëlectri.-rerd
werd. Ik begon weder te zingen. Helnail hoe
ik er ook mijn hest toe deqd, Naney'a blik ont
week bestendig den mijnen, (n rocn zng ik dat,
mijn stem weerklank vond in haar gemoed. Als
ik eenmaal aan de gang ben met zingen, schei
ik niet gemakkelijk meer uit. 't Is een zwak
vau slechte zanger.», waarom zou men hst van
de goeden kwalijk nemen? En toch betr.erkte
ik weldra aan Jacoba, dat. het haar hinderde.
l Ze wou Nancy nog wel eens hooren, zeide zt,
en sloeg mijn liederboek vrH brutaal toe.'Dat
kwelde róy in mijn eigenliefde. Ik ging bij den
schoorsteen staan.
? Kunt ge niet zamen een Duo zingen? ?
vroeg myn moeder. ' ?. .
? Ik zing geen fransch, mama, en nicht
Nancy zal wel niets anders kennen.
? Pardon, monsieur Ie «avant, je chanta
aussi l'Italien.
Nu, dat kon ik natuurlijk niet en ik vond
het recht vinnig van haar, dat ze op dat pnnt
myn onkunde aan 't licht wc u brengen; daar
was 't haar immers uit weerwraakom tedoen?
(Wordt vervolgd.)
No.
219D E AMSTERDAMMER, WEEKBLAD V O O B HEDEBLAND.
Uen tuliuuaold.
U.t.» ^vjv.mJt iaü J«l J«.r .U- lwl«n«J».Ww»'lvii
tctfi'U iicïi- vuiirwaapU-n Jor koliüi-ww bil diuvurru
nog niet KL-pArtesii-BRl U; iiiuaoliion üal uit m il^-a
In üi> Kauivi' fiu KuuiiUaoJol ui-M-hiudoii, diu ?
uutuurlijk : ? ook o\vr duw kwoaiiu wudur nim ijuhuonl
i». Wunlt üij zuidnr i-eiiii; iir..t,-st Uiwr 'l^u »i.-uiut>u.
i
zich van hut guniuht dur tulepho.ni, bovenal iu eenc.
bei.rijvige handelsstad, niet buw'ust is wti dan »nl mon
hè' zich waarschijnlijk maar «l te spoe lig beklagen
dut l.elung niet voldoende beseft Ie hebben.
De cijfers, huduii omtrent het vervoer dei- Tranir
wigmaatachappjj g.-dureiiilu du maand Augustus open
baar gumaakt, IH wijzen diu mun mut hut vaststullun der
voorwaarden euuurkonccssiu waarlijk niut te vnorzu-htig
tegen 37Ü.5K7 pursnftpji iu AiigiioriM l'*'*!) ?
ty in dcnafgelooputi muand ur slechts :i'^0,2iil, "
lig verschil du» van ruim 50.001). Wellicht g'
woerd: ?neon, er is hiur wel plaats voor dames,
maar niut voor fruules, <i/« ^.../«/lö/" un du h-uulo
huul't ziuh moeien getroosten, dut zu buiteu op bet
balcmi bleef staan un er van tjjd tot tijd eun
droppi-1 rugun op h»ar wipnousju viul, 't wulk zo mut uun
air van voornaamheid un misschien ouder het
lispuluu van hut wooril nltniu'<jr<iiiilv" optrok en iu de
nattu lucht uiuest steken.
l «upturnber IWfl,
kan zijn:
l'IT DE SLEl'TELSTAD,
In 1074 sleepte de verschrikkelijke pust duizenden
ipperu Lei-lsehy burgers in hut graf. Dil is door du
?achicilcuis onzen lu/ers te zeur bekend, dan dat \vij
eeu na ,
«al feu nl1 ander lezer zeggen, dat dit de gumuuute hierover zouden behoeven uit tu
niut ruikt en de mnatii-happij hare kansen dan maar z^.jaar dan de eerste enidemiu du stamvader van
l.a.1 ?.«utu,, l«-r.-k.,llell. maar hut vurn^nderd ^ Vt.ülïuUi,, lli(,Mife.U<; Ml., ,mlü<. l.h?iv,ru.i ,.0()d.
lier.-lieiiun, maar hut i-urmin-h-i-d
. vurvocr staal iu vurbaud mut hut grootur gui-ief. dat
het publiek by oorduilkimdigur induuling en e-tplotaliu
der lyif-ti ^a:i dun tramweg /oti kuunun hebSun. en
zooWul het uunu als het andere wordt l.L-U-imuerd
door do v....rivaarduit dur konuu.-iöii-. Daarniudu is
volstrekt nk-t guzegd, dat du niaatsuhappij ook binnen
du gruii/.uh dii-r voorwaardun niu! nog iiiaatru;;ulen
zo i kunnen numun, wattruiudu zonwul haar l.L'lang ols
dat van hut publiuk gebaat zou zijn. Troilivuii-', du
nieuwe direklie t!««il dit te begropen d.ii.i- liet
vurkrygbaar st..'lluu vau ub.mnemuiit^kaartji.s vnnr
schoolgaande kinjerun, Imuwul !-.() m. i. onnoodig liupurkundu
v.n.rwaardun daaraan Vi'l'b.udt, wulku oor/aak /uilen
züu dat ur veel minder gebruik vau gemaakt »al wordvn
dan iti 't belang der maatschap].y ü<>» zijn. Dncli
Keuk-u en Aken Kijn niut op uuli' dag guboiuvd: 't is
reed» ecu verblijdend verschijnsel dat du iiii-uwe
diruktiu toont in iu ziun in .du wijze van exploitatiu
verauduringun u- moutun bruugun.
U.
UIT DE UOFSTAD.
Xo. Ü",
vonk-, mazek-n-upideuiiu. vau tjjd tot tijd afgewisseld
door eun in->ord-cpiduiiiiu, zooals in dun laut^tun tijd,
en een bouw- eu vurboUw-epidelllie, diu ruuds uuu
tientul jaren onze goude stad tuisten.
Du stationsweg, met zijne statige paleizen, diu niet
at'guwurkt zijn. mut zijn ihuukoupuls, diu hui/.un en
zijn huizen, die koupels zijn, hut aantal koiiii-hui/.en,
die hiur op deze strattt als paddi.stoulun uit dun grond
ven-ijzen, zijn voor ik-n auiikuinultik-ji vi-euni kling
ruudrt bewijzen genoeg vafi du^e tugi-iiHot.rdig zitu
versubl-ikkulijk hcurscheudu woudu. Maar uug vuul
niuer i.iunwe guboiiwun uf oudu vurboiuvde huizun
Lunuun als vo^rbueld aauguhaald wordun hou diep diu
ziii-ht tot verandering hiur huuft wortul guMchotuti.
