Historisch Archief 1877-1940
Do fii-ira De Jopgo »n Doorakker» verzekert
Ih «M» circutshre. dat Amsterdam tot op hedea
?W «eiügo tlaveupiiat. ter wereld y/«*, Waar een
Stoom «checpï-beYThultóbriTk «f»»*. ??'K*
wanioai de me«to groot» «cederljeu ?«f d.e
provitmdetrir.g bttoner lehepen op andere,
plaat«CO ter marktflipge... en (Ut het, t^OMM"^
*)0 Jioer v.incW Engelscho brood, Tostltoo *
meer inliec-nach wordt door gjlrrok aan eigen
producten." 2fi zal «;ch un bSjveren om
goedkoop. doch in hoofdswk go«d brood te leTeren
en «Vent op «l«em«ne derfnwntng. De fabriek
i t geleden op Witteubürg, Uet kantoor O.Z. Voor
burg .-.al ±J.
D! yutiotM^Levenmrtekerlng-Sant,'Doavif'
\n No 9 to Rotterdam, zeudt ons verschillende
pensiocntoi-ioven, met voorwaarden, voor
werkliedun, fabrieken, werkplaatsen, enz., dezer dagen
»'o tr hafti' uitji^geven. ti . ,1
D« oremiCn en koopsommen »m naar z\» «eiot,
zoo IMO« eistcld en do voorwaarden *oo gunstig,
als rtwhtu moge! k wns, zoodnt ï\j on«rve«
peJilk stiwii ravt do neJto-tnrioven uoor Prof., vac
User Ie Leiden, voor de gemencde commissie m
a»ko de oprichting van een Algemeen
öeaer!i»deEh Pensioenfonds voor Werklieden, berekend.
Onkosten, rooals agenten-commissie enz., worden
dan ook niet toegestaan. .
AU voorbeeld dienc: Iemand oud 20 jaar be
taalt monndelük* f l-t;2 voor een pensioen pp «un
60ste jaw. lig Iwreikt dien lefftfid en ontvangt
un jaarlijks f 300 tot *ijn overlijden.
Vnn het werk van "den heer P. H. Witkamp,
Geschiedenis der Zeventien Nederlanden, dat in
1880 met de honderdste «ÜeveriDR compleet ge
worden is, worden thans de overgebleven
«emplnrcn door de gebroeders Cohen te Arnhem en
fe Ntimegen opgeruimd. Het kostte mdertfld 40
gulden, en bevat 73ö platen; thans is da prfls
on f 12.50 gesteld, zoodat meuijreen zieU bet zeer
degelijke boek n\ kunnen nanschnffen.
De zonderlinge verschijningen in con
?<><»*Jfleiboeven-looneel-costuum dn men de' «ng«
week heeft kunnen zien rondslenteren esi alles
opnemen olsof z\j met de politieagenten de
oewakina der buurten moesten doelen, zgn gebleken
cominissionnairs of dienst wannen to zün,, am
bulante kruiers die, in vele steden reeds aaqweziR
en op hun rechte waarde geschat, m de onze nog
ontbreken. Een tarief door do maatschappij
rondgezonden, geeft eene omschrnving hunner veel
toortige bepanfdhcdon met prijsbepaling. Al wat
z« te doen bebben is, het oude kruiersgüd
waaittee *jj komen oonenrreferew, te evenaren m ge
dienstigheid, bandigheid^en eerlijkheid.
De nfdeeling 's OrMMhage van d«> Nederl.
Maatschappij voor Tainbouw en Plantkunde stelt
rwh voMvin 24 tot 27 Maart e.k. in het «ebouw
Voor Kunsten en .Wetenschappen eene tentoon
stelling van varens, lycopodiacoeen en bouqnetten
to houden, waarvoor het programma
«'««fgfzonden, met nitnoodiging nftn alle liefhebbers
UT kostbare plantenf °» door deelneming «in
het wnarborgfóiids of het uitloven van medailles
de «aak te steunen. Secretaris der ftl|f'l*e",%l*ir*>
heer J. A. Salongne, Zwarteweg 19 te s Uage.
Golêmork. De «omponist van .Die Kfinigin
ton Saba," had onlangs een kluchtige ontmoeting.
Nadat hu «c Buda-Peslh met de grootste
eerbewrjsen ontvangen was, verliet hu per nachttrein
dchonf aattclic hoofdstad om zich naar M ecneu
te begeven; hij bevond zich alloon m een coupó
tweede klasse met e«n oogenschunlük «eer wel
otwcvocde jonge dame, die aan eetv der stations
door Iwre bloedverwanten afgehaald zou worden,
manr helaas, zoo vast.iti slaap viel,., dat ZM het
doel der reis voorbij spnordc. Toen zy te Wccnen
aankomend het ongeval bemerkte, was nj m .do
grootste verUigenhcid, maar -Goldmark stelde zich
met de meeste beleefdheid tot haar dienst, hiulp
haar terecht, telegrafeerde aan haar faiiiilie, en/. Ue
dame was zeer gevoelig voor zijn riddcrlnke han
del wqxc en vroeg hem b\j het afscieul nemen
n. Mn
wie haar zoo dicnstvaardip hnd bijgestaan. ,«.v..
naam zal u misschien niet geheel en al onbekend
zon ik ben Karl C.oldmark, componist van ,ile
Koningin van Saba," «af do gevierde held van d?
dag ten antwoord, in de verwachting; dat inti
beschermeling hem natuurlek wis vlwends zou
wegen over lijn mecstereliik. De jonge dame
echter sloeg de oogen neder en zei schuchter:
,0, hobt u ccn bcli-ckking aan haar hof.'
De reeds niet meer jonge echtgenootc, van den
parüschen tooneclspolev Raymowl, ontving dezer
Sagen na het afleggen van een schitterend examen.
van de pai-iwcho universiteit den titel van ilocler
in de medicijnen. Hel mondeling examen had plaats
in teecnwooriligheid van een talryk publiek, waar
onder vele dames, die het niet acn luide
jinvalsbetuigincen lieten ontbreken toen de president Uo
" > J- doctores als collega welkom
BRIEVENBUS.
????? ERRATA.
HleronTinns was een gtmiplt Jongen. ",
. Amsterdammer van primo Januari IL
Hieroujmui U n»t gettept of cei»W«n
Want d»t »oti «ijn mo»a«r niet hebben verdragon,
InUgendeel had bü bet ouperbest
Werd rond «n T«tjct, als t ware gemest. ;,-- ,
Had Uu bU Mjd» wat r*u»el geki-egcn
Dan bad de acbrgver »gn naam zelf» verzwegen,
Geen wsbapwl bad dien van den jongen gerept:
Den goden >\j dank, hu was niet «eincp<.
EL i n. J3.
OKGEVB.UGD ADVIES.
Utrecht, 3 Januari 1882.
M. d. B.
Verwn mii ««n weinig plaat» voor dft Tolgendo reRelcn:
Kort na d» Terscbrikkelijko cslamitoit van J»et
Blngtheator to Weeeen beb ik orgeim m oon blad (ik weet
nu niet meer, waar) gelezen, dat hot nieuwe on uyongo
bestuur van oaaen Vtreobtschen schouwburg,, wülondc
onderzoeken, in Uoe korten tijd dio schouwburg door do
bezoekers kan worden ontruimd, over eene daartoe strek
kende proefneming -«ra" in overleg getreden mot onzen
garmzoons-kommandant! men wildo n.l. allo « den
mot
nieuw u \»v»% vu» *.«? i? o-;. ,
heette. Sedert 1S70 werden dooi' de parysclie aca
demie twaalf doctersiliploma's aa» vrouwen
uitKereikt, o. a. een aan ÏUine. Bros, die m Parus en
aan verscheiden theaters als vrouwen-arts
practisecrt.
De Stamboom. Alexandrc Dumas (pèrc), de
bekende franschen «chrüver, had «KwbwMj»
weet van grootvaders zijde cenic zwart bloed m
de aderen. Toen hu reeds op het toppunt van
zijn roem stond, was fiij eens op een avond in
een talrijk gezelschap, en stond by den haard met
een paar hecrcn over letterkundige onderwerpen
tc praten, toen een jonge modesek naar hem
totkwam en hem zonder de minste plichtplegingen
brutaalweg vroeg: .Zfct EU münliccr Diuna»y"
.Om u te dienen." ? .Is het waar, dat uw vader
een mulat wasï" - ?Om u te dienen. Na een
vermaak'
dertpeelt, .
tflchfjw naar Uradden. een «vondfeert
Vondelmavk en d* St. Nicolaasfeesten da
«cboolkmderei aangeboden, den steun door haar «ui
Floralin f» MB de Vereeni^^-^'***!?8'1
thié vertEiétit, vraagt van bare leden een
janrkoutribatie -v*n drie gulden.
' Dezer dagen werd op het Ministerie van Finan
ciën, en naar ik hoop ook op de andere Depar
tementen van Algemeen bestuur, eene inteekenlüsl
aangeboden om, door eenige gift by te dragen tot
verlichting vair het droevig lot der nagelaten be
trekkingen van het vijftal ongelukkigcn, waaronder
een conducteur der brievenmalen en een postillon,
' die door het omslaan van een broos schuitje tus
schen Woudrichem en Dalen in de onstuimige
Merwcde verdronken. Ruim honderd gulden stond
rade op de lijst, welk betrekkelijk hoog cijfer,
byecngenraeht door ambtenaren, waarvan velen
slcc.hts kleine tractomcnten hebben, my tot na
denken' stemde en. daargelaten de aangeboren nei
ging van ons Hollandsen hart, dat tot geven steeds
Bereid is, mij de gevolgtrekking maken deed, dat
er iets zoets, iets streelcnds voor den kiemen amb
tenaar in gelegen, is om van zyn microscopisch
tractcment iets af te zonderen, om datgene goed
te maken, wat door de Hooge Heeren is misdaan.
