r a DE AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOOR NEDERLAND. - « No. 245 l uitgespaard. Wanneer hier de belangen van het verkeer hadden kunnen * wegen, sou mea moeten twUgen. maar ieder die buitenlandsche jteden kent, weel dat zells bet Dunrak* niet i^tonder druk is, en de overige westelyke loegangsweteotot het centrom: N.Z. Voorburg wal, Spuiitraat, Singel, en. tot de rustigste behooren welke Amsterdam bezit. Dat de rijtuigen voor 't postkantoor evengoed en beter achter dat gebouw konden wachten op hun vrachtje, dao daar vóór, behoeft geen optetteiyk óetoog, en dat men midden in de Kalverstraat een verbindingsweg tusschen Rokin en Singel zou behoeven, waar een paar minuten verder de Heiligewef de Kalverstraat met het Singel verbindt, is met het oog op de behoefte van bet verkeer zeker moeielljk duidslijk te maken. Men wilde het nu eenmaal om nantiecle - redenen. Onze vaderen, zoo sprak de Heer derggma, hadden naar de behoefte des tijds hun plannen ontworpen, wy dienden dat evenzoo te doen. Oe Wethouder ze! het niet, maar waar schijnlijk dacht hij by het woord »behoefte" aan den koersenenden geldnqod.... een be hoefte die soms onafwijsbare eischen stelt. Hoe gaarne zouden wij gezien hebben, dat de Wethouder alleen van dit argument zich bediend had en ons de redeneeringen over de liefde van het Dag. Bestuur voor de schoonheid onzer stad had bespaard. Hoeveel naïveteit behoort er niet toe om in vollen ernst te kunnen beweren, dat het spiegelend watervlak niet bijdraagt tot de schoonheid? En toch die naïveteit was, althans bij den heer Bergsma, niet voorgewend. De Wet houder verhaalde, als eon soort van ontdek king, dat hij den N. Z. Voorburgwal op een nacht by sneeuw had gezien* en hem toen gebleken was, dat het water zeer wel ge mist kon worden. Al ligt er ijs in de gracht, de schoonheid van den burgwal gaal niet verloren. Waarom zou men hem dan niet met zand opvullen? Opmerkelijk is' het zeker den heer Gossclialk bij de voorstanders van de demping aan te U-effen. Volgens dezen bouwmeester is de burgwal schilderachtig door zijn l ijnen, maar niet door het water. De heer Jitta, die ver zekerde dat zyn schoonheidsgevoel niet minder sterk sprak dan dat der adressanten,, die voor het behoud der gracht pleitten, kon evenzeer dat water ontberen en de Heer Scbmiiz, »het aeslhetiek" op prijs stellende, meende dat het behoud der gracht met» het aestheüek" niets had uiitesiaan. 't Was zeker een zonderling debat nu de voorstanders der demping, door de puntige i-edevoering van den Heer Pijnappel en de adressen der Heeren Backer c. s. daartoe genoodzaakt, zich geroepen gevoelden over schoonheidszin te redeneeren. .Maar hoe be droevend voor hen, die op het karaktervolle schoon der hoofdstad gesteld zijn, de uitslag ook moge heelen, bemoedigend is het feit, dat alle dempers, tot de Heer Schmitz incluis, zich gedrongen zagen hun hoogen *erbied voor »het aestheüek" uittespreken. Dit, evenaU de f 30.900 voc*-1 premies, oewijst, dat men .toch het bestaan der groote Onbekende niet durft te loochenen. En wie weet of niet, vóór nog de O.Z. burg wallen zijn dichtgeworpen, de Onbekende zich duidelijk genoeg aan 't oog onzer raads leden zal vertoond hebben, zoodat nieuwe gevaren van dezen aard van ons worden af gewend! Inmiddels, en ook dat is een lichtpunt, hebben B. en W. door de voordracht, waarbij de benoeming van een jury tot het toekennen der premies wordt noodig verklaard, een bewijs gegeven den goeden weg uit te wil len. Daar zijn zaken, waarvoor de incest ?raküscbe wethouder niet de aangewezen persoon is. Op het gebied van het schoone behooren de kenners van het Echoone ge raadpleegd te worden. Dit geschiedt waar lijk al te weinig. Toen Amsterdam een uitbreidingsplan ontwierp en vaststelde, vol gens hetwelk een hcele nieuwe stad aan de oude zou worden toegevoegd, hebben de amb tenaren de lijnen getrokken en beeft de Raad nu en dan de lineaal een weinig verschoven,. doch het oordeel van een jury. van mannen van smaak, van erkende aesthctici is niet gevraagd geworden, liet gold de stichting van een werk, dat eeuwen lang in aanzijn zal blijven, dat. ons nageslacht misschien ge durende duizend jaren een voorwerp van kritiek, eon oorzaak van lof, blaam of er gernis zal zijn, en niemand der amblclijk ge roepenen schijnt bezwaar te hebben gemaakt, om zulk een arbeid, die zóó groolc verant woordelijkheid oplegde, lusschen zijn gewone bezigheden door te volvoeren. De bedoeling' een jury te benoemen, ter beoordeling der gebouwen, die aan de de Ruytei kade opgetrokken zullen-worden,-is «en -slap in de-goede richting. -Hiennfle. leggen B. en- W. de getuigenis af: Proeven van. bouwkunst tot nog toe door ons nis compe tente rechters beoordeeld, behooren onder worpen te worden aan de. kritiek van des kundigen. . ? ' ? Dat is juist. Over zulk een bekentenis ficbbcn B. en W. zich volstrekt niet te schamen. Doch wij vragen; moeten B. en W. niet verder gaan? Kan het gemeentebestuur van een stad als Amsterdam, die bezig is zn'li naar alle zijden! op allerlei wijzen en in iillerlei opzichten uittebreiden, het stellen buiten eea advUecrend lichaam, dat met de eischen der schoonheidsleer vertrouwd is? Zou, indien 'er zulk een kommissie beslaan had, niet veel kwaads zijn voorkomen dat onherstelbaar is? >Ilet aestheüek," waarvoor zelfs de Heer Schmiti, die er geen been in zou zien den &:tireier»toren op te ruimen, buigt, is van g oote linancieele waarde. Wat men vóór itó schoonheid, het behogelijk uiterl(|k eener ' «tod uitgeeft is, in onze dogen, geen weggeworpen geld. Integendeel plantsoenen, ken, rferUjke wtndtlplaatsen, rijk getooide wegen en verrakkehike stadsgezichten lokken de vreemdelingen zich hier U vestigen; de schoonste stad is de aantrekkelykste woonplaats. Amsterdam was dat van ouda door haar smaakvollen aanleg. Welke veste in de Nederlanden evenaarde de ome? In deze dagen breekt men bet oude schoon af en het nieuw* b van zeer dubbelzinnigen aard. Waarom zal men dus doorgaan? Allen die Amsterdam liefhebben dienen er voor te zorgen, dat ook haar glorie in dat opzicht niet ondergaat Zon men, nu den heer 'Bergsma de vrijheid wordt gegeven ons zoo veel zands in plaats van water te schenken, van hem niet nog een daad van boete en berouw mogen tegemoet zien, bijv. de stich ting van een permanente kommissie voor de aesthetische belangen? Deze belangen zijn zoo veelvoudig, zoo gewichtig en.,., bleven tot heden zoo goed als onverzorgd. UIT DE MAASSTAD. Rotterdam, 13 Februari. Wat reeds lang gevreesd werd, is helaas! werkclykhcid geworden. Tengevolge van den loestaud der waterwegen van Rotterdam naar zee, zal de A'ederl.