De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1882 29 januari pagina 2

29 januari 1882 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

»? ou UMH> i> u.*uuitfi nog erger. De vergadering d*r liberale kiesvereenigingen, verleden Satardag in Odéon gehouden, leidde tot htt bevredigend resultaat, dat al de aanwezigen ?kb verklaarden Toor kieswet-wijziging binnen de grenzen der grondwet, fcufrrondwetsherziening niet to verkregen achfl'nt Binnen veertien dagen «rt «r een kommissie gevormd zyn, die een pro gramma voor kieawethervorming ontwerpt Zoo beeft BwgerpUgt't initiatief althans roorloopig tot iet» goed* geleid. De dtgbUden bvrattea; Hot aoHd,UWa<I: Vtitttle-Moatttt-veW zwakke be hoeftig» «ehoolkiaaertts door Dr. 8, Sr. CoronoL Butl bj) de reobUprMk (In IndiS). KMWW* A>tt«r-foiMcA« Cour-o»/: Afkondiging van T*rard*aiag*n «n ««ttm. 1. II. O* r«d*riaft<l: De imvouing van hot nt»Qwe atnrfCtmra»t: Spiegelbeelden. Co»mHt: Een ?lachte koop (handttl*inktut met Ftmakryk). .4ttu<«rttomMA« Courant: Uit de Kamer. Omoleel* c()f«r» (hamlelatraltUrt). Dagblad va» Zuid-HoJJani t» '» Gror«nkoj»; De BtwUbegroating in de Eerste Kuner. Slaxdaara: Stemopneming. -?Y»n tanden» grondbegtauol TM financieel beleid. D» T^d: D» verhouding TUI Kerk eu Btut Tolgeni Leo XHL De Bomelniehe QoMitio heropend, Ptrloiaent>rUm« eu Mcmirohie. De Unlverslteltsvraag. Hoe gaarne wij de debatten omtrent de .bezoldiging van kerkelijke professoren uit de fWMeaiektt zouden sluiten, een nieuw hoofd artikel van het Nieuw» v. d. Dag verplicht ons er nog eenmaal op terug te komen, , Trouwens de zaak is ernstig genoeg om er bij herhaling de aandacht voor te vragen en nu men bij de tegenpartij eenigen voor uitgang kan aanwijzen, zou het onbillijk zijn ach van dezen aangenamen plicht niet te kwijten. Vóór. eenige weken heette het in het Nieuw* * va» den Dag, dat royaliteit en loyaliteit bei de vorderden twee kerkelijke hoogleeraren voor het behoeftige en arme hervormde kerk genootschap te bezoldigen. De stad mocht niet minder zijn dan de Staat. Er rukte n zedelijke verplichting óp de gemeente om de Hervormde Kerk te Imlp te snellen, die steeds van haar inrichtingen gebruik had gemaakt. Zal de stad, zoo zuchtte het MCUW*, de her vormde gemeente een oud recht ontnemen? En met het «noblesse oblige" op de lippen eg zij ?10.000 voor de hervormde synode. )it standpunt, wij verheugen er ons :r, heeft het'AWW verlaten, beslist den rug toegekeerd. De loyaliteit, de royaliteit, het oud recht, de noblesse, de zedelijke verplichting hebben nu, ook in-de oogen van bet Nieuws, hel karakter gekregen van een gedwongen fraaiig_heid. De uhgemaakte zaak is een »moeilyke vraag" geworden. Ea de maa die even te voren schreef.:' Amsterdam zij uil zede lijke motieven niet minder dan de Staat: verklaart nu: Wat zouden wij gelukkig zijn als do Staat maar niet ware voorgegaan. I Mep leze slechts: 't Is te wenschen dat men steeds in dezen geest be»lisae. Tot heden ia de Raad zeer practlsch ge weest. Zal by het blijven? Ook wanneer de moeielyke vraag aan hem voorgelegd wordt, of men hier,.eveniJs aan de Rtfka hoogescholen, de theo logische faculteit zal aanvallen met. eén.paar her vormde hoögleerareny Voorzeker'zouinén-kunnen weuscbou dot.de Stut althans, op dezen weg niet voorgegaan ware. 't Ia zeer verleidelijk voor ons Amsterdammer» om nu te zeggen: «tot hiertoe gingen w^ mode, maar dezen stap doen wy niet!" EQ toch, ook ondanks al wat de oppositie heeft aangevoerd, blijven w\j va& meening, dit dit zeer onverstandig zou zijn, , luimen eeo«. godgeleerde faculteit, welke tot «eeite korkeiflke betrekkin* opleidt, it voor de theologanten wi«t bruikbaar eu met onvruchtbaar heid gelagen. Ziet dus de gemeente haarwezenlyk belaog in, dan kan zij ook in dezen niet achter blijven, nu de Staat eenmaal voorgegaan is. De ottdei-egeering zal ook thans weer moeten bedenkin, dat men r?zij het ook contre coeur r?het gjxevcn model heelt,te volgen, wil men niet voor n vjjfde te gronde gaan, Yivent les principes", «egt men, ennet U wel; men weoscht, dat andere kerkgenootschappen niet voorbijgegaan worden. Weluu. met de Doopsgezinden eu Lutherschen ia de stad reeds in verbond getreden, door hunne boogleeraren tot faculteit «professoren te benoeme». I)e Katholieke eu laraëliutische theologuuten wil men ook gaarne opnemen, maar natuurlijk moe ten dezen dit' wenrcben en voldoen willen aan ? dezelfde voorwaarden waarop het verzoek der Uermonnden berust." ? Nog n stapje en het Nieutot, de vurigste be\vonderaar: van de door schier de geheelc burgerij veroordeelde voordracht, is tot bestrijder bekeerd, .eo wij mógen ons ge luk wenschen met de zegepraal van het gezond verstand bij: dit gewaardeerd orgaan. . -Nog ni.stapje, schreven we. Indien het nu nog bij de overweging van hetgeen » prak tisch" is zich niet door groote woorden, maar door bewijsgronden laat leiden, zal het van zelf köineu waar het wezen moet. Zij het ook contro-coeur, zoo lezen wij, , nnot de theol. fakulieil uitgebreid worden, »wil men niet voor n vijfde tégronde gaan." , Indeduad, aldus staat er geschreven. Indien hel.iVfeuw* nu eens even, al ware hel slcclus vijf minuten, wilde nadenken, zou het dan niet tol het inzicht kunnen komen, dat »sjiocicq" nog iets anders is, dan »ie gronde" richten? \Vic wit voor n vijfde te gronde gaan? Het Rijk had niet moeten voorgaan. - Welnu wat eenvoudiger dan aan het Rijk met al den ernst, dien de moeilijke kwestie van Amsterdam isclit, aan het lUjk gevraagd: «??plicht ons niet langer u te volgen V coeur.' > 350.295.00 » 272,875.00 » 103,000.00 wanneer het niet langer gedwongen wordt ook die vyfde fakultéit te voedenl Wat bet Nituut over de principes legt, de opmerking dat de ? 10.000 voor dogmatisch onderwas geen schending zou zyn der liberale beginselen, behoeft geen nieuwe weerlegging. Qe desbetreffende zinsneden stammen uit de moraliteit-loyaliteit en obligeerende-noblesse-periode, die het blad ove rigens schijnt te boven gekomen. Laat ons praktisch zijn, zeggen wty nul het blad. Onze Raad was dat niet, toen hij ver zuimde te berekenen, dat er minstens een vetrfy professoren noodig zouden zijn voor de nieuwe universiteit, die men begeqrde. Ware hy praktitch geweest men zou iet zoo lichtvaardig een onderwas-instituut hebben in 't leven geroepen, dat voor den lande bijna geheel overbodig en m jfy'n tegenwoordige gedaante voor de gemeente, een ernstige belemmering voor haar ontwikkeling dreigt te worden. Men is de dupe geworden der onnaden kendheid en verkeerde inlichtingen of bedriegelljke voorspiegelingen: geloovende dal de nieuwe Universiteit slechts eenige tien tallen van duizenden zou kosten, terwijl zij honderdtallen vordert Nu is de redeneertng als volgt: Houd uw Universiteit kompleet, dan neemt de Staat liaar ook weldra kompleet over. Leiden kost dit jaar: ? 624.51 7.39 Utrecht » > > Groningen » > > Verdere uitgaven voor Semioariën en Universitair onderwijs omstreeks te samen dus wordt door hel Kijk voor Uni versitair onderwijs uitgegeven 1.346.000. : zegge n millioen drie honderd zes en veer tig duizend gulden De baten dia hiertegenover staan, zijn geen andere dan de kollegie .en examen gelden van p. m. vijftien honderd studenten. ? ?. , , Ooze. Universiteit heet toJvoslen/2.74<X)0. Doch hieronder i&uiet begrepen liet bedrag aan rente, dat jaarlijks betaald inoet worden voor de tonnen gouds die ten behoeve van aan bouw van verschillende lokalen en werk plaatsen . geleend zijn, en evenmin dat deel der gasthuis-rekening, dat op de Universiteits-rekening behoort overgebracht, te worden. De inkomsten bedragen nocr own hnnriBrH. du' ' ' cei apr f» zul aan . k .. ., p*..^.. ..w. «jw**vvib »\« zijn, tot eenige rijksuniversiteit verheven wordt, op welken grond zou men dan mogen verwachten, dat bet Rijk de amsterdamsche Universiteit zal aannemen, als zij door den Raad der gemeente hoffelijk ten geschenke werd aangeboden*? Men wil afschaffing' van het bestaande om tot een besparing vaa eenige tonnen gouds te komen en men zou tegelijkertijd genegen zijn een nieuwe ge meente Universiteit te aanvaarden, die als tweede Universiteit, aan het Rijk aldra niet minder zou kosten dan Utrecht en Groningen tésamen. Last ons praktisch tijn, zeggen wij met hét NÜUUH. Bouwen wij geen luchtkasleelen. En werpen wij. geen millioenea weg zonder' «enig uitzicht op de ^bereiking van het doel. Heft hit Rijk Giosingcn en Utrecht een maal op, 'dan zal het alleen do medische lukulteit zijn, die in den een of anderen vorm hier door den slaat zal onderhouden kunnen worden. Wie nu het n vijlde afsnijdt gaal niét voor n vijlde te gronde, maar wint eert vijfde en meer. Het is niet zonder letcekcnit d it benaat, Curatoren en Dog. esluur het in d:ze e<m zijn, zegt hel Nieuws. Inderdaad, mt i* niet zonder beteekenit. De drie lichamen waren het ook, niet zonder beieekenis, eens, toen /ij meenden, dot men hier slechts een gomeeotc-universiieit behoefde te stichten om een rijks-universiteit te verkrijgen. DA vraaji 'n echter of zij het eens zijnde: dwalen, of op den goeden weg voortschrijden. Gaan zij van goed lot beter of van kwaad tot erger? Wij geloofden niet, dat er in Amsterdam lieden gevonden, werden, die do getneent universileil duldden en bewonderden, t emy als middel om oen Rfjks^Univöi'siteft te verkrij gen. f J-et Nieuw» is de eersle die de gemeente-univeiViteit lief heef tómdot zij pemeenteuniversiteit is. Daar bestaat inanr n stem over de moeilijkheid ora met een Uaad van 39 personen besluiten nopens H. Onderwijs zaken te nemen en benoemingen van profes soren te doen. Voor het Nieuws nu, 'l is waarlijk iets nieuws! heelt een gemeenteuniversiteit juist dil vóór, dal men mei de raadsleden waarvan twee derde niets van H. Onderwijs afweten i pourparlers" over zaken en personen kan houden. Dit > bekon kelen" elders «bewerken" genoemd, acht het Nieuw» een lichtpunt in de historie .... O, Goddelijke onschuldl welke engel heeft haar bewaakt, dat zij in onze booze wereld zich bewegende, nog met zóó reine vleugelen ia het redaktiebureau van het Nieuws bltfft rondvladderen*? Men schijnt daar nog ia de paradijssferen te leven.... zonder het te weten!! Terwijl elders alles van hoogerhand door n man beslist en in het geheim be handeld wordt, zonder dat er om zoo te zeg gen, een haan naaf kraait sijn ome raad*leden gewoon met aüt belanghebbenden de satsen Maar laat men er nota van nemen. Het Blad wil niet dat dergelyke benoemingen «i JUt geheim voorbereid worden. Edoch zonder linge losxinnigheidl even later lezen wij dat men de personen in kwestie niet ia het openbaar beoordeelen mag. Met bet oog op Dr. Berns' memorie, ook door ons meege deeld, heet het: bedenkingen tegen het on derwijs of de aanstelling van sommige Hoog leeraren mogen raadsleden kenbaar maken, maar niet in het openbaar; en even vroeger luidt het: »achtenswaarJige mannen, die een hooge betrekking bekleeden, sleurt men niet door het slijk." Wat moet bet Nieuw» deze week wel gevoeld hebben, nu mannen als Rutgers, Gleichraan, v. d. Kaay, v. d. Hoeven, e. a. openlyk over- daden van iemand zoo hoog geplaatst als de Minisier van koloniën' of de .gouverneur van Suriname spraken in niet al te gunsligen'zin! Heeft .-het blad wel bedacht «at het schreef, toen het van idoor liet slijk halen" sprak en er niets anders geschiedde dan een ridderlijke aanval, en Dr. Berns de belangen van de Universiteit in bescherming nam tegen pogingen die men vergoelijken, maar onmo gelijk verdedigen kan. Publiciteit sluit »ge meen overleg" niet uil, maar zonder publiteii daarnevens wordt »gemeen overleg een soort van overleg, dal niel in den goeden zin > gemeen" kan neeten. Wat goed en eerlijk is, durft het daglicht zien. En waar er sprake is van ambtenaren, die door de gemeente of staat worden bezoldigd, m. a. w. van publieke personen, is het uitoefenen van kritiek, o, k door dag- en weekbladen, plicht. De vrije pers zwijgt niet waar hooge belan gen op het spel staan. Wij hebbeu nu eenmial de Universiteit, die, men mag het niel vergeten, leeft ook op kosten der kleine burgerij, voor wie zij een luxe moet heeten. Zo kan alleen ver dedigd worden als zij de wetenschap en niet persoonlijke belangen dient Daarom wie haar kracht. bevordert, door het overtollige sfte snijden en haar. kwalen uilteroeien, heelt aanspraak op iets'beiers dan verguizing. JDE BURGEROORLOG AFGEWEND. De hrer Brouwers, pastoor te Bovenkerk, is een hartstochtelijk beatrijder vau d» verlegging der grensscheiding tusschen Amsterdam en NieuwerAmstcl. Zoodra b|j over deze 'vraag spreekt, wordt h(j wurm cu heeft hij al zijn aangeboren digo dorpers m^t huid- en haar t o verslinden, zou des EerwaardeA tcorn en verontwaardiging niet hoogcr kuanen rijzuu, dan reeds uu de peilacliaal zijner invectieveu aangeeft. lu de vergadmng ia Odéon, oreerde de heer Brouwers, die ieder bad opgeroepen hem tegen ta spreken, niet minder dim 1V> uur, en nog moest hy zioh! bekorten Om zijn gehoor, dat voor 90 pCt. uil; Nieuwer Amstêllaroa bestond, den libofcfmhoud z\jner grieven mede te dcelen, zoodat hy vooe de diskusaie, die de hoofdschotel beloofde to z^n, niet veel meer dau een half uurtje kon overlaten. Dat was jammer, daar 4e heer Brouwars Juist naar diskttssio verlangde. De heer Levy bestoud het, na een »cliermut*eKng, waaruit sobeen te blykeu dat de heer Brouwers hot er bepaald op gezet hbdofficicdc personen te verslaan, uit den breeden woordeustroom d > enkele argumenten op te vissclieu, die de moeite eener nadere beschouwing waard waren. De heer Levy deed dat met een koelbloedigheid, ^ver. nauwgèxetlieid en, wanneer men de tegoufitnbbeling die hy had te'overwinnen in aanmerking neemt, met eeir beleefdheid, die bewondering verdienden. Stout maar waar, vroefjbpof des heer en Brouwers opruiende taal, een verui diviui minister pas te, eu weeslnj er op, hoede maa, geroepen om vrede te stichten, de zonen vau hetzelfde volk tegen elkander opzette. De hoofdpunten der memorie van den heer Six, ten opzichte van welks persoon al* Minister de lieor ? Brouwer.* de barste uitdrukkingen had <7ebezi#d, worden oen voor n door den Heer Ltiy foegeliclit eii vet deligd; met de stukken ia du u ui d toondo de womprekënde rechtsgeleerde BAD, dat do sterfte «an lVbiTin ijrphoideti in N.-Amstel meer dan eona zoo groot als iu de hoofdstad was. krachtig kwum liU on togen de door niets te staven bewering, dat iemand zich in deze kwestie BAH weteohennm zou liebbcu schuldig gem akt m zeer te recht eindigde di beor Livy met net bdtoog, dat deze gelieelo beAyegiug. trgen eeno latere legalüiCC der grensscheiding voor N.-AnisNl uiets beteekende, dan eoüverzet tegen biliyke belasUng-hef&ng. Wg koesteren d« meeste achting voor den Beor Brouwers, die moedig, zij 't dan ook in ruime getale door de zijnen omringd, den Amsterdammers den handschoen toewierp, maar gijn buitengewone lieftiglieM in ile«<9 to verklaren, kunnen wjj niet. Du iltiur B .ouwdrs erkent zeU' dat de duizenden die <n*ui.ex,«il-d" worden Attnterdnnimert'Z\jiJ, StedaJiugeu, die urn i-elauting uit te winnen, bun tenten buiten de oude veste opslaan, maar in.rtiddelj i.bbjven proüteei-en Tjrt'»1lej wat de hoafdstaa op het gebied van kuutt, wetenschap, handel en uy verheid aanbiedt En hij is en biyft blind voor het onbïftnke dit er in dwzen toestand ligt Zó» blind, dat hu, ali er sprake is van de lusten, die deN.-Amstellaren van Anuturd&m geuieteu, zióU niets weet te herinne ren dau een vi-y gebruik vau drinkwater en een duchtige slijtage aan ac.hoenen; voorts, als, o m dn kroon te- autten op zooveel dwaasheid, hooren wg hen uitroepen: wtf genieten niet n lost van Amsterdam of betalen dien l Maar zonden nu de N.-Amstolluors, eerst dao, niet naar het verstand, maar op grond der genoten voordeelen, r^jp voor opuamo m de Amsterdamsche broederschap zjja, als Aniiterdam hun een diploma voor den schouw burg, vrykaartjéi voor den tram, gratis schoolonderwijs en wat dies meer z|{, verschafte ? Niet n onpartijdige zal ontkennen, dat-het algemeen belang wijziging der grensscheiding eiiclit en ieder zal tevens inzien, dat men bfl zulk een wijziging zooveel mojreHjk op de bijzondere belangen heeft te letten. Pleitte de heer Brouwen voor oen'behoorlijke schadeloosstelling voor hen, die door een grens verandering mochten Ujden, wjj zouden eerbied hebban voor z\Jn goed hart, mot sympathie hem volgen eu elk voorstel weusohau te overwegen, dat praktisch uitvoerbaar mocht zyn. Wat w|j echter tot dusverre aangaande deze. zaak vernamen, bleef beneden W K' denken, tot ae overvuitc"» ?