Of vergis ik mij EOO, als ik hét onverantwoordelijk
vind dat het leven van die gering bezoldigde post
boden in de waagschaal werd gesteld in een on
doelmatig schuitje, en zulks op dat vaarwater,
't welk bij den minsten storm eene xee gelijkt,
met korten golfslag en feilen stnrom? Zal nu dan
eindelijk Zijne Excellentie de Minister van Water
staat, Handel en Nijverheid, met die yselükc ramp
voor oogcn, waardoor vior vrouwen weduwe, en
rr??n!i-"- V-r i-"-"h wees werden, er toe overgaan,
mi. ; ?.;?? ?.'; ?>,. "zctveer.op Ryks kosten, ten bc-.
'r.; 'j-.' ,?.i ? mducteur der bricverimaJön eene
'? ?..? >.-. pen, die ingericht met luchtdichte
!?<??;,-? . gevaar van omslaan heeft te
il:'-'-' ? .''.?'. ? '
.i. ; ie door bewoners van Gorinchem
.... , . «?u. (U.iu[. tot «Liefdadige landgcnooten" ge
richt, deed het zeker menigeen onaangenaam aan,
na het noemen der namen en beroepen van vier
verongelukten, daarop gevolgd te zien" .... en een
soldaat. Had die arme stakkert dan ook geen
naam, of kwam 't er niet op aan omdat het maar
een soldaat was? .Hier ziet men weer hoe het
slechte voorbeeld door de opvolgende Ministers
v.in Koloniën gegeven, reeds nnvölging vond/ en
't is inderdaad te hopen, dat ook in 't vervolg l>y
't vermelden van gesneuvelden : in Nederlanasch
Indien,: de dood van menig dapper soldaat xmet
enkel aangestipt worde met oen zeker cjjfer en
daarachter het woord .minfltren." ..' ?
l . . JL A. d. Q.
.tkiccilia" te Bussum
verDe 7-angvereeniging .Uiiccnia te uuasum
schaftu woensdag 25 I)ccembcr haren leden een
genotvollch avond.
Dexc vereeniging, ongeveer een jaar geleden
oppcrieljt, paf hare tweede Uitvoering, waaraan de
d unes Johanna van der Finck (piano)' en H. v. L.
(ssang) welwillend hare medewerking verleenden.
De solo-nommers door deze dames ten gèhoorc
pohraclit. hadden een welverdiend succes. De
schoonc klankrijke stem van mcj. v. L. en vooral
het praclUiec, wcgslependc spel van mej. van der
F j nek, maakten een diepen indruk op het gehoor.
Wanneer men in aanmerking neemt den korten
tijd dut Caecilia bestaat, dan moet men volmondig
e.'kenncn, dat de nommers voor gemengd koor
ovor het. algemeen zeer voldoende werden
uitacvoerd, de lx?ido laatste van Mcndelsohn en
Scbu.mann. xclfs zeer goed.. ' ".
: Veel -lof komt Aan ook toe" aan den directeur,
de heer Jacaues Hartog uit Amsterdam, voor tune
uitstekende leiding, en voor de zorg, besteed aan
de studie' dier nommers. Mzn' ?weet welk eene
moeite en geduid het voidert van een directeur,
om de min of meer geoefende krachten eener
dil lel tan t en-vereeniging te doen samenwerken tot
het vormen van een harmonisch geheet Daihem
dit meer-en meer moge gelukken en Gaecilia
on<kr züne leidbf m de goede richting voontreve
is onze wensch.. .
uwövergroolvndorV1 - ?Een nap.mijnheer!
stamboom begint daar waar de uwc ophoudt l
De in ArabiG wonende Joden, die voor do
lempelverwoesting Palestina vochten hebben, en dus
de later door Talmud en Rabbunen voorgeschre
ven wetten niet kennen, huldigen nog heden ten
daee de weclwijverij. Met toestemming .hunner
rabbijnen huwen zü meestal twee ot cfnc, soms
zelfs W of zes vrouwen. Slechts de beide eersten
worden als wettige echtgcnooten beschouwd; ue
laatsten als odalisken (alma); na verloop van een
bepaalden tn'd klimmen *ü m rang op. t)e meis
jes worden van haar familie gekocht, maar geer.
Jodin mag zich zelve verkoopen: De handel m
S mesjes heeft by deze Joden allnd hel
huwefijk ten doel. ,
Kantteer*. Tot correspondent van de
Itnlifianscbe kunstacademie is benoemd rte heer
Uhns*?Eh.J!SWS;? ?4eu.hS-1?,yi<luAiiï? «w w uejecKe-'
ning vnn het knntborcluuwel dat prinses Vietorin
van llodcn ter gelegenheid VAK Imnr hnweUik
met den kroonprins vnn Zweden gedragen heelt,
een wonder van vrouwciyk handwnik. Twee
honderd vrouwen hebben te Uirschfeld in Silezie
vier maanden er over gewerkt. De teekeuing werd
in waterverf geleverd door Uühler en voi Scheffo!,
dtn dichter van der TrOmpctcr von Sückingcn.
Maandag 2 Jan. trad in de Hollandsche
Maatschappy van Fraaie Kunsten on Wetenschappen
de heer Pol de Mont uit Doornik op. De begaafde
de Belgische dichter had een buitengewoon talrijk
publiek gelokt, en de voordracht.was geheel m
overstemming met hetgeen men verwachten mocht.
Pol de Montheeft een heldere buigzame stem die
door het zachtere Vlaamsch nog welluidender
klinkt, en bederft niet door overdreven gebarenspel
den indruk zijner woorden. Vooral Schoon
Slftaptterke werd uitmuntend voorgedragen. Behalve
een aantal kleine gedichten uit verschalende bun
dels werd de avond ingenomen door drie grootere:.
Puleinello, Koewachters Idylle en De owwozele.
Uit een zoo rijken schat was de keus zeker niet
moeielijk; de dichter zou nog vele avonden kunnen
vullen met hetgeen hu ter beschikking heeft; 1>Ü
eene volgende gelegenheid zullen, ? hopen wn, ook
voorbeelden van een ander genre, b.v. De
Ki>llcbloemen en Boeiden uit de Oudheid niet ontbre
ken.
Wagner. Het prospcutus, te Londen
ron/lgezonden, omtrent de Wagner-opyoerinucn die er
in Her Majcsty's-Theatre zullen plaats hebben, ver
meldt dat zy 'Vrijdag den ün Mei /.uilen nanvunircii
en de vier cyelen. ieder van vier avonden, waaruit
het muziekdrama bestaat, allen in ite.'maand Mc'i
zullen afgespeeld worden. Admitiisiralicf-dirocffU!
is de heer Angelo Ncumann, directeur van uit
voering en orkest de heer Antou Scidl, tar.
Leipzig. Onder de voornaamste kunstenaar* die
.medewerken, telt men Herr en Frau VOR! en.
Herr Rcichmann, uit Mttnchen; Frau Reicher?
Kindermann, uit Leipzig; Hen- Scaria, uil Weenen;
en Herr Albert Jïiemann, uit Berlrin. Het geheele
decoratief, de toestellen voor zonlicht, maneschijn,
bliksem, enz., zullen uit Bayfeuth worden meege
bracht, en de componist zelf zi\ de laatste
repetiün .leiden. .Men. is- z«cr. nieuwsgierig, naar.den
afloop der- onderneming. -. ... . . . . .
Uuurit&iiderijen. Een dor hoofdbez^ren tegen
liet aanbrengen van fresco's op buitenmuren
is tot heden nog steeds het spoedig verval waaraan
tij door resjen, zpn en stof blootgesteld zijn. De
eude historische fresco's tc Munchen in de
arcaden van den Hofgartcn en op de nieuwe
PJnakoUiek, zqn reeds hopeloos vervallen. Thans
verneemt men echter dat die aan de Isarpoort
door Bernhard van Nahers, de intrede van Keizer
Lodewjjk binnen Munchen na den slag -van
MüJildorf voorstellend, die ofschoon eenige jaren
geleden door zoogenaamde restauratie treurig be
dorven, toch nog sporen van vroegere schoonheid
vertoonen, thans onderworpen zijn aan eene
cliemische behandeling, de uitvinding van een
Munchencr scheikundige, die belooft hen tc bevei
ligen voor weer en wind. De .eigenaardigheid van
dit procédé is vooral dat het toelaat de fresco s
af te wassehcn.
Wapenen. Het Musée d'Artillerie te Parus is
thans door de conservator, kolonel Leclcrc geheel
gereorganiseerd; en tomlt nu de fraaiste en
volfedkste verzameling van dien aard in Europa.
Het eigenlijk museum bestaat uit vier galerijen.
In de eerste rijn de wapens, rustingen enz. geplaatst
van het eerste steentijdperk tot het eind der
Merqvïngische dynastie: in de tweede, de wapens uit
de Klassieke tijden, Griekentand, Rome; in delwee
laatste volgen elkaar de wapens en militaire
costumen van Karel den Groote tot aan de Revo
lutie. Daarenboven bevat het museum nog de
collectie uit bet kasteel Pierrefonds, die zeef
nracbtK en kostbaar is, ea Tan de 13e tot het
oud der 17e eeuw loopt. ?<
men wilde n.l. allo in
ïchonwhurg voor het pnblisk bottteroJo pUatson
mllitsiren-beletten OD Ueïon op «en gegeven teekon
plotaelme en met h»»st Je va\ rtocn verl»t«n. Mot dit
Iwriclit werf ovcrsl Je drwk gcsloken: mon zeido (en
ik .gfloof, terecht): .go kunt oy dio wijze niet nagasu,
.of CT lp ut» schouwburg U« brasid voor de losschouwc»
vcol Rcvsar bestast pn of iU "li-'h «P»«'>'S tonnen
reuilen! do nülitsircn immers, die go wilt gebruiken,
"i»ot«n dst Kit 'slechts con proff zonder ccnis gevsar
"nomen, en ZH wllon wel mot üan meest? npocd, ro»sr
onbcaocst en daarom ordelijk, do zaal .verlaten; b\j
Ibrand daarentegen is hot gevaar grootenaeels Kcl-sen
in dcti iianischen schrik van het publiek dat dadel lik
om zich to rodden naar buiten wil -dringen on daarbij
Joor zün ordeloo») vlucht velen in liet Bcdrans doet
slrnikolen on vallen, loodst in eon oogwenk alle (ook
do wijdste) uitgangen door lioopeu Ikharaon worden
veraiierd en de meerderheid der Aanwezigen worUen
"opgeVli'ton, oin to stikken of to verbranden; togon dczo
vreoitohjke uitworkuelon eener radeloozo angst baten
?gwno votbetoringcn, aan bodiouias en inrichhos van
lit schouwburgzaal gemaakt."