-Amerikaanyche 'Stoomi'aartmaatschitpp\j eene droevige tijding, vooral omdat de oorzaak zoo droevig is! Omdat züeon voorbode is van 't yerloopcn van onzen bloeienden transito-handel, indien niet spoedig de waterweg in gunstiger toe stand gebracht wordt! En ware het nog maar eene verplaatsing van diyn handel van hier naar Amsterdam, voor den bloei onzer stad zou ik 't diep betreuren, maar als Nederlander" zou ik er m(j gemakkclyk in troosten. Doch 't is myn stel lige overtuiging, dat het verlies van Rotterdam'* tnmsito-handel niet alles winst voor Amsterdam is, omdat een deel wie kan berekenen hoe groot ? ons land den rug toekeert en zich naar Antwerpen of elders verplaatst. Daarom juist is afdoende verbetering van den nieuwen Maasmond, hetgeen synoniem is met het behoud van den llotterdaiiisv'neu handel, een algemeen belang, een krachtige hefbooiu vau de welvaart van Ne derland. Maar er is nog ioU wat mij droevig steriit m dit bericht,- de herinnering namely'k aan hetgeen ongeveer een jaar geleden gebeurde. Hot zou al te dwaas zün te zeggen, dat de lezers van de Amttti'dutnmrr zich 7105; vrel herinneren zullen, wat in de brieven uit de Maasstad van 21 en 31 Maart 1SS1 geschreven word naar aanleiding vau het jaarverslag der AVrf. Amerik, StoomrwtrtAtaatichapf>y,uel\vv}]i van de mislukte onderhan delingen rapport deed over eene alternatieve vaart vnn de schepen der Maatschappij van Rotterdam en Amsterdam. Ik wil nu vooral piet de oude wonden weder openrijten en de kritiek herhalen waartoe dat deel van liet jaarverslag maar al te gereede aanleiding gaf. Maar wel meen ik liet recht te hebben, na hetgeen ik toen geschreven heb, thans to constateeren hoe de loop der om standigheden mjj op zoo bedroevende wy'ze in 't geluk gesteld heeft. Terwijl ik het .aan het beter oordcel' der Maatschappij overliet te beslissen of zümeer gehaat is door eene concurreercnde lijn van Amsterdam op New-York, dan doorccne wekelüksche vaart, beurtelings van Amsterdam en van Kytterdam", en na my welwillend verstrekte inlichtingen volmondig erkende, dat voor het mis lukken dor onderhandelingen over die vaart, niet der wakkere directie van de N. A. 8. M. de meeste schuld trof; moest toch dit eindoordeel mij uit de ppn: ,, .Maar hoe verklaarbaar dan-ook, te betreuren blijft het dat hare; directie in die stemming zich tot een bitteren toon in haar jaarverslag liet verleiden, welke n haar 'dan verdenking blootstelt, en onge lukkigerwijze kwaad bloed zet, waar samenwer king roo hoogst noodzakelijk en gewenscht ware. Had z\j des ondauks naar di« samenwerking met alle kracht gestreefd en, met verwerping van het voorstel zooals hel luidde, te Amsterdam de over tuiging trachten to doen ingang vinden, dat op andere wijze die samenwerking ook mogelijk was om tot eene goede stoomvaart tusschen Amsterdam en Amerika te geraken, zonder twijfel zou liet algemeen belang dan meer bevorderd geweest zijn dan door den loop. dien de zaak ongelukkiger wijze thans genomen heeft." Met den wcnscli dat de ninatsehappy', nu zü- te Amsterdam, in plaats van samenwerking, de con currentie eener, naar 't schijnt, in bloei toene mende onderneming vindt, iiiyne sombere klacht logenstraffen zal en haar vervoer voor Nederland behouden zal kunnen blijven, stap ik van dit voor Rotterdam droevige onderwerp at' om onmiddelijk op de publieke vermakelijkheden over te springen, waarvan eergisteren en gisteren de grondslagen werden gelegd. Dinsdag werd in de algemwuc vcnjaderinR der vereeniging ItotttrdaiuJicJit schtrnrlurg tot de uit gifte ecner leuning besloten, welke eene o.bligalieleening genoemd wordt, omdat elke obligatie a/"iï.