Vooruerst du niuuwu in twuu vur.-ehillunde stijlen
opgutrokken studeiiteukruug, du nog in tu wijduti
burgersocieteit Ami>'itia, verder het plantsoen, ?pardon
sinds uuiiiguü tyd is voor Luidetis ingexeteiien dit
woord . Ie plubujisch. jthinlayv, fruusch-woord klinkt
dut'tiger, ? mut zijn. menigte prachtige en syuictrisch
Een Smid wiens Boeien door Schroot werden daarf,cstvidc behuizingen, die bepaald- uun sieraad
verbrijzuld. - Eunu freule mut een dn.p Vilü JL, stad mogen tfuii'.peiud Korden, dienen allen ai»
voorbuuld hiervan, iwik oi> du singels schijnt dczu
ruguu op den m-iis.
Du wuiisuh van dun guestigeii .Willem lianjun», j ziekte het gemunt te hebben, ouk duz.
liefhcbbur dur oprechte cijtei-koust". nuurgulugd in stlllu un uunzauie 'paden, zyn thans gei
oen ingexoiidun stuk in hut r.fi/»-.-/..,.</ ? van' gisturun, j torschun vau die zxvaru uu
kolo^f-akis vervuld toen hij daarin du hoop kousturdu, dat door
eun ilinku lading «Wehroot" de kutunun door een
ultramuiitaansulie partij gesmeed, zouden verbrijzeld
worden'.
Opmurkulijk is het zeker, dat hut «rootst aantal
atuuimun op dun Huur Si-hiiurbi;eiiuu liouiju
uit^ubnu-ht, uiu /.juk bij duze ütemuiiny terugtrok,
overah.uyen op dun huur Suhroot.
Do ileur Smit. duor dien \ViUem liartjunrf Ju
ean,- \rougur zuo
lounid lot het.
muimuiuntun.
hetdelikbuuld op Ueii een of ah k-ren singel te
wonen mout rueda vuiTUkkulijk zijn, zouder dat ia du
lust niut tu buyrijpun urn uukelu jarun vlak arhtur
hut ziekunhuis door te brungen. zondur lieht un lueht.
tuii miiwtu gezonde lueht, hut oog steuJs gurti-ht op
witgukielde en guslaapmut^te mannen en vrouwen uti
stuuda voor ZiuU hubbende e^'ll allert belmlVe Welrie
kende rtloot, Xoo wordt allus vul-andurd un hernieuwd.
niets is veilig muur, niet» kan aan deze
vcrschrikkcdidaat der ultramontaueu genoutud, werd door den ly'ku upiduuiiu iiiuer weerstand bieden. Niets ju
H'.'er Schroot mut t-'.':i vurlies aau lOü doi.dun ver- tocii wel iets, dat ur waarachtig niut kwaad by zou
slagen eu laatstgunuuuidu dus tot llaadslid gekozen.! varen ook euus aangetast tu wordun, namelijk het
akaLij hct <loor dien ?inge;'ondt-u-dtukkcn-sclirijvur" demiegubomv. Deze oude eu huiveringwekkende
*p*..okzinspuluti op het verbrij/ulen van ketenen, door hut gestalte, dat leelijk en vuil nionuiuuni vun Luideu's
vurniuleihl ^sclin-ot", liadt hij dus u-vuijs oj- du min- I-..L-JU e:i eer, heeft stueds met kracht un liurhuid duze
derv krauht van dien ?suiW (t), altijd ligutirlijk g<- versuhrikkulijku ziuktu weerstand guboduii. Elk jaar
'sproken, kunnun gu/inspueld hebben, uu om dezen. uul zit,u ,iua tu muur tegeji elku nadering tu
bevullistrtjd tu-isclien 3 s nog meur onder dun vorm van Kt.u laat zij zich Ineutuii door het aanbrengen van
con .yV.i .'. M?t tu brengen ook llueirn in plaats vun ecu antiuk vensterglas uit et n tegenwoordige fabriek
ketenen hebben kunnen b-zigun. ilet diu woorden-, uf door euu nieuw znidurluik of andcrszinr-.
smederij KOU het slot van hut artikel beter afgedraaid j ^.a mL.t ,haar blijven ook de vuile en vunzigu
hoziju.'en .boeiender" tevens. ? ] lt,ü jn ,\e uauwu en donkere ütegea, waar du spus
VTtiiiruiu tiu-li altijd bij Uemuuntcraadslcdeu-vcr- patriau tot het behal.-n van duu euu of anderen graad
kiczing, du sjeloohbeUj.k-uis vau candidatuü in allu ' geiioo Izaakt is, zich heen te begeven: waarlijk,
wannuances <.p .k- proppen mout komuu, begrijp ik niut; Ul.t.r müa ccu ^Mi\ j'un-uliu.lun allen het aangezlclit
juiat en 't zal ?de schooh|uaeslie uvuu mut vaciutie j ^jnkeu in dezelfde beei'unjassuu, polen genoemd,
zendende ? bij publieke belangen toch al wvinig' zg() ,L>1. fi,liks dt. Xoununst'.-i-g ziet insluipen, uen
afdoun uls caudidaat Jan bohoort tot du oudu uluru/.ij, trap bckliiniueii, diu heu mul blijdschap tuoet vur.
of tot dt> Il'jomach Katholieke voor of tegen de on- j vullen, waunecr zij de. laatste trede heelhuids
hebfeilbaarheid van zijnu Heiligheid, eu candidaat I'iet j i,t,? afgelegd on eindelijk na lang wachten in eea
aankleeft de richtingva n Gereformeerden, Luthurschcn, l kauiurtju, worden toegelaten om botanisch onderwijs
Doopsgezinden, lienioustrantcn, Uud- oi' Xieuwiich-1 tll ontvanguu, da» zoude men verder wanen dat het
ters, Lutherschc-hersleldun ot' dito- ouhurstelbaren, j ccn ?f aiidur lliliilistiscli c-ouiitu is, hetwelk dat
afgeleom nog niut eens te eprckcu van Irvingiiinuii, We- , g0n uokje 'tot zijne bijeenkomsten had uitverkoren.
dat muu na ulk bivak groote hoopun gekookte
htltapot op du heide ziet liggu'i; hutspot, diu ovtr is.
Voor de rest wolden de troepuii ingekwartierd m
voelen zich daar vrij wat b>tur op huu gemak dan
in du bivak*; maar ook dat la uvunala Zoovelu zakin
dun cunen dag lang niet gelijk aan den anderen.
We geloovuii, dal hut oorlogsbestuur uit zulke ma
noeuvres uitstekende lussen kan putten en wel zou
doen eunu veil liieer uitgebreide en bukwauie
iutei.dauee iu het leven te roepen, die dan desnoods,
z<ioals in ourlogstijd uok wul zal muet»u geseliiedeii,
krai-htigev kan i.j.treüi-a en minder afhankelijk zij»
van de omstandigheden. Daar het weder, vooral iu
du latttMu diigun, zeur gunstig i» tu ook de troepen
zelve vul umud un luit zyn, hoori mun weinig van
zieken: trouwen» rhumatieli, vte. openbaart ziel. ouk
later; en ze hadden lul soms koud: midden
iu het open veld, zonder strou (later well of tent op
wacht. En zie, jui»: dat zo;l iu oorlogstijd niet vet!
gebunruii, w'ant dan zou mun ueu schuur betrekken
o!' uit wat afgebroken maturialuu uuu hutje-
bunwen, die ten minste wind en regun wat buiten
hield, luta undtTn, wat luyttu itpluurkzaaluhoid
dikwerf heeft getrokken, is, dat lut-n zoo vaak du
troepen reeds VÓL'.I- zonsopgang in beweging zag
komen, terwijl du Ulvn van appul eerst Vuel later
gustuld waren, niet alleen dat vele belangstellenden er
de dupe van werden, maar vooral wuruü het onzu
lijdzamu soldaten zelvun, diu aldus hun karige nacht
rust beküibbcld zii^'en door de ouguniutivcurdu vrle .
hunner chefs, dat de eun of andere auhturblyvur hun
soms eun Verwijt van h«,igeru ehel's z«»u bcrukkcliuu.
Zou van die vrougv appuluruu iu de
yeveL-iitsberichten vau den dag luu'din^ gemaakt zijuï W u s-eiouvun
liet uiel, want dan zou op grond dur reyleuu-ntuu.. ?
Thans gaan wu over tot dun lonp dur manounvrus
zclvuti. Xadut du troepen bij Gof.r en Lochtm «aren
geconcentreerd, werden den '20 Au:<. jl. de manoeuvres
aanjtevaiijren niut Peu aanval vau de lé bri^rade iCnxir)
oj. L'jchem: wulku onderneming in du werkulukheid
ondur duze t.mfftandigJiedun volkomen 2011 gelukt zyn
doch wudur postvaticndu iu de stelling Uiep'-iiheini ?
Jlaikuló dn<i)M die brijradu dien dag niet door, uiaar
ging den volgenden, zelfs tot nabij Oojr, ld..- Uuogteu
Vall Jlolitebello) terug. Da:ir Wiri'.l tueïl een Zeer
schoonu manoeuvre uitgevoerd, die hïi:t hut vulblageli
terugwcrjiell dil' Ie brigade op IX-Hen eindigde.
Daar^ip wird eun rustige Zondut: in de
kantuunementun doorgebracht. Tamelijk verkwikt werd gis
teren nu een opmarsch naar Wierden beproefd, niet
hut duel langs den weg over Nijverdal den IJssul
tu bereiken, di'ch du gevechten bij Extul' WeZC'Ii du
brigade m»gmaalti af. Daarentegen werd ucn aanval
vau de 'Ju Brigade op de stelling der tegenpartij bij
Wierden at'gesliiy.-ii uu vervolgens,... vrede gesloten.
Mut vuul guuoi-^eti kan men op de/.u nianouuvrus te
rugzien; hel hiMifdduel i? bereikt, daar alk-rlui leem
ten aan dun dag zijn ijetrudun, die lilun nu gaande
wu?- kan verbeteren: veel is ook goe-1 heVoiidiu en
uit geeft moed en vertrouwen, una leger telt vele
goede elementen: daarom zon la-t jammer zijn. als
men uit te VUP! eigenliefde of slaafsche gchvchtheid
aan hut, oude zou opziuu tegen die Vur;in'.lerin^en,
wulku tliaus toch Z"o noodig blukch: vooral ui"et'du
troep van du knellende banden der administratie
worden lus^tuatikt: dezi- vertraagt de bewfgingen
en belemmert de opcratien. 3Ii»gen du manoeuvres
vau al *:rekke:i tot geluk van Nedei'lwud,
Dux.
Eti e.-u ander he'haa'.t de opnierlüng nog niet lang
geleden in dit blad gehaakt: ?nij kunt toch biet van
hiuir vtrgeu dat zj al de ra We stukken, diu haur
dagelijks worden aangeboden, op hut tootiuul brtugt!"
Wij vragen Luiden opmcrkers wat zij onder «opbeu
ring der uatioiialu tooueelieiterkundu" verstaan':
Het is geuu kunstmatige broeikastkweuklng
voorüekur; geca bevurdering. uit 'gebrek, tot tmoy, vau
wat slechts laay staat! ? maar het is auumoudigiug
van jt-ugdigc ea opwekking van oudere seLru^ui-s,
door niet al te russehe verwerping vau hetgeen nog
geen volkoniuuht'i'j kun bereiken, ? door ruime
beloouing, zonder buknibbuling, van de kunst uu dun
arhuid, ? hut in aaunioedigiug d.x;r het nitscbrjjveii
van prijsvragen en het welkom bieden aan wie aan
leg, zij het dan nog geen ontwikkeld talent, vertounun.
Want, al moge er gevaar bestaan iu het al tu
gemakkelijk toelaten van stukken, die dit nog niet
verdienen: ? uien vurguiu niet dat eun stuk eerst
loven verkrijgt door du vertoouing; dat dan de
schrijver zult' eurtl gelegenheid heeft zijn arbeid
met onbevangen blik tu busuhouwun, zijn
gebruken up tu murkuu, en Ultt de ondurvindiug zijn
vool'duul tu doen. De luvuns der groote tegenwoor
dige schrijvers, o. a. van ten Eiuilu Augicr, zijn daar
om tu bewijzen, dat ook xy, in den aanvang meestal
ver waren vau dun gouden weg, maar dour de
virto'juing hunner stukVn ziuh verbaleren Icui-.luü:
nii-nigt- aneudotu uit du kun-tenïiiirelotn.ljaun van
Sarduu. wij hurinuuren uls \o.rbtuld aau du
guparfunct-rde Imndsuhoeuuu uit Dora. getuigt van hci^v1--!!
hij. vo.jr ziju stukken, aan repetities tu danken heeft.
Is dus du aanmoediging van uurstbe^inneiiduii
euu moeilijke zaak, vuoral wanneer aan een direutie
zooveel ter be<H,rdeuling wordt touguzunduu. is het
Ui'.uilijk tusSL-hen du klippen ?'tu veel verwerpen,
ot tu veel goedkeuren, ? dour tu zuilen, zy kun
hierin, waunuer xij het wil ? en du veruuniging
vurk'aitrt te ivilk-ii ? un wanneer z(j uit uen geldelijk
oogpunt daartoe iu du gelegenheid is ? en de
VerOiihlgtiig oütvungt eun dink subsidie ? zjj kan hierin
e'.-ne gr."»tu vuninduring en zuivering l.reüg'uii, d«»ir
jaarlijks uen prijsvraag uit tu SL-hnjvun voor df; beste
tragoedit1», t.tonuel,- eu blijspelen, en du schrijvers..
du onbekundi- ulthan-, tu vunvy/cn intur de door
j»ur benoemde jurj', die, onpartijdig ourduulend, hut
kaf schilt van hut kuren, un latur openlijk verslag
uitbrengt, van haar bevindingen. Dan, en alluun
dan, zal dv Vereuuigiiig hut -bewiji leveren van te
«?i'W«i wat zij i'ït...
En gaat zij dan voort, d.iur hut aanbieden van
ruime bclnuningi-n. du schryvtrs, diu uunmaal op hut
pad dur dnunuturgie zieh buvindun, .inn t^ moedigun
tut voort/utting van en wijding aau hun taak ? eu
nn zij driu suh.'Uwburgun bespeelt kan zij dut zeker ?
dan ,zal zij hut hare doen voor ouzu letterkunde un
na en volgend zusjarig tijdpurk, tuet gruoter
zultvoldoening op gro"terun oogst kunnen wijzun.
Xogmuuls, nu du Vureeniging eobmaal haar
monopolii- bezit. tu. me zij niut tun achter te willen staan
bij don heur vap Kuijlun. diu juist ucn wedstrijd
In-loofde, tuone zij ziuh Jat nimiopnlie un hut ver
trouwen van het publiuk in «;/?? duulen waardig:
tooüu zij prijs te stellen niet altuuu op uunu 'irnude
IH/*>-, .t->.-».i(.; uk-t alluun op et u goedu .-. .Vo/A-i'..,'/:
niut ulluuti op eunu goede vertaling' vau
buitullland«he werken, maar bovenal i.p gi.edv ?ini-ijmMftflIjkr
n?'I>fli(ti<f?i'/ii «tiikk'ii.' I>at zij zuu l
derdoopurs eu desnoods nog Morm jucu, benevens van
Duitschc of Portugeeschc Joden.
Xa du bekrompen zienswijze op het stuk van
godsdiensthaat d<.or dun ontivikkelden prolessor rierson
geopenbaard, is de verdraagzaamheid tuysehen partijeu
Of natuurlijk «iet op verbeterd, un moguri we dus hut
feit niet onopgemerkt laten, dat de lleeren M,
apiitiiJirtnt (J^nirlict), i'. ILVrrnn-Hlfn (Hoomsch Katholiek)
en f.'. '?'. M. 'l 11'nift (Protestant) uendruchtelijk eeno
?dringeudc bede om hulp voor eeii ongelukkig gezin"
onderteukeudun. Van nabij met dun toestand v» diu
moqder en kinderen bekend, aarzel ik niut om die
ongelukkige!! aan de liefdadigheid onzer stadgenooten
aan te bevelen. De man, dio uen slecht sujet is en thans
tot 2 jaar gevangenisstraf werd veroordeeld, is er de
oorzaak van dat vrouw en kinderen, waaronder een
zuigeling, gebrek lijden. Niet alleen dus die
onhoud'bare toustand, .maar het feit dur verbroedering van
driu godsdienstige gezindhulun, maakt cbnu gift. wel
verdiend. (Unckhorststraat No. (ia.)
Vuil vci-schillunde zijden werd mij verzocht om
nogmaals du Haagache Tramquaustie te bespreken,
doch du zaak is op dit oogenblik voldoeude vau buide
kanten bekukun, om eene uitvoerige recapitulatie on
noodig te niakun. Later ? na .lo. Uctober ?; zal ik,
naar 'ik
IOZUM wel.eeua even achter do
uchunuun laten zien. Er zal dan wellicht blijken dat
de w*w*y»»/(V-ry«(v***'...«.1..' niet alleen de schuld
draagt van du vertraging in de uitvoering der niumvc
lijnen: het raadslid Mouton komt hut vaderschap van
deüe nk'iiwc woordvócging toe:
^luonopoliU't'oiiceH^ionaris," 'l .Ia juiat gekozen en zou ook- iu zake de
»tr1k-kl»ttlfrH gelden kunnen voor den Jiecr. Mouton
zelf. ,
Het invoeren van abonnenientakanrien, bepaald in
de nieu^u uonueaBie-voürwaardcn, liet ook nog op
' zich wachten, doch maj/ ik .uvcii1 B. en AV. cipuiurkeu
dat xy een verkeerd begrip hübben van
abonnemcntakaarten. Men heeft b.v, ecu ahonnémeut bg Talf,
waar men dus in- en uitloopt, en zeker is er nwt
?abouhumemakaartuh" niet Lcdifeld eenc kaart,
waaróp )iien tegen betaling van eene zckore som,
gvdurundu ueu zeker tijdvak mar hartelust rijilun kan,
maar de uitgifte gewuuacht vau boekje* mei kaartjes
tot'vermindcrdcu pr\JK. X.oo ieta zijn geen
?abunneuientakuartjcs." Dat woord ia dua in do üuncesaie
niet goed gekozen on heeft wellicht ?luinluiding ge-'
goren, dat de kaartjes tegen verminderden prijs nog
niet verkrijgbaar zijn. - .
Bij de- 4i»uuaaiun over den tram in de Iteadizitting
vau 25 Auguütua jh, wei-d Crauu Je C'iu:, »la model
csploitatuur, nog al een» genuumd, docli ie 't niet tu
verwonderen dat hu zo juist na ecu kortstondig ge
bruik* van die zoogenaamde' '?auonuémehtakaarfen"
op don paardcnapour to Loidcu, introk ala ondoel
matig en ff/iaileHjlf vuor d« ondenicmiiig, en tsveiw
hek 5 ecnia-tariuf liet varen, /ou, ala Cralm
en Ciu do conccdrflu hier haddon vorkrogeni dan u'e.
