Historisch Archief 1877-1940
f1 :! 'v
\
L H
No BSO
ken. In Portugal was wedcrum een mihhiterioele kriel».
Een kabuiet de ïlnAitts, konservatief. is opgt trcdra.
De barou Grt-is zal volgens latere berichten uit
Potersburg niet aftreden als minister vin
buitenlandsche zaken. De vermelde wijzigingen in bet ka
binet zullen dun niet plaats hebben. Wederom zyu
nihilistcn iu hechtenis gcnomon en is ecu geheime
Irukkeiy ontdekt. Zeker de laatste niet.
Het proces togen Je politie, die door hare nala
tigheid da mhiliirten gelegenheid heeft gegeven mijnen
aan t» leggen, zeual» dl» in do Uuue Tuinotnat bft
kek palt-ii) l* aangemngen.
Allerlei.
MAAGD.
Kaar aanlicding vau Jhr. Mr. Rntgors v. Rozenburg's
Toch volgt hu o. i. den langsten weg. Een ondor- eigen ooffeitblik, waarin zij \ un item gav.'n
zoek naar do nadi>e!ige fp-vnlgra van het
iipium-grbraik is tamelijk wel overbodig. De radika'.o bvstrij-'
ding van dit euvel is in de. oorate plaats een
n«hlkwestie. Wil de Staat de bron van inkom 11 miswn,
dan is er iet» ti> doen. Moet de Blaat haar behouden, ?
dan zal de kommissie niets uitwerken.
Omtrent do verkiezing in het district Middelbars
it tri** voel t» neggen. De heer Hooi heeft folie «er
om do Z,(;»g;in >le;islo it te d<wn deiapen, die
uit'uwa m miliiig en brug juist gereed waren
gekomen.
't li wennlyk aardig om te sii'n, luw Amster
dam, dat geen pelit heeft om bruggen te
lioQwen, een kanaal eraaft en een brujj houwt
voor c. n «loot die zy besluit te doen
verdu-jjuen. En nop aurditfer is het te beilenken. d»*
bjj de be<t»retóng van. de voordracht tut dum
ping ' ** ' ?-?-??
led^, ... . .. de r
i-MutsgpdaettV hiwfii, dti>n ttuögb
«Iwtng van bagtaselen openbaar gemaakt, waxnomy leden er
«?f*voorstander te ag" wn vrycn handel en tegen* i her mipn'npf
«tandar van «tgeme«nni ditnstpllohti Overigen» is Nu m,.n. -mor he« dilsmuw srUrtt otn of de
het sttik ccnap*raphi»i> van do vroègoro vcrkbMfhjgou nieuwe brugr «B* Het dbm'lly' ujajravetti
kavan, den kandioiat. ,JB»djw mijne ai«Mwjj», ? luidt rmjiltj« ? off Ut t dfempaa> v«n> d*
2iiig«dlk-nhet aan het stat WB! «W fie* voor den scheren sloot allr eet* Wi:i*Mngr rw beooliomvon, ?zou
nden J het, duitttf o»v W redelijk g$ji, dttt L', m W.
du niet-demping der tnrfgncht üeer te betreuren is
omdat, al» er tvii minste niet meer baast wordt ge
maakt dun tot nog toe, wy zeker nog wel oen halve
eeuw op bet ververschingskanaal zullen wachten,
waarvan de aanleg zooveel ,btlooft" voor de reini
ging van de vuile puoltm ... , de slpgelgrae-hten.
Ook blyf ik volkomen de opinie van deu Huaytchrn
AVu/m A-wf/ii'yivr in de *V, Vrun. Ct, van 7 dezer doe
len. diU de bij verkiezingen gevreesde en vermogende
invloed van de vertjeuigiiig voor ?Handel en Nijver
heid," welke zich tegtu de demping verklaarde, tot
de in hot oogvallende mltr faee van het Gemeente
l Terwijl dit produkt In het noorden van Nederland
l grootendeets onbekend was, bracht de cultuur van de
l mcekrtp op de eilanden van Z.-Holland, in de vette
' poldurs van Zwland en op de kleigninden in 't
noord; westfii van Xoord-lirabant da welvaart mede van Jon
boerenstand.
Do jonge mo»krap-plantcn worden in lange ryen
op afgemeten afstand van elkander geplant, bloven
meestal twt» jaren lang ortMihgBroenl1 en wcrdetl het
durds jtnr uitgegraven.
inbnad ren
stukje, ? ov«r <1« bedoelde onden
l maar wie gelooft dat alles wat sommigen liberaal j men, of nitgenondigd Wtrdeu (1-iar op terug te
heeft gistoren in \ "'"""«n, wezenlijk liberaal is, vergist zieh zeer".' komen. Er h 'BUar zelfs ceiiijje kans Op,
Be?wedt'r versehijnou in dep Tweede Kumor laat het
,.HuHdtlMud zich als Volgt uit:
?De heer Ruigere van R-.«?1._? ? ,
*« Tweede Kamer zijn intrede gehouden met eeu Al'rcs cela tirons IVcholK'.
toespeling op zijn kortstondige afwezigheid, ten ge
volge der ongenade-, waarin hij bij een groot gedeelte
éér Arasterdamsche kiezers was gevallen. Hij verklaarde
,
werpen. Wie mij niet liberaal noemt, kent mij niet ; l zelf op Imn eigrn besluit nog een»
tei'ugkvva
loovcn wy, nu B. en W en de komni s<ie vin
... .u,»,DSca m ?cc K?mo? vo,lu,.rs oc,e?.. o.? bfl?tard, l>lykei.a de eerste der door ons
gozich v?or ,o, eenU* krachtsinspanning; in Middelburg »««& ««.rd-.cl.te.», «,e f ebe, o.ifeund,, zyn
In Vli««ingcn en het kanton Oontljurg bereidt men
,I?
wa» die kronleksebrQvur in dirtkMfilo «tuk orer de
vcrmah«ljjk« scène, de ziuigunHnule wbahing to
Bubeveningefl, /.ijn» wonrdeu : ?Mie morite MI hm
tr at-IOfffalyff «-,» t* rf.yrtff «M «.«. «?/?«*? op dit
ooj/f)(Wi# MrtOf Hit-l tfttar :« hu» atgtjf hrbbttr
oi>ttr~«/.V»," stellen da zedelijk. 'griMte v«u het .
si'baakteï" meerderjarig meiüje onrrriHmA in een
twijfelachtig licht. De ?schaker" bracht baar ver
van haar stiefvader, in rustige rut>t by baro familie
i» Haarlem, en keerde nog tlifHirlfilru dag te 's
Gra?"??IMr "<"»»toot»n. groote «buren,, dl»
dolim.lbou'*t* OOtlerliug' hadden opgprieht efl- «Is z. g; raein
in derl- handel gebracht, of ua do drooglrtg- iijn
ceMclUt' en in vMM «feelororO.
-\ \\\AI K.J, , . u^. .,? ._ .
,^'*1* d" ^'"P di*É ??* -««cbtealle drie
)*">" ef>1 oflg«t, doi-ll rtfet Milden had dezo opbrengst
van don grond alsdan meor waarde dan het land,
waarop du oogst was gewonnen.
It?ier kan begrijpen, welke goede zaken er on die
n,g niet. De libeen we, tever-taan. «e
antirevod»t hij ?nimmer buiten koers zon eiurcn om ' l«:ionairen zijn ijverig bezig, al laerkt men er nog
tal gevaar voor een etortseo te ?nt.eilen." Met;»:-" *~1 ? i» tat p., bliek.
uden woorden, de An.-terdam.ehe afge .-a,.rdig.le
j
^
.. , l den Voorzitter van de K-imer v m Koophandel
?wil geen haarbrood van zyn onafhankelijkheid pry* ' Het optimisme vati den Minister van Oorlog, zoo- ' en Fabrieken gericht, waariu hy er op
aan. geven, al haalt hy zich daardoor ook weder bet mis- J als dat thaas weder blijkt uit de v. d. Hcyde-gesehie- ' dringt, d:it de Kamer hiiar npmorkziwimheul
? noegen der kiezers op den bal». ! don'..", we.'tigt hot gr«>tst mogi'lijke jx>ssimi!im» Um zal wy-len Ann het g«v«ar, «lat Amsferrtam zou
Dat is een voortn-ffeiyk vooruomen, maar min-' zy.ion o.-zichte. Wat zal de Kamer tot herstel vin ! kunneu loo en door e^n «ventu.n-le vet hooginj;
der juist gekozen was het beeld. Siet overtraat van j bet onrocht doen? j der t U'ieven op het Koord<ci;kai,a il, nlx dut
onafhankelijkheid werd den heer Rutgorn cuvdgc-( ' aan d?n Slaat, zal zyn over^eiirasen. l!ij
guliduid, maar de wijze waarop zich die onaf hankelijkhevl; D % . .. , . ... l Renheid vau da belmnileling der wet tot
overn»»r buiten vurtouiide. Eeu goed zeeman moet weten ' ? 4 ? ~, ?, j" ?'°' ?- ».,-,,, | name v*n her kanaal door den Staat, behoort
te la
«ordi
toch
d .vesten.
aan irage:
bsgr«pt, stelt hy duor roekoloozen overmoed uiet de ?n (le Tww,.e Ka ncr
geheole bemanuins en de kostbare lading aan het: w?( V;>i< ??« rau dt
.. gevaar blout vau te vergaan. ^Amstels nuchtere
fttedötuaagd," waarvan de beer v. d. Hoeven gisteren
«prak, was ook iu Juni nuchter genoeg om te tounen,
dat zy niet gediend is van dergelijken moed, waarvan
ZÜ het slachtoffer is geweest! Haar herroeping van
het vonnis in October ia den ouk geen daad van
«berouw," maar oen bewgs van goedertierendhoid o»
. vowal van politiek inzicht."
ftfttj: Do opiutn-pulitiek der
Xe.l<!rlanil«che llegeerin.; tejcnovcr de Oost-Indische
Beeda vijftig jaren OBd en nog zon kinderachtig. Xa de
herkiezing van den Heer llntgers, met twee derde
van het uitgebrachte aantal stemmen, te apreken van
een i?i*ixif gttlrrh? der anisterdanm-he burpera/waarby
de Heer Knigera in ongenade gevallen was! Als ot'
men niet wist hoe de vort in den etuel heeft gezeten.
Na esn zoo schitterende verkiezing van
gncirrtitrmHeifl te gewagen, 't i* belachelijk. De politieke
goedertierenheid der amsterdamttche maagd ? voor
d«e gelegenheid Bvnoniem met de redaktie van het
Uandtlnii/ad ,? ? bewe/en aan een man, die
ridderh^t verklaard heeft van geen goedertierenheid te
willen weten, doét aan de bekende soort van spelers
denken, die alluen verliezen, dewijl zjj niet bobben
willen winnen. O grootmoedige ameterdamsche maagd
wel zjj» g(j bjj wjjlén nuchter!
Men heeft de Borneo-kwestio in du Tweede Kamer
*er sprake gebraclit. Maar hoe ? als of er geen
geTiïar hoegenaamd gelegen is in de ve -tigins van den
beer Overbcck c. s., en bet exploiteercn van het
grootsto gedeelte van Broeoei en Socloe onder de
bescherming van het EngeUch gouvernement.
De Minister van kolonies sprak er oven kalmpjes
over en liep over de kwestie eigenlijk heen. Verleden
jaar nogtans heette de zaak »in goenendeoten als
vaa onvertchilligen aard;" Donderdag j.l. nam de
heer van Ooltstein genoegen met het fait afcmupli
dat de EnjfelMche Regeering aan de Britisli Xnrtb
Borneo Cómpanr een charter had verleend. Den 22im
Octoher 1880 hield de Kegeering ?ernstig het ong
gevestigd" op de Broenei-veatiging i ? den I7en
Sovembcr 1881 hadden wij hoegenaamd geen rechten
op -Noordelijk Borneo. Voor een jaar heette het mig
alleen dat w\j geen absoluut recht van eouvtm-iui.
teit op Broenci hadden; thans U het blijkbaar al
mooi wanneer Engeland geen sonvereuiitettgrechten
uitoefent.
'met dat alles geeft het Britsche gouverne
ment dan toch verlof tot ontginning van gronden, niet
enkol in Soeloe (dat onder Spanje'» «ouvercioitcit
«tut) maar ook in Brocnei, dat onafhankelijk heet
te ztyn. En onze Itegeeiing riet daarin zelf» geon
schending van het tmctaat van 1824, dat gemengd
bezit in den Indiichen archipel uitsluit. Het komt
itistrrflftHtgcfir Cwii-ant: Het vraagstuk van den
Eed. ? Vrees voor ergor (van de liberale partij). ?
Cit de Kamer. '
J>t Tijil: Staatssocialisme.
stukken).
I'e Piovinciiile Staten van Soord-Holmnd
hebbon di?n lieer Joh. Zimitiet'rnau tot lid der
gedeputeerde Staten pekuz>'n. Tegen deze
keuze valt niets in te brengen, wanneer men
vraagt of da benoemde de noodige bekwaam
hfiii bezit. Overweegt men echter dut da Heer
Zimmermaii du 5de Amsterdammer i«, die in
Courant: tTit bet Blattwe Boek (Atjeh- \ dit k'illegie vftö 7 le-U'n zitting zul nemen, dan
kun niuti met zijn heuoeum'g moeilijk vi-erle
hebben. Wanneer in zulk een bestuurde Hoofd
stad nl te *terk verk-g^nwourdigd i->, kan hè'
uiet uitblyven, of l>ij de regelinf; van sommige
zaken, zullen de overige deden der provincie
met wantrouwen zijn handrlmgcn gaieslatxn.
Kuiten wrsclinldigd te zyn.
Iets anders is bet uiet het ilivusttueisje. dat iu Moi
jl. spitorlooa verdwenen i^, on waarbij eeue
proselytelunkerij van gcreforiiieerd-urthodiue zijile niet vreemd
scbyut tu zyn. Ondanks opruimingen in dagbladen
on naKporingeu van do Justitie beett men haar sponr
niet wetcu te ontdckkken. Ocdiirende mijn verblijf te
ItruHsel ? nu eenige maiinden geleden ? doed zich
ouiHtandiglieitl vuur. dio een nader onderzoek
et otivcpee senoegen as met.Mi.r..i(
nn O dezer dat ?bn do beraadslagingen over de
Amstcrdnius-i-be KemeentcbeKr«oting U duor den
Uurgovrvter Medegedeeld, dut, voor zooveel dit met do
>n*tructie vau den Stadsschouwburg kan tvonle
\VIJZIGIXG UITBRKID1NG5PLAX.
BK den Rial der gemeente zijn twen voor
drachten ingediend, die d<> exploitatie van
bouwgronden buttefiVn. De eerste geldt
terreiuen tusscliea de Licnaeusstraat én het
Ütt?jenspad, de andere heeft betrekking op de
ponden behoorende tot den Ijsbreker en
IWgsland. By beiden wordt voorge-teld goed
te keuren dat vau het eens aangenomen plan
lot uitbreiding van de stad worde afgeweken.
Het behoeft geen betoog dat hierby de ei»cheu
ran den goeden smaik in het oog gehouden
zullen worden. Wanneer namen B. rn NV. ooit
genoegen met bouwplannen, die het schoon
heidsgevoel beleedigen konden'/ De kommissie
van bestand werd gehoord, ? man kan du-i
gerust zïu!
Ku echter in korten tijd reed* drie
voorstellen tot wijziging van het
uithreidingjplan weiden gedaan, ? (de beide bovenge
noemde voordrachten eii de onlangs goedgekeur
de demping Van de Zaagmolenssloot), kr^gt een
burger moed. Dat ongeluk-cige
uitbreMingsplun ig voor te veel verbeteringen vatbaar, dan
dat men het onnoodig zon kunnen achten het
in zijn geheel eens te herzien. Wie doet daar
toe .in den Raad het vuorstel? Zou men
uiet door ondervinding geleerd, menige doel
treffende wnzigiug in dit wafelachtig patroon
kunnen aanbrengen, voor het t« U.it ig ?
En nu men toch zoo bezit; ia op genomen
besluiten terug te komen, iets wat onze Raad
nooit te veel kan doen ? want al doende laert
men! ? bestaat er dunkt ons, reden genoeg
om de Zaagmoleneloot nog van den ondergang
tff redden, waartoe men baar gedoemd heef'.
Wjj weten niet, of al onze raadsleden een platte
grond van Amsterdam bezitten, waarop dat
veroordeelde water is aangegeven. Als z\j da
nieuwste kaart van Amsterdam en omstreken,
verschenen by Seyffurdr, raadplegen, zullen zij
ou voor dat de Kamer met de inlichtingen van dra ! «?« ***. die ontworpen grjcllt, - als vaart
reella ')eSt'«»I1di', het eeniffe is wat aan een
ErOZiïïch k*»rt °°8 eeuige vriendalökjjeid
d f
m DE HOFSTAD.
No. 76.
hoog bfrfl, jivlka, in Actfïefiwttr rvor A" fit M'.,
l>ïnsil(iy Hitttiorrfii tlvor llattttljt* en Jitfcr:
*k Had ongelijk, groot ongelijk, toon ik in myn
vorig stuk, de demping der Turfinarkt en bet
reijnesi van L'. C'. Lens en 31 anderen bewprekonde, de
regeU neerschreef: ?rfe ttrutt iimlfrtfrktiiafir C. C.
Lftls \J<ttrn irt tlit Hift Qnojiyfinrrkt Intett) if lid tttr
firma Kiittrii'',
Hierin misleid door bewoordingen uit het ofncieel
verzoekschrift (zie Handelingen bit 370) van de H.H.
de Vries en van IJijleveld, is het mij eene aangename
taak bet aangedaan onrecht te herstellen, 't geen
ik. trouwens geheel buiten mijne achiild veroorzaakte.
Oordeelt zolf: In het laatstgenoemd recent u-urdt
gezegd: ^Eorat ruim zes weken na bet uitbrengen
van dat praeadviiia kwamen de bueren van Litli en
llutteu met bun adres van de vereeniging van Han
del fn nij'"fi'Iiei(t enx", terwijl ccuige regels verder
te lezen staat: ?En wedur was dat ongewijzigd
praeadvies aan de ordo gestold, tnen eeuskluus kwam
het adres van de firiuit Kutten (C. C. Leus) en 81
anderen, waarin letterlijk niets anders voorkomt dan
een betuiging van adhaesie aan het adres van
Itandfl f n tiiji'trhcid". Veertien reguls vorder laten de
Heeren de Vries on van Bijlevelt zolfs eebvoudig
den naam ?G. C. Lens" achterwege; ?dat van de
31 meilo-ondorteekenaren van het adres der nrma
Kutten." . i
Is hut nu zoo te verwonderen, dit ik tot de
cinclhaie kwam dat C. C. Ldna, lid der firma Hutten
was. ^lü dunkt 't staat er duidelijk en toeh ia het
niet zool Wel was C. Hutten met O. C. Lens vroeger
in ééne zaak geassocieerd, .ouder de firma O. Kutten
en Zn., doch 9 jaar geleden trok eeratgeuoüind-i zich
daaruit terug en bleef C. C. Lens df> qenige ? nrmant.
Door .de welwillendheid van dun heer C. Kutten word
mij de acte van ontbinding, verleden voor dun notaris
Kk'Vn van Willigen getoond en daardoor alle twijfel
opgeheven. ^Vel behoort het huis waarin het kantoor
van den heer Lens op de Turfuiarkt govuetigd i», aan
de moeder ? van .den heer Hutten, doch bij demping
van de gracht zon dit lmi« zeker 2 mille m waarde
rijzen, en in plaats duo dat C. Kutten als sccrutaiis,
van Handel en
demping zoo nv>gel{jk
tegenhoudeade, daarbij voordeel had, berokkent .hut
hem integendeel önanticcl nadeel; zij die mij boven
Minister geen vrede mag hebben.
JfcLTÏÏT' 'T^'l11" tMliClle Mblm' ew'£»"KSw"''Sbb!« zU, "wat men «nutjd^n mömTëling ^^\^^^ ^^M^
HKBten me» meer bepleiten. |mag o?de?tellen, in den laafsten tijd den sluchta acht .dagen plezier van Iran werk gehad. De
1 AmBtelJyk niet bezocht, dan z«l die kaart bun i «chove voorstelling van hot gebenrdp 2ou zonder
? ? - ' ? ' rnyno bespreking in dit vorig nummer, misschien
.aB
j reed» d.Kir den vroegcren reealcitranten sticfpapa'
i d '
h
jui
reed» d.Kir den vroegcren reealcitranten sticfpapa'
du stempel der verloving gedrukt; het ver'anal van
het geheel geval, z.».»l» het ïich toedroeg, i« met
uistheid b*,chrevou in bet tVcrA»** l>a,,bl<«l van
De Heer W. K. vra Dedem is een volhardend strijder .keren, dat dank zo de goede zorgen van
gen de oplnm. Op Hoofdstuk U beeft hö als me-| departement publieke werken,, die sloot
tegen
het
door
mori*-po»t voorgesteld: ?Kosten, van het instellen van eeu nieuw gegraven kanaaltje en ondereen
' «n onderzoek naar de nadeelige gevolgen van het snikipljnternieuwe brng nu Uitmondt 'at d»
gobroik Van opium door de bevolking van Java on Singelgracht ? en bij' eenig ntdeak«n komen
zü dan allieht tot de wetemebap, dat op het
'hetgeen daartegen kan gedaan worden."
,
velen niet verdacht voorgekomen en thans dan ook
uiet volkomen duidelijk gemaakt zijn.
?Vricudun van ons," de boni u ilus verkeerd ge
sprongen. . , ' ? ?
'k Wil evenwel door bovenstaande niet geacht wor
den teruggekomen to zijn van nijjne zi«ns«"tjz»r d*i
constructie van den Stadsschouwburg kan worden
overecnst-bracht, maatregelen zonden worden geno
men om by brand pauiek to voorkomen, en hot
verluten van den schouwburg gemakkelijk te maken.
In verband inarnicde branden In do gangen van
don schouwburg eiken avuufl gedurende de voorstel
ling 2* olieUmpcn, zoudnt bij brand voor duisternis,
ten Kcmlgé van liet verbreken der gasleiding, niet
i» to vreezen. Voorts worden op verschillemle plaatsen
«itti den gevel ijxeren ladders aangebracht. l)e
compositicpijpou van de waterleiding worden iloor y/eron
vervangen. >"ug atidüre maatregelen zijn ia
ovcrwe
l>eze nicdodeeliug ralt opmerkelijk eamon met
mijn voorstel, in dit blad vnn 30 Oct, jl. betreficude
liet nood/akoJijkü om tevens olielampen in tlezr
schouwburg alhier te dnon branden.
De KchU't>nt<Taad mi:'r «tail wonlt d/mr Amatordam
alweer van de gegrondheid niijtior opmerking over
tuigd, Om'h nu de brund in de club, naast do opera
geleden verleden week niet tot dat gebouw oversloeg,
ci'ligiit uien woer ingeslapen to zijn on ongeneigd tot
handelen. Xoo ook is het met do inbraken gontuhl
en bespottelijk was inderdaad de mededoclin^ in
verschillende bladen dat ?hot vermoeden dat de tbans
in hechtenis genomen Patwbior do eeiiige dader is
vnn.de jongste nachtelijku inbraken, al meer en meer
bewaarheid u'nrdt, onnlut conc n-nigcn tijd geleden
aan bet kanaal door middel van braak outvrecmde
broi-be in zijn bezit is gevonden."
En wie is dan d« inbreker, die daags na de
arrcstatio vaii'Pusschicr bij het raadslid Hoogonraad iluor
middel . van braak cecigc honderden gulden ont
vreemdde.
'k Oeloof dat wij eerder vragen kannen: .waar
moot dat boen*' als bet zoo voort gaat? en ongetwij
feld zou lift zijn nut kunnen hebben al» de Raads
leden a. s. Dinsdag in het Herbouw voor K. en W. de
voorstelling van het EngeW-h Ballot-Pantomine:
?Wlitrr to fft>" met eon bezoek vereerden. ?De
l»oBCbnnken Clown np stolteii", dio Nu. 2 van het pro
gramma uitmaakt, zal in een dubbclsprong voramlurd
worden, uit te voeren duur muj. do Leeuw en Jan
Batteljéc, ter viering hunner jnbilé van gezameiitlyku
veruerdeeling tot openbare dronkenschap, 150
geplregd, Ëcne der vermelding waardige poging om het
gebruik van bier aan te mo.odigun en dat van sterken
drank te verminderen is, als een gevolg van de
drankwet, aangewoud door den eigenaar van het Hotel' en
Café Belvédère, die thans jencvarglaasjes een dordo
kleiner dan do vorige voorzet, doch daarentegen don
prys van het bier met 1/3 heeft verminderd. Dat
goede voorbeeld vindo navolging, al zij het ook ten
nadecle van il e schatkist.
J. A. de Bcrgh.
'e-Oravenhage 15 November 1881
TEX ZCIDES VAN DE MOERDIJK.
'I.
Kiomand zal ontkennen, dat het eon heilzame uit
vinding is, wanneer het der Wetenschap gelukt kost
bare grondun, die vroeger voor de industrie noodig
wareri, te kunnen teruggeven aan dch landbouw, tot
het tooien van voedingsproduktcn.
Dit was het geval toon de scheikunde loerde, om
de kleurstof, die nit de wortel* van de meakrap ge-.
trokken werd, op veel goedkpoper manier sanen te
«tellen nit anorganisch» zelfstaudigheden.
Komt zulk cene uitvinding ontegenzeggelijk der
monschheid ten goede, hot valt soms mooieiyk zich
daarmee te veroonïgon, als men ziet, boo de welvaart
van gcbcele «treken door zulk cene ontdekking wordt
geknakt en vooral als men zelt, zooals schry ver dezes,
in zulk eeae omgeving door 't noodlot geplaatst werd.
het TOortiwl «p, dat zy bjj uitstek ten goed» kwam
aan den zoo nood/tkelykon wisselbouw; wel vorre
van den grond uit te putten, rustte hij als 't ware
voor andere voortbrengselen, omdat de nu-ukrapplant
zoo geheel verschilt van de gewassen, die gewoon
lijk gotcelj wurden.
»iuds eonijto jaren is dit alles zoo good als geheel
to niet; de meostooven, allen h 'elite gebouwen, die
Juist in don laatste» tijd bijna allen stoommachines
hadden gekregen, om de molen» to drijven, dio vroe
ger Amr paarden in beweging wcrlen gebracht,
worden successievelijk voor afbraak verkocht.
En niet nllecn de landbouwer zelf, maar vooral ook
de arbeidende klasse heeft gclodon door doze veran
dering. Wanneer de ander* bezigheden op 't veld
moest waron afgelooptn. was er nog druk werk aan
do mookrnp, om de wortels dor ondp planten nit te
steken on de één- on tweejarige gowasacn met aarde
toe te dekken voor den winter.
Het was een zwaar werk, maar hot mannon-ge*
slacht in ilezo strekon, waaruit zon vele
p.iUerjongons worden gqrccrutccnl, ia sterk en do dagloonen
waren hoog.
Tlmnn is do gulden t(jd ook voor hen voorby en
men kan gorust leggen, dat de armpede ondur do
arbeiders, vooral vnor sommige wintornmndon, be
gonnen is met het te niet gaan dezer moekrap-cul
tuur.
Gelukkig dat oen ander landbouw-produkt op den
voorgrond is getreden en althans eo-iigormatp hot
verlies heeft helpen herstellen, nU dt. bcütwoi-tclen,
die nog niet zoo heel lang geleder aan ilcn land
bouwer zoo good als dnbekend warcr..
Thans hooft het verbouwen van dozo suikerpoPn,
zooals zy genoemd worden, in deze stroken oen
grooH>n omvang genomen; do raltunr is roor zetr vele
landbouwers daarom ook bijzonder geliefd, omdat zij,
Zoodra hot zaad in den grond is, bij de fabrieken aan
wie zij zich verbonden hebben, in 't najaar de
snikerworlcls tepon eon vooraf bepaalden prijs te leve
ren, een voorKcbut op d<.zen toekumatigén oogst
kunnen verkrijgen. ,
't Is ecu bedrijvig gezicht, wannoer men in de
maflnd Octobor die vclo iluizcndon kilo's bootwortolon
op het terrein voor de fabrieken ziot aanbrengen. In
lange rijen volgen de hoogopgeladon karron on wa
gens elkander op en schepen van allerlei vorm werpen
bun inhoud op de kaden. Als mieren bowegon zich
du arbeiders Pvor 't terrein on dag'en nacht werpen
do dragers hunne gevulde mandjes nit, iu don
v«ngbok van ile machine dor fabriek, waar de wortels
wonlcn gowasscbpn, geraspt, geschaafd, doorgostoomd
of uitgepersd; waarna het sap wordt gezuiverd ea
gekookt om na enkele uren als geelwitte suiker de
fabriek te verlaten.
De campagne, het workth'dpcrk cenor fabrioli, dunrt
zelden langer dan drie maanden en begint gewoon
lijk de eerste of twoei'e week in Oetober: Juiit in de
wintermaanden verschaft zij dus aan honderdon hon
den werk cu 't behoeft daarom gcbn betoog, dat zulk
eene inrichting eon weldaad ia voor do streek waar
zij is gevestigd.
Jammer dat do plattolanda-bovolking. zoodra zy' tot
fabrieksarbeid overgaat zoo ras do ondeugden der
gewone fabriekarbeiders aanleert; gebrek aan spaar
zaamheid on brooddronkenhcid maken dat niemand
aan don dag van morgen denkt, zpodat hot gebrek
voor velen begint, zoodra in de maand 'Januari de
fabriek stilstaat.
Op 't oogenblik zyn een dertigtal
beetwortol-snikerfabriekcn in ons land in werking; ? gemiddeld ver
werkt elk tusschen twaalf tot vijftien tailliocn kilo'»
wortelen; men kan rekenen op een productie van
acht procent suiker; eenigennatr verschillend naar
mate het stelsel van bereiding dat gevolgd wordt.
Gemiddeld geeft dit ongeveer vierhonderd millioen
kilo's wortelen, met een opbrengst (lus van tirtrënrlertig
wïltittfn kffo'it Kitïïter per jftar,
Wanneer men be.tenkt, dat Nederland ïlechts voor
een klein gedeelte deelneemt in do productie van
dit artikel en dat de aanvoer van koloniale suiker
geregeld. voortgaat, dan heeft het allen schijn, dat
suiker voor den memich niet alleen een lekkernij it,
waar dat zij tot do noodzakelijke levensmiddelen
behoort. Ennins.
(TFonW ttmlffd.)
weten wat er.gebeurd is."
' ?Toen gij de signora dien steek badt toege
bracht, zyt ge flauw neergevallen. Toen kwa
men agetteu en brachten u naar het bureau;
miiar daar bleek het dat ge wartaal spraakt
en zoo kon men u geen verhoor laten onder
gaan. Men stelde een onderzoek in. en die heer
tut de drie Kronen zeide dat ge een oanva
hadt gehad van waanzin.
De .e/gnora meende dit ook. Ik, op mijn
beurt ondervraagd, beweerde ook dat het niet
anders kon ssyn aap. een plotseling opgekomen
krankzinnigheid.
Gy gaaft op alle vragen nooit eenig ander
antwoord dan: ?allen hadden nog eene coede
z\jdu en Waren meer ongelukkig dan slecht.
ZH alleen was innerlqk bedorven.11
Alen raadpleegde dr. A. Deze hield vol dal
gti krankzinnig waart. Toen besloten de rech
ters u hierheen te zenden. Dat is alles wat ik
weet."
Ouder bet verhaal van Johannes bad
Ginntteo telkens bljjkbaar lust en plan om iets te
vragen, maar dan bedekte hjj zfja gelaat weer
tntt de handen en luisterde. Toen dé portier
rweeg, zeide hq: «Dank, duizendmaal dank.
Kom later eens terne, maar laat mg nu
dadeiyk alleen, want ik heb behoefte om na
U denken over dit alles."
Johannes boog en vertrok onmiddellijk,
?Ds «tominerikenl" nep Saturcino uit, ?om
m\j voor krankzinnig te honden. Mij!" en hy
barstte in een luiden lach uit en zeide (oen om
zich heen ziende: pEn toch het geluk dient
. mij. Als men rmj niet voor' krankzum'g hield
zou ik in één gevangenis zitten en hei heel
slecht lubben, terwijl ik nu mijne laatste le
vensdagen kan doorbrengen in gezonde lucht,
ten- nette omgeving en onder vriendelijke be
handeling. Die rechter van in^truktie was r« j
engel om op zoo'n goeden inrtl te komen:"
Weer werd de deur geopend.
.Uush," zeide een van hen, dia als wachter
gekleed met den dokter was binnengekomen,
en h{j legde deo vinger op den mond, Urwyl
b;j op de teenen naderde. ?Ik ben bet. Wij
moeten eens samen, praten."
Satorninó wees naar.een stoel, maar Voor
dat dé binnentredende plaatsnam, sloop by
weer naar de deur om te onderzoeken of die
wel goed gesloten was en zeide: ?ik kon n
om een geheim onderhoud verzoeken. ? Gy
houdt my voor een opzichter, niet waar?"
BTe oordeelen naar uw CoBtuuot....."
?Ju, ja, maar dat 'is slechts een varmomtning.
Ik ben een geleerde en sta Op het punt Tan
groote ontdekkingen te doen.
? Da yrnuht van myne na.iporingen «p het
gebied der Krankzinnigheid zal ik publi.teeren
iu een allerbelangrijkst werk van twee deelen
in paars marokijnen band." . .
?^h." ' :
«Maar om niet af te dwalen: ik onderzoek
elk geval van krankzinnigheid dat zich aan
mg voordoet én zoo wenschta ik ook het uwe aan
een nauwkeurig onderzoek te onderwerpen..
alhoewel ik er niet aan geloof."
?Ubedoelt...."
.(k bedoel dat gü niet krankzinnig ZMt."
baturnino maakte «en onwillekeurige bewe
ging en de vreemde knipte beteekeaisvol tttt
de oogen. '
?De geleerde neeren zijn heel wijs." zeide
j, ? ?maar ik weet altnd dadeljjk of ze het al
niet bij het rechte eind hebbeu. In uw
geyal slaan zij den bal mis, Gij «taat niet
onder den invloed van zieke hersenen, maar
gif handelt onder den jndruk van. een oorzaak
iie mjj verborgen is, doch die bestaat, daar
ben ik zeker van."
Satnrpino zocht naar eenig verbind tiuscbèn
iet eenigszins vreemde van de verschijning en
Ie scherpzinnige opmerking, toen zijn b«zoe*
eer hem een ribhenstootj" gaf ensprftk: ?maat
«reei niet bang. tiet blijft tnssehen on», hoor.
'k verraad nooit de geheimen van.anderen.
n den regel hecht men niet veel aan mijne
neening en daarom vertrouw ik die slechts aan
ut papier toe. Na mjn dood zal de
wetenchap er welüjht de vracht van plukken."
?Maar na hot verhaal, mijnheer, rat uwa...
hoe zal ik zeggen.... van de reden, die u to
een moordenaar maakte." . '
Saturnino begon te vertellen en de.anlere
luisterde met groote belangstelling. Plot-elin;
vloog hg echter op en vroeg: j maar wat was
dat voor een .zonderlinge ziekte ?"
?Dut weet ik niet"
?Een verduiveld.aardig ziektetje, verduivelc
aaraig.'-'rieti hy uit, en scheen de zaak 700 grapp j
te vi den, dat hy in een schaterlach nitbarstts
en maar niet tot bedaren kon kooien.
Saturuioo lachte echter niet mede en keel
zyn bezoeker wantrouwend en onvergenpegc
aan, telkens ah..deze weer zgn ?verduiveld
. .
grappig," herhaalde.
Eindelijk werd bjj
weer
kalm
zeide
?Eicusear, mynheer, maar de zaak H zoo .
üy voelde waarscbynlyk dat hg zich nog niel
kon bedwingen en stond dus óp: ?vergun mij
later -Jiju onderzoek voort te zetten én nu
slechts evea de breedte van uw borst te
meten."
Sjtaruino liet hem begain. ?Hat komt net
uit, zoóals ik vermoedde," sprak de bezoeker
?en ik heb eene nieuwe en zeer belangrijke
bydrajre voor jny'n werk:' ?We oorzaken die
hcrsenkoorts kunnen opicckktn hij personen
tuit blonde haren" <
?Dat moet een zeer belangrijk werk wor
den," zeide Saturnino, na geheel overtuigd dat
hy met een kraukzinnige te doen bad.
Kort nadat de man hem verlaten bad, werd
aan Satornino het bezoek aangekondigd van
eene dame.
?Van wie?"
JJe oppasser haalde de schouders op. ?Ze
's gesluierd, maar heeft mij tien lires gegeven
als ik hnar binnen wilde laten."
?Laat haar maar komen," en terzelfder tijd
zag S.itnrniDO z(jn echtgenoot voor zich staan.
?Hoe? gü zyt nog niet dood, signora?" vroeg
hli spottend.
,Keen üoddank"
,Uet leven 11 ook »x> zoet voor n. Wat nog
een rend'it'VOtts in bet vooruitzicht!"
?Neen, ik verheng my in myn leven opdat ik
a van mijn berouw zal knnneu overtuigen."
?Hm?" .
?S-iturnioo, ik.ben Rakomen om u vergiffenis
te vragrin," en Arteme-iia wierp zich voor hnar
man op de knieën en poog Ie zijn .hand a.in
nare lippen te brengen.,
??Waartoe deze vertopningV" .
?Het i-i aeen vertoonin<f. Ik vol>f den drang
van myn hart Ik heb een afschuw van mij»
zelve en zal niet rusten voor gy my hebt ver
geven."
S.itarnino antwoordda niet.' ?M var hoe koint
het dut gü gered »öt?"
.De «toot, waawaarschijnlyk niet diep genoeg,
in alle geval eens op een aas bespeurde ik dut ik
leefde en kracht genoeg nad om te denken.
Toen dacht ik na over wat ik gedaan had en
kreeg innig diep berouw.
En dat niet alleen, bet was niet enkel be
rouw over wat ik misdaan had, dat mg tranen
d<ted storten, het wat tevens het ge voel dat ik,
als-een Etont kind, dé kostel#k<t« gave, dia het
leven aanbiedt, de liefde van een echtgenoot,
had versmaad. . '
O, mijn hart vlooj naar u toe en hoezeer
men m^j niet wilde toesta m de kamer te ver
laten, ik kon befnht uithouden en hier ben
'k na en smeek n om vergiffenis." .
SiturojQo'it hart werd geheel böwogan b;j
i«t<zien van de tranen op dat nog zoo
dood-»ileeke gezichtjo, dat smoekand naar hem toe
gekeerd was; maar toen hy haar zwijgend
Wereind hielp en h Mr een stoel aanbood, zeide
in: ?<fot alles klinkt heel mooi, maar hoe weet ik
of go thans meer waarheid spreekt dan toen
ge kort geleden mij uw hand atnboodt?"
?Omdat ik u thans bemin, Sa'urnino, om lat
k nog nooit gevoald heb wat ik thans gevoel,
imdat ik weet dat ik u lief heb, zoialu ik
nooit een ander zal kunnen liefhebben."
?Herinner u dut. ik dergelijk* verklaringen
loorde, voordat m\jn dolk op nw hart gericht
werd."
. ?Ik moet krankzinnig geweest zijn, of .neen,
weet ge hoe het. is? Wij meisjes lezen romans
en droomen dat het heerlgk moot wezen ro
mantische liefdesavonturen te bobben, maar
pas aU we goed ontwaken zien we uo»d .aas,
hoe onwaar en hoe zedeloos dergelijke
verwach'ingen zyn. . .
Mijne ooifen gingen pas open, toen gy daar
als wrekende rechter voor mij stondt.'p
?Hoe gaarne zou ik u gelooven," zeide Sa
turnino zuch'end.
,Neem de proef. Vergun mij weer aan uwe
zyde te leven en gij zult zien dat ge een vrouw
hebt' die niets wenwht dan met n en door
u gelukkig te zijn." .
Maar gesteld, ik vergat al bet gebeurde,"
,
Saturnino, die boa langer hoe meer werd
bekoord door zijn vrouwtje, ofschoon hjj het
niet wiMe laten blijken, ?wat dan nóg? Ik heb
? hoewel tjjd is er reeds verstreken? -r nog
m*ar eenige weken te leven en die moet ik óf
hier, of in de gevangenis doorbrengen."
?Juist, maar ik heb een ander plan. Aln gü
n geheel aan mijne leiding wilt toevertrouwen
bezorg ik u de middelen om uit dit huis té
ontvluchten. L*ngs offieiëelcn weg kont ge
vooreerst natuurlijk niet wegkomen."
En dan?" '
,Uun gAs\n we met ons beiden naar Weenen.
Daar raadplegen we de beste geneedheeren
over uu-e ziekte ea dan leven we Uren lang
als het gelukkigste echtpaar van d-i wereld.
Wilt gaf' .
En toaa ArtemesiahaareohtgenQ^tnogmnaU
te voe' wilde vallen, ving dezo hiar in zijne
armen op en zeide: ?doe met m(j wat ge
wilt."
?Fn g'j zult uw bist doen mij lief te hebben i
en alles te vergeten?" -{
?Ik kan nu aan niefo denken dan datg
betoo verend vrouwtje zy t," fluisterde hij.
f . i
Een paar uren later kreeg Saturnino een
>rief van zijn vrouw mat de noodige amw|
zigingen en tojn by die op het bepaalde nu
No. 280.
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD V O O B HEDE&LAND.
KVÜVST.
TRIËI, AC09TA. ? AKDHÉA.
Zoldea was vau Liers theater iu d» Auistelstrut
betiir gevuld dan verleden Dingsdagavoud. En ge«n
?wonder. GaUka»'» Ufi'l A^otta wurd vertouud
met dea heer Ludwig Bamav ?Ebreu Jliiglied des
Uofüieators," en luuvrouvr Chariutte Vrohli
r.ttetuube Uouwhauspieluriu" in de
hoofdrollen. Het u moeiolyk te zeggen, wat iu deze
de grootete aantrekkingskracht was. Het stuk zelf of de
vertoonere. Immers hoegoudou uaarn de lieer Uarnay
en mevrouw FroLu, zich ook verworven mogen heb
ben, hot auuterdauisch publiek, uitgezonderd dat
deel, waarop Ju «ehouwburgou in den regel kunnen
rekenen, is niet Hebt uaar het theater te lokken.
Nu echter L'rirt Acuslu, dat iu de huofdatad
ecnigszins als een verboden vrucht werd beschouwd, voor
<t voei licht kwaul, vu uaar Uun vermoedtiu kon, be
hoorlyk vertolkt zou worden, vortuouüo zich niet
alleen eeu groot aantal unzcr juodsche, muar
ook onzer dultscb itprekoudu stadgtjuooten iu
de Alttatelstraat, eu gaven zy het bvwys, dat er uu
toch juist geen woudereu behoovcu te gobuuron, om
hen eea enkele maal bun afkeer tcducoovi
Ut'ii-l AfQuta is eelt stuk waarin zeur goede
tuoneelijcs voorkomen, doch dat psychologisch to zwak
gebouwd Is, om oen ovurwuldlgeudeii iudruk te maken.
De schrijver heeft in zyn personen verschillende
levensopvattingen «a overtuigingen willen afbeelden
behalve iu Jochai dcu medeminnaar neemt men in
elk der hoofdrollen ecu bjjxotidcro verhouding ten op
zichte van bot joodsuho gulouf waar. Naakt Vriul,
den jougun vrijdenker, da SUva, deu budaagdou
wyageer, dio het geloof zou gaarne met zijn denken ver
zoent, Jndith de inaagd bij wie de livfde boven het
voorvaderlijk geloof g'aat, treft meu van der Straten
aan, den materialist, die zyn naaktheid uut een
weinlgje aeatbutica bedekt. <
Ieder vertegenwoordigt
eea geloofsopvatting en
waarvan de botn-kkelgku waarde of
on» aard ui dit treurspel wordt ?vertooud." Ittt
dergelijks geschiedt in een drama niet strafTeloos.
Het hnuveel zorg eeu dichter zija mcnscbvn ook
scht-ppe, zoodra bij niet het karakter, uiiwr huu dunk
beelden toe de boweegkracht verheft, die hen
voortetuwt /ui de vürwikkeliug zoo goed als zeker hier ui
daar ztfakko plaatsuu verruileu, eu zalloii de kura
kters uaar deu ecu of audereu kant gebogen worden,
waardoor aau natuur en waarheid te kort blijkt gedaan .
üad Outzkow zyn materialist uiut willuu tuckeuuti
in vader v. d. Strnten, zyn tragedie zou aau de cerutt
eisehen van een treurspel beter hebbeu kunnen vol
doen. Immers een dur beide liuuHperaunea was
miascbiüu tot baar recht gekomen. Juiluh hoeft Urlël lief ?
en waarom guct't zij hem prijs 't ? üui haar vader
van ecu bankroet te redden, trouwt zij den man, dien
zy veracht. 13;i op deu ImwelijkeJag na ecu beves
tigend antwoord, outvaugoa t» hebben, op do vraag
aan oom da Silva, of haar vader zich uog al gemak
kelijk uur deu dnoJ harer moeder had weten te
troosten, ncniut zij vergif iu om te sterven.
Ware huur vader iemand geweest aau wien zy dooi
de iuui^»tc lief .e verhouden wa«, hu-1 zij met hem
gedweept eu iu haar hart du liefde jegens hem
met dio voor buren uilnuaar In strijd kunnen kouieu.
btutr opurlorüig zou verklaarbaar zijn geweest. Xu is
z|j dit geenszins. Hoeveel bjj Israël du familie gelde,
de liefde in het b*.rt vaa eeu joodsche jonge duchtcr,
eeu llelile duur geeatos-ovcrccnstoniiiüng gesterkt,
muet de krachtigste zyn die üieu zich dedkeu kan.
Zjj, ik> tien- niai £i1, die tcu aanjibuuwe van rabbi'y,
vau Jochai, en vau hn&r eigen vader, den vervloekte
om den hals vult en opentlijk haar liefde bekent, z^j.
die ten slottv niet terugüelust voor zelfmoord teneinde
aan etu huwelijksleven mot Jochai te ontkomen, i9 niet
de vrouw, oui; na ecu enkel woord van Vriëls moüder,
te meeuen, .dai , ij hem niet zou kunnen trouwen^
die
vrede zou kttnnen hebücn met
zijn herroepun. Ala dezo Judllh, op het oogeublik
dat Lriêl in.j'lu om harei.twil herroept, haar hand
geelt uuu Uricls >ijand om Van der Struteus fortuin
te re l Jen ? dan is dat t,o_-n eerbied voor de familie,
maar louter onnatuur. i
Met Criel Btaan du zaken iets beter. Hy' hoeft
zijn moeder werkelijk liuf. £sthcr is met . Cricls
'
L-i>n aungeiiamo verschijning.' llier maakt
pictcit jegeni do wovilcr de daad ccuigermate ver
klaarbaar. ? Maar bleef zij dat toen de moeder
goBturvvn W.IK? Waren er werkelijk lieif, waardoor
Uncl zich gebonden gevoelde ï Zoo hy dat meution
kon, wuo Ju twevd^ hem niet waard geweest. Een
zoo eeriyk auttn van zoo vaste overtuiging, ecu z<io
verheven .geett koopt niet op zno verncllt-rcndu w(js
eens Hinlt-rs geluk ol' liefde. Hij die in plaats van
to vertrekken, juist b^jft, zoodra hij hoort dat er een
beschuldiging togen hcui yrurdt uitgebracht, opdat hy
den miH-d der
die, zclfn, a!s
de ^rul-ti.. luiig
waarheid toeue, ia niet de zwakke,
broeders licui willen terughouden,
zal «preken om zich ecu bruid, te
Om Ju
tua*.p!e!i v
tnuedie tu scheppen is hier een strijd
j llvftle vn de overtuiging uitgedacht, die
ge ; u
i'anii
tuur
inderdaad niet bestaat Judith, zooals Qutzkow haar
Thans is de gewaande «ter gebleken een tamelijk
toekeut, du hartstochtelyk, liefhtbboude, do geeatver- «ewouu licht te ujjn. Ce engelen zjja moede
g«»orwante, kan zulk ecu uffur uiut vergen. Ieder die hot J«n haar li/f t« zingen on de gewone stervelingen
stuk slet opvoeren, gevoelt, als hy Ürtél 'zich ziet i bezien haar met kriiUchen blik.
verwringen: dat behoeft go voor Judith ïeker uiet Juff- ^e Groot is haar nog Jaugdig tooneelleven op
te doen, eu *ls g« zoo goed waart eveu na te deuken, avonchUchB «ijs begunntm. De regel is, dat men vau
zoudtge zolf dat kunuon weten. J bet uiinderv tut het laeerdera zich ontwikkelt. Deze
aktriue wedervoer het tegenovergestelde. Van de
allurmoeielykste rollen is zij in meer eenvoudige over
gestapt. En nu doet zich eeu heel natuurlijk maar
voor haar onaangenaam, misschien ontmoedigend
vorttclrijbsel voor. Ah* Aodzva ruept du schare, die vroe*
Ker zoo gul was met bijvalobutuigingen, 'haar to*:
ïijt gij uu die groote actrice! Uw spel in zoo duod
gewoon, zoo oubuteekeneud, daar zün er «en kantal
in Nederland die bet u verbeteren zouden !
Wat uon zegt'üuiuachlun waar, doch wy hopen dat
McJ. de Qrootbct zlcti niet al te sterk zal aantrekken. Ky'
komt nu op deu goeden weg. Het i« zeer hard voor
haar een rugwaaruche beweging to maken, bet ter
rein te verliezen of vrijwillig prijs te geven, maar
het is uuoüig, wil zij etmuiaal winnen. Jutf. do Groot
Werd over het paard getild, zegt men; het blijkt nu
dat haar lofzangcrs haar veel kwaad, hebbon gedaan,
maar bezit zij deu moed om de gewone school door
te maken, het kleiuo te k-eren zi nder hetwelk het
groote nii't te vatten is, dan zal het eenmaal blijken
dat Muj. du Uroot tocli weer mot zoo heel gewoou
is, ? eu baar talenten zijn gegeven, die de meeste
haror zusteren missen. Als Andréa schittert zij niet,
maar hare opvatting van de rol is uitmuntend, haar
dpcl is zeer goed bestudeerd en kon zij een gelijk
soortig karakter in een beter stuk vertoonen, dan zou
de indruk ongetwijfeld voldoende zijn gewe&st. ?
Een kritiscbu beschouwing van Audréa en de andere
personen achten wij overbodig.
In de voorrede tot de bollauilsche vertaling verzi.
kert do Heer Frowein dat de held van de tragedie
oen klassiek karakter heeft. ?Het onderwerp is klassiek
iu deu beoteü zin dea woonls. Hot lot vau deu vryoti
denker, die meeuonde hut oordcel vau uilen te kuunuu
weerstaan, ten «lotto valt, doordien hy niet kan
doodou de cdulstö aandoeningen van hot meusubulijk
hart: .liefde voor zyn moeder on liefde vour zijn
bruid l" ? Wij betwijfelen wol eenigzins of dit ka
rakter klassiek is. Wij geloovou veeleer, dat ieuaud
die plechtig de innige overtuiging zijns harten ver
loochent, iiivt voor de odelsto aandoeningen vatbaar
is. Zoo iemand uiuge liefbebbun, op zyu »'ü , maar
die liefde beczemt ui zeer weinig belangstelling, ge
zwegen nog van sympathie, in. Een huid, die zyn
geloof afzweert oui het daarna weer te herroepen, en
bij het lijk zijuer .minnares een hoogverheven toe*
spraak houdt om daarna zolf hut plekje aan tu uijzin
waar ui«n bom «n haar ter aarde zul beutellen, als
hu zich hcoft doudgt'Schotüii, maakt geen diepen in
druk. Het tragische is bier in zeer bijzoudereti zin
theatraal. En wanneer inon bedenkt wat Ciutzkow zoo
al heeft noudig geacht om een treurspel te dichten,
waarvau do korte inhoud in du beide laatste regels
wordt eaamgcvat:
't Ueloof dor v«d ron heeft gezegevierd !
Ten koste vau tw- e zielen, dio beminden,
dan is hot moejvlijk te zeggen, dut dit gv&chio'.] i»
zonder aui mevr dan één tegenstrijdigheid plaats in te
ruimen.
Hierdoor wordt Uriel Acqstft hoc voortreffelijk som
mige deelen zyu afgewerkt, een gebrekkig «tuk, dat, wan*
neer het met uitziemeud werd vertolkt, bet publiek
maar weinig zou kunnen voldoen.
Barnay lioefl ouk uu weder getoond al di> gehei
men van het tooueol te kunnen. Du zwakke plaau,
Ie scèue met de moeder, waar b U bet besluit tot
wrrocping zijner overtuiging moet vatten, b*cft
hij door zijn stil «pul, (stil bij wy'ze van sproken.
want bet was stormachtig) een relief gegeven, waar
door het publiek in dcu waan kon gebracht worden,
dat bij tüct blikseiusuelheid uit liefde aan zyn waar
heidsliefde den >it»k brak. IM? blinde moeder J Hy bad
laar tuig to namvcrnnod aanschouwd of bij was al buiten
lich/oif en zulk eon heftige gotnoedabewcging. hoe-zeer
zij ook theatraal scheeu, was noodt;,' om oven lator een
f vermoordt inderdaad
j*kl«eden in de klassieke muzieUitlontuur ea b{j die koelje.1 in het water, «a die groote abd(j wat««
?dereen overbekend ztfn. In dit opzicht kon dezo den oever verwijderd, veeleer een Undachap ala «?
uiuemuelliug van het progratiitua «ea geuotvollen »tad noemen. Zyue beide schilderyen geven getnigenJ»
avond doea verwachten; duoa onmiddelyk hitir t«geu- datbyzijn reeds lang'gevestigdea naam, en die g***
over staat dat de gezichhkring nooit buiten nkere doudzwyger (i bon euteadeur demi mot aofttt) bon
g««'t«lde grenïSB gaat oü ket publiuk slecht» de i,n alhemen, steeds blyft handhaven.
?c-booubedon genieten kan van juwt die werken, Bprioger, Karsena gelukkige leerling, bewijst ook
die tot heden slecbt» in het kader van Caeciüa n0(( i6I8 aDd(in ^ atad>gezicht«childer te xtja waal
schenen te passen. Eeu noodzakelijk gevolg hier- iemand die vao de stoffage zooveel en gelukkig wofc
V»B i», dat dezelfde werken binnen korten ':"
moeten woJei-vemchijutQ op bet programnw.
herinneren wy uns dat Caeeilia 30 Maart 187» U
houren gaf, Beethoven'» zevende; 20 Soveiaber Itfi'J,
da g-mul s>inphonie van Jlozart en de Euryanthe stadageichtschilder. ZÖD werk heeftVoote rerdieMto
FBAXSCHE OPEBA.
stout besluit te wettigen.
bet verstand, zeldzaam plastuch wurgt bij iets iu zijü
jmnonsto, vóór bij de deur uitsnelt om naar do sy
nagoge to gaau. Ook het eynagoge-tooneel wordt flink
£ospocld, doch b^ al de kunst, dio Burnay besteedt
om doze tooneelen dca stempel dbr waarheid te
schenken, blijft steeds iu alles de kunst te zeer zichtbaar
daa dat wij L'riel in plaats van dcu akteur Barnay
gouden zien. Slechtti enkele oogenblikkcu vergeten v y
lom en dit is voel meer in do kaliue momeuten daa
in de hartstochtelijke bet geval.' .
Fl'au Frohu is naast llarnay op haar plaats. Zij speelt
ouberif peiyh, maar ook bij haar blyft uien zeer koel voor
Jtulith. Het tt'cdcfü is Laar element nit-t, ^Get'ühl iai
Alles*' eu waar dit slechts ecu weiiiigjc ontbreekt, kuti
do grootste schittering do leemte uiet aanvullen. Meu
tiet zulk oen spel voor enkele malen met genoegen,
np don duur bevredigt het niet. "Men wordt daaraan
gewoon. Het eeuigy dat eeuwig frieeh blyft is hot
gemoed dat zich in eeuvou-1 ~ dat wil op be.t
g,ejiid der dramatische kunst zoKgen: waar en uatuur*
lyk ? openbaart. In dit opzicht stond Rabbi Den Akiba,
voorgesteld door den lieer Lyderer, zeker bovenaan.
Do oude rabbi werd niet giwpeeld Uuur Ledurer; by
leefde werkelijk op hot toimoel.
Enkele dagen vroeger bad voor hetzelfde voetlicht
Ainlrr'a zich vertoond. ? Ecu onbeduidend utuk, uiet
goostigc, half klttcbtige toonceltjes, waarin maar al te
zeer gespeculeerd wordt op do miudor vorbeven
eigeuecbuppcn van do tooscliuuwcrs.
Dit stuk trof om deu viezeu ? on wuften iuhoud
algemoenc afkeuring. ?
Het "SederJandsch Toonccl behoort ouverbidjidijk
met dezo aoort van touneelprodukton te breken, wil j stellend, zou w^t ineor kracht en metaal niet
ge< schaad -hebben; van bet kuur scheen Je mannelijke
helft beter gtdrenecenl dan de wouw-olijke, dio uu en
Verdi's L'ninni kan in vele opzichten eeu ?mager
boedtju" st'hijnt'n. Dramatisch hoeft het avontuur van
den rooverhoof-liuau veel min-ler» afmetingen <l»n
b.v. Faiut-ot Kuli>n, waarin bel en hemel strijden;
of dan b,v. Tril on I-tt Nagutnois waarin volksmassa's
om geloof on vrijheid worstelenJ Muzikaal bezit deze
opera noch geheel den rijkdom aan melodie van
Verdi'a oude operaX noch de studie van JCida, zijn
bekeeringsmanifest. Ook wat mise-eji-scene betrclt, zon
der ballet, zulidur Vusuvius, noorderlicht of andere
vunrwerken, moot zij don abonnés wel wat sober schij
nen. Voeg daarbij dat van de twee pieees de
resistancc in Victor Hugu's drama, de eene, het aanwijzen
dor portretten, geheel wegvalt, tn het anJoro, Karel»
aanroeping, Cltarltmugnt, pardvn,' tot eenü cavatizie
is verinusiceerd.
Toch bleek Dinsdagavond de opera aan het talryk
publiek uitstekend to behagen, hetgeen zeker wel
voornamelijk te danken was aan het talent van de drie
hoofdvertooners, Mulle-, vau don Bc-rgho (£''nVf), on de
HH. A'itauï (Eriiuni) en Delrat (C/inr'rj ^iiirt/.i, vooral
van laatstgenoemde, deu held van den avond. A
bet eiad vau hot derde bedrijf, bet aanbieden van d*
keizerskroon in dun grafkelder to Aken, waar KarcI
vergiffvni» schenkt aan Ernatii i-n zjjne bruid, werden
do kutistenaars vijfmaal teruggeroepen en moesten
bet gehecle Duale nog eens geven. De dramatische
kliiuax ui dit dtfde bedrijf, eindigend met het gruotech
koraal dor ver^iflcnis, maitkt een diepen indruk; do
etemuicn der solisten werkten prachtig op tegen de
golven vaa ge.luid ilio koor on orkest bun tegen
wierpen.
Wat den zang der solisten afzonderlijk'betreft, de
hoor Yitaui bracbi zyn frafi geluid weder te voor.
schijn met cvenvcül zekerheid en gemak als
gcvooulijk; misschien met iwts to voi-l gemak, want,
uicttegoimtuaudo baret on musket, deed do verschijning
dikwyls minder aau dcu bandiet Eruani dan den
heer Josepb l'nidiiomme dcLken. Jlfaar iia het genie
ten vau C'umui* OH rui' Jau4 fttinf/nytif of hét duet
AltHwiirir ilfiita ft litii wtm?, kan men hem alles
vergeven, evenals na dit zelfde duet M.1U'. van don Berghe
veel zuu
Vries ht
mogen zuttdigon.1 Met Delrat vour de
ft de c.pera uiet verioren: zijne frai
kluukrijko stem en goede voordracht werden
Dinsdag tun zeerste gewaardeerd. Den heer Puu»
als fyli-a, hoewel dan cou afgeleefd grijsaard
vooriiet zijti herwonnen naam niet verliezen.
Het ncderlaiulsche publiek, het waarlijk betcbnafde
ncdcrlatidsche publiek ergert zich aau zulke (utili
teiten, al klinkt de naam van Sanluu um ze aan te
bcVelen. Hut Nederlftndsch Toonetil beschikt over
grootcr kracht don do duitsebe kunieilie, dio iiu in het
Grand tbéatro de beschaafde lieden tot zich trekt.
Behoorde het in dezo dagcn^tüet alle krachten in to
'pannen om to schitteren?
Het is waar. Jun". do Grout treedt in Andrea op.
In den beginne1, tnen ecu deel der pera voor haar den
dan zeer ongelijk wa«j het orkest werkte zoer goed,
maar ichvca zich uicir to willen doen uimierkt-n dan
gewoonlijk in Verdi's bedoeling heeft gelogen, hut
touncel in den grafkelder, met de keurvorsten, hof,
ridders cu banieren was fraai gemonteerd.
CAEC1LIA-COXCEBT.
Indien -dezen koor hot programma van
bovengonoeuiJ concert ware saauigosteld met hut doel om
? oeno lichte taak to bereiden
Z*oal> men xiet allen werken die eene «ereplaats m,Er
toch dat gezicht aan d» Donn, «H
maakt, moet ook figuur c'iildsr wozen.
Zo° Vergelijk toch eens de opvatting dier mannen -nut
iberg, die in pikante zoneffekten op
«rchitektegebonwen.zijn heil zoekt. Hy ia wel deecM*
van Vou Weber; terwyl het concert »an Handel dan maar wtarom
ia November 1S80 op het programma prijkte; men et.BI.j|
ziet dus dat' deze werken zich *l«chl8 ia een zeer
Terli<!hting zoo vertnoeta«A
corteh rust mochten verheugen.
Maar de rubrieken zyn er nu eenmaal en er ons
geheel van losmaken kunnen wy niet.
Doch uu ter zake. In het landschap zyn er, Zooals gewoonlijk Wn
Het concert van Handel, w»»mn de obligaat-par- On2cnt| zeer relo goed9 vertegenwoordigers. In h*t
tyen vervuld worden door do Heeren JOB. Crarnor,
van Van de Sande Bakhnijzen ziet men telken»,
T. Kea en H. Bosmaos, werd gespeeld op eeue wyze ais TOen cr voorkomt, nieuwe schoonheden.
die slechts zooverre van de volmaaktheid verwijderd Dl! _storm in ,je Doinou" van J. F. van Deventer
was, als noodig ia om oua te herinneren dat die hier na4, jk met 0])ZBt aaDj om(lst ik ???, geloof ooit irt«
uiat te bereiken valt. Met de grootste eenheid en hut betere V(fcn h(,m ,e hebben ge!!ien. Apol's wint«r
meeste aplomb werden alle pausages geapield, turwyl voora] (a Toortrt,ffe)ijki Heyl's rivlergezicht i»
nado klank der strijkimitnuiicnien niet «dele» hnd kuu- tuurijjk maar hy worde niet nog oppervlakkiger.
nea zyn. Waarlyk wy hebbon genoeg makers via grijsklenrige
Vooral het tweede en vierde gedeelte dwong op Btnjie9. TJiMers, man en vrouw, kouden hunne «tr
nieuw onze bewondering af voor decompositie; Jam- a]if knnstenaar8 ?p en v,n Essen boeide mij
mtr is het dat zij slechts zoo kort zijn. Het Mu»etto
kenmerkt zich door een zeer eigenaardig figuur, dat =
een allerschoonst uflekt maakt. In de flnale komen 20owei (n onderwerp als gehalte. De .Hoed» im
da sulo-iustrunieutcn meer op den voorgrond. Dat zij, Reiiiiavik" is e;D zeer njne schildery, waarin, met»»»
m handen van de drie bovengenoemde kunsteuaar», gemmjnjt, ze zecr ja afgewerkt, een goede hondieg
hst werk in een schoon licht plaatstee, behoeft nau- ^ ja beB.Mr,j. Ouk j. HilverJink levert veel -nncfcai.
elyka vermelding. deuheid. Hu bezit meer fantaa'e dan natuurlykkaiH,
Do Manfred-overture werd minder goed gespeeld; jocn noe 9l.hoon zyn de luchten. Ja, die heeft lijj
natuurlijkheid.
zet.r Onder»ehoiden zijn de voorstellingen van Grrtw,
aioet geweten worden aan den'
in dit genre
de klauk dor houten instrumenten was op verre na l ook ^tf te ]anje (]± oogeoblik kunnen bestttdeen»,
z ne gevallen oveVigena tüet zoo la. Hy hedft
goed geëxposeerd en blijft altyd e»n arti«tmi
alont.
Daar zijn nog vele goede landschappen, maar «fc
aat aab auderen over om angitvalh'g rand t« kn'ln*
f men biet wat vergeet. Ik lever geene receukv
trom roerde, op noj; porverdoovonder wijs dan zy i'jtlD
dit eon tijdlang voor de Meitiingers heeft gcduau' en | naij
tluus voor den Heer Barnay doet, zou haar naam op j pe
bet aflicho rccda vulstaau bobben om het theater tut l Voeringgenoten, ware»:.Vmi/'.'f''-o»r,'.'/liiv,!Sclmmann;
asn do nok te vullen. Maar di« dagen zijn voorhij. | c?ucr,t vour 2 vlültfa en viuloncel. Handel; y.-ma,
Men wout aan alle,., zooals vfl boven zeiden ;ook.aan l Syw/lA((?,v, Mozart: w«r«T«re Kuryant!,t, Vou Wober
fraaie kostnmca on theatrale houdingen. '
niet zoo «choon ala op de repetitie; het is echter j wat
inogolyk "dat dit
schouwburg, die voor uitvoeringen
niet geschikt is. j
I>* g-mul-tsyrnphonio van Moaart kwtoi »«d«ro«»
bijna gehst* tot haar .recht; wy zeggen b|ua, daarin
het Andante het gebonden figuur van twee nuton, dat
dw g«k»ele Satz duur loopt, moestal door de strijk-1
instrumenten te sterk werd gospeeld. Hel ïenocïto
werd echter zoo geestig opgevat, dat de fijnste
intenMozart voor den dag kwamen; tcrwtjl de
finale ons Loeide dour eeiivuud en reinheid van vorm.
Dt'Euryanthc-ouvcrture word niet den nuodigon glan»
ten gehoore gebracht, hoewol ifo visolpasages
togeniver het zware koper eeu enkele maal wel wat schril
klonken.
En nu de onovertroffen Zevende met haar heerlijk
allegro vivace -waarin do toehoorder het gewoel er.
bul geraas van den stryM waarneemt, (men weet di.i
Boothoven deze sviuphonie geschreven heeil in
d*o tyd dat Oostenrijk mot Napoleon in
oorlug was); met bot woemoedis allegWtto. waar het leei
vam het vaderland ia brvedc trokken is geschilderd t
met het overmoedige presto, waar do vreugde er,
uitgelatenheid van de overwinning ons tegonstrakti
eu do schitterende tinale, 'die eene rijke
b(jilragirormt tot het eigenaardige B'<m;iianche getirr.
hei«elk, door slechts woiuib' componisten met succes it
beoefend. '
Mckkeloos «as do uitvoering niet: doch wij zonden
hot kleingeestig vinden aanmerkingen te maken, daar
ar de imposante gedachten van- hot genie, zoo
voortreffelijk opgevat door Verhuist, don eerbied-af
dwingen van bet galische publiek.
Li dus ile totaal-indruk van den avond een
gua«tige; dan komt daarvoor een woord van 'dank aan
Verhuist, die. by «l do workon, opnieuw bljjkgaf van
zijne artistieke wijze van dirigceren: nimmer echter
moet hij zich zelven vergeten on zoodanig vorzon
ken zijn in zijne knust, dat hy zijn orke=t verzuimt
aan te geven, waardoor eene ongelijke attaque ontstond
ia Sfhumann's ouverture.
Wij nemen alzoo ffi-der voor een half jaar afscheid
van Caecilia on hopf n dan een programma aan te
treffen, waarbij partij getrokken' kan worden van de
groote verscheidenheid vau instrumeuten waarover
e«n corps al* Caecilia kan beschikken.
AB.TI ET AMIC1TIAE.
II.
Meermalen heb Ik mij afgevraagd of die geijkH
8,-ort-bonamingon .der schilderijen, b.v. genro,
land?chap stilleven, enz. wol juist zijn. Do schilder ziet
rond. Het ocnc grijpt heui meer »au dan het andere
Hier en daar wordt hetgeen hij ziet nog verhoogd
door historische herinneringen. De een hvcft genoeg
aan het eonvoudig-schoorlo of treffende, de audorwil
wat dieper in do natuur doordringen on het karakte
riitticke in zich opnemen en weergeven. Zoo ontstaan
de 7c
li-, vond hij de tralit-n van zijn flega ontdekt heeft kan ik Zelfs niet gi-sen,"' mers; voi>ruf {.éwuton en als ik er i i«t meer
V- ill-.!.
viji.l eu di- u
naar 'dau
buitcu.
M. t iyiiilcni)|'Cii komt men in den regrl
verdn u uu ,'o -i dei; oitiiiu-len Wfgtubeu'tiniek-n.
Jju ti-n lici i,','!iuuw sioid AitiTdcshi, die hem
nin.r ten iijiu'^ t;clei-lde, dab hen naar hut
B|>uui»tutiuti inuclit. De bil je', ten \varen
eu Ijni jeugdige
zut weinige
\S
i'
Irii 1-itei' m BiMi cjapé van Jan trein vour
ii n. ' '-'... ' ?
/al 11 u'lficn laten," ztiile een wachter,
. tl yulijk ineËiiehde dut hut paar. op de
Dum-lijk»:eii w.is. maar dei verwachte fooi werd
hfin r-:er ei ,IK liniiJ gestop'. Ondanks alles
ZKJ Siii'uii.iu. uug t elke 13 .het gelaat van
2>f:iii'.(> tuf-clieii /y'u vrouw en heta en dit
niHiikli' Ju l !élts ü lète uÏBt tot dat uuriju, dut
Ai"oiueni.i /.icii huil vourge»te)d.
S.itMt-ii 110 ,*f Meek, boeat'e en klaagde
ov. r i>(.|| g,>voi-i van zwakte en vermoeidheid,
w*!ifiom li-t'z ,ove.il (e natuurlijker werd, dat
hi.l ii.e..st;l| ,(? .lo^en gesloten hield en st'l in
zu;i, hwk, geiti ken zat.
Ie W,,-i,mi aangekomen rustte de jonge
ui-1, viiorj»t de terste jgeneeskundiRe
kwam Zfide
vr. iiw
onti
zij.
onti oilt-ii Maa ,.'? (oen JeM kwam zwde
zij. vi'ordat i.y hem by ^aturnino bracht; ,o
doki ??!.-, re,l myn man en mana dankbaarheid
\ ij. en. Kruizen ht-bben."
J.i, ditnkh^arhmd! ik dien toch eerst te
:e» i,f !>y te ledden U. Wat heeft hy voor
, i>UKiB!tldln>idï"
we:
eei,
NYat, Arremtsia kon veitelleo, dat niet én
totn do duktcr eenige itiinut?n later met den
P»t;ëiit i.lk-en waa bespeurde hij dut de zieke
zeide hy, «nifliir zeker is hef. dat er i;u f.een '! öa (. >. pij >ijt joiig eu scbovn en i'y't*.. Laten
van oeni^e 01 gesteldheid aanwezig is en
diit ge, wat uw gestel betreft, wel houdiad
jaar oud kunt wordt-n."
Hoe ongaarne Saturnino had wiNen storvt-n,
zyng ocdunka kreeg hij toch het allereerste
óogfulilik dat gevoel ran teleurstelling, dat de
meeste men.-chcn heblien aU het blijkt djit eeu
naderend gevaar, watietg helangrijks aan hunne
persoonlijkheid gaf, zonder eenig écl/it ja af
gewend.
Het moest wel wiiar /ün, wat hij thans ver
nam en toch f? hij kon. nog maar niet dadelijk
besluiten die «aarhekl tu celooven.
ion . voorzeker lilet atidors behoeven to werk gaan. l eene massa producten, die even verschillend zrjn als
werken toch Uic op hot 87e concert eene ui:- ,je voorwerpen on taforcolen om ons heen. misschien
Zelfs nog moer verscheidenheid1 aanbieden doorilioi
de studie van hvt verledone zich kan paren aan hc
aanschouwen van het heden,
Xo;( meer verscheidenheid? Ware dat zoo! A\
?poodig hebben zich «roopon gevónu 1. Een man k<v« Je
hoornen on vulden, von an-ler de zoo. oen ander het
binnenhuis on hot succes uewmig aadvren om Jon
to volgon. Hierdoor ccbicroiiistiHi'l hè
, Vau lioethoven.
deelde hij mede wat hu gehoord had en vroeg
hoe hy dio uitspraak dan had te -verklaren.
WaarBcliynlyk aan uw eigen koortearhfigen
toestand. Gij hadt u waarFchjjjnlyk bluot
fiestcld aan een sterke rei kof ling, die u een
koorts op den hals haalde. Uw medicus hield
wellicht van ten beeije/ium&»i;ufwel wenschte
een beleefdheid te bewijzen aan zyn kennissen..
wie weet het ? gü hebt aan de deur Peluii
geluis
terd ? luiütervmken hooreu zelden iets
goeds
en een gesprek, dat misschien uit
zijn verband gehaald of verkeerd begrepen
werd, op uzt-lven toegepast en «iedaar den oor
sprong van uwei hallucinaties."
?Na, een goede dosis buitenlucht, .genoten in
ouze cchoone omstreken en welhaast zal alles
vergeten zyn."
?Dokter, wilt gij n>\j nu nog helpen in een
zeer kioschj zaak?" en de zieke deed een lang
verdaal .en het gevolg daar.van was dat
Artemesia, toen zy, na lang in spanning gewacht
f --. -?-...»?-. i, IHJ ucowvu.u» i4y u«v w? uienv . M«V9I«*) ».w« «y, UEI.ItlllK IU PUUUUinu UCWACOl
daartoe al evnii weinig m Btaat was. Hy begon te hebbed, cindelyk binnenfcoraendp, vroeg:
dus maar met hem nauwkeurig te onderzoeken, ?kant u amn, man redden, dükterï" ten ant-1
riiinn tapn ni»f K«». i.in«l> .i..i. j* l«n^>.w.i JA>«.«: J l...^..^. ~~.i?:i_ ». ,
doch toen het hem bleek dat de longen; de
bor>t, maait BR ingewanden alle in
uitmunteuden toestand waren, dat de bloedsomloop
gen-Keld zfln Rang ginj ' ' ' '-?
woord kreeg: ?onmogelijk, mevrouw. De kunst
vermag nieta voor hem." '
Aitemeeia barstte in tranea uit <tt de
pro
Kei¥R«lil znn gang ging en dat de zieke ner- fessor -verdween, na een oogwenk uewisseld
pis pen gevoelde, schudde hy lachend hét te hebben met Saturnino.
«TH _L i. ? ' Deze liet zyn vronwtje weenen en »eida toen :
. , \yelk soort van kwaal nitfn geleerde col- 1 .kom, vat moed, Artemesia. Wy hebben het
imnog dtze. luii'ste nmund van ni\ju leven l 'convcntliuinycle in du kunst. Er U als men goed
1 '1 ? ' ? ,? -~* ? ? ? **- ? .3.. ».i.M'..bA« ...'..t...^....^^.*,
zooveel
^«uiefen en iltin....'
?O Suttiniiuo, hoe kan ik genieten met het
vrceselijke vooruitzicht van n te mitsen."
?Toch beter dan wannéér ik het dwaze aan
bod van di n dokter had aangenomen...."
?Wi-lk aanbod ?" vroeg ArU'mecia'hausti?.
?Nocseu!>. Hij wilde m j aan een kuur onder
werpen, die tuy mijn gebeele vermogen zot)
rondziet, geen rotten, om do rubrieken
malen to vermenigvuldigen en toch houdt men zich
aan de geijkte benamingen.
Wanneer ik onder hut fraaie geboomte van
ondSiarden, over do bouwlanden, in de met achoopjes
gestoffeerde ZuUarzec kyk, dan gevoel ik «lit men,
om het nstuurtaferool naar oiach wedor to geven,
ihildèr tuoot zyu. E.on ander
een weeUlrig-groene tak vr.n
eik of bonk. Een vogolnest rust daarin en, ter-,
do moeder np het nest zit, komt do vailer dos
aanvliegen. Laat alles pikant verlicht en
niet in erLït dut uw leven, en uwe gezondheid M?"!?1? - - .
te duur betaald zou ZÜU met UW vermogen?" hescliaduwd zijn, en tk verzeker u dat het onderwerp
,M«t het onze. <}, als ik on?ehtiwd Was ... »»' artistiek ZA! v,»rk,mien. vlclna, hy die dat tor ^ iM?.?VMOT
maar thans! Meeüt dU dat ik mijn vrouw in ruggceft moet landschap, vogels on stilleven kunnen X(JV tc halflll,ht i? da
nKMAAita 9fin n'ilt*n Anbf at-llkf Afi 9rl . ? Schilderen. . - ' !_,-,.. .'.:_»- ^
maar slechts eenige besi-bcnwingéa,
Mosilagb en Heemskerk van Beest dingen om dea
?ereprijs, wat hot zeevak betreft. Een kabinetstukje
van den ouden Koekkoek ia Waarlyk een juweel. Van.
-en jongeren Koekkoek uit Londen heeft men ook
-en verdienstelijk stuk.
OnJvr de uamon, die men tegenwoordig, zoodra
m i-n over kunst spreekt, «Ity'd hoort, ia ook Uej.
Thi-riT-e Schwartze. Zo hooft doze keer haast zich
zelve overtroffen in twee mansportretten, die aan de
beste urerkpn dor oude schilders herinneren.
Het portret van Hendriks is zeer fraai. De
g«4i*tingccrde dame is waarlijk met veel distinctie terug
gegeven.
Onder de kunstenaars die zeer goed vooruit zijn
rgaaa noem ik do La Mar. De klcnr vooral is
sitUlUnténd.
Ook Van Erven Dorens streeft, niet zonder Tracht,
naar een fraaieu toon, verhoogd door een matig
ichteftVkt.'
In Van Triobt'* werk ligt veel poczv, en de
VÏTichting door de ruiten van net oude v&rtrek behaagt
zeer. Hoc jammer dat hel beeldje op den voorgrond
wat kort is.
Strocbel en Van Tricht naderen elkaar somtijds in
uunne opvattingen zoer sterk. Hy, zoowel als Schollen
is uitmunten-l vertOirenw-*>r.Ui? l.
In het streven van Ötoeliiik ligt acer veel degelyk%
evenwel zij hy voorzichtii;. Men eisaht in het gann
historique voel. Vooral de types lynor figuren
w»rdon op den duur wat eentópnig.
Do ?Deel" van Valkenburg i» een zodig, fraai do«fc.
.Op hi*t Atolior" van VaaderTVaayis vul verdienstfl,
vooral wat hot vrouwenbeeld en de draperie betreft
O mevrouw Runner Knip wat hebt ge weder heer
lijke katjes vertonnd l Wat zjjn toch in den regel
onze vrouwen-artisten knap: Of moet men mejuffrouw
VIP. in bar? warm gèafhilderde ea uitmttcicnJ
gci;n>opeerde stilleven** niet toejoiclieu l En heeft me
juffrouw Uoosebooiïi, mot hare onnavolgbare 'imiren,
zich -hiormedo niet als de eveuknïe van mej. TM
Ook Hemierdingeo van Hamburg schonk
alleniarunrHiküte druiven.
Ik heb zoo wat genoemd wat mij het moeit aan
sprak. Otu toch alles wit rrrtHtutttlyk')*, te noenwn
is haast onmogelijk. : Jammer blyft het altrjd dat
lijk zou weinig zich ver boven het verdienstelijke
vorhóft.
Voor ik eindig moet mij nog iets van het hart. Zon
bet, met hè! oog op schilders, die pas beginnen, niet
billijk zijn. dat men aan. hen eon geheel afzonderlijke
zaal uiiiurvlakte afstand. 7e kwamen dan niet zoo
in direkto concurrentie met do reeds geoefende
artisten. waarbij zo immers maar 'al te vaak benadeeld.
worden, en men zou ze goede plaatsen kannen
geven, niet in donkere hoeken of onder de
hanebalken. De opkomende knnst toch moet voor ons
wel' belangrijk zyn, want daarin ligt de toekomst.
Mi»»chicu zal meu aanmerken, dit moeielijk de IQn
tc trokken it3 tups'chen beginnende on gevestigde
artiston. Ik geloof hot niet. Mon bopalo .b.v. dat do jonge'
,irtU>! dii- *lt( eerste keer in Arti pxposeort, in de zaal
der nnnkiiiui-lingou wordt geplaatst, en cvenzop nog'
twe.e of tlric. jaren daarna. Na het derde of vienle jaar'
verlaat mou do zaal der aankomolingen, hetzy men
in dio, jaren goéxpost'prd. hebbc of niet. Zou het
onbillijk zyn ? .
H. Th. B. ,
Do zilvoren medaille, bestemd om ia naam en wn
wega H. n. M. H. den Koning «n de Koningin te wor
den geschonken aan do verdienstelijke.kweekellnga
dor Toonéelsohool, dio- na gunstig afgelegd eind-exa*
men ecu verbindtenis met het NederL Toontfel
«>ngaat', is hij missievo vaa 12 November toegezonden
aan Mojnlïrouw Maria Elisabetb Lorjé, te Amsterdam.
Do jaarlijksche prysnitdeeling van
Tfivkenschodl van Folii Moritia zal Zaterdag 19
armoede zou .. ,._ ...
-En meent gij, wreede man, dat ik achter- Het ia Daarom dat ik gaarno onderwerpen zie, dio
gelaten wil worden ala er kans U U te behou- [nipt zoo maar dadelijk tot ccno cathegoric kunnen wor»
urn ? ' Ik wil dat #\j leeft ett vlieg om den j den gebracht. Ze geven blijk van friaaehb npvatting
dok4 er terug te halen " ?
on verhoogeD hot cachet van i*len kunstenaar, terwijl
romacti che...' j^zint eer «U ioder kunstlicfhcblxsr of kunstenaar mij jrel zal wil.
begint. Waarvan zullen we lovenï'
?Waarvan ? van heel weinig. We z
zutiJg worden en trachten wat te verdienen.
len toegeven dat eigenlijk alleen hy waarachtig artist
Ik kan
choriste en
maar dat
beden.^^"L^^^I^i"!?'^6^"!!!"^!!*!'». dio ***> '?Ün cachot verworven heeft.
rat is Man ten Kato,
lanilVorstaat hij niet de knnst
ora op zoer eigenaardige, wy'zo handeling aan
land. .
acht
der Maatschappij
plaats vinden.
Kuitftatiidi'. Vdlgens de Chroxigm in Bmuf-Art»
zijo tliitn» aan de School voor Schoone Kunsten te
'arya 1195 stadenten ingeschreven. In de afdoeliug
bouwkunde is dat getal 1C7 in de eerste en «7 in
Ie rwccdc khtnsc. In de verschillende
schilders-atoiors zijti er 247 leerlingen, en 111 in de vier
beeldniuo uit, en nog zonder dat
vulkomen begreep waaraan die uitroep te danken,
was en waarom hanr echtgenoot haar opeens i'
Hoewel Ik dat nu juist niet
toch een fraai wurk. Van Phlippeau
was en waarom hanr echtgenoot W opeens i * 'j* toch een ft»*1 wurk' Va" PU»PP91U P?1;)'
zoo hartelijk' omhelsdo, kwam nog even de ,P*ei!lea hetzelfde. Dozo «maakvollo artist vnruohilt
professor binnen en fluittf-rde Arteroteia in bet j 'M]wt in opvatting ontzettend mot M. ton Kato, maar
oor: de wetenschap vermag niets voor zijn °°k m'J hom W landschap ott flguar tot eo:>
harkwaal. .maftr zün lief vroawtie alle^.1* ' monisch geheel gebracht, ja zolfs do attributen, z|jn
(Slot.)
zóó njn afgewerkt,
a zolf» du attributen, zijn
dat mon ze als stillevens er uit
' zon kunnen knippon. Vooral zyn kleine schilderij is
van groote verdienste.
En nu Karaon. O, zal mon boweren, dia oule
bo! kende is immon stadigoaichtschilder. Na j»,
gtada!«n dorps|;«zichten heeft hy zekerdikwyli gemaakt,
Van ,hét nienwe Jttueum van AfgieUels 'op deu
'rocadéro, zullen eerst l Januari aanstaande vier
zalen geopend, worden; zij bevatten (ranache
beol-Itec'.dhonwknnst tot aan de 16e een*. In'de bibliOr
hoek voor schoono kunsten wordt eene verzameling
uit de 17e «n 18e eeuw tentoongesteld,
waaronder vooral van Louis de Kamnr, Bigand, O.
van Loo, Sorvanduoi, Vien, BacheHcr, Lcmoine, enz.
ht Kuntl. De Amerikaansche Xoti n
«paart aan hare landgenooten de harde waarLedon
niet. Het 2êgt, naar aanleiding vu het ataksn der
uitgave van do Ai»tritm Art Rtvinc: Er hi wel rnüaie
in Amerika voor «ei kritisch kumttjjdsihrif», aa «r
<a groote behoefte aan. En, toch zo» het, wan:.eerhel
:\
il