Dezo m- i. onwodorlesbaro opmerking bracht ,mU er
toe, om mH zelf at te vrageu: .zou or gonn middel «yn,
om in geval van brand de snR«t van het .publiek te
"matton ou luns grnwclviko gevolgen to voorkomen, en
"om *\r.ot> do toeschouwer» tcgcu Bich zelf to bescher
men?" Date vraag moeji ik met Ja t* knnnen
beantwoonlon; ik KO« n.l. willen, dat Uet pubtivk wor.l voor
bereid op oen eventueel ongeval, ? on liiertoo bestaat.
naar ik meen, een zocr eenvoudig, gemakkelijk on
goe«ikoop middel. Do schouwbnrgdiroctin kan immers o\)d*
nisitido aUir programmas voor tikt voorstelling doen
cfJrukkcn do TOlgendo _-?? .?
.WAAR8C8FWISC !"
De dlreeUo vso doüeii schouwburg kan aan do be
zoeker» venekcrcn, dat rfnoi- liaar niet* i* tti-ati>i«t,
wat «trelien ktn, otn brandgevaar to vootkomon ot
!iooveol njogciyk te verminderen. Bijzondere door do
?politie gecontroleerde personen Kijn boUst met oen
bijtond«r toezicht. Het iloeoratief U niet ontvUmlaar.
Uet tooneel is door een brandseuortn, ? wolks
brnili"baarheid dsgeltjk» wordt onderzocht, van do zaal
afKe«cheidon. Als allo plaatsen op ccn rang bezet sfln,
worden doar geen tooschonwera meer toegelaten. De
talrijko nooddeuron ï\jn slechts door oon gemakkelijk
vorbreckbaar zegel fjwiloten, en allo deuren üya
di-.tdcJijk uiehtbMir on gaan naar buitim open, Allo gangen
zijn mot olielampen vcrlti-ht. Allo tvarpe» zijn breed.
?gemakkelp en sterk. .Eeno.op den (Ii.v.) leu Mei law
'lurqcaal i» fb.f.) 8 tuinuttii l-au icai-Jeu oi,li-aiuid.
?Do dïrectto herinnert echter do bozockcr» aan do
bekende on door de ondervinding geloerde wnarlieiU,
dat in goval v»n schonwbursbranil lift ai-aoitle !?''"«''
"gelegen Is in de groote angit, die 7-ich van t publiek
?on vooral van
«oowel Europcosche als Amerikaanaobo waarden «wes
ten bet nw al vnjgeToelig misgelden. De hooWooriaak
moet op ni«uw uiT do ontstemde New-Yorkscbo markt
tocht worden welke steeds hot gevolg blijven van de
geldschaarschte en de tariev«noorlog. De oontranuno
partij aldaar behoudt nog steeds bet terrein en wij
vreezon dat zij niet apoodig hunne insonomoBOStoUug moeten
verlaten laar do handol in allo oprichten alles bshalvo
rooskleurig mug genoemd worden, en tengevolge der
overspcculatie In granen «M. en de weinige uitvoer n*ar
Euro,» men noft aan verdere flauwere markten te moe
ten giloovou, temö de groot* handolsmannen ala Gould c. s.
het hanno er toe bedragen om de markt met hun kolossaal
vermogen to «tennon. Dit is zekor dat er geon ander
onguustiavorsehiinsolvoordodivonio spoorweswaarden M waar
te nemen daar wat de ontvaugstborichtuii aangaat do
moesten van voldoenden aard zijn en de, stocd» hornicuwdo
dalingen slechts aan do «wokko msrkt z«n
to»to.rhr,jveu. Het moe»t werden dan ook de Aandeelou gptroflfon ,
d« ObUsaUesoorton bloveu prüshondend. In proloögaüo.
posten worden dan ook de Isatsten tot onderpand goe<l
Ogenomen, doch gedurende d« i°n6?t.0.d»8cn?^'''":
kolo aaüdoclouaoorton bezwaar
gemaakt,hctBücnftatuuillik do speculatie liiot weinig tegenwerkt, het is nog al
opmerkcliik dut ui«n voor oenigo maanden gelouwi alles
tot oadorpaad kou go»on en wol waarden.vanhetmlnato
kaliber, mon thans voor bijna alle mogelijke
aandeolencoorten een afschrik hooft <nn tot oudcrpand to dienen.
Wü bobben het holaas voor een paar »»»n«ï«n 8uteJ.c"
roid» voorspeld hotgeou thans gebeurd on is "«'«enIe»
voor do meestou dat als men van zvjii rente moet leven
mon slechts do bypothosken tot ondorpand behoort to
'Londen volgde New-York mede in do algemeeno flauwte
on werd van daar alle mogelijke bijwaarden tot vermin
derde prijzen afgegeven, er ontstond daar b\jn» een
paniek, waardoor voor de rnoesto soorten een gBvochgO
aÖnïo°UoUandsché fondsen waren goed prüshondond,
Integralen monteerden «'» pCt. ou Vieren zolb 3;4 pCt.
tengovolao van Keldbclcggin8 voor do Januaneoupons.
alcchts prioCn verminderden l'H pCt. Amortisaüc-syndica«t
mede l/j pCt. aangenamer. Entrepót-Dok evenwel l/s pCt.
''ÏÏongaarscho on Oostenrtjksche bleven prijshoudond.
van do oorsten verbeterden loentag 1607 l pCt., en
goudloening l'* a l w pCt. Van do laatsten worden do 4 pCt.
soiulocnng slecht» ruim l pCt. lager afgegeven.
Bussen waren nog al sterk aangeboden op do
ongunBti~o tijdingen ml Warschau niet alleen maar ook
«mtient do openbaar gomaakte flnanlioele verslagen,
waarkan uien dat dat Kijk, ook wat het Üaantieelo
Ds.
Canada SoHtHtru.
Bruto ontvangsten
Eipl.-kusten en bel.
Netto otttvani{sten . V».
Uit anderen hoofd»
ontvangen . . . . «_
Totaal netto ontv. . D*.
Itontcu op Oblig. . ?
Surplus 1>».
'Do ciploltatiekostou
ia 1S81 79.33 pCt.
8,705,679.19
2.401J.311.39
"
Ds.
"Ï5s.
3,872,305.53
2,675,M5a,10
""
15.380.22
T.3i4,7«.oa
?1J7,"'J'J 01
10.073.05
"
De.
In 18BU Oi.'Jl l>Ct. cu
Hot gohoelo «yatecm ontiins tlns:
bruto ...... D». C4,710.HI2.49
netto
D«.
groote , .
do vrouwen daaronder, moontor nmkt.
?velen In de doorgangen en op do trappen doet Tullen,
?zoodat dozon Toor do op hen volgenden don weg
vcr?atoppon en honderden niet nit do xaal knmen, maar
?wurden doodgotlrongtn of stikken of verbranden.
?De Jiroctio richt daarom tot elk eeUonwbnr|;bazocker
?!n lijn tHjm belang do volgendo raadfjovinccn:
?Ulijf m gaal fan bi'and ax> l'tilnt e» rnntifi Hiogtlijk.
,Drinff bij Int ftrlattii dn' gaal niet orilwii.in.' 'toont!!.
?WterhuHd anderen in nar Httbülieid tau rtrttorlug
,drr ordt. '
«t?» turn, tn rooi'ttl (Ie ri'OMicni, btdanril te
i»«f«, opdat alle nniiturzfyrii sieh ovrr 3t
rer?tthtltrtulf nltgwigtH gelijkmatig rrt'tlttlt». en richt
.H daaivnt «nar de detir dit lift dirlttst tij MIC f laat» i».
?lP«*f ttttth, maar vooral op rt« ti-apiif», vooi'slehtig,
?opdat pij uoeh ftlf valt tiorli «iidtrea dott rnlleii.
?Do directie roept dns elk bezoeker dringend toe : ,
?Bedenk ctoedi, dat KIP ïttcit soa gard als dnt tait
?allt nnderen van liet opvolgen dezer raadgevingen
af?liangt ; neemt pü deze regelen in acht, dan knnt g\j, on
?alle anderen met n, *? :a<il in (l>,v.) S.iniiiutm trrtattn
?(en zoo gauw breidt geen braad zich all); verliest g\\
?deze regelen alt het oog, dan zult gil 1110 rtHdinij
ttr?ti-nye» of xtlf» i'aaj-tekiJHliji; ontuoyelljli tuaktH,"
Eene d«rgelijko traaxschawing kan voorts in de zaal
op tal van plaateen, waar ztf gemakkelijk in bet oog
vult, gedrnkt met kapitale roodo en zwarte letten, wor
den Tantgehecht.
De ffeineentebesttlron knnnen allo gchnawbnrgdlrectlei,
circnïdirectearen, concert ? en vergndorzaalTcrlmnrdera
enz. tot bet nemeD dozor en andcrer maatregelen
verplicbten en op de naloviuj.' van Uot hiertoe betrekkelijk
voürschrift toelicht doen houden. Ik geloof vont, dat
du bij uitstek eenvoudige, gemakkelijke on goodkoopo
toepaaain;,' Tan m(hi raad tal van ongelukken zon voor
komen, diar by die toepassing niemand door oen geheel
onverwacht ongeval zou worden verrast en daw iedereen,
i\iKirilronKen nm het gewicht der zaak, in zijn eigen
t'flnnK na*r colfbelieenching zon streven.
> U dankzeggende TOOT dn mij bereidwillig afgestane
i laatsruiiutö, noem ik m(), JL d. R.,
Uw dienstw.
?H.I. B.
Mijnhttr i* Bfffacleur,
Vergun mij door middel van arf blad een rerzoek te
richten tot bét beitnar van de vereeniging ?Het
Nederlandteh Tooneel", want ik weet 'dat ik daarmee den
wensen van Telen uiUpreck, namelijk om een* een
tooneoUtak op té Toefen toadfr muziek in de enoi'acbes.
Z{j die niét van muziek houden noemen haar nattmriyk,.
vooral ai eea boeiend, cnntig bedrijf, hoogst
onaange?aam, en TOOT hen wier oor mark-kaal ontwfkk«ld IB,
' levert de dikw^U minder dan middelmatige muziek een
ware kwelling op. Voor de Voroeniffing Jiflu er toch
altijd nog étnige koeten aan verbonden, terwijl ook do
opbrengst dar, «venal* by do Duitaclio TOorstoUingen,
vuur do SUU«a t* voegen itoelearfjeo niet onbelangrijk zal
tfln. Diarou. l($nh*«r ds ««daotour, richt ik tot de
voreeaiging bet Triendeltjk Terzoek llamM, al» proef, zonder
muziek ep te voeren. Mocht bét dan blijken dat -velen
om de muiek den schouwburg béxoekea, en dus
wogbltfren wanneer er geen muziek is, zon mon ie ter
stond, Kouder moeite of kosten weor kannen 'üiToeren,
maar ik nkwf niet dat, bj) de vsoratelling Tan 24 Doe.
(AV*n)HN<< tttrft t»» btydichan «n Otkfilo\ iemand zich
door liet ontbraken er van teleurgesteld beeft gevoeld.
Et» dit t» «Uittik, in iramatiitlit kuntt veretrt,
BBASD OF FABRIEKEN.
Kaar sanMdiqg Tan het ingezonden itnk van den Hoer
E. Meijer (zie ü« blad van Zondag j. I.) noemt
deonderRoteekende de TrUhoid D attent te niakon, dat hy reed» den
7 December 1881, juist den dag voor den aoodlottigen b,rand
to Weènen eea verzoekschrift met teekening heeft ge
zonden aan B. en V. om de noodigo maatregelen te ne
men by onveihoopttn brand voornamelijk op Fabrieken cte.
U ziet da* Menheer, dat, men br reedt op bedacht
was, alTvren* bet kalf verdronken wal, xooreel moRoltJk
h«t gevaar .waaraan dagelijks zooveel menscnen bloot
itaan, op «M of andere wyïe te voorkomen.
(J daoNMcieade voor de opname dezer regelen.
? , Uw dienaar.
Ovsrzteht van d* Effelctenmarltl
vw SI Deoember 1881 tot 6 Januari 1883.
Bloot 4« tam d» laatcte dag van het af geloopene
Jaar oog tl fffrtg «oodat er alle hoop bestond dat ook
met baar de ongelukkige maUise afaobeid van ons bad
gmomen, h*t t*««n4e«l valt bebtu nö bet eerste
ver?lag vu dl* |a«* te Tertoelden.
KvK''>v*1 ww u»*.*»o" ? ? -.?-- ? ?
Adnt. Hamburg verminderden hoden zclU »«/4 l»Ct. ,
Bpahjaarden steeds aangobodon voor Fransche en
Enftelacho rekening, voor allo soorten is opnieuw 5/4 & l
t)Ct. teniKgang to vermelden.
Ook Turken loden ouder don algemcenen lustelopzon
toestand en verloten zonder rede circa l»
PCIEB" .to venninderdo Ui. pCt.. nioltegeuntaando d«
l,nlp van Frankrijk on Engeland i» toeBezegd en wen
aU toen daarop kun staat maken, wch. uiet behoeft te
verontrusten wat de flnantieele toentand betu-ft, de daling
moet dan ook aun ontstemde markt worden toegcsclircven.
Van do Noord-Aniorikaansche fondsen warett Certinc.
SnCt Florlda al ztier aangeboden, hiervoor is ccn verlies
vnn li^nCt aan to toooen, de onlangs gcïoerao
ponnenfrijd maTer, on" beangst dat indien de Heer \vTrtholm
al?geSaKtigde voor deSederlandsche houder» het proces
niet in aUo deelen voor Juli a.s. «Hut, men d» huuders
nl zeer weinig '«>*'? «l knnnou geven on veel van hunno
lancdurico illusie in rook zal vervliegen.
K°slcanen waren mede zeer gedrokt door voortdurend
aanbod voor EngeUcho rekening, leeninf 1»51 hepcn
13'j l)Ct on ditu 18C4 l pCt, terug.
Van de Suid-Amcrik. waren slechts Braiii.nen
pr>jsl.oudend c» coikelo soorten iots vaster. Columbianon
dsavcnt«gi-n V- r'Ct,-, 1*6^ *«" ook rwuanen welko -,4
al wederom *oinis
omHieruit biykl, dat ondanks do utremrainf; in hot ver
voer door do sneeuwatorniou c u Jeu built iigi-'.vonn
strougen winter van verleden jair, do bi'iüü oiitvangstea
nog geen Sl.'j pCt. vKriniuderden ou vurmilii do
HpootwoKOutvangsUm »en vr(J nivuwkeurig boold «uveïi van
de bedrüvighöid in do Staten, kuniieu dozo ui:kom»lc«,
do gunstige nieening dicHaanftjaudü, slechts versterken.
Het grootere vorsehll in do netto untvniigsteu ï» aan ?
oorzakfu van voorbygaandcn aard too to nchrtjvon,
zooals do buitengewone uitgaven door hut nK-uhlo vttorjaur
veroorzaakt ca do tarioveuoorlog. dio de vrachten tof
?en »oo laag standpunt br»d»t, dat hut voordoe! voor iU
maatuchappüon guriug werd ou soms het vtrvutr zeilt
veilies opleverde..
De acjiteruitgang -in de notto-ontvangsten. hoo onaan
genaam ook voor do aandeelhouders, pK'it in seoaoa
docle.tegen den algemeenon voorspoed.
De in do ?Chronido" gogoveu oUuit van ontvangsten
voor 84 spoorwegmaatschappijen. ^U11' aa" Ja'?,po?
in do eerste twuo wekan van December Ds. «,lï61i,S
togon Ds. IÏC39750 in 1880 ontvingen, ecu toename du»
van 34 pCt. ; het myienuautal klom van !2»'J«'3 tol
33407, zijnde een toename van eirca 15 pCt., zoo
dat do ontvangstau por ui«l in 1881 D». 2Di en m HbO
Ds. 2S5 believen, en dat nicttegenstaando velo- nfeiiwo
IHuen gebouwd ZÜR en do wegcu in het NuorU-\> e»lc:i _
niet zooveel graan vervoerden uls in hot overeenkomstig
tijdperk m 1860. , ..
Bprüigt do» aan do eene Bfyle in hot oog, hoo
allorwege voorspoed hcerscht en do handel bloeit, «an ilo
andero ïijdu honden do tariovon-oorloK en de-
nncUinatlcn TSH groote spoorwcgondcrnomers, de netto ontvang
sten en do prijzen der «aarden omlaag.
Do partij van Gould en dio van Pahuor-Snlhvan zou
don ditmsal ft»ro krachten meten, liet i» bokeud, dat
Ixtide partyen Kleh voorstellen hare eigene 10non in
Mexico te bouwen. De hoofdrichting dier l\jncn is het
zelfde en het is bogrüpulvjk, dal Gould ongaamo een
govaarliikon concurrent in hot veld ïiot, wiuim wyi» van
bouwen (smal Ppoor) het mogeHJk maakt giwdkw-per Ie
workoa. Niet alleen in Mexleo wordt een weg met smal
siwor (do Mexlcan.Vational)Kobouwd, maar ook m fexai
en Arkansas zal dio lijn aansluiting hebbon, *anl, n» ar
men zogl. U de Texa» en 8t. Louis met de
Palmer-SulHranvartü op goede» voet. De Texas it 8t. Louis loopt
over have geboola lengte in dezelfde richting als do
International cu üreat Northern cii do Bt. Louw i Iroii
Monntain .-i- l. il i.ii» l' VJ' ^' T ''J1'
Grande naar Bt. Louis voeren. De Tesas i St -Louis
loopt van de Blo Grande naar Cairo, van daar over U*
Cairo & St. Loui», naar Bt. Louis en vindt m die plaat»
ceno bovrlnde p«rt(j, welke haar wet de Mrercu iu
verbinding zal brengen. ?
Zulk eenon weg «aoet Oonld een doorn in hat oog
zijn en dat hö al 't mogclnke doet, om do onderneming
togen te werken laat zich Logrijpen.. Ma»r kan ho «lal. ?
zün dool bereikeu door de Denver eu Bio Oraudo
AandeoIcn naar beneden te werken? Ja, voor zooverre du be
langhebbenden In de Denver en Bio Grande
oP?"?;Maitschappy, levens bU do Mcxican National (de weg
uUl .malser in Meïlc» en Zuidelijk Texas) «uu
bctnikken. Ooulds streven toa dan wezen om d* Uenvor
Ulo shwes omlaag, aldus de deelhobbors in do Uciico
lonen ta moeieiykhede». of. althans Let rertromvou m
Palmer-Bullivac aan 't wankelen to brengen, °m »P "Ie
w}jJH> de goldachietcrs van vertere deelname J° «ntuoudon.
Wat hiervan ook zü, üeker is hot, dat hot publiek
door zulke manoeuvre» wantrouwend wordt en «jclijie*
de
aoorttm roet weinig of geen variatio.
Colorado oblig.Üen en cortiflc.ton waren gezocht
eerste monteerden 17 '? pCt. do laaUto ».',, pCt. ^-"si
linnk cortifloatcn verminderden door eonjs ;»"bodj
JP«-'-'' "''"
Van 'do HullinJadio Bpooi-wogwaarden verbeterden
nand. Haarlem? Zandvoort 3 pCt., de oblig. Iloll.IJxeren
Maatach. allen con bagatel vaster, de Centraal aandeoleu
door epeculntlovo vraag 8»,'« pCt. booger. Uitgostoldo
sclinld dito verbeterd* ife pCt. Aaod. liyn Maatsdiappü
l pCt. aangcnamor. Behalve de 41/a pCt. Hyp. Boïtel- Wezel
welke l'/4 pCt. lager werden nfijofteven, waren de "verige
waarjun nog al geanimeerd; caodat de gestempelde Ie
Hyp. Oblig. door oenigo vraag i pCL en 2o Hypotheek
!?:$ pCt. opkwamen.
Obligatióii Theiss, Frtnsca Oostenrijk on Ellsabetb
Oisola «indoolcn, kwamen allen 1/3 i l pCt. op, Vie<or
Emtnad en üniJ-Italiianschfl «poonreg-ubligatjên
verfluuuden daarentegen 1/4 a l/: pCt.
Terwijl ' aandoolen Warschau Bromb. l/» pCt avan
ceerden, verminderden Warschau \Veenen l
pCtVoor bet meercudcel waren de diverse Busttoobo
spoorwegwaarden in InaWloozo en flauwe stemming, zoo
dot voor dezelve over bet geueeT l/t pCt. vwlles ia te
vermelden.
In de Amcrlk. Spoorwegwaarden was nog veel handel,.
de Aandoeloa soorten evenwel aangeboden ea over het
algeiHon lager v erkrijgbsar, do llvpotheek ObUgaüan
daarentegen priJahondend óu oeuige zelfs beteren prijs,
do Oblig. Atcliison Topeka, Cairo 8t Looi», Jow»
Hidland, Aand. Chic. Sonthw., 8 pCt. Oblig. Louis on
Mashville, Oblig. Iliasouri Kansas en Texas, Oblig. St. Paul
Minnesota en Union pac. Hoofdlijn avanceerden allen
circa l pCt., de eenige verbetering welke voor Aandeelan
zijn te vermelden is voor Cliieago liock IsUnd dozo
kwamen l''« pCt. op, de overige soorten allen, cenhjo
xelfx gevoelig lager. liet meest ledon Denver liio pref.
Louis en San Krsnslscn, Jliehlgun Central, prof. Orogon
Calif. Sbsrcs welke- 3 a, 4 pCt. prijs gaven, verder verlo
ren Atlnnt. Pacif.. lluftalo Fittsb., Canada Bontli., Chic.
Nuw-Orloan», IJltnols, Isto pref. Louis San Fransisco,
Mifsouri Ka.np«n. Eriós,- Omario's, Oregou's en Wabash
l.a 2 pCL Certif. Clev. M. V. en Colnmbus verminderden
3 a i pCt. on Tolpdo l'ooritt 4I'2 pCt.
Vnn ilo Tram Maatach. moesten de Noderl. 4 pCt. en
do llotterd. Cl,'» pCt derven; do overigen aangeboden
doch zonder bundel.
In rnmio Loten was de omzet ook niet bijzonder
groot, Amsterdamsche, Antwerpsche, Brasselsche, Theinr
eti Midridöclio kwamen door oenigo vraag l pCt hooger
OflHtunriJkscho 18M l'/i pCL eo Pruissiacho Ü pCL wil
liger, do overigen lagor aangeboden. OoeteiirpseUe
1851 na- do loting 2 pCt.. dito 18CO en Ootit. Boden
Cretllt bsido !'/« pCt. Uger. Blad \Veenon a^/g pCt.
minder, RmaUcbe IttOO verloren I/B pCt. Geld op pro
longatie ruimer ter markt en i 41fc pCt. verkrijgbaar.
..-Cairo Hbs-re* werden van 251/j i 2G pCt. Torhsndeld,
Bteeda daloade ea i / 28 gonotoerd.
AltEBJKAANSCHB 8POOBVTEOEÏI.
_ ,
? Onbinss rijn van de VwderBiH lynen (de New-ïork
Central & flndion lüver, de Canada Bontbem, de Lako
Shoro A Klehlgan BoutUern, -«n de MieJrigan Central) d*
oilftrs gepublkecrd, dé uitkomsten betreffende, «tflte hare
qxploitatie in 1881 beeft opgeloverd, vergeleken bö bet
?""' zijn in 't kort abi volgt:
. ^ ?
Ds. 88,175.913.28 Ds. »a,848.S9«.78
. 17.8*9.894.81 . ,18.404.786.64
Bruto ontvangsten >
Exploitatiekosten .
Netto ontvangsten ,
Itenten, huur «n bel,
Winst .... p .
8 pCt dividend . .
Ds. 1A.3260.18.0&
. 4,750.799.34
10,569,219.01
7.141,»12.jJ_
Ds. 12,883,010.34
4.1)80,788.13
7.883,837,11
Dn.
7,138,343.51
Surplus ... . .Ds. 8,127,700.50 Ds. 7M,4B3.CO
De exploitatiekosten bedroegen in 1880 MM pCt en
in 1881 00.17 pCt.
Lai-f Short <t tlictiiynn SoHfJirm.
Bruto ontvangsten . Ds. 18.749,461 D*. 17,870,000 '
EzpL-kostcn «n beL . 10.418,105 -_i»-3««.<K"0_
Netto ontvangsten . Ds. t»,*31,3B(l Ds. 0,084,000
Rente, hndr, dividend
op gegar. Aandeslen , 8.750.874 ._»,710,000
Winst . . . ."' ? Da, 5,o80,»82 Ds. 8.974,000
8 pCt dividend . . . 8,»57.8aO . 8.W.880 :
Surplus Ds. 1.M8.C8Ï Ds. 16,080
De eiplott*tiekoHt*a bedroegen in 1880 69.5» pCt en
In 1*81 02.80 pCt.
Brïto*oïtTanBSton'. Ds. 9,088,748. D.. 8.988.000
iipl.-ko.ten ep beU ._Ö,78«,7H_ ?_6,7KW»0_
Ketto onttaogstea .Ds. SfUtM* r§- V8*»000
Beate, buur. . . . . 1.8M.410 . ^1.8fl8.000_
Winst. . . . . .Ds. 1,780,188 Ds.. 491,000
8 pCL divid. iii 1880 . 1,499,OM
!«4pCt.dlvW.lnl881 . . _ *»,«»
Surplas 5ï Ml,Wa Ï2.f>«i
D* ^xplortatlekosten bedroegen in l"' ? IC pi. r.
"VpCi. .._????
,
tusseben Gould to Paluer gestreden wordt, taat de
ondernemingen zelvo aan en beperkt het crediot.
Amsterdam, 5 Januari 1882. J. v. d. Iturg.
BurgerlUlie Stand.
Ondertrouwd op 5 Januari 18S2.
Lourens Blonk en Hendrik» Telmisse. ,
Johannes Boks en Maria Jobanna Kneter.
Abrtbam da Coat» da Fonoeca en Itat-hol Caranxi.
Moies Gans on Biontje Boekman.
Doctor Gerbardns Petrus Korténhorst en CbrisUn»
Hendrik» Josephma Sloot.
Oorrit Labtenaclintz oh Maria Margaretba Frankomolle.
Vnilem Peters en Zwanotta Juatrina Sapheert.
Jacob van BhiJn en Cato de Jong.
Henricua Francbjcns Maria Koemers en Maria
Dorothe« Walen. ' '
Carel Albertns Banou en Marl» Bosman.
? Jaeobns Cbristiisn Seogcrs en Anna Maria Brands.
Johannes Egbert Vonselde en Perendin» Maria Anthonia
Eorneman. * ?
Antonie Pieter de Vries en Wilbolmina Bendrika
EUsabeth Schilt.
Soinuel de Vries en Clara. Rimini.
Alb«rtna Jobaunes de Waart en Maria Joseph*
Curistma Lehr.
Joban Hendrik Behnjvcling on Willemijntje KuiJL
Louis Lapidaire on Agatha Klazina Pico.
Wlllem de Vries rn Claaina Blankemc(j'er.
Jacob Manshanden en Mar(jtjo Woeker.
Lotunis Stoop en Jansje Smit, -. .
Veilingen.
Amsterdam, Maandag 9 Januari 1863, don avonds
ten «os ure precies, in ?Frascati,".
Een Hals, genaamd ?Nieuwland", aan den Stations
weg te VeUen.
Een Boerenhuis, Heerongraebt 848.
' Tw«e Huizon. Laagte v»n den Kadyk 35 en 39.
Een Huis, Leprozehgracht 17.
Drie Huizen, Nieuwe Acbtorgraubt 10, 12 on 14.
Een Heerenbuis, \Voesporzyde 3. ,
Ben Huls, Lauriergracht 02. ,
. Een Suis, Langestraat 50.
Een Winkelbuiu, GóuOsbloemslraat .60 én 62.
Twee Huizen. Lindegracht 97 en 03.
Een Huis, Oosten burger Middenstraat 10.
Een Hola en Pakbnis, Wenteretnat 123. .
Een Hnla, BgetanUerssncfat 94... .
Een Huis, Boalen-EUand 11. ' '
Een Wlnkorhuis, Boomstraat 04. .
Een Huis. KiownVo. Palm»tra«t 9.
Drie Bonwfcrtoinon, Eerste SpaarndammerdwarMtr.
Vier Huieen, Haart. Honttatnen 71, Ma, ÏObtjn 7Ua.
Een Huls, Vinkemtraat 160. , r
Twse Huizen, Godempto Bloot 40 en 41.
Een Huis, Lynbaangracht BI. ??
lai velllatf; laMMceulHitea Pereeeltsaa.
10 Januari.
Een Winkelbnls. ZoodQk 9.
£en HnU, Leprozengrachi 31.
Een Huis, Utrechtschedwarsstraat 125.
Een HeorenUui». Amatel 00. .
Twee Hnlien, Laagte van do Kadyk 7 en 3.
Een HnU, RomoinarmsteoK 6.
Een Hnls, Frans Halsstraat 12. ? ? ,
Een Winkelhuis, LOnyersdwarsstraat 7.
Eea KoopmsTishuls, Itokin 42.
Een Huil, Nieuwe Heerangracbt 67.
Een KoopmanaliTtis, Wamocsstraat' 145. '?
Een Huls, 02. Achterbnrgwal 434.
Een Wtnkdhuis, Kalvorstraat 30,
' Drie Buiten. Kelkmeisjesfteeg.
Een Winkelbois, Fóelledwanwtraat 2 en 4.
Acht DoawlerrelDen, 2» Spaarndamntorstraat.
Een Winkelhuls, Kort^ Koningstraat 23.
Ben Heereobuis, Prinsengracht 850. ?
Een Hoi*, DaradMteeg 7.
Een Winkelhuls, Korto Koningstraat 29.
- 'Een Huis, Hotel, C.K ea 81(Jterij, Ymulden.
Een Huis, Hoerengrarlrt 411.
Era Hola, Daniül HUlporstrast 6.
Een Huis, Groot* Houtstrsat 23.
Een Huis, PlanciiosstrSat 21.
Non Pakbnis, Elandsgracht 88.
Eea Huis, Jan Hanzenpad 159. ?
Ken rlinkeUml; T^i.-Mtriut ?*.'.
Tbt Anwtte. !>? 'ttw..--'n %a''
ileidsohed
'
-. n 7^
t U:ii/;-i
H V 238*
WEEKBLAD
MIMItllYD.
Versohflnt iederea Zondagochtend.
Uitgevers: ELLERMAN, HABMS & C*.
Kantoor: Eokin 2.
.IHHOUBl ?
BET BTIUPWEÏBOEK, door J. A.
KH8WETOVEBWEOWOEH. ? BTAATKUNDIO OVER
ZICHT. ? ALLERLEI."? GEMEENTEZAKEN: Een
«oord opmtjn pu, ? Ion verdwaatd» .Loenw". ? Gel(jk
recht voet aOea. ?XUebtasu ? Dit de Ituutad. ?
Ül» d* BaMad. ? JTÜUBT: Kitgih Irtchiok TOD FeroJl
In ,Debor»h." d«or pret AH>. Ta. ? Tnniohe opw». ?
Jo»n Beoker.QD«tet, «ai. ? tKTTKBÈUHDE: D*
Noderliodtohe letWron en ban. beoefening, door J. H.
BÖMiag. ? Het Hoogtr Onderwijl van 1033 tot onzo
dlgen, door DolU. ? De lieuorofbooldoQuitnuorfUod,
door 3. ? De algomeono joichioJeoii um het
Oymna?lom, door Dr. J. Boos, enz. ? MILITAIRE ZAKEN:
Oeneetbmdlge hnlp by schletoofeningen, door T. Z. ?
Torbetertneen by het Engolsoho leger, door 8., enz. ?
SCHAAKSPEL. ?FEUILLETON: ?UIT DE
HEWNNEBINGEN YAN SER GENEESHEER," door Enniiu. ?
AI.LTJBLKI. ? BHEBVENBÜ8. ? OVERZICHT VAN
DE RITEKTENMABKT. ? Amerikuiuohfl spoorwegen,
dooi J. v. d. Bnrg. ? Veilingen. ? BurgerLüke
BUnd.'? Te hnnr i(jade woningen. ? Vergaderingen. ?
ADVEaTENTEEN: Soliouwburgen, enz.
Het §traffvetbaek.
The» are more thlngs In heiven
and earlh,
Thaa are dreamt of in oor
philosopby.
Ia Oen der jongste Weekbladen van het Regl,
(no. 4709) is door den Utrechtschen
hoogleeraar Mr. M. S. Pols gewezen op een
ernstig gevaar, dat onze nieuwe
strafwetSeving bedreigt. Hij vreest, dat de wet van
Maart 1881 (StU. no. 35.) naar luid van
haren titel: tot vcuMelling van een wetboek
van strafrecht, aan dat opschrift ontrouw
worden zal. Wat hem aanleiding geefL tot
die beduchtheid, is de slotbepaling dier wêf,
ia verband met de gedragslijn, die de regee
ring, blijkens hare mededeeling bij het jongste
begrootingsdebat, denkt te volgen. Wanneer
de nationale strafwet in werking treedt,
wordt nader by de wet geregeld. Tot de
voorbereiding na der invoering zijn door de
regeering niet slechts zoo goed als geene
aanstalten gemaakt, doch zij verschuift die
hmóriOfft' * wn don buutt tfer vereischte
geTangenissen haaf vastknoopend, naar' een
termijn, dien zij raamt op drie.jaren, waar
van de duur «n werkelijkheid echter onbereken
baar is. Voor deze hare houding is, bij monde
van den minister van Justitie, slecht één enkele
grond gegeven. Te weten: dat in het straf
wetboek »bij alle strafposilies wordt
uitgeigaan van de vooronderstelling, dat de
?gevangenisstraf voortaan eene waarheid zijn
?zal, het verblijf niet langer in eene
staats> fabriek, maar in een huis van boete. Door
>invóering van het wetboek onder vigueur
>van het tegenwoordige gebrekkige
gevaniRenisstelsel, zou men uitkomsten verkrijgen
«door niemand bedoeld of gewenscht." Dit
motief is het, waartegen de heer Pols zich
kant. en dat hij ontleedt met eene kalmte
en bezadigdheid, die den ernst zijner waar
schuwende woorden verhoogt.
Hij was er toe geroepen en is er top bevoegd.
De Staatscommissie wier uitnemende arbeid,
hoe gesmaldeeld in den parlementairen
smeltkroes, in het nationale-strafwetboek is
'Belichaamd, en die op de erkentelijkheid
van ons volk blijvende aanspraak zich ver
worven heeft, bestond uit de 1111. Mrs. J. de Wal
(Voorzitter), A. A. de Pinto (Secretaris),
M. i'Pols,'A. E. J. Modderman (thans minis
ter van. Justitie) en J. J. Loke. Dat hare
leiien, de zaak aan wier voltooiing zij hunne
beste krachten hebben gewijd, eene aandacht
'»ol bekommering schenken, behoeft geen be
toog. Monumenten van wetgeving, die dézen
[naam verdienen, zijn vruchten, die niet
schie'rijpen en nog langzamer worden geoogst.
e weet in welke verhouding de codifi
catie staat tot het volksleven in vollen
omheeft den maatstaf in handen ter waar
ing der bladzijde onzer geschiedenis,
rop het vijftal zoo even genoemde namen
Hjvend is gegrift. Tevens echter
zalhetnied verwonderen, indien een der scheppers
het grootsche werk, de schrik bevangt,
een nijdig noodlot aan den eindpaal zelf
idërgang zou kannen berokkenen. «Onder
lie omstandigheden, meen ik een beroep te
moeten doen, op allen, wien de zaak onzer
'Strafrechtshervorming ter harte gaat, om
'ernstig en krachtig aan te dringen bij de
'Regeering op eene spoedige invoering van
'het wetboek, afgescheiden van de volledige
'inrichting van het gevangenisstelsel, met
toodanige tijdelijke overgangsbepalingen, als
noodig zijn en met een weinig goeden wil
zijn te vinden" ? zegt de heer Pok De
pwekking vond reed* ? instemming bij een
"' ngrljk deel der pers. Ook hier worde ge
en» van diqn Weerklank afgelegd.
wee hoofdgronden doet de hoogleeraar
egen ,het' van' regeeringswege beoogde
uitW gelden. Op eigen wij^e, naar hunne
be?UBriJkheid geordend, mogen zij hier volgen.
Vooreerst en bovenal: daar gettMectt
wetotirecM in Nederland van ttonden aan,
Mea stelle zich sjechu bet geval voor dat
ZONDAG 15 JANTJABI.
i iemand vervolgd wordt wegens moedwillig*»
> doodslag, omdat hy in een twist een ander
teen duw heeft gegeven, die door een nood
lottig toeval en geheel buiten den wil des
>daders diens dood ten gevolge heeft; een
ifeit, door hei nieuwe strafwetboek met ten
> hoogste zes jaren gevangenisstraf bedretafc
>en terecht van opzettelykea doodslag onder»
> scheiden. Voor elk, wien de wet iets meer
»is dan eene formule, zal eene veroordeelinz
»ter zakb van moedwilligaa doodslag formeel
»recht, materieel onrecht zijd. En het zal
i nu van de meerdere of mindere voortva
rendheid van een bouwkundige, van den
*een of anderen tegenspoed by den bouw
ader gevangenissen afhangen, of art l alinea
12 van het strafwetboek nog tijdig dit
male»rieel onrecht zal kunnen voorkomen.".
Er wordt hier in uiterst bevattelljken vorm
de vinger gelegd op de wonde plek van onzen
tegenwoordigen strafrechte! ijken toestand.
Deze is zóó afkeurenswaard, dat, naar mijne
besliste overtuiging, de wetgevende macht'
door de algemeene slotbepaling van het straf
wetboek een wél theoretisch, doch desniet
temin zeer tastbaar conflict in het leven heeft
geroepen. Niets gemakkelijker, dan liet betoog
van dit punt te leveren. Bedoelde
tlotlepalinrj (art. 475) luidt: »Het in werking treden
> van dit wetboek wordt nader bij de wet
gere»geld." Men lette wél. De slotbepaling behelst
niets nopens een naderen weltelljkén termijn
van afkondiging. Zij geeft een voorschrift enkel
en alleen nopens het in werking treden der
strafwet. Voor de vraajj nu, of eene wet al
dan niet bestaat! ? is de afkondiging, en
deze alleen, beslissend, (art. 115 GW.) De
onderscheiding wordt dan1 ook mal ronde
woorden gemaakt in art. 2 der wet, houdende
Algemeene Bepalingen. Het luidt: »Da
wet»ten zijn in net geheele Koninkrijk
verbint dende, wt kraehte van derzelver afkondiging
i door den Koning gedaan. Zij werken
ter> stond, nadat" enz. Uil dit voorschrift volgt
rechtstreeks, dat het strafwetboek Wet is.
Wet ? niet enkel bij manier van spreken,
of .in overdrashtelyken tin, maar ia de strikt
jarttBsebe Wwekenb ^in bei woord. Art. l
alinea 2 nu dier Wet geeft de navolgende
bepaling: >BlJ verandering in de wetgeving.
ma het tijdstip, waarop het feit begaan is,
»worden de voor den verdachte gunstigste
»bepalingen toegepast" Ook hier lette men
op de bewoordingen. Niet van bet in werking
treden der niéuwe Strafwet, maakt deze laatste
hare.voor den verdachte gunstige bepalingen
afhankelijk. Zij gewaagt enkel van: veran
dering in de wetgeving. En verandering in
de wetgeving hééft ontegenzeggelijk plaats
gegrepen. JEr bettaat eene nieuwe wet.
Dit conflict is theoretisch, en had behooren
te worden voorzien. Theoretisch is het, omdat
de redeneering voor het onderstelde geval
anders zou moeten leiden tot algeheelc straffe
loosheid ?~ hetgeen niemand wil. Eene wet,
die nog niet in werking is getreden, hoezeer
ook wet, kan niet worden toegepast. Bijge
volg zou de oude wet ter zijde gesteld magen
en de nieuwe nog niet ingeroepen kunnen
worden. Voorzien had de tweestrijd moeten
worden, doordien man deed, wat trouwens
het gezond verstand annwijst. Men h;id be
hooren zich te onthouden van eene slotl>ep<i~
ling, die eene wet op den eigen oo^enblik
ep in één adem wet en nietioct doet zijn.
Daar zijn goede en slechte wetten. Ja eelfs
kan men, bij eenige oplettendheid, een mid
delsoort van wetten ontwaren. Doch zwevende
wetten bestaan niet, en ze, blijkens de wet
op de rechterlijke inrichting van den heer
Godefroi en liet nieuwe.strafwetboek, ontdeKt
te hebben, schijnt eene specialiteit van ons
Parlement. Zoo gij u aan de logica vergrijpt,
wat wonder dat deze zich wreekt?
Afkeurenswaard echter in erger dan
theorelischen zin, is de strafrechtelijke toestand
ten onzent, nu dagelijks eene straf uitgespro
ken en toegepast worden kan, waarvoor de
rechtsgrond in de volksovertuiging, blijkens de
jongtte ttra/aet, heeft opgeliouden te bettaan.
Men zij uiterst voorzichtig met de
fundarnenteele beginselen, wier ongeschonden
handhaving den grondslag zelf van den rechts
staat vormt. Eene regeering is spoedig uit
oogénbUkkeliJke verlegenheid geholpen door
eene slotbepaling, gelijk zoo even werd mede
gedeeld. Daardoor wordt een tijdvak geopend,
dat men naar willekeur rekken kan, terwtyl
men tevens .naar de letter der wet tegen
aanmaning is gedekt. Dal dit de bedoeling
M ? het te onderstellen by een man, die
het strafwetboek hielp ontwerpen en tot stand
brengen, ware de ongerijmdheid zelve. Doch
machtiger dan onte wil is de nooddwang
der omstandigheden. En ook voor deze,
zoover hij ze vermag te verhoeden, is een
bewindsman verantwoordelijk, zoolang althans
de regel geldt: gowemer e'ett prévoir*
Zooveel voor net minst staat vast, dat ten
onzent dagtlijk» «ene onrechtvaardige straf kan
worden toegepast. By dit alles overwegend
belang zlja wU allen betrokken, uit kraehte
volbsoliaarUeit. Gevangenissen kunnen
er gaaodewog kom*, voorcoover ze nie
reeds bestaan. Doch Radrt moet er zjjn, nie
straks, later, ia de toekomst, maar nu en
oogenbtifckeiyk. Dit ia do oaafwysbare eisch
van geheel ons Mwveo, de voorwaarde der
saownleving, betreden wexeu onzer taak
Waarvoor zUa wtt er, ro» Recht «r «et i»?
Een Staat, die onftpht duldt, schouderopha
lend gedoogt, achter eene slotbepaling zich
verschuilend, doet onrecht, en des te zwaar
der, naarmate men hem niet treffen kan
Eene Regeering, die het bestaan van onrecht
kent en niet zondtr veruijl opheft, is verant
woordelijk, zoo niet voor de wet dan jegens
natie, phchtbesef, roeping. Nous avons charge
d'èrnes. Zy wete, dat het meest mag worden
geöisciil van hen, die over de ruimste hulp
middelen te beschikken hebben.
Of bestaat er werkelijk een onmerkomelijkt
hinderpaal tot onverwijlde invoering der
strafwet? Is ons gevangenisstelsel ingericht
op een voel, dat het met geënt mogelijkheid
zich leent tot eene uanwending gelij k vereischt
wordt door de jongste wettelijke regeling?
Neen, antwoordt de heer Pols, en het is zijn
tweede motief. Neen, niet enkel bestaat der
gelijk beletsel niet, doch er is tastbare over
drijving in de voorstelling van den minister,
die thans onbegrijpeltjkerwijze over dezen
boeg het wendt. Eene overdrijving zóó groot,
dat men onwillekeurig zich afvraagt, wat er
schuilen mag achter het voorwendsel.
Luisteren wij naar den Utrechtschen hoog
leeraar: >Ik zal hier niet onderzoeken, in
»hoeverre onze tegenwoordige gevangenissen
»le recht als staalfabrieken en niet als huizen
tvan boete worden gequaliüceerd. Ware toch
> de quulificatte juist, dan is de Regeering
«daarvoor verantwoordelijk, want noch volgens
>ons tegenwoordig strafrecht, noch volgens
>de organieke regeling vao ons
gevangenisi wezen behoort het aoo te zijn. Het zou der
iRegeering dan ook moeielijk Vallen heUij
>in den Code Pénal, hetzij in het organiek
»besluit van 1821 eenige rechtvaardiging te
? vinden voor eene aitvoering der
tuchthuis»ea gevangenisstraf, waarby het karaktervan
«straf of boete niet op den voorgrond stond.
verwezenlijkt werd. Maar de geheel?
«opmerking komt mij zoo vreemd voor, dat
»ik onwillekeurig bu het zoeken naar haar
Ypraklischen inhoud net gevoel heb naar een
«schaduw te grijpen. Het spreekt van zelve
«dat men bij da strafposilies in het nieuwe
» wetboek is uitgegaan van de veronderstelling,
«dat de gevangenisstraf eene waarheid zou
«zijn, en het zou dwaas zijn geweest als men
«van eene andere veronderstelling ware
uit»gegaan. Maar heeft de Code Pénal of ons
tegenwoordig recht zich aan die dwaasheid
v schuldig gemaakt? of gaan onze hoven en
rechtbanken bij het bepalen van de thans
bedreigde straffen van de veronderstelling
«uit dat hetgeen ze opleggen, geen straf is'?
Ik begrijp zoodanige beweering niet. Is, wat
ik bijna zou vermoeden, de opmerking niets
r dan een uitval van een warm voorstander
»van het cellulaire gevangenisstelsel legende
«gemeenschappelijke opsluiting, dan bevat zij
»teene. tastbare overdrijving. Ik ben zqker geoo
«voorstander van gemeenschappelijke
opslui«ting, maai de beweering dat ze geene straf
t zoude zijn, maar gelijkstaan met arbeid in
»cen fabriek, mist allen werkélijken grond.
D Ook onze gemeenschappelijke gevangenissen
«zijn huizen van boete, evenzeer als onze
«cellulaire .gevangenissen. De strijd tusschen
«cel en gemeenschap wordt verkeerd
voor>gesteld als men hem een strijd tusschen
«waarheid en onwaarheid noemt, tusschen
«straf en exploitatie van arbeidskrachten. Ook
«nu heeft de rechter de bevoegdheid binnen
«zekere grenzen te bepalen of de gevange
nisstraf in de cel of in de gemeenschap zal
«worden ondergaan, en tot nog toe heeft
«niemand daarin de keus lusschen twee geheel
? verschillende- straffen gezien. En de
gevan«genisstraf van het nieuwe wetboek is in niets
«verschillend van de straf die ook thans in
«onzecellulairegevangenissenwordtondergaan.
«De strafposiüen in het nieuwe wetboek
heb«ben ook geen andere straf op het oog, en
«zullen in geen enkel opzicht hun repressieve
«kracht verliezen of *an beteekenis
verande«ren, wanneer men den rechter veroorlooft
«gedurende een kort overgangstijdperk te
> bepalen dat de straf ook in gemeenschap
«zal mogen worden ondergaan."
Hier alzoo hebben wy voor ons eene twee
ledige waardeering van onze bestaande ge
vangenis-inrichting. Beide zijn zij afkomstig
van mannen, by uitstek vertrouwd met liet
onderwerp, dat zij bespreken en leerstellig
zoowel als uit eigen aanschouwing kennen.
Wekken die uitspraken gelijkelijk vertrouwen?
Een vonnis is niet een machtspreuk, doch
het samenvattend oordeel krachtens vooraf
gaande overwegingen. De heer Pols komt
daideiyk en nüterïyk voor de zynè uiL Waar
echter fijn die du ministers? Hij. geeft te
verstaan, dat onze bestaande gevangenissen
«staalfabrieken" zijn. Hij acht out ééne voord
voldoende om de invoering der strafwet on
Abonnement p«r 8/m. / I.?, fr. p, p. / 1.18.
Afcond. N", illeen un de Eioiken vafajjgbur h » 0.10*
AftvarteBÜenvanl?6ngelf/l.? ied«r« regel meer » 0.15.
te schorten voor één tijd, wiens daar te
bepalen in geene meoscbeiyke macht «iaat
Hij bezigt derhalve dit enkele woon;.tot
grondslag voor era uitstel, dat, buiten xtyn
wil en tegen zyn wensch, noodlottig worden
kan Toor een der gewichtigste aangelegen
heden van ons volk, b het te veel gevend,
wanneer men hem vraagt het bnoijt eener
stelling van zoo verregaande strekking niet
slechts, maar, op zijn standpunt, van zoo
reusachtige draagkracht?
Van een > gebrekkig gevangenisstelsel" ge
waagt de minister in het aphorisrae, dat hij
zich verledigde de natie te doen vernemen.
Het zij zoo, doch zorgen wy vóór alles, dat
de vraag, onte vraag, niet worde verplaatst.
Dat oos bestaand gevangenisstelsel is een
toonbeeld van volmaaktheid, ? niemand, ook
de heer Pols niet, zal die stelling willen
onderschrijven. Niet echter om het gevan
genisstelsel op zich zelf, is het hier en nu
te doen. Waar het op aankomt is de vraag:
of niet de bestaande middelen de straf toet kan
worden ten uiteoer gelegd. Het za! > gebrekkig"
gaan, zegt ge. Goed, maar bij uwe opvat
ting, gaat het m liet geheel niet. Dat aan
de verandering eener orde van zaken, een
tijdperk van overgang eigen is, en de feilen
van oude herkomst niet als met een
tooverslag te verhoeden zijn, weeteen kind. Doch,
en nog eens, gebrekkige toepatriny, die de ge
legenheid opent in de goede richting te doen
wat men kan, is duizendmaal verkieslijk boven
handhaving van het bestaande, dat eenparig
en eenstemmig veroordeeld is. Voert ge het
strafwetboek in, zij het met onvoldoende
middelen, in de daad zelve ligt een energiek
beroep op de magistratuur en op de natie.
Op gene, dat zij door oordeelkundige mede
werking u in staat sleüe, zooveel voorloopig
doenlijk is. het nieuwe karakter der straf te
verwezenlijken. Op deze, dat zij van
over{Jlde oordeelvelling, bij onvoldoende, doch
noodzakelijke en onvermijdelijke gegevens,
zich onthoude. Dergelijk beroep, dat van
goeden wille getuigenis aflegt, pleegt steeds
at echter dntkt deee awe~angstvaUige
verwljfeling uit? Wat anders, dan trage be
rusting, schuchtere moedeloosheid, benepen
schroomvalligheid? Op 13 Me^ 1875 heeft
iet vijftal aan den Koning de vrucht eener
schier vijfjarige onafgebroken werkzaamheid
aangeboden. Zij moest, naar hunne hope voor
het minst, leiden tot eene»zoolang gewenschte
en zoo dringend noodige hervorming der
Nederlandsche strafwetgeving". Is de veder,
die deze woorden mede onderteekende, thans
reeds weggeborgen? Zijn des ministers jong
ste bezwaren, loome tred, aarzelend optreden
de eigenschappen eens leervormers wellicht?
Of voegt het dezen, moet het zijn, rakelings
door bezwaren heen, een wqg zich te banen?
Men beroept zich op de toekomst, die de
minister, vergoelijkend, als aanstaande ? nog
slechts drie jaren, ? afschildert. Nog slechts
drie jaren ? aldus namelijk luidt de
verzetering van den heer architect-ingenieur, die
de regeering goedgunstiglijk overneemt. M
"J" van onvoorwaardelijk'vertrouwen' is
des te verrassender, daar toch ieder w'eet
doe wisselvallig bouwen ? en niet enkel
bouwen van eMtemut en Espagne ? is. Ook
moet dergelijk blind gelooi door den
betrokien deskundige op te hooger prijs worden
gestold, nu een andere (of, hetgeen de zaak
etwat pikanter maken zou, deselfde)
des(undige den minister de Vries verzekerde:
ten minste eeven jaren te behoeven. Het is
waar, dat die termijn van ZEVEN jaren bestemd
was voor de oplevering van TWEE groote cel'
'ulaire gevangenissen. Daarentegen wordt thans
een termijn van DRIE jaren, voldoende ge
acht voor DBIB gevangenissen »of liever VIER,
>want die te Groningen is nog verre van
hare voltooiing, terwijl ook het
meerendeel der andere gevangenissen zal moeten
worden herbouwd en nieuw ingericht, ?
zegt de heer Pols.
Ieder ziet alzoo, dat de raming van de beide
deskundigen, klinkt als een klok en uitkomt ?
;eUjk in zake bouwen pleegt het geval te zijn.
Naarmate het aantal der te bonwen gevan
genissen toeneemt, wordt de t^d, voor hare
aflevering noodig, ingekrompen.
Bij de rekening echter is een factor vergeten,
waarop de heer Pols eveneens de aandacht
vestigt. Een voltooid gebouw is alles behalve,
maar alles behalve een gereed gebouw: i Het ia
toch niet voldoende, dat a» architekt het
gebouw aflevert Voor de inrichting en in
werking-stelling zal wellicht evenveel tijd
> noodig zijn als voor den Bouw, Overhaaste
»in-werking-stelling met onvoldoende
hulpi middelen en onervaren personeel kan ons
> geheele gevangenisstelsel voor jaren
beder»ven en zal veel schadelijker zijn voor.de
»goede werking van het wetboek dan een
«tijdelijke onvolledige toepassing." De drie,
de teven jaren van zoo even zullen dus cum
grano solt» moeten opgevat worden. Laat ons
voorbeeld volgen en bij
benaderljig aannerafl& fot #0, terjaHn VJP. uitstel
voor tn jaren noodig tfla of liever bectsÉ
zal. Dan heeft niemand te klagen.
. Over t«f jaren alzoo belooft de ministar
invoering van bet strafwetboek. Wie ecffiëV ,
waarborgt, dat die belofte gestand gedaan 4
worden zal? Wie kan voorspellen hoe de *
autd*. doch ten onzent vooral, bew
bodem dtr poKütk alsdan er uitzien"
Eea even voortvarend staatsman als groot
geleerde herinnerde den schrijver dezer rege
len eens aan Voltaire's uitspraak: Quand o»
a dix pas a faire, neuf est la moüié du cfa*
in. Het geestige woord is treffend juist en
menschkundig. Vooral, waar het organieke
wetten geldt, zou het kunnen blijken, dat
steeds stijgende eisenen den tienden beslis*
senden stap even bezwarend maakten als de
negen vroegere voorbereidende. Men rekene
met eene maar al te bekende eigenschap van
den menscheltjken geest, die, vooral in df poli
tiek, onwaardeerbare diensten bewijst geiykeiyk
aan den ondoordacfaten ijver of net dolcefar
niente. De zucht namelijk om het bereikbare,
dat vlak voor de hand ligt, te versmaden on
den wille van Iets Anders, dat beter, volte*
diger, in allen gevalle begeerlijker geacht
wordt te zyn. Men lette op die richting by
de overweging der vraag: welke duizeling
wekkende dingen al niet kunnen worden te
berde gebracht en als volstrekt ja onvermij
delijk noodzakelijk voorgesteld, ter gelegen
heid eener strafrechtspleging op nieuwen
grondslag.
Een strafwetboek toch is, ook uit het oogpunt
van het parttj-verband, geen onverschillige of
door allen gelijkelijk gewenschte zaak. Reeds
thans zijn in den arbeid der Staatscommissie wij*
zigingen aangebracht, waaraan de minister on
getwijfeld zijn zegel enkel hechtte, omdat
bij de kostbare lading, zij het ook door wer
ping, voor volslagen ondergang behoeden wilde.
Wie echter kan instaan, zelfs maar
redelykerwijze instaan, voor eene toekomst vm dim
duur f Wie waagt zich aan het opmaken
eener rekening, die ditmaal, zal kaar fadt
ook maar eenig vertrouwen wekken, geheel
met' en benevens de aenswijze Tiarer Verte»'
genwoordigiag na zet jaren, omvatten moet?.
Om in de verwachtingen, des ministers te
deelen, is veel lijdelijk vertrouwen noodig.
Een vertrouwen zóó groot, dat het aan
roekeloosheid grenst. Zwaarwichtige belan
gen, gelijk hier in het spel zijn, behoo
ren echter, zoo ras het aangaat, losgemaakt ? .
te worden van der tyden onzekere uit-*Swe""S
komst. Onafhankelyk van eene steeds wis-°n
selvallige toekomst brénge men bet straf
wetboek, dat thans reeds dé vreemdeling
allerwege ons benijdt, op veilige plaats. Niet
straks, doch heden, liever dan morgen. Daar
is niets geschied, soolang er iets t« doen over
blijft. Hogen zij allen, wier rechtsgevoel
pijnlijk wordt aangedaan door het feit, dat
het fiere Nederland nog steeds naar het voor
schrift des f ranschen overweldigers, strafrechts
pleging oefent, zich vereenigen om der
Regeering gmdsche les voor oogen te houdeji.
an de
in At
werk,
?ordt
do
n
Amsterdam, 12 Januari '83.
J. A. Levy.
NIEUWE KtESWET-OVERWEGETGEN.
'*??*? i»t
De dagbladen bebben medegedeeld dat Satexdag,
den 21n Janoari a. t. in Odeon een
zal plaats hebben yan besturen yan liberab
kieavereenigingen, daartoe nitgenoodigd dóór het
bestuur van Bwgtrpligt. ten eind* to beraad
slagen over en hit Tastatellen van een gemeend
BchapnelQke gedragaUjn om te geraken
töyue*wetawijziging. - i
Het ia on» niet bekend wat eigentlijk
het.pJogramma dier Tergaderino; bevat. Doen aangezien
men weet, tolk Bwgtrpligt cemnnverlaginftra de
jonnte verkietingen tot lens beeft gattèld, Jtan
de bedoeling moeilqk een andero «tfn, dan met
de beitoren der toongevende taesvereenigingen
te overleggen, boe TOT eene oentuverlaging dient
te gaan, om onder de liberalen eenige overeen*
Btomming ten desen opachte te varkrunn.
Na de Begeering neet to »arbeldenv aan eea
Wetsontwerp tot WQiiging van de kieawet is zulk
een vergadering zeker tgdig en op haar plaata
en zal men met verlangen de slouom, waartoe
do teaaft^fp^^^P^nffn snllon kóment to CMmootaioB.
Reeds nu eoEter kan men voorspellen, dat het
aan venchil van meening niet ontbreken zal.
De verschillende nuances van de liberale party
zullen er zich openbaren.
De oud-liberalen, ? die, bet koste wat het wil,
de meerderheid m de valksvertegenwoordfng
wensaben U behouden, kannen nataariyk geen
trede hebben met een ceniua- verlaging- TM eenige
beteekenis, daar die hen zeker ten val brengt.?
Wie onderteekent gaarne a^n eigen doodvonnis?
De voorstanders van algemeen stemrecht willen
ereumin van census-verlagmg iets weten, hetzij om»
dat sQ nit beginsel den oenras veroordeelen, hetej}
dewQl s|j, o.l. ten onreebte, meenen, dat alge
meen stemrecht der geavanceerde partfl
voordseliger zal wezen dan een verlaagde census.
Onder, da voorstanders van censwverlaging
zal bet verschil yan inzicht zich evenzeer
kracher die met pfjneqtttitk v*n dab OODKISJ
willen nemen; die du* alleen de on$e*
jkheio, die de «ene plutn ia vergelijking met do
«ad«ra tea opakhto dar stembevoegdheid treft,
willen weggenomen xiea.' ? Een cenwsj-verlaginj
dia, met Weid toegeput, bJjjn* gten invloed op,
d0 psxtJivcrhoiidiiiffen sou uïcoefeiuBi ?§& mMw*