Mllurt gehandeld zijn, ui verbeeldt men ziqli dat, na
Sit 'tune vuorbeuld, wij niet Graas en (.'ie. in don
tramhemnl zouden gekomen zjjnï... Uverauiiatting is
Vurkeird, Jat bewees rofl Uut volgonilu vuorval: ' :
In 'hot begin deze wuek kwajn eeu he~or tnet eeno
damo <ip een tramwaycn die geheel bezet was, niet»
zou dus natuurlijker zijn guweost, dan dat ven der
hoeren die zaten aan de binnenkomende dame zijne
plaat» -'.faiond. Ue onhandige verwaandheid euhtor
van haar geleider, was oorzaak dat hut niet is
geachiod.
Met een goaffoeteerde, pieperige stoin zeide hij;
,Beuren wilt «on nwer plaats maken voor deze freu
le"?, waarop door een der heeren, wiens uiterlijk den
rondboratigun Hollander kuumerkto, werd
gcantdau dat hct studenten waren, die colleges bezoch
ten. Onze professoren .hubbun, om hierin zooveel
mo0'elük te voorzien, by gebreke- aau een goed lokaal
uil eigen huizo een kamer afgestaan, waar de leergie
rige jongelingschap het verlangde onderwijs kau ko
men gunicten.
Duze opoffering van do zljdu van den hoogk-eraar
is echter in staat om den uiet nl tu getroiiivun
collesü-fti-nifit iu de grootste verlegenheid tu brengen.
Het vtilguni! voorbeeld dient.' hiervan als staaltje.
Eeu jotigrncUBch verzocht eerbiediglijk uuu
tustipionium, dat tot hc! doen van een exauiull ter
overleggiug verdacht is. De hooggeleerde licrlmn-rt zich niet
des vragers uiterlijk vroeger gezien te hebben. Hebt
g\j dikwyls luyue collugus bezocht, mijnhuur? Ja zeker
professor, antwoordt onz» student niet eun driest ui
terlijk. y.Ed. twijfelt nog en krijgt ph.tsuu'ng eun lu
mineus idee. Mijnheer, indien dit het geval is, zult
gij ongetwijfeld de goedheid wilhm hebben mij de
kamur, die ,gij zoo dikwijls bezocht'hebt te willen
aautooncn» Mot genoegen professor, en Miherva's zoon
stapt mot het- brutaalste gezicht der wereld en mot
een ilerheld, die ware het mogelijk nog grootcr was
dan de angst diu hot iK-kk-md gemoed had overmees
terd door de gangen, blijft op goed geluk voor eeu deur
staan, npent haar ? geruchte hemel ?? onzu vriend
had een kamer geopend, die een nog vuel minder
welriukendeu geur vau zich verspreidde dan de ver
molmde baukcn van de collegekamer. Tableau.
Z.Ho»gGel. {jlinilttclit, de stadenË ylituludit, van.testimonium
is geen sprake 'tueer.
Ziedaar «at droevige gevolgen'het gemis van'cen
Itink akadomiegebouw na zich kan slopen.
Wel is waar wordt er door Leidens burgerij zeur
veel gewerkt «m de éérste ukailcmiu-ta.i niet een
ükademk* te vercercn. Xoo heeft o, a. prnf. Sehlugel
t&tiila een plan tot dawtelling van zulk eun gubomv
geteckcnd, dat vooral met Oog op do chirurgie uitste
kend mag genoemd worden, tui> niinstt- «h- hooge en
steile trappen zouder launing noqdigen elkeu
iiezoikcs vriendelijk uit even den nuk, arm o.f been te
brekon in het belang, van genoemd vak.' . j
' Ook de gemeente heult het haro gedaan. JCii toch
heeft de ruïne (terecht zoo genoemd) aan hut .Kijk
afgestaan om non spoedig mogulgk Jict gewehsehte ;
ideaal verwezenlijkt «e /Jen, nuiar ongelukkigerwijs
zonder voorwaarde binnen wolkeu tijd dit zou moeten
geschieden, zoodat tot nog toe Lsiduti 'en
akademiegebouw en mine mint.
VEUITAS.
' VAN HET MASOEÜVBEEIITOOXEEL.
Onze «clioone streek kent dezer dagen zich zelve
ni-.-t meer. Ieder, die'anders gewoon is, rustig schop ]
en npad^.- te hanteeren, is uit' zijti' doen, en zolfri de
jongudochtcrH zijn onrustig. En vraag tizelvcti af, of
het Vonder is; immers sints ecri achtlal dagen klinkt j
hier aanhoudend het gol'.ulder der kanpiiuen, het ge
knetter van geweervuur en het getrappel vau
ordouttt. en en cavalcr'c. De hazen, anders om dezen tijd
MHteon xieh rustig voj;' te bereiden op den, naderen-1
Jeu jachttijd, rennen thnns reeds in woeste vaart'
b «eb uit lioHch in. £n zuo ia alles. |
Dan-.'liij wil hut wat zeggen, zoo'n' 5000 man iu
onze vcr.ipreido gum Centen ondur dak te brengen.
Gelukkig, Jat de intrndance-zelvu niet ucm-
admihia ratievu nauwkourtglieid, die aan hel etntonlge gruiist,
«Ikcn dag prude». och bataljon mot wat i-avalui-ie van
elke brigade doet bivakkceron en daartoe nog een
zoo het ecb(jnt vrij onoitpultolüko hoovcMheld huts
pot in voorraad heeft.
Dat de solJatcn er goaoog van licbbon, wordt n«k
ditmaal wcdor genoegzaam bewezen dojr het feit,
lilXST.
HET XEDEliLAXDSCH TOOXEEL EX OXXE
X.VHOSALE KX'XST.
Den Ilaag, Augustus ISS1.
Welhaast, nog uen kleine twee uiaanJun, zal de
Verceniging het Xudcrlatidsch Tooueel du bewoners
der residentie' weder uitnoodigen. hun liezoekeu aau
den Hollaudschcu schouwburg te hervattc.n, eu by
deze gelegenheid douu zich aau hem, diu in deu
laatatcu tijd de tooneuhiuaestio aandachtig gevolgd
heeft, ecu paar verschijnselen voor, die mogelijk de
a indacht van het belangstellend publiuk niet gebvul
onwaardig zijn.
Zundur 'twijfel is du Vurcuniging op dit oogenblik
itt ecuu zoo gunstige positie, als waarin zij zich tot
un tou m-g niet inociit verheugen,
AllcTcerst toch mocht zij in liet afgeloopun seizoen
de vleiendste waardecriug van haar streven vinden
in de bl-laiigstulliug, haar van honger hauilzw ruim
schoots betoond: in de vuruiuenluring van het
Voretuhjk subsidie tot' het belangrijk hudrag vun f Ï5.UOO
uu liet geachcnk der tooneelduuuratiüu vau het Loo.'
Du residentie heeft' bij lu-t jongste afsctiuid in üei
haren artistun luide heur tevredenheid en haren dank
betuigd voor het genot, zoo vaak door uitstekende
actie geselionkeu: bet bestuur dur hoofdstad i-und in
de antecedenten dur Vureunigiug reden gunoug om
terug te komen vp zijn vuroordeelund vonuis, nu drie
jaar geleden gewezen, ti-rwyl . ook het knustlievuBd
Itotturdam. dat. tulkenmale bij eene' voorstelling der
Verecriiginf; de beperkte ruimte van deu kleinen
schouwburg tot stikken* toe vulde, haar in zijn grooten
schouwburg staat te ontvangen. Hier goëcrd,; daar
hersteld, ginds verwacht ? hadden vrjj recht toen wij
de pivfltic der VefeeniginggiiuBtiguouuiden «Is nooit'r
>Vant, 'hot moet erkend worden, trots hare fouten;
heeft zij zU-h de gunst van ons publiek verworven
door waarachtige, grootere verdiensten ? heeft zij
menigeen, dte vroeger,-en dat is vooral hier in da
residentie hut geval, onzen uatiorialt-n (*.\ scltotiwl.iirg
den rug toewendde, volkomen, bekeerd: lu-efi zij
ilikwurf voorutclliïigen .gegeven, dio ook m ht-t verwende
buitenland'-dun toets der kritiek'hadden kannen doorr
ataan; heeft zij bosrliaving en goeden «niattk weder
in onzen schouwburg gebracht!
Muur toch ? juist nm dien gunati(,'en toestand,
juist om hct -voorrecht d>t zij bezit, alle de drie
hoofdsteden van ons rijk in haren vcrtoouingscirkel
te zien, juist om het monopolie vau «ehooue kunst,
't welk z(j zich, en daardoor en door de bjjeeni'oi-giiig
der ccr*ti- kunsttnaars ouder haar vaandel, verworven
heeft, juist om dil alles en om harv riutitlng eti be
loften heeft zB n-ne proote, leer grooto
TeralitwoOrdclijkheid op nicli geiiomun, tegenover onze nationale
kunst in het algemeen, tegenover ottse nationale
t<n>net-tItltrrkiitult- in hel bijzonder..
. En, het z(j cTenZuer gczegil ? tegenover flbzo
laatste is zy te kort geschoten in du vervulling harer
beloften; .voor de laatste heeft zij.weinig gedaan!
Oausch de oogst van haar zesjarig, optreden bestaat
uit een paar dtnKJcn» van Grim, ettelijke ntukkun v.n
de .hoeren Schimmol, Justt;< van Maurik en Boelen,
o .-n enkele vurstrouidu graankorrel nog misschien hiur
Cn daar; inaar ook daarmede basta t Gedurende het
gchcclu seizoen HO?81 was een stukje ,Beu uiauvan
principe," do eenige nieuwe vertegenwoordiger onzer
oorspronkelijke letteren; ? bjf het optreden der leer
lingen der Tooiiculschoul voor do Alg. Verg. van liet
Tooneelvorbond to Dordrecht, welk optrcduo plaats
had onder do vlag der Vcreeiiigiut?. was het goheelo
repertoire van vreomden bodem ovcrgi-plant!
Voorzeker geen «chitturendo oogst voor ccnc
Vereeniging clie ook ?Opbeuring der Xotionulo
Toonoellettarknndo," op haar wijdsch proh'ramma, nchncfl
?Maar," hoor ik mjj toeroepen, .dat is toch haar
«chuld :.!?.:; zij kan do «tukken toch niut zelf maken!"
Donderdag 8 Sopt. geeft mevrouv S.iphie Sp i.-r. van
Ouijtenbeuk, haar bunuriui in dun schuuwburg f",-(r.r../,'.
ouilcr diructiu vnu de beuren l'rot X Zimn.
Tot haar buiieüet, huurt -zij gukc i-n het «tukje ,lk
eet bij mijne moeder", gevolgd door .Gravin en
Kkmipunmaakstur." 't Is, onnoodig hiur uc-n woord
van .laiibevuling vocir de bugaafde tonnuuli*peulsterun
i-iperetteuzarigeres by te vougeu. Haar creatii-n van
-du Jonge Hertog", .Madame Favart", ?de Klokken
van Cornevillc" en wdu Mouder van 't Werkmansgild"
zijn evt-n zoovele waarborgen, dat bij haar boautice
viioratclling geen plaats zal onbezet bleven. ?'.
De alhier welbekende Violist en Saxnphonü-t vap.
hut Parkorchust Jau. Kiusbergun, is thans wurkzaaüi
bjj hct rarkorchusi Tivoli te Vtrecht.
! UIT DE KOTTERDAMSCHE TOOXÉELWEKELD.
Dinsdag 30 i-n Woensdag 31 Ang. 1SS1 zullen uun
paar gedenkwaardige dagen .blijven in de geschiudunis
van het nntterdamsch Toonvel. Het nu rueds opgelost
gezelschap van du H.Ü. Le üras. van /.uijlun.en Haspels
gat zirn laatste voorstellingen, bestaande in l>r
Kirtri-rr?)ii{jintr t-an Sttllfttilijk van Lodewijk Mulder un
An«t-SHt van Faassun. Deido uitvouringuii waruu zoo
uitstekend aU bijna geheel het beschaafde Xcjerl^nd
die Van onze liotterdamsche toi>neellisteu kent
en bij beide uitvouringen kwauïen ook nn de leemten
van beide tooneelscheppingcn .weer u.it. Vooral is dat
het geval met tlt'kir*rtrrrniyiuy. dat, hoe geestig ook
in sommige dialogun, hoe natuurgetrouw in enkele
opzichten geteekend. toch van zekere gi-rekthcid, van
gumis aan handeling niet is vry to pleiten. Mun ont
dekt er steeds den gecstigen, mensChkundigen
novellist, niet den dramaturg in. Met een uitvoering als
aan dit tooncelwerk hier steeds ten deel viel, komen
de gunstige zijden er.van'zoo zc'er ,tot hun recht en
treedt al het sclioone zoo zeer op den voorgrond, dat ?
mcn.xich van de leemten niet zoo dadelijk rekenschap
kan ge.ven. 't Is dan ook geen gering vooriieeï tu achten
voor het X*-(?»-r/./m7*<-/. Tnuitrelt dat zij dat in den lande
gevierd werk van Lodcw'ijk MuWcr vuor Itttar voetlicht
kan brengen met dezelfde krachten, aan welke hut van
begin af ann vooral zijn succes 'heeft te danken. Me
juffrouw Jeanne de Groot werd eerst later in dat
'uitgelezen kringetje opgenomen. ?
Jammer dat de zaal zoo slecht bezet was. Ik had
van do rotturJaium'hr kunstwereld een rnioior op
komst verwacht; laat mu er echtvr byvuegeii, dat ve
len nog nitatcdig zijn en aan de genietingen van het
bniton-zjjn nog dé voorkonr geven Iniven een bezoek
aan onzen lang niet gczolligcn Grooten Schouwburg.'
Deu volgenden nrond by Annr-Wr was do zaal.
heul wat boter bezet, maar toch ook niut op do eer
st» nngr-n.
fmie-SIir, volkssiuk in dun gocduh' zin van hek
woord, heeft ontegenzeggelijk voor do groote massa
veel moer aantrekkelijks, en menigeen wilde dezo
laatste gelegenheid niet laten voorbijgaan,, om by dit
. flink bezette toocuelwutt afscheid te nemen van het
gezelschap. :
Daar liedraehte een warmer stemming in .de zaal,
en toen de gordijn viel en du rortooneM worden terug
geroepen tot driemalcn toe, Worachto er telkenmale
een stilte, aUof men het gevoelde dat men elkaar
nog ieta te zeggen bad. Vooral Was dio stemming
merkbaar toon Faassun en van Zuijlun, wion ieder
een krans was aangeboden, hand aan hand voor hot
voetlicht terugkeerden.
| liet va» een veelzeggend oogenblik.,.. Zeker znl
lun die belde tniphcei-n, die hcrinnoringon aan den
! avond van .31 Augustiui, en do talrijke verzameling
curublükcn dio un aan Foassen én uui van Xuylon
ten doel violen, een gewichtige plaats innemen.
Mogen al de' ledru van het gezelschap dur directie
Le Ürm», van Zuijlen en Haspels de herinnering
liowaron aan dozc nclwone, na afgusloton pyrii.de. Lid ge
weest to zijn van dat toonoolgezéUchap mag eeu gepaat
gevoel van oigenwa&rde wekken by ieder zijner leden.
een gevoel .dat ulechU ten' goede lun komen «fc do
gezonde ontwikkeling, aan den krachtigen bloei van
't nationaal tooneel in Xuderlaud.
Huden, Vrijdag-ui ond, opent W. van Znjjlen zijn cam
pagne mut uun schoon programma: !>.>.../ »//* en
Km yfil. Uw stadguuootuii mogen e-r m.irgen-avond
(Xaturdag) zclvun van genieten. Ik h'x.p et de
volgundu week op tcnig te komen.
Het Xnlrflnml-ifli TwHrel alhier zal zjjn entree
makuii met I.n-trrtnar/ft, en daarna een
oonipronkelijk t.«.uuel«'erk van JCnno (?) lift iftmtrijr ''"»
ll'in
llrnil ffprrtatiHns!
Eotttrdam, 2 !5upteml«-r Hsi. H.
DK COXSCIEXI E-KWESTIE.
Ctn-thi, 28 Augustus 1531.
M. ll. li.!
Indien JW. A. Piursou door zyn ID het tlanihIMai
van uurgisluruli avond (.paunomen «tuk slechts zijn
geruchtmakend uittreden uit hct Xoord-Xe.Jerlandsch
C'iuscicnce-Coniitf un du ri-ik-n waarom dat plaats
voud bedde verdedigd. Zou ik het niut gMVaagd
hubbL-n, n opuiuuw met eeu opstel m-i-'r dat onderwerp
lastig te vallen. Indien ik ulkvn wcusciitc na u-
pltiten over euii op zich zelf staand geval, over een
misslag van alludaagsubu gruotte en niet vuruitstri-kkeude
«i-vi.lgen, zoaili gij mijii brief m.-t uen -Ie jc-u no
vaut pas la uliandellu" ter zijde lu'iftun leggen. ?
en ik zou dat d. u van allerlei zijden met geschrijf
over dergelijke huUngrijke feitun bulegurdun rudacteur
uiut ten kwadv kunnun dttiden. Er zal niut veel van
onzen aan eomuii^ies van den meent vt-rsuhtiden
aard zoo rijken tjjd behoeven tu verloopen, om de
u-.uistun vau ons tu dijen vengutvn. wit- er in IsSl
zon al lid waren van, ons Cüiaci./n^-C.nüt -. wie
daarurt hun ontslag uuiiu-n en om welkt rudunen zy
dat deden. Waarom dan nog dic-pzlnuig oaderz«ken
en breulvourig bespn-ks-n. J,,, <,f ,-ene izrj 't dan ook
ultramontaansi-uc-i universiteit h<.ui, dien zij «honoris
uailsa" ti.t J.icti.r iu du k ttui-en bunoonit, daarmi-dc
«tempclt .tot een van haru woordvourdurs
c.fpluitbczorgurs,' un ueii schrijver niirsdi'..n. door zich diu
b'en'H'tnin^ ti- lati-n wuli;eva'ii-a. ?dith stempel
aanUfeuir." i u 2o. of Ittt voor du scherpzinnigheid1 en
v...ir deu ern-r van euu lirt.-ratur pleit, dat hij' .tot
vuqr uun drietal w.ik,jn" 't m...t ziuh zelf ii'.g niut eens
is over deu geest van ven ovorig-.-ns zeer helder en
populair schrijvur. dat hij t..ch gaarnu zijn naam li-out
0:11 dien schrijï-er te viurt-n. dat Jiij ziuh dan i*oniler
moeite ,te doen om zich zelf cc-n oordeel -.ver'diens
schrjjvvrs strekking uil ijuüi.. werken tu ver.«.-haöVa)
van iliuu schrijver afwendt daar ..w,k du sunaai eentr
ultKimontaansuhu univur-iteit guiitji hulde brengt, en
dat .hij eindelijk zijn vnugi-rv handelwijze (zijn
vmuger h'i!-k..bit.bj-n. ann U-t- dooi- ht-rn niet Irfgrepratl
znukt te verdedigen m-.-t een b-.-roi-p op het hiur' to
taal misplaatste proce-rechtelijke adagium .in dubiis
pro ruo:" waarom. Zu- il, dan nn» dun tg-1 besteden, ?
tun einde in dit alk- hei vreemde en bedenkelijke
aan tu wij/my Wat van vele zijden, en nu ook door
hut ;/?...././..',;././ nvi-r de/u plintvn gezeird ncrd. ia
meer dan vnl.loeii.le : Vurtkr zou muu Let' gevalk-tje
van dun huur Tiurson. uunvoudu- kunnen .in des Lethe
stillen Stroui verdenken."
Echter geeft du heer riersnn ons iu beknopt, n
vorm /.iiuc ideeën tun l)..-.tl. UVur hut verband tasschen
kunst, austhetica. karakter un verdraagzaamheid: hij
gunt on. Jus um kijkjv in /,JIK. s..-b,.,ouliuidalcer. Dat
ik dat zeer iuteressunt viu.l. zuh »ij me zeker gaarne
gelooveu: en daar1 ik uu n..g al 't eun en aader heb
aan te merken op de dnor.deu Heer Piersou
verkocdl».le tlienrie. li,...;i ik. dat gij me du plaats vóór «nu
konu kritiek niut zulfvilk-u weigeren. ?De vlag dekt
du lading," ? leazlf nu-n Ciratrabatidu uiocht willen
vervoeren: du naam _A. Piursou" doet veel, ? doch
waar ik ec-iie vurdudiginy fan naar mijtie overtuiging
valschc- begrippen mut dien naaiu ondurtuuk.-nd zie,
is bestrijding' plicht. ,
Du huur Piurson noéttide zijn stuk -Tweeürhande
Esthetiek," en gaat dau ook bjj zijn betoog vaa de
onbuiwiarbare stelling uit: .Er is lage en c-r is hooge
.knust." Dezo onderscheiding ontwikkelt de heur
Piersou oDiteveer als volgt: .Du lage kunst is onzijdig,
goljjk al wat,?ubctuekuuund is. Maar hooge kunst is
di- uitdrukking ian iemands karakter. Karakter nu ia
het géhuul van na/e standvastige en krachtige sym
pathieën en antipathieën. De exacte wutenschappen
voruiuu hi-t rijk des vurstands, maar nnze
k-vensricütiug wordt uitsluitend aangegeven door ons karakter. .
Men eert noch dun kunstenaar in hoogeren zin, nouh
zicli zelvun, door tot genen te zeggen: .ik acht uw
kiruktur verderfelijk, maar de wijs, .waarup gij dat
karaktur uitdrukt, vind ik zoo mooi. Staat
derhalvu eun talent in dienst val. hetgeen wij van
harte haten, wat liet ook zij. dan kan men dit talent
erkennen, maar hut niut huldigen, zonder eigen
karakter tu verloochenen. Estliutiuk. die het gebieJ der
kunst als ucn onzijdig gebied beschouwt, die elk ta
lent wil deren, dat inderdaad een tak-nt. ïe, U karak
terloos." Du huur Piurson wunscht ?geen esthetiek te
huldigen uf te otidum-jjzen. dan die alle hooge kunst
dienstbaar maakt aan het karakter." Hij wil de knust
waardeen-u .in verband uiei de ho igste belangen".
hij i* uiui ..virlukkurd up het mooie*. Deze beginsulea
op (Vinscience toepassende, verkrijgt de heer Pienon
het volgende resultaat: «Ultramontanisme is de dood
van alle vrijhi-id en zelfstandige ontwikkeling. Vrij
heid mi is onze mueder,' zelfstandigheid onze
zielsi-ulicfdu, in on» niet ultramontaapsuh Nederland. Ik
mag dun man, die va» deze vrijheid een earicatuur
tul-kunt, die di-ze zlulsg^Jiefde In et'nè satire bezingt,
? un dat moet een iiltrainouta0.il doen, :? nieteeren
als ktiustcnaar, al schept zijn tuk-nt Jaarbij nog zoo
veel moois. Consuienuu is ultraiuontoa'n, moet dus zyn'
karakter als zoodanig in zijne Verken uitdrukken, en
ÏH dus 'mijne hulde onwaard." '
.\Vvlk uune kigika! dat klinkt ild een kb*, men
mout toch maar professor wezen'. Ah! la .belle
eliose, ipie de savoir 'quehiuc chose!" ? zoo
men iiaast zeggen. Doch overdenkt men de werkelijke
waarde dezer phras.es, zoekt men door te dringen tot
?dos l'uduls Kern", dan «ordt men bitter tuleur^usteld.
Indien we dun heer Picrsoü niet beter kenden, indien
«?u niet wiüten welke vare vcrdienstt* lig op het ge*
bied der austhetica heeft verworven, en we u»osten
heui naar deze uiteenzetting en verdediging van zyn
tiandpout boóordéelcn, zouden wij met Hei&c
uitraepon: ,
?Dor i«t ein uthotischor'Duaelkbpf
Von echt philosophiachem Schnitte.
Vielredner ist er and Ssgeuichts, ,
Ein Wortscliwalliloskelreicher!"
Zeker, or is lage en er is hooge kunst. De lage
kümit schept alleen het ?mooie," het onubteckencnde
welks uiterlijk ons ii»»tl\jk welbehagen opwirjn j l»gé
knust stuit zich tevreden met een «ohoonon vorm,
rnvt een ëclioon dat physiok i» in don ra'nwton lin
van dat woord, met sehoone lonen en harmonische
kleuren ot vrulluKlucdu tonen en klinken on woorden.
De hoogo kun»t daarentegen vcraclii wul ni«t don
schounuu vorm, maar gebruikt dien aloehta om een
schoenen inhoud tot ons te voeren, om eene icuooue
idee te vertolken, am Zoo on» yteKtlijt Welbehagen
op te wekken, om om een geestelijk genot te
TerBdiatïen; hoogo kluut wil eene >ehoone ziel ra een
schoun liehaam herhergeo; hooge knnst schept geen
kanstutuk, maar een kunstwerk. Alleen in den
laatstun zin nproukt de asstbcticiib van ?kuut," .Die
Kunst int dio Spitzo des Schonen, denn sie aBoin lat
4ie voUkammune and absolute
Ineuubildungdealdealen wd Itetlen, ia welcher 8«ele ual Leib, luluüt
«
\