«- » < , -voor bet behoud vta» d* bestaande greuregeuog al bitter weinig te zeggen valt W \j zijn geen blinde volgelingen van ons Ge meente-Bestuur, of enthousiaste», voor het beleid van dea beer Six. WQ erkennen dat zyn te NieuwerAmitel de toestanden gebrekkig, ze bier alles be halve volmaakt kunnen beet t n. We keuren den toon der memorie van Minister Six af. Toor ons bestaan er echter twee argumenten, die onweer sprekelijk ztin. Een hoofdstad kan niet iu de hoofdzaken ham administratie afhankeiyk zfln van een dorpt-gemeente, en tweeërlei belastingmaatstaf voor ueoBoben die hetzelfde genieten, is onbillijk en nadeeltje voor den bloei van Amsterdan), De heer L»vy stelde dit in rt licht; en *6o In 'tlloht, dat wU gelooven mogen, dat hjj den bur geroorlog heeft afgewend. Geen klein voordeel inaerdaad, nu wjj vernemen mochten, wie in 't naburig N.-Amattl gewapend tegenover on» zouden «taan. KOLONIALE TENTOÖNSTELLIKÖ. Het grootsehe doel waarnaar sedert verscheidene maanden vele onzer atadgenooten streven, name lijk 'het tot stand komen eener Internationale Koloniale- en Uitvoerbe.nd«l-Tontoonatelling in den jure 1883, nadert zyne verwezenlijking. Z. M. onze geëerbiedigde Kom'og heeft bereid* tijne Hooge Bescherming toegezegd. Onze Landa-Ke* geering heeft niet alleen hare stoffelijke mede werking tot opluUteiing dezer Tentoonstelling beloofd; maar u tevens onze tolk geweest by de Buitenlandsche Mogendheden. Dientengevolge hebben verschillende Mogendheden reeda aan die nitnoodiging gehoor gegeven. Onze stadsregeering heeft door het kosteloos afstaan van kostbare en uitgebreide terreinen van hare belangstelling in de Tentoonstelling blijk gegeven, kortom vau officieele zijde is de grondslag van welslagen ge legd. Om het contract tot opbouw, inrichting en exploitatie der Tentoonstelling echter tot uitvoe ring te brengen, ia het bijeenbrengen van eene subsidie van ?50.000 en een waarborgfonds noodig. Terwyl de Commissie dit laatste vooralanog meent te moeten uitstellen, dient het volteekenen van het eerste (de subsidie) met spoed te geschie den, wil de. Tentoonstelling met af de voordeelen, die ui) aan de Hoofdstad in ruime mate be looft, tot stand komen. Dit dient bovenal to ge schieden door allen die bij het tot stand komen der Tentoonstelling dodelijk geldelijk belang heb ben tn tl) jrj/rt iair$k. . . Hötelhouders, maatschappijen van vervoer, eige naren van koffiehuizen en restaurants, van openhare vermakelijkheden, winkelier», gs*- eu andere fabriekanten, iuds-strieolen, enz. zijn in de eerste nlaHta by" het tot stand komen der reptoonstelHng betrokken en zullen het meeste voordeel hebben van hbt met grond t o verwachten bezoek van vele vreemdelingen aan onze stad. Het geldelijk offer dat züzulten moeten .brengen ia echter slechts Kering tegenover de aanzienlijke voordeelen die hun en door hen zoo vele. anderen die onder hen arbeiden te wachten «taan? ?to moer o-naaf het De hoofdstad zal alweer het verblijdende voor beeld geven va» eendrachtige en geestkrachtige samenwerking. EENE TEGENSTELLING. -. MAASTEICHT w' AMSTERDAM. \ Men leeat iu het Handelsblad van 18 Januari 11.: Door de heeren Fnabender on Stein, leeraren aan de 11. B. S. ta Maastricht ia een cursus in de natuur- en -wiskunde geopend ten behoeve van onderwijzers aldtuu.'? en ;in'den omtrek, die zich tot het verkrijgen dar akte van hoofd der school voorbereiden. De lessen worden des Zon dags gegeven in het gebouw der H. B. S., dat daartoe bereidwillig door Jtet stedelijk Bestuur is beschikbaar gesteld." 1) Sedert eenigen tijd wordt er door dea heer K. Bes, leeraar aan een der U. B. S. ulhier een cursus in het .teekenen gegeven. voor ouder wijzers en onderwijzeressen in Amsterdam en in .den omtrek, die zich tot het verkrygen der akte vau hoofdonderwijzer of onderwijzeres voorberei den. De leasen worden df s Zaterdags en Zondags gegeven in bet lokaal der bewaar- en handwerkachool op de Vq'zelgracht alhier, omdat het teeken lokaal der H. B. S. door fot stedelijk Bestuur van Amsterdam is geweigerd, 1) Eere het Maastricbtaohe Bestuur? En het Am sterdamsche ?.... l A. Z. 1) W(j canlreeren, , UIT DE MAASSTAD. Rotterdam, 20 Januari. ; Het ia natuurlHk zeer wel mogelyk dat ik in myn vorigen briet volkomen ten onrechte er oria gemeentebestuur een verwijt van maakte, dat het tot dusver, behalve het uitlok ken van het bekende rapport over den toestand onzer twee schouw burgen en onze concertzaal, nog hoegenaamd niets gedaan heeft waaruit zijn zorg voor de veiligheid der uitgaande Rotterdammers in de ge bouwen voor publieke vermakelijkheden zou kun nen blijken. Maar als t waar ia, wat nu reeds tweemalen door een plaatselijk blad gezegd werd, dat de burgemeester aan de eigenaars o£ pachters van dea t grooten schouwburg een teiihjjn van slechte weinige dagen gesteld heeft, binnen welken een begin gemaakt moit worden met het uitvoeren der voor de veiligheid van het publiek noodzukeigke verbet-ringen, met aanzeggrg dat by niet-nakoming hit gebou* gesloten zuu Worden, dan is 't tod» in elk ge val een raadsel waarom deze zaak zoo gehennzlun'g behandeld wordt, dat ik HOR goen enkelen mijner stadgeuooten gesproken heb die er ie** van weet. Misschien bBn ik wel gedurende i e laatste dagen in dat opzicht buitengewoon on<ilukkig in myne ontmoetingen, geweest. Gemak» kolijfc zon ik mühierover troosten en gaarne eikennën- niet op de hoogte te zfjn, wait inderdaad steeds onverklaarbaarder worct het 'verborgen houden der maatregelen, welke het gemeentebestuur geraden" acht voor de veiligheidT zijner stadgenooten voor te schreven, zooals bet in het begeleidend > schrüven by het, bekende rapport beloofde te zullen doen. Waarlijk vermakelijk is de beschrijving, welke een phantasüsch berichtgever ip. de te Luik verschonende Heuse van de paniek gegeven heeft, welke den Maandagavond der vorige week tenge volge van een brandluohtje in onzen schouwburg ontstond. De heldendaad van een bezoeker, die uu het hoekbaloon op- het nagenoeg gelyk»loer«che tooneel sprong ea daardoor de paniek niet weinig deed toenemen, U in dit bericht niet meer de daad van hem alleen en groeide daarin aan tot een akeligen, halabrekenden toer, die eolter dft tf AAteldheid ^ * ertotnut ?ns et Z« feu «te» ottt t beticht «n Belg ..., «*wuAb 'ittf, u«m ju«9»ei' ^WM ^«...^Mt *r* achen lezer hebben opgewekt, en het kan all aanleiding geven tot het bezoek van een aantal deputaties uit Belgische gemeenteraden aan onze stad, om er zich met eigen oogen van te overtuigen hoe het moeilijk vraagstuk der veiligheid in d» schouwburgen hier zoo gelukkig is opgelost, dat men op de bovenste galerij zittende niet slechts ia een oog wenk op straat springen kan, maar er dan ook nog met kneuzingen van weinig beteekenii afkomt! Tegenover de schitterende verdiersten van iulk een correspondent leg ik mijne eigene wenschen het zwijgen op, en iu het belang van de Amsterdammer raad ik de redactie deren welingelichten berichtgever op te sporen en h«nt het schrijven van brieven uit de Maasstad op te dragen. Men behoeft echter niét tot' buitenlandsche bladen «ijo toevlucht te nemen om berichten te lezen van welker onjuistheid men zich met eigen oogen overtuigen kan. Zoo b. v. de beschrijvin gen dift et hier en daar gegeven ztta vindeblee* trische verlichting van het koffiehuis aan den ingang der Passage aan de zn'de der Hoogstraat; in wanne bewoordingen ia dit nieuwe licht uit bundig geprezen en het effect schitterend genoemd, en toch durf ik de verzekering geven dat elk onbevooroordeelde n tal zeggen, dat het effect aüertrenrigst i», omdat de Passage ala met een Ijjkkleur ia overgoten, en dat het licht zelf zoo onre gelmatig is, dat het nu eena pijnlijk schel is en dan weder zoo flauw, dat men er niet by lezen kan zonder gevaar van zijne oogen te bederven. Op deze klacht is geantwoord: achort uw oordeel op, want de proef ia nog slecht* op