De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1881 18 december pagina 3

18 december 1881 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

k :\ & fri.: v .LCTTEKKl * 0 E. WILLEM B1LDERDUK. Bet ia heden 50 jaar, «edert op de Groote Markt te Haarlem, m een hu», 1) schuins over de Vleeschhal, onder begeleiding v»u weêrlicht en donderslagen, de 75-jarige dichter .vreed zaam en lacht" den laatsteu adem uitblies. De man, die daar heenging, was niet alleen grooi als beheerscher van de taal en daarbij Deheerfrcher van 't gemoed, al> ern kunstenaar, gelyk ile sfeer onzer lettereu er sedert Vondel geen gekend had, ? maar hy overtrof 'zijne met Eem optredende landgenoten al* wüngeer. in die«t o, volledigheid en kon«f qneutie. Üg had de bctclükking over eene encyklojiaedie van weten schap, die op zeldzame wgze met zgu se?»teliik organisme tamenbrnj/, en waarvan geeu enkel ondei deel buiten eenlianuouieich, ja natuurlek Yerband bleef met zguv geheele zeldzame per«oonlgkhtud. Eeu man van geweldige hurtstochteu, by wie de prikkels der zinnen nooit gezwegen hebben, maar wiens tuchtei) gelouterd werden m het vuur zijner bovcnaarddcbe ver: zucht ugen rn vaak bestreden bg bet zotmelicht van zgn onwankelbaar geloof en bij de fakkel zijner sterk «prekende rede. Die van zij: e eigene veelzijdigheid geiuigtuh kou geven zonder stuitende ijdelheid; wiens adelpnttou.-iën te vergeven zqn om dat zg voor de hoofd/ank slottn met zgn w^sgeerig en historisch stelsel. Die voor zgu* overtuigiujjflu groot e uÖVrs ge bracht heeft ', die niet Icon ualatou balling 'i Iftnds te worden, toen men, in naam der vrübtid, hem dwingen wilde eaue mlozoticschpolitische Beloofsbelgdenis af te leugen, en hem tot een eed vergde, op het oogenblik, dat de Soe vereiniteit, in wier handen die t-ed moe -t wur.leü afgeU-gJ,seschi>n,!ea »-J.=,do-n ?dt- verdrijving v;in een haver leden. O* man. die, op ign nnoit ver zaakt standpunt, zich ontdliigeii kon rekeuen van een liuweiyk, w.lka slui'injj mis chiou uog oertltr dan de vei breking tot de fouten van zflu leveu moet gui-ekeud worden. Een autodidukt, die, na God, alles »'in zich-z. Iven te diukeu hud; de helsluiter van een wech^terveud vertalen ; de oiienst- Hor yau de gutidi u poort een-c 11 e-.iwe Orde, zoo niét op liet eet), «d vau Go.isdi -nat en Staat, dan alt hands op dut dei' kennis van de geschiedenis en v«n de beoefening der lettenen, Ken navorscber en opmerker, voor vien er geen kleinigheden in het charakter, door den gloed en het licht van den vorm, waar se iu uitschenen, en doo de toepcsselUkbeid op de waerelJ, de maat*ehappg, den staat, de familie, het individu, aan wier adres se waren. . i Die zich beklaagt over gebrek aan afw-a«e-; ling in de keuze van ttof en trant der R*dich- ? ten van zgn laatste periode, beklage zich over de gelijkmatigheid der ademhaling bg f e» groot knnoenaar. Üe vaerzen van het echtpaar Bilderdgk, in zgn ürgsbeid, waren de natuurlijke nitboezemin.üen van hun gevoel, en werden van links en rechts in huis- en schrijf- en slaap kamer bjj elkander gezocht, als een ui^u**» bundel iu de nio.nwe beho«fre aan een 100 tal gulden* te voorzien had. De huislük» vaerznn zgn nooit geschreven raet het doel om ze al gemeen te maken. Zg zgn er des te merkwaardiner om. Bilderdgk heeft, in alle genres uitgeblonken: In deu zang en in do schildering: in het leer dicht, ju het lierdicht, in het epos, in het epi gram, in de vertelling, de romance, desatjre, He vertaling, of heter vernederlandsching d<r ouden en nieuwere vreemden: ook iu het toonneldicht: maat men vergelyke hem niet met Shake-<pparn of de Franschen. Daar ligt in den (Flori9 den V'"ui. er lokale kleur, meer out led ing u, ? en om aan zgu boosaanlii(e woordeu jniat dan ontwakende lieM* van haar zaateivoorilen , dun jui^teu ziu ttt geven, schetste oen zgn hè- graaf, haru bckcmcnia dat ü|j hum eeu zoon houpt to doeling o\i deze wgze: dat hu B««tn, t«» Kate schenken, haar vertrek «n vrijwillige dood t\ja niet en de Uenestet in den hoek der bakeis en TI-JJ van gezochtheid. l Do TerUliug ia in good liollandacll geschreten [ en kele loelyke uitdrukkingen aU twfutlaptrêlrdikant vor men uitzonderingen op dozvn rcgol. oude nven wilde zetten. Bravo! .Dat zgri wettr de iioeie zeden der natuur en der maatschappijen be.~toudeu, om dut lig in alle versch|jn>er n dj kenni-rkeu opspoorde van het rijk geschakeerde leren, waarvan zij getuigen» gaten, De«kuiid:gt!ii Yerk:;n-eo, dat hg v*n de gch-if ? uurlgke u:tlegünu'le, van den gang en gesteiJlieid der heuKllichaiuen, van Ua kunst uin soldaten in het veld te brengen en ve-tin^eu te bouwen, van paardrijden en tufclschikkeu, van de guscbifitei.is der politiek en de geschieden» I* r beschaving, zoo veel wist als de specialiteiten in d!« vakkeu; dat hy iu du ki-nnis van het men'cbolijk lichaam en de roeping der medicqm'n to> de pititiniers der nieuwe richting beh'ior de. De icbeppiue was hom een ordevol gnhi;('l, waiirin bij overal harmouiecn vcrwautschii'1 vond : alles r loot in e'knür; a' wat zin tuiglijk waarneeinbnitr was had vooial waarde door '\v iiltën, waarmee het korres. nadei.-r.le die her uitdrukte, waar bet uit rour.'lw.-iin. Nooit liet hy ïich door ppiwipnlgkr beweegrtdeiieu leiden in zijn oordeul of haudel. Nooit kg hem het doel buiten de d.vul. H^eft hij som» onbillijkheden gAiitevgd, ? beeft de/d waai lijk groote gestuite zic'i soms geboden voor '.-chuubare noodzakelijkhtdeu, die ieU B"n(" onwaardig» van hem vorderden, laten zij ili;> zonder zonden zijtt den eersten stceu naar hem heeuwerpen, en laat uien een leven, dut ilo^r zijne openbaarheid, door deogrooten namu v«n die het geleid he-fi, *in ieders kcuiji-npming en kritiek blootstaat, met verge lijken met de schijnbare vlekkeloo--heid van den wandel der genen, wier onbeduidendheid of te kort-koming als menach k\v»lgk gesluyer.l wordt door de poëetische wolken, waar mee zij omhuld zgn. Wam- vindt men een dichter, bij wien de poëzie BOO zeor levensailem, behoefte, van alle oo.nenblikki-n, natuurlek en bovennatuurlyk verschgniel, zoo weiüigcen onschuldige liefhebberij, ven middel tot levensonderhoud ; eene : ku/istiuspancing is, waaraan zij zich maar by uitzondering overgeven. Deze dichter beeft zicli van alle verstandelijke leveneojtenbciriugen rekenschap gegeven en bezit een veelszins toereikenden. maatstaf om alles ordelijk en fraai mee te 1 **i3 niet juist, te zeggen : dat B., het hoofd Tan de historische school op geschied- en staat kundig gebied, in zg*ne taal verklaring een geheel anderen weg volgde, dan de meeste groote fing'il*t«n. Men beeonuldigt hem van by(>otheeüescU, te wnk te gaan: maar dat doen alle opspoorden van voorwerpen of wetten. Vóór dat zn. gaan zosken, wagen zg een gissing naar de plaats, die httn voorkomt and woord op hun vragen te knLnen geven. Heeft-BitferdgS, tÜTorena de historische toestanden ter bewüjToering opgespoord waren, gezy.1' zooza! die zaak l'i'.er blqkeu in elkaar te zitten, ? hg heeft niet anders gehandeld dan de putgraver of de planeetontdekker, die bü gissing raamt ,hier moet water, daar moet «turrelicht zijn. Die hora van pabQ gekend, roemen om het leemt zou diénstwUligheid en goedhartigheid. Berichten van anderen aard .kuine c ' meestal voort uit de binuenkameren der middelmatigheid of van de katheders dea ongeloofa, ofsehoon nt niet mag ontkennen, dat bfl wel eens buyen rah wwvel neeftlatpD losbreken over de hooiden en misverstand * altijd geweest dal men zun« impertinenties tegen Pope, Lambert ' Ten lï»t«, .fogen.ur, SjliHer. Arnt»ema«, Feith, Van der Palin «n Siegenbeek, naarde letter heeft opgenomen, en het talent vaa den k»rikatunr-Uek«n»»r daarin «oorbygeiun. Bildentnk in. nooit «oo verwoed gelest all wfiltm Prof. Siegenbeek het zich verbeeldde. Vour mii ik heb altHd den glimlach on vochte oog?coitteriog der sat/rieka celfvoldoening zien heenvonken door de dichtst gepakte wolken yan zgn (half voorgewende) gramschap, t Ia onbüKi^peiyk, dat «elf» een fijne, Weit ah KÏnker dit niet opgemerkt heeft. Daarom is het ook met loo'n wonder, dat Verschuer en Yalckenaer «n Jeroniwo de Vriw en Southey en Hoffmann v. Fallersleben hem een bemin nelijk man in den omgang noemden. Van Da Co»uai kinderlijke vereering, die uit per soonlijke verplichtingen voortkwam, twijg 'kBilderdg'k is niet geweest: een geleerde, of 'een rechter, of een dokter, of een iudtuirttel, die veel vaeraen maakte. Hg u geweest eene reusachtige dichterlijke natuur, die talloze wetenschappelijke voorttellmgen, met adelaarsblik uit, de waereld der feiten en der boeken rapookt, tot zjjn eigendom maakte, met zjjn beffeerto verweefde en dan, zich, m gebonm of ongebonden ttyl, uitatortte, zoodanig, «at ieder-een voelen moeit, d ar a een groot man aan het woord: door de diepte inner idtto, deor hav oiiivantel ea Uven» ipeda»! en Van Ualmatt Het proza van Bilderdgk ? zoo kriw, zoo zaakrgk, zoo schilderachtig, zoo natuurlijk (vo»r de tgd) heeft in 't' begin deier eeuw zgn weergaf niet, en dfz« groote geleerde hfeft 01 s voor goed van de school- . en kamergeleerdheid verlost en het naturalisme voorbereid. Zijne ver handeling over ?Dieht erlgke geestdrift en dweeperg" is een der fraaiste a'ukken Hollandsoh proza, die onze liteia'uur i-gk is. Als hy niet meer schittert door zgne ontzet tende belezenheid, ia dit aan zijne manier van Mudecren en van blootleggen zgnur uitkomsten 'e wjjtpn. Wars van vertooning, waagt bij H<-ver Ti'jn woc>'-d, waar hy zi-Rt ?zoo spraken onze ou.len", ui t wyfel te zien getrokken, dan zgne autoriteiten te noemen. 2) Onze schrandere kritici van de nieuwere tgd hebhen daarom alleen niet met LüHerdyk op, om dat zg of zich büschaaind voelen door zijn geloof, of vernederd door z^JHa stellige uitspra ken, of bedwelmd door het muzikale en ideale van zijn vlucht Zul men nog eenmaal 'zich n ver de partijverdeeldheid zoo ver wete heen t» zetten, dat men voor IHlderdijk doen zal, wat men voor Vondel heeft gsdaau? 18 Dec. Alb. Th. 1) Xo. C. . ' 3) Ik ben in 't bezit run r<?lo zijner handschriften, wliruit blijkt hoe naauwki-urig lig vour zich-zelven de bewijtfplafltsen optceU;':iTe, ' EKS LETTERKÜSDIGH GütTEVU, In de stille re|<ubliek dtr nederlaud-che letteceu is iets zaer ertferlljfcs grb»urd. Een jong mer.sch, niet vcd ouJer dan Uildcbraml, toen hg do onbescheidenheid bid zijn Cnmci a Ob.ïcur'l in h t licht tu zenden, is brutaal genneg geweest om, treurende bij het Igk van Zijn pas ontalnyeii vr.end, Jacques Prik, zich volgnndar wni uit te laten: ?Hirfveel oprechte aehting. men ook mo^'e koestaren voor den vlijt de gemoedelijkheid en de welvillcnde bedoelingnn on^er nieuwere hoofddichttrs, toch ' voelt men in sommige ongenbükki^n V.ID zijn leren den niet onnatuurlijken wensch in zich ontstaan, dat ook ona land eindelijk pens in het, bezit uener literatuur gerakfl. dif> riixt den verliefden jonkuiau, den teederen vader, d«n vromen chri ten alleen ter ontspanning en verpoozing dienen, maar ook de kleine on stille gemeente stichten kan, wier zielen in dagelgküche gemeen -chap plegen te verkeercn, met wat er schoonst en heerlgkst op d"ze wnreld ia gedicht en gedacht. Het zou oneerlijk zijn, of ten minste van weinig wjjsgeerke ontwikkeling getuigen, 300 iemand d«;n welaadigen invloed ontkennen ging, dien de hartely'<e zangen van een Beeta, een ten Kate, een dn Géne:<tet op velen onzer land^euonten hebben uitgeoefend. Indien men tevens elecbts erkenne, dat deze juist diegenen waren, wier opvoeding of aanleg heu m den weg stond, n m verder door te «ringen in de diepten van hot leven en de kunst dun nopdig i', om in het lieMgk gelui der '?üamiaatjo»," in het zachte lamplicht van ?Jmig-Hollauds bin nenhuisje ," .f iu de vreedzame ontvouwing der tcheppings - dagen , een weerklank, een afglans, een beeld va» eigen gemoed en geest te vinden. Maar de dragers der namen, die ik noemde, zullen zelf dé eersten zijn, om toe te stemmen, dat zij voer hun volk, en niet voor de wereld, voor den braven burger, en niet voor den dien mr van het schooie nebben geschreven; en wy moeten dankbaar wezen voor de ingetogenheid, die hen deed geven wat zg hadden, maar hen weerhield van te haken naar dien verloklgker, .doch heogeren lauwer, rustend in de handen van Hem. .wien 't 'zoet is om te zien, maar te volgen bitter." Ik bedoel niet, een nuttcloozen, uoodeloozen, en allerminst hiec uwen l- n aa :v.V> te wiv;en op den welgevestigden, ecriy k verdienden roem van de koorleiders onzer Nvderlandsche aaugrenrg ? ik wilde «lecbts nogmaals, ter verduidelgking van het volgende, h«t feit in her innering breugen, dat ome poëtische litteratuur. «iet in staat is de ziel te bevredigen, die gavoed met.de aehoonheidsschatten van vroe gere eeuwen, en staande op de hoogte van de bare, nn dé blikken naar eigen bodem wendt, en de wieken ontplooiende, uien ook wil laten dragen on de tonen van vnderlandjcho luit." W«lk èeu onbeschiimdheid, hoe lage insi nuatie, tegen al wat wü als groot en roemrijk aanbidden, een moordaanslag op gevestigde Vau «mi vjjrtiit jaar geleden" zou (la GeuHstet leggen, ? aU bg deze afitraifinif, mudf ter verhouding vau zgu eigeu naam, had mogen aan»chouwrn. H«»t eruttjtf karakter vau dit vermetel O)>* ticileu eens kuupeii, wieu tle mond uu voor gurd Rtsuoerd zul ügn, naar wy hopen, blinkt vooral uit, »lx men bedenkt, dat njj niet op aiguu verantwoordelijkheid Rfhandeld heeft, waitr op z<fr grhriuiziiiniue wg/.e zich uit.lrukide, recht gieft het bestaau vn-i eeii komplot te vermoHilou. lig tffwaa^'de vau eeu ?kleine itllle gemeente." Men begrijpt het gevaar: een aparte staat in de etani; in de republiek een !i«ineente, die vroi», l>uh«m ei: Hamel iu aangename berinnering de gestelde uuvhteii uiet in elk opzicht ge- bobben bewaard, dk< in 't vurige jaar in hun vlugge hOiM'zamen wil, an dan ll'itf al: i-«n ?UU'illB giek ,f a et Li" ons land bezochten. stille, gemeente," die het opneemt tegen het 't Wa» voorwaar geen geritte vraagstuk, do BovengiOOto i-u loerigfi lichaam: lirl Remeeuebeft! Maan «f te zakken cu, 2ouJ«r <lc golven tier tireedo Hadden de wachters op de muren e«?u oo,jcii- Waal te mijtlen, tot don Helder toe met -aate hand blik ge-tipeii, hoe gemakkoUik war» er pen ruor cu ric,iu.n te voeren; op Jen lerngtocht wist onherstelbare schade aangericht! Misschien slechts do woelige Moerdijk dvn jeugdigen overmoed hebben zij w»l g-«laueii en koni'011 uieuw iwn uut!! in to Wzi,?,011. v;,or»l to Amsterdam, Leiden W, P. C. K. FRANHC'IIE BTVDEJiTÉS OP REI8. »\-a u« La." Eti canot tle Doiiüi au IfeKler. lexlu n 30 vaux-fiirtva de H, M. Jule» Cavruiu k Henri Duheui. prêlkri- de M. Henry Havard, l'arii. C. Mar|»>u A E. FJattiutariuu, '' Menigeen zal nog de drie Fraiuehe atudvnten Ca«J) zal bezitten om to vosrkl.irt-ii: Wij ...,- . , . , .?.?Unders kunnwi nau n,»!? iet» b -tera deuken, "l' '"lu, P1"'3 <lan ul do -"" ?«fn- =""«>«tralen en dan d« haiieuiawclie N.-aerlttntlaulie po«4ie: wind blootgestelde ranke, nauwo giek. wg hunkeren naar ,,-at meer verheffing des N" il""»? '*«« (»n ll° «"« vrienden onder bovengetwteiS." vermelden titel eon aardig, vlug geacht-oven rcisverWat zyn wg in enkele j.tri>n voornilgej-aan! l'»*' 'n *?' wereld geaanlen, waarop ik do aandacht Wie herinnert zich uit-t hu*) do geestige uu VMI het Nedcrhindsch publiek wensch te vestigen. bekwame stichter van Hut .Vlf'HW vin dun Do dertig etsen, die het bevat, zijn uit Dulicm'e iMff, d.n zou terecht betreurde Sluiuu Gorter, «cheisbockje geuoineii. terwijl verreweg het grootst* op ondeugende wy's de iiulland-chi- fohilders j^.j van den teït aan Cavroi» te danken i». 'En het eens de Ie» hetft gelezen, juist om dezelfde io verwonderlijk, huo gocJ Jcze laatste, wiens geestig, reden, RH waarom nu ? men \ergev? ons h-t duuk,,r ,?,8 ?ieu vrelni, i/.alli.-V?cine,;.etei., mei zijn Sf Ss? "iJSwiTSSs:' rrt ^"«^^«ï»"*^-» tot eeue kleine stille gemeente, zijn weg latun HiUl.'K1 ln, l"vo/l"1|lt'n-, M<' mmln" vervelende naawgaa.1. Nu i» miin opl«r.eiiddr. De zwaar ge- ^urigheid vrrmt-Mt u.j do w,,»elïall,sl,,.,l.ndorrciH.Biiicrile lleruvindad lieeft deu misda.ligei- aan- Met B'1»'"1'1 «''«'« nö '"' indrukken van zijn voor stonds lig Jen arin »ngicp«n. En zg z^l vei dt-r ' natmirm-honn ontvankelijk gi-mned. Met beminiiehaflr plicht dom, waut eerli,k ne/:egd, wat zij UJko" wnvond sjirrckt hij van de gevaren der t<-t dusverre verricht hei-ft, komt un.s zoer reil1' '''f 'erki-lijk nu*r :.. ln-tt>iki-nen lui-ljeii, dan ouvoldouiide voor. O. i. moet onomwonden te mcl1 bg'den-een-ten iHigoiihlag wel z«u denken. Mot ventjiun worden gt^govt'n, dat lutilia -hun alü dankbaarheid hertle.nkt hu ii-lkt-iiH de vrientUt-hnii Kloua, Dr. llooreiibos, Vnsmacr ? lluet maij tn hartelijkheid. di<> liij ,-n zUti vrlemleti vaudeHolmpn er bijvoegen ? niet al te wel bg liet liuufd landéehe ki-iinissen moi-hten ondervinden, sgu. . De «i-hrijvpr» bezitten eene bij/.nntlero cuimcrkings1.11 a t ons hojton dat ilo vurJedi^de dichters, gave, en, tcnvij'i ze lachen urn bet b^laehelüSe. dat Beft-« en feu Kate Zvlf, die tor nu too niets zjj (en on/ent ontmot-tcii, ,hebl>en /ij (v-reeuiJ vervan het tumult schgnen bemerkt te lltfti!>i>n, svi,ij11Bl..l bij on/e zuidelijke nabnrvn!) .-en geopen,' met «estoord worden m hun olymnhché ru't. c)l,K ,oor het giK-,1.-. dat ^ bier aantreffen, Zoovu.. /ügf n zg inpt hoeveel- ijv«r en kracht hu» Ig'fwiitht 011 de'belager!) hunner glori- lostrekt, w»art<hyi)lijV zouden zij, beducht dut hun m .1 'g voor lift g'H'tle, tlal r.v hier aantreffen, Zooveel nii>Kelijk /in-Ken /ü nifb rvne ol>jectie.i-ware vooreielling van vnlk tn laml te vorjncn; en meerftal gi.lukt . ..,..-- ... , -?. . , , .. , hun dut uUsteki'iid. En waar zij /ieh een» bij uitzonhtiotdpgn van het gedrniwh üal kry^n, sUlte ,, . ïo ; m,.1(lcr ^ « tgebieuen. /M auiidtn boveiulifn kiinnüii vnijjeu: , , ? , i ïiju wg z.io oubeteekeuend, d:it ecu dergelijko 1UMke 'u' ^ T",1 1"1""l'r (-vl'("l|lc .«x-nhouiie veidcii-ing u plicht tueacbg.it, - oT was nlk'8 ««« j,'n>-l. t I» r, het Speel a.'or artikel te krachtig, dun dat hel. """'? l'iirBer-.Ur ?grande. natiou zoo So,'d il» veel, «In een Franneh. natinu" zou sm>J Klaagt schade voor onze leputa ie ouwcürlugd '» »!)n .»tr.:veii naar eofin1,1>?!itisme. o,.k uit kU-inigkou hlgven? ? lieden Wgki WCT dat streven ; xoo. zoggen do antenm a^r aan.loi.ling v»n ?I.a Hnye. dont. leninnhnllandaia ent 'r* Gravi/üliit^*": «Quand 'lont' nutis déoidercnï1Vü.ir zg uicb in de aaak iui'ii.^vn, kundige ' aaak iui'ii.^vn, unige üipti d"ii Staat van beleg af. M«:i v,''r'ïifde luiüc leekenen Vau afkoiuing, SiUiienscholingen, «n»iiH a ne [ilns déflgnrer a:n»i en len traduiaant los en elk lid van ds kleiiiR ei> stillo gemeente d'.r ?noms deK villes et de* payn ï-trungen et a lunr samenzweerdern zette nv n Ö.V.T de grenzen, ?rondn-, antant 7.no regeert m^n het veilig.-t in de republiek npr<mcno'ialiiin pos»ib;e ! mr nrtliographe ot leur ?" 7.»a men nnb luw. dit, run *.nu irfffKn wa nee veing.-i in tle reiiuiillt-K ?proncni-lalion iirf-rnv? /.<>n men nnn luw. «li,, van der letteren, en zal hut streven naar iets z;,;, ë,?.,ii?, wilzyn. 'i kwalijk nemen; als zjj nn en hp.)gei'*daa'tb-ataiiude, naarie'S ? dati-igen- (lan ??,.?? Yl)iksU:irJ niet begrijpen of Hollaii.lseho 'Igk uiet denkbaar i», vun a«lf voi-dwyuen. w?or,l(n (dio toch voor znulelijk1» ooren niet altij.l Zooals velen weton, is <ir Oude lluitm-itad, to Snevk uitgegeven door deu hoor l*yttéraen, eigenlijk «»a nieuw tijdschrift, opgericht ouder don vulki»chri)w en kindurdiehter J. J. A. Gouvorueur, touu de uit gever van den vroeger bekenden //uiVrriVurf gomeenA had voor den ouden lotlerkondige een nieuwen redatteur to mogon in do plaats stetüu. Bederf bil na tw»» jaren neemt nu de beer Utuverneur de rvdautie vaa ttt Oudf Jluinn-ir'ttd waar; en wg meunen de vel»a die aan den ouden letterkundige oeuigo aaugunanie urtm verochuldigd agn, wel te mootun wjjzvn on bet ttj4> schrift, waaraan hij nog steeds zijne krachten wgdt, en waarvan ook nog eunige complete oxt dor jaargangen '80 en '81 vurkrijgbaar zyn. Do Heer II. Vales zal ook dezen winter in Felix Meritis isjjno gowaardeerdo voordrachten ovor Fraaeuho lettt-rkundo hervatten. Zij zijn gontolil op II December 1881, 30 Januari eli 6 Hiurt 1H82, d»» avonds to half nog»». I)o t-ersto zal behandelen Koa»soau'a Kmilr, voorts About en eenige »ehrijvera uit den laatstun tijd. (iclegunboid tut Inschrijving boataat bij ile boekhandelaar» van lletorea ui de ilnrtenatraat. Yan Mr. 8mi<ltn (trHCltttdriiia ran krt irrtbvrl' r»M ttlrafriTht, kwauion aflev. 14 en 15 van do pers. Zii behandelden art. 350 tot SUÜ-, by bet eeroto artiktl behoort de belangrijke dixciissio over do jiroittituti», by art. 252 die ovor de vivisoetie, by art. 362 dio over auiatid on laster. Hot Ltiiean drr timnkuntl van Mr. H. Vlotta i» thans tot ilo 6de adovering van Deel II genaderd, alf looju van jMison tot Kastner. Ondor de boliingrykaM artikelen noemen wy Jenkinn, Joauhini, Joniolli, Jullie», Jast, Kum, Kamermuziek, KRiuertoun, K.tj,el, Kapelftijl, enz, ArrLiertn. Op koatcn van bet ministerie van opeabaar onderwijs zal de hoor Tute.. u!' tlo nationale ari-hieven te Targ» eone verzameling tostamonten nitguvvn, die door bet Parlement van Parijs gorogixtreeri :ijn gedurende do regeeriug van Earel TL Aeht-eaveortig testumonteu üijn reeJu in bun geheul afge drukt, to bi'giuucn met het jaar 1100. Oiul-Ftlan«t'h. Prof. Taul Meijer beeft een waaraehijolyk uniek en ücer belangrijk Oud-F»nsch handschrift ontilek^, 20.0UO regel» groot, nug norgsna in e»a e:italogil8 viioi'Koirientl, cn het overgeschreven. Het bimvhrijrt ?het leven van Willem gnuf van Peuibroke," eu bevat oene menigte bijzonderheden die aan de auturitciton nog onbekend waren, omtrt>nt de» ditnil vnn lleiiilrik II van Engeland, tle g,<achieilot)i» van Ierland, t-ui'.. Prttf. Moijer zal in het aanstaand» uiimnier der lïomania ceu overzicht en een proefje i-an tleu tekst geven, Eon twintig jniir gel'Hlen i» Let nmtniHi-riiit aiin In-t Ih'it^ch uia^enni un-i^ci^ttleB. maat- bij tlo mindere belangstelling die ur toen vnor leze btnJiéii wa*, voml mi"i Jen prijs Io hoog, itfavluui'u thans Je schatkist er misscbifn het drledubbelo van zon willen gttvt'ii. iruflnli, Vrietlrieb Bodenstedt, Je fcbrvjvèr wieiw (jediohto'ii van Mir:a-Fc/ia/fy hem zoo spoedig r goheel Eur.tpn populair gemaakt hebbon, heeft een nieuw Jeel verzen ter perne. AH* Mt*t'ïtrH-Hiié .ibfi'dlaud. Mot bevat gejichu-n zoowel Aziö en Europa als Amerika betrcRemle, 'lat de schrijver onlang» öo/ocht. ttwtthiy, He eiigelnehe dichter zal in het Iwgi» ?an het volgend jrtitr een nieuwen hundel v»n *ijn» Itramalir llyl* ter pewe zenden. Overigens heeft da vere<Tii»g waarniede Browni/ig nog bij zijn levec ororladeu «orilt, voor minder geewtilriftvollen bijna iet» lielachvlijkii. Behalve Browuing-Soeietie-a tot ver klaring on bcKtUileoring zyitor werkon, is men nu reed» ik /.ijn leven en zgno jcngd aan 't uitwerken cn vorgiHlon; ll,r Ctiilitfij belooft aan hare lezcivt een arti kel »vt-r zijn kindsheid en jongelingsjaren totaanzö» i-lljk, >-nn 11. Lt'hiiiann. waari-oor Droivtiing ,w«l l^ toe^eftemil eeii aantal allerbelangrijkste data t* even zoctvlooientl klinken) verbasteren? In den vorm Salvatore Fariua. Blond haai: Knar de tffocde van een briel aan Duhi-m beeft de hier welbckondo nitgave lüt het ItaliaanHOh vertaald door II. J. Honry Havard eene vleiende voorrede voor dit boekje Waiwink. Arnhem. J. Einkes Jr. Tweo Deolcn. golovor.1 i uit eiken' regel Wijkt, hoezeer hu er van is ingekomen cn 'lat dit» ingonnmenheid voi>ral Met onmiakenbaar talent geschreven, verschaft deze .^ t()0 f<) prhrijVL,n ,an ,iv>r schrijver» ?loyan'é", roman van dtn Italiaan«hen schrijver -wions naam irol,ar,iali?'." ,.n ?sympathie" tegenover Holland, ook hier te lando reeds een goeden klank heeft ? W(.,£ j^, voor H,lT.,ni ja ,.h,,r preoqu1» l'égal de la den lezar menig genotrijk ?ogenblik. In hut teokenen ? fnwl.... )o rei.M ?.Kt hij don schrijvers: ?votro van personen en karakters is Farina «cn meester. Do Y 0(,j ,j.un ,Jlin ?cniplc ot votro livro d'nn bon lieve tafreultje». die hg ons to genieten geeft, telkens an 1Irt. « a,ls wij ons in .gezelschap van Grazietta cn mama Dat 'hpt do|)r lfly bc^pn.lien boek vele lezers verValeutina bevinden, zün reeds np zich zelve geschikt di(jnt ,c vjnjj,^ on ,ist het die vooral ook in Nederland de/cn roman tal van lezers te bezorgen. Naar de na- ^ vind,.nj daarïan ben ik overtuii;J. Dat hot de tuur geteekend ziet gij do liandek-ndo peMonon wcr- umlor ,?,? cn vooro, in j,, .ludentenkringen, ontwakelijk in levenden lijve voor u optreden. Do omle kuüd(. ^.Ungetclling voor Ik-baamsoofeningon en Autunio, de barbier, ja, elk der personen is oon goed f, van aiio^j,.! alird ZÏJ ,i0i.n toi-nctnoii, dat hoop volgebonden type. Het w»* den schrijver echter niet jk yan har(0 Niet alkwjjia komt or c<? boek mot alleen Ie doen om een onderhoudend boekte nchrjj- /u(} ]c?g,iigen, frisHchen. gezonden inhoud van do ven, het geheele verhaal d.ent blijkbaar tot staving ^ schrtjTC? hadden gemat zonder zolfoTorvan deze stelling: ?Het ia niet genoeg het goc.de te B(]1)(ilt[ng &is roolto kunnon kiezen de onde sprcnk wUlen, men moet ook waardig >.ijn bet te volbrengen," ,Éns in ? Mno.? of zooal» de Bchrijver bot nader omschrijft:"... dat Voor den noUott vftrm> het ,ware plpier on den ,een gc.trenge wet ook de goede werken behcerseht dni(,elijkon drak ,»? het zeer goodkoopo boekdooltje den uitgever» dank gebracht. Utrecht, 30 November ,1881. H. J. B. SCen leeet in het Xieutrt run drH Da j: TES MllSES TEHOIaMISOES Da IHagHelio leeraar J. Ton JÏrink hoeft, in het 11. , reputaties, een nieuwe Herostratus, die den tempel verbrandt om zgn eigen nietigen naam te vereeuwigen! Hoe i» 't mogelgk? Waar '' de politie gebleven? _ Beeft deze atertipg zgu straf ontgaan ? Stel u gerust lezer; men heeft hem gevat, geringeloord, gegeeseld. ?, Re"ds drie weken lang mak^n Nieuws van den Dag en Zondagsblad zich , verdienstelijk met hem ?uit te luchten" en hem als een af schuwwekkend TOorbeeld van verwaandheid te pronk te stellen. In de hoop, dat men niet anders dan met de diepste verachting *g"n naam zal niwpreken, wil ik hem noemen: het schepsel heet Willem Kloos. Zgn medeplichtigen zyn de Spectator en Dr. Dooreiiboi. Men heeft hem geen scheld woord bespaard, dat met eenigaa voeg naar zijn hoofd geworpen kon worden. Nu eens heette hg -pedant" ? een heel leelgk woont in de letterkundige wereld, daar het duidt op een zonde, die slechts zelden voorkomt, ? dan weder 6en .overmoedig* jongen" ? en als men bedenkt hoeveel moed de onderen soms aan den dag kunnen leggen, begrgpt men wat In dexen overmoed te beteekenen heeft. , Een afgestrafte .knaap" noemde men hem in de overtuiging dat men hem wel .klein" zon ea ze den onwaardige ontzegt, en dat die strenge wet teven» de grootmocdigete ia, omdat zo onze eigene . deugd al» voorwaarde stelt voor het goede, dat wg anderen wenschen t« doen." Hoge in enkele gevallen' deze «telling waarheid bevatten, in het algemocn ge-' nomea ion ik ze niet gaarne ondcrsubrüvsn. In den Toman komt het vraagtttnk - ondrr ilo volgende ge<]iante voor. Graai Ci«raiin»ti, :BWI clilulunin van 40- ? -, jarigen leeftijd boeit zgu le'en doorgobraebt, zondur 7.i<ndiig»blnil van lift Xituu-* ra* dm l>ij, in wvi? zooabi hy zelf verklaart ? zich bcwnst te zijn ook nige regel» mij eon aantal lenlyko goKogJen toogomaar een enkele goode daad te hobbon verricht; zijno ilïeht, waartogon ik moon mij te mogen vorzeltcn, tninnaroesen en nacbtelgkè alompp»rtyen vnnnilun.de-, 1. Ik bab 'tttfytim goaprokon va» oen Jong HalhoofJtaotcren van zyn bestaan. Eindelijk door verve-' Ii'i'iJ, eon naam. <lü>, mijns mooneiis, 10 /aar geleden ling aangegrepen, wordt hij wakker goarhnJ door ile eenige beteekenlu-had, on mannen als Thorbecke en ontmoeting me» oen lief, bceldecboon. meisje. Toegc- Oeel telde, boden niet» of niet veel Beduidt. vende uu een edele opwelling, UMluit bü voor baar 2. Ik h«b »>-?/ MaMltnit (aio) over de vorfriwcbentookomat te zorgen, waarvan het gevolg u dat weldra'.' do strooming, door dat zelflo Johgo HolUnd In de de lii-fde voor zgn beschermelinge ontwMkt. Do ni- ] duffe w»t«ren dor NeJarlandiclio letteren gebracht. man beweegt «ieb nn om do vr»»g of hij de kracht CWoorden van don Locraar.) zal bo/.itten, zich aan den Invloed van zgn verleden te! S. Ik bob ilin getrrraard: dat alUja on in mtle ontworstelen en het meisje ? ton Hpgt van zgn po- ti-itirm een Jong geslacht Jo oudoroh heoft rnvfhnft, ?iti» in do maatsohappö ? to truuwen, dan wol of [en dat in Idttereii Ju ? Jong»»» aHijd beter wafon het ontzenuwende v»n bet leven go>lnrvinlé jaron door «lan do onderen. ,, hem geleid, zijn wilskracht t w.laiiig hooft verlamd, 4. Ik heb den naam t»n Ifii,,;, C.eij*,* nergon» d»t hij, nlot in staat om do botcro inspraken van ïgn!R»uoorad on utratiu gozegj ,1e onwaarholJ: dat hart te volgen, to Ter3eefs 'zal traebtcn zjjn tot du»- 'Be«U, Ton Kate on DB Gi-nontet tot »«rf« .n>V,» g,. 'verre gevolgde manier van loven va»n»el to gegge». V»""""'"* *'>? 'lo°* wion dan <K)k- I«d"«en. die Het antwoord vdlt niet gnn»tig uil voor den graaf..mgn stnkj» over 'brn uitval van dr.,Ten IJrink SelaMaar men m»g mot vergeten, dat ook «tarkere natu- zon hsaft, kan dit getuigen, ren In den »trjjd, die aan Oermiinti to strgilon wordt Niemand dun do Heer .Ten Brink zolf heeft doza gegeven, «ouden zyn bezweken. Niot, alleen toch i», onnoozoHieilen bedacht en ook de loeiyke uitdrakOrwistt» een kind TM bm-gor-oudors enizou do.graHf klng: ,.*il/^ aómaiiaeStfn" op Beet», Ten Kate an de ïich- dn» in het oog zijner verwanten cn vriëndon : Oéiioiitot toegepast deerlijk mesallieoren, m»»r daarenboven zou h(j! Welke de be-loaling v»n den Heer Ton Brink go-' daardoor -tot »èhoonzu«ter «r(jgon - oen courtiaann. | weent i», begrijp ik niet, Of zou do-bewonderaar v»h En ook die conrti»»n» oefunt op den aan tlnnelQk i.Zo'Ia' zijn* wezenlgke meening over Benoemde dichgenot gewenden graaf een grftoto aantrekkingskracht' ten op die . wijze hebbon willen uiten on rag dan all A»n den strljd,'d;»n OenniUitl mot zich zolven me» z^na denkbeelden bel»«t«nt keèft t« kampen. zHn wg oonigo zeer scliooiw hoofd- tt ««ut n»t niet, ioo»la voel, wat Je H*ar Ton .tokken v«r»cbuldigd. l*u OOM i» Iwt de lisve, on- \ B"nk zegt te weton, maar venoek den H..gschon .ohnldig.'Oraziett», wi.r bezit h«ra het hoogst ge-1 leer»" mg vo«tl»»«i v.n zulke insmuatien ^ yorlok 'voonpiegdtj dan weer, beang»t om het lot van! »ohoon«n of te bewgzsn zHn recht om het publiek het onnckuldige. n»uwolijk» d» kiodsrschoonen ont- op zoodanige wijze t« mWaiden. . wainn meiij» wu het <yne t» verbinden, prikkelt » >»n dankbaar voor dm naam T.lthrblti». f'~ Mnmms'ti. Yan de Geschiedenis van Itorrto fan de» geleerden Mommsen, zal Ihana te Berlijn bij Wei*mann do zevondc druk verachynen, zeker voor eem werk van die» aanl en dien omvang ictn zoor bijzondcrg. laekfH uitlerHtn. Hut tfnjati» f Ir <He Li!era!indtx In- und AualandvH, dat nn het orgaan ia v&B de DüiUcbe rtchrijvers-vereeniging, stelt thans ta allen ernst voor, ala verdere waarborg voor hét eigendumArocht van nchrijvcr on uitgever, aan de wet ten op dit stuk toe te voegen, de- bepaling, dut uiemand een bock zal mogen nitletmon, zonder uitdrukkelijke machtiging van den auteur, voor welk* machtiging een hoog honorarium zal miwteu beUaJaV wordon. Wanneer dit zal zgn wet geworden, is d* volgende stap dat men verbiedt om over het gelez» bock to eprekon, of er iets uit tu onthouden zonder spocialo vergunning. Kuiittbodf 47 bevat: Iets ovor bouwkunst, door A. W. Wuuuenian. . Een brief nit Lissabon door A. Urudius, Het nieuwe departement van justitie, in wendig. Een teruggevonden gchildersatnk, door jhr. mr. Tiotor de Btueru. Verkooping Bierons. THE FOBTSIOHTLY BEVIEW. J. C. La(hbt?;j. Atheiata in Parlument. ? W. Oifftfd ratyrai'f, Kieto. ? llttgh S. Trtmenheere, ThrifljItaa Thrift (Insurance.) ? Disgust, a dramatic mono logne. -* .t. Fri'siy, Haa coniervatiam increased sine* t!io reform Wil?.? L>r. Pt>lr, The Bergflurz at Elm. ? O , '. Hamaan, Hcieutiflc evidonco of urganic e*ol«tion. ? Lady ItttHurrhafHtt, A page pf dlplomatit ' hutory (I'.snm de tttaël-Holsttiln.) ? Ktwutut Onnut, A Chaptor in the Ethica of pain. Nieuwe uitgaven. ' E. H. van LEEUWEN, De eed en do modurno «iaat. EOTIC vtniUn.-f 1.35. Dr. H. E. MOLfZEH, Studiën en ichotson van Neilerlandeoho latterkiindo. f 3M. JOHANNA BFYltl, Nergons fbuia. Tweo verbale*. f 1.50. Model van een ontwerp voor de verpleging der bu/ettlngcn r«n versterkte plaswon in don tijd vu oorlog. fO.!>5. , H. van P£F.NE, Een tiger van Bengalen. VorvLiamscht b'<j»jii>l meizang in 'een bedrijf, f 0.40. . hém d* begeert» zich ta de »rmon h»rer zuator M go.len on menachen bemin len heraut ea wonsoh werpen. Toor deze venoeking bezwijkt htf ten .lotl. k»m niet t» verrnilon met dien v»o 'ea held Dioen dMnned» U .Ik» kan, op «en huwelijk me) Gr»- «?<!<>* .<>«» «««*«»«» i» o*ehr,t»*", die in ztfn» ?ietta varlown. Het d»n dood «n Graxlelto ia teren» w«eo» eolft de goden ni«t ontiag. b»» fraaiate gedeelte vu d«z«i> roman Un eUde. D* Anuterdarn, 11 Du. 1881. W. Dooreabo*. l l jflllllwilre Zahcu. ?WILLEKEOB OF GEBECHTIGHEIDJ Do militaire litteratuur ia in den litatatvn tijd ver rukt niet twee geschriften, een van Dr. J. A. Flen, titvld: ?De reilonon mijner penaioneering ontvouwd" en een van den Ie* lultenant-kwartiennoeiiter bjj h*l Nuderlaudaoh Indische leger Th. Kloy, tot opschrift voerende: ?Gelmorzaamheid aan de wetten. E» pleidooi voor de ruohtbank dor publieke opinie." Buide brochures geven aan, wat er mot denchrgvon in het Injzondor «n mot nog andore peiwmon, de») uitmakend» van bet leger,,In goücbioü en hebl<eb tra dool, hot publiek in kennis U stollen mot hetgeen ID dat groote lichaam is voorgevallen on da natie zei v» uittcnoodigen, een oordeel t» vellen omtrent hand*llngon, welke io utrfld zijn met bot belang dor batrokken porannon on van het leger. K» allo wettig» middelen to bobben uitgeput om voor ziob on voer andoren recht W verkrijgen, zjja da «chryror» over gegaan tot het gebruik maken vin het grondwettig re oh», om door do drukpers hunne gcdacutcu ea ge voelen» te openbaren en 4» la»tit|»na«mde zelft VM No.234 DE AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOO R.v NEDERLAND. dat van petitwnnoment. Z(j moeten w*l terdege over tuigd zfjit van bnu goeil recht, da«r niemand, on het allerminst de offlcier, van dat grondwettige recht»! gebruik maken, indien daartoe geen werkelijke uoodztltelijkboid bouUat. En dat die omstandigheid aan wezig i», vormeeuen ook w\j te mogen verklaren, Dft de kennismlkiag met den inlioml dier beide geschriften. Wordt in het eerstgenoemde duidelijk .uiteengezet, hoe in een forten tyd drie kundige artsen bot leger hebben moeten verlaten ? on dat nog wel in eon tgd, waarin hot uiueielijk ia ofllciuron van gezondheid to vindon ? het laatstgenoemde toont aan, wulkv onregelmatigheden er plaats hebben gevonden bü de >ua uitvoer legging 'Ier ?regeling ?van do bevordering, bet onUlag en op non-activiteit ?itollen van de eurppcuc.ho ofueieren dor in Noder?lanilHcli InJiu aanwezige landmacht (kon. beul. dd. .14 November 1859, uu, 09, ludiith Staaltllad uo. 20 .van 1800)," waardoor de belangen van niet minder dan 51 officieren der militaire administratie zgn bcnatloeld, en wel door ten onrecht* bcvuonleeling van 5 officieren vau hetzelfde korps. b het te begrüpon, dat beido cchriJviTS, door de omstandigheden genoodzaakt, gebroken heblmn niet de gvwoonto om in het onrecht niet militaire lijd zaamheid Io borusten, wij uiten met hen don wcnscli, dat hun pleidooi voor de rcchthuitk der publieke opinie zal uitwerken, dat door do volksvurtegetiwixirdigtug eon onderzoek zal worden inge»teld, Jat bun e, q. recht zal wordeu godaan on dat alzoo voor andoren de kans, om de gevolgen tmner dorgolgko wülvkeur to onderviütlcii, voor goed zal wordeu be nomen. Aangezien dit oudoraock z a l plaats hebben, naar aanleiding van bot door deu luitenmil-kwartierniee»ter Kleï aan -de Tweodo Kamer der Btaton Generaal aangeboden adroa, waaraau dious brocliurc al« bglage is toegevoegd 1), zoo kunnen wij mi» bepalen tot bot aangeven van eonigo punten, welku onzes irziens oen dergelijk onderzoek in de zaak van dr. Fles cn de boido andt-ro militaire artsen niet alleen wcnschi-lijk, maar ook noodzakelijk maken. Uit de brochure venncenen wij te mogen atteidon ? cn onze Kflvolütrekking wonlt do"T lirktmien inliehtingen beventigd ? «lat er eene persoonlijke vcelc .moet bestaan tugscbeu den dirigeerentlen olllciervan gozomlheid in do 2e Militaire Afdeeling, den Heer yruitli, ca Je beido andere hoofdpersonen, de offi cieren van gezondheid ¥\m& en Qiianjor; eenv veete, wellicht ontstaan dinir jaloezie over de meerdere njilitnu-e cu burgcrpraktijk der beide lmit*tgenocmdeu, en waartoe misschien ook di*harmt'iiic van de eclitgonooteu der beide eerstgenoemde!! het bare kan hebben bijgedragen. Wy weten door Jj-u,Open brief", op wolke wijze Je jongeren tlut.r den onderen in rang ïijn licbaiulfld, boedmilg het dion houfdoflU-irr ge lukt is zijne opvatting te Joen dcelen door Jen inBpecli-nr van bet dienstvak, en welke inlichtingen Jpzo tippcrofflcier aan den Minister van Oorlog hucft. verstrekt. Wij kunnen on» voorntellen, dat een eerlijk man, die zijne verplichtingen zoo' goed mogelijk nukomt en wiens naani dientengevolge duor zijue uicerJcron stocda mut lof rrimeld i»; eon »rl»,'die <lo<ir al zijue patieutcn zeer geacht wordt, 3l r-icb miskend on gekrenkt gevoelt Joor oene beoortlecling als die, welko door den Heer Kniitb in Je enildiiitelijit van deu tleer Qiianjor is neergeschreven. Te begrijpenis bet derhalve mik, Jat bij om ophi'lileringtrn verzoekt um:ront Je reden?, welke tut een zoodanig ongun stig oordeel hadden geleid, en dat L(j. geen recht knniiviitlu verkrijgen bij /.ijue meerderen, daardoor nntftcmil en mismoedig geworJen. bet besluit neemt zich aan Jeu voor hem «inJmgulyUoii toestand to onttrelxi' t. om zich zocxIovnJe niet langer aan derge lijke willekeur behoeven te onderwerpen. Evenzeer i» het ? Io begrijpen en te waardeeren, Jat zijn onmid dellijke, chef alle pogingen aanwendt om hem van 7oo'n «tap terug te houdeu en ziju verlies voor Jen dielit^ te voorkomen; wat voor dexun hot gevolg dier t-du'f'daad is geweest, is bekend: mat dezelfde post, w?a.-'.ij Jen Heer Q'uaiijnr hon-u-tivitult werü géwuigord, ontving do Heer Fles zijn pensioon. Verloor het leger alzoo oen bekwaam offleier van gezoiiilbeM, een boofJiifficicr, Jio gediironda 40Jaren gewichtigu dienste» heeft bewezen, ? en vooral al» oogheelkundige ? weldra ondervond het nog een ver lies, tMar -den beer Quimjer het llians gevraagde eer vol omslag fferd verloonJ, nidat door Jozeu alsnog eene poging wr.s aangewend "iu-ponsiopn te verkrij gen, op gi'ou! -van t>p zege'. so«teltle gcnoeskunJIge verklaringen ^- waaronder eeno van"tien . hooglecraar van Goiitloever ? Jat bij erri gebn-k b»J, in en Joor Juli du-iirtt ontstaan, hetwelk zelfs Jou dood zoude kun nen ten gevolge hebben. Doch, tlnzo zijn iiiat Je oonigo personen, die hot Ui.'oiupleet aan omcioron van gezondheid hebbon vergroot; ook Je beer Dilg. jaren lang zelfs de rechHieruit blijkt dun, dat eeno echielbian voor de schuttery eene ymrrnte-xuLb is «n wol als logiwb gevolg van hot feit, dat de schutterij eene gemeentelyke waponmaoht vormt, wolke overeenkomstig art. 43 der Wet op do Scbultvrgun geoefend moet worden in hot sthittftt naar de tchijf; eone oefening, welke, hotftliauir moolonda 2{jn voor de «cbuttBrjjen, bjj voor melde kabinotsaanschrgving alsnog k-u zeerste is a«nbovolen. lutudbcheu kunnen wy bogrgpon, dat do h»er ÖchelTjauens door de zorg ran het Departement van Marine, «trekt tot buwy», dat d« resultaten en boven dien de vule voordevlen, welke Je aangegeven plaatsbcjialjiig oplevert, proef houdend r.\jr IwvonJen. Eeue duidolykc uiteenzottiug der zaak «trekt tot aanbeve ling van zjju arboid. PERSOVEllZU-HT. De Tiendaagscbe Veldtocht herdacht door Mars, i llaiulrlililiid, 20 Suv.J Mar» geeft fen zeer gunstig» Iteixmlevliiig v»n bet werk ?Je f!eseliivjenis Van Jeu tieltdangKcbeti véltttocbt in lH3r' Joor den kapitein van den Oeuetoma, lid van Jen raad dor gomoonte Leiden en]zt'i"r «unstigu bviHmletfliiiR^vtn bet w Commandant dor'Jienstdoonde gchutterg alJaar, van gevoelen is (zie Lriihrht Courant 12 Dec. 1881), Jat het maken van eene schietbaan voor de sebutterü eeno rykszaak buhoort te zijn, daar iu Art. 135 van bet door de llcgooring ingediend wotaontworp iH-irtjffende Je bcbuttcrüon, to lezen staat: ?§ 1. Do oefeningen der schutterijen kunnen in ?exercitieloodsun, op oefeningbterreincn en êchi.-t?hnnnt 1), bjj do troi'pen van hot leger in gebruik, .?n gehouden. Du rcgoling van bet gebruik ruien stuf WiipiKTlimim. Hij /.egt, Jat bet Jen beur W. gelukt is, een getrouw en onpartijdig uverzirln v»:i Je gcbeurlenisHeii Jier dagen te geven cli tUt b'-t als byirnge tot dn NedrrlanJiH-hf krijgsfi-sclikJi-iiiw ri'cht vun l,esntun kan doen gclJi-n. Mi-l M;irs zouJi-n HH «.ianif> gezien lu-bbt-n, tlal ilr sciirijii.r, na elk gevei-lit in het kurt b:ul iiangt^'even iit-i Keruauite tier stelling en de sterkte tier \erscbilii.M'K' witpetisfiortcn, daar hot nu den lezertci>t vn-1 zot-keu gelukt zich dil zelvcn te voriiifii: t-urt-ii voor t werk te ,lo,«tM-n, terreinen of banen geschiedt door On/en ' «"'niameiyk i» h.-t «...inw diiarvan te l*ti ... . ' ... * hen, ilie weinig tijd of lust hebben Iu .Minister van Oorlog. | bestuderen. ?S 2. Wanneer geon oicrcitielanden, oofening^tc;. Ueelit of onrecht* fll'iiidrlMnd, ï"> KI1VJ ,reinou of Hi'hiotbanen, bg hot leger in gebruik, voor In ilit ln.or.lartikt-l «ordi dr- pi-nsinneering van ,.U> sfhnttcrg be«chikbü»r zyn gostcld, woriU Irrrria \ dr._ l-'h-x^benpniken, naar unK-iilitig cent r .li-.r dien ?voor de waponschietoefeningen van w«ge de vau K<*oii'lhciJ uitgi-gi-ven bruclniri-. . . ix .. . e . t Kr Instaat L-ritnil t>ln in tlt./L. zn,-ik auh onrfdit te .(.i-mwnte of, zijn de «chnttcryei, van tuot-of nieérjdpnk>1| VH mm i|r|u,,t aan n ,.,.,, ,??^,??.,1;, oy .Ki-mecnten tot één korps vereonigtl, van wtg» Jic gronj waarvan rcebt moet worden gedaan. ,gemeen-cn verstrekt, in bet laatite goval volgen» re.gelen. do<ir Gedeputeerde Staten to Ktellvn § 4, MIi* in eoüe gemeente of iu gemeenten, welker ?m-lmtterijen tot één korps veroenjgd /ijn; i/rni tflii.l?tutnn en 'j'ftt fffHifftttfgi'itnd v<)or hot aanleggen ceueï1 ?schiütbfeazi aanwezig, dan kan een daartoe geschikt wt»rrein ran 'n Itljkn trvye verstrekt worden. 8 5. ?De ittrifhtttia der door de gemeenten of door ?he^Rgk te verstrekken terreinen tot nchiotbauen, wordt ?uit '* /fi/A-K ü'Ufi bekostigd. Het itndfrhaud der schictHbancn is ttlt Itmtt-rt» dt lirirukktn yrHietnft fff gr-, ?tHrmtfn." MfH'ht dit Weti"OntW(>rp tot wot wordi'n verheven ? het ia echter de vraag, of dit zal gein-uren en dan nog,' wanneer ? dan zal wel de ittriflitiny der i*chii*tBI' L10G1UPHIE. Mil.laii- nVït'nrf Xo. 3fl. Ken en ander naar aan'oiitin ,? vr.n tkop ft-run. fiPlifiudeii in tleri /.'tuii.r vitn W bej.rrtnifiï-gfii van <" rl'-^ eri marine /*'l<tfi. l. - Onüi? De KCgmnte uitgebreidheid optredende brand ontitaan. Waar, door een ongeluk of unvcntamlige1 behandeling VHII do lampen of van Je geleiding, brandgevaar tuiH'ht optreden, ontwikkuit zich bot vuur van een i-nkt-1 punt «n zal daarom veel gemakkelijker to b«tciiKi.fon zyn. Terwijl er geen reden l« om te den ken dut wil zooJiuig iingblnk met elrctriscb licht eerder zal voorkomen dan met gaslicht, is er zckerheiJ Jut. indien h»t opirecJt, liet minder noutllottig» ge volgen zal hebben, Zin'rfriiig run alcettitl dutn- etfrti-[rit*ït. De scheikuii'li^4- werking van Jen elei-triscben stroom ift niet 'lii' welke in Jen laatsteu tjjil hft meest van zich b'i-t rt|irckfn. Maar zij is uiet minder gewichtig dan Iv unilcre werkingi-n van tlii-u stroom t-n d* maftt?-»*ti:ij'I>ij xal ook van haar nes wel nn-er diensten ont.-angen tion llians ncd« het s;i-val is bij bt-t vi-rgull'-n, verzilvfivn, vornikkfclon en \v". maken van kopc»"i "tl bniiiz n iH-eldfii. Iii Frankrijk «urdt thans -t-ii begin van ilitvttvrinK xt irt-ven anti bot zuiveren vnu aleiiliol dour dm «nlvanisflien ftroom. De door uisting vt-rkrt^i'n alcidiol mi«.-üt tot nu tn* ln-rbaalb-lijk v<-li-stil!ecrd «ordi-n. wat m»t een vrij aan/itnl"!li vi-rlii-s |t|.],aar.I gins:. Lanrent Xunliii bf-rt aan*H'n'l Jrtt de vintrii.iamsti' im/iitvc.rb.-dt-n van bet Kifn-priNliii.t zogenaamd' knnnt-n '''"'r ?!>?« i-alv. ftr» . in*1! wati-r-'of wnrlt-n al.l'-bv.li'ii xiin i-n di-w"m <l"'>r ti<-( vi«'ht ie leiv^rlutTi'!*-!! *-n laanift ilo'T kken. ? Weten^vvaarih^lie-lou: Ptiils^lie vt-n-cni(;io.'4 ln-vor-U-ring v:in -Ie liichlM-lu-epvaart. ? rk-uotn rn, t HZ. M.'t de en l,o! nieu-c . van Nundin lu-t-fl et II biixo'rlere ti.lltertj t;f-ciins»m'.-tTd i-tn tlr n «rriti.in voor dut 'ln.-l t ? k-v.T--II f-n vmir df Miar vt,or tlie ui' ltt-t.r*i>rr. l.-n w:is de werking niet ?j. Ii».Trvt't>r b,-/ivl bij tJiMM- f t-n tlvriiim«'-liii:t'. itniritvfi-r zttoals -tif vuurluï ?It-.-irisi-bi- üi-ht in aebmik. Pe ruw.- ah-oh'il wimlt .?li.-ii twee siris.ken platiua-blik. Jie 'lilratb-n ïi rbtiiiden zijn. Pe ver'mtreinien daar c!n-mi»''b veranderd («(-l-elti lijk 'h«> tn« il.. pr, ? 'waarin o? V. wViït inT-Jngi-iIiwij. Jai j u-»\yJi->-r.l en cr-r,-lii.>.-r.li i.-n d:iarr..i do-r r. ctiti.-n ij/e t'..n pn^luct. tint int-t de bv-**) lioreiibraijdfw'jn u-i w.-dij.i-ri n, Sinl- löMaan '"l if- in d«' fabrii-k van in tijj van vreJf" httan uit 'sltijks kan irftr bekostigt), dncli alleen ' lan een .terrein daarvoor van 's Hijks wege verstrekt kunnen worden, injien er goen gemoentegronJ vmir het aanleggen, eener sebictbaan aauwe/ig is. Het rijk Jerbalvo niet hti Jit laatste rfrplifht, maar wel ken v:m Jeta bili:-:.-,-w,-n ?lienienlen Tot beT tlt.ell van licht ??in. bou-ii bij ! m- 'b».i, ?fc.fliifii - i" ! df- ?ii»k ib n Minist ilaai-in te gemnet te komen; Jncb alleen voor - .,jMH|S(.n rscliellen een duur van O"i-t'-x goe-l^ehenrd ?Model van et-n onïw-r.rp iiiiX der Vtt.üeitingen \~A-n versterkuIr ? . Vitn oorlog." Ann elk dt-r a-iniïewt.'zpn hi'l geval de gemeente niet in stuat is een geschikt et,niiniui.binten van sïellitigen. ^'rm-]» n, ve^tin^t-n i-n lerri-iii te vcntrekken. furu-n. aan ellten Vajiitt'tn-init-iiilant en aa:i ieder, die Wij gclooven derhalve. Jat bi-t Je bedoeling der "p !a-t mu liet 1>, [.«ift-mint vun O'-rï,m liet K <-.i. i! -?««?ring i», deze aiinxelcK.'iihei.l in beginwl ten Mili-t-'r ..ntvangt. nulb-n k..stt.l,,os één ?: IIUHT . x- -.11lasle van de gf,urfui, tt brengen, getuigt, dut het au-11""r'" >Ial'lv1"1 »??"?''??» vertrekt. H<ï der icbietbaun ook non ije/e.is n \an-lin >»':lisri'l'.M .-n 't is ^.'epn won-ït-r-lat r ?!-? annbii-li! tr.!.: .Ier d???jillatchra. vm.ra' >n:-lat tle pnithii-!;.' vin a'.-olit.l nlr be,v«i.r*(.'rti. tr? en dat zij alleen wil tegemoetkomen in de koeten van de dat een iin-ichtiny van bet terrein tot scbictbanii. Blijkt lalvo hieruit, Jat do Kegeoring hetzelfde gevoelen iiegejaun nis Je Heer S.-lieltumn, voor zooveel bet v/i, het inritMra Jer scbictliaau betreft, wat aan gaat bet r-ntfrr/H-f» van bet Jaarvotir U-noodigikis zjj van eene andere moenin!,', ten minste indu-n .Jut terrein aanwezig is. Ook wy veriueonen, dat in brgintrl eene sfhictbaan voor de schutterij moet zijn eene yfniffiitf en gct»n rijkszaak, ze>»lftng vnor ds schutterijen het karakter van eene ymernlf lijlf a-aprumarhl blijft hustiran. 7oiidni echter doze lieieekenis niet meer daaraan wurdi gehecht en zg dus ! jt,n ?.j, iverkelijk optreedt als krijtjtmnt'ht rnn lift y.'yt, m. a. ^ \v. uon gedeelic ilaarvan uitmaakt, ven-alt o. i. ook bet recht, urn de gi-inevntcu te belasten met Jo voorig in Jeno behoefte, welke aUJaii i'«» '.-r 7?i/A-x in-//" behoort te geschieden. ^ W. H Wy eursiveeren. Dit g"Uf ook M>nr bet volgende. MEDËDEELIXilEX. Kl*rlr;.«-li lifht f H Lrnitdtjfnflf. Z lit'P Vi-riïient divra.iï «el iiverwöginï of het clectrischo Vicht m-.->r "!' mi:it)iT jn'vaar vnor Itrr.nJ oplev"« dan lic: Hcht;;a«. De elcctrisrho lampen nn-t ren lie'i^!' -m} tnx'tn-li -n fc(in!i«|iir[*en. kunnen Itrflri'ÏK-.-viiar doe-' .''ir^tartn tïiittr l'el:- de ï,'rn,tte jiitn.jtt ?l-- cultuur vïin l'.-t-tvv 1- aftidii.-l.i. Tr<:iirii; i- b,-, bl-rl tio, m Ie fabri'-k den v.-rnlrid.i». . Oi.k v. ni"t a'-rini: i» i.ti>! nn ti'C ?^ tsn-1. waar ak zeker mo Pee, vrrrae'-lon d.ii L;* flT POLEN*. ni. stulijc kool e- af si-at t n invt lu-ht bran-lliai-f vounverjirn in aanrakii,^ komt. Hit lier bru:k <)"i>r ballt,::. DE AASHTAASDEGARSIZOEXSVERAXPERIXOEX. Volgens bet Recufil Militair znllen togen den te ileillBga b(j d» vclgcnde UrereDgeduolleu Je 011icratamteltmtaitrilig» (lacta viudüc. Ver* ?«? en «»d»« lag van (ainizoen. Iufmlait. Ie Iteg. Ie B»tn. Ie Comp. te Assen met 2e Comp. to Leeuwarden. . i 3« Keg. 2e Batn. te (tergen op Zoom met Sc Batn. te Sridtlelbiirg. ' 4e R e g. 3e Batn. te Leiden met 4e Datu. te Haarlem. :ii- Heg. Huzaren, 5o Eskadron te Amsterdam met 2o Eskadron te '» Oravenhage. Artillfrtt. 2a Rog, Test. - Art il 1. Ie Comp. leraarden met 8c Comp. to 'a Gravonbage. 4o R e g. V e 8 t. - A.r t i 11. Ie en 2e Comp. te WilIcniHtatl met 3e en 4e Comp. te Gorinchetu; ? 5o Comp. .b'U^Jelgkv lüiiil frebenrt tlil ecbTt-r zel.ien j 1... t' binij'- te tinihulH-n- nu1! fen porselein-n , ??: zona'.s Kew-.tin!i)kgi'.-ch!,"-ii. «n er c-n-m-. M-,.,f itcl imdi-r' u- plaati-ru i" bei govaar reed» zoo | -. ; jfehiel H-eggeriorueii. Tïtivt-nilieii /alN-n d.-xe soiv/r vi;ii huilen v.el ntioit xeei1 iil^'- ni ?'i «'-irl'-n: Ja:ii".-n.,r liestajit mei r ksns \^t^r tlt- /'-o^cnaanide glut ilanipt-n. wiiurin t.en stref:!,^- ktv*r 1tiniu H in een Iwli.lioligi- .glii/on' hitllini 'Jont di n stnit.niin gloeiing geltriiclit wortit. A1-» niet Jool- be: een of ander t"t ? val bet glazen fnibul-'-l breekt. g,?cft tle?.e lunip niet liet mii'iste ^ev.iar t-tior braüdf lit'-n ktn b.-f.-ir J.-in (t; rnitld'n van zt rr hmndhjre st"tfen ji'.a.nst n. wiuit het f.-his tvurdt nmnr zeer weinig beet en btie dicht üii-li nok et-n KO'diin "f t-eii stuk van een decurntie er lt:.i of tr Inivcn 'bevindt, iu brand 7.a! liet niet jj raken. De/c lampen z'jn Jiis in tlit i'p^tehl ver iKtveti 11 n en la:a. ?? ',HTr.* Ti'li- Kt-rV V,-, n-lr Tnt.ril^te ki rk'ccl' w. ïi Xnveiul<er k' goiK"! tip vn f"t' Wie kent niet il*Titl van l..v..tjic:iis <Ma',r van Ktïivor kt l i vulb-n. /ij:i re. ds njt z-i.-l, van tle maflif d.i-r Alltenir tle -il-nrou T,»r.!rt:i(-t'7ii-l: In stH.l en tl.ti-ït. overal wa^.il'.. K. ki rkgcb t»v KtiV'T.d..ti wordt, vlnj! 111-1den lt-:i Xoveiulier st'luilvli van vrtinien mrt e:-;t -Ie HpiH-n. Overal wordon de >;l\Keii an-.i'^^rot-rcn. iivoral «nieekt iH«n om bun vtv.^T* i vrienden, tien levenden Jnor de» Junj t.titriikt. Til de Kerk Z".\rtd als bare nmion varen er w.', I,;'. /..m is t>.'liter ttezi- da« slecbts een voorbereiding t' leli Voli-enden. Vnor yijne J'X.idcn bidden kun m? l".Ier kt-rlcjielioiuv. muur liiinhe n:t'_-t tlin-hle:i:B een-n ga.<vlninnion te verkiezen. En ook al breekt het gla zon liallnntjc >!un i« het (,'cvaar nos: wcr Kerin?-. Irnlie terhl «n den heer Sniit,, zag zich genomlz.akt den «? Ooriad»- mot Co Comp. te dionnt to verlaton, omdat hjj ongcïeliikt wasvoorden Nieuwe garnizoenen. -bijnt do tegenwoordige atvelddienst! Bovendien , lor ongezond to wezoH; Biosfeer to .Ctreclit ? T»n»choidcne. ofHciercn "on gozondhoid toch zyn er reeds in g«' gd ' luaruan te ontrekken en velen alsnog voornemen: lictzulfde voorbeeld te volgen. 7o Heg. 5 Batn., 4fi Comp., thans te Amsterdam, naar Xaanlon. Arlittrrir. ïo Hog..Vent.'-Artill. Staf on Hoofdadmini«tratie. Wit mag daarvan wel da oorzaak wezen?. Hoogst [ alsmede de 2e en 4e Comp., thans 'to Kaarden, naar nuttig zond» liot zjjn o >k hieromtrent oen nanwkc?.» Tig--onderzoek in te «tollen. Amsterdam. Uit hot voorgaande blijkt dm, dat to Amsterdam De treurige aonk :n i]uai>»tio leidt ons tot bet be- ( de St»f ch HoofJ»Jmini3lrstie beneven» 2 Compa»sliüt, dut het hoog noodig in verandoring to brengen niên van oen ItfRimetit Vostin»-Artillerie »>t'r on la Je wyze van opmaU-n der eon duit «staten van ééno Compairnio Infantrria mimi-:- in garnizoen zulUe onjuieren. Wij ucbto» hot niet voldoende, dat Ion kninon'; terwijl vnor \a ar Jon juist hel onigoalluvu- voiir bet go'val daarin it-t» ttn nadcelo van don leer'.o plaat» heeft. DicntengevolKi' zuilen met l Mei belan^luaibcnde moot worden ingevuld, deze den staat a.«. 5 dor 10 copipagniën van lift 2o Beg. Vest.niag. inzien. Onze» inziens, behoort aan olk officier Ariill. in Amsterdam soplaatst en zal het gchcelo 5e telken jare daarvan inzage W wurdon gpgerea. npilut [ Batn. van hot 7u Hog. Inf. In Na»rj6D vereimigd hy wete ' hoedanig xyno chaf« 'omtrent hem denkon w'ozon. ''4^ r.'eb .kunne, toeleggen op datgene, waarin h|j alp- . nog mocht ts kort komen; due'li tevon» ook, opdatlift ALLEflLEI zlcb kunne rechtvaardigen ? dosnooda voor eon bg- . . tondor'opperste, lichaam ? omtrent oene nngunütigo' Volgon» een bericht, voorkomende in de .Y. ff. r. oordeelvelling, aluèok.omtrent Jio welke, hoezeer nioi' v*h il Ducelnbpr zal de anonieme redactie van hot ongunstig, tiwb niet bepaald gunstig iiiag wonlon go- ' Militair Wtrl-blad in T882 aflrfdeji cn de Kapiti:in nocnvJ, WIJ zijn overtuig,!, dat allo weldenkende >ü don Geiicralén «taf, .W. UonMboom, teven» loaraar mcordcreu ? voor wie de invulling dor condiiitost»- aan Jo KrugsKcbool to 'u Hage, Jo re-.lai-tic daarvan ton liiiiincr minderen niet all «n oen geweton*za»k nl> "ich nempn. Het bl.atl yalalmlan leven» ih forU, raaiir ook tal van bezwaren oplovort ? gaarne l"»»4 gowijüigJ wortlen on twoemaal ppr imnaj het de door on» gewenschte oponbaarheid zullen verlan- licht zien bij Je uitgevers, d« Ge-br. Delinfante to gon, welke, er toe zal leidan. Jat ictllrktur niet 'ullujjiv kan plaat» hobhcni. mitar stccdfl gorotflilighoid . tal goacbieden, cn dientongóvolgo hot goed recht uiot D'1»' twee ufncicron van go/ondhoij, tn 's Hage jn meer voor do rechtbank der p'nblioke opiiüé behoeft garninocn, i« als commissie, nanion»' hot kiirnn.nffl. eieren van den uoneexknnili|?en diemt diir landmaeht, eeno fruaio UraiiK nocrgolegd np de lijkbaar van Dr. Idzerd». OuJ Lij dor Tweede Kamor, aU oon _ huwijs van dankbare hulde voor du belangstelling, waarin gewezen wordt op ntiff eone "catcgtirie vau diHir <lon ovcrleileno i;i 'n lmid<i vortfaiiorzu! stee Ja te wordon bctpleit. 1) Wg vestigen hiurl.ij do aandacht op het J'mr ?er, in de X. H. Ct. van 15 Doe. jl. ingezonden stuk, - ... luitotiaitii-kwartiernioeator'van liot Indische lógor, flit . «vcnal» do heer Kl«y nn met evenveel roclit. smach ten naar hetgeen bun oi-i« beloofd, maar «tueda onthuudnn werd. 3) Zin o. a. de -V. R. (l, M N,»T. jl. 18 EBS «CHIETBAAN VOOR DE SCHUTTERIJ ! EEN BUKS- OF EE"N GEMEENTEZAAK? botonnJ .in_ don voomitgans on hot wolzijn van het korps militaire jjohMsskmidigcii. Do luitenant ter zoo 2Jo klaxHO. Pit'tluf Tjasscnn heoft in do zesde aflevering van de Mrdtd'fl'nigrn ! betr*fffttdf h ft zffirfzfii, oen» boHebnj ving gcgoveni , omtrent de bepaling van' léngto en breetlto in zoo, ? naar do methode du point rapprocbé, voorkomende iet ilmmo strookje kool teven» breekt houil; het gloeien onnrMiloüjk op. én de noervalleiitle rjjnp ïrloeicn-le Iccltjon, zijn mind-r K-.'vurlijk dan >lc vonken van om n ^n'lon ulorlit* rani !<.-M;k lirau-I kuiuicti I|IH.« . I* het strookje k-xtl niet tevens gebreken, dan zul tlo sirnom no.^ eon littrten :ljtl tltior ;;r,an. maai- tic ktio! i» tlonr tl" to tro r.aif ftor !tif)it thans spoedt/; viri'brand cu liet lampje uit^etloof.l. Hot bre ien van ztio'n lamp i« ilns in elk fjevnl 'Veel minder vree/en dan liet breken'vgn oon 'putniUnni lamp of het omvallen van oen kaars cn zal bovendien slechts zelden voorkouii-n. Dt? vraag is echter of niet tloór een defect aan Je leiding govaar kan ontstaan. Zeker niet zooveel als gas. Ontstaat. er een lek iu oen ga*loiding dan stroomt het (;as, dsartiit. vult voor een deel hot ver-; trek en veroorzaakt, indien het in aanraking 'kiSmt met een vlam. brand of ontploffing. Tlreckt de olectrifchc geleiding, dan bestaat eon dergelijk govaar niét: de stroniii is dan afgebroken en al naar hot oen tiooid- of 2(jgetoiding «as, gaan allo of enkele üchttMi Uit, O{f het oogenhlik ' vau hot afbreken ontntaat echter een vonk tusachcri de afgebroken uiteinden van de draden, on dozo zon brand kunnen ten-rog brengen. Maar die vonk duurt uiterst kort, slechts, indien do afbreking plaats had to midden van nitHint brandbare, of ontplofbare «tolTcn, wat zolscr zoldon zal vóórkomen, er govaar zou oprrciloii. Bij een godocltfllj|ljó verbrckltig, zoo-lal nog e«n dunui strook metaal do verbinJing bloof voortzetten, zou dat dool in «terkc glocing gerakon on dit zon mis schien nog hot grnotdto- gevaar aanbrengen, doch alleen Indien ? 'de draad op dio plaats mot. droog hout, katoen, papier enz. in aanraking wa«.. Dit loatate is gomakkolgk to vermii'lon «n wordt ook inderdaad vermeden In] do geleidingen, dio volgen» het atelsel .van Edi»on zijn aangelegd. De metaal. dradon bevinden daarbij zich allon in ijzeren buizen, zonder daarvan don wand aan te raken, zondat voor het oen of andor ongeval ecr.it die buis zon moeten beschadigd wonlt-n, torw(jl «en goring gobrek daarin een lok of iets dergelijks, van goon invloed is. Tegen een enkel ander gevaar, dat ilo electrïsche geleiding oplevert, hooft Edisim op eenvoudige wgzo een noorr aangtibracht Indien namelijk do goh'iildraden elkaar orgent* nioulitou tanrakon of door ?> n toeval door hot een of ander dan «tuk mdtaa met elkaar verbonden mochten wordon, >zal de stroom niot moer door do lampon galm maar dien korteren weg kiexon. Daardoor U 'er allo govaar dat op die plaat» sterko verhitting cn misschien brand ontataat. Ni laat Ediduri echter in hot ijzeren kistje, dat elke gealton noerde in zijn woning lieert, en waarin'do aansluitingen Van do hoofddraden zich bevinden, den stroom door oen strook lood gaan, waarvan longte en dikto geregeld ^!l L Vt-lllJilvoenll hiinno en t>-vc duet men op ?b .11 2n S te Iati.(..-n brrtiiva a. Op J« door T. gestelde vraag, vcrmoonen wy geen in bet werk .Sur la Navlgation Aatronomiqna de beter antwoord te kunnen geven, dan te verwijzen Tillareotu »t de Magnac." Do waarnemingen door naar de aanachryvlng vau den Minister van Binnen- den schrijver gedaan; gedurende den kruistocht mot l»nd»oh» Zaken, dd. IS Juni 1866, Kabinet, I.itt. A, de 2e divisie, onder hevel van den kapitein ter zee waarin gelegd worJt, dat de schiitterjjen gobmik kun- Binkei, bette* goede mralUten opgeleverd; vornen maken van da ?cblttbanen, welko voor bet leger ?ehlUenie waameMiatva vordcn bij de broohnre Twatemd z)jn, en dat in pliatwn, watr deza niet be* fiwefd, ?taan, d» ftmHHttkttiHrtn daarin dienen t» voor»t«o. Be bt Ifik gev«B der Uvinding van dea Heer :ii I'olfn (1"'T c'-n- be/oek te irravcn. 'l"or .!.?»?' tv versieren, te vrrMcliti-u iewnken. Hiertoe d;t» lH-:,'oven zicli r.l de lt. K. it-woiicrs cent-r ^ta l naar é-'-:i en tl«-.-:t !fie {i'aals en ij tlV in de liintri np !'."t lan l wonon en Imn fa'miicaraf iu d" s:.i'l lu-liben. '..komen por rijruij; «>n brengen r.tlcs nul'le wal /ij heiioeii-n. riiet .ilïocn vo-if iet (,-raf waarltij zij t'.cn d*,^ znlleiidoorliiviiKi'n. m'car ,1, vtuir /.ich /elvon. voor hun eigen onderhout!. artloor is .4''''*TiV/' n /oo vcrsi'liillentl van zijn orsiiUn'er. De levenik-n henlenkeii hunne doode-n, uuur niet in eerliietjwekkon'le stilte, of. onder di ïi'-itlinu 'k-r ?gerstolijkhvid. noen. in het open. «ar. op do kerkhoven tiMiiitliien dor (,-ra von. omringd van i-en pratend*, lachende on joelende menigte. Op leu 2n Xoveiiil'cr schijnt allo macht die de Kerk den origcn ilas; len titon spreitltU', dour millioeneh mcnsclien' met hct/elftle dm-l in hare Ie ver zamelen, vervlogen: geen priester vertmmt zich cn iet onboscluaftle volk, «an zich zelf overgelaten volgt voor het nn>ercudeel zijn instinct, dat, ongebln;erd dtwr kenuüi en opvoediug, tol ergerlijke gc'volm aanleidiliii gocft. Gij herinnert n wellicht dezen dag ie Parjj» l hebben doorgebracht. waar ge <lo iiidnikfrckkrnd [.ro.'t-sBio hebt goz:on v»n mannen, vrouwen en kin doren, meest allen in het zwart gekleed en van iui mortellcn cn andere kransen .vnonticn, op Imn woj, paar Pure-la-Clialue: maar ik voor u naar het R. B kerkhof buiten dt' Powazki-Barrióro te Warschiu on to.m u oen andere h<-handcling van hi-t?,elfJi« ntiilerweru 'De avonJ is -gevallen,. Je spaarzaam verlinhte weg gelijkt, zoiidra wij buiten het meer bchmutda' d«e iler t<Utl komen.' een moj.lerpocl, want het hoeft in tlü lafttbto. Jagen geüneenwil on geregend cu hot re «ultaat daarvan ligt enkebiiep. waar wg wik gaan Daizende voetgangpni wadon Jt«ir dik en dun, deels, als n-ij. op weg naar het kerkhof, Jeele tenigkerrcnde ilc stad on honJerJe rijtiiigpn gaan in bolde stapviH»ts JtHir het slijk. Op cenigo' pnn Xoodre wfl dit hetrad»n hebben, dringt het g«rauH der chauuee minder tot oiu door, want cu ? ?go Hteoncm muur omringt den Oodukker en te»rt het geratel der rijtuigen en het geschreeuw dur i-on. Wg houden ona niet bg de eerst* graven op: lieót >iij den ingang draagt het kerkhof nog niet len stempel van nut eo kalmte dien vi) er zoeken. Verschillende bedelaar» bieden ona kransen, kaaraci ?n lampions te knop aan, die allon de blijken drmgei ':L:I reeds gebmikt to zijn, m^ar w jj haaèten onh verder ?n znekun «en geschikte gelegenheid om ongentpord m/c omgeving u, kunnen opntmon. Jammer genoeg, 'nplaaw is nergens to vinden. Dograten zijn uil» min jf luetr verlicht on met b]**-mea vowierJ; br velon lit werk aan de boauibten opgeiinigcn en overgeatcri, bij anderen echter heljbon do bloedverwanten f vrienden der overletlenen er Zflve voor gezorgd Ia..r overal zitten bedalaarK ea prevelen nfüchrcen t n ^el.<-den. of zingen paalmen en zofwlra er gmop. ?» kvnnl*M.*n elkaar bij e-üug graf ontmoeten en e«n n zingt of schreeuwt, tttMat hij '-uu aaluvitM krijgt mi Je vrienden niet langi-r t« st«iron. Xiet ge daar dien zwaargelHiuwden blindènnrxD, tn -.1 M-!i.-t|M.-npe-bi gehuld, tlie do-v oeii bijna naakten in,"-li lt:j et-n verlaten graf gevoerd wórdt, dat rler-hU jtHurzaam ibnir eonige kaarvt-ii verliclit wftrjt? Zijn ?i !>t.'l ffi»rJï, nü'ljtt hy allc-ert jrrlitcn is, Inng^amoi:niï <'n'luijirbjk e» verst-iin: weldra gebevl; houder n vermiM.-ieni» b'.-t»ben d» rtvtrhanJ ^^-kregen en Je iian scbynt te rilapen. M:tar e^n mt^enblik -leehls. fa::f -laar li^'t bij op ban'len-en vrK-ïen en kruidt twee raven vtrtK-r; hier richt hij zi -h op, fn nn eenmaal l'.nkt 7ijn gelj*-.l weer tu,-T-t stenUirstem Pn bikt «ie Je'iWsfr.Vrig^n. N'u k'>ruf "..ik x:jn jttnï^ ïf*-fpfil"r weer pdu^i-n cn 'Kort diLuptu b;c<U do/e tins L.;!f ver?niikU' kaar^tn en een ki-an^ to kotip ann, want.als l-.- bedelaar zich bij een yrafatten neerzet en indonio-!i Jan wordt list dnnk»r by J»', graf en zijn «<>oi -?rlwijnt. Xi«i ver wij eobTor r-.n-bim ons zi*n kinv scbijnen iii»^ lichtje.-, tu^seben da boonien door n luakon een MehiMera.-htic;, effect te ni:ddt-n tier !<"-!its nn-luideliik Bicb'.bare vormen van kniit>»>n. .ee]'!i-n en anderi' ^rsfver-ifrin^ert. R^r t g-Jt;!- treft ?i- de viTlii-bting al< nn-etn. en helder. t<kan wij :tarbei n Jan vinj.-n wij t?n ;t-r«!lig*n vrifiwli-nkrins ? -.ili-iQ .-en j,'r:if:oni!t.-; c.:ji^o perstint-ii bobben zi'-h ie/..- 1.1: zitpln.it* xekozea. anderen zitten tip s'oelen (t te , zatocn heMten zij bii-r ?*»n avond-picnii? on ?er-bLa-U-n .!i»t vrome me', b.-t aangcnauux 2'j lat«n .ril e"li koud souper. .:i luan-ljt-s luet^g'^i-lebl, g,*,:d -u.:.l.eïi ,'n wat hun ap.n tjutintitrit van drank ont? r \.-n iii'-^f. w.irdt Jtjor !e t^uaUttit rcrgoed. want ?? il'-soh en bet kleine i^liai»)^. die de rouje dtien .vijzen Jat bier Kiimm»! of «-cl Pept>nuuuJ-!ti|ii<'ur -'..-litiüken wordr. l>nt'b h -t zijn niet alleen tfe grafi. wakt-rs die beznek ontvangen, ook Je botlelaAn. ?r;U de vrouwelijke, r. «-ken hunne vrienden on .-ntlinnen 'ip. om met ht.nL-ver do npbrengtit van i lag t-* sprelceïi en tijd tin plaats te b?t>alen : :' 'P zij het ïerJieode srold gézamcnlrjX zulle» bel.-n. Het is een liok»ad f-ii» tint in Jen na.ht vaa tj. 3 Xovembor wart' lit?!'iaarx-nrgien plaats aeb:i un dat Je kl.y^nle H:liche!lan van bet korkhnf -t. in tle re*taur.-i':t*!» J.-r v.iorste-lt'n, met kwistige ! Je- vruchten huirn-r g<-lw.len onler zaag on .- ver*p;llen:*Enn paar zusters van hè! gild xittoo ' ver van on* af ibii*:«rcuj ,'ijï Jen grftinl; xocnlra - ns eohter b->ori*n aankomen vangt de eene aan ; lofgang op te Jrcune.^ en de andere, -iw juwt t>*n , k»o.k :n b-i 111-T l »?«? iken l-...-sft, sb'iui au'l,. .. «ilra zü hiertoe in staat i». ' .*-t wr.s mij een voM.W-uïns to iKmerien. Hat' Ttijrin at .k -len een gevorJerJna'eeftij-1 bereikt haJJfni ;waht 'ioon In.n beroep hior 'e Ia:i1o. Jtior ou.l 03 jong, t-at Tnet vmeht d. i. met voord-1»! bet>ffeuj imrdr, /:oogcnaanl'.le giKÏ^Jifustijïe bedelaars, die bijkt-rfi -n k<-*rkh<>v«n hun bamlwork drijven, zijn alle ?o-i u-r oiide-^.-beiJ d-.* kjid^rsv'.ioenen lang ontwassen. ','iiitrt-nt bet kerkht»f aelf zal ik niet ia MUouder'??Ti treJeii. De Wnr*Hiautïr t^-inranien ha.lJen nnar i:t'.oi.iing van Je:i 3u Jloveuiber ern bescbryviug ^.tvon van de graven van er-nig« beroemd» mani ;ni:slnit«id lettd-kaadiaun en aniston) die men t-ir-u-ii of wel tor .wille J#r monumenten bezoeken .:. Mij waren die namen echter Trt?eind en nm .1 'niige grafivekfnen tb bcdchrijveu m.Kit men 7,0 ? - bij het onzeker licht van knarsen on goklenriie .1- ulazi-n gt«ien hebben. I', .v>Ttoldo bierlit),t"i ,l-:*gonit. wr.t mij np bei Po* :i:-lii-ki-rkhof het m?.«t :uof! jii-friSoB door tjfa tn.i;'n.*->nam*n' indruk Jieii hot maakte. Er waren ochrt Imk vrtl* irraven, Jie werkelijk buwaakt werden *.iii' "ij. tlie de nageJachtóoi» der overledenen waarijk willen cercn, rjn vtrjdicht tot 'a avonds laat onnf_- !.rol>en bij hun grof t<> blijvon om hot voor b*r-'vi-,:^ te bewaren. De blinde badelaar door mij be«chrevén is geen uitKoaduring;' eon geheele bende rol^t /ijn bedrijf en dozalfda kaarsen «n liraploa», ib/clfde bloomen en kraiue-u wordon op één dagvwiti-beidcne malen verkocht cn doen op Tenrhillebd» graven dienst. In bat belang van kerk en godsdienst zou men bier een krachtdadig optreden der IL K. prioptors mogen verwachten, Jach ik zeide h»t re«tia vroeger, ef was geen enkel* te zien, «n de petitie, bemoeit ticb met met godadieoatige bedelaar». Allerlei. ten staan gendarme» te paard imi do onle te hand haven, maar diiar dit to midden van dozon rhno» onmosolijk in, h-uden zy zich nwtig abi mitetutondbeeldcn, onlvwilst dat /.ij tdochta als ofncicoli1 weg«'rsjiorringi-n dinmt doch. AHen nchrwnwt en vlookl en tiert op uurn-nliioveiulc- wij .. voetpaden z,jn Bg de \ierin); van het. 260-jari^ bestaan Van de inrichting voor hooger undenvgs te Athüterdam, den 9n Januari 1883 BH! in de lokalen van de universiteita-bibliotheek eene tentoon- . ? \ ,. stelling gehouden worden vsn üeiohriften. , . gedichten, portretten, platen, peririiit/pri.!3^nif«X v ?chrifteu en «nd«ni voorwerp«n, (ll^r>'>"-')i-vin)ï .'f hebben tot de g«>chiedeni«VAHhct -VU' ii-:um ?? ., iliustre. de Seminariën en de Umv«i»ejit. iitae >.','? tent onöttelling belooft inderdaad .«eer beiCbir* .; rflk te worden, daar re«i» van venchrrVeiide .-/ '. zydfn mndcwerkiiig i* laegraegd. Z toe nog iet* mochten kunnen hgdra der commnme, di» llinidnfrii en Vrijilaj?» op de bibliotheek aanweaifr, ii. zeker jrelkom e(jn. j' Dé heer I. van Toratonberg heelt zijn ipiefrelmaRaziJn op den NienmadQk 12», door d«nknnstan»ar , - , ., te»malv,«,rdewamel.an.endczez,eni!,cl,v.?tt,d t, t ind^dwongon ns»cl,on de . door wr, doen mét ?» opm»rkri\jk. plafondMhild.ring v«r»i«ren. BÜ Ket vtranrtend*,* weinig &weg te «^ken. M .cheldcndo up d« ,., wier, omdat deze hunne pa.rdrn niet mhouden. Ea de koetaner. ; zelvo bobben onk hunne rechtmatige grieven, die zj in krachtige bowonrdingen lucht geren, want ieder oogunblik i» er e*n algemeen oponthoud ea dan loo?onbileerde d»tffewnonl|fkeen»pi»^»lwf)nal wa» het een gelukkij eenlg nulpunt 'vcor l maktn. . bet Centraal'bMtau* je1lkbe.id het .??, Eoo ^ vaa het algemeen r«ai>r. pen do rtytnlgen gevaar van dnurjiriumd'te worde» ' larfdBch' werklled«*-v»rboa4 heeft aan de Tw»xU met don langen boom van hot voertuig dat 'Kamer der Htaton-Oeoeraal oen adro. gorilit, wWn wordon n»ar'hot aantal lichten van den abonnent. volgt; of wol, een waaghals, dia don tógtmovorgortel- (jet Tr»»gi om «e» karaervermlag dat vooricJérbeOnUtaat nu hier of daar de bcdoeldo kortere Torbin ding, dan zal de stroom zoodanig in sterkte toouetnon, 'lat het «trookjn loml in de afnluitkist smelt en den kant opgaat, iset «ijn paarden in draf oni m -(.!kbaar on bevattelijk ioa zijn; op grond: ander vooruit to komen on rjjdt hem, by gebrek aan i nrinttc, ontwmii»tl in de wielen. 1>« uedelaon laags daardoor da verbinding ' verbroken wordt. Al do l dun wug makon hier slechte, zaken, want icdertea lichten in de woning zgn dan wel uitgedoofd, maar alle govaar la ook geweken en door oon lüenw utrookje lood aan t« brengen k'an men de geleiding wedor herstellen. Ook zonder het gebruik van eon dergelijk veiligheldutoeatel i» eloctriaeh licht zeker voel mindor gevaarlijk dan ganlicht. Nooit kan, zooals by het den!,t te Veel' aan zich zolf «n zijn eigen veiligheid en wordt daarenboven voortgestuwd door anderea «f hoeft U worsteion tegen den menacineiutroom, du hem te geffloet komt. Maar eindelijk bereiken wfl de* ' ilaglioom, waar do wog broeder en beter wordt »? de gendarme», onder bet licht dor lantaren», aandeuptredun. Eenigo minuten nng oa wjj itaan voor' dat het grootate de»l ds» volk» geheel nnhurfig blyft of uitent onvoldoende wordt ^ifirlcht met hetgeen (a da Kamer «rhinijavcl wordt, ioprdlen:. ' *, de .handoUagei ttr Staten.Oen«r««l'* ni«t ?tocht» te duur »#», mat/ ook once*ehat* la»t»t*, »»D ontploffing óf «n plotseling over een' eon dar ingangen van het kerkhof l ? ia voor T*rr»wsf d» grooto mwrderheid j ». de dtgbUdea, ?? M« meerultg»br»idr»f?lag opnamen, made W duur z(jn en durom ka «ra b»trekk«M)ka««(bep»Ektea kring wortea

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl