Historisch Archief 1877-1940
.Hl
D E
AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 219.
a .219
DE AMSTERDAMMER, tt WEEKBLAD V 00 R <» NEDERLAND.
Tind Form acblpchthin ia einander aufgehen." Alleen
wie het schoone in <f«r» zin weel te vertolken, i«
kunsttHaar in hoogerep zin.
Dat er aUoo verband moet bestaan tusacben kunst.
meetiingen en personen; verdraagzaam moet men
zijn tegen de personen, ? men moet hen op elk
neutraal maatschappelyk gebied vriendschappeiyk
willen ontmoeten en hun karakter willen waardeerenf
kunstwerk en kunstenaar, dat ook bet karakter van onverdraagzaam echter zij men vrij tegen elke
meedezen laatste op de uitingen van zyn kunstzin grooten ' ning, elke overtuiging, waarmede men 't niet eens is.
invloed moet uitoefenen, voelen wij dadelijk.
j en dua ook tegen wat men ala religieuze dwalingen
Doch wat is een karakter? De beer rierson zal het beschouwt. 'Als de man van karakter eeue rellgleuse
ons zeggen; hy noemt karakter .het geheel van onze dwaling hoort verkondigen, kant hg zich daar zoo
oc.tandvastige en krachtige sympathieën en antipa- verdraagzaam mogelijk tegen en geeft h« mets toe w,t
thieën" «n in zyn oog wordt onze levcnsriebting .nit- hij zelf niet 'als waar erkent - by heeft de kracht
sluitend aangegeven door ons karakter." Hier zit de ! en den wil, om het ware boven bet onware te
sl*l?Domine verifica me" van Orlandut Lanut, een glas geschreven en aan hare vrienden vereerd Deze
Liederen van Chr, Hollander en enkele werden, bet volgende, ten huize van Beaumont ver- geheel i
nit de ?tiouter-Liedeckens" van ('lemen* vaardigd: ? meester,
l ? rt_.
sluitend aangege
fout van do redeneering des hoeren Piereen.
Het'len; als dezelfde man van karakter echter iemand
IUUI Van UU reuvucvl.ua «..*. ?. ,
.geheel," waarvan hu spreekt vormt niet ons karakter,'die godsdienstig hem verre «taat, op neutralen
bomaar onze levenslicht ing zelve ; het geheel van al dvm ontmoet, reikt hy hem de hand en toont hij zoo
onze standvaa'ige en krachtige aspiraties >* onze [ verdraagzaam te zyn in bet maatschappelijk
verlevenarichting. Wjj gtaan dus zonder cene definitie keer, ? hij heeft de kracht en den wil, om zijn
huTan ?karakter," en eene goede definitie in immers ' nianisme te doen zegevieren boven zijn neiging tot
eene halve redeaecring. Kttrakltr uu it dr in iemand \ ?odium theologicnm." ?
aaniresiar mate tan irlfteiriittt krarlit ra iril, ma of De hoer Tierson besluit zijne verdediging van
ontlk gebitd diegene zijner
aspiraties, irM-t ;,(/ roor' verdraagzaamheid in de kunst met een beroep op de
kooger fiottdt, te doen sri/erirrcit Imreti die, tcrttfe, h(j ; Grieken, onze meesters, van wie hij 't niet anders
alt layer besehoiiirt. Dit karakter openbaart zich op beeft geleerd. H\j zegt: .Wilt ge iemand om zyn
het gebied van het neten als de zelfbewuste kracht onverdraagzame en bekrompen esthetiek hard
vMen wil om het ware boven bet onware, op het gebied len, begin dan met rlato." ? Daarin beeft da heer
van bet voelen al» die om het schoone boven het Piereon zeker groot gelijk, dat h\j zich in zaken van
leelyke. op bet gebied van het handelen al» die «m kunat zou hij kan, op de Grieken beroept. Het is
net zedelijk goede boven hst zedelijk «lechte te stel- altijd goed, te z\jn wat Jan Holland noemt
«doorlefl. Het karakter is grooter en edeler, naarmate die voed met bet leeuwenmerg der Oudheid." Toch
gekracht zich sterker toont en die wil zich consequenter loof ik, dat wij met onze geheele minder bekrompen
en stelseluiatiger uit; geen karakter beeft hij. die én levensbeschouwing heel wat boogcr staan dan de
die kracht en dien wil mist en zich steeds door den Grieken der vierde en vijfde eeuw vóór Christu-*. En
indruk van het oogenblik laat leiden; een slecht zoo wij op aesthetisch gebied bij hen nog steeds
karakter heeft hy, die de kracht en den «il bezit, ; moeten ter echole gaan, meen ik toch geen
heiligJFl.-i.nt tnïvf>n At, -_-.?.
\ T ua;«n nn \Viuckelmann ons humanisme ook op
Om de aspiratie*, dit* bij als lager erkent, boven de ' schennis te begaan, dwr aan te nemen, dat van af
hoogere te laU-n prevaleeren. ? Indien de definitie ; Leasing en Wmckelmann ons humanisme ook op
des heeren rUrsort opging, zouden wij alleen aan onze beschouwing en waarden ring van kunst en
kunstenaar» gunstig heef,t geïnfluenccerd, en dat zelfs
elk geestelijk gebied geheel met ons
n ieder zich zelf zou beschouwen als monopo- vooruitgegaan: seen .jurare in verba magistri" meer,
°n W goede of althans beste karakter, want KI» «let in zake van kunst, al s het de Gncksche
twee mentenen stemmen totaal in alle stand- oudheid zelve.die tot ons spreekt!
karakter moeten verwy
dat een ieder zich zelf
list '
geen
vaatigc en krachtige sympathieën overeen, en, zoodra
er eene afwijking is, vernvhilt ook de som. -het geheel." ;
Tot deze absurditeit moet het stelsel van den heer son
Pierson,
K
nltle
andere
eindig, M, d. R. mijn pleidooi voor onpartijdig.
in de kunst tnet de woorden, die de heer
Pierin Augustus 1857 in de voorrede van zijn .Een
Vobia" en.
Oeestelyke
uunuaera nit de ?tiouter-Ltede
HOM papa, afgewisseld door Sou van Batlt, Handelen
eenige oude Italianen, beloven een heerlijk kunstgenot.
Onwillekeurig kwam ons het denkbeeld in de
geilachte, of bet niet mogelijk ware, dat onder cenigc
invloedrijke muziekminnaara eene commissie georga
niseerd werd, met het doel om jaarlijks ten of meer
uitvoeringen te doen plaats hebben van dergelijke
muziek en daardoor een grondslag te vunuen, waarop
steeds kan worden voortgebouwd.
Binnen enkel ? jaren zal een sehoone tempel ge
opend worden waar ieder de voortbrengselen van onze
coryphaeiu in de schilderkunst zal kunnen bewonderen,
terwijl reeds lang de gelegenheid openstond uiot die
werken kennis te tuaken.
De verschillende dichters uit de gulden eeuw
onzer geschiedenis, zijn tegenwoordig meer dan ooit
geëerd en gekend; wij willen slechts wijzen op de
leesten die voor enkele jaren ter eere van Vondel
en nog zeer onlangs ter eere van P. C. Hooft zijn
gegeven; terwjjl de pers het haro doet om hunne
geschriften in ieders bereik te stellen en hunne
poonlaritoit te bevorderen. Zou het dun niet een plicht
genoemd mogen worden van het dankbare nageslacht
dv werken der oude musici, die de basis hebben
gevormd van alle mnziekale ontwikkeling, niet langer
in het stof eener bibliotheek te laten ritsten maar
door uitvoeringen, zooals die, door den beer De Lange
voorbereid, der vergetelheid te ontrukken en daardoor
een schoon gedenkteeken .voor hen te stichten, het
welk het voordeel zal hebben steeds in een nieuw
kleed voor den n.uz'ekvriend te kunnen verschijnen.
Donderdag den Isttn S >ptember, ten 12 ure. werd
?Ie tentoonstelling van T tekeningen, gemaakt door de
leerlingen der teekcnschool van Frlif Mrrilit, voor
liet publiek geopend. De commissie van bcoordceling,
bestaande nit de heeren J. A. Itooseboom. J. C. (ireive
Jr. «n J. YViering, kende de volgende beloonin
gen toe:
HattcttefktntH.
Grieksdie fries, J. L. Schram, getuigichrift.
Romcinach palmet, A. H, Schram, 1ste get. J. J. C. van
der Maas,' 2 Ie get. Griekscbe eicrlijst, J. van
HarlinZeelant staet my seer wel aen,
Niet om 't schoone lant of graen
Noch om bomen die nao d'aort
Hellen, door haer vrucht beswaert,
Maer om 't vrindeiyk ontbael
Van C en U Echl-gemaol.
men alles byeen heeft, wat van Itoemer's oudste
bekend was ? de gelukkige vondst van prof.
lieeU heeft dit met een groot dertigtal onuitgegeven*
gedichten vermeerderd ? is de Anna der traditie ala ! " ' "
verdwenen. Gemeenlijk stelde men toch haar voor, k'k ""P boochmoodig toe,
wel als wjjs, maar ook als geheel in don trant van jZuo 8tOf al* u'k cost ""
Cats dichtende en moraliseerende. 7-ü zundc dus ook
bijzonder geschikt en genegen geweest zijn, om na
den dood van hare moeder, die kort na de geboorte
van Teasclschade zou overleden z\jti, met vreugde
het huisbestier op zich te nemen. Met die zorgen
beladen, wees zij dan ook de aanzoeken veler vrijere
van de band eo trad eerst na den dood van haren
vader in den eeht niet Domlnieus Boot van Wezel,
die haar weer vroeg ontviel, waarna zij zich geheel
aan de opvoeding harer twee zonen wijdde.
Zoowel deze waardeering, als de feiten, waarop die
t ^ditio steunde, zijn voor het meerendeel vervallen.
De verzen, die thans van haar bekend zijn, hebbeu
met den slependen gang der lange gedichten van
Cats niets gemeen. Zij zijn daarentegen meestal zeer
kort, tot het epigrarnmatisc.be toe, en herinneren meer
aan haren vader Iloemcr Visscker. Een deugd vau haar
ii het, dat Anna natuurlijker en eenvoudiger bleel, dan
de hooge bewondering, welke Marino in die dagen
genoot, zon doen vermoeden, Wat voorts het
hulsbestier betreft, het blijkt dat zij er zich of geheel
niet of ten minsten weinig mee bezig heeft gehouden;
Deze zuiver realistische voorstelling past echter
in het kader van den tyd. Anna, zichzelve
was zeer tevreden met haar lot, zooals IQ
aan Cata eu ook aan Deaumoht getuigt. Aan den
laatstgenoemden, die zich tegen haar had laten wegen
en lichter bevonden was, geeft zy als eerste reden
van haar welgodaanheid op:
De min, die vleesch en bloot verteert,
Die heb ik lang van my goweert.
Zy was bitter bang voor do zorgen, die de Minne
wekt en haar gedicht .Plockhaertjo met Cupido" il
lang niet malsch, gelijk bewyzen de woorden:
en gaf hem trots een lap
aen, aen een van bey zjjn
wangen.
Toch biykt nit .de. Miiytery tegen Cupidu" dat zy
vreest weldra te zullen bezwijken
want ten eersten
Campen, eerst in
bare moeder, Aefiien Jana van
Febr. 1019 overleden, terwijl haar
al vergist hS zuh op eenige of zelfs op vele punten *> '"£"* ^ ,ane ,?.?? ?^f ,
in het waardeeren van het «ooge of lage zijner »«P"-?.. . s." ? , ,?? 6
raties; daarom kan men dan achting en eerbied ja Mijnheer de Redacteur.
zelfs lympathie bezitten voor bet karakter van zijne
felste tegenstanders op welk gebied ook: daarom kan '
men na eerlijken strijd elkaar in wapenstilstand of op
neutralen bodem de hand reiken en aan vriendschap-'
pelijken disch samen ' aatuitieu. AHceb door deze
opvatting van het woord .karakt
Uw dienstw.
H. J. B.
Aan de Ce'ac:ie
van het \Veekblad De Amflerdamitfi
Te ve-geefa zoejc ik in uw beide laatste Noa. naar
pvatting van het woord .karakter" verkrijgt men | "i* ve'geeis zuet> m iu u« uu.» ......v
en zoo noodigen relatieven maatstaf en behoeft men ? iemand, die den n'andschoen opneemt voor prof. A.
'p zyne medemenschen niet de consequentie van een' Piereen, om hem te verdedigen na de felle wijze
?^.^ui, r»-,.L-«utMjiu,i IJ,A io minnen. - i waarop zyn gedrag werd geoordeeld en veroordeeld
°P
geestelijk Prukustusbed toe te pi
De kunstenaar nn. die een groot karakter bezit, zal
in de door hem in 't leven geroepen kunstwerken
standvastig de kracht en den wil tuonen, om wat bij
aio schoon, groot. goed. edel vereert tot ons te doen
spreken. Zyne kunst zal niet ohzy'di^ wezen, want
doordat zij een geliefd denkbeeld van den knnstenaar
verheerlijkt, bestrijdt zy met al de macht harer
schoonheid al dat lage wat tegenover dat denkbeeld
staat. Zjjne kunst zal du», indien ook wg van de
juistheid der vertolkte idee doordrongen^ zgn, ons
bekend maken nu t bet karakter van den kunstenaar
en op de vorming van ons karakter een gnnstigen
invloed uitoefenen. Zyne kqost behoeft echter niet
het geheel zijner aspiratie?, .geheel zyne levensbe
schouwing aan te gevon ; dat kan zij Zelts niet, want
die aspiraties vormen te saraen eene som, hoogstens
e;ne zeer gecompliceerde totaliteit, en nooit eene
eenvoudige, voor aeithetischc vertolking geschikte
i U-e. Zijne kunst beweegt zich dus noodwendig steeds j
in zake het Conscience-coniité.
Is dat uordcel billijk en rechtvaardig geweest ? Het
wil er bij mij niet in dat een man als prof. I'iereon
zoo veroordeelenswaard zou handelen als het ie voor
gen, 1ste get. A. Hensing Jr? 3de get. Blokkcngroep,
J. M. Baaij. get. G. Poorten P. G. J. ten Doescbaten,
loffelijke vermelding. Lelie (geteekend model), L. J.
Harz en 3, G. ten Doetschaten, l o ff. verni.
KrchllijuiQ Iffkenfii.
Protestantsche dorpskerk, J. T. Denffer Wiel, bron
zen medaille. P. Baaij Jr., 2de get, Stationsgebouw
voor omntbussen, 'H. Deutekom, 1ste get. Detail
^poorwegBtution, N. G. de Boer, 2de get. Tuseaariach
kapiUel (waschtcekening), F. 1£. J. C.-r >n, 1ste get.
W. C. C. Stecnaart, 2de get. Voorgevel
wachterswoning, T. Fuchs, loff. verm. Hulpbnrean van politie,
A. H. Schram. ÏJe get. Aanlegplaats voor
stoombooten, J. L. Schram, lorT. verm. llomaanschc en
Gothische Tracés, K. J. Engelenberg, 2do get. B. J. Hen
driks, loff. verm. Kromlijnig tracé, J. M. Baay', 2de
«et. H. Albcrts, loff. verm., K. Frielink Jr., loff. verm.
Hecht- en kromlijnig tracé, B. M. Albert», 2de get.
C. H. Uyt den Bogaard, F.C.H.Commerell.loff.verm.
Rechtlijnig Tracé, J. Rcinders, H. A, Waaltwijn on E.
Baaij, loff. verm.
De teekoningen, evenals de teckenzalcn, welke in
de laaUte vacantie aanmerkelijk z ju ver'. ererJ en
verfraaid, zijn nog tot den Oden September des
nnmiddaga van 12?4 uro, voor ieder belangstellende
gratis to bezichtigen.
vader het volgende jaar stierf. Toen dus voor een
korten tijd haar het huisbestier werd opgedragen,
schrikte zij voor »de huyazorgh, waarin zij gestort
werd .en die zwaerder weecht als loot", gelijk zij aan
haren vriend, den braven Constantijn, dichtte. Deze
wil er echter niet van weten, dat zij nu de Muzen
vaarwel zon zeggen. Één maand, maar ook niet lan
ger, moge zij van bare studiën afstand doen, dan
moet zif weer in het literaire verkeer gaan deelen,
want: ?Die selden wordt geöien wordt lichtelijk ver
geten."
In 1621 vinden wy' haar dan ook weer druk op den
Zangbcrg. Hare gedichten aan Hooft en Hnygens
aan F. P. Rubbens, aan Hugo do Groot (na zijne ont
koming), ann Jobannea Stalpart, aan J. van Heemskerk,
dragen allen dit jaartal. In Febr. 1G24 huwde zij, en
werd, als zg zelve verklaart, levend begraven in den
Wierlngorwaard, ? hetgeen Hooft ccbter niet zoo erg
vond, getuige zijn grafschrift daarop. Anna bleé
daar echter niet rustig, want reed: in het begin van
het volgende jaar is zij bevallen te Alkmaar, waai
iare zuster Tesselschade woonde, en één jaar later,
'n 1020 vinden wij haar te 's Gravenhage, waar zij a
weer een zoon kreeg.
Van haren echtgenoot hoorén wjj weinig anders,
dan dat hij de vader harer kinderen was. Men ha
hem daarom voor dood verklaard, maar nu komt b
eensklaps weer opduiken, in Augustus 1648, te Leiden
waar de Mr. in de rechten zich nog, met zijne beid
zonen, als etndent liet inschrijven om als huishon
gesteld. Allerlei vragen rijzen er naar aanleiding
daarvan bij my op. .Vooreerst vraag ik, na de scham
pere wy'zc waarop voor eenigcu tijd gesproken werd
over drie efpredikanten, (NB. Busken Huet, Pierson
en van Hamel) die Vosmaer's Amazone oordeelden.
of men de Conscience-zaak wel genoeg heeft overwo
gen én zich niet heeft laten verleiden tot een te bard
oordeel door de schijnbaar schoone gelegenheid welke
zich aanbood om een expredikant van clericalisme te
kunnen beschuldigen? Heeft bier bet auti-clericalisme
die critici geen parten gespeeld?
'Want, en dit wensen ik vooral op du voorgrond te
plaatsen, ie de wyze waarop in zake het
Conaciencefeest wordt gehandeld geheel zuiver?
I- het niet waar, dat Conscience vroeger in zijne
romans ten believc der
id schrapte wat
LGTTEKKUX D E.
of op 't ander gebied, d. i. slechts op één gebied te
gelijk, en dan vertolkt zo telkens slechte ééne tot dat
gebied behoorende idee. ? Ije kunstenaar, die zijne
kunst aanwendt om aspiraties te verheerlijken, die Wij
als goed erkennen, heeft recht op onze hulde, op onzen
dank; wjj zijn hem veel verschuldigd, juist omdat hij
niet onzijdig en karakterloos was. Hoe die kunstenaar
echter over onderworpen denkt, die buiten het gebied
van de door zijne kunst vertolkte ideeën vallen, daar
Tragen wij niet naar, als wjj in hem den man van karakter
en den man der kunst vieren, té zamen met hen, die
op ander gebied onze tegenstandera zijn, gaan «ö,
door één gevoel geleid, het huis des kunstenaar»
binnen, wetende dat wij daar, voor zooveel onze
t iatpnnten betreft, op neutralen bodem zullen staan.?
Zou de heer Pieraon ontkennen, dat er algemeen
menichelijke ideeën zijn, die wij allen, welken
godsdienetigen of politieken gevoelens wg ook toegedaan
zijn en waar wij ook de basis onzer zedeleer vinden,
als, goed en edel erkennen? zon hu deze ideeën
onwaardig vinden, om door Jen kunstenaar in zijne
welsprekende bartotsal bezongen te worden? zon hjj
?Ik kunstenaar, die zijn leren aan' d« verdediging
van dat algemeen menichelijke wijdt, niet vieren ?
zou hij genea knnst niet hooger stellen dan het
?mooie"? zou hjj -daarentegen niet lachen over den
laan, die niet Je moederliefde; ilr vriendxcbap, dr
?vrijheid, maar de katholieke moederliefde of de
deïptisc'aé Trieïidacbapof de materialistische- vrijheid ging
bezingen?!
Te.-dnagzaamheid alzoo (en dat is geen karakter
loosheid) op hcï gebieJ der kunst! De heer Pierson
had in 't geval met het Connciencé-Comité niet bet
recht, om zich bjj die gelegenheid te kanten tegen
bet ultramontaniamc, ? men vierde een kunstenaar
die z!jne kunst had gebruikt' tot verdediging v«ii
algemeen menachelijke ideeën; waar; de heer Piereon
de kunst ontmoet in dienst van het.nltramontanisme,
d. i. gebruikt tot verdediging van nltramontaansehe
ldee:-n mag en zal h(j haar bestrijden/ maar b(j zal dap
niet bet karakter, (wel de anpiratien, de sympathieën of
antipathieën op staatkundig gebied) van den kunste
naar mogen .verderfelijk" vinden; ? handelt hi) zoo,
dan zal h^j op geeDerlol wijs den ?ultramontaanschen
invloed helpen versterken."
?Verdraagzaamheid op het gebied der tuiul en in
't algemeen op elk voor onze godudienntige en
utaattundige twiaien neutraal gebied! Geheel miaplaatat
ztJn alzoo de woorden van den heer Pierson in het
geciteerde Handeiillad: «Het l» belangrijk én
geruatutellend waar te nemen, met hoeveel woede men
dé verdraagzaamheid in M godidirntligt verdedigt,
zelfs wanneer zij niet wordt aangevallen." Beligietue
verdraagzaamheid heelt niemand tegen den beer
Pienon verdedigd, indien do redactie van Ut Amster
dammer hem vin ?odium theologicnm" betichtte,
kwam dat, omdat hij bleek in het bezit te zijn van
van dé zoo genoemd» hebbelijkheid, die vooral bij
«hco'ogen van beroep voorkomt, om den
godsdienstigen of politieken strijd ook op neutraal gebied over
te brengen en hem te richten tegen ie personen en
karakters (niet tegen de dwalingen) der tcgen»tandera.
Onpartijdig, d. i. niet vooringenomen of niet
tegeningraomen zonder reden, moet men steeds wezen tegen
op eea bepaald gebit-d, of wel afwisselend op 't een i romans ten ceneve aer gei-aioiunumu BW-»»^*^ ..-.,
«f «T, ?, .n.ixr ircliii.,1 d. i. slechts on één cebied te i haar niet welgevallig was? Ia bet n:ct waar dat de
aangewezen feestredenaar J. i-aa Strrt ala zoodaniü
op zij is gezet ten beüeve der clericale party ? Is het
niet waar dat in België een man ais Max Rooses ook
bedankte als lid der feestcommissie wegens bet drij
ven dierzelfde partij ? Ia het niet waar dat het docto
raat der Léuvensche universiteit alleen-wordt ver
leend aan ben die zui'rfi>cfcri'caa/zijn?:£dConscience
dit? Mocht ky' zich dus dit doctoraat laten aanleunen?
Laat bij zich niet gebruiken om in de kaart der cle
ricale party te «pelen, zonder met haar van een geest
te zijn?
Zietdaar allerlei vragen, die naar aanleiding dezer
zaak opkomen,- en van wier beantwoording zeker
gebecl alleen afhangt, hoc men moet oordeelen over
het gedrag van prof. Pieraon.
Tot een juiste beantwoording van deze en dergelijke
vragen ben ik niet in staat. Daarom kom ik door uw
blad verzoeken, dat anderen deze. zaak ophelderen.
Is bet waar dat de clericale party den pcreoon .van
Conscience ten haren bate exploiteert, en dat hy zich
laat exploiteeren, dan ia liet dunkt my van groot be
lang deze zaak op te helderen en ook in dit opzicht
in bet ware licht te plaatsen.
Achtend, . Cw Dw.
Deurne, 20 Ang. 1881. .A. Carlicr.
Alt? de GedittittH ra» Anna Roemers l'issf/icr,
uitgegeten en toegelicht door Xffolaaf Beet*. Met
portretten, plaat en facsimile's. 2 deelen. Utrecht.
J. L. Bejjers. 1881,
Al zyn wij daarbij niet altijd even billijk Jegens
onze tijdgenooten, toch is het geen wonder, dat wij
Nederlanders zoo dikwijls onze blikken ontwenden
naar de 17de eeuw. Welk een volheid van leven brnischt
ons dan tegen! Hoe streefden wü toen allen in alles
voorbij! Midden in 't gewoel van oorlogen, van de
uiterste bedrijvigheid en vertiet van handel en zee
vaart, hielden de kunsten des vrcdes zich niet alleen
staande, maar flikkerde zelfs hel een litterair leven
op, zooals er nooit een bij ons geweest was of weer
wezen Zon. Het waa werkelijk, om eene uitdrukking
dier dagen te bezigen, of Hellas en Latium hierheen
verplaatst werden en 'de gevluchte Muzen tusschen
de Noord- en Zuiderzee Gene schuilplaats gevonden
hadden, waaruit zij weer-ala vroeger over de geheele
beschaafde wereld konden lichten. ? En het waren
niet alleen de mannen, die- door hunne klassieke stu
diën de anderen overstraalden, ook de vrouwen nar
men toen het leven even hoog. .
Licht komt deze gedachte op, nu prof, Beets ons
Anna Roemers, door de volledige uitgave harer -tot
dusverre bekende gedichten, juister heeft leeren ken
nen en hoogGr doen waardeeren. Niet altijd gc&chiedt dit'
laatste, als onbekende documenten de traditie van het
verledene aanvullen, zuiveren, of ook wel, omverwerpen.
Bet verdienstelijke werk werpt tevens een helder en
klaar licht over bet litteraire leven onzer voorouders
in de 17e een*. De kring toch. waarin Anna zich
bewoog, was uitgebreider dan. die, welke hare zuster
Tesselschade bewierookte. Wel blijft ons nog veel
verborgen Tan den grooteren, invloed, dien Roemers
oudste dochter, Op de letterkundigen dier .dagen uit
oefende en weten wij nog te weinig van do eigen
ontwikkeling der minnelijke maagd, maar er moet wel
den-Ie persoon vrijdom van bier- en wijn-accijns U
verkrijgen. Dit is het laatst* feit dat wg van hem
vernemen; zelfs is niet .bekend of hij zg'ne vroi
overleefd heeft dan Wel niet.
Overal zien wy de superioriteit van Anna. . Zij b
In allee de hand. Zoo liet zij, tegen het gebruik in
tien oudsten zoon naar haren vader, niet naar die:
van haren man, Romanus (Roemer) noemen; ook doei
beiden in haar eigen religie opvoeden, en brengt
(Als leiddraad ter beantwoording van deze en een machtige reden geweest zyn, dat in een tijd toen
meer
de lezing
a leiddraad icr uvttiunuuiuuig *»u wi*v vu,--? ? Dr _
. dergelijke vragen, kunnen wg don heer C.' het aan humanistisch gevormde vrouwen niet ontbrak,
zing aanraden van het belangrijke, «tuk dat j de gevierde Leidache geleerde Daniel Hcinsius Juist
' Coiweience-hulde. By J. Xoorderdorp alhier komt
v .a de pers eene plaat voorstellende: ?Conscience in
1849 in ?de Kempen," ala , Jan," de held van het ver
baal de toteliay, zijne lotgevallen aan zg'ne familie
en den schrijver vertelt." De plaat is van Frbf. Ed
....
en aen scurg>er ,«r.t.v. ^ v> ? ??" -'"" "T l zuivert vernuft beeft te recht gestaan," en hoe twintig
da Jardin te Antwerpen, die eem«e va» ton.o,ences ^ ^ ^^ nog ^ ^ tcgcnwoordigh6lll
werken ülustreerde. l,.? T.««1.i*»a.. Wr'toMOiw:
de Zitetp over dit onderwerp bevat, welk stuk-baar zoo hoog verhief, Jacob Cata juist haar zijn
aantal Noord-Nederlandache bladen U j Maagdrpllchl opdroeg en Hugo de Groot zich door
haar gedicht zoo gevleid gevoelde, dat hy liet voor
zijne Fransche trienden in 'tlatijn overbracht. Ik tel
niet eens de lofdichten van Zcvecote, van Heemskerk,
door een
overgenomen.
Ited.)
van Vondel, ja. van wie al niet,, zooals
AmstelsRoem?ter bewijst; maar breng toch in herinnering hoe
in persoon, ze, toen zij IS en 16 jaar oud waren,
naar het Jeztiiteu-geüticht te Brussel, waar zg 15
weken bleef vertoeven, en zich, even all te Antwer
pen, vele en hartelijke vrienden verwierf, die zij.
toen of later, op hare vele tochtjes, rn&ar die be
leefde nacij", met beschreven glazen en gedichtjes
.vereerde. (Zeer fraai is o. a. wat zy op den roemer,
aan de stad Antwerpen gewijd, dichtte, H bl. Ï91 enz.)
In 1046 brengt zij bare zonen ter studie te Leiden
en beveelt ze in een gedicht, de gunst dier stad aan:
O dat ik noch mocht zien haar (d. i. do beide zonen)
in geleerdheid groeijen,
In wijze wetenschap en alle deugden bloeijen;
Wat zonw dat voor my zijn een overgroote vreugd!
Mijn ouwe zntTe geest wierd wakker en verjeugd!
Anna was toen 02 jaar en hare moederliefde wendde
zich ook/nog, in een gedicht, tot'den rector der Aka«
dcmie, dr. Schrevelius, eindigende met de woorden:
Doch terg ik uw geduld met deze lompe stof,
Neem 't mij niet moeieljjk maar moederlijken of.
In het volgende jaar (1647) zonde echter het lot
zwaar drukken op de beide kunstrijke dochters van
Roemer. Tesselacliade verloor haar laatste en liefste
dochter, Anna baar beminden jongaten zoon, Jqhannes.
Beiden vcrkiren zij hunnen onden vriend P. C. Hooft.
Sedert vinden wij de beide zneters byeen te Alkmaar,
alwaar Anna den G Dec. 1C51, twee' jaar na den dood
van Teaselschade, overleden in.
Anna. had, evenals hare zusters, eene humanistische
opleiding genoten. Het doel daarvan waa eene krach
tige en kunstrijke individualiteit te- vormen. Het don
kere en mystieke werd daarbij geheel buitengesloten.
Kmnat is meer doel dan kennis. Anna -werd wel door
trokken van dien Beest. Zij wordt geroemd als
mtütaruui artium pcritusiuia ?In zeer fraaie éxcecutiëu
opgetogen" zcide Ernestns Brink. Hare bedrevenheid
in de dichtkunst, in de pennekunst, in die om op het
glas te stippen en haar fluitspel worden meer bij
zonder geprezen. Ook Weten wij nn boe zij van
Rubbens zelven een stuk kreeg, om na te
schilderenHét juixt óórdeel en haar ijverige belangstelling in
de letteren schijnen 'haar ' echter nog meer invloed
bezorgd te hebben, dan bare dichtwerken zelve. Zü
volgde daarin haren vader. In 't algemeen vormt zij
als den overgang, van Tèsselschadc tot Anna Maria
.aen de qnacl, die 'k in mijn jonge Jeugd
loo angstig heb gevreesd, zoo uaerstig heb gemijt.
Vluchten is het eerste middel om aan dat zoete
iwaad te ontkomen, en zoo is denkelijk te verklaren:
,Hot ovorhaest afscheid van Zeclant, in mijne plaets op
en banquet gezonden, daer ik door rny'n haestlg
ertrek niet gaan konde" cu dat, op een roemer
legrift, niet onaardig eindigt met:
Kust hem (den roemer) aen zijn gladde mout
Een adieu en op den gront
L'ac-t een' droppel wijn niet dryvon,
Opdat ik gezont mach blyven.
Het meest scheen dr. Lenart Pontemana over dien
inellen aftocht bezwaard, gelijk uit een lief gedichtje
?an hem, in de ?Zeeuwsche -Nachtegaal" blijkt. Hij
was ook niet weinig bekommerd over Anna's verblgf
in den Haag, waarop deze hem tot vertroosting toezingt:
't Haegscb gesnor dat prachtig bralt,
Mij in 't minste niet gevalt.
terwijl zij hem zelven verzekert:
Hoe sonw Sylvia begeven
Coridon haer lieve leven,
Die zij ctiysch en heilich mint,
Niet als vrycr, niaer als vriut.
Vriendschap Is het hoogste en edelste dat zij kent,
Zg' genoot er dan ook ten volle. vau. Hoe zij ook het
.ot pryst, dat haar Oats tot vriend gaf; haar hart
uing niet minder aan Hnygens en Hooit, dio zij bij
elkander gebraeht had, waarop z(j niet weinig roem
droeg, getuige:
.omdat lek gedroncken
van znyver vriendschap heb bet smaeckelijke sap,
Soo ben ick blij dat ik de groene ïrycinchajijHuygens)
Met rype mauheid (Hooft) heb in vriendachapunen
ontllbuken.
Wij weten hoe Huygcns zich. eeuwig vriend 'v»n
Anna en Teéschelscha noemde en tevens hoe de fijne
bespeler der luit eens zong:
Luyt, te veel geprezen luyt
Stopt uw unaeren, Anna fluyt.
Anna's gebeelc doen en denken bepaalde zich tot
het leven, dat zij zelf zag en kende. Zij zocht hare
idealen niet buiten den kring, dien zij liefhad en
waardeerde.
Dit realisme maakte haar echter n'ot kleingeestig,
want de grootste vernuften en aanzienlijkste mannen
dier dagen bewezen en ontvingen vriendschap van
Anna. Zedig in hare eischen, wil zij zich toch niet
matigen, toen Hngo de Groot tot een eeuwige gevan
genschap veroordeeld was:
Bedekt U gulden hooft, o Zonne, want dees b'ên
Beminnen duysterbeyt en willen 't licht niet zien.
en verder:
Ach, acb, waa 't in myn macht, ik waechde graegh
mijn leven
Om aen mijn Vaderlandt een znlcken man te geven.
Er valt nog veel meer over Anna Roemers te
zegnaar aanleiding van het werk door Prof. Beots
Hooft haar, in 1021, schrijft: ?Wie zonde het wagen
iets
,
dat in de vierschaar van U. E.
van Teawlschade, haar toezong:
Itlutris Anna, magna Tesselae soror,
Fulgor pcroonii praepotontls. Amntelae,
Et erndita ditia Yao filia.
Saar wij' met veel belangstelling vernemen,
heeft onze stadgenoot de heer Dan. de Lange het j
plan opgevat, gedurende den loop dezer maand in
verschillende steden van ons land muziekuitvoeringen Al die eorbetoonlng werd bijna nog overtroffen door
te geven, onder zyne leiding, hoofdzakelijk ten doel de feestelijke stemming; waarin al Wat in Zeeland de
bobbende Nederlandach» muziekminnaars kennis to poëzie liefhad, verkeerde, toen de Nimf van den
Amd.>en maken met de werken van componisten uit den stel daarheen getogen was. Zulk een welkomst, als
tijd toen de Nederlanders aan de spits .stonden van zy toen genoot, ontving sedert geen onzer litteraire
»lle beschaafde volken dezer wereld, voor»! w»t be- Undgenooten. Johann» Coomans, reeds elf ja«r gehuwd
daathcid en fiinkheid had
vrouwen dier dagen gemeen,
treft do muziekale ontwikkeling.
De eerste dezer uitvoeringen zal te Amsterdam in
met Van der Meerschen, jubelde haar het eerst toe,
Bimon van Beaumont, denkelijk baar gastheer, be
de Luthorscho Koepelkerk op den ISdeo September groette haar met het schoonste lied, dat hij ooit heeft
plaats hebben.
?vervaardigd. Doch waartoe is hétnooUig meer namen
p laat B UVU»«t
Daarvoor hebben o. a. hunne medewerking toege-l van aanzienlijke cn talentvolle mannen en vrouwen
zegd de dames: Wilh. Gips en Timmers, sopranen,: te noemen? Een geheele bundel onder den naam
K. Gripekoven, Chr. Veltman en C, Esser, alten en van ?Zcenwscbe nachtegaal," in 1633 verschenen
de heeren; Rob. van Bruck, tenor en Joh. Hessehaert, geeft ons eeo treffend bewijs, bot men toen de
icboonbas, welke allen qene academische vorming genoten beid dei knust wist te waardeerea. Anna's liefelijke
hebben of oog genieten; zoodat men bier een leid-,1 en eenvoudige hartelijkheid kwam er Biet to minder
ztam schoon koor zal samengesteld zien. *-?? <- u n.i.t. »?» ???tic, «n »rinnHoi«i wist zii
, j door in 't licht; zoo geestig en vriendelijk wist zy
Ook de uit to voeren werken als C- «3 4-st. Paal- t hare gaitbéenn voor 't onthaal te bedanken. Lees
men van Siticlinclt, de motetten ?Amen dioo b.v. onder de drie gedichtje), dl* door haar Uwn op
Schnunnans.
Anna schijnt nair lichaam en naar ziel een ge
zonde natuur gehad te hebben.
Klets zlekelijks of weckelijks treffen wy' by haar
aan. Zij bezat in hooge mate zelfkennis en zelfbc
perking, een groote verdienste in een ty'd, toen overal
zooveel wilde hartstochten woedden. Trouwens
cormet vele aanzienlijke
getuige hare' jongere
vriendin, Maria van Relgenbergen, die, ?in de droeve
staat van bittere1 tegenbeden, gaat toonen dat zif ii
een trouwe dcelgenóote, ?
Haar vaders dochter, ea de huisvrouw van de Groot,'
geluk Anna van baar getuigde.
Onze nuttigheid zonde wellicht iets zoogenaami
onaesthetisch of onfijns vinden in de keuze vaneen
ongetrouwde maagd, die van haren vriend Rnbbens,
die haar hoog vereerde (Dl. II, bl. 82), juist ter ko
pieering koos eene schilderij:
daer in dat men lieve trokken
van eon sooge moeder vindt,
dat ze voor baer neer Biet leggen.
Daermo, daenne, gaat zy zeggen
Hertje, bedje suigens zat?
Drukt baer borst noch eens eo spat
witte melk op 't acngosichtje
van het zoet onaoezel wichtje,
uitgegeven. Kort en bondig is dit reeds gedaan in
een keurig opstel van T. in de (Ie l'm-le f mille, Xr. 14,
waarnaar ik dus verwijs. Een weinig slecbts overhel
boek zelve wenseh ik er bij to voogen.
Op een Zoo kundig geschreven en keurig uitgegeven
werk mag men geen aanmerkingen maken, aléchts
eenige opmerkingen gunne men hem, die de rol van
recensent dient te vervullen.
Ten eersten, hoe komt hot toch dat de gravures,
die zooveel verdienste h-adden of meesterlijk gegra
veerd waren, (zie Dl. I, :bl. 220 en 221) ontbreken,
zoowel bij de Christelijke zinnebeelden als bij de
Zinnopoppen? Dit ia een groot gemis, dat zelfs om
de duidelijkheid meermalen gevoeld wordt. Zoo is o. a.
de 08ste ziunepop van de eerste schok vrij onbegrij
pelijk. Er staat boven: ?een vat, waarin de kraan
iteekt, kannen enz.," en er staat onder: ?Does Itemora
twijckt, al lijkt hy' zonder macht." Moest dus Diet
lat kleine vischje, waar Plinius van «prak, er boven.
gesteld zijn? .
Wel heeft de heer Beets van.Vnna de eenvoudigheid en
zedigheid overgenomen bjj zijne verklaring: dat dit werk
icm meer naspörens en nadenkens gekost heeft, dan
renig ander voortbrengsel vali zijne hand in de vijftig
aren van zijn literarisch werken en streven, en bij
ocmt dan nog de namen op van 36 m cdehelpcre, dien
ij duurzame erkentelijkheid betuigt.
Wy vestigen hier de aandacht ? op het 15do sonnet,
.at nn ook de heer Bects op de bekende gegeven
ijmwoorden vervaardigd heeft.
Men zonde kunnen vermoeden dat dé Uitgever Tan
.nnn's gedichten de 'vrees bij zich hhd zien opkomen,
Iftt Tesseliéc'h'adu'b rocin nu voor dien harer zntitor zonde
udergaan. -De heer Beets wil billijk blijven en
loemt Tessuhelschade: (Inleiding III) eene in vele 'f.
jicbtcn nog milder bedeelde zuster en verklaart twee
?egels van Iraar (Inleiding XXII en XXIII) scbooner,
lan al wat ooit nit Anna's pen gekomen, is. (Het is
maar te hopen dat die regels niet (Is ?gewiekt geluid
n- vliegend vedertje" eens blijken vertaald te wezen I).
y neemt het zeer kwalijk aan Cat», dat hij l o een
ersje aan Anna geene notitie van de lieve
Tcseelschade genomen heeft. (II. 30). Elders (II. 132) zegt
by' dat Anna, ofschoon schoon, bij lange na niet zoo
scboon geweest in als de beeldschoóne'Tessolschade.
Wanneer het bewijs geleverd wordt (lat Anna wel be
dreven was in do Fransche taal, maar het niet waagde
dio In Brussel te spreken, voegt de beer Beets er by:
,11. 260) ?Met het Italisanach, waarin zij (Anna) ook
misschien (!) zoover niet was als zuster Teeselachide,
zal het allicht hetzelfde geweest zijn" en zelfs op de
laatste bladzijde van bet boek (bl. 310) besluit hu nog
ten gunste van Tesselschade. . . O les'premien
arnönrs!
Op bl. 7 D, I wordt nóg gesproken van hot
vermoeden alsof Jeanne d'Albret vergiftigd zonde zijn.
weten thans zeker dat dit vermoeden ongegrond
was; Op' bl. 279 D. II wordt over den onden'en
nieuwen stijl gesproken. Men bedenke wel dat de
Katholieken in dit opzicht getrouw don paus, dua den
nieuwen stijl volgden, terwijl de protestanten zich er
zooveel mogelijk tegen verzetten; ja zelfs een geleerd
man als J. J. Scaliger, al zijn kunde en fijnheid van
verstand besteedde om te betoogen, dat do nieuwe
tydsregeling van Orcgorius foutief was. Het gedicht
op bl. 120 is eone geestigheid, als Betje Wolft*er ook
eens eone schreef en bewijst dus niet ? zooall op
bl, 125 staat, dat Anna wel eens over zich zelve on
tevreden wai, en ten laatste: (II. bl. 83) ?maar, be
halve van nn voortaan in het bier voor 't eerst open
baar gemaakte gedicht." Is dit aan den schrijver
tegen zynen wil ontglipt of te verdedigen ?
W. DOOREXBOS.
ll'apeitliatl: By do firma Wolters te Groningen
zal een werk uitkomen, dat, tegelijk historisch
pracht'i-erk en speculatie op du ijdelheid, kans heef. op
Kroot sucties. Do heer A. A. Vorsterman van Oven
.ial een Statu- en trajieitboeï; ra» aattjienlüke
Xederluadurlie faiullifu bewerken, in den trant van zjjn
tl'apmtvel' ran den Nederland/trim adel. De uit
gave U berekend naar do patricische inteckenaren
waarvoor zg bestemd is, het formaat is royaal, bet
papier prachtig, druk en bewerking zeer fraai. Het
werk zal 23 afleveringen a f6.? groot zg'n, iedere
aflevering vier platen, elk met zes wapens in kleu
rendruk, bevatten; de te-kst wordt er gratis bijgevoegd.
Deze uitgave, zooalniet aan e?n )x paalde behoefte
voldoend, heeft Keer zeker baar raiton rfV/rr, en het
is misschien te verwond -ren, dat zij n'ct reeds lang
die schaal ontworpen en uitgevoerd is.
De inhoud van het 7 Ie CorrespondentieU'id van het
Kederlandsch ÜnJerny'zers-.-e-ioo-Be! »;i bestaat nit:
Handelingen van de 36c Algeme 'ne Vergadering;
Verslag van (3e Algemoene Verga lerinj? van Deel
hebben in de Loveusvar/.ekcring-Maatsehippij, (een
zeer gunstig vers'ag); en Verslag der 44e Jaarlijkschc
. Vergadering van de Gew. Vereeniging Fritnland.
No. 10 van Ut Fniniliiloile (RnJ. Mulati v»n Java)
31 Augustn? 1881, komt l» hcniclxblanwen omplag en
met versierie tik-ts nit, i-n i» aan H. M, de koningin
opgedragen. Het bevixt: (Gedkht tt-r eere van prinses
Wilhclmina), Anna Doatnna (liumcenseho legende),
Oude- schuld en Aër Ëatoc (Javaaudche vartelling).
Het Tijdschrift van de Ned. Maat«chappij v. Nijver
heid van Juli 1881, |lU<d. Ctoneraal Delprat) bevat
o. a.: R. Witte-, de zaagmachine der toekomst. ?
Tentoonstellingen .(Gent, Bucnoe-Ayres, Dusseldorf,
Altona.) ? Koloniaal museum (Ylilang-yhlang). ? Coni
feren voor ons klimaat. - Het muoeum van kunst
nijverheid. ? Brons, Indigo, Azotinu.
Het SeilrrlHHÜMli Miit/mijn Xn. G hnndt in: Piet
Vluchtig, De Parel der steppen. ? H. Mohrman, Een
Recidivist. ? W. J. C. van Wijngaarden. Een verloren
zoon. ?J. M. E. Dercksen. Voor vgftlg jaar. ???Popu
lair. Wetenschappelijke bydragcn,"
Nieuwe Uitgaven:
E. HOOXEMAXX, Over den toestand van den menecb
kort voor den dood. f 0.40.
J. G. ROCK, Beknopt overziet der kometen, f 0.25.
C. l'. J. VAX VLIE11DEX, De telegraaf en
luchtbalon in den oorlog. Proeve eener handleiding tot de
kennis der militaire telcgraphie en luchtvaart en
hare toepassing, voornamelijk in de o«flogen, die se
dert 18511 gevoerd zijn geworden. Mot drie uitslaande
platen. Per atl. f 0.45.
H. VAX PEESE, De twee echtscheidingen. Blijspel
0.40.
E. J. POTGIETER, Florence, den ? XlVden Mei.
1205?1805. f 1.50.
Militaire Zaken.
EEXIGE WEXSCHELIJKE WIJZIGINGEN Ef DE
UNIFORM EN DE TENUE DEK OFFICIEREN.
Unlfonnveranderingon kosten gewoonlijk heel veel
geld, zoowel aan de betrokken officieren als aan het
Hijk, wanneer ook de mindere militairen dftarbg' ge
moeid zyn. Bedenkt men verder, dat meermalen het
meerdere nut van znlk een gewijzigde kloeding boven
de vroegere niet altijd duidelijk blijkt, dan volgt uit
een en ander, dat elke uniformveranderirg, alvorens
haar in te voeren, rijpelijk dient te worden overwo
gen door in allo opzichten daartoe bevoegde personen.
Hoewel dan ook een verklaarde tegenstander van
niet voldoende gemotiveerde nniformveranderingen,
zouden toch wol eenige wijzigingen kunnen worden
aangebracht in de kleeding en de tenuo der officie
ren, die geone of al zeer geringe onkosten veroor
zaken, somtijds zelfs kristen besparen en welke hoofd
zakelijk op het volgende neerkomen.
lo. Daar het meermajen gebeurt, dat men in den
winter in een vreemd garnizoen een adjudant-onder
officier niet kan onderscheiden van een kapitein of
luitenant, verdient bet aanbeveling ook op den kraag
van den mantel bet bndorschcidingsteekon van den
rang te doen aanbrengen. Hierdoor zon men niet
alleen den ohderadjudant van den officier kunnen
onderscheiden, hetgeen vooral ook van belang is voor
ilc schildwachten, die hiernaar de verschuldigde eer
bewijzen moeten beoordeelen, maar men zou dan
tevens dacleljjk den rang van eiken officier knnnen
onderkennen, hetgeen thans niet mogelijk is, wanneer
de kraag van do overjas ecnigszins nauw sluit. De
sterren der opper- en hoofd-officieren zonden daarbij
b.v, omgeven kunnen worden door een cirkel of vier
kant van goud- of zilverdraad.
Het eenige bezwaar, dat tegen een en ander kan
ingebracht worden, is dat wellicht het
metalen'onJerschcidingttteoken himlcrlijk kan zijn in het aangezicht
in do weinige gevallen, dat de kraag wordt opgezet,
doch dit .kan grootendeels worden weggenomen door
borduursel in'plaats van metaal te bezigen, hetgeen'
ook'om verschillende redenen op de
gewone.uniformjas de voorkeur zou verdienen.
Nog beter zou het zijn het ondencheidinglteeken
van den kraag naar do mouwen (ook van de overjas)
4e verplaatsen, ten einde gemakkelijker zwaar ge
baarde personen te kunnen onderkennen.
Dot vergissingen zoowel nm deze reden als om de
bovengenoemde kun'ncn plaats grijpen, daartoe moge
menige anekdote, die van tijd tot tyd in ons léger
de.ronde doet, tot bewg'H strekken. ?
2o, Der inrendance zon men een grooten dienst
bcwyzen met een klein ? onderschcidingsteeken aan
haar, geheel met de kwartiermeesters overeenstem
mende, nniform aan te brengen. Hoewel beide cate
gorieën tot de administratie' bch'qoren, Ipopcn do
wederzg'dxcbe werkkringen ,zeer Uiteen en daar de tegen
woordige vereischtcn tot intendant nie.t gering te
noemen zijn en dan ook eene plaatsing by dit dienst
vak alt* een groote onderscheiding wordt beschouwd,
.wil do mcnscheiyke ijdelheid ook wol, dat znlke
. zichtbaar blijke.' <
3o. Ook in het Mititnir Weel-blad is al eens het
nut betwyfeld geworden van het dragen der sporen
door officieren van de vesting (en kust) artillerie,
waarvan dan ook dagolyks de bezwaren en nimmer
voordeden bljjken. Afschaffing van deze wel ruiter
lijke, doch hinderlijke aauhangola komt daarom
go. wenscht voor by deze onberedcn officieren.
4d. Volgens Miniaterieelo aanschrijving van
15 Febr. 18C8 worden, bij liet op voet van oorlog
brongon van het leger, tan de onderofficieren en min
deren bg de cavalerie en de bereden artillerie o.a.
do halssnoeren ingenomen. . Echter is niet. voorge
schreven, dat alsdan by het. uitrukken ook do officie
ren dat sieraad kunnen achterlaten, hetgeen in 1870
dan ook niet geschiedde. Daar evenwel in den
hedendaagschen oorlog vooral de officieren tot doel worden
gekozen voor de kogels uit de jnlstheidwapens der
vjjandelyko infanterie, zoo moet allca worden verme
den, w»t de officieren reeds op grooten afstand kan
doon onderkennen van hunne minderen.
60. Om dezelfde reden, doch in nog sterker mate,
verdient bot afkeuring, dat de officieren der infan
terie in het open veld bnnne gekleurde sjerpen moe- indruk van hetgeen zg zioa terug te geven, o.a door avond wil vermaken verïrnnnen zich het te gaan zien, lijk had do man niet, maar h-j vergat dat de meeste
ten dragen. Het nut daarvan wordt dan ook niet ui-' het schatten van de sterkt* dur patrouilles, het aan-j Over de opvtwrlng hebben wy sleohU een woord mensi:h<-n dun 't genoegen zou<!en missen om
ongegezien; te meer omdat aan de schako toch reeds geven van de richting, waarin zij maruhcuren, enz- van lof, een ieder gaf b'gken in 2gn rol goed thuia hinderd als een troep Zigeuners in dn buide te
knnoranje gedragen wordt, zoodat de koninklijke kleur [ Daarna wordt van het nog onder de wapenen zijn ' te zijn. ' nen legeren, en waarlijk dat ia »eén klein vermaak.
behouden blijft, al laat men de sjerp ook tbnis.
Nn.
DE OEFENING ONZER INFANTERIE.
II.
In het nummer van dit blad van 19 Jnni Jl. ont
wikkelden we onze denkbeelden omtrent de oefening
der Infanterie. We kwamen daarby tot het volgende
ruBultaat:
1°. Één jaar eerste oefening, mits behoorlyk ge
bruikt, is voldoende.
2°, Om dien tjjd goed te kunnen gebruiken is bol
wenschelp, ook de lichtingen der Infanterie met l
Oetober onder de wapenen te roepen.
8°. De oefeniagstyd wordt in drie tydperken ver
deeld ; voor ieder tijdperk is een verantwoordelijke
leider aangewezen. Die tydperken zy'n: a. compag
niesoefeningen in do recrntenschnol, de
compagniesschool, het tirailleeren en den velddionst; ti. bataljons
oefeningen in de bataljonsschool, vooral do bewegingen
met compagnies-colonnes en verde-r de voortgezette
oefeningen in den velddienst; r. oefeningen met de
drie wapens en groote manoeuvres. Het onderwas
in het schieten wordt gedurende den gebeelen dienst
tijd aan de compagnies-commandanten toevertrouwd.
4o. Als verdeeling van den diensttijd gaven we, als
naar on» oordeel het meest wenschclyk, aan: voor de |
der geoefende nianxchappen gebruik gemaakt, om den
recruten een denkbeeld te geven van hut doel der
voorposten, waardoor zij zich later bewust zijn van
hetgeen ey uitvoeren. Het zon on» te ver voeren hier
OP DE REIDE TE BUSSUH.
Is mostert na den maaltyd. zullen
Een beetje zand in 't eten. Och! dat schuurt de
maag, denkt uu-n by' zoo'u ge^genlieid. vleit ziek
miBMbien [ «osscbcn du Ericas neer, spreidt zyn tafcllaken er
velen Zeggen wanneer zy het opschrift van dit stukje' '"'«r uit en c-ct l,roud en een k'indu kalfseotelet alt
verder over uit tu wydcn. maar wy hopen den indruk ' lozen, immers de verschillende dagbladen hebben ' '* vuistjo niet meer genot, d»n men menigmaal b(j
gegeven te hebben, dat de genoemde oefeningen, ook ' allen rccda min of mei-r uitvoerig verslag gegeven l'' njnste diner smaakt. Eon benmoezeld wjjngias, wat
by den tegenwoordijjun stand van zaken uitstekend ' van de wedrennen, die verleden Zaterdag op de heide j nood! niet cc-n bc«tji wyn ntt?-vs[»jebl, i» 't dadelijk
op de door ons voorgestane wijze kunnen plaats hebben J tnssehen Uussnm en Hilversum werden gebonden, üode ' weer '" or<1e, en vieze varkt-ns worden 11 Ie t vet j
Na l Maart zal de .wachtdienst" duur de jong* ' zy dank begunstigd door beerlijken zonneschijn, waar- zeB' 't spreekwoord, 't Hindert ook niet al steekt
'-"- ' l plotseling een paard zyn kop over nw tafelkleed en
snuffelt naar een «tut brood, 't Doet er zelfs niet
pakt .een rossinant uw vorken of lepels uit
pagnieOn, in haar geheel, voor di'en dU-nxt aan te wy- l de ?races" te «even; ik wil slechts etnige opraerkinsuj d(JD wagen. Wij lachten er tea minste om tuun ons
zen. Die compagnieën zullen dan onk de manschappen mc-dedeelen, die ik als kijker heb gemaakt eu die my ' P*ari1. dat in d'-':' wagen zijn Mggehrvod gerukun had,
voor de taitrliijf corveecn geven. Wy' schreven met | stof tot nadenken of vruolijkheid gaven.
miliciens moeten wurden «iiarsenomen. Voor den ' lyk eon zeldzaamheid in deze regenachtige
Augustusgoeden gang van zaken zal bt-t wenscholijk zijn, even maand.
als nn retds geschiedt, eiken dag é"ii of moor com- 't Is ook volstrekt mijn plan-niet een verslag van ;
ij-U
opzet de
<f, om noj; nu-t een enkel woord pro- l
de tyd';.
test aan te teekenen teKC-n ,1e «ijzc waarop .ie ,Uu zkn vjn ,{ noodj
voorde osfruing der milieie.is be-ten.,1. dikwijU be-| j^ ^?^ ^ ^.^.^ ïrriïcer(1(,n we_ na ,,?.
haaldclijk door 't ?en tile" staan der rytuigen ons
i,(-luld iu hebben geoei'cud, vuor den ingang der
steed wordt. Of worüc. om
, ? ,
noemen b'J de meeste
tcrucn, de
. ,
ken om. xuoal.i
te
nieen, e-csilrons en
bat(VI van den sergeant-majinir of
?, niet aan alle oefeningen
onttrokherbanlile muien za^en, den dag
onze messen vu v?rke^i met ziju landen van de bank
verwijderde >ttn daarna 't hrool \v nemen.
Met een allerprettlgnl gezelschap uitgereden, voor-; Vv vrienjllljkt. bov-ren-koc-tsitr van 't rijtuig naast
op de barre bei den inwen- ?M> b,mj ,, ,,4iirjjc mt,er nlar dc, eiachen der knnst
van, en aanvaardde met dank een glas cimmpagne
niet di- woorden: .nou meneer één enkel <la!i. zoo
Iets krijgt een Wieier niet e.lken dag ? maar niet
nifi-r h-j'.r: 'k ni-jc-t nog riji-n straks." Xeem een
aan eene waschtubbe, of mot kaehelpoetsen, door te
brengen?
d treden wapens zgn de
dor (>(H. i
eieren vrij van alle mogelijke diensten, bij de
Infaniogmaals konden we Job zaliger gedenken vóór
binnenreden, maar eindelijk' hadden we 't be
rde doel bereikt eu vonden we spoedig een
gestandplaats tuaschcii de andere rijtuigen.
»k wa8 een «"«'«arfinst «ezicbt, die
bondervoorbeeld er aan, Aimterdainsche wagenmenner**'.
Toen 't onXL-iiblik daar was dat de hindernissen
werden opgedla^eu waarover d* ufnvieren van 't leger
iu vollen ren innemen «priugen kwam «r ei-n
algeniocrie beweging. Een kliuipartij begon ; de d
ames
compagniesoefeuingen van l Oetober" tot l Juni met iterie' die dt'r Uo"floffli-iervn t-n kapitein» eveneens.
verschillende oefeningen ecu samenhangend geheel
vormen, voor elk gedeelte een verantwoordelijke
leider ia aangewezen, de beschikbare tijd geheel ge
kregen, meenden We te mogen aannemen, dat de kunnen v.mchten, maar gaarne b:id.len we ge«en. dat
in de ridl!ul» bD dt' l'W or»,-ani»atie voorgestaan,
«» 8taP Terd«
KOK«.n. en by elk regiment
Huzaren of bereili-n Artillerie, een rnlilumd getal
Op do Busrfntnsi-hc- heide
lijkheid, vryhoid en brnedtrirl
en de burgerman, de geleerde
perschte dien dag
geI]). want de artetorrnat
en de eenvoudige, ile
brnikt wordt enten »ïotte"het""d~üël, een "vörd'óende j^wj';"(lr«'*.^t<>ven de formatie, «s aangewezen, fljf ^^
iijnj4te dumes eu de Btevig^te boerinnen liepeu, zaten
graad van geoefendheid, verkregen wordt. Ons bleef>om h"'nn * voorzien. Waarom zou ook
over aan te toonen, dat de geringe sterkte onzer com-!hoofa- ? Teraerc Iwrcden oflici-ren der Vestin;
ek aan kader zich niet tesen !tiUeric' I"«»n««rte en/, niet een ,lerRolijke maat:
voor de
ig-Arin 't heidekriii'l. klommen bov<*i
Ijoer die bus-en "]< de kap van
zijn kameraad, dit binnen in. met een derdamea
minnekoosdu, niuK-r 't genot van een pyp en een glaasje
anijs, ? Laet ze voor main part maer koiercn, ant
woordde de m&n ni'.t een tcedvren blik op zijn
Duleu het gebrek
de practiwclie nityoering ran het etclael verzetten.
worden getroffen":1 Irj
ganiizoenen [
gaat men zelfs zoover, dat men aan gepenfionneerde
Dat nu willen we trachten heden te doen. , .
Volgens Min. Aanbchryving van 9 Maart 1881. K.' omclcm> «ppassers toevoegt. En dr.n zou men vallen
M. II bladz. 61, zgn bij het regiment Grenadiers en bcw"l'B' '"' de ?f';ning.tö'l niet voldoende is!
Jagers cu do ö regimenten Infanterie te zamen, dit l Er wnr'U TCl-1 K""1»»!"1- «naar zou er <«.k hier,
zon' TerliO^Ing van bc-t bn-lguï. en znririer
«,'t,nndweiswagena on rijtuijjen. of v&rdn>hKen ziel
Laat toen nu no^ een» zrgjjen dat
°P de einea. ik hr-i» ': Lier best boor! OI Cupido, zelfs bij
met uitgerekte- de wedrennen blijtt ge overwinnaar!
?an h*i imbhek -t Scheen als .»f er een vulkrtvt.rh;iizi!iSnp iil was. toen
-. T» M l*1* 9teePlc t-liajlt? "n Je beurt kwam. Al de wafifen»
wö Hullandew . kwanion in bew^'
cn [ra;.hten Z)K)Teel
?tijf ?.yn en met weten hoe. rretti|r nit te «aan. Ga j de dwa^Uan te nü.l^a: 't wae de voorbode vtn
naar do wedrennen, *rij dio darwgt en U^rnwc-nr-| den .igemeencn ' aftoi-litf want toen do l.at«tfl
?lijkrfte.ii.oiit.elvn vielen daar op die' Vl),irbi1 wap cn z M
jaar ingedeeld 8100 milicien»: gemiddeld dus per
regitueut 010 nf per compagnie 43. Hiervan vallen
er altijd eénigcn at, zoodat men per compagnie reke
nen kan op eene lichting van 40 miliciens.
herzien»,*'niet veel verbetering kunnen worden
aandeel. Do vt-rma;
lieidt' Vfior; flecbtt* een
Dicht ia onze
titoiit'fk'ti vielen
mar wtattltjes:
echte liefhebber
rid
voorbij wat?, t-n Z. M, ilen Koning het torrt-in bad
verluten. d run j»' v n pi'rtselmi: alle njtniwen aöir den
uitgang: als een inifrenboop krioelde alles door
t n gaan, by zoo'n
gelegenmiu^t aantr^kk^lijfc. "t 1^ aller
van wedrennen, een cutlmiiHiaeticeh voet^anfïer, die
en per compagnie gemiddeld 25 man. Houden
ons aan deze officiëelA getallen en laten we
de
e : der tvlcphoon nog weinig te zeggen valt.
enkele vrijwilliger* buiten rekening, dan zou meo
du^jfal» de militie in Oetober opkwam, van l Ovtuber
tot l Haart, por compagnie k una e n rekenen op G5
miliciens, Wmarran 40 ré cru ten.
Enboe sta.at het nu methct kader?Ttilgons de bijlage A
der Memorie van Beantwoording, op bet vnurluopig
verplag derbegrooting voor 1881, bedroeg ?het
InstructiebataillnnT de 2 eompagnieC-n hospitaal-soldaten en het
algemeen depot vanrdiedpline niet zucderekenendc?
f>p den In Juli 1879 het aantal sergeanten by de
Infanterie 1218, het nantal korporaals 001. Op don
In Juli 1800 waren die getallen roep. 1213 en OOG.
Volgens tle tegenwoordige organisatie zouden er dus
Door gebeurtenissen op in
zijnde treinen ' noopte :
wordt da* oordeel van tij.l tot tijd gerechtvaardigd : l ?Kijk .toch uit man, je schopt me tegen men
bijv: oiilange weder bij bei ontsporen vun een
personenwagen van den truin die ÜO A n ir. tt-n 4.40 van
Haarem naar AmsterdAm 8tttm«'ïe. wat gelukkig zon -Ier ' kw&m iu cullUfv
rampen afliep; hetgeen vol^en« t\a Couranten te dan-j post ölond.
ken is aan het onverschrokken en beleidvol ge j rag '
öcheenen."
?O: pardun!" hij maakte een beweging v<V»rnit en
.ijd»-aaTdteb« beweging WM .???.,? ??, Vvrr.,ateJijii. de jongen»
zijn rechterbeen, die zijn buurman tut de -ui-merking j met marrantjcs ,,:1 ,,e .?,,?,? me,?je, die zieh ?
tUBüCben in drongen, om van ?Kees daar komt de
traimvaai an," "t" ?ik lajb e^n ouwe Tante, die loopt
niet Krante" te ziiiiron waren 't minder, ludür toéb
jdt-dm ze ifiwde r*'*<?n. "'ant menigeen gaf paarne
-ent^-n. u]*-lat ze bun di««onanten cen eind.
met een soldaat die vóór hem op
van den Heer D. d. C.
Het verdient bijzondere waarJeerlng, dat véél van j JIt.t 't leukste gezicht van
hetgeen over verbeterde veiliglwidümiatregolen ge- d,
zegd iu, door spoorwegmaatschnppyen met lorTelijken ' generaal."
?Als je dringt, zet ik Je kolf van mijn geweer op
je teenen, ik waarsebomv je.
de wereld antwoordde
uné uiaar niet eebietj
,e man:. ?Dat's niets, als
ijver beproefd werd.
Daar d« uitslag
t«d
dier proeven echter niet al-'
Algenieene liilariteit.
Zelfs de soldaat vertrok aijn goedige
krijg^manewas, blyven zij dus nog altijd vonr een ' tr?nie lot een zuren lach. schoof zijn tabakspruim in
een paar <
verder wep znndeu'dn^n b»oren.
Ik geloof dat er in pyheel Holland over dc wedren
nen te HiiEistim *Wbts éi-ne intern i», en dat een ieder
dankbaar i< aan d-- commissie die bet .inidtief er toe
nam.
} De Üollan-Je.rs ueirinn'-n te nntiïoolen. zei iemand
] ,die nit den vreemde kwam." Ze beginnen te begrijpen
i dot er niets kwaad* i
tiit >U'
>p die belde datums, per compagnie Ga 7 sergeanten j moeielp op te lossen vraagstuk staan en is bet te jcn momi Ueen en weer tu zweeg
en 5 korporaals beschikbaar zijn geweest. Dit nn vcrwaehten, dat zij niet in baar ijver zullen verrian- ] E(,? auiiür(! Cutlurasiatt bad i.p "een bwrer.wagen, i l"1H'ril' set'9'
komt ook met de werkelijkheid van het oogenblik wen wanneer er nit ee:i tecbniK-h oogpunt eenige die tut rydende tribune «as ingericht. doormMdel van "-1"1-" ?'*'?'
overeen. Wij bobben toch voor onn liggen de sterkte kans bestaat tot oplossing der kwestie; vooral ala '-?? vlior ht.m vrij ^^^ geldelijke 'opoffering, een
van het kader van drie onzer regimenten Infanterie j daarvoor weinig moeite en kosten gevergd worden, l pias,., g^hourd en wel op de aditerklep van de kar:
wat nüssehien wel het «eval kan zon met'de beprod ["'("dé ITnTen w"arên" bé'zèT.
ving van een
' op eeu l
Het zon bevreemding wekken al? eenige
maatdebapj troondo du man in glori
üpen.
t«
gezn
>p den In Mei van dit jaar. Daaruit blijkt, dat op
dien. datum werkelijk per compagnie gemiddeld C
sergeanten cn 5 korporaals aanwezig waren, Aange
zien er voor allerlei diensten steeds een gedeelte van i pij afgeschrikt kon wi.r-len door teleurgestelde proef- ' .,,?? zyu kargenouten in *. ?.?-...v ?v -.*?...,.. .?.^.,
lit kader afvalt, mechen wc voor de oefening van nemingen, waarbij van geene spionspiegels sprake Was.' tocii &&?, jt. ninikt one zeeziek." riepen herhaaldelijk illl>;
len troep per compagnie op niet meer dan 4 ser- Om in bet ondenverpelijk geval e-n in welke snel- ' jc amjcren. v'
,-i-anten en i korporaals té mogen rekenen, waarby beid men ook verkiest, over de reflectie vau spion- ! D,mr renden de eerste Jockey'*.
klep, en bracht door
. weer gaan
zitg,.uinf
spiegels te kilBBen oonleelen, beeft men aanvankelijk ' mcer jn
slechts noodig het gebruik van:
eeiie locomotief,
een voldoend grooten spiegel met beslag,
cenig. lieht ijzerwerk, ' ;
een paar geschikte werklieden der maateeliappy.
Kon rat'O te Ureda de proef laten nemen, dan
Zonden w£ in onzen vrjjen tijd daarbij kosteloos
kunnen aseistoeren.
bcgrapen en willen behartigen. Eeae elfjarige erva- | en braoht nu,t cen
lan nog moeten gevoegd worde.n de sergeant-majoor
en de fourier.
Aanvankelijk worden, bjj de oefeningen in de
?rejrnteneeliool", per compagnie 5 klussen van 8 man
'gevormd, zoodat alsdan 5 Onderwijzers noodig zijn.
\\"ü zonden nu bet kader der compagnie over de 5
klassen willen vcrdeclcji, waardoor per klasae onge
veer twee man kader beschikbaar 2jjn. Één van hen
is onderwijzer; de tweede kan, óf den onderwijzer"
behulpzaam z|jn, of bij de cxercitiën' der geoefende
manschappen gebrnikt worden, of wel den onderwij
zer vervangen. Bjj «Ie latere oefeningen in de
rccrutenschool worden twee of drie. klassen, cn bet daarbij
ingedeelde kader, samengevoegd. Gaan dc rccrntcn
in Januari tot de oefeningen in dc ?compagniesschool''
over, dan kunnen tot l Maart dc geoefende man
schappen daaraan deelnemen, Êlko compagnie is dan
ongeveer G5 mail sterk. Mon zon dan byv. een polo-1
ton van p. n». 50 man kunnen vormen ca het andere
peloton door Igntjcs voorstellen. Van t(jd tot tijd zou
den ook de compagnieën van eenzelfde bataljon tot
ééuc compagnie vcreenigd knnnen worden, maar ook
dan voege men de manschappen eencrzclfde
compagnio secties- of pelotonngew'ijae bjjccn, on-Ier bet
eigen kader. Bcbalye de officieren, zyn voor de excr^
citiën met cene compagnie noodig: twee
vcctic-commandantcn- en acht guides, zoodat.de boven aangc^
nomen sterkte van hof kader daarvoor voldoende is.
J'.ij bet ?tirailleeren" vooral wordt hut duidelijk van
hoeveel belang liet in', het onderwijs daarin aan den |
compagnies-commandant cn . Zflne officieren up te ' plicbtingcn Tan het dienstpersoneel, meenen wfl ons
dragen, omdat bet, b(j do prictiscbb t(H'pa»«nt; daar-1 alsnog geen vorder oordeel te mogen veroorloven.
van, in de eerste plaats noodig is, dat -aanvoerders
en ondcrgcüchiktcn, door . denzclfdrn geënt bezield,
elkander spocilig en volkomen begrijpen. Bij de oefe
ningen in
was on niet f
maar carrière. ? .Hoerah! bravo!:
vooruit. Huerali!" schreeuwde de man in een j
paroxyamus van verrukking. ? BHoerah!" riep hij; ,. ^
nog eens en tuimelde achterover van zijn wankelen-! ^.l_
den troon.
Medclij-lond sehoton eenise heeren. die (tp Je |Di
uaaftbijiijnde rijtuigen stonden 'toe. om'den verschrik- week vertraagd.
ten man op te helpen, hij was bleek en ontdaan en
oui zich nu en dan eens
plo.-ü te laten gaan en dat
't en flriMfvratisehe afzondering voor één
enkelen da'^ wel vens verbannen mogen z(in.
\\"e hopen allen op een vullend jsar eea even
sehonuen wedren niet even ;.roed weer te mogen In
leven, en voctfvn er den wi-nseb by dat men dan niet
even als Ji; jaar de arme soldaten en huzaren vergete.
'/.ij z'jn.waarsdiijnjiik de eenigen dïe op de
linsaumsebe lieide, bouwer oh d'»rst hebben yeleJen. Voor .
?n bitterder,ir»n:e «ewecnt dan na het
?rtrek der rytuigen-en voetgangers het gezicht der
talliioze ledige wijn- »n cliami'ajrne-rlesacheu en
botorhamiiitMiiKipieren. óver de heide verspreid. Evenals :
bij een voortrukkend leger kwamen ook bier talrijke
maraudeurs, in dvn vorm van jongené en meisjes,
leiline tlessi'iien, opzameldcn. achteraan. ?
Hun ocgst was rijkelijk.
r verzuim is
de plaatsing van dit «tuk «eno
'H c d.)
kwam eerst eenigemiate tot zich zelven. door ettelijke' De welbokendo zaak van de Vnion de productenrs
De verRciykinK met oppn seliietbanen had slechts i,|l.rsiM(.n Moét cri Chandon. hem door een paar an- 'n J* Doelenstraat 19, heeft op het Kókin Xo. 1« een
ten doel er op te wijzen dat men in de allereerste dore" heeron aangeboden. Hij slurpte bet parelende nieuw depot gevesti^l.
plaars het doelmatig (jebrnik vïn spinnsplescls moet [vocht met lange teugen, uitte een zucht van f
; fillzk.Ut zijn lïan j naar
ring geeft daartoe recht. Bovendien hoewel de achterzak van zijn jas, out te voelen of lig zijn...
spioiiKpiepjels. thans reglementair aanbevolen zijn, l vierkant stoprlcschje met zoete ronde bessen ook
Kebrokeu had. Goddank! 't'wa* oabiMcliailfi.-!. en tu'en
hjj goed en wel -weer. up de kar zat, riep hij opnieuw
Vooruit! en Hoerah! en liefkoosde zyn tlcscbje tot
worden zij nopt volstrekt niet benuttigd, zóó als
d»t ter voorkoming vac rimpca wenschon. Hier de
niet zijn lè om daar-iver verder uit t" wjj.len, j
zal liet heter -wezen om <laaro;i ter zijner tyd teniji ' dm _ nh ja, bjj zoo'n gelegenheid mag een metisch
te komen.
Dat reflectie van verschillend? a i-inen in een
spionspiegel wop eene in
zijn-Ie locomotief' be
zwaren kan geven is wel mogelijk, doch dat zal ook
wel het geval, zijn met die reflectie iu do spionnen '
ecnor in beweging zijri.de remkast.
' Daar men de bezwaren van laatstbedoelde reflectie
schijnt te . knnnen overwinnen; zoo is te vertrouwen
tot zij misschien ook wel te overwinnen zyn met j opmerking maakte:
wel eens ? ..,
D Vereeniijing ter Invordering van de beïapgeu
des Bnekbandel», he»t1 liy geley/nheid der Algemeeue
Vk-r^ii'1-.'ring van 1SS1, een uitgave In-zorgd van
di- \\\t vau <len '2« Jnni.lSSl. tot regeling van het
1 Aiitt-nr^recht (Staatsblad No. rïi). Een eehte
gelegen' heidsuit^ave. op . zeer fraai papier, keurig gedrukt,
j dour J->b. Enschedé eu Zonen te Haarlem.
/,l<uite». De califomiscbe Ahorn raag
Dicht in onze bnurt bad een boerenfamilie hnn [ met volle recht de koortsvordrijvendo boom van het
bivoüack opgeslagen en gebruikte by hun 12 nurtje ', Noorden genoemd worden. Zooals men weet, dr»i,
een blikje sardines a rhuile. 't Was blykhaar dat de ' n<.ert de Eiiealyptiw in zekeren zin den grond,
omeenvoudige menschen ze nog nooit hadden gegeten, ! dat hij de overvloedige vochtigheid in zich opneemt
? ' '
?want de boerinnctjcs zetten zoo'u wonderlijk 1,-ezieht.
aan de oppervlakte . zijner bladeren laat
.
toen zo de visclije* proefden, dat hun omgeving 't | verdampen, terwijl hij daarenboven de zicb ïn den
uitproestte van 't lachen, v.wral toen een hunner de | bo,iem bevindende rottende stoffen chemisch ver
den splonspiogeï op eene locomotief.
Over wijziging van rollend materieel en in de ver
Zulke zaken knnnen immers redelijker wijze eerst dan
ter sprake komen als byv: na proefneming mocht
blij______ 0 .. ........ ?.??.. ?^B.ul.t... ??..v ?^.^ ken dat eon spipnspiegcl op eene locomotief
binikhi't tirailleeren heeft hut. trouwen» niet | baar is, in w«lk« gunstig geval' wy niet zondon aar
het minste bezwaar, dé eompagnio op zich zelve te zt'len om hen ook aanbevelenswaardig te achten
laten, liet getal der to oefenon manschappen doet
hier minder af, cn wil men later met twee partijen
voor z. g. correspondecrendc wagenstolsols. ' Laat ons
dus er.r*t die bruikbaarheid onderzoeken om dnrtrnft
tegenover elkander optreden,, of den man een juist jtc knnnen beoordeelen of de veiligheid, van reizigers,
denkbeeld van don samenhang der tiraillcitrlinic, met
de soutienUnio,. de reserve en den hoofdgroep geven,
dari kunnen do compagnies-commandanten zich on
derling verstaan, om dia onderdeden beurtelings door
hunne compagnieën to doon Voorstellen.
We komen tot hot laatste gedeelte der
cnmpagnie«oofoningen, don ?velddienHt." UecJa van den aanvung af,
kai, men van tyd tot tyd hierin voorbereidende oefenin
gen honden, die meer nut jollen stichten dan de
eindelo'ize theoriën, waarvan de man dikwijls heel weinig nut
trekt. Men hoginne byv. in don vorm van cen mili
tairen mareen. Oednrondu den maruch, of van uit het
een of ander, liefs!' verheven torruinvoorwerp, u'ij*t
men do manschappen op de verschillende
terreinvoorwerpen 'en 'terreindeelen en vertelt hun iets om
trent de meerdere of mindere waarde dier
terreinvoorwerpen voor militair gebruik. Dij do volgende
oefeningen laat men bjjv. door do geoefende
manechappen op de naokon der marchoerondo colonne
patrouilleeren en loert nu aan de recruten, om den
goederen cn" Bpoorwegmaatschappyen daarmede te
dienen is, al mede hoe dat dan, op de doelmatigste
cn goedkoopste wg'ze kan geschieden.
Dat een verantwoordelijk ambtenaar thans voor do
veiligheid der bagage schijnt te kunnen. waken zal
ieder belang bebbende Wel genoegen doen. omdat
daarmede een kwaad bezworen is woorover
weleenog al ocna g«Ua«gd word.
;U. Riethagen.
Allerlei.
Mét genoegen ragen wij de eerste opvoering van
de Inbcartitrimg, waarmede het ?Ned. ïooneel" haar
winter-spoelHalsovn in de AmsteMraat opende. Het
stuk zelf is xoejr eenvoudig cn zonder verwikkelingen,
maar het geeft ruim stof tot lachen. Wie zich oen
?'t Laikt net viscb met olie, der is niks niet an hoor!"
.Sou maer 'n bittertje smaekt er"aleVel best bai.' nitgeoefend als
ik zei de rest dan maer nemen;" 't was een der boeren ' koortsen zijn 'er
dio sprak en 't restant van 't blikje, 't wan een groot, j Maar helaas,
achter elkander opat. ./.yn broo.1 zou hjj laeter wel b« - C" 11.. en is dientengevolge Toor ons
üoorg:cbroikün." Ka den niiddag zoo tegen 5 ünr hoorden' Uclyk klimaat ongcac;
andert. De ainplantingen van Eucalvptuo hebben
dan. ook in Italië, Algiers, enz. denzeifden invloed
gegraven kanalen en de
moeraïdoor verjaagd.
dio weldadige boom lievriest rqèdg
wij toevallig .'die zelfde man tot zijn dames zeggen:
lyk klimaat ongeschikt. .
Wy hebben daarentegen den aeer falifanieiH, die
.dat 't toch een'verilckseld vet goedje was, bij had b(jna al onze boomen atfn. groeikracbt overtreft, zich
er daenitf last van cbad!" = i °aar iedere gromlgesteldheid voegt, en den
gézoadOvcral waar men rondzag, ontwaarde menvroolijke beidstocstand in streken, die door de vochtigheid
prettige gezichten. Wel is wanr ontbrak een enkele! van den bmlem te lijden hebben, aanmerkelijk
verknorrcpot uiot, dio over de plaatsing der mnziektem 'betert; ook zyn bont la zeer bruikbaar. In Glidnlcke
pruttelde, of beweerde dat er minstens twee muziek-' bu' Potsdam staat een Ahorn, die in 1806 als gewone
korpsen moesten zün, die ieder aan cen tegenoverge-' allèeboom geplant nu . 15 meter hoog is en op één
steld gedeelte van 't terrein geplaatst, beurtelings meter boogtü boven den grond' een omvang heeft
speelden. , | van 99 i-entiraeter. Een tweejarige Ahorn,in 1S63 b()
Zoo'n brompot hoorde ik onder anderen klagen, Je Potsdam geplant is uu 17 meter hoog.
kunt hier niet z eu als ji> achturaansfaat," een waar-1 -r^
beid als een koe?waarom gin« do man niet op de Xertao. In Spanje dosu de nachtwachten hun ronde
tribune of nam cen rijtuig? waarschijnlijk pecnniae van elf uur tot vier nnr in den morgenstond, en
causa ? waarom klaagt bij dan, dacht ik; is 't niet roepen telkens op schellen, half zingeuden toon h»
mooi genoeg dat men voor f 1.? entree zooveel plci- laat het is. X.y zijn tevens verplicht om te roepen
zipr kan hpbben, maar ontevredenen zjjn er.altyd.en boe het weer ia. .Bijv: ?Wees gegroet, heilige Hugd!
plcizicr maken cn hebben is-op zichzelf een kunst elf heeft do klok! Heldere hemel!" Maar nn in
dio niet iedereen verstaat. ? Spanje do' homol bg'na altijd helder is, en de
nachtEen opmerking evenwel hoorde ik. die niet van wachten du» bijna nooit iets anders dan .Heidera
grond ontbloot was. hemel" Cielo erftnn t« roepen hebben, gaf het Tolk
Een' oud heertje najnentlyk beweerde: «'t Is eigen- hnn den spotnaam van .Berenos." Later vergat men
lijk Jammor dat do binnenste ruimte bezet wordt, zoo- de oorspronkelijke betcckenis van het woord. ma*r
doende wordt Teel van liet gezicht bonomen over de de naam bleef bestaan, en wie 's nachts den een of
renbaan, 't was mooier als dat middenvak vrjj bleef anderen dienst van een nachtwacht verUngt, spreke
en de kijkers alleen rondom du baan stonden." Onge- hem gerust aan als ?Senaor teriao."
i ' ?