gebrekkige en onvoldoende wyze genomen. Maar waarom daar mede dan niet gewacht V Het antwoord op deze vraag ia misschien wel te zoeken in zeker verband tusschen deze proefneming en de aanhangige gasquaestie, die vóór- 14 dagen dreigde hier m be ginsel reeds beslist te sullen worden, zoodat er periculxm in mora was, wilde men het eleotrisch jicht nog iu de oogen laten schitteren van de -weifelaars in onzen raad tusachen eigen be heer en particuliere exploitatie. Ala nu do myn maar niet verkeerd springt en, vóór de beslissing omtrent deze quaeatie, de niet zeer geslaagde proefneming de vrees voor con currentie van het electrisoh Jicht by de weifelaars wegneemt.' MVant wie dit licht in de Passage ziet, kan er, dunkt mjj, moeilijk zoo door ver blind worden dat b_8 niet meer, zien 'zou dat bet gaslicht daardoor zeker niet verdrongen zal worden. Eu in die overtuiging kau men hieidjor slechts versterkt wordeu, dat, de meest bevoegde deskundigen, namelijk de gaafabrikanten, er zoowel te Amsterdam ais hier. blijkbaar den hoogsten pry's oo stellen hunne concessie verlengd te krijgen. De aanvankelijk tegen Dinsdag 11. door het bestuur der Vrijzinnige Kiesverceniging uitge schreven m b e ti n g, is wegens my .onbekende 'redenen uitgesteld tot Vrijdag 3 Februari. Eet doel dezer openbare vergadering, » door het bestuur aldus beschreven, dat daarin de beginselen zullen besproken wordeu, nedergelegd in 5 Van het programma der Kieavereemging," luidende; Verbetering van de. oeoonomiscne toestanden m onze Oost-Indische bezittingen, zooginselsb, mot 't oog op de practgk de beisttande inxteuingeu,. niet zeer belangwekkend kan, wezen. Maar of dit onderwerp voor de eerste meeting, door de jonge kiesvereniging belegd, juist zeer ac tueel genoemd mag worden, betwjjiel ik wel eeuigsi zins, vooral nu eenoderprlucipieele quaeatie», waar* over het programma der'Vereeuigiug zich uitlaat, meer dan ooit' aan de' orde is, de regeling van het kiesrecht namelijk. In oene harer liatatöver gaderingen vestigde «en lid dei- vereeniglng reeds do aandacht van-het bestuur op dit vraagstuk, ala een uiterst geschikt onderwerp voor eeao.meeUHg, en al zou ik ook niet gaarne evjne conclusie onderEcbryvcu, dat men daardoor te weten zou komen welke oplossing de openbare meening te Rotterdam aan deiöquaeatie wenacht gegeven te zien, toch was zyn denkbeeld wel zoo aanbevelenswaardig als het hors d'oeuvre, waarmede het bestuur_nu de eerste proef eener meeting neemt. Misschien heeft de bekende uitnoodiging van Burgtrpiïgt to Amster dam net bestuur weerhouden, om. aan het ver langen van het bedoelde lid te' voldoen; maar ia dit zoo, dan zeker ten onrechte, daar het bestuur toch wel niet zal meeneu dat het voor het ver krygen der zoo zeer gewenftchta eenstemmigheid der liberale party' over het vraagstuk der Ictesrechthervorming voldoende zou zyn, als de be sturen van een tiental kiesvereenigiogen het daar over maar eens kunnen worden. JËeno behande ling dezer zaak binnenskamers kan aan het xveU slagen moeilijk bevordely'k ayn, en de oudtu han delende besturen zullen daaraan toch nog'.vulve wel geloovcnV Meer dan. bet koloniaal debat op 3 Februari trekt mij déopenbare vergadering aan, welke onze aiaeeling van het Protestantenbond, u»ar ik hoor, tegen Dinsdag heeft -voorbereid. De algemeene socretaris van Volksptiderwgs, de heer Hugenholtz te 'a Gravenhage, zal, o. u. tegen do antirevolutioaire Itaoierleden Lohmau eu Keuchenins; de dubbele «telling verdedigen dot de schoul met den bijbel ia onpaudagogisch en, vau staatswege ingericht, in slrhd metdegrondbegmselen van hetNederlandsche staatsrecht. Mii-scliJMu zyn er onder de lezers van de Amsterdammer, wi«ni deze modedeeling de zucht ontlokt: acualty'dt.ogdie afgezaagde schoolouaoaüel Voor zich zelvttn liebbcu züvoorzeker nelijK, maar vergeten zy niet dut ze in het publiek laven nog altyadugiuutastrydvraag u en dat er geen beter middel vau propa ganda ia dan her, in ons land miviir al to euer veronachtzaamde, ooutradictoir debat in eene openbarew.viergadering, we'ke door'peisonen vau verschillende richting wordt bygtiwoojjd, ontdat tij vau de aangekondiifde sprekers eene schitte rende verdediging hunner meening mogen vuiwachten? Maar tevens hooren zy de arguuienteu der tegenstanders, en allicht ia «r cén ouder 'di-t hen tot nadenken stemt Meu vurgete 'r to h niet, dat de toekomst der neutrale ichoi.I m t gewaarborgd is door het brutale meerdei )iei<i argument of de letter eoner grondwet, uiaai- alteiu ?door de liefde van het volk. ? . UIT DEHOFSTAD. No. 83. '< Ongeluk van Jam de Ilek; Gemtcnteraadslyke inconsequentie en n»<j i t ,? Op den 4en December 11. had alhier oen vn > v; laats, dat twee bejaarde liedeu tot dcu b.-d.* .Mt. reigt te brengen. Schipper Jan de Bek, was aan il e Vivnk.i ! bezig om z|jn, met kalk gcludcrï, hou<>i.i .ji.vi joensobip te loeaen, toon door hut \v-'.<i>t^n ? van een vat cement, de schuit door h. t. Iu ck van het achtertouw, waarmede zy au n dn # vaat lag, op zjjdo ging eu kantelde, vrimnl.i h«t Taartoig lek werd en ffedealtelflkzouk, tci-.v -"*^ ? No. 240 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. de Inding verloren ging. Ala oorzaak van dat i-ii':«:| wordt door d«u achij per aangegeven: het ? 'li op ongeveer 3 M. van den wat onivr water i'avi:icffii vau ceu paal of boomstam, waarop z^n i chiji lUütendo, d-joi- het v*rpluRtteu TH a den ojniorlust nfgleed en een lek bekwam." Menschliuvttidu ttadip-iiootcu deden, voor het plotseling arm en ongelukkig (ruworden huisgezin, f ene ofu-jepin^ in U c dagbladen, doch er kwam niet vgUüoiulo in, cm n tegen de ffoineenleeen proces to vocix'n in cea nieuwe schuit aan te koopen. Ken dooi- Jan de Bek in den nrra genomen advocaat, liet de gemeente dagvaarden, om zich by het lichten \o,n tiet vaartuig te laten vertejoiiwoordigei. duch toen 't bleek dat voor die lülitiug eon« i-om van f 300 werd vereisclrt, moest dn reehtttoleerde namens z^a o'iünt, daarvan afzien, omdat de Htk die som niet bezat Een >v<iutst door den sshipper b\j Burg. en Weth iigwuiend om de UehtMtg voor rvkming van de gemeente te doen geiclueden, met reserve van reeliten ty faulc partyen, of dat hem anders bülyke voorstellen werden ijedaan, wanrdoor M fijn berotp van. schipper eau kunnen hervatten'', «?eed gewezen van de hand", en bovendien don adressant te kenuen gegeven, dat liy' iugevo'gc art.. 130 dor A)K. l'ot. veivrdeuiiig zorg uio«st dragen, dat gemeld vaartuig vóór of op deu l«n Februari u. F. uit de kade is verwijderd. Dit WAS gemakkelijker gezegd dan gedaan . . . de man ' bexit uog slechts enkele guldens. De huvunmuester ontkent dat er zich een paal in het wittt-r bevindt tui beweert dat er geen ongebluschte kalk in een houten vaartuig mag worden ver voerd. De iJ aal ol' boomstam is evenwel gemak kelijk te peilen, en als het dus by 't lichten blykt, dut zich una stuurboord een gat bevindt, dan zal 't er al Intter weinig too tvfdoen of men al dan niet l<alk iu oen houten vaartuig mocht vervoeren, t geen zeker het zinken niet teil gevolgd kan hebben, hetwelk door 't stoeten op een blinden pnal scby'ut veroorzaakt te zyu. Ifet vervoer vun kalk kou enkel als overtreding gestraft worden. In plaats nu dat het Gemeente-Bestuur helpt en tot opsporing der wnavhtid medewerkt, zal bet na l }<ebr. a. p. do bchting op kosten van de Kek doen plaats hebbeu, wanrby d-in zeer . gem.'ikkclük kau gezorgd worden dut de man zyu gekrunkt recht uifit meer zal kunnen buwy^Hii, ah met die lichting tevens do paal ongemerkt verwijder er wordt. Zou 't nu niet verstandiger zyn als het GemeenteBestuur, 't welk toch iu proceszalceu reeds menig bankje van duizend" moest ziju vcrloron gaan en nog onlangs zich in zake De Niet te Solicvcniugc-u vrij diep iu do viugers sneed, dien broodt'loos g«wordeu schipper nun een banntjo, byv. dat van brug wacht er luelp en daardoor ot-u proces zou kunneu ontloopon. \V|j' willen het hopen, en de ninn zou tevreden ziju. 'k /al vau dit week blad uau elk Raadslid dan ook uep prcsent-miumier toezonden, miascbwn verteeder ik daardoor ver stokte gcmocder n." De -werkzaamheden aan bet hooge duin Soinposi" to ScUeveningen beginnen zeer bclftngrijk te worden, en dagelijks komen honderden stadgMiuoteii het ciijenaardig schouwspel van die afgraving in oogenscliouw nomen. Over enkele dagen zal alles in vollen gaug zij u, en t>tutli<£ z;il deze of geno photo^raaf van du RelepeuliL-iil ge bruik maken om oeue merkwaardige nerinuermg aan dit veel besproken werk in den handel te brengen. Ook hierbij was de Gemeente weder niet »eer edelmoedig. Zij liad namelijk een groeten flater begaan door in de voorwaarden vau erf pacht en wegrniining verzuimd te hebbeu -te be palen, dat al bet zand va» dit duin af te graven, m de aan de (iamswt* twho^rondo, daarbij poIfgen Benbaan zou worden gebracht, en uu de ondernemers, wie -'t niet vergaud werd o ui het zind ann zee, voorbij 't Oratijehótel, te storteu, da Gemeente voot stelden zulks in de Renbaan te. brengen, waartoe, ion einde bet vervoer per locomotief te kuuneu geauhieJen, rails in de Waastnaatacliesti-aat mo«steu worden gelegd, maakte do Gtmiecote do bepaling, dat de straat, bij vol tooiing van het 'werk, op kosten van den onder nemer weder in denzellcleii toestand zou ? worden gcbr; clit, w.iartoe ongeveer eene som van o 40U Kuldtu voldoende zal z\jn* Dit was eens katidulü>£ diu ik -wel eens heb hooreu bestempoleu niet deu naam van krynteriyheid in optima forma" \ wanfc teseoover die geringe opoffering van ge meentewege stant een voordeel, dat niet overdroveu op vyl'eutwintig duizend gulden kan worden geschat, omdat de laag gelegen en genecidcntcerde Konbaau aldus met een zware zandlaag zal worden bedekt, nu als bouwgrond veel meer geld waard is. Van d» Rrrrrootsche plannen door de Gemeente in 't schild gevoerd roet deze Renbaan hoort men nog weinig of niets; in de zitting van 24 dezer iverd er een onrijp appeltje over opgeworpen, 't Spreekt vau zeil dat het haast je maat' niet" ook hierby niot, uit 't oog wordt verloren, al dringt ? men van alle kanten er nog zoo op aan, om toch guhoor te geven aan veler weusch tot het uitge ven van bouwgrond in die baan, opdat zoo spoedi,' mogelijk, 't zy het 'plan Van Stolk of dat vaa efïi ander, om Schcveuingen door aanbouw van villa's, aanleg van boulevards on lommerrijke waudelwegen met een sierlyke fontein en look-ont met de bo.iclijes en zoo met den Haag te vereenigen, worde uitgevoerd. als wo zijn, met eene Commis waariüslecht} n bouwkun sie diga zitting heeft, bestaat zeker '.nog niet spoedig du kans dat deze tchóone gedachte, welke Schaveningen z?er ten goede zou komen, zal worden verwezenlijkt.. liet hiuken op twee gedachten duurt oneindig voort en maar al te dikwijls we ten de sterkste drijvers in den Rood cfot recht. wat zo eigent lij k willen. Daarvan gfti de Riadsitting vau eergisteren weer een vermakelijk staal tje Kin beste, 't Raadslid ZCouton, dat nog kortelings zulk een ongelukkig figuur maakte in de Maas- of Vuilnisstal-verplaataing quaeitie, en waarover ik my verstouten zal in Uaagsclie Pcnkrasscn No. Si het een en ander in bet midden te brenpnn, gaf bij de bespreking der traróaangelegenheden zulk een t doorslaand bewiJH van inconsequentie, dat mon zich er over yerliazeu moet hoe hy, in menig opzicht een vfiig raadslid, zich zoo kon aanstellen. B(j de \ ei letten jaar dófir.itief vastgestelde tramcoiicessie WAS hy het. vooral, di« er op had aangedrongen dsit het Plein tot centrum van het tramnet werd gjrnaikt, eu wanrtoe ,dan ook by grcote meerder heid vau stommen was besloten. Koa wachthuis V( rreea or, en du rnils werden gelrgd. Doch nu kwum do Meer Mouten, met de raadsleden Bloem en Van Geuns op de proppen met bet voorstel om iu art. 10 der concesate eene verandering te brengen, door aan te nemen, dat men, zoo het algemeen belang dit' vordert, van art. 4, Ie lid (lint Plein als centrnm) zou kunnen afwijken. Terecht wekte dit voorstel, dat met itf> tegen 7 steramen werd .verworpen, d« verbazing van v»le leden op. Dfl heer van Btill, en hierin had liy volkomen gelijk, beweerde dat de gemeenteraad zyne bevoegdheid t« buiten zon gaan, als hij- ia de bestaande conceasie, tegen den wil der Tramweg-directie, ennige wyziging bracht, en de geachte spreker eindigde met de zoer behartenswaRrdige onmerkuiff, d'it men de Tramntaatscluippy niet Icknibbekn moet of vernietigen ; itcf algemeen belang vordert dat tj) blffve bettaan." Met 15 Februari a,s. treedt het «tuiveriteltel per sectie in werking, en inderdaad zullen dan «te ingexel«nen niet te klagen hebben over t hoog tnrief, te meer omdat ook op diw» dctnm . abonnementabóeVjea, inbondeode 26 oonpona voor *en fvAttm, d» ad vier eent per oeopon, xndea worden gettetd. Als 't wél ia 't iüvea, en men IcM tock baswavitik van d coftta ^i^jf^fln^<^f||||h|rf| ^ J0|» WMPMK 4tt bs)* dienden een even hongerige maag Rebben als elk naam niet noemen geschiedde, aan elk manne lijk reiziger e«>n rijkadaalder cadeau geeft, bene vens een peperkoek voor moeder de vrouw. VOcaveuhage, 26 Jan. 1882. J. A. de Bergh. KU^'ST. HAMLET," BIJ T NEDERLANDSCH TOONEEL." De meesterlijke vertaling van Dr. Burgersdyk is met goed gevolg door de artiesten van het NederUuidich Tooneel" in studie genomen en gespeeld. Te-recht heeft de vertaler begrepen, dat dra matische werken van de eerste helft der XVII' Eeuw niot ten tooneele kunnen worden gevoerd voor het schouwbnrgpubliek onzer dagen zonder aan nieuwere eisenen, te worden getoetst en dien overeenkomstig to worden bewerkt. Dut do bewerking met grooten eerbied voor bet oorspronkelijke, met kieschheid en smaak moet geschieden, vooral met in-acht-neraing van den cekonomischen regel des Kngolschen staats geleerden, waarbij gerekend wordt,- naast an ability to improve" op a disposition to preserve'' dit spreekt van zelf; en Dr. Burgersdyk heeft den regel niet verwaarloosd. Toch hoeft hu vry' wat gekapt Elders ben ik voornemens vollediger verslag te geven van zyne Hamlet vertolking Wat de eerste pagitiaas betreft, komt het my voor, dat zyue oordeclkundo hem meestal goed geleid beeft. In Slmkcspeares text vindt men somtijds vaerzen, die aan alle maatverdecling ontsnappen. Ik aarzel goed te keuren, dat de vertaler Aezegratitr ncgligcntia -oma gevolgd heelt: byv. in den be roemden regel: «Let me not think on 't. Frailty, thy nttmo is womon;?" We;{ die godacliton!?ZwnkUeiïl, uw naam l* TI-JUT,.!" Heter dunkt mij, dat hy korrigeerde: Het ia zeer goed en pr{J«lyk in u, Hamlet, ?waar Shakespeures uitgave te lezen geë.'t: 'lis Bireci and cammomfoblo In your nature. Hamlet.'" Good Hamlet." in den mtmd der Koningin, had niot niet hot XVlil'-eeuwsche Mijn llauilut" moeleu overgezet worden; ook had ik de wim per»" daar wel willen missen. Twee maand padood," zegt men niet; t wee jaar en f wee guhteii gaat aau. BI. 12, v. -l h to lezen, God! o od!'' (niet 2 maal o). De extralegale regel: Hyperion to a SRiyr: no loving to mv mouter," dunkt «ij door Een Znngod bij een Sater; zoo teeder voor rayu moeder," verdedigbaiu- overgezet; ofschoon da Zoügo l" misschien juister wure, ondanks het gevaar (.-;, dat er Fiebus onder verstaan zou worden. On enkele plaatsen heeft-, de Hoer Burgersdijk zelfs ciera-leu ft la Slinkespearc toegebracht: bijv, waar Opbelia zegt: My lotA, hèhftth Jmpnrhincil rac irith love In hutiuu Vertaalt de Heer B. bet laatste met ,En ln,jiHo_ocr .cn:d(ipcil^.'.._-^-. En als Folonins daarop laat volgen: Ay, faaliion, ;ot rany coll U;" Brengt de vertaler geestig een ander woorden spel aau: Dcagd! Ja, maar 't dcngt toch n'.it." Zoo moet men vertalen: verliest men eene aar digheid, door het verschil van t aal eigen, dan moet men er iets voor in de plunts ueven aau eigeu taal ontleend; en bet ialicel dwa^s, dut eeu lieoor'deelaar vun de vertooniug der veel be sproken komedie vau Pailloron het een grief vovr i)r. de Jong maakt, dat hij ondernomen heeft, dat door en door fransche stuk op bet hollandsch tooneel te brengen en de lieden dan ook hullandsche spreekwazen te doen gebruiken. Vau bedenkelyken aard zya kleine misverstanden iu die overzetting, als bijv. gorge door Itals, oi ook de titel', een wereld, waarin", Znl men voortaan moeten zeggen: do karaer, wiiarm ik u ontmoet heb," de Kalverstraat, waarin het zeer druk is," het balkon, van waarop zij mij tepen wuifde"? liet is aangenaam voor tooneel spelers, een zoo zorgvuldig bewerkt stuk te mogen uitvoeren. In teressant was de vergelijking met de voorstelling der Duitickers. Barnny had ongetwyfeld zijn uiterlijk in zijn voordeel. Van zijne opvatting gaf ik rekenschap. Ondanks het meesterschap van den beraamden Duitscher, aarzel ik niet, mijn gevoelen te zeggen, dat do Heer liouwmees ter in enkele tooneelen boven Oarnay uitmuntte. Z«r mcesterly'lt, diep doordrongen vau Iltimlers zieletoestand, sprak en speelde büo. a. bet be roemde tooneel met Ophi-lifi.: To a nnnnery, go !" Mejufvrouw Jos. De Groot (als Oplulia) beeft nieuwe lauweren geplukt, 't Is van haar een ware en treffende schepping geweest: in zonderbeid in den toestand van waanzin, 't WOB diep roerend, ruk geklaard en toch harmoniesch.' Ui r nit te blinken boven bt-t FrUukin Ant. nv>t Rarnny speelde was trontvens niet moeily'k. Dit-maal zagen en hoorden wij eene filiïlia. De schooue zuigstem van Z, M. -s cantatrice schaadde bovendien niets aan het effekt. De Koning werd door den Heer van Schoon hoven voldoende gespeeld. De weinig door Sliakespeare gecharaktorireeide rol der moeder was in handen van Mevr. Kleine; dus in zeer goede. My dunkt, dat de eer Ising Poloniiis niet begrepen heeft. Deze i* een sluw hoveling en geenszins de brave zedemeester, dien wy Ixier zagen optreden, t Ia vreemd, dat de Heer laing' den Heer Muller Fabricius hiervoor niét geraad pleegd heeft. ' De ? Heer Toürniaire, die . zoo uitmuntend den Paul Raymond heeft gespeeld, was in het Iloratiokostnum weinig thuis. Trouwwis de rol ia van geringe beleekenis. De Heer J. O. de Vos kon ons maar ma tig voldoen. Sbokespeore hoeft van Laörtes ook wel .weer een soort van.wüigeer gemaakt; maar het droge in de voordracht werd hierdoor toch niet gerechtvaardigd. De Heer de Jong (?Ie Tooneelapeler") beeft M weinig weten te motiveeren, wat Hamlet na derhand van By'ne opgewondenheid zegt. ? De misi'en-teènt was verre van voortreffelijk. Itt de koktumen heerschto da grootst mogelijke tijdsverwarring, en personen, wier kleederen hen een paar, honderd jaar van elkaar verwijderden, traden hier m gemeenzaam gesprek. De geest verschijning was materieel, zonder illusie, kerraiateotacntig. D* grootst mogelijke zorgeloosheid eit ook steeds voor bödelxiïiehting der tohermen. Laohtfriea«n van ueht blaauw werpen don kera schaduwen op bet achterdoek. Een tooverlontaarn-effekt toekende een groot en bal ven cirkel op een der koeliaen af. Ali men leest, wat in aommiff* laaden, reeda in de XVII», ja m de XVI* Eeuw gedstaaw«rd, ow ittiuita te scheppen dan moet ZMB MRMa, dat w^j w«Maaf vooruit ?go g«ga«n. En bet ergst* Je, dat het axmt*e>vin «« swlletteo b«w«st, 4rt me» wd wmt fcw»; maar dat men zien TOOT ernstig» maeattrwarken g«eli voeite wfl mvea, KOM dat beter wort*. 27 Jaa. <82. Aïb-Tk l HAMLEt. (ent* toortldBujr 11 J»nn»ri 1881 door U* Xeiiilonilitk Tovntil, L Vet hoe warmer belangstelling en hoe ijveriger nauwkeurigheid men de schreden gadeslaat, dio door het whetmsoh, tooneel op den weg van den vooruitgang worden afgelegd, dea t* juister leert men de hinderpalen onderscheiden, op dien weg te overwinnen. Want «aker moet het streven naar ontwikkeling van ons tooneel er toe leiden. dat werken behoorlek tot hun recht komen, die aan het bewind, even ala aan da uitvoerende krach ten der gezelschappen andere, zoo niet hoogere eischen stallen, dan de vertooning der atukkeorol van den dag pleegt te doen. Eerst don kunnen wy roem dragen or vorderingen van beteekenia, en vertrouwen schenken aan de toekomst, wan neer de voorstelling van werken, waarop ik zin speelde, slechts zooveel te wenachen overlaat, als redelijkerwijze iedere poging verschilt van het deale. En juist het feit dat dit verschil nog niet ge zegd kan worden tot het begeerlijk mmimura te zjjn ingekrompen, doet de genoemde bezwaren helder aan den dag treden. Wellicht Echjint de meening te rooskleurig, maar my komt het voor dat die bezwaren, hoe groot in aantal en krachtig aan invloed, voortspruiteu uit een stand van zitkon, die voor veruuderiug in geonendeele onvatbaar is. Do omstandigheden waarin bat tooneel hier te laudo ia gephiutst, tijn o.'o ernstige eu voordu rende bedreiging van zij u ontwikkeling, Dut het. juist de omstandigheden zijn, en geen ongeneselijke uiwendige kwalen blykt uit de gevolgen ten goede die het optreden der verecnigiug het Jfederlandich Tooneel heeft gehad. Bestonden zoodanige or ganische gebreken, als hardnekkige afkeer ynti OJIB volk voor dramatische kunst, onoverkomelijk.: .^geschiktheid van Nederlanders voor de taak Min acteur of toonecldichter, dau zou het strercu dier vci'ccniging zonder eetiige vrucht zijn ge bleven, liet \YiJziguu der omstandigheden wan hot eenige doel dat zy zich kon tWlen, eu het eenigo dat zij zich behoefde te «tellen. Vooral bij de ver'oouing van het zoo-genoemd dichterlijk drama blijkt, wél-beschouwd, de onbe vredigende indruk veroorzaak"-, door wat, geloof ik, de niOL-ielykheden zijn, medegebracht door druuistaudigheden waarin zoowel het bestuur nis de leden van het gezelschap zich bcvindei). Duidelijker dan ooit te voren, echten dit bet ,'CViil liy ile voorstellingen van Hamlet. D<j vyoi-atetiingi'ii werden ontsierd door zeer Vfle kk-iue en groote gebreken; gebreken echter, die, 200 zij ten deel» :'an de vertoouers-zflve:i en aau de regie to wijten waroti, voornamelijk voir lehenin-j kwamen vjn uoraaken, wnaruitii ge:icn noch dezen sciiuU hadden, of ek :ht-, in staat wiren liea to weven. OndVr do kleine gebrekon reken ik het gemis tyvn vftstlinid en juistheid dat de gelievle vo^rstt'lliiig en ik spreek nie^ van da o-rsto ,il!.,-(.'n kenmerkte. Enkele replieken kwanifnti; vroeg; zesr vu'e lieten himler.lylc Lm? óp -M -\\ \vachtL-:i. IJijiii dik der artisten. scheen lood in <!?? sc!ir»rn>Mi eu een blinddoek voor duoo^cutodriiLfen. \Va;:r-chijnliik zal een ? b<ih(>or!ijk «amens^el bereik* zijn, wuitneer geheel Amstcrdaui het ttu'c RCZWM heeft, uu dit. dui nfgespwld h. Door e>;ii gruoter iMntnl repetitiün, en zorgvuldiger gelumdi n rpjn-titiën zou dit gebrek en daarom iioemde i!c -.et klein te verholpen zijn geweest; maar de omstandigheden verbieden gouwe! het een aUhut aodcr. Qint d» >olu n «hh<^4' f.--*r, ^'ü!>"uitilgen tot utorens toe ran dt-n indruk veler tnlereclen. Maar de omatandiglieden risuhuii van d<.-?arti»ten zeer vcol arbeid en dit strekt hiet totveniuogiu'? van hot gehalte. Groo^e fifbrenk ann hè*- -n-^slasen doet An hetrcuTeasw.wrdigötoestand \BI» het decoratief. Goed ' Uecjratiet' voor eenij? kl»»xi--k tom.eeMieiit is als een fraaie lijst om een sclmono f-liiMcrij: als het niet uitaiuiittii'l is dient hut ^rhrul. weg gelaten ; wanneor het, slecht is, u'oeJ't hut .W'.sfout. Uok het tooneel in het (T a'.d-rii'-iMre i-* vi-il 1o klein, en do aeant-aécnc 10 hekrompfii om cén schikking te veroorloven, die noodzakelijke illusiëu iu du ii-ind wei kt. Maar men getroost zich te roeien met de rie men die men heeft, als het vooruitzicht hestnat. dat, weldra eeu lliuke bries de zeilen zal doen zwellen. Dieper liggende oorzaken, en moeilijker te gc... lam1 nog geenszins onuiti-oeibaar,- gaven, on hunne beurt, aanleiding tut zeer veel onstichtelyks. Ln de meeste hoofdsteden van Europa geldKck' regel, dat de voprnaaiu«tc ludca der ge?.elsch»ppeii yerkeero'i iu d« kfingcn der artistieke «n literaire wereld. Van Parjj'i is dit algemeen ba keud, mnar ook in Londen vonnende bi.teenkotusten eu club* der tooueelspelers hoogst aantrek kelijke middelpunten yun lutterkuiidïg verkeer. Uier te lande schijnt die regel slechts door hooge uitzonderingen bevestigd, en worden dan nok de voordte'on, die bet volgen er vaa elders afwerpt, zoo gued als geheel gemist. Wanneer ten onzent «tukken worden gegeven dio een verhevener geest ademen dan de koranlie of het melodrama, dn n ont!>reekt uteeds aan de. vertooning de dichterlijke wydiug, die de pvertuigins schenkt dat de speler* dien gve>t begrypon on Wiiardeeren. liet verkeer en de aanraking, die de literaire beschaving der topneelistcn téu krachtigste zou bevorderen, wordt bijna geheel getuist, en de pogingen dio men in de laatst jttren tot een behoorlyküopleiding der jongeren 111 het werk heeft gesteld zoo zy al, up de huidige leest geschoeid, ooit zullen sla gen beloven eerat vruchten in eeu verwijderde toekomst. Iu bet gegeven geval der ZTa»iW-voorstellingeu, blijkt hst nadeel, door de afscheiding tusBchen het tooneel en de letterkunde veroorzaakt, van groot gewicht. Ik geloof geen indiscretie to begaan, door de onderstelling te uiten, dat de heer Bouwmeester verstoken ja .gebleven van bét nut, dat bekendheid met ~>ptge geschriften over het werk, en gedachtenw:a«eling naar aanleiding van zijne rol, nem ontwijfelbaar zou hebben op geleverd. Hulpmiddelen als deze nebben buiteuland.-c'ne kunstenaren voor het grijpen: gelegen heid to over, Om door gesprekken, en onderzoek hunne opvatting van klassieke rollen vast te stel len en te zuiveren. Nog wensch ik op n omstandigheid te wijzen, die zicli evenzeer by' de vertooning van den Ham let teu kwade deed gelden, en met het zooeven peiioemde euvel in bet nauwste verbond staat. Ik herinnerde reeds in my'n artikel over de laatste voorstelling van den G$sbrecM van Amstel aan een beginsel, dut m. L by de verdeeling van tooneeldichton dezer soort dient in acht genomen. Het-zell'de geldt van den Hamlet. Er zyu eenmaal artisUn, die, en ik zon er hen ongaarne een verwijt van maken, in elk genre op hunne plaats z\jn, maar noch door de natuur, noch de muzen uitverkoren schijnen om in de trage die op te treden. Poetischen ernst uit to drukken, verbiedt hen hunne gaven en hunne richting. Zelfs da Heeren de Vos en Toaraiaire, en wie betwwt hun uitnemende ge«chikt,hiid voor de. komedie, zou ik tot deze kW e vau tooneelspeler's willen tekenen; ea de mind«re rollen waren in handen .van personen, op wie Melpomene nim mer zagenend de handen heeft {elegd. Toch eiacht het noodlot der ouMtandiffbaden, dat ook -Au» satarea in da verdeeling van den Hamlet moetten betrokkm zyn, al vul de voor* gemakkel^k, d«t de vertooniag er nanweDC na winnen. Mag. JM. de Groot beeft den gow'winaazs. nteafl- deor kaar optrwUsi in de. Werttd varworvan, op bedenkelijke wjjse fn_ de waagInleidende beschonwingen als d> bovenstaande, op een behandelüig van de voorstelling zelve, dach ten m^f niet ongepatt, nu de haastige dagblodeaIritiek, ook bef Vaderland van Donderdag, door dik en dun hollende, wederom toont van geen maat houden te weten, (SM voiyt.) Amsterdam, 27 Januari 1832. F. van dor Goa*. FRASSCHE OPERA. LES HUGUENOTS. Meermalen reeds hebben wij de gelegenheid ge had de Uiteekeni* van Meyei-oeer als opera-com ponist in het juiste daglicht te brengen. Van al de goede en kwade eigenschappen, die men in s$ne werken aantreft, is voorzeker geen zyner opera'a c oo ruimschoots voorzien als LcsHugwcncts. Met uitzondering van de vyfde acte, die een volkomen mislukt product is, treft men in geen Byoer andere werken zooveel mniikaal dramatiicho toestanden aan. Daartegenover staat dat zoo er gens dan hier de jne psychologische karaktarteekening verwaarloosd ia eu te veel oun het vulgaire, zinnelgke effect wordt gehuldigd, met ppofferüig van b«t woovlyk scboone, poütuch ideale in de muziek. Een der meest bekende duitscbe muziekgeleerden zegt van hem: Elitet ut darin, aber dieser ,fclffu(.t wirkt, wie weuu Jemaud eiuen FaustsculoK in 'H Auge erhült." lloexvel wy duze uitdrukking niet ga ir n e tot de onze zonden willen maken, moeten w(j toch er kennen dut het Deeld in de groudtrekkeu veel wmirs bevat. Ging chumann, als vaandrig, der Dcutsch-Romantiache.Schule,"m zqae bestrijding van Meyerbecr wel wat ver; Liïzt, ala kampioen, voor de cNeudeutiche Wagucrscht Schuit," heeft, hem terecht de hand boven het hoofd gehouden, doordrongen van du voordeelen die Meycrbecr, aau zijne rich ting heelt tougebrauht eu in de overtuiging dut ilie richting tevens de docd wordeu vau Meycrbecr's heerschappij. Do böiluliee-vuorst^iiiiig van Mme. Vau don Berghc op Din-d.ig 11. was in hoofdzaak ceue zeer voortrtfl'olijke. Zy zei va i-jirt-iddüduarin eeno uitdrukkicj teu toon, die wy, in zoo ruime mnte, yrot-ger nog niut by haar hebben aati»tttroU"<;n. Du gehn-lt tl orde en vierde acte» wai-uu l-.«u!er prhinsMJke oveiwmuitigeu voor baar. Niutte^cnttu.ku.le dun uUschooiicn en al'sLuiteuden nhoud van d«n t«kst, wordt men onwillekeurig uee>;eale?pt door hiire juuttieid van uitdrukking en haar tuuesterïciup O'vur het stcniorguan. iioewel de hi-;r Vitaus als toonceispeltr niet by h'iar iu de schaduw kan Bta.tn, was by toch a\* litioiil coa iiituiuuti.'nd zanger, Iu de vericlul.üiidy «'jL'iieg van di> vierdu uctt> w.is zooveel i-oortit!l'-!H;j aan to wijieii, dat uien /ter lugeluyneu niiie'iit n:ju nitt e vervn'iÜng H'!ïfcr panjj. Do lifer Pon j ah Mun'd detid -\ja ue»t au wjj :onl liij stt m. De hu'ereu t)e!rnt en De Grave, ah I)-i Nccers eu Si. lift*, iuaukti.-u \f.u hannu jiartijeu wat er van te m.ikeu (f. DJ hv.--.-r De (irave w;is hier eu daar wel eeu weicig droog; duyh wij willcu dat yjji-ne tütacliryveu aau zija rol. te tueor daar enkele goed g»jchrevea zettingen in fin eeu Z'j^;- voldoeudf vertolker \or.den. ^f'ii--.- KI- n-y' w-»* niet bij machte dtir moeilijkhcdeu van 'de Reine Jiïargiivrih het hoofd te .... i i,. Uescluki zij ui uvL-r ceue vry govd ontwikkélde tttCüriMik, «t geluid is iu het hougo i oHiaU'i zoo sciirüen laarer. dat turn voo«*r.«i.u«. niet in fcUat is MeyerCtor asttik te wflten voer de ocigtnjotivcerdu ItüaiUïchachiige zetting dezer PU t ij. Geheel anders was MIUC. Duf.iy als de p.i?e IVtiit». Oiarae hebben wij lol' voor de naïve en innetnende vertolkjug, die zij dezen persoon deed te bturt valicu. De i-ulleu van jl'ii.aiu)-:^ en £ois Tïrtsrzgn niet geschikt voor het ejgeu;iardi^ talent van den lieer C.ib.inues. \Vy \vi.k-u uein dus hicria niet te Het minüenkoor WAS ovoral vovinrtffdijk, ter wijl het vrouwenkoor £ich nergens boven bet \te.l van het ujidde'm.itiire verhief. Dat vau bsidc bcstui idec'lp;i eener opera zoo uitmuntend woidt partij ge; rokken, in Les UuKucnots wülea wy guariiv n;s lui u^iüin cotapobist vermelden. liet orKcst worstelde lieli onder leiding van den directeur (deiij heer Uranier?) goed door de moeilijke partituur heen. Dai de begeleiding v^n het kuur BónliCur de la tiMc veel te .-t er k was, wiilïU wij slechts oiu der volledight-idswille aanstinpen. lltt deed ons innig genoegen te h;-merken, dat on; c lovte-chanteuse Mme. V'»n d'ju Iterghe met zulüc! oprechte syuijiathe nllerwcge wordt gewa^rdefrd (de scuoont: cadi-aux en de omstundightiJ dat get-ne enkele pliuti s meer aan het bureau ta verkrijgen was dienen hiervan aU be wijs). Wy wenschen dat du iranscUe opera zich iiO,r lang iu h:;ur be/.it zul mogen verheugen, terwijl .haar «URageaieut tevens een onderpand Zil zijn voor.dcu bloti der opera. DE IIOQGDUITSCÜOPERA TEUOTTERDAM. Het ia dezen winter geen dankbare taak om iets van de opern te vertellen, want hoeveel er ook te prijzen mag vallen, ia het algemeen wordt. de rechte deur geutiat. Het i* alsut de dood van den beschermheer zijn stempel op alles drukt, zoowel op de bezoekers als op .het repertoire en da zangers. Ziekten vau laugaren of korterea duur mnkcn het nu dezen, dan genen arti^tonmottelyk op te treden, zoodat het Vin te voren nangekuuUigde" stuk ter elfder ure moet worden ver vangen door iet* anders; de beloofde nieuwe opera'a V> lij yen om dezelfde reden achterweg»; du gasten die zich af en toe bxten hooren, geven prnoteudeéls teleur»tellin« eu de heldentea«r nlijft t :eds afwezig. De heer Robinaon en Mevr. Jaïde ^ju beide reeds sinds eenigen tyd ongesteld, en al bestaat ei kans dat de fluweelen stem van Onzen liariton zich spoedig weer zal laten hooren, kan bet anders of het ongunstige veelal mis tige weer eu de droeve noodzakelijkheid voor het opora-personeel om telkens heen en weer te rei zen bemoeilijkt zeer een volkomen genezing? Behalve dit alles osfent natunrlyk ook de Weener ramp hier invloed uit op het bezoek, en de paniek welke men deze week hier bad, bg di> op voering van de Hugenoten, toonde duidelijk hoe veel reden er ia tot anffat. Het geëerde publiek" schijnt toch in massa niet te bestaan nit verachillende perionen met eenig gezond verstand, maar louter nit n heraenlooaIndividu, in plaata das dat er uitgangen.-in tQd van nood" te vinden «ouden zijn, moest elke plaats, waar «enachen bijeen komen, zoo gebouwd worden, dat ieder gewend raakte «en voste en breede uitgang vlak voor zijn neuii te hebben. Een van de lichtpuntjes welke de ongesteldheden der zangera en zangeressen aanbrachten, aan de wederoptreding van Mevr. H. v. Opbemert Schwencke, die bier vroeger zeer bemind wit*, wier stem nog denmelfien li«f«ljjkm klank heeft be houden on die ondanks hare lange afwezigheid zich nog op het tooneel ala voorneen beweegt Stellig xal liet blijken, wanneer zfl *iah in de vroeger door haar wet zooveel lof vervulde rollen b. v. ala Sextas in de Titaa liet hoeren, dat haar «faaa nog deaelfde kracht heeft. Frftolon Kuupcr, dw deMr dMT6&, tiolflMnai Pw^Bnl*11 IM* woont0«liare wlo ving door de courant meatdÉawe, aehfint ona fêlukkig aog niet dadalgk to aaülea v«rlateo, « awagt Mt hare b«ide jeagdafe-kanatnttm, da> dénei ^m^ *t K^'T n>*t leficMM het publiek zich meer te gewennen «n de beer Behrens behaalde behalve met zoovele andere rollen, weer een schitterend succes ala Marcel ia de Hugenoten. De opvoeringen van de GrootJiertnaSn wm Gerolftem, Offenbach's dolle opera-bouffe; in den schouwburg Fraacati in de Plantage, blyken wedtr iu den smaak te vallen. .Ka het nieuwe, ia er niets «oo goed ala het oude, zeide Scribe, en de Grootbertogin heeft sedert 1867 hare sporen ver* diend. In de hoofdrollen, de Groothertogin en Fi-iti, worden mevr. Spoor en de heer Kreeft toegejuicht Zy zingen en wisselen hun grappen onvermoeid. Vau de minderen zijn die van Wanda (mej. Hemt). Generaal Boum (Jean Doré) en Prins Paul (André), in vrij goede handen. Voor decoratief en costumecriiig is zorg en va.ik veel smaak aan gewend; jammer dat zich bij don boer Prot n:et eens een corps koristeu aanmeldt, ftan wie dia smaak beter besteed ia. Ten voardecle van het genootadup Liefdadig heid na»r vermogen" hebben eenige dames «a ?, Heeren dilettanten benevens de Heeren LouisSchmidt alhier, eu N. II. Andrieasen van tlaarlera, Donderdag 11. eene uitvoering gegeven ia caféFlora, welke in velerlei opzicht genot heeft opgeleverd. ? ?Benige quartetten van Bralimi. Schumann, Ver> hulst en Gade, een duo uit Uuydu's Jahreüzeiten «n eenige solo's voor piano vau den heer Schroidt, vormden o. a. het programma, De beer Scbmidt bezit eene goede techniek en heeft voorzeker veel talent, hoewel wij hem gnarne in een werk van eenigen omvang zouden willen hooren, teneinde dit laatste met meer grond te kunnen co&stateeren. De Heer Andriessen maakte zich verdienstelijk door op echt muzikale wy'ze de quartetvoordrachten te begeleiden. Het quortet. zelf had een goeden klank; over enkele onruiverheden willen wij de dames eu heeren dilettanten niet te h&rd vallen. De Heer Hofdijk bezorgde eene nadgcnitno ofwiaseliuff door de voordracht vun t-cu om vaagrijk gedicht, dat groo'en indruk maakte op de vry tnirijko aanwezigen. -mr-iinmtfati^ en alOerhaÜ. Aam d» na dn batf Baomaa h«ijtnt Zaterdag a. a. heeft ile dnitjcbe acteur zijn beuefice-voorstelling met Vncl A<.o->tit, \vnarin. h\j de titelrol tal vervulkn: in de verschillende rollen, waarin bij naast dn beroemde gasten zich verdienstelijk mankte, werd hy genoeg eevrnardeerd om nu op de sympathie van het publiek te. mogen rekenen. FrSuWn Frieclorfke Bognar, wier ^Gaa^spiel" bjj het Duitache gezelschap vun den beer vun Lier, (Ut van Ma^da Irs'cbik zal opvolgen en dun -tden Februari b«git>t, doet ons eene reeks uitknipsela van Duitsche couranten, toekomen, waarin iiaar sncceesen gertnafd worden. loderdoaid is zij eem\ der uitstekendste talenten onder de duitichft aotiic~a; hare verbindtenis nnn het Wecnerlkfanrg th'.-üter i» voc-rafjepfaan door eeno reeks van tri omfen te Berlijn, Msinz, Haratur-r, Praaff, Angsburg. Frankfort, Stutti^art, enz. /ij speelt zoowol de klassieko rollen van Jfudtu, Esther, Sappho, Jttditfi, PtitWra. Ctcopnfra (v. Conrad,) Adclheid ^n tiöts) als de meer moderne, Adricnnc Ze* coicrrrtir, Deborah, Dame mit den Camelien, Jfiss M"lton, het gsheele repertoire vau Clara Ziegler, met welke zij steeds vergeleken woitit. ttutiuni»iv** Bv)UMu^ -Te r «-.u» ny Esiier 4i. e«n werkja uitgekomen van Charlea Casaü, JPefitS 3lusèes de Hoflande et grands peintret ignoris. De. brochure, boewei niet veel meer gevend dan cenige aanteekeningen en notitièn van venchilleade tentoo<Mtellitig«n, » vooral merkwaardig om de zorg die de schrijver besteed heeft aan het opteekeaeu van naaien en datums der verschil lende door hem vermelde kunstwerken, en omdat liij de aandacht vestigt op een aantal onzer oudere .'childcrs, die den Europeeschen roem welken zij verdienden, nog niet zyn deelachtig gewerden. Onder de peintres ignprés" bedoelt ny vnors.l Ravesteijn, \erm*er of Van der Meer vau Dr-lfr, Jau de, Bray (leerling van Frans Hals), Cornelis van Haarlem en Maarten vau Heemskerk. Do werken van de meesten dezer zijn bciteu Neder land weinig bekend; alleen te Haarlem toch kan men Jan de Droy behoorlijk bestudeercn, meest in den Haag rUvrsteyn; hun voornaamste werken werden ook nooit gegraveerd. De fr-xaie Vermeert d:e verleden .-jaar op de tentoonsteUing der Uoyal Academy te London verschenen, vestigden op hem de aandacht der Encelschen; xjjn ferma toets eu eigensuirdise klcnrenbarmonio van blauw, umler en groen, wordt meer bekend en zal wel meer werken van hem doen ontdekken. Het meest zou er aan doen wanneer een uitstekend en sym pathiek etser voor hem deed wat Ui ge.* vo>r Frans Hals godaan heeft, en op deze w jie Lun talent algemeene waardeering bezorgde. Ttc't epmk*nrd» Minne, doorC-Terburch» Utrecht, J. L. Beycrs. De heer Terburch schr'ijft een niet gewonen stijl. Hy heeft van hel Nedcrlandsfh studie ge maakt, de geheimen der taal zijn lwm bekend. De klassieke tijd onzer letteren mocht zijn liefde verwerven ea zijn vereering draagt een pnrktisch karatter. Wie z\jn proza leest bespeurt alm», dat lm er zich op tockgt zich juist, Bierbjt en welluidend uit te drukken. Daarbij zyn oude vormen hem welkom. Spreekwijzen als: duikers aardig, odiarm, leider, trouwclük büstoatt, ruwelijk afrukken, trekken hem aan. De heer Terburch schrijft iemand met een t, nog en weg met een ch, ver met twee rr's en een aposlrof, swrlijk met een c en acht den onvolmaakt verleden lud van werkwoorden met een dubbele t eerst recht geschied, wanneer de e van de laatste t gescheiden is: als hij hervaU'e, hq'. belett'c. Men tal moeilijk een fatsoenlijker Nederlandsen vinden dan deze Beschaafd* taal. En toch de zoo torgvvltfg eepolyste .sprake" weerspiegelt, dunkt on*, eer de deftige netheid der 18de, dan de zwier, pupticheid en kracht der 17de eeuw. Wanneer men on porcoleinachtig Hollandsch leest f denkt men onwillekeurig aan een pruikie, zij 't er dan ook een, waaraan geen haartje verkeerd zit Een pnrikje zóó keurig fijn en verleidelijk lief gepoederd, dat menigeen er misschen zijn natuurlijken ktuUebol voor zou willen prijsgeven, Wy mogen ons xeu niet verhelen, Sa\ deze be kentenis gevaarlek is. Of hebben njet Bcets, Schaepraan en Huet bq' een vroegere gelegenheid Terburch's proza geprezen? Het is zoo. Toch gelooven wy goen tegenspraak te moeten duchteu, wannér wy beweren, dat men Bcets, Huet eq Terborch's pro» slechts m n opricht opgeHjke lijn kan BleUen. De taal'van deze triU ia vloeiend, zuiver ea helder als glas. Maar wanneer inen een bladzijde van Huet of Beets leest om daarna eene van Terburch te genieten, blokt het, dat de beide eersten fonkeknoen pareienden wyn schenken, terwql de laatste niel veel meer dan mineraahraUr biedt. De stijl vu Terburcii is zonder geest. Het gevolg daarvan i» een gevoelige teleurstelling. De voornaainheid ?waarmee Terburcb'a proza zich aanmeldt wekt groote verwaehtmgea, aicnietvarvuld worden. De kleerén maken den man en de ' man zelf lijdt aan bloedarmoede, hoe «etond hjj ook scaikie. Leest iaën in de rste daer .Sfrtïm v» Xmne" (bbds. B) de oobwjetsat van ósn jpromoveerdat drie «x twiaijarif» lil ii M

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl