Historisch Archief 1877-1940
k
:\
&
fri.:
v
.LCTTEKKl * 0 E.
WILLEM B1LDERDUK.
Bet ia heden 50 jaar, «edert op de Groote
Markt te Haarlem, m een hu», 1) schuins over
de Vleeschhal, onder begeleiding v»u weêrlicht
en donderslagen, de 75-jarige dichter .vreed
zaam en lacht" den laatsteu adem uitblies.
De man, die daar heenging, was niet alleen
grooi als beheerscher van de taal en daarbij
Deheerfrcher van 't gemoed, al> ern kunstenaar,
gelyk ile sfeer onzer lettereu er sedert Vondel
geen gekend had, ? maar hy overtrof 'zijne met
Eem optredende landgenoten al* wüngeer. in
die«t o, volledigheid en kon«f qneutie. Üg had de
bctclükking over eene encyklojiaedie van weten
schap, die op zeldzame wgze met zgu se?»teliik
organisme tamenbrnj/, en waarvan geeu enkel
ondei deel buiten eenlianuouieich, ja natuurlek
Yerband bleef met zguv geheele zeldzame
per«oonlgkhtud. Eeu man van geweldige
hurtstochteu, by wie de prikkels der zinnen nooit
gezwegen hebben, maar wiens tuchtei) gelouterd
werden m het vuur zijner bovcnaarddcbe ver:
zucht ugen rn vaak bestreden bg bet
zotmelicht van zgn onwankelbaar geloof en bij de
fakkel zijner sterk «prekende rede. Die van
zij: e eigene veelzijdigheid geiuigtuh kou geven
zonder stuitende ijdelheid; wiens adelpnttou.-iën
te vergeven zqn om dat zg voor de hoofd/ank
slottn met zgn w^sgeerig en historisch stelsel.
Die voor zgu* overtuigiujjflu groot e uÖVrs ge
bracht heeft ', die niet Icon ualatou balling
'i Iftnds te worden, toen men, in naam der
vrübtid, hem dwingen wilde eaue
mlozoticschpolitische Beloofsbelgdenis af te leugen, en hem
tot een eed vergde, op het oogenblik, dat de Soe
vereiniteit, in wier handen die t-ed moe -t wur.leü
afgeU-gJ,seschi>n,!ea »-J.=,do-n ?dt- verdrijving v;in
een haver leden. O* man. die, op ign nnoit ver
zaakt standpunt, zich ontdliigeii kon rekeuen van
een liuweiyk, w.lka slui'injj mis chiou uog oertltr
dan de vei breking tot de fouten van zflu leveu
moet gui-ekeud worden. Een autodidukt, die,
na God, alles »'in zich-z. Iven te diukeu hud;
de helsluiter van een wech^terveud vertalen ;
de oiienst- Hor yau de gutidi u poort een-c 11 e-.iwe
Orde, zoo niét op liet eet), «d vau Go.isdi -nat
en Staat, dan alt hands op dut dei' kennis
van de geschiedenis en v«n de beoefening
der lettenen, Ken navorscber en opmerker,
voor vien er geen kleinigheden in het
charakter, door den gloed en het licht van
den vorm, waar se iu uitschenen, en doo de
toepcsselUkbeid op de waerelJ, de maat*ehappg,
den staat, de familie, het individu, aan wier
adres se waren. .
i Die zich beklaagt over gebrek aan afw-a«e-;
ling in de keuze van ttof en trant der R*dich- ?
ten van zgn laatste periode, beklage zich over
de gelijkmatigheid der ademhaling bg f e» groot
knnoenaar. Üe vaerzen van het echtpaar
Bilderdgk, in zgn ürgsbeid, waren de natuurlijke
nitboezemin.üen van hun gevoel, en werden van
links en rechts in huis- en schrijf- en slaap
kamer bjj elkander gezocht, als een ui^u**»
bundel iu de nio.nwe beho«fre aan een 100 tal
gulden* te voorzien had. De huislük» vaerznn
zgn nooit geschreven raet het doel om ze al
gemeen te maken. Zg zgn er des te
merkwaardiner om.
Bilderdgk heeft, in alle genres uitgeblonken:
In deu zang en in do schildering: in het leer
dicht, ju het lierdicht, in het epos, in het epi
gram, in de vertelling, de romance, desatjre,
He vertaling, of heter vernederlandsching d<r
ouden en nieuwere vreemden: ook iu het
toonneldicht: maat men vergelyke hem niet met
Shake-<pparn of de Franschen. Daar ligt in den
(Flori9 den V'"ui. er lokale kleur, meer out led ing
u, ? en om aan zgu boosaanlii(e woordeu jniat dan ontwakende lieM* van haar zaateivoorilen ,
dun jui^teu ziu ttt geven, schetste oen zgn hè- graaf, haru bckcmcnia dat ü|j hum eeu zoon houpt to
doeling o\i deze wgze: dat hu B««tn, t«» Kate schenken, haar vertrek «n vrijwillige dood t\ja niet
en de Uenestet in den hoek der bakeis en TI-JJ van gezochtheid. l
Do TerUliug ia in good liollandacll geschreten [ en
kele loelyke uitdrukkingen aU twfutlaptrêlrdikant vor
men uitzonderingen op dozvn rcgol.
oude
nven wilde zetten.
Bravo! .Dat zgri wettr de iioeie zeden
der natuur en der maatschappijen be.~toudeu,
om dut lig in alle versch|jn>er n dj kenni-rkeu
opspoorde van het rijk geschakeerde leren,
waarvan zij getuigen» gaten, De«kuiid:gt!ii
Yerk:;n-eo, dat hg v*n de gch-if ? uurlgke
u:tlegünu'le, van den gang en gesteiJlieid der
heuKllichaiuen, van Ua kunst uin soldaten in
het veld te brengen en ve-tin^eu te bouwen,
van paardrijden en tufclschikkeu, van de
guscbifitei.is der politiek en de geschieden» I* r
beschaving, zoo veel wist als de specialiteiten
in d!« vakkeu; dat hy iu du ki-nnis van het
men'cbolijk lichaam en de roeping der
medicqm'n to> de pititiniers der nieuwe richting
beh'ior de. De icbeppiue was hom een ordevol
gnhi;('l, waiirin bij overal harmouiecn
vcrwautschii'1 vond : alles r loot in e'knür; a' wat zin
tuiglijk waarneeinbnitr was had vooial waarde
door '\v iiltën, waarmee het korres. nadei.-r.le
die her uitdrukte, waar bet uit rour.'lw.-iin.
Nooit liet hy ïich door ppiwipnlgkr
beweegrtdeiieu leiden in zijn oordeul of haudel. Nooit
kg hem het doel buiten de d.vul. H^eft hij
som» onbillijkheden gAiitevgd, ? beeft de/d
waai lijk groote gestuite zic'i soms geboden
voor '.-chuubare noodzakelijkhtdeu, die ieU
B"n(" onwaardig» van hem vorderden, laten
zij ili;> zonder zonden zijtt den eersten stceu
naar hem heeuwerpen, en laat uien een leven,
dut ilo^r zijne openbaarheid, door deogrooten
namu v«n die het geleid he-fi, *in ieders
kcuiji-npming en kritiek blootstaat, met verge
lijken met de schijnbare vlekkeloo--heid van
den wandel der genen, wier onbeduidendheid
of te kort-koming als menach k\v»lgk
gesluyer.l wordt door de poëetische wolken, waar
mee zij omhuld zgn.
Wam- vindt men een dichter, bij wien de poëzie
BOO zeor levensailem, behoefte, van alle
oo.nenblikki-n, natuurlek en bovennatuurlyk
verschgniel, zoo weiüigcen onschuldige liefhebberij, ven
middel tot levensonderhoud ; eene :
ku/istiuspancing is, waaraan zij zich maar by uitzondering
overgeven. Deze dichter beeft zicli van alle
verstandelijke leveneojtenbciriugen rekenschap
gegeven en bezit een veelszins toereikenden.
maatstaf om alles ordelijk en fraai mee te
1 **i3 niet juist, te zeggen : dat B., het hoofd
Tan de historische school op geschied- en staat
kundig gebied, in zg*ne taal verklaring een
geheel anderen weg volgde, dan de meeste groote
fing'il*t«n. Men beeonuldigt hem van
by(>otheeüescU, te wnk te gaan: maar dat doen alle
opspoorden van voorwerpen of wetten. Vóór
dat zn. gaan zosken, wagen zg een gissing
naar de plaats, die httn voorkomt and woord op
hun vragen te knLnen geven. Heeft-BitferdgS,
tÜTorena de historische toestanden ter
bewüjToering opgespoord waren, gezy.1' zooza! die
zaak l'i'.er blqkeu in elkaar te zitten, ? hg heeft
niet anders gehandeld dan de putgraver of de
planeetontdekker, die bü gissing raamt ,hier
moet water, daar moet «turrelicht zijn.
Die hora van pabQ gekend, roemen om het
leemt zou diénstwUligheid en goedhartigheid.
Berichten van anderen aard .kuine c ' meestal
voort uit de binuenkameren der
middelmatigheid of van de katheders dea ongeloofa, ofsehoon
nt niet mag ontkennen, dat bfl wel eens buyen
rah wwvel neeftlatpD losbreken over de hooiden
en misverstand * altijd geweest dal
men zun« impertinenties tegen Pope, Lambert
'
Ten lï»t«, .fogen.ur, SjliHer. Arnt»ema«,
Feith, Van der Palin «n Siegenbeek, naarde
letter heeft opgenomen, en het talent vaa den
k»rikatunr-Uek«n»»r daarin «oorbygeiun.
Bildentnk in. nooit «oo verwoed gelest all wfiltm
Prof. Siegenbeek het zich verbeeldde. Vour
mii ik heb altHd den glimlach on vochte
oog?coitteriog der sat/rieka celfvoldoening zien
heenvonken door de dichtst gepakte wolken
yan zgn (half voorgewende) gramschap, t Ia
onbüKi^peiyk, dat «elf» een fijne, Weit ah
KÏnker dit niet opgemerkt heeft. Daarom is
het ook met loo'n wonder, dat Verschuer en
Yalckenaer «n Jeroniwo de Vriw en Southey
en Hoffmann v. Fallersleben hem een bemin
nelijk man in den omgang noemden. Van
Da Co»uai kinderlijke vereering, die uit per
soonlijke verplichtingen voortkwam, twijg
'kBilderdg'k is niet geweest: een geleerde, of
'een rechter, of een dokter, of een iudtuirttel,
die veel vaeraen maakte. Hg u geweest eene
reusachtige dichterlijke natuur, die talloze
wetenschappelijke voorttellmgen, met
adelaarsblik uit, de waereld der feiten en der boeken
rapookt, tot zjjn eigendom maakte, met zjjn
beffeerto verweefde en dan, zich, m
gebonm of ongebonden ttyl, uitatortte, zoodanig,
«at ieder-een voelen moeit, d ar a een groot
man aan het woord: door de diepte inner
idtto, deor hav oiiivantel ea Uven» ipeda»!
en Van Ualmatt
Het proza van Bilderdgk ? zoo kriw, zoo
zaakrgk, zoo schilderachtig, zoo natuurlijk
(vo»r de tgd) heeft in 't' begin deier eeuw zgn
weergaf niet, en dfz« groote geleerde hfeft 01 s
voor goed van de school- . en kamergeleerdheid
verlost en het naturalisme voorbereid. Zijne ver
handeling over ?Dieht erlgke geestdrift en
dweeperg" is een der fraaiste a'ukken Hollandsoh
proza, die onze liteia'uur i-gk is.
Als hy niet meer schittert door zgne ontzet
tende belezenheid, ia dit aan zijne manier van
Mudecren en van blootleggen zgnur uitkomsten
'e wjjtpn. Wars van vertooning, waagt bij
H<-ver Ti'jn woc>'-d, waar hy zi-Rt ?zoo spraken
onze ou.len", ui t wyfel te zien getrokken, dan
zgne autoriteiten te noemen. 2)
Onze schrandere kritici van de nieuwere tgd
hebhen daarom alleen niet met LüHerdyk op,
om dat zg of zich büschaaind voelen door zijn
geloof, of vernederd door z^JHa stellige uitspra
ken, of bedwelmd door het muzikale en ideale
van zijn vlucht
Zul men nog eenmaal 'zich n ver de
partijverdeeldheid zoo ver wete heen t» zetten, dat
men voor IHlderdijk doen zal, wat men voor
Vondel heeft gsdaau?
18 Dec. Alb. Th.
1) Xo. C. . '
3) Ik ben in 't bezit run r<?lo zijner handschriften,
wliruit blijkt hoe naauwki-urig lig vour zich-zelven
de bewijtfplafltsen optceU;':iTe, '
EKS LETTERKÜSDIGH GütTEVU,
In de stille re|<ubliek dtr nederlaud-che
letteceu is iets zaer ertferlljfcs grb»urd. Een
jong mer.sch, niet vcd ouJer dan Uildcbraml,
toen hg do onbescheidenheid bid zijn Cnmci a
Ob.ïcur'l in h t licht tu zenden, is brutaal
genneg geweest om, treurende bij het Igk van Zijn
pas ontalnyeii vr.end, Jacques Prik, zich
volgnndar wni uit te laten:
?Hirfveel oprechte aehting. men ook mo^'e
koestaren voor den vlijt de gemoedelijkheid en
de welvillcnde bedoelingnn on^er nieuwere
hoofddichttrs, toch ' voelt men in sommige
ongenbükki^n V.ID zijn leren den niet
onnatuurlijken wensch in zich ontstaan, dat ook ona
land eindelijk pens in het, bezit uener literatuur
gerakfl. dif> riixt den verliefden jonkuiau, den
teederen vader, d«n vromen chri ten alleen ter
ontspanning en verpoozing dienen, maar ook
de kleine on stille gemeente stichten kan, wier
zielen in dagelgküche gemeen -chap plegen te
verkeercn, met wat er schoonst en heerlgkst
op d"ze wnreld ia gedicht en gedacht. Het
zou oneerlijk zijn, of ten minste van weinig
wjjsgeerke ontwikkeling getuigen, 300 iemand
d«;n welaadigen invloed ontkennen ging, dien
de hartely'<e zangen van een Beeta, een ten
Kate, een dn Géne:<tet op velen onzer
land^euonten hebben uitgeoefend. Indien men tevens
elecbts erkenne, dat deze juist diegenen waren,
wier opvoeding of aanleg heu m den weg
stond, n m verder door te «ringen in de diepten
van hot leven en de kunst dun nopdig i', om
in het lieMgk gelui der '?üamiaatjo»," in
het zachte lamplicht van ?Jmig-Hollauds bin
nenhuisje ," .f iu de vreedzame ontvouwing
der tcheppings - dagen , een weerklank, een
afglans, een beeld va» eigen gemoed en geest
te vinden. Maar de dragers der namen, die
ik noemde, zullen zelf dé eersten zijn, om toe
te stemmen, dat zij voer hun volk, en niet
voor de wereld, voor den braven burger, en
niet voor den dien mr van het schooie nebben
geschreven; en wy moeten dankbaar wezen
voor de ingetogenheid, die hen deed geven
wat zg hadden, maar hen weerhield van te
haken naar dien verloklgker, .doch heogeren
lauwer, rustend in de handen van Hem. .wien
't 'zoet is om te zien, maar te volgen bitter."
Ik bedoel niet, een nuttcloozen, uoodeloozen,
en allerminst hiec uwen l- n aa :v.V> te wiv;en
op den welgevestigden, ecriy k verdienden roem
van de koorleiders onzer Nvderlandsche
aaugrenrg ? ik wilde «lecbts nogmaals, ter
verduidelgking van het volgende, h«t feit in her
innering breugen, dat ome poëtische litteratuur.
«iet in staat is de ziel te bevredigen, die
gavoed met.de aehoonheidsschatten van vroe
gere eeuwen, en staande op de hoogte van de
bare, nn dé blikken naar eigen bodem wendt,
en de wieken ontplooiende, uien ook wil laten
dragen on de tonen van vnderlandjcho luit."
W«lk èeu onbeschiimdheid, hoe lage insi
nuatie, tegen al wat wü als groot en roemrijk
aanbidden, een moordaanslag op gevestigde
Vau «mi vjjrtiit jaar geleden"
zou (la GeuHstet leggen, ? aU bg deze
afitraifinif, mudf ter verhouding vau zgu eigeu
naam, had mogen aan»chouwrn.
H«»t eruttjtf karakter vau dit vermetel O)>*
ticileu eens kuupeii, wieu tle mond uu voor
gurd Rtsuoerd zul ügn, naar wy hopen, blinkt
vooral uit, »lx men bedenkt, dat njj niet op
aiguu verantwoordelijkheid Rfhandeld heeft,
waitr op z<fr grhriuiziiiniue wg/.e zich
uit.lrukide, recht gieft het bestaau vn-i eeii komplot
te vermoHilou. lig tffwaa^'de vau eeu ?kleine
itllle gemeente."
Men begrijpt het gevaar: een aparte staat
in de etani; in de republiek een !i«ineente, die vroi», l>uh«m ei: Hamel iu aangename berinnering
de gestelde uuvhteii uiet in elk opzicht ge- bobben bewaard, dk< in 't vurige jaar in hun vlugge
hOiM'zamen wil, an dan ll'itf al: i-«n ?UU'illB giek ,f a et Li" ons land bezochten.
stille, gemeente," die het opneemt tegen het 't Wa» voorwaar geen geritte vraagstuk, do
BovengiOOto i-u loerigfi lichaam: lirl Remeeuebeft! Maan «f te zakken cu, 2ouJ«r <lc golven tier tireedo
Hadden de wachters op de muren e«?u oo,jcii- Waal te mijtlen, tot don Helder toe met -aate hand
blik ge-tipeii, hoe gemakkoUik war» er pen ruor cu ric,iu.n te voeren; op Jen lerngtocht wist
onherstelbare schade aangericht! Misschien slechts do woelige Moerdijk dvn jeugdigen overmoed
hebben zij w»l g-«laueii en koni'011 uieuw iwn uut!! in to Wzi,?,011. v;,or»l to Amsterdam, Leiden
W, P. C. K.
FRANHC'IIE BTVDEJiTÉS OP REI8.
»\-a u« La."
Eti canot tle Doiiüi au IfeKler.
lexlu n 30 vaux-fiirtva de
H, M. Jule» Cavruiu k Henri Duheui.
prêlkri- de M. Henry Havard,
l'arii. C. Mar|»>u A E. FJattiutariuu, ''
Menigeen zal nog de drie Fraiuehe atudvnten
Ca«J) zal bezitten om to vosrkl.irt-ii: Wij ...,- . , . ,
.?.?Unders kunnwi nau n,»!? iet» b -tera deuken, "l' '"lu, P1"'3 <lan ul do -"" ?«fn- =""«>«tralen en
dan d« haiieuiawclie N.-aerlttntlaulie po«4ie: wind blootgestelde ranke, nauwo giek.
wg hunkeren naar ,,-at meer verheffing des N" il""»? '*«« (»n ll° «"« vrienden onder
bovengetwteiS." vermelden titel eon aardig, vlug geacht-oven
rcisverWat zyn wg in enkele j.tri>n voornilgej-aan! l'»*' 'n *?' wereld geaanlen, waarop ik do aandacht
Wie herinnert zich uit-t hu*) do geestige uu VMI het Nedcrhindsch publiek wensch te vestigen.
bekwame stichter van Hut .Vlf'HW vin dun Do dertig etsen, die het bevat, zijn uit Dulicm'e
iMff, d.n zou terecht betreurde Sluiuu Gorter, «cheisbockje geuoineii. terwijl verreweg het grootst*
op ondeugende wy's de iiulland-chi- fohilders j^.j van den teït aan Cavroi» te danken i». 'En het
eens de Ie» hetft gelezen, juist om dezelfde io verwonderlijk, huo gocJ Jcze laatste, wiens geestig,
reden, RH waarom nu ? men \ergev? ons h-t duuk,,r ,?,8 ?ieu vrelni, i/.alli.-V?cine,;.etei., mei zijn
Sf Ss? "iJSwiTSSs:' rrt ^"«^^«ï»"*^-»
tot eeue kleine stille gemeente, zijn weg latun HiUl.'K1 ln, l"vo/l"1|lt'n-, M<' mmln" vervelende
naawgaa.1. Nu i» miin opl«r.eiiddr. De zwaar ge- ^urigheid vrrmt-Mt u.j do
w,,»elïall,sl,,.,l.ndorrciH.Biiicrile lleruvindad lieeft deu misda.ligei- aan- Met B'1»'"1'1 «''«'« nö '"' indrukken van zijn voor
stonds lig Jen arin »ngicp«n. En zg z^l vei dt-r ' natmirm-honn ontvankelijk gi-mned. Met
beminiiehaflr plicht dom, waut eerli,k ne/:egd, wat zij UJko" wnvond sjirrckt hij van de gevaren der
t<-t dusverre verricht hei-ft, komt un.s zoer reil1' '''f 'erki-lijk nu*r :.. ln-tt>iki-nen lui-ljeii, dan
ouvoldouiide voor. O. i. moet onomwonden te mcl1 bg'den-een-ten iHigoiihlag wel z«u denken. Mot
ventjiun worden gt^govt'n, dat lutilia -hun alü dankbaarheid hertle.nkt hu ii-lkt-iiH de vrientUt-hnii
Kloua, Dr. llooreiibos, Vnsmacr ? lluet maij tn hartelijkheid. di<> liij ,-n zUti vrlemleti
vaudeHolmpn er bijvoegen ? niet al te wel bg liet liuufd landéehe ki-iinissen moi-hten ondervinden,
sgu. . De «i-hrijvpr» bezitten eene bij/.nntlero
cuimcrkings1.11 a t ons hojton dat ilo vurJedi^de dichters, gave, en, tcnvij'i ze lachen urn bet b^laehelüSe. dat
Beft-« en feu Kate Zvlf, die tor nu too niets zjj (en on/ent ontmot-tcii, ,hebl>en /ij (v-reeuiJ
vervan het tumult schgnen bemerkt te lltfti!>i>n, svi,ij11Bl..l bij on/e zuidelijke nabnrvn!) .-en geopen,'
met «estoord worden m hun olymnhché ru't. c)l,K ,oor het giK-,1.-. dat ^ bier aantreffen, Zoovu..
/ügf n zg inpt hoeveel- ijv«r en kracht hu»
Ig'fwiitht 011 de'belager!) hunner glori- lostrekt,
w»art<hyi)lijV zouden zij, beducht dut hun m
.1
'g voor lift g'H'tle, tlal r.v hier aantreffen, Zooveel
nii>Kelijk /in-Ken /ü nifb rvne ol>jectie.i-ware
vooreielling van vnlk tn laml te vorjncn; en meerftal gi.lukt
. ..,..-- ... , -?. . , , .. , hun dut uUsteki'iid. En waar zij /ieh een» bij
uitzonhtiotdpgn van het gedrniwh üal kry^n, sUlte ,, . ïo ; m,.1(lcr ^ «
tgebieuen. /M auiidtn boveiulifn kiinnüii vnijjeu: , , ? ,
i ïiju wg z.io oubeteekeuend, d:it ecu dergelijko 1UMke 'u' ^ T",1 1"1""l'r (-vl'("l|lc .«x-nhouiie
veidcii-ing u plicht tueacbg.it, - oT was nlk'8 ««« j,'n>-l. t I» r,
het Speel a.'or artikel te krachtig, dun dat hel. """'? l'iirBer-.Ur ?grande. natiou zoo So,'d
il» veel, «In een
Franneh. natinu" zou sm>J Klaagt
schade voor onze leputa ie ouwcürlugd '» »!)n .»tr.:veii naar eofin1,1>?!itisme. o,.k uit
kU-inigkou hlgven? ? lieden Wgki WCT dat streven ; xoo. zoggen do antenm
a^r aan.loi.ling v»n ?I.a Hnye. dont. leninnhnllandaia
ent 'r* Gravi/üliit^*": «Quand 'lont' nutis
déoidercnï1Vü.ir zg uicb in de aaak iui'ii.^vn, kundige
'
aaak iui'ii.^vn, unige
üipti d"ii Staat van beleg af. M«:i v,''r'ïifde
luiüc leekenen Vau afkoiuing, SiUiienscholingen, «n»iiH a ne [ilns déflgnrer a:n»i en len traduiaant los
en elk lid van ds kleiiiR ei> stillo gemeente d'.r ?noms deK villes et de* payn ï-trungen et a lunr
samenzweerdern zette nv n Ö.V.T de grenzen, ?rondn-, antant
7.no regeert m^n het veilig.-t in de republiek npr<mcno'ialiiin
pos»ib;e ! mr nrtliographe ot leur
?" 7.»a men nnb luw. dit, run
*.nu irfffKn wa nee veing.-i in tle reiiuiillt-K ?proncni-lalion iirf-rnv? /.<>n men nnn luw. «li,, van
der letteren, en zal hut streven naar iets z;,;, ë,?.,ii?, wilzyn. 'i kwalijk nemen; als zjj nn en
hp.)gei'*daa'tb-ataiiude, naarie'S ? dati-igen- (lan ??,.?? Yl)iksU:irJ niet begrijpen of Hollaii.lseho
'Igk uiet denkbaar i», vun a«lf voi-dwyuen. w?or,l(n (dio toch voor znulelijk1» ooren niet altij.l
Zooals velen weton, is <ir Oude lluitm-itad, to Snevk
uitgegeven door deu hoor l*yttéraen, eigenlijk «»a
nieuw tijdschrift, opgericht ouder don vulki»chri)w
en kindurdiehter J. J. A. Gouvorueur, touu de uit
gever van den vroeger bekenden //uiVrriVurf gomeenA
had voor den ouden lotlerkondige een nieuwen
redatteur to mogon in do plaats stetüu. Bederf bil na tw»»
jaren neemt nu de beer Utuverneur de rvdautie vaa
ttt Oudf Jluinn-ir'ttd waar; en wg meunen de vel»a
die aan den ouden letterkundige oeuigo aaugunanie urtm
verochuldigd agn, wel te mootun wjjzvn on bet ttj4>
schrift, waaraan hij nog steeds zijne krachten wgdt,
en waarvan ook nog eunige complete oxt
dor jaargangen '80 en '81 vurkrijgbaar zyn.
Do Heer II. Vales zal ook dezen winter in Felix
Meritis isjjno gowaardeerdo voordrachten ovor
Fraaeuho lettt-rkundo hervatten. Zij zijn gontolil op II
December 1881, 30 Januari eli 6 Hiurt 1H82, d»»
avonds to half nog»». I)o t-ersto zal behandelen
Koa»soau'a Kmilr, voorts About en eenige »ehrijvera uit
den laatstun tijd. (iclegunboid tut Inschrijving boataat
bij ile boekhandelaar» van lletorea ui de ilnrtenatraat.
Yan Mr. 8mi<ltn (trHCltttdriiia ran krt irrtbvrl' r»M
ttlrafriTht, kwauion aflev. 14 en 15 van do pers. Zii
behandelden art. 350 tot SUÜ-, by bet eeroto artiktl
behoort de belangrijke dixciissio over do jiroittituti»,
by art. 252 die ovor de vivisoetie, by art. 362 dio over
auiatid on laster.
Hot Ltiiean drr timnkuntl van Mr. H. Vlotta i»
thans tot ilo 6de adovering van Deel II genaderd, alf
looju van jMison tot Kastner. Ondor de boliingrykaM
artikelen noemen wy Jenkinn, Joauhini, Joniolli, Jullie»,
Jast, Kum, Kamermuziek, KRiuertoun, K.tj,el,
Kapelftijl, enz,
ArrLiertn. Op koatcn van bet ministerie van
opeabaar onderwijs zal de hoor Tute.. u!' tlo nationale
ari-hieven te Targ» eone verzameling tostamonten
nitguvvn, die door bet Parlement van Parijs gorogixtreeri
:ijn gedurende do regeeriug van Earel TL
Aeht-eaveortig testumonteu üijn reeJu in bun geheul afge
drukt, to bi'giuucn met het jaar 1100.
Oiul-Ftlan«t'h. Prof. Taul Meijer beeft een
waaraehijolyk uniek en ücer belangrijk Oud-F»nsch handschrift
ontilek^, 20.0UO regel» groot, nug norgsna in e»a
e:italogil8 viioi'Koirientl, cn het overgeschreven. Het
bimvhrijrt ?het leven van Willem gnuf van Peuibroke,"
eu bevat oene menigte bijzonderheden die aan de
auturitciton nog onbekend waren, omtrt>nt de»
ditnil vnn lleiiilrik II van Engeland, tle g,<achieilot)i»
van Ierland, t-ui'.. Prttf. Moijer zal in het aanstaand»
uiimnier der lïomania ceu overzicht en een proefje
i-an tleu tekst geven, Eon twintig jniir gel'Hlen i»
Let nmtniHi-riiit aiin In-t Ih'it^ch uia^enni un-i^ci^ttleB.
maat- bij tlo mindere belangstelling die ur toen vnor
leze btnJiéii wa*, voml mi"i Jen prijs Io hoog,
itfavluui'u thans Je schatkist er misscbifn het
drledubbelo van zon willen gttvt'ii.
iruflnli, Vrietlrieb Bodenstedt, Je fcbrvjvèr
wieiw (jediohto'ii van Mir:a-Fc/ia/fy hem zoo spoedig
r goheel Eur.tpn populair gemaakt hebbon, heeft
een nieuw Jeel verzen ter perne. AH* Mt*t'ïtrH-Hiié
.ibfi'dlaud. Mot bevat gejichu-n zoowel Aziö en Europa
als Amerika betrcRemle, 'lat de schrijver onlang»
öo/ocht.
ttwtthiy, He eiigelnehe dichter zal in het Iwgi»
?an het volgend jrtitr een nieuwen hundel v»n *ijn»
Itramalir llyl* ter pewe zenden. Overigens heeft da
vere<Tii»g waarniede Browni/ig nog bij zijn levec
ororladeu «orilt, voor minder geewtilriftvollen bijna iet»
lielachvlijkii. Behalve Browuing-Soeietie-a tot ver
klaring on bcKtUileoring zyitor werkon, is men nu reed»
ik /.ijn leven en zgno jcngd aan 't uitwerken cn
vorgiHlon; ll,r Ctiilitfij belooft aan hare lezcivt een arti
kel »vt-r zijn kindsheid en jongelingsjaren totaanzö»
i-lljk, >-nn 11. Lt'hiiiann. waari-oor Droivtiing ,w«l
l^ toe^eftemil eeii aantal allerbelangrijkste data t*
even zoctvlooientl klinken) verbasteren? In den vorm
Salvatore Fariua. Blond haai: Knar de tffocde van een briel aan Duhi-m beeft de hier welbckondo
nitgave lüt het ItaliaanHOh vertaald door II. J. Honry Havard eene vleiende voorrede voor dit boekje
Waiwink. Arnhem. J. Einkes Jr. Tweo Deolcn. golovor.1 i uit eiken' regel Wijkt, hoezeer hu er
van is ingekomen cn 'lat dit» ingonnmenheid voi>ral
Met onmiakenbaar talent geschreven, verschaft deze .^ t()0 f<) prhrijVL,n ,an ,iv>r schrijver» ?loyan'é",
roman van dtn Italiaan«hen schrijver -wions naam irol,ar,iali?'." ,.n ?sympathie" tegenover Holland,
ook hier te lando reeds een goeden klank heeft ? W(.,£ j^, voor H,lT.,ni ja ,.h,,r preoqu1» l'égal de la
den lezar menig genotrijk ?ogenblik. In hut teokenen ? fnwl.... )o rei.M ?.Kt hij don schrijvers: ?votro
van personen en karakters is Farina «cn meester. Do Y 0(,j ,j.un ,Jlin ?cniplc ot votro livro d'nn bon
lieve tafreultje». die hg ons to genieten geeft, telkens an 1Irt. «
a,ls wij ons in .gezelschap van Grazietta cn mama Dat 'hpt do|)r lfly bc^pn.lien boek vele lezers
verValeutina bevinden, zün reeds np zich zelve geschikt di(jnt ,c vjnjj,^ on ,ist het die vooral ook in Nederland
de/cn roman tal van lezers te bezorgen. Naar de na- ^ vind,.nj daarïan ben ik overtuii;J. Dat hot de
tuur geteekend ziet gij do liandek-ndo peMonon wcr- umlor ,?,? cn vooro, in j,, .ludentenkringen,
ontwakelijk in levenden lijve voor u optreden. Do omle kuüd(. ^.Ungetclling voor Ik-baamsoofeningon en
Autunio, de barbier, ja, elk der personen is oon goed f, van aiio^j,.! alird ZÏJ ,i0i.n toi-nctnoii, dat hoop
volgebonden type. Het w»* den schrijver echter niet jk yan har(0 Niet alkwjjia komt or c<? boek mot
alleen Ie doen om een onderhoudend boekte nchrjj- /u(} ]c?g,iigen, frisHchen. gezonden inhoud van do
ven, het geheele verhaal d.ent blijkbaar tot staving
^ schrtjTC? hadden gemat zonder
zolfoTorvan deze stelling: ?Het ia niet genoeg het goc.de te B(]1)(ilt[ng &is roolto kunnon kiezen de onde sprcnk
wUlen, men moet ook waardig >.ijn bet te volbrengen," ,Éns in ? Mno.?
of zooal» de Bchrijver bot nader omschrijft:"... dat Voor den noUott vftrm> het ,ware plpier on den
,een gc.trenge wet ook de goede werken behcerseht dni(,elijkon drak ,»? het zeer goodkoopo boekdooltje
den uitgever» dank gebracht.
Utrecht, 30 November ,1881.
H. J. B.
SCen leeet in het Xieutrt run drH Da j:
TES MllSES TEHOIaMISOES
Da IHagHelio leeraar J. Ton JÏrink hoeft, in het 11.
,
reputaties, een nieuwe Herostratus, die den
tempel verbrandt om zgn eigen nietigen naam
te vereeuwigen!
Hoe i» 't mogelgk?
Waar '' de politie gebleven? _
Beeft deze atertipg zgu straf ontgaan ?
Stel u gerust lezer; men heeft hem gevat,
geringeloord, gegeeseld. ?,
Re"ds drie weken lang mak^n Nieuws van
den Dag en Zondagsblad zich , verdienstelijk
met hem ?uit te luchten" en hem als een af
schuwwekkend TOorbeeld van verwaandheid
te pronk te stellen.
In de hoop, dat men niet anders dan met
de diepste verachting *g"n naam zal niwpreken,
wil ik hem noemen: het schepsel heet Willem
Kloos. Zgn medeplichtigen zyn de Spectator
en Dr. Dooreiiboi. Men heeft hem geen scheld
woord bespaard, dat met eenigaa voeg naar
zijn hoofd geworpen kon worden. Nu eens
heette hg -pedant" ? een heel leelgk woont
in de letterkundige wereld, daar het duidt op
een zonde, die slechts zelden voorkomt, ? dan
weder 6en .overmoedig* jongen" ? en als
men bedenkt hoeveel moed de onderen soms aan
den dag kunnen leggen, begrgpt men wat
In dexen overmoed te beteekenen heeft. , Een
afgestrafte .knaap" noemde men hem in de
overtuiging dat men hem wel .klein" zon
ea ze den onwaardige ontzegt, en dat die strenge wet
teven» de grootmocdigete ia, omdat zo onze eigene .
deugd al» voorwaarde stelt voor het goede, dat wg
anderen wenschen t« doen." Hoge in enkele gevallen'
deze «telling waarheid bevatten, in het algemocn ge-'
nomea ion ik ze niet gaarne ondcrsubrüvsn. In den
Toman komt het vraagtttnk - ondrr ilo volgende
ge<]iante voor. Graai Ci«raiin»ti, :BWI clilulunin van 40- ? -,
jarigen leeftijd boeit zgu le'en doorgobraebt, zondur 7.i<ndiig»blnil van lift Xituu-* ra* dm l>ij, in
wvi? zooabi hy zelf verklaart ? zich bcwnst te zijn ook nige regel» mij eon aantal lenlyko goKogJen
toogomaar een enkele goode daad te hobbon verricht; zijno ilïeht, waartogon ik moon mij te mogen vorzeltcn,
tninnaroesen en nacbtelgkè alompp»rtyen vnnnilun.de-, 1. Ik bab 'tttfytim goaprokon va» oen Jong
HalhoofJtaotcren van zyn bestaan. Eindelijk door verve-' Ii'i'iJ, eon naam. <lü>, mijns mooneiis, 10 /aar geleden
ling aangegrepen, wordt hij wakker goarhnJ door ile eenige beteekenlu-had, on mannen als Thorbecke en
ontmoeting me» oen lief, bceldecboon. meisje. Toegc- Oeel telde, boden niet» of niet veel Beduidt.
vende uu een edele opwelling, UMluit bü voor baar 2. Ik h«b »>-?/ MaMltnit (aio) over de
vorfriwcbentookomat te zorgen, waarvan het gevolg u dat weldra'.' do strooming, door dat zelflo Johgo HolUnd In de
de lii-fde voor zgn beschermelinge ontwMkt. Do ni- ] duffe w»t«ren dor NeJarlandiclio letteren gebracht.
man beweegt «ieb nn om do vr»»g of hij de kracht CWoorden van don Locraar.)
zal bo/.itten, zich aan den Invloed van zgn verleden te! S. Ik bob ilin getrrraard: dat alUja on in mtle
ontworstelen en het meisje ? ton Hpgt van zgn po- ti-itirm een Jong geslacht Jo oudoroh heoft rnvfhnft,
?iti» in do maatsohappö ? to truuwen, dan wol of [en dat in Idttereii Ju ? Jong»»» aHijd beter wafon
het ontzenuwende v»n bet leven go>lnrvinlé jaron door «lan do onderen. ,,
hem geleid, zijn wilskracht t w.laiiig hooft verlamd, 4. Ik heb den naam t»n Ifii,,;, C.eij*,* nergon»
d»t hij, nlot in staat om do botcro inspraken van ïgn!R»uoorad on utratiu gozegj ,1e onwaarholJ: dat
hart te volgen, to Ter3eefs 'zal traebtcn zjjn tot du»- 'Be«U, Ton Kate on DB Gi-nontet tot »«rf« .n>V,» g,.
'verre gevolgde manier van loven va»n»el to gegge». V»""""'"* *'>? 'lo°* wion dan <K)k- I«d"«en. die
Het antwoord vdlt niet gnn»tig uil voor den graaf..mgn stnkj» over 'brn uitval van dr.,Ten IJrink
SelaMaar men m»g mot vergeten, dat ook «tarkere natu- zon hsaft, kan dit getuigen,
ren In den »trjjd, die aan Oermiinti to strgilon wordt Niemand dun do Heer .Ten Brink zolf heeft doza
gegeven, «ouden zyn bezweken. Niot, alleen toch i», onnoozoHieilen bedacht en ook de loeiyke
uitdrakOrwistt» een kind TM bm-gor-oudors enizou do.graHf klng: ,.*il/^ aómaiiaeStfn" op Beet», Ten Kate an de
ïich- dn» in het oog zijner verwanten cn vriëndon : Oéiioiitot toegepast
deerlijk mesallieoren, m»»r daarenboven zou h(j! Welke de be-loaling v»n den Heer Ton Brink go-'
daardoor -tot »èhoonzu«ter «r(jgon - oen courtiaann. | weent i», begrijp ik niet, Of zou do-bewonderaar v»h
En ook die conrti»»n» oefunt op den aan tlnnelQk i.Zo'Ia' zijn* wezenlgke meening over Benoemde
dichgenot gewenden graaf een grftoto aantrekkingskracht' ten op die . wijze hebbon willen uiten on rag dan
all A»n den strljd,'d;»n OenniUitl mot zich zolven me» z^na denkbeelden bel»«t«nt
keèft t« kampen. zHn wg oonigo zeer scliooiw hoofd- tt ««ut n»t niet, ioo»la voel, wat Je H*ar Ton
.tokken v«r»cbuldigd. l*u OOM i» Iwt de lisve, on- \ B"nk zegt te weton, maar venoek den H..gschon
.ohnldig.'Oraziett», wi.r bezit h«ra het hoogst ge-1 leer»" mg vo«tl»»«i v.n zulke insmuatien ^
yorlok 'voonpiegdtj dan weer, beang»t om het lot van! »ohoon«n of te bewgzsn zHn recht om het publiek
het onnckuldige. n»uwolijk» d» kiodsrschoonen ont- op zoodanige wijze t« mWaiden. .
wainn meiij» wu het <yne t» verbinden, prikkelt » >»n dankbaar voor dm naam T.lthrblti». f'~
Mnmms'ti. Yan de Geschiedenis van Itorrto fan de»
geleerden Mommsen, zal Ihana te Berlijn bij
Wei*mann do zevondc druk verachynen, zeker voor eem
werk van die» aanl en dien omvang ictn zoor bijzondcrg.
laekfH uitlerHtn. Hut tfnjati» f Ir <He
Li!era!indtx In- und AualandvH, dat nn het orgaan ia v&B
de DüiUcbe rtchrijvers-vereeniging, stelt thans ta
allen ernst voor, ala verdere waarborg voor hét
eigendumArocht van nchrijvcr on uitgever, aan de wet
ten op dit stuk toe te voegen, de- bepaling, dut
uiemand een bock zal mogen nitletmon, zonder
uitdrukkelijke machtiging van den auteur, voor welk*
machtiging een hoog honorarium zal miwteu beUaJaV
wordon. Wanneer dit zal zgn wet geworden, is d*
volgende stap dat men verbiedt om over het gelez»
bock to eprekon, of er iets uit tu onthouden zonder
spocialo vergunning.
Kuiittbodf 47 bevat: Iets ovor bouwkunst, door A.
W. Wuuuenian. . Een brief nit Lissabon door A.
Urudius, Het nieuwe departement van justitie, in
wendig. Een teruggevonden gchildersatnk, door jhr.
mr. Tiotor de Btueru. Verkooping Bierons.
THE FOBTSIOHTLY BEVIEW.
J. C. La(hbt?;j. Atheiata in Parlument. ? W.
Oifftfd ratyrai'f, Kieto. ? llttgh S. Trtmenheere,
ThrifljItaa Thrift (Insurance.) ? Disgust, a dramatic mono
logne. -* .t. Fri'siy, Haa coniervatiam increased sine*
t!io reform Wil?.? L>r. Pt>lr, The Bergflurz at Elm. ?
O , '. Hamaan, Hcieutiflc evidonco of urganic
e*ol«tion. ? Lady ItttHurrhafHtt, A page pf dlplomatit '
hutory (I'.snm de tttaël-Holsttiln.) ? Ktwutut Onnut,
A Chaptor in the Ethica of pain.
Nieuwe uitgaven. '
E. H. van LEEUWEN, De eed en do modurno «iaat.
EOTIC vtniUn.-f 1.35.
Dr. H. E. MOLfZEH, Studiën en ichotson van
Neilerlandeoho latterkiindo. f 3M.
JOHANNA BFYltl, Nergons fbuia. Tweo verbale*.
f 1.50.
Model van een ontwerp voor de verpleging der
bu/ettlngcn r«n versterkte plaswon in don tijd vu
oorlog. fO.!>5. ,
H. van P£F.NE, Een tiger van Bengalen. VorvLiamscht
b'<j»jii>l meizang in 'een bedrijf, f 0.40. .
hém d* begeert» zich ta de »rmon h»rer zuator M
go.len on menachen bemin len heraut ea wonsoh
werpen. Toor deze venoeking bezwijkt htf ten .lotl. k»m niet t» verrnilon met dien v»o 'ea held
Dioen dMnned» U .Ik» kan, op «en huwelijk me) Gr»- «?<!<>* .<>«» «««*«»«» i» o*ehr,t»*", die in ztfn»
?ietta varlown. Het d»n dood «n Graxlelto ia teren» w«eo» eolft de goden ni«t ontiag.
b»» fraaiate gedeelte vu d«z«i> roman Un eUde. D* Anuterdarn, 11 Du. 1881. W. Dooreabo*.
l l
jflllllwilre Zahcu.
?WILLEKEOB OF GEBECHTIGHEIDJ
Do militaire litteratuur ia in den litatatvn tijd ver
rukt niet twee geschriften, een van Dr. J. A. Flen,
titvld: ?De reilonon mijner penaioneering ontvouwd"
en een van den Ie* lultenant-kwartiennoeiiter bjj h*l
Nuderlaudaoh Indische leger Th. Kloy, tot opschrift
voerende: ?Gelmorzaamheid aan de wetten. E»
pleidooi voor de ruohtbank dor publieke opinie."
Buide brochures geven aan, wat er mot denchrgvon
in het Injzondor «n mot nog andore peiwmon, de»)
uitmakend» van bet leger,,In goücbioü en hebl<eb tra
dool, hot publiek in kennis U stollen mot hetgeen ID
dat groote lichaam is voorgevallen on da natie zei v»
uittcnoodigen, een oordeel t» vellen omtrent
hand*llngon, welke io utrfld zijn met bot belang dor
batrokken porannon on van het leger. K» allo wettig»
middelen to bobben uitgeput om voor ziob on voer
andoren recht W verkrijgen, zjja da «chryror» over
gegaan tot het gebruik maken vin het grondwettig
re oh», om door do drukpers hunne gcdacutcu ea ge
voelen» te openbaren en 4» la»tit|»na«mde zelft VM
No.234
DE AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOO R.v NEDERLAND.
dat van petitwnnoment. Z(j moeten w*l terdege over
tuigd zfjit van bnu goeil recht, da«r niemand, on het
allerminst de offlcier, van dat grondwettige recht»!
gebruik maken, indien daartoe geen werkelijke
uoodztltelijkboid bouUat. En dat die omstandigheid aan
wezig i», vormeeuen ook w\j te mogen verklaren,
Dft de kennismlkiag met den inlioml dier beide
geschriften. Wordt in het eerstgenoemde duidelijk
.uiteengezet, hoe in een forten tyd drie kundige
artsen bot leger hebben moeten verlaten ? on dat
nog wel in eon tgd, waarin hot uiueielijk ia ofllciuron
van gezondheid to vindon ? het laatstgenoemde
toont aan, wulkv onregelmatigheden er plaats hebben
gevonden bü de >ua uitvoer legging 'Ier ?regeling
?van do bevordering, bet onUlag en op non-activiteit
?itollen van de eurppcuc.ho ofueieren dor in
Noder?lanilHcli InJiu aanwezige landmacht (kon. beul. dd.
.14 November 1859, uu, 09, ludiith Staaltllad uo. 20
.van 1800)," waardoor de belangen van niet minder
dan 51 officieren der militaire administratie zgn
bcnatloeld, en wel door ten onrecht* bcvuonleeling van
5 officieren vau hetzelfde korps.
b het te begrüpon, dat beido cchriJviTS, door de
omstandigheden genoodzaakt, gebroken heblmn niet
de gvwoonto om in het onrecht niet militaire lijd
zaamheid Io borusten, wij uiten met hen don wcnscli,
dat hun pleidooi voor de rcchthuitk der publieke
opinie zal uitwerken, dat door do
volksvurtegetiwixirdigtug eon onderzoek zal worden inge»teld, Jat bun
e, q. recht zal wordeu godaan on dat alzoo voor
andoren de kans, om de gevolgen tmner dorgolgko
wülvkeur to onderviütlcii, voor goed zal wordeu be
nomen.
Aangezien dit oudoraock z a l plaats hebben, naar
aanleiding van bot door deu
luitenmil-kwartierniee»ter Kleï aan -de Tweodo Kamer der Btaton Generaal
aangeboden adroa, waaraau dious brocliurc al« bglage
is toegevoegd 1), zoo kunnen wij mi» bepalen tot bot
aangeven van eonigo punten, welku onzes irziens oen
dergelijk onderzoek in de zaak van dr. Fles cn de boido
andt-ro militaire artsen niet alleen wcnschi-lijk, maar
ook noodzakelijk maken.
Uit de brochure venncenen wij te mogen atteidon
? cn onze Kflvolütrekking wonlt do"T lirktmien
inliehtingen beventigd ? «lat er eene persoonlijke vcelc
.moet bestaan tugscbeu den dirigeerentlen olllciervan
gozomlheid in do 2e Militaire Afdeeling, den Heer
yruitli, ca Je beido andere hoofdpersonen, de offi
cieren van gezondheid ¥\m& en Qiianjor; eenv veete,
wellicht ontstaan dinir jaloezie over de meerdere
njilitnu-e cu burgcrpraktijk der beide lmit*tgenocmdeu,
en waartoe misschien ook di*harmt'iiic van de
eclitgonooteu der beide eerstgenoemde!! het bare kan
hebben bijgedragen. Wy weten door Jj-u,Open brief",
op wolke wijze Je jongeren tlut.r den onderen in rang
ïijn licbaiulfld, boedmilg het dion houfdoflU-irr ge
lukt is zijne opvatting te Joen dcelen door Jen
inBpecli-nr van bet dienstvak, en welke inlichtingen
Jpzo tippcrofflcier aan den Minister van Oorlog hucft.
verstrekt. Wij kunnen on» voorntellen, dat een eerlijk
man, die zijne verplichtingen zoo' goed mogelijk
nukomt en wiens naani dientengevolge duor zijue
uicerJcron stocda mut lof rrimeld i»; eon »rl»,'die <lo<ir
al zijue patieutcn zeer geacht wordt, 3l r-icb miskend
on gekrenkt gevoelt Joor oene beoortlecling als die,
welko door den Heer Kniitb in Je enildiiitelijit van
deu tleer Qiianjor is neergeschreven. Te begrijpenis
bet derhalve mik, Jat bij om ophi'lileringtrn verzoekt
um:ront Je reden?, welke tut een zoodanig ongun
stig oordeel hadden geleid, en dat L(j. geen recht
knniiviitlu verkrijgen bij /.ijue meerderen, daardoor
nntftcmil en mismoedig geworJen. bet besluit neemt
zich aan Jeu voor hem «inJmgulyUoii toestand to
onttrelxi' t. om zich zocxIovnJe niet langer aan derge
lijke willekeur behoeven te onderwerpen. Evenzeer i»
het ? Io begrijpen en te waardeeren, Jat zijn onmid
dellijke, chef alle pogingen aanwendt om hem van
7oo'n «tap terug te houdeu en ziju verlies voor Jen
dielit^ te voorkomen; wat voor dexun hot gevolg dier
t-du'f'daad is geweest, is bekend: mat dezelfde post,
w?a.-'.ij Jen Heer Q'uaiijnr hon-u-tivitult werü
géwuigord, ontving do Heer Fles zijn pensioon.
Verloor het leger alzoo oen bekwaam offleier van
gezoiiilbeM, een boofJiifficicr, Jio gediironda 40Jaren
gewichtigu dienste» heeft bewezen, ? en vooral al»
oogheelkundige ? weldra ondervond het nog een ver
lies, tMar -den beer Quimjer het llians gevraagde eer
vol omslag fferd verloonJ, nidat door Jozeu alsnog
eene poging wr.s aangewend "iu-ponsiopn te verkrij
gen, op gi'ou! -van t>p zege'. so«teltle gcnoeskunJIge
verklaringen ^- waaronder eeno van"tien . hooglecraar
van Goiitloever ? Jat bij erri gebn-k b»J, in en Joor Juli
du-iirtt ontstaan, hetwelk zelfs Jou dood zoude kun
nen ten gevolge hebben.
Doch, tlnzo zijn iiiat Je oonigo personen, die hot
Ui.'oiupleet aan omcioron van gezondheid hebbon
vergroot; ook Je beer Dilg. jaren lang zelfs de
rechHieruit blijkt dun, dat eeno echielbian voor de
schuttery eene ymrrnte-xuLb is «n wol als logiwb
gevolg van hot feit, dat de schutterij eene
gemeentelyke waponmaoht vormt, wolke overeenkomstig art.
43 der Wet op do Scbultvrgun geoefend moet worden
in hot sthittftt naar de tchijf; eone oefening, welke,
hotftliauir moolonda 2{jn voor de «cbuttBrjjen, bjj voor
melde kabinotsaanschrgving alsnog k-u zeerste is
a«nbovolen.
lutudbcheu kunnen wy bogrgpon, dat do h»er
ÖchelTjauens door de zorg ran het Departement van
Marine, «trekt tot buwy», dat d« resultaten en boven
dien de vule voordevlen, welke Je aangegeven
plaatsbcjialjiig oplevert, proef houdend r.\jr IwvonJen. Eeue
duidolykc uiteenzottiug der zaak «trekt tot aanbeve
ling van zjju arboid.
PERSOVEllZU-HT.
De Tiendaagscbe Veldtocht herdacht
door Mars, i llaiulrlililiid, 20 Suv.J Mar» geeft fen
zeer gunstig» Iteixmlevliiig v»n bet werk ?Je
f!eseliivjenis Van Jeu tieltdangKcbeti véltttocbt in
lH3r' Joor den kapitein van den
Oeuetoma, lid van Jen raad dor gomoonte Leiden en]zt'i"r «unstigu bviHmletfliiiR^vtn bet w
Commandant dor'Jienstdoonde gchutterg alJaar, van
gevoelen is (zie Lriihrht Courant 12 Dec. 1881), Jat
het maken van eene schietbaan voor de sebutterü
eeno rykszaak buhoort te zijn, daar iu Art. 135 van
bet door de llcgooring ingediend wotaontworp
iH-irtjffende Je bcbuttcrüon, to lezen staat:
?§ 1. Do oefeningen der schutterijen kunnen in
?exercitieloodsun, op oefeningbterreincn en
êchi.-t?hnnnt 1), bjj do troi'pen van hot leger in gebruik,
.?n gehouden. Du rcgoling van bet gebruik
ruien stuf WiipiKTlimim. Hij /.egt, Jat bet Jen beur
W. gelukt is, een getrouw en onpartijdig uverzirln
v»:i Je gcbeurlenisHeii Jier dagen te geven cli tUt
b'-t als byirnge tot dn NedrrlanJiH-hf
krijgsfi-sclikJi-iiiw ri'cht vun l,esntun kan doen gclJi-n.
Mi-l M;irs zouJi-n HH «.ianif> gezien lu-bbt-n, tlal ilr
sciirijii.r, na elk gevei-lit in het kurt b:ul iiangt^'even
iit-i Keruauite tier stelling en de sterkte tier
\erscbilii.M'K' witpetisfiortcn, daar hot nu den lezertci>t
vn-1 zot-keu gelukt zich dil zelvcn te voriiifii:
t-urt-ii voor
t werk te
,lo,«tM-n, terreinen of banen geschiedt door On/en ' «"'niameiyk i» h.-t «...inw diiarvan te l*ti
... . ' ... * hen, ilie weinig tijd of lust hebben Iu
.Minister van Oorlog. | bestuderen.
?S 2. Wanneer geon oicrcitielanden, oofening^tc;. Ueelit of onrecht* fll'iiidrlMnd, ï"> KI1VJ
,reinou of Hi'hiotbanen, bg hot leger in gebruik, voor In ilit ln.or.lartikt-l «ordi dr- pi-nsinneering van
,.U> sfhnttcrg be«chikbü»r zyn gostcld, woriU Irrrria \ dr._ l-'h-x^benpniken, naar unK-iilitig cent r .li-.r dien
?voor de
waponschietoefeningen van w«ge de
vau K<*oii'lhciJ uitgi-gi-ven bruclniri-.
. . ix .. . e . t Kr Instaat L-ritnil t>ln in tlt./L. zn,-ik auh onrfdit te
.(.i-mwnte of, zijn de «chnttcryei, van tuot-of nieérjdpnk>1| VH mm i|r|u,,t aan n ,.,.,, ,??^,??.,1;, oy
.Ki-mecnten tot één korps vereonigtl, van wtg» Jic gronj waarvan rcebt moet worden gedaan.
,gemeen-cn verstrekt, in bet laatite goval volgen»
re.gelen. do<ir Gedeputeerde Staten to Ktellvn
§ 4, MIi* in eoüe gemeente of iu gemeenten, welker
?m-lmtterijen tot één korps veroenjgd /ijn; i/rni
tflii.l?tutnn en 'j'ftt fffHifftttfgi'itnd v<)or hot aanleggen ceueï1
?schiütbfeazi aanwezig, dan kan een daartoe geschikt
wt»rrein ran 'n Itljkn trvye verstrekt worden.
8 5. ?De ittrifhtttia der door de gemeenten of door
?he^Rgk te verstrekken terreinen tot nchiotbauen, wordt
?uit '* /fi/A-K ü'Ufi bekostigd. Het itndfrhaud der
schictHbancn is ttlt Itmtt-rt» dt lirirukktn yrHietnft fff gr-,
?tHrmtfn."
MfH'ht dit Weti"OntW(>rp tot wot wordi'n verheven ?
het ia echter de vraag, of dit zal gein-uren en dan
nog,' wanneer ? dan zal wel de ittriflitiny der
i*chii*tBI' L10G1UPHIE.
Mil.laii- nVït'nrf Xo. 3fl.
Ken en ander naar aan'oiitin ,? vr.n
tkop ft-run. fiPlifiudeii in tleri /.'tuii.r vitn W
bej.rrtnifiï-gfii van <" rl'-^ eri marine /*'l<tfi.
l. -
Onüi? De
KCgmnte uitgebreidheid optredende brand ontitaan.
Waar, door een ongeluk of unvcntamlige1 behandeling
VHII do lampen of van Je geleiding, brandgevaar
tuiH'ht optreden, ontwikkuit zich bot vuur van een
i-nkt-1 punt «n zal daarom veel gemakkelijker to
b«tciiKi.fon zyn. Terwijl er geen reden l« om te den
ken dut wil zooJiuig iingblnk met elrctriscb licht
eerder zal voorkomen dan met gaslicht, is er zckerheiJ
Jut. indien h»t opirecJt, liet minder noutllottig» ge
volgen zal hebben,
Zin'rfriiig run alcettitl dutn- etfrti-[rit*ït. De
scheikuii'li^4- werking van Jen elei-triscben stroom ift niet
'lii' welke in Jen laatsteu tjjil hft meest van zich
b'i-t rt|irckfn. Maar zij is uiet minder gewichtig dan
Iv unilcre werkingi-n van tlii-u stroom t-n d*
maftt?-»*ti:ij'I>ij xal ook van haar nes wel nn-er diensten
ont.-angen tion llians ncd« het s;i-val is bij bt-t
vi-rgull'-n, verzilvfivn, vornikkfclon en \v". maken van
kopc»"i "tl bniiiz n iH-eldfii. Iii Frankrijk «urdt thans
-t-ii begin van ilitvttvrinK xt irt-ven anti bot zuiveren
vnu aleiiliol dour dm «nlvanisflien ftroom. De door
uisting vt-rkrt^i'n alcidiol mi«.-üt tot nu tn*
ln-rbaalb-lijk v<-li-stil!ecrd «ordi-n. wat m»t een vrij
aan/itnl"!li vi-rlii-s |t|.],aar.I gins:. Lanrent Xunliii bf-rt
aan*H'n'l Jrtt de vintrii.iamsti' im/iitvc.rb.-dt-n van bet
Kifn-priNliii.t zogenaamd'
knnnt-n '''"'r ?!>?« i-alv. ftr»
. in*1! wati-r-'of wnrlt-n
al.l'-bv.li'ii xiin i-n
di-w"m <l"'>r ti<-( vi«'ht ie
leiv^rlutTi'!*-!! *-n laanift ilo'T
kken. ? Weten^vvaarih^lie-lou: Ptiils^lie vt-n-cni(;io.'4
ln-vor-U-ring v:in -Ie liichlM-lu-epvaart. ?
rk-uotn rn, t HZ.
M.'t de
en l,o! nieu-c .
van
Nundin lu-t-fl et II biixo'rlere ti.lltertj t;f-ciins»m'.-tTd
i-tn tlr n «rriti.in voor dut 'ln.-l t ? k-v.T--II f-n vmir df
Miar vt,or tlie ui' ltt-t.r*i>rr. l.-n w:is de werking niet
?j. Ii».Trvt't>r b,-/ivl bij tJiMM- f t-n
tlvriiim«'-liii:t'. itniritvfi-r zttoals -tif vuurluï
?It-.-irisi-bi- üi-ht in aebmik. Pe ruw.- ah-oh'il wimlt
.?li.-ii twee siris.ken platiua-blik. Jie
'lilratb-n ïi rbtiiiden zijn. Pe
ver'mtreinien daar c!n-mi»''b veranderd («(-l-elti lijk
'h«>
tn«
il.. pr,
? 'waarin o? V. wViït inT-Jngi-iIiwij. Jai j u-»\yJi->-r.l en cr-r,-lii.>.-r.li i.-n d:iarr..i do-r r.
ctiti.-n
ij/e t'..n pn^luct. tint int-t de bv-**) lioreiibraijdfw'jn
u-i w.-dij.i-ri n, Sinl- löMaan '"l if- in d«' fabrii-k van
in tijj van vreJf"
httan uit 'sltijks kan irftr
bekostigt), dncli alleen '
lan een .terrein daarvoor van 's Hijks wege verstrekt
kunnen worden, injien er goen gemoentegronJ vmir
het aanleggen, eener sebictbaan aauwe/ig is. Het rijk
Jerbalvo niet hti Jit laatste rfrplifht, maar wel
ken v:m Jeta
bili:-:.-,-w,-n
?lienienlen Tot beT tlt.ell van
licht
??in.
bou-ii bij ! m- 'b».i,
?fc.fliifii - i" ! df- ?ii»k
ib n Minist
ilaai-in te gemnet te komen; Jncb alleen voor - .,jMH|S(.n
rscliellen een duur
van O"i-t'-x goe-l^ehenrd ?Model van et-n onïw-r.rp
iiiiX der Vtt.üeitingen \~A-n
versterkuIr ? . Vitn oorlog." Ann elk dt-r a-iniïewt.'zpn
hi'l geval de gemeente niet in stuat is een geschikt et,niiniui.binten van sïellitigen. ^'rm-]» n, ve^tin^t-n i-n
lerri-iii te vcntrekken. furu-n. aan ellten Vajiitt'tn-init-iiilant en aa:i ieder, die
Wij gclooven derhalve. Jat bi-t Je bedoeling der "p !a-t mu liet 1>, [.«ift-mint vun O'-rï,m liet K <-.i. i!
-?««?ring i», deze aiinxelcK.'iihei.l in beginwl ten Mili-t-'r ..ntvangt. nulb-n k..stt.l,,os één ?: IIUHT . x-
-.11lasle van de gf,urfui, tt brengen, getuigt, dut het au-11""r'" >Ial'lv1"1 »??"?''??» vertrekt.
H<ï der icbietbaun ook non ije/e.is
n \an-lin >»':lisri'l'.M .-n 't is ^.'epn won-ït-r-lat
r ?!-? annbii-li! tr.!.: .Ier d???jillatchra. vm.ra'
>n:-lat tle pnithii-!;.' vin a'.-olit.l nlr be,v«i.r*(.'rti. tr?
en dat zij alleen wil tegemoetkomen in de koeten van
de
dat een
iin-ichtiny van bet terrein tot scbictbanii. Blijkt
lalvo hieruit, Jat do Kegeoring hetzelfde gevoelen
iiegejaun nis Je Heer S.-lieltumn, voor zooveel bet
v/i, het inritMra Jer scbictliaau betreft, wat aan
gaat bet r-ntfrr/H-f» van bet Jaarvotir
U-noodigikis zjj van eene andere moenin!,', ten minste
indu-n .Jut terrein aanwezig is. Ook wy veriueonen,
dat in brgintrl eene sfhictbaan voor de schutterij
moet zijn eene yfniffiitf en gct»n rijkszaak, ze>»lftng
vnor ds schutterijen het karakter van eene ymernlf
lijlf a-aprumarhl blijft hustiran. 7oiidni echter doze
lieieekenis niet meer daaraan wurdi gehecht en zg dus ! jt,n ?.j,
iverkelijk optreedt als krijtjtmnt'ht rnn lift y.'yt, m. a. ^
\v. uon gedeelic ilaarvan uitmaakt, ven-alt o. i. ook
bet recht, urn de gi-inevntcu te belasten met Jo
voorig in Jeno behoefte, welke aUJaii i'«» '.-r 7?i/A-x
in-//" behoort te geschieden. ^ W.
H Wy eursiveeren. Dit g"Uf ook M>nr bet volgende.
MEDËDEELIXilEX.
Kl*rlr;.«-li lifht f H Lrnitdtjfnflf. Z lit'P Vi-riïient
divra.iï «el iiverwöginï of het clectrischo Vicht m-.->r "!'
mi:it)iT jn'vaar vnor Itrr.nJ oplev"« dan lic: Hcht;;a«.
De elcctrisrho lampen nn-t ren lie'i^!' -m} tnx'tn-li -n
fc(in!i«|iir[*en. kunnen Itrflri'ÏK-.-viiar doe-' .''ir^tartn tïiittr
l'el:- de ï,'rn,tte jiitn.jtt
?l-- cultuur vïin l'.-t-tvv
1- aftidii.-l.i.
Tr<:iirii; i- b,-, bl-rl
tio, m Ie fabri'-k den
v.-rnlrid.i».
. Oi.k v.
ni"t a'-rini: i»
i.ti>! nn ti'C
?^ tsn-1. waar
ak zeker
mo
Pee,
vrrrae'-lon d.ii L;*
flT POLEN*.
ni.
stulijc kool e- af si-at t n invt lu-ht
bran-lliai-f vounverjirn in aanrakii,^ komt. Hit lier
bru:k
<)"i>r
ballt,::.
DE AASHTAASDEGARSIZOEXSVERAXPERIXOEX.
Volgens bet Recufil Militair znllen togen den
te ileillBga b(j d» vclgcnde UrereDgeduolleu Je
011icratamteltmtaitrilig» (lacta viudüc.
Ver* ?«? en «»d»« lag van (ainizoen.
Iufmlait.
Ie Iteg. Ie B»tn. Ie Comp. te Assen met 2e Comp.
to Leeuwarden. . i
3« Keg. 2e Batn. te (tergen op Zoom met Sc Batn.
te Sridtlelbiirg. '
4e R e g. 3e Batn. te Leiden met 4e Datu. te Haarlem.
:ii- Heg. Huzaren, 5o Eskadron te Amsterdam met
2o Eskadron te '» Oravenhage.
Artillfrtt.
2a Rog, Test. - Art il 1. Ie Comp. leraarden
met 8c Comp. to 'a Gravonbage.
4o R e g. V e 8 t. - A.r t i 11. Ie en 2e Comp. te
WilIcniHtatl met 3e en 4e Comp. te Gorinchetu; ? 5o Comp.
.b'U^Jelgkv lüiiil frebenrt tlil ecbTt-r zel.ien j 1...
t' binij'- te tinihulH-n- nu1! fen porselein-n , ??:
zona'.s Kew-.tin!i)kgi'.-ch!,"-ii. «n er c-n-m-. M-,.,f
itcl imdi-r' u- plaati-ru i" bei govaar reed» zoo | -.
; jfehiel H-eggeriorueii. Tïtivt-nilieii /alN-n d.-xe
soiv/r vi;ii huilen v.el ntioit xeei1 iil^'- ni ?'i «'-irl'-n:
Ja:ii".-n.,r liestajit mei r ksns \^t^r tlt- /'-o^cnaanide
glut ilanipt-n. wiiurin t.en stref:!,^- ktv*r 1tiniu H in een
Iwli.lioligi- .glii/on' hitllini 'Jont di n stnit.niin gloeiing
geltriiclit wortit. A1-» niet Jool- be: een of ander t"t ?
val bet glazen fnibul-'-l breekt. g,?cft tle?.e lunip niet
liet mii'iste ^ev.iar t-tior braüdf lit'-n ktn b.-f.-ir J.-in (t;
rnitld'n van zt rr hmndhjre st"tfen ji'.a.nst n. wiuit
het f.-his tvurdt nmnr zeer weinig beet en btie dicht
üii-li nok et-n KO'diin "f t-eii stuk van een decurntie
er lt:.i of tr Inivcn 'bevindt, iu brand 7.a! liet niet jj
raken. De/c lampen z'jn Jiis in tlit i'p^tehl ver iKtveti 11
n en
la:a. ??
',HTr.*
Ti'li- Kt-rV
V,-, n-lr Tnt.ril^te
ki rk'ccl' w.
ïi Xnveiul<er
k' goiK"! tip
vn f"t'
Wie kent niet
il*Titl van l..v..tjic:iis
<Ma',r van Ktïivor kt
l
i vulb-n. /ij:i re. ds njt z-i.-l,
van tle maflif d.i-r
Alltenir tle -il-nrou T,»r.!rt:i(-t'7ii-l:
In stH.l en tl.ti-ït. overal
wa^.il'.. K. ki rkgcb t»v KtiV'T.d..ti wordt, vlnj!
111-1den lt-:i Xoveiulier st'luilvli van vrtinien mrt e:-;t
-Ie HpiH-n. Overal wordon de
>;l\Keii an-.i'^^rot-rcn. iivoral «nieekt iH«n om bun vtv.^T*
i vrienden, tien levenden Jnor de» Junj t.titriikt.
Til de Kerk Z".\rtd als bare nmion varen er w.', I,;'.
/..m is t>.'liter ttezi- da« slecbts een voorbereiding
t' leli Voli-enden. Vnor yijne J'X.idcn bidden kun m?
l".Ier kt-rlcjielioiuv. muur liiinhe n:t'_-t tlin-hle:i:B een-n
ga.<vlninnion te verkiezen. En ook al breekt het gla
zon liallnntjc >!un i« het (,'cvaar nos: wcr Kerin?-. Irnlie
terhl «n den heer Sniit,, zag zich genomlz.akt den «? Ooriad»- mot Co Comp. te
dionnt to verlaton, omdat hjj ongcïeliikt wasvoorden Nieuwe garnizoenen.
-bijnt do tegenwoordige
atvelddienst! Bovendien
, lor ongezond to wezoH;
Biosfeer to .Ctreclit
? T»n»choidcne. ofHciercn "on gozondhoid toch zyn er
reeds in g«' gd ' luaruan te ontrekken en velen
alsnog voornemen: lictzulfde voorbeeld te volgen.
7o Heg. 5 Batn., 4fi Comp., thans te Amsterdam,
naar Xaanlon.
Arlittrrir.
ïo Hog..Vent.'-Artill. Staf on Hoofdadmini«tratie.
Wit mag daarvan wel da oorzaak wezen?. Hoogst [ alsmede de 2e en 4e Comp., thans 'to Kaarden, naar
nuttig zond» liot zjjn o >k hieromtrent oen nanwkc?.»
Tig--onderzoek in te «tollen.
Amsterdam.
Uit hot voorgaande blijkt dm, dat to Amsterdam
De treurige aonk :n i]uai>»tio leidt ons tot bet be- ( de St»f ch HoofJ»Jmini3lrstie beneven» 2
Compa»sliüt, dut het hoog noodig in verandoring to brengen niên van oen ItfRimetit Vostin»-Artillerie »>t'r on
la Je wyze van opmaU-n der eon duit «staten van ééno Compairnio Infantrria mimi-:- in garnizoen
zulUe onjuieren. Wij ucbto» hot niet voldoende, dat Ion kninon'; terwijl vnor \a ar Jon juist hel
onigoalluvu- voiir bet go'val daarin it-t» ttn nadcelo van don leer'.o plaat» heeft. DicntengevolKi' zuilen met l Mei
belan^luaibcnde moot worden ingevuld, deze den staat a.«. 5 dor 10 copipagniën van lift 2o Beg.
Vest.niag. inzien. Onze» inziens, behoort aan olk officier Ariill. in Amsterdam soplaatst en zal het gchcelo 5e
telken jare daarvan inzage W wurdon gpgerea. npilut [ Batn. van hot 7u Hog. Inf. In Na»rj6D vereimigd
hy wete ' hoedanig xyno chaf« 'omtrent hem denkon w'ozon.
''4^ r.'eb .kunne, toeleggen op datgene, waarin h|j alp- .
nog mocht ts kort komen; due'li tevon» ook, opdatlift ALLEflLEI
zlcb kunne rechtvaardigen ? dosnooda voor eon bg- . .
tondor'opperste, lichaam ? omtrent oene nngunütigo' Volgon» een bericht, voorkomende in de .Y. ff. r.
oordeelvelling, aluèok.omtrent Jio welke, hoezeer nioi' v*h il Ducelnbpr zal de anonieme redactie van hot
ongunstig, tiwb niet bepaald gunstig iiiag wonlon go- ' Militair Wtrl-blad in T882 aflrfdeji cn de Kapiti:in
nocnvJ, WIJ zijn overtuig,!, dat allo weldenkende >ü don Geiicralén «taf, .W. UonMboom, teven» loaraar
mcordcreu ? voor wie de invulling dor condiiitost»- aan Jo KrugsKcbool to 'u Hage, Jo re-.lai-tic daarvan
ton liiiiincr minderen niet all «n oen geweton*za»k nl> "ich nempn. Het bl.atl yalalmlan leven» ih
forU, raaiir ook tal van bezwaren oplovort ? gaarne l"»»4 gowijüigJ wortlen on twoemaal ppr imnaj het
de door on» gewenschte oponbaarheid zullen verlan- licht zien bij Je uitgevers, d« Ge-br. Delinfante to
gon, welke, er toe zal leidan. Jat ictllrktur niet 'ullujjiv
kan plaat» hobhcni. mitar stccdfl gorotflilighoid .
tal goacbieden, cn dientongóvolgo hot goed recht uiot D'1»' twee ufncicron van go/ondhoij, tn 's Hage jn
meer voor do rechtbank der p'nblioke opiiüé behoeft garninocn, i« als commissie, nanion»' hot kiirnn.nffl.
eieren van den uoneexknnili|?en diemt diir landmaeht,
eeno fruaio UraiiK nocrgolegd np de lijkbaar van
Dr. Idzerd». OuJ Lij dor Tweede Kamor, aU oon
_ huwijs van dankbare hulde voor du belangstelling,
waarin gewezen wordt op ntiff eone "catcgtirie vau diHir <lon ovcrleileno i;i 'n lmid<i vortfaiiorzu! stee Ja
te wordon bctpleit.
1) Wg vestigen hiurl.ij do aandacht op het J'mr
?er, in de X. H. Ct. van 15 Doe. jl. ingezonden stuk,
- ...
luitotiaitii-kwartiernioeator'van liot Indische lógor, flit .
«vcnal» do heer Kl«y nn met evenveel roclit. smach
ten naar hetgeen bun oi-i« beloofd, maar «tueda
onthuudnn werd.
3) Zin o. a. de -V. R. (l, M N,»T. jl.
18 EBS «CHIETBAAN VOOR DE SCHUTTERIJ
! EEN BUKS- OF EE"N GEMEENTEZAAK?
botonnJ .in_ don voomitgans on hot wolzijn van het
korps militaire jjohMsskmidigcii.
Do luitenant ter zoo 2Jo klaxHO. Pit'tluf Tjasscnn
heoft in do zesde aflevering van de Mrdtd'fl'nigrn
! betr*fffttdf h ft zffirfzfii, oen» boHebnj ving gcgoveni
, omtrent de bepaling van' léngto en breetlto in zoo,
? naar do methode du point rapprocbé, voorkomende
iet ilmmo strookje kool teven» breekt houil; het gloeien
onnrMiloüjk op. én de noervalleiitle rjjnp ïrloeicn-le
Iccltjon, zijn mind-r K-.'vurlijk dan >lc vonken van om
n ^n'lon ulorlit* rani !<.-M;k lirau-I kuiuicti I|IH.«
. I* het strookje k-xtl niet tevens gebreken,
dan zul tlo sirnom no.^ eon littrten :ljtl tltior ;;r,an.
maai- tic ktio! i» tlonr tl" to tro r.aif ftor !tif)it thans
spoedt/; viri'brand cu liet lampje uit^etloof.l. Hot bre
ien van ztio'n lamp i« ilns in elk fjevnl 'Veel minder
vree/en dan liet breken'vgn oon 'putniUnni lamp
of het omvallen van oen kaars cn zal bovendien slechts
zelden voorkouii-n.
Dt? vraag is echter of niet tloór een defect aan Je
leiding govaar kan ontstaan. Zeker niet zooveel als
gas. Ontstaat. er een lek iu oen ga*loiding dan
stroomt het (;as, dsartiit. vult voor een deel hot ver-;
trek en veroorzaakt, indien het in aanraking 'kiSmt
met een vlam. brand of ontploffing. Tlreckt de
olectrifchc geleiding, dan bestaat eon dergelijk govaar
niét: de stroniii is dan afgebroken en al naar hot oen
tiooid- of 2(jgetoiding «as, gaan allo of enkele üchttMi
Uit, O{f het oogenhlik ' vau hot afbreken ontntaat
echter een vonk tusachcri de afgebroken uiteinden
van de draden, on dozo zon brand kunnen ten-rog
brengen. Maar die vonk duurt uiterst kort,
slechts, indien do afbreking plaats had to midden
van nitHint brandbare, of ontplofbare «tolTcn, wat
zolscr zoldon zal vóórkomen, er govaar zou oprrciloii.
Bij een godocltfllj|ljó verbrckltig, zoo-lal nog e«n dunui
strook metaal do verbinJing bloof voortzetten, zou
dat dool in «terkc glocing gerakon on dit zon mis
schien nog hot grnotdto- gevaar aanbrengen, doch
alleen Indien ? 'de draad op dio plaats mot. droog
hout, katoen, papier enz. in aanraking wa«..
Dit loatate is gomakkolgk to vermii'lon «n wordt
ook inderdaad vermeden In] do geleidingen, dio volgen»
het atelsel .van Edi»on zijn aangelegd. De metaal.
dradon bevinden daarbij zich allon in ijzeren buizen,
zonder daarvan don wand aan te raken, zondat voor
het oen of andor ongeval ecr.it die buis zon moeten
beschadigd wonlt-n, torw(jl «en goring gobrek daarin
een lok of iets dergelijks, van goon invloed is. Tegen
een enkel ander gevaar, dat ilo electrïsche geleiding
oplevert, hooft Edisim op eenvoudige wgzo een noorr
aangtibracht Indien namelijk do
goh'iildraden elkaar orgent* nioulitou tanrakon of door
?> n toeval door hot een of ander dan «tuk mdtaa
met elkaar verbonden mochten wordon, >zal de stroom
niot moer door do lampon galm maar dien korteren
weg kiexon. Daardoor U 'er allo govaar dat op die
plaat» sterko verhitting cn misschien brand ontataat. Ni
laat Ediduri echter in hot ijzeren kistje, dat elke gealton
noerde in zijn woning lieert, en waarin'do aansluitingen
Van do hoofddraden zich bevinden, den stroom door oen
strook lood gaan, waarvan longte en dikto geregeld
^!l L
Vt-lllJilvoenll
hiinno
en
t>-vc
duet men op
?b .11 2n S
te Iati.(..-n
brrtiiva a.
Op J« door T. gestelde vraag, vcrmoonen wy geen in bet werk .Sur la Navlgation Aatronomiqna de
beter antwoord te kunnen geven, dan te verwijzen Tillareotu »t de Magnac." Do waarnemingen door
naar de aanachryvlng vau den Minister van Binnen- den schrijver gedaan; gedurende den kruistocht mot
l»nd»oh» Zaken, dd. IS Juni 1866, Kabinet, I.itt. A, de 2e divisie, onder hevel van den kapitein ter zee
waarin gelegd worJt, dat de schiitterjjen gobmik kun- Binkei, bette* goede mralUten opgeleverd;
vornen maken van da ?cblttbanen, welko voor bet leger ?ehlUenie waameMiatva vordcn bij de broohnre
Twatemd z)jn, en dat in pliatwn, watr deza niet be* fiwefd,
?taan, d» ftmHHttkttiHrtn daarin dienen t» voor»t«o. Be bt Ifik gev«B der Uvinding van dea Heer
:ii I'olfn (1"'T c'-n- be/oek te
irravcn. 'l"or .!.?»?' tv versieren, te vrrMcliti-u
iewnken. Hiertoe d;t» lH-:,'oven zicli r.l de lt. K.
it-woiicrs cent-r ^ta l naar é-'-:i en tl«-.-:t !fie {i'aals en
ij tlV in de liintri np !'."t lan l wonon en Imn
fa'miicaraf iu d" s:.i'l lu-liben. '..komen por rijruij; «>n
brengen r.tlcs nul'le wal /ij heiioeii-n. riiet .ilïocn vo-if
iet (,-raf waarltij zij t'.cn d*,^ znlleiidoorliiviiKi'n. m'car
,1, vtuir /.ich /elvon. voor hun eigen onderhout!.
artloor is .4''''*TiV/' n /oo vcrsi'liillentl van zijn
orsiiUn'er. De levenik-n henlenkeii hunne doode-n,
uuur niet in eerliietjwekkon'le stilte, of. onder di
ïi'-itlinu 'k-r ?gerstolijkhvid. noen. in het open.
«ar. op do kerkhoven tiMiiitliien dor (,-ra von. omringd
van i-en pratend*, lachende on joelende menigte. Op
leu 2n Xoveiiil'cr schijnt allo macht die de Kerk den
origcn ilas; len titon spreitltU', dour millioeneh
mcnsclien' met hct/elftle dm-l in hare
Ie ver
zamelen, vervlogen: geen priester vertmmt zich cn
iet onboscluaftle volk, «an zich zelf overgelaten
volgt voor het nn>ercudeel zijn instinct, dat,
ongebln;erd dtwr kenuüi en opvoediug, tol ergerlijke
gc'volm aanleidiliii gocft.
Gij herinnert n wellicht dezen dag ie Parjj» l
hebben doorgebracht. waar ge <lo iiidnikfrckkrnd
[.ro.'t-sBio hebt goz:on v»n mannen, vrouwen en kin
doren, meest allen in het zwart gekleed en van iui
mortellcn cn andere kransen .vnonticn, op Imn woj,
paar Pure-la-Clialue: maar ik voor u naar het R. B
kerkhof buiten dt' Powazki-Barrióro te Warschiu on
to.m u oen andere h<-handcling van hi-t?,elfJi« ntiilerweru
'De avonJ is -gevallen,. Je spaarzaam verlinhte weg
gelijkt, zoiidra wij buiten het meer bchmutda' d«e
iler t<Utl komen.' een moj.lerpocl, want het hoeft in
tlü lafttbto. Jagen geüneenwil on geregend cu hot re
«ultaat daarvan ligt enkebiiep. waar wg wik gaan
Daizende voetgangpni wadon Jt«ir dik en dun, deels,
als n-ij. op weg naar het kerkhof, Jeele tenigkerrcnde
ilc stad on honJerJe rijtiiigpn gaan in bolde
stapviH»ts JtHir het slijk. Op cenigo' pnn
Xoodre wfl dit hetrad»n hebben, dringt het
g«rauH der chauuee minder tot oiu door, want cu
? ?go Hteoncm muur omringt den Oodukker en
te»rt het geratel der rijtuigen en het geschreeuw dur
i-on. Wg houden ona niet bg de eerst* graven op:
lieót >iij den ingang draagt het kerkhof nog niet
len stempel van nut eo kalmte dien vi) er zoeken.
Verschillende bedelaar» bieden ona kransen, kaaraci
?n lampions te knop aan, die allon de blijken drmgei
':L:I reeds gebmikt to zijn, m^ar w jj haaèten onh verder
?n znekun «en geschikte gelegenheid om ongentpord
m/c omgeving u, kunnen opntmon. Jammer genoeg,
'nplaaw is nergens to vinden. Dograten zijn uil» min
jf luetr verlicht on met b]**-mea vowierJ; br velon
lit werk aan de boauibten opgeiinigcn en
overgeatcri, bij anderen echter heljbon do bloedverwanten
f vrienden der overletlenen er Zflve voor gezorgd
Ia..r overal zitten bedalaarK ea prevelen nfüchrcen
t n ^el.<-den. of zingen paalmen en zofwlra er gmop.
?» kvnnl*M.*n elkaar bij e-üug graf ontmoeten en e«n
n zingt of schreeuwt, tttMat hij '-uu aaluvitM krijgt
mi Je vrienden niet langi-r t« st«iron.
Xiet ge daar dien zwaargelHiuwden blindènnrxD, tn
-.1 M-!i.-t|M.-npe-bi gehuld, tlie do-v oeii bijna naakten
in,"-li lt:j et-n verlaten graf gevoerd wórdt, dat rler-hU
jtHurzaam ibnir eonige kaarvt-ii verliclit wftrjt? Zijn
?i !>t.'l ffi»rJï, nü'ljtt hy allc-ert jrrlitcn is,
Inng^amoi:niï <'n'luijirbjk e» verst-iin: weldra gebevl; houder
n vermiM.-ieni» b'.-t»ben d» rtvtrhanJ ^^-kregen en Je
iian scbynt te rilapen. M:tar e^n mt^enblik -leehls.
fa::f -laar li^'t bij op ban'len-en vrK-ïen en kruidt twee
raven vtrtK-r; hier richt hij zi -h op, fn nn eenmaal
l'.nkt 7ijn gelj*-.l weer tu,-T-t stenUirstem Pn bikt «ie
Je'iWsfr.Vrig^n. N'u k'>ruf "..ik x:jn jttnï^ ïf*-fpfil"r weer
pdu^i-n cn 'Kort diLuptu b;c<U do/e tins L.;!f
ver?niikU' kaar^tn en een ki-an^ to kotip ann, want.als
l-.- bedelaar zich bij een yrafatten neerzet en
indonio-!i Jan wordt list dnnk»r by J»', graf en zijn «<>oi
-?rlwijnt. Xi«i ver wij eobTor r-.n-bim ons zi*n kinv
scbijnen iii»^ lichtje.-, tu^seben da boonien door
n luakon een MehiMera.-htic;, effect te ni:ddt-n tier
!<"-!its nn-luideliik Bicb'.bare vormen van kniit>»>n.
.ee]'!i-n en anderi' ^rsfver-ifrin^ert. R^r t g-Jt;!- treft
?i- de viTlii-bting al< nn-etn. en helder. t<kan wij
:tarbei n Jan vinj.-n wij t?n ;t-r«!lig*n vrifiwli-nkrins
? -.ili-iQ .-en j,'r:if:oni!t.-; c.:ji^o perstint-ii bobben zi'-h
ie/..- 1.1: zitpln.it* xekozea. anderen zitten tip s'oelen
(t te , zatocn heMten zij bii-r ?*»n avond-picnii? on
?er-bLa-U-n .!i»t vrome me', b.-t aangcnauux 2'j lat«n
.ril e"li koud souper. .:i luan-ljt-s luet^g'^i-lebl, g,*,:d
-u.:.l.eïi ,'n wat hun ap.n tjutintitrit van drank
ont? r \.-n iii'-^f. w.irdt Jtjor !e t^uaUttit rcrgoed. want
?? il'-soh en bet kleine i^liai»)^. die de rouje dtien
.vijzen Jat bier Kiimm»! of «-cl Pept>nuuuJ-!ti|ii<'ur
-'..-litiüken wordr. l>nt'b h -t zijn niet alleen tfe
grafi. wakt-rs die beznek ontvangen, ook Je botlelaAn.
?r;U de vrouwelijke, r. «-ken hunne vrienden on
.-ntlinnen 'ip. om met ht.nL-ver do npbrengtit van
i lag t-* sprelceïi en tijd tin plaats te b?t>alen
: :' 'P zij het ïerJieode srold gézamcnlrjX zulle»
bel.-n. Het is een liok»ad f-ii» tint in Jen na.ht vaa
tj. 3 Xovembor wart' lit?!'iaarx-nrgien plaats
aeb:i un dat Je kl.y^nle H:liche!lan van bet korkhnf
-t. in tle re*taur.-i':t*!» J.-r v.iorste-lt'n, met kwistige
! Je- vruchten huirn-r g<-lw.len onler zaag on
.- ver*p;llen:*Enn paar zusters van hè! gild xittoo
' ver van on* af ibii*:«rcuj ,'ijï Jen grftinl; xocnlra
- ns eohter b->ori*n aankomen vangt de eene aan
; lofgang op te Jrcune.^ en de andere, -iw juwt t>*n
, k»o.k :n b-i 111-T l »?«? iken l-...-sft, sb'iui au'l,.
.. «ilra zü hiertoe in staat i».
' .*-t wr.s mij een voM.W-uïns to iKmerien. Hat' Ttijrin at
.k -len een gevorJerJna'eeftij-1 bereikt haJJfni ;waht
'ioon In.n beroep hior 'e Ia:i1o. Jtior ou.l 03 jong,
t-at Tnet vmeht d. i. met voord-1»! bet>ffeuj imrdr,
/:oogcnaanl'.le giKÏ^Jifustijïe bedelaars, die
bijkt-rfi -n k<-*rkh<>v«n hun bamlwork drijven, zijn alle
?o-i u-r oiide-^.-beiJ d-.* kjid^rsv'.ioenen lang ontwassen.
','iiitrt-nt bet kerkht»f aelf zal ik niet ia
MUouder'??Ti treJeii. De Wnr*Hiautïr t^-inranien ha.lJen nnar
i:t'.oi.iing van Je:i 3u Jloveuiber ern bescbryviug
^.tvon van de graven van er-nig« beroemd»
mani ;ni:slnit«id lettd-kaadiaun en aniston) die men
t-ir-u-ii of wel tor .wille J#r monumenten bezoeken
.:. Mij waren die namen echter Trt?eind en nm
.1 'niige grafivekfnen tb bcdchrijveu m.Kit men 7,0
? - bij het onzeker licht van knarsen on goklenriie
.1- ulazi-n gt«ien hebben.
I', .v>Ttoldo bierlit),t"i ,l-:*gonit. wr.t mij np bei Po*
:i:-lii-ki-rkhof het m?.«t :uof! jii-friSoB door tjfa
tn.i;'n.*->nam*n' indruk Jieii hot maakte. Er waren
ochrt Imk vrtl* irraven, Jie werkelijk buwaakt werden
*.iii' "ij. tlie de nageJachtóoi» der overledenen
waarijk willen cercn, rjn vtrjdicht tot 'a avonds laat
onnf_- !.rol>en bij hun grof t<> blijvon om hot voor
b*r-'vi-,:^ te bewaren. De blinde badelaar door mij
be«chrevén is geen uitKoaduring;' eon geheele bende
rol^t /ijn bedrijf en dozalfda kaarsen «n liraploa»,
ib/clfde bloomen en kraiue-u wordon op één
dagvwiti-beidcne malen verkocht cn doen op Tenrhillebd»
graven dienst. In bat belang van kerk en godsdienst
zou men bier een krachtdadig optreden der IL K.
prioptors mogen verwachten, Jach ik zeide h»t re«tia
vroeger, ef was geen enkel* te zien, «n de petitie,
bemoeit ticb met met godadieoatige bedelaar».
Allerlei.
ten staan gendarme» te paard imi do onle te hand
haven, maar diiar dit to midden van dozon rhno»
onmosolijk in, h-uden zy zich nwtig abi
mitetutondbeeldcn, onlvwilst dat /.ij tdochta als ofncicoli1
weg«'rsjiorringi-n dinmt doch. AHen nchrwnwt en vlookl
en tiert op uurn-nliioveiulc- wij
..
voetpaden z,jn
Bg de \ierin); van het. 260-jari^ bestaan Van
de inrichting voor hooger undenvgs te
Athüterdam, den 9n Januari 1883 BH! in de lokalen
van de universiteita-bibliotheek eene tentoon- . ? \ ,.
stelling gehouden worden vsn üeiohriften. , .
gedichten, portretten, platen, peririiit/pri.!3^nif«X v
?chrifteu en «nd«ni voorwerp«n, (ll^r>'>"-')i-vin)ï .'f
hebben tot de g«>chiedeni«VAHhct -VU' ii-:um ?? .,
iliustre. de Seminariën en de Umv«i»ejit. iitae >.','?
tent onöttelling belooft inderdaad .«eer beiCbir* .;
rflk te worden, daar re«i» van venchrrVeiide .-/ '.
zydfn mndcwerkiiig i* laegraegd. Z
toe nog iet* mochten kunnen hgdra
der commnme, di» llinidnfrii en Vrijilaj?» op
de bibliotheek aanweaifr, ii. zeker jrelkom e(jn.
j' Dé heer I. van Toratonberg heelt zijn
ipiefrelmaRaziJn op den NienmadQk 12», door d«nknnstan»ar
, - , .,
te»malv,«,rdewamel.an.endczez,eni!,cl,v.?tt,d
t, t ind^dwongon ns»cl,on de .
door wr,
doen
mét ?» opm»rkri\jk. plafondMhild.ring
v«r»i«ren. BÜ Ket vtranrtend*,* weinig
&weg te «^ken. M .cheldcndo up d« ,., wier, omdat
deze hunne pa.rdrn niet mhouden. Ea de koetaner. ;
zelvo bobben onk hunne rechtmatige grieven, die zj
in krachtige bowonrdingen lucht geren, want ieder
oogunblik i» er e*n algemeen oponthoud ea dan
loo?onbileerde d»tffewnonl|fkeen»pi»^»lwf)nal
wa» het een gelukkij
eenlg nulpunt 'vcor l
maktn. .
bet Centraal'bMtau*
je1lkbe.id het
.??, Eoo
^
vaa het algemeen r«ai>r.
pen do rtytnlgen gevaar van dnurjiriumd'te worde» ' larfdBch' werklled«*-v»rboa4 heeft aan de Tw»xU
met don langen boom van hot voertuig dat 'Kamer der Htaton-Oeoeraal oen adro. gorilit, wWn
wordon n»ar'hot aantal lichten van den abonnent. volgt; of wol, een waaghals, dia don tógtmovorgortel- (jet Tr»»gi om «e» karaervermlag dat
vooricJérbeOnUtaat nu hier of daar de bcdoeldo kortere Torbin
ding, dan zal de stroom zoodanig in sterkte
toouetnon, 'lat het «trookjn loml in de afnluitkist smelt en
den kant opgaat, iset «ijn paarden in draf oni m -(.!kbaar on bevattelijk ioa zijn; op grond:
ander vooruit to komen on rjjdt hem, by gebrek aan i
nrinttc, ontwmii»tl in de wielen. 1>« uedelaon laags
daardoor da verbinding ' verbroken wordt. Al do l dun wug makon hier slechte, zaken, want icdertea
lichten in de woning zgn dan wel uitgedoofd, maar
alle govaar la ook geweken en door oon lüenw utrookje
lood aan t« brengen k'an men de geleiding wedor
herstellen.
Ook zonder het gebruik van eon dergelijk
veiligheldutoeatel i» eloctriaeh licht zeker voel mindor
gevaarlijk dan ganlicht. Nooit kan, zooals by het
den!,t te Veel' aan zich zolf «n zijn eigen veiligheid
en wordt daarenboven voortgestuwd door anderea «f
hoeft U worsteion tegen den menacineiutroom, du
hem te geffloet komt. Maar eindelijk bereiken wfl de* '
ilaglioom, waar do wog broeder en beter wordt »?
de gendarme», onder bet licht dor lantaren»,
aandeuptredun. Eenigo minuten nng oa wjj itaan voor'
dat het grootate de»l ds» volk» geheel nnhurfig
blyft of uitent onvoldoende wordt ^ifirlcht
met hetgeen (a da Kamer «rhinijavcl wordt,
ioprdlen:. '
*, de .handoUagei ttr Staten.Oen«r««l'* ni«t
?tocht» te duur »#», mat/ ook once*ehat*
la»t»t*, »»D ontploffing óf «n plotseling over een' eon dar ingangen van het kerkhof l
? ia voor T*rr»wsf d» grooto mwrderheid j
». de dtgbUdea, ?? M«
meerultg»br»idr»f?lag opnamen, made W duur z(jn en durom
ka «ra b»trekk«M)ka««(bep»Ektea kring wortea