Historisch Archief 1877-1940
M
W
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOB NEDERLAND.
No.228
Anieiikaan niet waardeert, i» er nog niet uit. Hu
heeft misschien ven paar introductie-brieven aan
Amerikaansche huizen, maar naconpaarvriichtelooze
visites bezocht hij du la&Uivli niet nieer, en als ein
delijk zjjn geld op is dan tracht liij te diwu «at hen»
aangeraden werd, nl. alles aan te pakken. HO maat
nn op gelijken trap met don' da^Wner, behalve dat
zuuder landbouwer of handwerksman U' zijn er gebrek
/uadcn Buvten IgdeD,
Toen ik «ij» op*t«l schreef bedodda ik, en ik ver
in ekl mij bet doklclfjk genoeg gezegd t* hebben, dat
ieder dio naar Amerika g»at i
er zie» te vestigen.
dat gewoonlijk do^t om lotsverbctering te zoeken. Ik
?wist heel go.'d, dat iemand die ?alle» aan wil pakken"
die in vier jaar marskramer, boekugeiu, sigarenmaker.
hjj diens ondervinding l,ur te werken, uiist. En dan
komt d» bsipro'vra. aïjjd waarin, hut n.iodig U allo
kracbtaa ia te spauti** osa niet door deu vloed ver- j diende op. cc* salaris) van 5 dollar wil zij:i er ten
i te «erdan. D* proeftijd i» gewoonlijk hard, laatste «vJ cent tene bvtrekking kan vinden waarvan
»-.-, korrektor, luteruutu» en kantomb».
maai voor hem die a* doorstaat kMIoroud on hrciis'i hij bvcr. kan, doch n Weet ook wol dat m»n daarvoor
valk het «date mets*!, dat onder tel allooi verborgen ^«,4 Mur .\ourika behoeft te gaau. Ditkaii inenhier
lag, Khitatnod voor den dag; do<h hocvalea die ' ook nl.
voor fooi verdwijnen in bet vnnr duur h*n*f!>e3 j Waarlijk mea diraept te veel me» Amerika. Hel
SMgmksnd. j Is ook daar niet.alle» goud w:ic er blinkt. De Heer
Hy, die naar Amerika wil konen, behdeft niet neg, c. j>. n. Kgt <jat iemand: il't j" "ff ia, ile laai
n.-Jte bljjivn ooidst bij geen handwerksman is. Maar ',/?«?/,. <.,.?/ ,?? ,./?,, ,,, ,_,?.,!>? ,.? lf x,-;.-i''>ni. f"
die cen zekeren leeftijd bereikt heeft, of een g.clc | irein;y ,jM lirrfl urn lm mi<>«tr I.-M half
jw^ler bijeengekomen. Gambï-tta met groote
moerriwid tot tjjdeljjk voorziit.-r verkozen, aanvaardde
den volgenden dag die waardigheid niet, een woon! van
dank aan de leden, die hem de/u l»-:*akeniavoUe be
noeming bezorgd hadden. Aan lijn optreden »1«
minimor wordt nu door niemand meer getwijleld; mei\
noctüt reeds do namen dergene.li diu met hem deel
van het nieuwe kabinet zullen uitmaken, cn daaronder
Ferry, Hay «n Fteycinet. Eentje ditgvn Utter (»lirigsou
tot voorzitter d«r Kamer benoemd. Wat du
oaver/.nenl^k'-n «Hen doen, is nog een geheim, doen in
d<- Kamer kanoen zjj ach weinig dtu o galden. Hun
getal ;
üniiin
gering Sa verhouding *>t d
do Ka-uejr liju sg Uözonder roerig en
oetrekking bekleedt doet beter thuis k» bladen. Die i Hr? if,.etl, ;,v// ,?./ AaierH-a
Jong is, de taal volioaade kent o:u vlug to spreken ; r(I? fmltj
en te schrijven. ee:\ weinig geld heeft om eenigc!,, kunntu
maanden, ten minste een halt jaar te kunnen leven, j u;tk,,nien.
als d« noo.l aan den man komt, zich met Aitturika
fll /???;
??,.,?;,.,?, ZI
/7 rern-mrlrtytit. rln;i
,?? ,? ,,,-.??/;,,,,? /,,.;/ ??, ;???,/
> u-mand kan in Amerika
v(«,rMieliel verralt da» r <le rol van prafeieo. De
geloofsbrieven *!JL nsder^ocht en in de volgende
wei'k /ui woamchijtiliik liot gi-oote twistgesprek ge
voerd worden, dat tot de outbiti l'.ng vini het min: >
terie moi-t leiden.
In het Tnnesisehe , werd nfi de bezetting van do
?Ik beloof" en ?Dat beloof ik" in plaats van
de gebruikelijke woorden ?Ik «weer* en ?J.oo
waarlyk hclpc mij Co a Almachtig"! tvrtvyl
den eod uileggen mét gedekte hoofden.
?Do eed wordt afgelegd onder hi-t opi-token van
de l»eide voorste vingers van 'de rechterhand."
De ridderlijke lixiuvr van den ministerlaodderman,
verschijnt bij bovenstaande mededei'ling nog
grooti»t-hor dan nwn' rveda bevroedde. Volgens den mi
nister zijn de vonnissen door den zeeknjgsraad van
\*~" tot 1880 niigesproken Zonder den noodigon
waarborg, daar '!"? hoogste c!in»i vnn eren* bjj ten
deel der rechters heoft ontbrokoo. De heer Modder
man kan onmogeiyk eenige waarde hechten aan do
van zulke kidlcgies, die het cement i'.or
j en de» historisohon wortel v»n ona volks
bestaan duydeeuv.mdig negoerdon. lliendt moet na
tuurlijk volgen dat de verrichtingen dezer ;
raden voor den Minister van nul en geenor waarde
/.fin. JTut do i
, alU-n her/ion ;
EEN
DAAD.
wil vereenzelvigen, vlty van hoot'J en han.l is, ge
zondheid bezit uci hard te kunnen werken, uu duu
toch uiet alle geweld i» de wü ie wereld «il. kan
baat in Auwrika vooruit koni-?>n. H j Zal «oUiïlit de
e -Wte twae Jaar *\ju karretje niet over oen zandweg
hlnuen rijden, en de weg ni(jt »1 te breed vinden.
maar als liij goiü uit de on^-u ziel, ïiju verstand
w*et te gebruiken en zuinig is. dan aal o^k hij
ondjrvinden dat er genoeg kms voor breinwerk is, al
i) net ook een hollandseb brein.
\Vat «ö bwr no>i.lij{ livlib'i is onk een goede
k'.aase h.>!'.aaiUehe laaaverUuUer». die wil meer zijn
dm houthakkers of waterdragers. Wi»rom zien wij
niet meer hollandcrs, die kapitaal hebben, zieh
vest'.gen, en zieb verbiuden m^t goude gevestiglo
Amsrikaansche huizen, gelijk de Sehotten, Engehchcn en
Dnitsehera doen.
De boer die bier zonder kapitaal konu, of niet ge
noeg heeft om con jaar te kunnen leven, zonder zijn
oogst «Jn té «preken, heett een Uanlo kaUs om te
slagen.
De vreemde handwerksman blijft in de meeste
geTOllen een handwerksman, verdient zijn weekgeld en
is dikwijls een gedeelte van bet jaar zonder werk.
Zijne positie in dit land ia verre van rooskleurig.
De hollauder die eenmaal, na lang of kortstondig
verblijf, cene liandclspositie verkrijgt en zieh in de
zaak verdienstelijk mankt, vindt spoedij; den weg tot
verbetering open, Tk ken in Cbiea^o liollandsuhe
re-lzigers, boekhomltfrs enz., die even booge aulsri^nen
Siberië vuonxit. \ d"*e tune^iïiehc expeditie is eon punt van wantrouwen
Ik weet wel dal er in Amerika voorbeelden zijn . voor de radikalen. Men meent te weten dat Gumbotta
van menHcheii die geslaagd zijn, maar vaar zijn die i''» de zijnen dien oorlog gebruikt hebben om hun
,
niet V De beer C. D. B. «euft zelf de schuld van bet j fortuin te
niet voormtkntuen van zekere jongelui aan het ?hiit i
a)!e» aanpakken." Hij hoeft geen wi'rken geUvrd l ,
een vak geleerd dan ',
idzakelijk si-hijnt ?
Juist mjinlieer. had de man
De yoordlirabfiiilcr deelt mede, dat burge
meester en wettiottileift van Amsterdam de
nnlu'uikbMi-luid v«n het b«keiid« werk vnn
Kollewyn, wauitegau debe«r All-ei'diugkThjjmiijna
stem had ver-heven, voor da middelbare scho
len hebben iiigeiieu. 2y erkeunan dut dit
geKbjedbeek, ?loo hot ia harden geereld wordt
TOB knapen van 13 tot lü jaren, behoorende
tot verschillende geaiuten, op vele bladzijden
licht MU indruk kan geven, welken m«n niet
m»g doen on'staan, tril toen nier in sti yrt komen
roet den eerbied, verschuldigd aan de
god-dunetige begrippen van andersdenkenden?' 7,g
?hebben daarom den inspecteur van het mij.
delbaar oTïderwys en de plaatselijke commissie
van toezicht op het middelbaar onderwijs
verzoclit, hen ouitreut andere meer geschikte leer
boeken der algemei'ne geschiedenis voor die
scliolen te wijlen voorlichten, ten riinlo, in
overleg met den directeur der tchool, waar het
«lag nl* lid der Tweede Kamer neemt, zal vermoe- genoemde woi k gebruikt woidt, met het begin
delijk liy den terugkeer dier vergadering inkomeii.<! vnn den nieuwen cursus fceu nieuw leerboek te
i De anti-iTvolutionniiren te Middelburg schijnen than. kunnen invoeren."
len Uyksda^ is1 KL reed te zijn. Ile liberalen ook? N'«t "Heen preft het Uagclijksclt Bestuur Je
, ?.,... iet centrum'«i! kennen, zich te zullen onthouden vaii de
ingeavanceerd Ulu-ralo partij hebben gewuunen ten! **' '""««"'' van «len heer Lonting Wijf. zorgelijk, voetmu VSn het W-k op de 2o scliool met
dn» dat deze vonnissen
moeten worden handhaaft de
Oti'ianks de oi'wettige
mad Kninninn, weinig belangrijks verricht. De
kolotines die in de/e richting optroUken hebben allen dat : Jiinister /ijn
[ p:iht bereikt. Van hieruit z:il de expeditie zuidwaarts ! krygsriïdeu gn:tt de heer Modderman recht door zee.
Vindt tt bet erg wonderlijk? zoo iemand i» bijna | gaan. Iu du hoofdstad heeft de transche bezetting l Eere wien eere
de volmaaktheid in persoon, xoo U-mand komt in , zi>'h voor ren langdurig wrblijf ingericht. Vooral j
Een iH'hrijvcn, waarin de beer de Jonge z\jn
ontrmeerderen.
Dl> nitMaR der verkiezingen voo
lu'-lerlaaj,' voor von Bismarck. liet centrnra en
iste vnn de konservutioven van verschillende unaiices,
had bij dien tjjd van ellendo, <li
tt- moeten voorafgaan, niet gekend. | J'1' «e »i»»thnii>hnudknndigp plannen van den Hijks
Dat is JuUt mijne l.ecbn-llng geweest. C'. D. II. heelt''«""''li'-r vooMaim. X..g ruim 100 bcrf
mij uitstekend lu-srepeti. doch weet n waarde whoen '> moeten plans helibc-n, zoodat d« partij-'
wringt r Men i» in Holland gewoon geworden sedert i niet i» aan te geven, doch /ooveel is zeker, de
libe' " " ^K-h van VOH Dcnnin^'cn nlseheiildrn,
»partg en zelfs de socialisten maken
vertooning ra.et do op bun kandidaten ui
braehto stemmen.
In de vergadering der
' Dok de heer
b"cft CM1 """"*««
,
HtftöD, doeb is tbans aan de beterhand.
enigen t(j,l Amerika te verheerlijken en in Amerika ! raltl° d K.'
is men gewoon geworden alle* af te keitivn wat uit de >*11
?oude wereld" komt. 3Ien is er vrees*elijk ingenomen j "°
met de voortreffelijkheid'der ?nieuwe nereld" eti nu
kan ik mij best begrijpen, dat iemand die in Amerika
de
oostmrijkselie delegaties
door- 3-j.iricon ourBus, maar ook op de school waar
het reeds gebruikt wordf, het boek, te willen
weren. Het Uapeljjkscli liestuur betuigt echter
Vit de sedivn der Tweede Kamer. Ia twee afdee- j tevem ?in hit nieerHideel dei beschouwingen
lingeii traden vetveheiiletio leden in beschouwingen' van den heer Alberdinxk Thijm niet ie deelen,"
'over,de nlgeineer.e piilltiek van bet kabinet. en ook Pene inlichting te hebben, verkregen,
Pe Kan» r heeft vijf aldoclingcn. In drie daarvan | w«nr«i:t bljikt. dat mBU er Op bedacht wa»,
ging men di> rcgeeringspvlitiek dus 8ti
bij ? wat üeker geen compliment
der
-.' ---- -vn-vr--"' ? -------- .- ? ------- ...... | men meene a
t«d gewoond heeft, zou. Seamerikaui*eerd" i» , wonlt.de begrootan; voor 1Ü82 ontworpen. De hoop R?gw,ritlg ??,,. XOK v
of men meende dat* er ceen politiek van deze
i>f zieh zoo ,met Amerika heelt vereenzelvigd" dut l ul' de aanstaunde oplossing der Donau-kwes'tie eude
hij sehrijtt zooals C. D. 11. heett geschreven.
Hoogachtend
B.
Staatkundig: Overzicht.
Bc iuheehtenisuemiugou, welke door de Engt-lsdic
bekomen »ls geboren Amerikanen, «hoon zij nimmer *>>K<*?g ""<»'iS »«cbt werden -m de nut in.
Ierr, jHnj Jt. ut.rsiv]]l,n> hebben 11011 met tot bet be<«,gde
iteim der geestelijkbtiil, zelier in
aansluiting der oostenrijksvhe ea tnrkscbe s
j werd door de Itegecring gegrond gvaeht. Aan de
l hartelijke ontvangst vnn den koning v.iu Italië heeft
j niets ontbroken. Nainurlijk /iet het Yatikann en ile
revolutionaire partij, die bet ltnliann«chi -Oostenrijk
wil anncxeeren. in deze vriendschappelijke ver
houding v;in Ue beidt- boven niet veel goeds. De
opvolger v.in Hiiymerle is nog niet aangewezen. Wel
wordt Anttras'v gunneiud, raauf van een andere zijde
wordt genield, dat over do ]iortet'euille vnn
hnitcn1 landsehe zaken vooveofat niet .dctinitief zal worden
stilzwijgend voor-1 riwaal' het hoek gebruikt werd, op een
oordeelis aan hot adres kundige wijze door mondeling onderwjjs ver
keerde indrukken te voorkomen."
Uovenstnand bericht, waarvan do juistheid
wordt erkend, zal, nnnr wy vertrouwen op de
meerderheid der liberalen een üeer goeien
indruk maken.
'Q <le Red*cW«
m
een handwerk leerden. .Zoo zij slechts denzell'den
oridt-rneminïsi.'eeei als de Amerikanen bezaten, en onder i ... ,,,.,,
utrneminp =.!« - . i ,». i i i i dit geval van groote waarde, berekent mt-t alles, nu
vrienden dezelfde eendracht als ° t>
ge
het volk, na Jareu.gekweld, tv «yn-door de pachthw- j .
ren. die bun (,-vl.l buiten het eiland Verteren, eenijjen | nMm.u,eic om.? moer vra!l(,t.
'
onze holloB'lsche
onder de ?Yankees" bestoud, zonden er meur
hollandscbe koopmansbu'zen bier zijn.
Er behoor Ie in alle gRwte amerikaansche steden
eene hollandsche vereontging te bestaan,
zamengeateld uit representatie'.'e Hollanders, die den nieuw
aan^komene gratis inliehtingen' en desnoods werk
trachtten te verschaffen. Er zoude een lokaal kunnen
gehuurd of gebouwd worden, dat tot hoofdkwartier
kan dienen, waar gelegenheid tot Schrijven bestond
el tot het U-zeu der dagbladen.
En .last not least" in Amerika gelyU overal, maar
vooral bier, is volharding niet alleen e.-n dengd maar
een vereiscbie. Ik ken een Hollander die in den tijd
van 4 jaar, nurskramiri
sch ralmeestor, korrekt
op een salaris van D?. 5 pi
werd en
? , ..... 1.-- l WïgVM t*C «.'^llgw^k UCUUV1U VII V|/c«fc «.«.m
I..CL111.JWkhouder rervnlt, waannby ^mscUouU zyn , y£ Qm de venlnikte baders raü geld 1*
vugrJieni en vrouw en kmdorsn fattKwnlijk kan ; .
onderhouden. En liij is Je i-eni^é Hollander nipt «lie ^^^
ï>t-t*lifit. I*\j do ontvun^yt der kniimnriaic nit
deili'lt1gi\ïit-s livot't' tle Kei/A-v tU» vvudt-lioveudc vt'rlioudiüir.
wiiurin Oucteiirijk tut de ovtrige uiügemïheden *ta»t,
cn tevL-ns er (ip'Kew(?Kiva, dat Bosnië
ïij«l met Je ginLii-lite aan een fiyon parlemciit heeft
gedwi-v-nt en dt? leiders dv vcrwt-zelükiüg vacü dit-n j
drouui als aanstaiinde hcbbon verkondigd. J
In do laatrfte dagen had ih h^t graufoclwp May» j
cen vi'chtparty tusschcn Je miïnvjïto en de jmlitit*
plaats, -vraarbö z^lfü een aantal pewonen werd ge
wond. De hi-ffing vsn een ftrmonij'.'M was aanU-ivlüig
toi dit toom.-i.-l. Een diT icrsohc nfj^evannlijril'/n. ȕe
bekendo O. Sullivan, werd aU woordv.n-rdcr der
Laiidloague govat vn andere arrestatie.-* van minder
betaamde agitatorö berichtten do binden. Yonral bui
ten lurlaiid ih Londen en Xopnl-Amerika maken do
. , | Hume-rulv« bewejrïrig. In du engclsehe luM'tdsttad
?ektor en letterzet.er ?s, toen ^^ . ^ m nn j.^ ^m ^ .Q
aians T»o D.. D per wek kantoorbedteüde ^^^ ^^ ?<rgaderinsen luide protesten
nu ge-hrende v«f jaren een betrekking als ? de A £ h^rj cn t mun insdlrij.
brood vordi
n. En b
hier kwam zonder handwerk of zonder vrienden en
au
. , ., , .... , . L
OD wes is nm zicb een onafhankelijk bestaan te , , ,
e '., , . , ?11 , i, ti n,., i. ! 'u b
werven. Over bet algemeen voldoet ile Hollander i
Inmiddels i» bekend geworden, dat do bijeenkomst
van bet parltmtnt voorloopig weur verdaagd is tot
' , , ,
et muldtn van December, ? een zaak waaruit
**t
niet
-,.,.,
m den uitelag dor ? raad, tegen Itet
:vwii!j hö ook geplaatst is, zeor gin'd,, (. .
Beter dan de Daltseber weet. hrj zicb te Aiuwikani-1 onS*ru»t 1,n»"Kt- .
seeren en bH i? onpartijdiger aan de stembus. Al i, hij i Hcc liberalo mims en,.
seeren en uij u uui . j ? . ,, (jt-meentcraadavc-rkiezingcri een minder aangename
zoo ondernemend met als de Amerikaan, zoo bezit. " * o
hij toch de deug len V1P zÜn voorouders, bjj is ar
ibeidzaam, volhard'
riet men zijn naai
ooakèn van ?the Aid
17dc wordt het italitiansche pnrlcniant geopend,
De koning is teruggekeerd zonder naar Berlijn te
xijn geweestr 1i\'aari>iiï deae reis werd uitgesteld weet
men niet. Men 2('i;t, dat de keiyer en keizerin rast
bvguerilvn, dat de gevoeligheid Van Frankrijk moest
gespaard worden, ook dat de onderhandelingen tus*
scbcn Uuitscblaud eu hei Vatikaan dil bezoek minder
De circulaire van Blaine, waarin hij betoogt, dat
bet Viinama-kanaal in geen geval onder internationaal
tocgicht mag geplaatst 'Wfprden, heeft op de
europecBcbe belanghebbenden zooaU to verwachten ^vas een
zeer ongnnstigen iii-lruk gemaakt. Men meldt, dat
Granvüle baar in nflam der eurnpeescho mogendhe
den beantwoorden zal.
Omtrent de o
Allerlei.
dsiiuaetitie wordt nan het
de volgomle medcdcelin^ gcdautt:
In -bet jaar 187Ü of 1H77 had cen der
.marine-ofnciere» bezwaren, bg het zitting nemen in een
kr(jgsformulier van dpn eed.
Hvt gevolg hiervan was ccno rcaolutie vanden
, - «aarsebmving ontvangen. Deze zyu ovor t algemeen minister van marine, waarbij, na raadpleging uiet den
end, ordelievend en zuinig. Zelden ,' l» ^"«?'vauevcn geest uitgevallen Wel moeten de | miuu,er van justitie, toegt;*taan werd «in hen die
m in de politie-reporten, of op de j Iclfcn door «^ Ic «"'"ouden ^ ^ kon.crv««vcn dt-ri mtmaaktcn van eon zeeknjgaraad, crao belofte
id and Relief A^ociation." En vele ! te *l?ucrl '"< dezen «ii»las h.bben bygedtt^et,, doch | af te leWen, indien ze bezwaren togen bet gewone
holland«ch« landverhuizers, die noch bandwerksman !
noch landbouwer waren.
Chicago, Sept. 1881. C. D. B.
^ fei' verüe»t daardoor nlut veel van zuu betcc- oedsformnlivr baddutt.. Het opgeven van den aard der
keuis- Oujer dnze Omatandigheden *ou bet optreden bezwaren was onnoodig.
van Derby in het kabinet of »la onderkoning van l ]? cen dor laatste maand«n 'van 1980 werd doz«
j Ierland, ? vin beide i» üpralio ? leker tot verstar- Hb^ralo bepaling ingetrokkon. cn in de juHtitioele
ile RtdaetiHt!
küitf van het prestige der rogeertog knnntn bijilragen. voorüclirlften, voorkomende in de vcrordoningen voor
De latere berichten uit du. Transvaal hebben doen ' je koninklijke 'nmlerlandsuhc zeemacht (herdrtikt
zien, dat de lioeren de konventie slechts hebben tril- ingcv. resolutie van 9 Mei 18«l), loost men in art. 85 :
'den aannemen om Engeland ta Enrop» op niimw bet j ^rjo eed wordt (door den krijgsraad) afgelegd
»nI béwjjs te leveren dat jsij van nature vre,dclievf«d zijn, ,icr )u-t opsteken van de beide voorste vingers van
Ik zeg n. dank voor de toezending van het Bchry-; Zy zullen nwt de konvenüe eenproef nemen: m. a. w, ,j0 ?ngcdekte rechterhand.
Xij die het kabinet ? vnn Lijnden als een minis-,
terie zonder politiek beschouwen ? men noemt dnt
uit het oogpunt van wellevendheid en
welluidendbeid: Oabinet d'afliiirc* - zeiden intusschen dat de g(,,lool TOOJ. ^j ^ j d daBblïden.
kracht vau bet miuwtcno m den laatóen tyd met ;? Ons wet,k,,,B5 js Ugevoera. _ fie
was toogenomon. door B. en W. genomen is geheclin onzëS
Een Hitbmot zonder pol.tiek <!««, met «fwmcnde gce-st. -\Vie de gernongde Sflfool wil, en wij
kracht. Benijdenswaardig inderdaad'! -???? ' ? - -? - ? ? ?? J
Binnenlnndsehe Znken. Justitie, Koloniën, Financiën
allen werden ongunstig beoordeeld en ongeveer
niemand bad vrede rnct hun bonding, hetzij dan als
politieke ót' stiatkilnde-loozc ministers.
Jlen wilde lïe'ministerMintusflchen nog wel eon tijdjc
dulvlen. de liberalen, onder voorbehond dat de begin'
selen der party werden geëerbiedigd: de
anti-libcralen jnist op voorwaarde, dat men zoo neutraal zon
zjjn van nie: op de beginselen dc> meerderheid te letten.
De liberale partij mankt in het voorloopig verslag
over de Staalsliegriioting een waarlijk droeve flgiinr.
Haar onderlinge verdeeldheid en innerlijke zwaktn
belijdende, wil ze dat de Itegecring rekening zal hon
den met baar numerieke meerderheid. \Vat ia na
tuurlijker dan dat de oppositie haar toevoegt: ?gij,
die te Kwak zijt om zelf de banden aan bet werk te
slaan, gij mist het recht anderen uw werk in uw
geest te laten uitvoeren."
Op nieuw is aangedrongen op de openbaarmaking
van de «tukken over de Kappevne-cricis; doch men
schijnt er nog niet aan to durven. Men vreest voor
hot openrijten van oude wonden.... Na do open
baarmaking van de Atjch-stnkken, terecht door de
liberalen niet nadruk gcëischt, krijgt de vrees voor
oude wonden een vrocmd aanzien. Tot hiertoe is de
halve 'grhclmhunding bovendien jnist bet middel ge
weest om vcrradelijke wonden toe te brengen, die,
door zachte chirurgijns behandeld, aan een
undbollandscb'spreekwoord herinneren. Het is beterde
woaden in baar vuile diepte to peilen, dan ze on
tijdig . on .vreesachtig te bedekken. Om de chronische
kwaal dio ons politiek leven bedreigt, voor goed té
heelen, is volledige kennis van de oorzaken noodig.
De dagbladen bevatten:
Het UtiHdelalhtrlï Een medt'»*rijder voor de goede
üaak (do broclmrc van ?een soldaat") door Mars. ?
Een interpellatie tot do Tweede Kamer (rapporten»).
'?Xieaifi' lioltrrdamiiche Courant: De kadcrqnaetitie
do
zyn warme voorstanders vau hanr,moet bsirrijpeu
dat. zij slechta moge'ijk is, bij we'lerzydpd e
welwillendheid en Tiet betoonen van oerbifd
voor niulerer ge!üot'sov6rtuiftinBen- Het
onmog«>lyke m as van niemand gevoi cierd wordon,
maar waar men aan den wensch van katholie
ken of orthodox fiereformeerden die, geHjk
Prof. Alb. Th\jro, prij^ stellen op liet behoud
van de openbare school, kan tegemoet komen,
behoort dat ook te geschieden. Dooi', gelnk
B. en W. vnn Amsterdam deden, anderen recht
te verschaffen versterkt men het best zyn eisen
positie. 'Wy wenscben den nieuwen wethouder
voor onderwas, den heer v. Lennep, geluk met
zyn kloek besluit, dat hoezeer het van echte
vrijzinnigheid getuigt, door anderen als niet libe
raal gebrandmerkt zal worden. Het niet geven
van aanstoot is voor sommigen reeds
annstootciyk.
Een onzer lezers schrijft ons, dat de admi
nistratie van den Oostertram te Luik, met l
November couponboekjes vnn 50 coupons tot
verminderde piijzou verkr\js»banï heeft, gebteld.
Deze tramlijn is in twee sekties verdeeld. De
rit in elke sekt ie kost 4 cent. Misschien, zoo
voegt hij er bij, zouden de lezwnren der ivd- '
miuistratie tegen de korrespondeniieknartjes
h'er ter at ede zijn weg te nemen door een
reisje naar huik. In het algemeen belang wil
hij een retourkaartje 3e klasse voor de reis
van den boekhouder der A. O. M. naar Luik
betalen, indien dit nooitig mocht zijn.
Dit edelmoedig aanbod, moc-ht, rneenen wij,
niet.onvermeld blijven.
Met zeer veel genoegen verrre'dei wij de
oprichting der Znid-Afrikaansche
Handelmaatschappü, met een kapitaal van l1'2 millioeu,
waarvan voor f4t>0,(100 reeds is geteekend.
Commi'SBrissen d«zer maatschappij zjin de
hh. mr. B. van Kees, te Amsterdam, F. A.
Holleman, to Oiiterwijk, en J. L. L. TiUnns,
te Vriezenveen. Directeuren de bh. E. J. Koch,
) Hegccrincsplannen. l i HDACUVBCII, L/ue^icuruu ue uu. j^i M» *^ui.w
Het Vaderland: Euii BegeeringBplickt (miibrnik van | J' ??' K°eh «n J. P. van der Tholl. De eerst
opium in Indië). ? D« uitkomst van een oppervlakkig j genoemde vestigt zicb in de Transvaal, de
1 tweeda te Londen; de derde zal te Amsterdam,
den hoofdzetel der ? maatschappij, het beheer
onderzoek (voorlcnplg vondag over de indisobo hc
grooting). Waar is de zninlgbeid (bogrooting afdcelip^
Ktmst en TVetcnsch.) .
Hel Xitmrt rau dn Dag: Een koninklijk denkbeeld
van de* Heeren C. D. B. v»n Chicago. Het deed mij; als dt omstandigheden gunstiger zijn, den EgcU-ben ?Alleen in hot geval dé benoemden volgens hunne ! l0*" PriJ«v?»S voor aardrtjkskunoe uitgeloofd door
te mear pleiiier ouidat d« min zoo volkomen naar' zich door do konventie te handhaven nog m«er ge- godsdienstige gezindheid worden verhinderd cen
eigenhart spreekt. B|j het lezen van den aanvang haat maken dan zij reed» z«n, zal doze overeenkomst lijk gezegden eed af to loggen,,zal door hen eene Landbönw^zörg'-n»ïndic"
van zijn brief dacht ik aan het hoofdartikel van hut
Sieuws van den Dag, van onlangs: ?Ach dat allen
lezen konden!" ? Beschuldigt de beer C. D, B. tuy
van oppervlakkigheid, hij moet zeer oppervlakkig raiJD
opstel gelezen hebben, als liy er de gevolgtrekking
niihaalt dat alle menschen die tn Amerika komen
buiten, werking «urdün gemold. Met duzc konventie belofte, kunnen worden gedaan.''
heeft Engeland de keus tuascbcn voortdurend een l Ton opzichte van don eed dur getuigen leest mon
legermacht in Natal tu handhaven, <jf zich tevreden ' in voorgaand art. 28 :
to stellen met de .Bocnn bun gang tu laten gaan, j ?De eed of belofte wordt afgelegd, op do wijze van
onder een koatróle in naam.
hnnnc godsdienstige gezindheid.
Verleden Vrijdag, 18 dezer, agn de fnuuclte Kamers j .Doopegeziiiden kannen vul»ta»n met te aeggen
'AamttrdtuiiMlif Cunraul: Moderne Idolatricn (slot);
? De grond-konyeïsio op Java. ? : De militaire
wetsontwerpen,
De Tijil: .Op de kleintjes paseen (uitvoering der
schoolwet). De Jodcnqnaestio.
lic Gilt»; I)t Eetl, door Mr. A. J. W. Farnoombc
Banden. '
DB TIJDSCHRIFTEN ES BELGIË.
Waartle Ktdaetit.'
Ik stel mij voor uwe lezen heden te onderhouden
? over onze vlaamsche tijdschriften on over hctgene
zij, op terrein van kunst, letteren «n wetenschap ver
te enwoordigen.
Indien wy geen enkel orgaan tnnnr bezitten, dat
il grondige en veelzijdige geleerdheid mag wed
ijveren met de tien jaargangen van J. F. Willcm»
(1837 gesticht, en in 184C, bij 's mans dood
gestaakt) Belgisch-m»*""", een uitgave .dio cene
zeldzaamheid mag beetcn op onze hnidige boe
kenmarkt,' en dat in het buiten- zoo<vol als in 't
binnenland, alom roem on brjval mocht verwerven
of ook met 8trrnri'i> ? Vatlerlandsnh museum", ? dat
. zicb vooral op archeologisch- en historisch gebied
verdienstelijk maakte; of inet den vooral der ?taal
knndé" toegekeerden ?StiiUtlvti", die Prof. J. S, l>u
tm, oprichtte en gedurende 4 of 3 jaren blooicn
dsed; toch ontbreekt het ons van cene andere zijde
niet aan belangrijke, uitgaven,, die als cen ooforisdiool
aaam en eea gohoorzaal voor onze letterkundigen
gelden. WJJ noemc-n dt riaamtrhe KunMude, de
Tt>ekom»l, de Mallitoreii, Jiiny l'laantltrr», de -V«f.
l>iehl- ea Kumllialte, Rand dtii tleerd, de l'laan
Ifac/jf, We Vlaamêche 8chovlt tiet yederlandneh
ttuiti, ? en een pur bijna uitsluitend paedagdgiuche:
dt Sctiool- en l.ctttrlwde, Baorle Hertog, Charles do
Taun, de VM-mchtwl van P. Denya, te Komen, en dt
School van Meganck, te Lokerenlï), wulko wy enkel
noemen. _ '
EVen als de meeste Jmnnor voorganger», ? waar
onder ik noomen wil lo ile Droederhand, door den
Doitacber >t"o//f, (den schrijver der irórformi cn dor
yitderiandistlittt Sagen) to Brnsnel, een paar Jaren
uitgegeven, en waaraah J. A. de Laet, <liniitzenberg,
ean L»iyte, enz. medewerkten; lul Knn*t- en
Letterblad, door Snellftert te Oont uitgegeven, rond den
zelfden tijd, doch dat even kortstondig een bestaan
had; de Eittdraclit, door Fran» Ken» te Oent ge
sticht, ? een weekblad dat voor do bibllographische
k«nnii onzer letteren, gedurende eone lango re«k«
van jaren, onmisbaar was, doch dat men na li mam
dfwd in 1878, vergeefs beeft pogen, herop te richten
A'tyuif en Zuid, in 1863 te Antwerpen, .gettleht, ea
dat, gedurende con vijftal jaren, onder bestuur van
A. Sniedirs, L. ra» Xilckelinbe», en anderen, op di.
medewerking mocht steunen van tal van onze beute
literatoren, Ms J. Fergunt, Do Cort, Me. dmitman»,
enz . . . .; het Xedet'duiïiich tijdtcttrift, door
KHiel geredigeerd, in 18G3on>lcrdon titel van
Xi-il.Maandttlirift gesticht, cn dat tot 1MGS geleefd beeft; on
h-t Tanlcerlxsnd, waarvan beurt op beurt' rmjivtfii
iren; Jan van Reer«i cn wat min gekend is do Leü
venache arcbivaris /.'. rin Kren opsteller» waren, cen
uitgave waaraan medewerkten,, benevcna rctdn ge
noemden, Jóhan van llottcrdam, Zattenuan, Jt de
Lact, lingghe, Crac«o, Ocnard onz..., ?oven als v.
doze tydschriften, die bet, eilaas.' bij gebrek aan on
derstand al te vroeg moesten laten btekcn, zyn onze
Imjdigo tijilecbriften votir 't grootHtc doel bijzonder
lijk gekeerd tut de bellettrie, Zoo bestaat de grootste
aantrekkelijkheid, althans van tijdschriften als de VI.
Kuiittlnde., die to Antwerpen, red. A. J. Cotij* 1) nn
zijn lln jaargang bereikt hoeft, evenals van l)e
DirMen Kunathaltr, door Cuajiman en 3» In .\lontaynt, nu
voor 't 4e Jaar staande gebonden, (dozo nitgavo mant
ook nit door tvpogr. uitvoering), eerst en vooral in
«ene talrijke keu* van dichtstukkcn on novcllotjcu.
meest van.jongere letterbeoofenarcn. Enkelecritiiiehu
of btographi«cha stadion drukken zij aak, doch dit Is
meer als uitzondering het geval. i)e Toekom*!, door
Dautzonberg over lange jaren gesticht, later door f'.
de Cort, ïjjn echoonzoon, dan door Prof. Slerfk.t
en nu door dezes zoon bestuurd, hoewel zich
meer tot onderwijzen richtend, drukt toch meer
maals vredlenstolüke gedichten on studiün van
loltcrknndigen aard, cn telt onder zijne talcntvolste
medewerkers van don laatatea tyd, prof. Onstaf Ne
gers, F, J. van Knijck, Bosscbereola, enz._..In vroegere
g. maakte dit tijdschrift vorachoidono malen veel ge
rucht in onze enge, gewoonlijk vreedzaam kalme
etterwerold, namelijk door eenige vinnige receuaiea
over Lod. dt Ktninck, wiens epen: .liet menscbdom
verlost." een tijdlang zooveel ophef vorwokte, on later
over bet jammerlijk heldendicht van Lainru-t, , dé
«Ifiiirr Adam ,e» de uifiiire Kfn, boido door Jap
Xoiot de Branwcro van Steelandt, den hior. zoo ge
duchten kuniitrcchtor, besproken..
Ëcn der oudste cn belangrijkste onxt-r nog bestaande
tijdschriften, is do rt<i»»tècltf Sclmol, wclkcH onder
hot wij« liclc-ia van I>f*irf rau Htiilbrerk-, bijna
jaarg. bereikt tti6pt hebben. De' VI. tfrltotil, een dc-r
zeldzame tydHcbriften die zich boven alle politiek
verheven houden, werd gesticht to Antwerpen, indien
wij 't goed voor hebben, door Kug. Zetteniian, Jalian
v-in ffalteflnw, tweo talentvolle; on' veelbelovende
novelliatcn, waarvan ons de eerste veel to vroeg ontviel
cn de tweede, na «en lange zinneloosheid, over 3 ol
4 jaron, onbekend, ontsliep; on door Julins de Geijter,
den bekenden dichter der -Drie MfiiHrhettlpcetift van dt.
ifitij lul min litl uriif. Dio ecrstu jaargangen goiyk al
hunne ripvolgers, 'opgeluisterd met talrijke platen, zijn
uiterst belangrijk voor de «tudiu van bet moer intieme
loven onzer jong herboren letteren binnen Antwer
pen. Jeugdig, kracbtvol, vol «tonto hoop on»choone
vooroitzicbton, eigenaardig vooral zjjn zjj: w6l
oiigeVocrde platen, naar werken van Loij», 8wartn,
Gnffeno, van Lerina, talrijke portretten zon van oude all
van nicuwo ncderl. knnstonarcn, schrijvers cn geleer
den; )ioox»t bclangrijko en Wetenswaardige
luvonsschctsen van dergclyko bcrnomdhodcn, bevat deze
r|jke verzameling voortdurend. Geleerden als P.
Alberdingk Tbijm, l'. Genard, Edw. van Even, ? dichter»
aln J, van Droogcnbrocck, Hiel, do Goyter, ?
prozaücoüfenaarH als Mc. Courtmahs, .Tot). Stacx, enz. ? zyn
>CBtemligu medewerkers. ?, Ook wat betreft het
end kiiHntuienitt dat olko afl. bevat, Je talrijke
overzichten van kunsttcntootwtollingcn, cn de weten-1
schappelijke bydragen in de Ylaamscbo School alles
zins verdionsteiyk.
Van geheel andoren aard is do HnUtlorto, dat allo
maanden In all. van 10 bl. groot 4o to Bruggen hot
icht ziet. In 1877 verschoen het eerste nr. Hot doel
der stichters, waaronder de talentvolle beoefenaar
onzer VI. geschiedenis ea ondheld, Karel deFJon, en
voorts do knappe dichter Jnl. Sabbo, lèoraar aan
't brngtich Athonenm, on Lotl. van Gholnwo, don
gevicrden mmdcn», ? het doel was, zeg ik, het toon
jnist begonnen work tot vcTheorlijking der volkshel
den van don Grooninghcrtdag, (1302) Bréydel en do
Koninck, znovcel mogelijk to ondersteunen, on nis
strijdend blad, don vlaomscbon geest, vooral binnen
Brugge,' wakker te schudden. VandaaV dat de
IJaltétnrtu lo als hut orgaan mag worden 'aangezien van
do Brcvdol-commissio, die ztch belast heeft met liet
inzamelbn van 'geldon tot hot in 't brons gieten van
het gtandbocld van hoogor genoemde helden; 2o dat
de bcllotrie «leckts cen zeer beperkte nilnlto, arti
kelen van poloniisch-vlaamBchon aard de grootste
plaats verkrijgen; 3o dat do eigenlijke polemiek,met
«un doel van propaganda, door den Sallrlure» in het
frttuich govoerd wordt. Onder do recht merkwaar
dig» bijdragen, dio dt llaUtta'rtn rccd« afkondigde,
vernielden wij de uitmuntende historische studie van
Karel dr Fluii over tle Kerel» ra» Vlnaniterr» (over
Rregdel e» de ('onintk on het hüh toegedachte monu
ment spreken wij later).
Haar dorde jaar bereikte, te Gent, het door den
gelcordon archivaris, Frans de potter gestichte
vocrtionJaagach tijdschrift ?de YlnnmsrhtWnrht;' dat zich
blykbaar Rena' (boogcr vermelde) ?Eendrtifttt" tot eon
voorbeeld beeft verkozen. Hier noemt de bellettrie
cvoaoens een minder aandeel In: taalkunde, geschie
denis en liibliogrspbic xjjn hier hoofdzaak.' Onderde
bijzonderste medewerkers noemen wy de taalkonnerx
K. T.. Terueit, ilturaurt, Scliittrinaa», vordor dichter
H. Clay», cn andcron.
Een echten schat voor de kennis onzes yolkswozew,
geschiedenis, mythologie, volkslitteratdur, sagen,
spro(on, liederen, ? volksleven on gewoonten, en tovcns,
voor da nadere stndlo onzes tialoigens, maken nit
lo zestien jaargangen van het eigenaardig .Rond den
BeorJ," to Brugge, alle weken verschijnend, onder
red. van den goachiedvorachqr Ad, Durlo». ? O. fle*ellt,
do Went-Vlaamache dichter, stichtte over 16 jaren
dozo uitgave. Onder de beste hieraan medewerkende
mannen, meld ik Johan Wlnklor, ï,. L, de Bo, den
voeren.
DE EEDSKWESTIE.
? Vrijdagavond had in het gebouw der Trjje Gemeente
do aangekondigde moeting dor Ct:'c over de
EeJskwostie plaats; zy werd door een neet groot aantal
belangstellenden bijgewoond, cn vooral door bon, wier
moreoio steun in eene manifestatie als deze te
waardecrcn is. ,
otot een kort woord opendA do voorzitter do verga*
ntichtcr zolvcn ? Gczollo, Trof. De Carne, Prof.
Dcrnonie, onz. wier taalkundige bijdragon van hoogo bo* ?
tcekcnls z|jn; voorts den huldigen redacteur zolvcn»
dto er onophandond 7.yn uitgebrulde
histaricnavorschingen afkondigt. Onder do jongste cn opmerkens
waardigste bijdragen plnatn Ik.do artfkolon over den
llreydelötam' van Dnoh>sr eono studio op don oudsten
vorm der Novelingcmutgc, en de verhandoh'ngon vnn
L. l,, de Bo over hot woord Z'naitiu uit een der
parabolen dea Hcilands, over don uitgang laar,
(appollaar, pcrelaar) en over Vlaamtche en Friesèhi
lilantmamen, onz, .
Veel grooter dan do voorgaamle nitgaven, vorscliönt
het ?XtderlitHdich Mnieum" to Gont, overeen zestal
jaron door Pntf. Heremans gesticht, met modoredactle
van, M. M. de Vigne, Dr. Paul Fredericq, Dr. Morel,
Mr. Prayon en Rngghó, irt twee-maandol. an. van rond
de 131 bladz. Min bollottric, meer wetenschappe
lijke bijdragen lovert dit tijdschrift dan ook op.
Bonevens bijdragen over rechtswetenschap, fieaehledenis,
philologie, enz. geeft' hot nok, evenals He Gids by n,
van tijd tot .tijd Folitifkt Gemiehteu van wat er, op
dit gebied, wetenswaardig» in Enropa voorvalt.
Uit het voorgaande blijkt het klaar: aan (jvor en
initiativo ontbreekt bet niet! Doch, aan ondersteu
ning al te veel! Het volk beantwoonH 'niet aait <ie
opofferingen die zich do uitgevers getroosten, die
schier allon do redacteurs zclven zyn ? want do
firma dio zich als uitgever daarutelt is enkel oen
zelf betaald drukker! ? 200, 300, hoogstens 350
in«clirijvom tellon 'de meeste dezer uitgaven, en dan
nog om te kunnen voortbestaan, nnet de Staat
tnaschenkoraen, wat dan ook vóór schier alle doze tijdschriften,
'tzy b(j middel van snbsidio, 'tzij door'oen aantal
door den Staat gcnoman intoekeningen geschiedt.
Ook is er maar ucn enkele onder al doze uitgaven,
dio er de macht toe bezit zijnen medewerkers een,
honorarium nit te keeren l
JABPER JASPERS.
1)' A. J. Coayn, over eon tweetal maanden, n* e«n
langdurige ztelste overleden.
Ho. 228.
DE A MSTEBDAMMBE, WEEKBLAD VOOR HBDEBLAND.
dering en gaf bet woord t&n Mr. J. A. Lovy, ter in
leiding rau do volgende motie:
Do vergadering
Overwegende, dat wettelijke verplichte handhaving
van tien eed, ingeval van weigering der eedsaflegging
zelfs al U deze op eerlijke overtuiging gegrond
blootstelt hetzij aan gevangenbwtraf of boste uotzv
aan Vitelijk ontzet Uit d« volheid der burgerlijke en
burgiirsebaparechtou;
Overwegende, dat bedoelde handhaving, ui don
eoiit Btolligeo etrijd met don geeat der grondwet
Tooracbriftsn, i» eeno inbreuk op de gewetens.
vrijheid en niet vergoelijkt worden kan met een be
reep op bewoord Iftaatsbelang;
Orcrwegande, dat Nedvrlaad van oadsber wa« de
w\jkpl»»ta van hen, die om den wille de» gelooft el
ders werden vervolgd en het een vrij Yu"t betaamt
deze zijne meest roemrijke, traditie in hooge eere te
boadon;
/j ra» oordtel
dat eene wettelijke voorziening, krachtens welke de
volkomen afgottchaft of wel naar
goeddonken vrijgelaten wordt, dringend wordt voroiseht.
Mr. Levy doet uitkomen boo volgens de tegenwoor
dige uitlegging der wet, zooals die door den minister
i» verdedigd en door de Kanier is augcnotuen, twee
rechten, onmiskenbaar duidelijk door de Grondwet den
Nederlandftr toegekend, bem worden ontnomen.
?Ieder Nederlander toch," zegt de Grondwet, ?U tet
elke laudsbediening benoembaar." En muttegenntaande
dit zal onder den eetlsdwong een bnrger, hoe braaf,
eerlek, eerbiedwaardig in allo opzichten hij ook zij,
noch getuige, noch voogd, noch lid van eonig
regeeringacollege kunnen worden, tenzy Uu bcroid is een
eed te zweren, die misschien tegen zijne overtuiging
strijdt.
In. art. 1G-1 van de Grondwet voorts lezen wt):
?Ieder belijdt zijne godsdienstige moenlugen met
volkomen vrijheid " Niet ktrkrtijke, maar
godsdiensligu moeninge'n zijn hiergonoemd, geheel subjectief,
aan zijn eigen geweten overgelaten; ? toch wordt
hij, die van dit recht gebruik wil makan, met gevan
genisstraf bedreigd. Zie hier brutale feiten, zonder
bespiegeling. Is zulk eeu tocstaml, dia niut zonder
bittere, ironie ?rechtstoestand" gehuetcn kau wordent
te dulden ?
Do argumenten trouwens waarmede deze toestand
verdedigd wordt, cou spelen met ?gezindheid" en
?gezindte," zouden reed» zwak zijn, uuk al stredeu zQ
niet mot den aard van ons volk, mut de geschiedenis
van ons constitutioneel bewustzijn. Artikel 13 van
de TJnie van Utrecht, die den goweteusdwang in onze
gewostcn afschafte, bevatte reeds de woorden: ?en
dat men nicmapd ter caiw der religie zal lnogeu
achterhalen nucb onderzoeken;" en in 1881 nog waagt
het een vermetel minister, ten aanbooro, van Xeder- j
lands vertegenwoordiging, zijne leer tegenover di« der'
Unie «tellende, de Grondwet aldus te interpreteeren,
Een waarborg zoekt men in den Eed. Do Eed kan
geen waarborg zijn, mag geen waarborg zijn, on
is zelfs naar de bedoeling onzer stellige wetgeving
geen waarborg. Een Eed toch die waarborg kon ge
voh, moest dien vinden in de overtuiging van hem
die zweert, tuaar Uier integendeel word: die overtui
ging niet geteld, en alleen op die van den wetgever
gelet. De Eed mag geen waarborg zijn; niemand
geeft den wetgever bet recht vertrouwen to weigeren
aan hem die niet zweren wil, een amut to worpen op
het karakter van hem die niet wil aanroepen wat hem
niet lic'üig is. En zelfs ons stellig recht erkent de
weig r'na niet als een vergrijp van een herkenbaar karakter,
want zij heeft er geen constante straf tegen bedreigd.
Wie vfeigert to zweren in crimineeleznkenwordtgestraft
met gevangenisstraf van l jaar, in correctiunoelo met fi
maanden, in civiele Zflkou met een geldboete. Alleen als
een middel, etu pijnigingsmiddel, wordt de eed
toegcp»*t en Verdedigd, on wuinijf blijkt iiet uit do houding on
zer vertegenwoordiging, dat toon den iea Augustus 1789
de vrijheid baar manifest gaf in de verklaring der
rechten van den mensch, artikel 10 van deze ver
klaring reeds b (j ons iuheemsch was, als gelijkluidend
inet artikel 13 van de Unie van Utrecht.
Ka Mr. Lovy beklom do heer Bugenboltz Jr. bet
l Oktober U. geen plaatsing op de openbare scholen
konden vinden. In totaal bedraagt dat aantal 1UU9
Hut dezou balk in 't oog ontdekte hot Hult. XieuicM,u
waarlyk gistoreu avond toch nog den
andera oog. ?'t Is iu Amsterdam nog erger", uuhro.
hot, en ton bowjjzo daarvan uuomdu het eon aantal
van 1778 kinderen. Erg i» 't zeker, maar toch waarlijk
niot .erger", «Is men slechta op de lw?oUingscyrun
let ou nog eene eeuvoudigo yeriatmigvuhiiguigs- m
deelsom kan maken, want urn Berger" to zjjuzouhui
amstordaoisoho cyfer boven de UUUU tnuoteu wuzeu.
Alsof do toestand hier er lots boter door worden zou, als
men dien tu Anuturdam zwarter maakt dan Uij werkelijk
is. Nlut door do waarhoid to verbloemen, tuaar alleuu
door zo in hare geboete naakthuid bloot te loggen,
mag mon verwachten dat zoowul to Amsterdam als
hier spoedig in don ?scholenuuod" voorzien zal
wordvn, uu daarom kunnen allo waru» voorstanders van
volksonderwijs don wothoudor Eickuia sluchtb dank
baar ziju, dat h\j zoo openhartig in den raad urkoudo
dat iu onze stad op 't oogeublik 1009 kinderen zyu,
voor wie M vergeefs plaauing op du opunbaru school
gevraagd is.
Iu zyne zitting van Vrfklag middag kuurde du raad
reeds do vorigu weck dun aankoop bij minnelijke
schikking gvod VBU du buizen, dit* iu verband mot
du uitvoering van lu-t bekende plan C gtiaiuovcenl
mooton worden. Du vrees van dun hoer van Weel,
dat d« huurders aan de lovering usot l Juni
hinderuiteen welke religieuse
van verschillende
richBpreekgestoolte en zetto
bezwaren voor denkers
tingen do eed moest medebrengen. De
gemoedel;jko orthodox, hechtende aan do letter, leest in
de bergrede: ?zweort gunsrlielijk niet;uwja zjjjacu
nw noen z\j neen 'en wat daarboven is. ia uit den
de:i booze." De moderne theïst zul allicht iet» hebben
tegen deze formulo van het oude Godsoordeel: ?zoo
waarlijk bclpe ui(j God Almachtig!" deze
zclfverüoemin-;, deze aanroeping van oen onmiddelijk ingrijpen
de Godtsliand, die niet mot zijno voorstelling van eene
heilige, ceuwigu, ontfermende, reine liefde overeen
komt. Zelfs van de ernstige atheïsten cnabstentionisten
zouden do ecnen bezwaar hebben con naam God to
noemen, die bun niets wezenlijks voor den geest
brungt; de anderen niet willen zweren, waar zij voor
bét heilige dat lij erkennen nog geen formule hebben
kunnen vinden. Al dezen alzoo 'lullen, uit verschil
lende beweegredenen, den oed moeten of kunnen
weigeren.
Na deze rede, even als de vorigo mot luid applaus
begroet, had men gehoopt van een of anderen kant
eenige bestrijding to ondervinden en eoh debat uit to
lokkon, waardoor van zelf de zaak meer a fond
behandold zou zijn, de bezwaren n«gega«n on bet
vraagstuk. moer van alle zijden beschouwd: maar do
nitnoodlgingcn door het bestuur aan êenigo welspre
kende voorstanders van den ecdsdwang gericht, waren
zonder gevolg gt-bloven, en .niemand ook gaf gehoor
»an ilv herbaalde oproepingen nn <lfln voorzitter,
zoodat bjj opstaan .on zitten de motie bleek .met bijna
nparige «temmen aangenomen te zijn.
CIT'DE MAA8STAD.
l'otterdam, 3 Novemlwr.
Tot da zaken welker regeling alhier de vergelijking
mqt andere grooto gemeenten van ons land veilig kan
d'iorstaan, mag ook de uitgifte van het officieel ver
slag dor raadszittingen gerekend worden.. Moot men
te Amsterdam, blijkens de onlangs gehouden
begrootingadïsknssiën, weken en zelfs maanden wachten
voordat liet ofncieél verslag hot licht ziet, bier kan
.men steeds, behouden» enkuiè 7eor weinige
uitzftnderin^en, Zaterdagavond reeds het verhandelde in do
Zitting van den daaraan Toorafgnanden Donderdag
lezen. \»n hoeveel belang dit l», behoef ik zekor
amattrilamsche lezers niet aan to toonen, dio al het
ongerief ecner nitcmuto vertraagde uitgave bij er
varing kerincn. ?
Onder die zeer weinige uitzonderingen is hot
hogrootmgsdübat te rangschikken, dat gowoonlijk min
sten» dno zittingen in beglaff noemt en dcrlxalve op
zön^-roegstjoerst Vrijdag«niiddag8 ómstrcck» Snnrio
afgeloopon. Dit Jaar werd niet Donderdag»
maarVrild»g« eone avondzittlrig gohonden (in welke zitting do
begrootms overigens afgedaan ven», zoodat
hof-irMrl'. s*£n *erwono««»nB k«n wekkon.dathodonmiadag
hot geheel* Tcrslag nog niet verkrijgbaar was. Ecbtcr
ontbraknof.-s echts dat dor
avondzittingthetwelkniette?A» "«««"SfnlbK reeds morgen rcrwaeht mag
warden Maar hoc dit zrj, in elk geval Torschijnt het
te laat om, zooals mijn voornemen wan, aan eeno
gedacbteowjssoling, tnnscbon den heer Mnller end?
wethouder Eickma geroerd, eeDltte opraerkinecn vast
°' J?'1»» «k daarvoor^met juistheid zoumooten
[lalun iu deii weg zuuüi'it leggeu/ gaf dtanluidiug tot
)cuig debat, maar reeds iu du avuii Jzitting van
dienzelfden dag kou du burguiueestcr duzu vrees
verïauuun cu inet zekerheid verklaren, dat uieu op dat
mut volmaakt gerust kon zijn. Met lottrurdigen
jv«r had du beer Meiuesz zich tussl'huu huif 5 uu
ialf 7 uur diu zukerheid vurschatt.
Du heer van titolk toondo zich iu dit dobat
ipposaut fframf mime van plftu C zelfs na de
uanicming van dat plan door dun raad, e:i uit ctm
n duzi'lfdu zitting nog ingekomen adres blonk, dat
lij niet alléén tegen die beslissing van den raad
racht to reagverun. Evenals de adressanten beroept
y zich op do. in du stukken, butrukkelijn yUa C,
?bol ou f de u i ou w e havens," en tvuugcut hy dat
dio eerst gegravuu zullen «orden, vóórdat mjt du
litvuoring uou bugiu gumaakt wordo. En «rat is er
nu van duzu ?boloftc?" Du directeur der
gemc-<.-u:ewerken, do heer ds Jongh, zogt iu zijn rapport van
31 Maart 11. o. n,; ?Wij zullen verplicht zya büineu
niet te langen tijd een nieuwe haven voor du
Kijnschepen to uiakcu," cu terwijl uit niets biiegisnaaail
>iykt, dat door B. eu W. ergens auu deze uiL-umiig
do vorm ecuer ?bclotte" is gegeven, laat de diructeur
ur integendeel onmiddellijk op volgen: ?Waar cn boe
leze moet gemaakt worden Iu eft met plan C niets
e uiakeu." Me dunkt, in deze « .. orden ligt rcuds de
>eschikking op bot bewuste adres, hotwolk in handen
?an B. en \Y. gesteld is om advies.
Eenige regels hooger nog heeft de directeur in
hetzolfdo rapport reeds brj voorbaat do adressanten beant
woord, waar hy de tijdebjke buiten gebruik^ teJlüig der
Jlaak voor de scheepvaart in hcrUmeriug brengt. De
jouw van du nieuwe viscbuiarkt, cn, iu verband daar
mede, van ecu nieuwe kcizerabrug maakt dit
voorgmiiuen tijd nuudzakeiyk, en touh ?is de binnenlaudsche
laudcl niet verplaatst." Dit antucudeut inderdaad
>cwyst dat de belangen, waarvoor adressanten
b.'nadeeling weezen, bij ons dagelyksch bustuur en dun
haveumeuster fiiüif zijn.
Sedert ctne week ongeveer U de Blaak weder door
de scheepvaart in gebruik gunomen en levert zij als j
vroeger het levendigu schouwspel op. dat aan dei
Rottcrdamscbe havens zulk eenu a.amrekkeiykheid
geeft. Ongeriut hoeft de tijdelijke aisluiting
unyetwijl'eld gegcvun, maar wiu zou er nog over willen klagen,
nu mon ziet wat er daarvoor iu ruil verkregen isV
Een ninkc, breede bascnle-bru^, ter Vervanging vuii
een natiwo, plompe ophaalbrug, cn eeiiü verbrceding
van den opeubarcu weg, waar cen eenigsziu»
eorpulent menseh vroeger aan het ge .'aur blootstond up
OiiZAchtü. wijze tnsscheu het bek der uidu vischuiarkt
en een vourbyrijdenden truiiiwagen beklemd tu raken.
Als eenmaal de nieuwe visclimarkt gereed is, waarop
nog in den loop van 1832 het vooruitzicht ia geopend,
da-a zal men nog beter deze laatste verbetering
«'aardeereti, en hut ongerief der tijdelijke afsluiting van
het viator der Blaak zal spoedig gubevl vergeten zijn.
Zoover zullen wy ook na du uitvoering van plan C
wel komen, cn In afwachting daar' au zal mea ver
standig doen geduldig do kluchten en grieven
tu dragen van ben, die du bezwaren aan dat werk
verbonden maar niet anders dan door een
vergrootging xonden vormen. Breakens is dooreen geregelde
stoonibootdieust mot Vlusiugen verbonden, on Malde
sterking, de buitenwijken dor gera»*nte t« doen be
waken dour riiksvtldwacht uf marechaussee. .. = , ?
Zoo vur uiovst 't al«e«r kouten! Eu thans door hut gheiu ligt aan dun spoorweg Brugge?Ci«ni. Uubi
.plébiscil" genoodzaakt, gingen de ooguu van K. l' een atatiou van de lyti Ter Sauzen?Bi. Xicolaas
en \V. eindelijk open. Om nu den ttuhyu aanteneiucn ter^vyi mü.i vau Walzourdcn pur atoouiboot Vlak
di» uieu niei haudelt, d»»rtoo ' ' ' i?......
hut waru gedwougou, maar uit
or in de Uaüdszittiug van bedeu hul volgende
voor?tel van B, eu V»'. :~' " ?* ' ~ ^ '
.- -------- v ---------- .
ou door du mwouor*, alu beruikt, eun station tusschen üoes en Bergen <jp Zoom
il eiguu iuitiatiuf, kwam Hoe dit zn, de onderneniera vroegen e tbsidie tu
zij, d« ondernemer» vroegen
. eon bedrag dat n wel nooit dachten te zullen krijgen
.. ._ ... ? ?Een proef te uumen tu.-t üadepuwerda Btatau twanoelden in hun voorsteldt»
de politie l>t) nacht door a^unten te doen plaata sommeu, en het gevolg van dat alles wa» dat ?wegens
hebbeu in li«« bewakingskringeu. l>unou zullen den haast der zaak" in het laatst van Mei eaue
uoudig zjjn '20 auunteu a f Tla,? pur hoofd ? buitengewone vergadering der Provinciale Staten
f l».5'jlX?. Veertig nachtwacbu zullen kunnen vur- werd gehouden, welke eene jaarlijkucbe toeUge K«
dun afgeschaft, die 15 O. per uur dieuat k<uit«u _ durende tien jiren tuezeide, voorUretkens-Kaldeghcm
' 8780.? ; blijft f 'J830.? muorduTi, uitgaaf." : van f 5OUO eu voor Walzoorde-Hufet van f *SUU, mifc
Eindelijk dan zal er, by wijze van proef, ducb duir bebuighvbbende gemeenten of anderen vot
nluchts gedeeltelijk gebrokon worden mut ?van Al- eerstgenoemde lijn f 150J en voor de andere f 12i'o
l'ben'a uaclitwai-bt", en bentajit or alle hoop, dat gedurende een (,'elljlc getal jartn wt-rJ b«»cbikbaa
wij dozen winter ni«t mci-r zullen blootgesleld Wor- gentel.1. Met deze sommen namen de uniernutuera
den aan het brutaal gevuld van inbrekers, di» dwr volkoinea genoegen.
_ godrcvuu, uiuar al te gemakkelijk moordenaars In hel vi«rd« en
worden. Wij vleiun otw d»n ouk dat de
Oemseuteraad do vereiaclitu som
digd, zal goeddoen.
HLl te gemakkelijk moordenaars In hel vi«rd« en vgiile district (zob i
4 duit ook dat de Oerneeute- naar du uudu indoöling in dvn rcgC'l w
n tot dio proofuvming btuoo- oostelijk JSoeuwsch Vlaanderen), was met
t uigtnbelang, dat zeker vule moeite door den voor geen teleurstelling t<
district (zob noemt mou
' wwtelijk en
.jet heel w»1
ig terug dein
raadsleden, diu mot aardsehe goederen gezegend zenden ijver van onkulen hut nnodigc* geld gevonden
?ijju, bij die verliuoptv UiuorJcru veiliglieid üebbcn, zoodat de voorwaarde der provincie was vervuld on
uug met eouigun «rond de voorspelling niet gewaagd men dagelijks dacht te hooren dat met kracht aan
doeu zijn, dat zij, hou gretig auaurs in hut
den aatilug van beide wegen was begonnen, voor»!
, ,
altijd iiitattllen, nu eens lullen tmiuvn, 4'>or om ttit- wijl du titateu, met profutiiichi.'!! geest bezield,
vorkureu als zij zijn ou du belanden <lur iagezetenun hunne hulp de wyze vuorwnarde hadden ge»[«)J
tu buuartiguii, die eervolle roepmg tu begrijpen uu ?dat beide wenen uiterlijk l October 1881 in
exp^oiur aan voldoen.
DJ Wethouder Van Slevlta, diu by de hesprekin
tutlu zoud<n ..J n.
Deze fatale termijn is vonrnld eu ik kan ndetnm
>pzag l _ _
liigaaf vau f IX.OOO, als daardoor vun beter geboej zullen" niet Bèbt ^n*OT~wrtrdën""hernaaid~ tenzij men
KOU wurden j-erkreg..-^ gelieve ui 'i uu« te boaduü, de beat» overtuiging hebbe dat men met i-rnstigur
en voor
1 ^.^-w--- - -L- - -r. , ? Vb-. -J v ? vt «u'ntMQ UGUW*; u
at do bi..k--ndu zuungbeid van dat raadslid hem er plannen z»l te dusu hubbön.
illuen toe aanxpuuit om zijn sieui ie vcrbetten tc-gun Waaraan U dozv teleurstell
Ie vurkwistende wjjze, «ra«r»]> de achulenboaw in Du beide bovengenoemd ?»,mmvu »uluu
leze gumevnti.- vrijen teugel schijnt tt- hebben, iniar onder den inbreng cener Briwselscbt- iiuatschappn,
net als het geidt eene verandering len «oek-, ,liu Soeiéte des chemitis do fc-r veonomiqavM Xêerlaüdais.
luodig is ja gebiedend nojdig en zeker zal de welker statuten te vinden zijn in het bijblad van dcu
ic-or K;outap zyn stom gaven lol goedkeuring v»n DulgUchen Sloniieur van 23 Juni 1SS1. Behalve nog
Ie som, bestemd tot verbetering onzer politie. eeuigt-n moeilijk te svhaiteti inbreng en eene luttele
t bprei-kt vau zelf dat wij allen bet ie punt van, 8oui gelds, vind ik daaronder ook vermeld een
iet voorstel van den Burgemeester beamen: ?rfe stoomtram Miadèlbnrg-nmmiren en parfait etst
moeitlykheid vm litl ?wil;, aantal .jrtfli:),tr; d'ssploiiatton, eene ISn die reeds eene geschiedenis
f tl Ir riiHlfti vwr de betrrkk'ny i-nn voluit' heeft,
, d ich beseffen wij wel, geacht* burgera, dal l Duor d« .drie gemeenten, Middelburg, ht-t tu^ehc-n
\T) zelf, dat het volk daarvan de oorzaak is. Hoc tgdi; gelegen iViubnrd ea Vlusliun.-n, wepl vour h-:
a»n?X. r Jen bij ons de politio ascnien behandeld? JU-u- ivg({Bn verdunning verleend in den zomer van 1S79
schuil, die ^nkel dienen om de billijk gustelde politie- aan J. L. Gruber. die thans ook betrokken is in de
Brusselacbe üneJkoopi'-spoorwegen-maatschappij. Eene
glaa
zien.
De raadszittingen van heden leverde zeer weinig
bclangryks op. Do dichter dur idylle in bot .V/Vmr»
i', d. DIUJ, wien het ?eenvoudige houten gebouw" in
de Oude Plantage klaaglicilcren ontlokte over den
afschuwelijkon ?geest des tijds", beeft bij onz i pro
zaïsche raadsleden weinig veurklank gevonden. Mut
25 tegon 7 stemmen werd besloten by openbare
inschryving Jen grond tu Verpachten, tot dusver bij
de wed. Rumpbortit tegen een huurprijs van f230. ?
in gebruik, en waarop te midden van cene meer dan
primitieve omgeving een v«rverschingslokaal geplaatst
is, waarvan ik «erdur alles anders verwacht ha J, dan
dat htt , uoit aanleiding zou kunnen .geven tot pathe
tische ontboezemingen over zijn ?harmonie" niet heer
lijk geboomte en eun prachtig riviergoaicht. tiinakcn
verschillen, maar waarom men in de Oude Plantage
even rustig zou kunnen genieten, aU er oen
niet ,
ververuchingslokaal verrgst, dut moer beantwoordt aan
hetgeen men daar kan verwacbtuu, zooals de heer
Muinesz beden in de raadszitting zoido, is mij niet volkomen
duidelijk, Ktem ik dus uiut in met dun tchilfmei-ifelir»
schrijver in bot Stemt* 'r. d. I>ay, hiervoor ben ik
hom toch uit den grond mijns harten dankbaar, dat
h\j de velu lezers van dat blad opmerkzaam inaaktu
op cen beerlijk plekje, ? cunu oas«, in do
llotterdamscho woestijn, ? dat maar al tu weinig aan du
bezoekers der Maasstad bckund ia. Wat natuurschwii
botreft heeft Rotterdam niet o]> veel cdulgostuenum
in zyn kroon te wyzen, maar de oude Plantage is
een juweeltje van bet helderste water.
' G'
,UIT DE BOFSTAD.
No. 74.
Do Haagsoho ooievaar wordt wakker en
zet zijn beste pootje voor.
Toen rtoJs, ia yerliik'n jaar, èri n.rg voortdurend
in lokale en andure bladc-n mut rvvht de stat' werd
gubrokcn over den ouhoitdlwrun tot-stand, waarin de
ingufcetenun vorkeoren on het vermour.leren der
onvoiligtieid, als oen gevolg van du onvuldoundu politie
macht alhier, werd er cinJulijk besloten daarin
ccno verandering tuh gucdu tu brongun, én allo
inwonon venianten dan nok du op handuu zijnde poli
tieorganisatie, den uitroep niet kunnende weerhouden :
Kindtlljk!. Doch zooals het ' helaas hier 'maar al te
i
t
.1* ?««. litrwui v? --- »«???«-??» "-*«*vHcn .iiuHii cn
»r* ,V1.8 «ebTOikt "o^. dat ieder oenlgszins
wgezo^dagbladlezor weet wat daarmede l«d»cld
wordt. Eeno opmerking daaromtrent kan ik ochtornn
rood, maken, omdat 't boven eiken twijfel i. «rhlven,
dat do wethouder de juistheid erkend hesft van oenó
?.eledon "Polbaar gemaakte opgave van hot
? w . n o
«antal klndsron, die wegens «ebrok aan rnlmto mot
dikwijls gaat, baarde de berg ook toon weur venu
mul», on schoon hut Dagulijkach Bestuur maar abso
luut niet m»t zjjnu ingutvortulilu traditie to willen
jrckcn: Mijd half «tfk dueii. Er wurdun vier agenten
in rang bevorderd ; . . . zij kregen, ovenals een adju
dant dus. koning», con tres (hier van bljuwe zydc mut
eon zilveren kwast) over do verhoogde borst on den
inbrekers zou .daardoor . du üchrik om 't hart
goslugon zijn! Hoe dooriyk, bedroog men zich \vucr
on werd hot spreekwoord dubbel waar: ?Zachtu
chirurgjjns maken stinkende wondon": 't Had er wel iets
van of mon do .ingezetenen al» kinderen hcschouwdu,
wier handen licht te vullen zyn. Gelukkig waren er
mannon in ons midden, dio zich niet mot dat kluitje
in 't riet Koten stnrcu, un toon er in één nacht op
vijf plaatsen tegelijk werd ingtbrokén, bogropon do
ingozotonen dat zij zelf du banden nit do moaw
moesten «teken, '(liegende, dagbladartlkclon on alle
korrcBpuridenten uit do ooievaarstad doopten de pon
in de gal, dio do gemeenteraad door ititlt te doen tot
beveiliging onzer hnizcn, by elk monncli
droppolsgowijzo inspoot. Eonigo hoeren belegden ocno vergade
ring cu daarin word besloten urn de H.H. W. L. A.
(icricko, inapcktour van de artilkrio dor mariho «n
Jhr. E. A. O. do Casombroot, gop. luitcnant-gcnoraai,
af to vaardigen naar don burgomocutor, ton oindo
mondeling aan te drin'gon op verbetering, tonrijl men
bovendien cen verzoekschrift, aan don raad gericht,
ter todkoning logde, waarin o. a. gevraagd werd:
lo. dat oono reorganisatie dor politio wonte ter
hand genomon in dier vooge, dat mot hot stelsel dor
nachtwakers geheel worde gobrokon, on hjt 'toezicht
/oowcl dus nachts als ovor dag door oon zolfdo
politiekorps worden nitgcoofoni],
2o, dat allo maatrogolcn' worde gonomon, dio kun
nen strekken om het gehalte der politie to verbeteren.
3o. dat in afwachting daarvan, reods dadelijk
maatregolen worde genomen om do veüigbold van de
bcwonen der residentie te verzekeren.
Tevens werd tot don minister van Justitie hot
verzoek gericht om, in afwachting dar gevraagde ver
erorjeiüugcu te handhaven, overtreders aan te houden
-?u te zorgen vuor onze Veiligheid, beschouwt men
als onze vijanden, en weinigen slechts beblfen een
-;ou<l wouril, eenu vriendelijke bvjeguuitii; over Vyor
ie ~f!it-t'tin'aH!ti-i'"", een woord dat hunne waardigheid
e.'ntmlt, docb waarup zij, als eon ?eeretitul bij
uittemeiidbeid", onlangs zoo terecht door ?Tuon" in
iet llutierdauiw.eh Nieuwsblad guzeg 1. geen aanspraak
'.ntiuen maken, omdat buu helaas .niaar al te <lik\vüls
lojr ilu^ tegenwerking van 't publiik, daartoe du
jjeegenbeid benoiueu wordt en tevtu*' ook alle ambitie
u gevoel van eigenwaarde.
Mugu du draiikwet, diu hcdeïi in Werküig treedt,
n waarvan njui zooveel goed verwacht, er dan
ieuns toe leiden dat, nu er door on* verbeterde politie
;evraagd wordi. wij ook niet langer onze *teui
wt-i!.c-ren aan hen, die op straat buu in 't geheel «iet
te ten(j !en i'l.eht Tvrnilleu. Gij werpt mij? u-gva,
uu 'k get-f het n gaanie toe, dat een gr«>ot 'gedeelte
onzer politlcagetiteu wtiuig beschaafde lieden zijn.
doch neemt er eens du proef van, un gij zult ü"t
ontivareii dat zij, bij den minsten Pteüü vuu bet pu
bliek honderd percent stijgen iü giiwlu
houdanighuden. Onder lettt-r F, van du strafbepalingen in
«UDronkwvt genoemd, komt voor, dat bij die zicb in
ketinelijken staat van droukcoeclisp op deit
opcnbnren weg bevindt, zal worden in<jni*k?titl un dat de
«trat zwaarder wordt als die dronkaard bet vur'.-jvr
bulemmert, de ovde verstoort of de veiligheid bedreigt.
't Is niet fatsoenlijk, hoor ik u zeggen, om sis een
agent' cen' dronken man aU het waru uit de handen
vau ?'t gemeen" moet scheuren, be:ü te helpen, door
ook de banden uit de mouw te steken, maar guluof
me dal alsdan een enkel verstandig woord toeli won
deren kan doen, duor het volk onder 't oog te bren
gun, dat zij
voorwaarde der concessie, dour Je gemeeutu Middel
burg gesteld, was dat men vóór l Januari Isil bul
wurk zou aanvangen. Van een termijn waarop de
weg moest voltooid en de lijn in exploitatie gebracht
zijn, mut daarbij behourende strafbepaling, is in d*
voorwaarde» geuti woord te vinden. In kinderlijk
vurtiouweu op dun «rnsi van
tramweg-coneessiouariSBun, in klaarblijkelijke ovurtuiging dat hut In-g ip
Gründuiig nooit over onze grenzen is getrokken,
baèden bnrguuitfester en wetïiotiders zulk oen ti-rmijn
niet noodig geoordeeld, cn geen der hvaalf in dr
slecht bezochte vergadering van S Autrustua 1Ö7Q
aauwe^ige raad^ludeu
op du gedachte dat een
gemeentebestuur verplicht is aan concessie-aanvra
gen de JuiuischroeVfU aan te leggen, al ware hut
slechts om van den ernst hunner bedoelingen de
proef te neaic-ti en een sla^beftu rt' stellt-ü voor
verwurj)elijken handel in conucssii'-n.
De termijn vatx l Januari werd later verlegd naar
den leu April, een ominuitzun dan. en. in du laatste
dagen van -liaan werd inderdaad bet werk
«snguv«ngen. Op de markt te MidJulbnrg voer hut stadhuis
werden, onder grooten toeloop Jtr vrnolijko straat.
jeugd, twee spt»r*taven in deh i:ron-l jjelesd, die
gedurende ettelijke weken hut i-unigv zu'litbaru teeken j
waren van deu aanvang der werken. Eindelijk kwaui '
er Voortgang. KaiU werdvn aangevoerd en nien begun
ze in den weg te bevestigen. Deskundigen slite^en
het werk gade. en begrepen niet boe spoorstaven van
deze constructie de locomotief zouden ni<jetendrain.'n.
die, ouk bij zeer lichten bouw. toch niet v«-l minder
daü acht ton weegt, en buu twijiel wurd evn beden
kelijk. hoofdschudden, tot-n er locomotieven warden
aangevoerd van 12 a 13 ton gewicht. Bcdenk.daarb\j
en altijd, diiar waar wjj een aguut zion strijden
|jn plicht cn-zulk* dikwijls tegen eene domme
\\'Ü, die aandringen op verlieterdc politie, moeten
dus voorgaan om onzen zt-delijken steun te verleenen.
overal
voor zjjn pi
menigte, die door een enkel mannelijk woord overtuigd
uu tot bezinning gebracht, lot deu ?rijand" overloopt.
Dat gevoel aan te kweeken is de plicht van elk recht
geaard burger, en zooara bet volk beseft dat een
,/lievcnvanyer" iemand ia die onze medewerking ver
dient, zal' uok dat volk, .evenals iu Engeland, meer
achtingkrijiA'ii voor onze polilic.Danzal de tijd niet verre
meer zijn, dat ftitsoetilijke burgerzonen zich niet langer
schamen zullen om als agent van politie dienst ie doen...
onze polilic moet de eercolte retraite worden voor
flinke onderofiicieron, die eeno civiele .betrekking
begcereu. Telkens ala eon sergeant dc*n dienst verlaat,
behoort bij in do eerste plaais voor die betrekking
gekozen te worden; de militaire tucht, waaraan hjj
jaren gewond was, zal hem een waarborg boven
burgers zijn, dat hij stipt ie in do vorvnllinR van
zijn mociclijko taak, waarnaar de bezoldiging behoort
gcêvenredigd te zijn. Een Illnken agent, stelle men'
op 'prijs en ala men commissarissen van politie, die
onder den hoofdcommissaris de kamraderen zijn,
\vaarovt-r de ??raarlilni> onzer Vuiligheid loopt,
Iractcmenten geeft, hooger da» ? aan menig Uofereudürirt
Van een ininwterif. dan moet tiifii ook de -tindji-a"
van dio kaïunuléren' ?t^)ed onderhouden".
?/ïituf tCaryrHt, puiat <if Suiititex".. ^ zonder tlinke
bezoldiging, gueti dinke poliiie.' doch de gemeenteraad
behoeft daarom, zooals hedt-u by de voorgestelde
uitbividlng van ons politiówczen uie.t dadulijk de
hoof.lolijken omslag-betalers te verschrikken door voor to
1-pioReIcn. dat rocer agenten ook dadelijk alweer cen
kommUsaria .van politie cn eenigo iespectcura,
Iwnevcn» een nieuw politicgcbonw voreiachon. 'k Kan er
niet over oordculen, uiaar 'k. meen wel dat van cen
komriiixsaris van politie, die ?3000.? traktement heeft,
kan Kuvordord worden, dat hjj nog onkolu manschap
pen meer vóór r.tjnü. rekening m-cirit. De, resnltaton,
tol nog toö verkregen, zijn niet zóó schitterend, oni
xondvr nlag of utoot uit te umken dat zij reeds ,le
f°*l irrrf.' leverden."
'üGravcnhage;! Xovomber'81. J. A. de Bergb.
CtT DE ZEECW8CHE HOOFDSTAD.
, De-lijdenngftiehitdeHig van een TratHtreg.
OU zult bet mij mm-ton vergeven, maar mijn
eeruUbriof kan niet nazonder v-roolijk z\jn. Het l» ecnc
lijdenHguscliiodenU die ik n moot vertellen; aan wulko
wbtcr de komiaclio zijdu wel ontbreekt.
tn onze door brccdc .waturcn doorsneden provincio
in de vermeerdering cn du goode exploitatie van de
middulcn'van vervoer, haam meer nog dan elders.
cerie levensvraag voor mi-nigo afgolepen «trork.
Weinige zaken wonlen dan onk mot eone zoo leven
dige bc-langxtclling begroet aln nieuwe plannen! aan
vragen om concessie voor nieuwe verbindingen te
land of to mitcr, en hot bestuur der provincio ia
nimmer karig geweest om gezonde ondernemingen
met tlinke subsidiën te Btetlncn, wanneer zij ton dool
linddon cim doqr do natnnr afgezomlerd doel van hot
' oon apnorwcgstation te verbinden;
«> kwam ook in het vorige na.
Staten con verzoek in van '.'
lar by du
ProvinBroerH en E.
Lc.
baigilp, om eon snbsidio nit do provinciale kan tt>
i-rlangon voor twee stoomtramlijncn; ucnu van
Bruskens naar Maldvghom en oen» andere van Walzootdon
naar Hulst.
Indien het al niot Iwwczen kan geacht worden dat
leze lynon rlnanciccl levensvatbaarheid hcbbon, hot
i'jj'endcel mag ook niot worden aangenomen; want
beide» «luiten mot hnnnc uiteinden san bestaando
nlddolon van vervoer, tusschen wolko zij do
voroonldien
_ den a;;oiit met moj-on tegenwerken, en nog." dat de tram moet bmpen' over een bij het graven
dat d:e dronkaard een slecht mensch is. die 't seld van hut Tfexingwli-Xiddelbnrgüvh kanaal, dus vólir
verbrast, waarop vrouw cn kinderen niet hongerige | ongeveer tien jaren, uit verscb gedolven grond
aankaken zitten te wachten en het ten minste voor het j gelegden weg. Men zag echter bet werk da-elnk»
gevoel van die ongelukkigen zeker minder stuitend vorderen en sommigen krege:i er werkelijk g..eden
t*, aU hij zijn ?roes" uitslaapt in 't politiebureau, in i moed ' 'Ji '"* -'? ?"" ' "- '
plaats vau, bevryM door 't volk. naar zijn schamele wo
ning te slingeren, waar bij vloekend zijne vrouw
uuahan?deld en by de kinderen cen gevoel van minachting
en walging opwekt, ilat dikwljU de grondslag tot hun
eigen ongeluk wordt, 't Terdierlijkt in de bongste
raate en doodt elke goede kiem die 't kind .-rhan be
zit, 's Morgen* ontwakende op 'tpolitivbirean, zal
hij zich dan niet te schamen hebben vo*-r .zijne kin
deren ...:, hij hteft zijne vrouw niet ui.'aUindeld en
als zij verstandig is en hem zijn iraugcdrau onder
het oog brengt, kan bij tot inkeer komen.
op. dat het nieuwe vervoermiddel spoedis; In.
volkomen «taat van exploitatie zon zijn. die er
de pourten van bovengenoemde Vennootschap voor
moest ontsluiten.
Er kwam echter een kink in de kabel. SiemiLd
echcen er aan gedacht te hebben dat eene bnijj van
de gemeente, waarover Volgens de politieverordening
geen zwaarder vracbt dan 2000 kilogram mag worden
vervoerd, wel eens niet bestand kon blijken tegen
het gewicht eone'r locomotief. Lang* lógisehen weg
kwam men tut de overtuiging dat het wenschelijk zou
Z(ju deze brug te versterken.
Burgemeester en Wethouders namen de voorwaarden
der concessie ter hand en lazen daar: ?Alle schaden...
znlU-n door de gemeente zélve hersteld worden,
terwfll de adressant verplicht is de onkosten volledig
to vergoeden. Hieronder worden ook begrepen de
veranderingen of vernieuwingen aan bruggen of andere
geineentewerken," enz."
Over een voor zijn vak berekend deskundige be
schikkende, droeg bet dagelijkscli bestuur dozen op om
een plan to maken. dat. bij voldoende behartiging i
van het door de gemeente vertegenwoordigde belang, l
voor concessionarissen uictJbostbiardVr zou zijn dan'
strikt noojzakel"
gereed cn wat
Ijjk bleek. Het pl»n was sjMiedig
gealleen was dnurder geworden, wijl er
in was voorgeschreven dat het werk slechts lldagcnj
zou mogen duren en do aannemer moest voorzien in i
i'one behoorlijke hnlpbniR voor voetgangers. Tot de i
aanbesteding werd, in het belang der conceeaionariesen.!
ten spoedigste overgegaan
Zoo had het kuunrii zijn, maar .zoo was het niet.
Zonder machtiging van den gemeenteraad irerd afge
weken van de voorwaarden der concessie. Men liet
öe concessionarissen zelve het werk verrichten; men
stolde geen eUch van eeno hnlpbmg; men bepaalde
jïxion duur voor de sluiting van dezen rerkeerswcgj
mou deed hocgcnocmd niets en liet de been-n van
den tram naar bon eigen zin begaan, zoodat aan de
brug een tiental weken of meer werd gewerkt. Ein
delijk, was du zwaru arbeid afgiOoopen, i-n zoo n»»r
alle .tevredenheid, dat een paar schepen die in goed'
vertrouwen, door do brug waren gevaren zich gedu
rende een paar da'gen den terugweg zagen afgesloten.
Want 'toen men de dubbele brng wilde opdraaien,
vlogen de tanden uit het kramrad: men had zware
ijzeren halken In do brug gelegd,. maar vergeten do
tegenwichten te verzwaren'.
Ik hoor ile vraag reeds opperen of or in al dien
tijd over deze zaken niet een hartig woordje in den
gemeenteraad la gesproken, 't Is vreemd, maar waar,
Keen der vroede mannen kwam op het denkbeeld
dat er aan dat allen wat haperde, waarmede gemeen
tebelang was' gemoeid. Terwijl men in koffiehuizen
un sociëteiten volkomen op de hoogte.der zaak «as;
terwijl deskundigen in het bouwvak meesmnilend hot
werk aanzagen; terwijl 'menigeen mompelde:
Ich wolli' indesz wohl taneend Brücke bauén,
'scheen men, waar in bet openbaar werd gesproken
cri geschreven, de rustige leer te huldigen: .
Ocduld irill bei dom Wcrke sein.
Om kort to gaan, de tram rijdt nog niot, althans
niot tot Middelburg. Van VlUsingen wórdt dacdlyka
een paar keeren gereden tot de grons der gemeente
Middelburg, langs dezen weg van enkele kilometers,
waaraan in overutemming met do strengheid der ge
stelde voorwaarden, vóór l April is begonnen.
Waaraan Is dit nn te wijten? Ik stoldo dezovnag
reeds nopens de beide andoro lijnen, echter niet mot
hei doeV om zo hier te beantwoorden. Do geschiedenis
' duidelijk genoegen..... Kampen benijdt ona.
ung ctmo bijzonderheid ter aanvulling. Het
ticetnnr der Sociótu anonymo, dio ik reeds noemde,
hiuld dun Sun October euno vergadering te Brussel,
Daar namon na eenige gotrissoldo ophelderingen, of
iiiisschioa wol omJat oplioldoring ontbrak, oon com
missaris, vier Wen van don raad van administratie
.-n do diroctonr der maatscbappy, allen Xedcrlandérs,
hun ontslag. Onder bon waron do drio heeren die
di'h voor <lo goldolijke voorbereiding dor belde Vegen
in Staate-Vlaandercn zeer loffolijko mooito hebben
^ogovon, en dio hnn plannen voor luit welzijn dor
tirttricton nog niot hebbon laten varen, want oen
itunnor vrwg reeds ocno nicawo concessie voor de
lijn Braskene-Ualdeghem. Torfris ik mtj niet, dan
i* than» de heer örnbor, houder «lor conceuio
VHs?ingoa-MiddelbUrg, de oenig qvorgebluvon
Kedorlane in dexe comblnaüo van Belgische fabrikanten
«n apevulauten, wier bedrijf in menige gemeente
van om vadurhind, zoual geen storm, dan uioh e»a
fri«»chu brios vau openbare verontwaardieiHg M»
hebben gewekt. Doch indien zin waait het bier zeldem.
De op«nbar« meeuing der bnrgew van d«ï«go*d»
ntad uputat och ui eun aantal grootere en kloinei»
deolon, zorgvuldig bewaard ui hermetwuh gtttloten
doosje». Is eun zekere kring bijoun, waar g«B
verraad t« duchten is en enkel adepten togenwoordit
znn, J»u zet men de doos wagewyd open. I» het
gezelschap echter gemengd, dan krijgt men hoog«*eii«
dtt kleur van het doosje te i»n, oï hoort ?en «*o
zacht getint verhaal omtrent den Inhoud. lot den
bodurn kout m»n dan uuoit.
^" al» een enkelen keer die angstige
terughoudendutid door oen onbezuunene wordt verbruken, schreeunt
bukrompen en elgenznchtige deftigheid: anathema!
CIT DE GR.VAF8CHAP.
De ffymuaiium-ttftttit,
Hlldubnnd's neef, Bobertus Nurka, heeft aan z(jn
iuaahg«naambt-id eeue populariteit te danken, «elke
luren zal zoolang als er in Nederland of daarboiUn
nog benxiadering voor litteraire mefatantaUMU W
?inden u. En bet zou my buvraemden, wanneer hU
mbUïk, dat, tuk op een complimentje wegens
«nugïerhuid, «teeds in tik beeld terstond een portret zie»,
uiet altoos iemand wist aan «a wijzen ? met
verwaarloozing.der chronologie ? als het model dut
enmaal voor lieou geposeerd hteft. Bij d»
aanijïiug zal het nochtans zaak zjjn, niet te vergeten,
lat JUJ-ka altous onaangenaamheden, maar óók ?
viak traarktilea zcido; dat bgv. zgn ?Ik mag wel
uo n maneschijntje" voor dm bloemliefhebber met
?en winkelhaak in zijn pantalon, een niet
onverdienteujlte bestrafling was!
Hut z*l mij uiet verwonderen aja het Dagebjksch
iestaur onzer gemeente in 't vervolg meer dan eeLl
gelegenheid zal hebben om, even als die winkelhakige,
en kleur te krijgen als een cactus speciosa. De
tömbm toch heeft heden den heer G. J. Yerbnttt
augewuen ala lid van dun liaad, en zoo iemand,
au i» dij de man ou. alle handigheid aan B. ia
V ten spot, anders onopgemerkt gebleven
?mantchtjntjes" aan 'tziinlicht te brengen.
Er zijn, geloof ik, weinig Zutfenaare. die zóó ttit«
ernend op de h>x>gte van de toestanden onzer stad
n tevens ? Zui, weinig op hun mondje gevtUen,
ijn. Aau die kennis van zakfta heeft d* heor
Verurgt dau ook zijne verkiezing te danken! daarvoir
ergeeft men hem gaarne zijn weinige ?aangenaam»
eid." Volbloed liberaal, kan htj veel nut stichter,
e meer daar stdtrt korten tijd op het plaatsje van
en liberalen en wenuiiu makken heer Henn.v de
eer Van Sispen i» kumea te zittea, een kitbtiliek
wiens welbei-praakthcid ander* wel eena een
bioloeerenden invWd op de toch al niet veel zeggende
udere raadsleden kan hebben.
Bij dv behanüeUng der bcgrooting toch zon bijna
iet gesproken zjjn. aln die jonkheer Van Xispen ?
u zjjn spn-ken een echte ridder en die het ,ik ga.
n de oppositie." uit Je Vorettiuthtinl als wapen^preuk
cbijnt te hebben, ? nier' t-.-ikens «n telkens zicb
ad doen gelden. En al hebben .zijne
zuinigbeidsetoogen ? waarbtj natuurlijk bet ondeiwijs vooral '
*gtldc-n moeit ? bij slot van rekening nieta
-erkt. al is de cenceptbegrooting onveranderd
angeuonien: - bei gr.«)tt- publiek, dat in
deraadsenlagcn alleen naar Jt lengt» cn de animositeit
sr apeeches kijkt, bad den mond vol van dien
flinen meneer Van N'ispfn, die aan bet Dag. Best. zoo
>»ed p'ï'it'l had waar 't op stond.
lirsra'l!... Van den heer Verbnrsh verwacht ik
leer d.n w.>rtls, worda. En daar hij met den oik
beralvn heer Jtr. Foekema gekozen is ter vervinsinir
an twee liberale leden van wi-lke de eea wetnnu.it.r
as, bestaat er wellicht kan», dat we hem in bet
agelijkseb Bestuur zien kom?, -waar hij met rijn
eunis en ijver v(.ei gwds kan d,>en door de'lwstaande
inkribakén v,H,rja; de liaad ze ziet, te belpen
dlchtaaie-a vu te zorirt-u, dat er geen nitnwe ontstaan.
Ik beweerde straks, dat bet jrros onzer RaaiUleilen '
? kwader ure verlekkerd, schijnt geraakt'op (bïn bij.
aam van den Vader <Ii-s Vaderlands. En inderdaad,
r wurdt door velen vaak tj onpas gezwegen. Dit
alt te meer op. wanneer eerst te oupae gesproken
, Dat bleek toen een der nog't meest meesprekende
laadsleden. de heer De Kempenaer, onlangs durfde
>rekcn op eene wijze, waartoe te zwijgen
consentee?n was ? ea dat votum van den geheelen Raad de
?hromeiykate gevolgen dreigde te hebben.
De zaak betrof de curatoren van 't gymuasinm. Dere
nricbting, waarvoor nu pas een nieuw, nog al fraai
ebouw is gesticht, ia hier geheel ?op moderne leest
geschoeid": er is een zesde klasse cn in deze moest
onderwijs worden gegeven in dn natuur- en scheikunde.
De leeraar der H. B. S:, dis deze vakken verleden
jaar m de vijfde kla.-ec bsd gedoceerd.' was nu de
aangewezen man voor de vijfde,i-a Je. zesde klasse.
Curatoren droegen betu dan ook voor en
proponeerden oc'h traktement van f 300.?. hoewel de
Inspecteur der Gvmnania. overlpggende, dat die leerair
verledvn jaar voor een klas f 400.? had gehad en twee
maal twee vier i», f 40U.? ba J voorgesteld. Gekibbel
in dun Raad. B. en W. vonden f400.? niet te veel,
een der Uaa-l*le«leu echter meende, dat te dezen
«pzichto Curatoren vroeder mannen waren dan de
vroedschap zelve en het traktement werd opfSOO.?
vastgesteld, tot ongenoegen o. a. van Mr Van
Andringa de Kempinaer.
En ook tot ongenoegen van den leeraar in qüaestie
die eenvoudig bedankte otn voor f .300 d* lessen te
geven, en lüerdoor Curatoren drons om, in overleg
met het Da;,-. Be»t? een brief aan dea Baad
teschriiven, meldende dat het college zich vergist had eu
dat de scheikundige f 300 volkomen verdiende.
Errare hiimanum est. Of nu echter de heer de
Kempenaer. t* r<?el aict eigen voortreffclijkheiJ te rade
gaande, de waarheid dezer spreuk vergeten heeft of
wat ook, hi| paf na de voorlezing der eindelooze
verontsehuldijjimismissive eea speech ten b«»te, ?
in de volgende vergadering door «en ander Raadslid
eon .sierlijk geformuleerde» philippica," genoemd! ?
waarin van 't achtbaar Curatorencollege ?na zóó'n
bandelwijze!" niets heel bleef. En op die speech, ?
't was een improvisatie, naar de heer De Eempenaer
later herhaaldelijk Verzekerd heeft: zóó uit de monw
geschud, ? op di* speech volgde een huiveringwek
kend stilzw(jj;en: een zwijgen als na het voorlezen
van een doodvonnis, een vonnis bij verstek altoos! ?
een zwijgen, waardoor Demoathenes zegevierde maar
waardoor de' Macedonië», in casn H. B. Cantoren
zich dan onk zóó beleedigil gevoelden, daize hnn
ontslag namen.
Xn zagen al Je zwijgera in. dat ze zich door de
.philippica" hadden laten hb.logeeren en daardoor
«nood. ondankbaar en alles behalve in 't belang der
der stad hadden gehandeld. Een 'motie tot herstel
in oer werd aangenomen, Curatoren, namen het ver
zoek aan to blgven goedgunstig aan, en om het on
derwijs geen stagnatie te doen H'den nam de bedoelde
leeraar. Dr. Goudsmit, ten »lotte ook de benoeming
op f 300 aan, doch slechta Voor een jaar.
Zoo liep de zaak mot een sisser at Het volgend
jaar govp men echter Dr. Oondsmlt f 400 toelage en
ilc Raad en bloe leere nit 't geval, dat zw(jgen *el.
gnnd ia ntaar spreken altoos zilver en soma meer
dan gond. .??.., . .
Zutfun. 2 November, ' , '?? . J. ? ?
K1JÜV8T.
In het Grand Théatro van den heer ran Lier ver
volgde dèzo woek Mevr. Charlotte Frohn de reeks
liaror gastvoonteüingen. Door verschillende
omatandigheden is het zeer wezenlijk talent dezei begaafde
actrice, die vroeger nier met zooveel ingenomenheid
begroet werd, door publiek en pen niet voldoende
gewaardeerd geworden. Beide zullen in do gelegenheid
zjjn zich schadeloos te stellen; nog een paar maal
zal Mevr, Frohn optreden. Weldra zal een ?Oastapel"
worden gegeven door Lndwlg Barnav. die tn Londen
len roem der Heiningen hoeft gered, en bier o. a,
Hamlet, Othella, en l'riil Aeotta zal spelen;, tentjl
Zaterdag 5 November en volgende avonden zal
op?reden de heer Bngo Bauer, orster Jngondlichër Held
ind Liebhaber van hot Beriynsch tooneel, in Dit
.Inne-Lite van Herwh.
m DE BOTTEKDAMSCHE TOONEELWEBELD.
Niet om nogmaals hot «acces to bespreken van
Jann» Tulp, vermeld Ik dat die gelukkige
tnoneel-ebepplog van Justus van Manrik door het gezel
j'