öO in 71 jaren met/' 3.?wordt afgelost, maar waarvan 8.1S5 prcmiën van /'.">.?tot ? l>"i<).UOU de grtni nttraftion vormen en dis derhalve op eene preinie-lefiiing pilijkt nis de ooiie druppel water op den andere, /eter zijn er die irit een moreel oog punt dit besluit al'kuurwi en nllerininsl zal ik jjiij tot verdediger van dergelijke speculatie op's menschuil speelzucht: opwerpen, maar Rotterdam moet een niuuwen schouwburg hebben eu nok-spoedig' hebben, en al» die nu op andere wijze niet te verkrijgen is?'Wil men in Iwt rlu Duikclu; Opcru en hot -Nederlandse!! Tooneel.niet op stront gezet vele andere dezer soort, maar 't bost liet zwijgen bewaart. Gisteren Was de. voortzetting der Opera voor den; winter 1882/1883 aan de orde. In de ftnnnciéejc commissie, 'wier ziel vroeger wijlen de notasia Burgera was, U nieuw bloed gekomen en in ?plaats van 3 telt züthans G leden. Met deze ver meerdering z^n ook hare .financiecle eischen ge stegen; moest er vroeger voor een bedrag van f 90.000 aan coupons worden ingctcekend om iiut bustaan 'der Opera te verzekeren, thans worden er f120.000 vereischt. Maar daartuoenover staal dan ook dat de Fransche opera uit den Haag mot 15 voorstel lingen m de combinatie is opgenomen. Ook de bespreekgelden zijn hooger gesteld en daardoor feitelijk de prijzen dor plaatsen verhoogd, alles natuurlijk met het fgoedödoel om de vureischte som bijeen te krijgen. Of de regeling der abon nementen iets nieuws is, weet ik niet; uw cor respondent behoort tot het profaium vulgus, dat voor de opera zich geene uitgave van f 100.?k ?300.?'sjaars veroorloven kan, en ik vocgcrbn dat ik gelukkig ook geen tijd heb om er zooveel aan te besteden. Misschien is 't mu'nc hieraan toe te schrijven onwetendheid, welke müeene onjuiste opmerking in de pen geeft, maar -'t wil mu toeschenen dat de. abonnementen schaarsch zullen zijn, DU men don vollen prüs plus de bcspreekgelden te betalen heeft voor aflo voorstel lingen, tot welker bijwoning het abonnement reent geeft. Doch hoe dit zij, van harte hoop ik dat de .nnaacieele commissie slagen zal, vooral nu vj gisteren eene illusie vernietigde, weJkc door haren stichter, den heer Edüumd van Hoboken, naar veler meeoing in eene vorige vergadering ,ww opgewekt, namelijk dat EU in elk geval liet behoud der opera voor den volgenden winter waarborgde, Inlusschen liet zij doorschemeren dat als de inschrijvingen niet ver beneden de ge vraagde som bleven, cij niettemin de volgend» wintercampagne zou ondernemen. Het b dus zaak dat alle voorstanders der Opera, naar gelang hunner financieele krachten, aan de inschrijving deelnemen, en zonder twijfel zou de , financieele commissie .dit doel bevorderen, indien zij een onderzoek instelde naar de oorzaak van het feit, dat de coupons voor het loopende jaar openlijk voor 40 a 50 pCt. beneden de waarde te koop worden aangeboden. Dit verschijnsel be dreigt het cpuponstelsel met mislukking, en als het allén hierin zün oorsprong vindt dat een of meer warme voorstanders der Opera, ter wille van de zaak, zich vrijwillig zulk verlies getroosten, dan trachte de financieele commissie hen te be wegen dit verlies liever als subsidie aan de Opera af te staan dan er de hun onbekende koupers van de coupons mede te bevoordeelen. Voor net wel slagen der inschrijving behoort in elk geval dit verschijnsel te worden opgehelderd. Reeds is nagenoeg de geheelc ruimte gevuld, waarover ik in Dt Amsterdammer beschikken mag, en nog heb ik geen woord gezegd over de raadszitting van heden,, die alleen ruimschoots stof voor een geheele brief heeft opgeleverd. Twee voorstellen, waarover ik my voorgenomen had iets te zeggen, namelijk betreffende de Oroote Waag en een zeer billijk verzoek van ISi onderwüzurs. om als gratificatie te ontvangen wat hun reeds een j.iar vroeger dan het verleend is, als tractenu'iitsvurboocing was toegedacht, heeft de Raad wegens gebrek aan tud verdaagd, en dit iliustrc voorbeeld volgend, laat ik ze wegens gebrek aan ruimte rusten. Insgelijks bewaar ik het stilzwij gen over tiet, misschien in veler oogen belang rijkste onderwerp van debat, de bezwaren name lijk van den minister van binncnl. zaken legende regeling van hot vergunningsrecht voor den ver koop van sterken drank, welke met alle beschei denheid zy 't gezegd wel iets van haarkloverijen hebben. Alleen zy vermeld dat eene inU-rpi'llatie van dt?n heer de Monchy, over de vertra ging in de uitvoering van reeds door den raad goedgekeurd? plannen van schoolboiiw, don hiirgemeester aanloidinp gaf om, onder toejuiching van den raad (altijd volgens het verslag in de N. R. Ot.), den. autoriU'itt.-n, die met de goedkeu ring der plannen zijn belast, te verwijten dat door oen al te nünutieusc behandeling; van zaken de uitvoering der onderwijswet belemmerd wordt .en men nog lang reden kan hebben om te klagen over gebrek aan sehoolruirnte." Over de gegrondheid van het verwijt kan ik niet oordcelvii, al schijnt de in den raad voorgelu/.en brief er inderdaad alle reden too te geven, maar naar 't my voorkomt treft dit verwijt ino.er de wyze, waarop door den minister Six nan art. 4_ (de dchoolbouw) der wet uitvoering is gegeven. Nu er een ander man aan het hoofd van binnenl:\ndschc zaken is opgetreden, kan daarom de in terpellatie en het daarop gf-geven antwoord van «root uut zijn. en in zooverre zou ik gaarne met het applaus van den raad instemmen. Maar ik kan dit niet doen als die toejuiching ook op do door my aangehaalde woorden slaat, want daarin ligt een afschuiven van de verantwoorde lijkheid, van het gemeentebestuur op de schouders van hot schooltoezicht. Door do vertraging der voltooiing van twee scholen voor een maand of drie, vier wordt het herstel eener fout van ouden datum niet belet, welke ten gevolge heeft dat in April 1881 ongeveer 600 kinderen tevergeefs plaats zochten op de openbare school en dit ? cijfer in October reeds tot boven 1000 was gestegen. Twee ; scholen zy'n dus blijkbaar na een jaar, of door , vertraging in de uitvoering, na 16 maanden, vóór welken termijn, de gebouwen moeilijk in gebruik genomen kunnen worden, juist ongeveer voldoende voor de plaatsing van het accres der bevolking; zoodat al Iconden die scholen ook al' een paar maanden vroeger gereed zijn, daardoor nog vol strekt niet in net groote gebrek aan plaatsruimte zou zyn voorzien, welk gebrek alleen hieraan is toe te schry'vcrfi dat er vroeger te weinig scholen zyn gebouwd, en waarin alleen is te voorzien door onmiddellijk to nemen tijdelijke maatregelen. Door de plaatselijke Schoolcommissie is dan ook daarop reeds in November aangedrongen, maar van een antwoord van' liet gemeentebestuur is. tot dusver, voor zooveel mij bekend is, nop niets vernomen. Eerst als ook dit laatste aan het schooltoezicht to wijten is; zouden de toejuichingen van den raad volkomen gerechtvaardigd zyn. G. UIT DJE HOFSTAD. No. 86. Nieuwe verkiezingen; Mutatiön in den Baad; Tramwielplaten. 't AVos in de bondsdagen van 1330; on warm was de strijd, hoewel van eeno zijde in stilte ge streden. ? IQ dit weekblad van toon, toonde ik bij de verkiezing van een nieuw raadslid, in de plaats van Mr. Van der Kemp, breedvoerig aan, hoo de candidaat van de vcreeaigde conservatieve, antl-revolutionnaire, roomsch-kafcholiekc en industriuole kiesvereenigingea, Jhr. Mr. E. van den liürch van Heemstede, zeker van zy'ne overwinning als hy was, reeds toebereidselea maakte om zit ting te nemen in den Raad, toen hij tot zjjne stomme verbazing door d«n heer J. C. Bloem, den candidaat der liberale kiomreeniging werd verflagen met een vcrplctterenden slag. En ver wonderen deed het my niet. Alvorens het ver trouwen der burgerij, te verdienen, moot er eerst iets gedaan worden, waarop met meer kracht kan gpwczun worden, dan op het bezit van veelgeld, eun udelijken titel en het meesterschap in de rechten, ilueft Jhr. v. d. Bflrcb/van Heemstede tbnns, nn hij wtor in de vacature 't Jacob door da liiesvereenigiüg Nederland en Oranje tot candidaat voor den Gemeenteraad is gesteld, tedert 1860 iota gedaan dat, behalve den schoon^ klinkenden naam zijn vaders, hem in cenig opzicht meer waardig maakt om gekozen te worden dan do u eersten* den besten?' Neen toch, en het BICU thans, na zulk eon geleden echec weer candidaat ?tellen, fa dunkt mij het meest doorslaand bewijs van niet zeor voorspoedige verataodsontwikkeling, en dat vooral, uu Jhr. Mr, W.Six, de voormaligo verdienstelijke gemeente Secretaris, en oud-minister van liinneulanaMhe Zaken, door de Grondwet als zijn tegen-eandidaat is gesteld, terwijl in Vaderland m Koning J. W. F. Ridder Huyssen van Kattendjjke geproclameerd werd. Zonder iets te wulen afdingen op de bekwaamheden van laaUtgenoemden, durf ik mot vrijmoedigheid de voorstelling wagen, dat Jhr. Mr. W. Six gekozen zal worden, 't geen ontegenzeggelijk tot groot voordeel onzer gemeente zou kunnen leiden. Wie by machtu is om daartoe mede te werken . . . hy doe het en mot vertrouwen in de bekwaam* heden van den heor Six, dio zoo menigmaal ge bleken ejjn. l Dt verkiezing voor twee Leden van Provinciale Staton in deze provincie is gelukkig voo uitge vallen, als ik hot in dit blad van 10 Jan. iL voor spelde; ondanks de zeer laakbare verkiezmgsraanoeuvre met het strooibiljet (in afschrift door de JV. Roti. Cl. van gisteren medegedeeld) ten behoeve van de candidaten 0. P. Hoek en J. J. Duynstee uitgevoerd, verkreeg laatstgenoemde in herstemming sleents bat ongelukkig getal van 13 stemmen meer dan by de eerste stemming, en werd hy dus niet gekozen, 't Zou inderdaad ook bespottèiUIt geweest «y"n. Er schynen ia onzen Raad nog meer verande ringen op til te >{ja, on onlangs deelde ik.ned* modt, hoe het gerucht, nog «onder dat do achUnswaardige burgemeester van xijn plan om ont slag te vragen officieel deed blijken, reeds Jhr. Six als tin opvolgtr noemde: thans weer wordt het raadsQd 9ohimmelpenninck van der Og> als het toekomstig hoofd 3«r gam^enU gedoodverfd. Om evtatuoel tuawhen t^Mnka gMohikte candida ten eene kant t« doen, is aster niet gemakkelijk, doch het waarborgt ons dat all da twer Gevers Deynoot, dfo als humaan en onpartijdig maniich aller achting wisi t« verwerven, eenmaal ons ver laten aal, het bestuur der gemeente dan wederom in goede handen aal tün. (Jok in de Oommissje van Fabricage had eena mutatie plaats, «aagwiea het Raadslid Mouton om om rcttatm van yetondhtid", dia ik liever redenen van ongeaondheid noem, daaruit aijn ont slag nam «a tevens als lid der Badhuis-oommissie aftrad. Met het Dagblad van heden ben ik het volkomen eens, dat 't meer in 't belang der ge meente «yn zou, als de hr. Mouton, nu hy geen workdadig aandeal msor nomen kan in 't Bestuur der Gemeente, «ijn mandaat als BaadsUd neer legde. Do o interpellatie door het Raadslid de Vries in de zittiugr van eergisteren gehouden, omtrent het met doodelijken atioon overrijden van een kind door den tram, heeft algomeene toejuiching uitge lokt, en Beker getuigt h»t van de Directie der Haagsohe tram-maatsphappij van eene onversclioonbare nalatigheid om sodort September jl., zooala door den heer B. G. van der Hegge Zijnen, in het Dagblad van gisteren wordt aan getoond, tot heden verzuimd te hebben om TÓór de wielen der tramwagens metalen bladen (cJiasse corps) aan te brengen. Als bet Dagelükscb. Dostuur onmachtig is om de Directie tot net spoe dig aanbrengen van die veiligheidsmiddelen te dwingen, dan behoort bet ten minsto met kracht aan te dringen op de verwezenlijking, van dien buiken wunsch en 't spoedig uitvoeren van de zen hcilzameu maatregel, waardoor wel niet alle ongelukken zullen voorkomen worden, maar toch aanmerkelijk beloven te verminderen. De dood van het 5-iarig knaapje was eronwcl niot te wij ten aan de nalatigheid van dun koetsier; deza toch remde zooJrn hy 't kind vallen zag, 't geen den wagen welke da brug afreed evenwel niet dadelijk deed stoppen. 't Deed my genoegen dat ook bet Raadslid Evers to velde trok tegen het onbesuisd ry'dcu van andere koetsiers, on waardoor dikwijls onge lukken gebeuren, zooals het Vaderland van heden mededeelt: ,oou meisje is heden morgen op de Paviljoeriigracht door een met hout en turi be laden wagen overreden. Ernstig gekneusd word het naar huis gebr.icht"; herhaaldelijk wees ik er reeds op, dat de politie niet streng genoeg optreedt om art. 40 der Alg. Politie-vorordening te handhaven on ofschoon ik my niet de uit drukking van den heer Evers zal veroorloven, waarop de Burgemooster antwoordde : dat er in zake van recht hier geen verschil wordt gomAakt", toch neem ik de yrijlieid niüaan de zijde van don heer Evers te stellen. Eilieve, mmiheer de Burgemeester, als do politie evengoed don koet sier ecner quipage als dien van een groentenwagen bekeurt, waarom word er dan togen den Baron de Pogson, Ztfcer Moiestoits kamerheer, geoit proces-verbaal opgemaakt, toen zijn rijtuig op den 5n Jan. jl., des namiddags om 4 uur in ge-itrekten draf uit do Ylomingstraat komende, eeu ander rijtuig bijna ten onderst bovea reed. Men moot niot alloen een flink, maar tevens onafhankelijk agent van politie zijn, om zulk eon proces-verbaal te durven opmaken on onafhanke lijke politie-agenteo . . .. ja oreng er my eens een. 's-Gravenhage, J. A. do Bergh. 16 Februari 1082. P. S. Zooeyen verneem ik 'dat b{{ de Haagsche Tramwegmaatschappij reods in aanmaak zijn do in mijn stuk besproken Cltasse-Corps." Spoedig zal dus aan ons aller verlangen vol daan zijn. UITTWENTHE. K*nt ejj het Und vft»r miïa sn cotton groeit In 't on«öionb»ir vond d' ontembr» bUon laait? Daar beent In 't hoofd van den Twenther spookt sedert eenige maanden dat denkbeeld, dat allengs vaster vorm on vorlokkender gestalte aangenomen heeft, Amerika! Het Und waar hij vroeger met wrevel oau dacht; het land dat hem in den prijs zijner varkens schaadde, het land dat z\jn rogge laag in pry's hield , dat land trekt hem hu en lonkt bom over den oceaan zoo verleidelijk toe, dat hij akker en ploeg verkoopt, zioh los maakt van vrienden en geburen, om zijn nieuw vaderland te kunnen tegemoet stoomen. Van waar ontleenen die vroeger zoo angstvallige, nieuwigheden schuwende huisstittende Leden, die vernieuwing des geestea? Deze vraag hangt nauw samen met de geschie denis der laatste jurou. Voordat do katoenindustrie in deze streken haar hooge vlucht aam, loefde men hier stil on eenzaam. Afkecrig van alles wat vreemd, was en tot vreemden in betrekking stond, een' óf meer dag reizen verwijderd van beschaafdere stroken, ver bonden aan Zwolle en Deventer door zandwegen die 's zomers maalden en 's winters sopteu, bleef de Twenter aan het oude gehecht en bad elke plaats aan zich zclvo genoeg. Doch langzamerhand week deze oude geeit en primitieve toestand naarmate het fabriekswezen zich begon te ontwikkelen en uitzag naar betere verkeersmiddelen. Kanalen werden gegraven, wegen hard gemaakt, vreemde werklieden vestigden zich bij honderden 4üde nabijheid der werkplaatsen, de kleinere ingeboren ma-u bezweek allengs voor deverleidedelijke hooge loonen der fabrieken; daardoor onUtond eeu nieuw leven en ongekende welvaart. Ook do landbouw hief zich op uit den domme* ligeti ' staat waarin hij verkeerde.. De veeteelt breidde zich uit, de plundering der weilanden ten bate der hoogveroerdo roggoafckórs werd na do verdeeling der marfce gronden allengs gebreideld, het aantal paarden kromp iu, da melkkoe rees in aanzien, de boter verhief zich boven het peil van wagensmeer, aan voederbouw word meer aandacht geschonken, de .mestvaalt won in ge halte naar mate de plmggenborg tot eon beschei den heuveltje wegslAufc. ? Do geschiedenis d«jr laatste jaren oplat\dboawgcbiooTkent ieder 'Nederlander. In Twóntho go« beurde juist hetzelfde wat in welvarender oorden van ons land geschiedde, , liet ging met hst (frondbazit als het dezer dagen te Pariji on Lyon met Bankr en Suez attudoolen is gogaan. Men verloor ur het hoofd by. Men vroeg niet moor wat de grond opbracht, maar wat zo kon opbrengen. Men liet zich door landbouwleeraars en couranten voorrekenen wat men op goed land verbouwen kon. In die begoocheling werd raea versterkt door steeds klimmende pachtprijzen en een groote vermeer dering van pachter». Wie wat to haar had vond tientallen voor zijn erve, Wie een 'stuk Und kocht, daoht niet aan rente, maar aan vermeerdering van kapitaal, want vooral na den schok door de daling der spoorweg waarden in 1872 aan het vertrouwen m onder nemingen toegebracht, rees do Waarde van Und" KÓO hoog, dat de grondbezitters hét elkander, witjes lachend, nazeiden: land t» zekere beiitting". Men sprak dan ook alleen van possessio" wannoer men grondbezit wilde aanduiden. Men kocht in die «uiden dagen, zwaar ver gold vooral voor de notarissen MQ hectare broekland toor f 1000, bouwland voor f1500 a ?2000, heide voor ?500, hoewel men uitstekend goed op da hoogte wu van da auooessiveiyko opbrengsten van ?15, /30 a ?40, en ?6; maar mea rekende op d« toekomst, h*t werd oeuiamen.- j. ? *" ' '? ? - -M . i- '?'? "~~~ geiteld regeltje van drieën: grond die ia 't jaar ?ooveel, BOO weinig kostte, i* nu «ooveel waard, hoeveel zal ik er dan op kunnen verdienen al* ik 't over «en jaar of? van d* hand «et? Er viel niet aan te twijfelen oi die evenredigheid ware opgegaan, maar er was eene kleinigheid by vergeten. Nederland stond namelijk niet alleen op de beide wereldronden. Er waren ook uog andere landen waar men koeien kan lat«n weiden en graan kan oogsten. Deae kleinigheid streed nu wel eenigzins met de leer der vadereu, dia Nederland het uitverkoren land noemden ook voor boter ea kaas, maar met «en smadelijk glim lachje konden wy hoe Lef 't ons ook zon ge weest «iju de steeds meer in beteekenia toe* nemende concurrentie der andere natten niet uitwisschen. Denemarken voerde boter uit, men sprak er zelfs van, hoe 't mogelijk waf kon geen recht geaard vaderlander a»u 't verstand gebracht wor den! dat ze fijner van smaak, on duurzamer van aard was dan de oude, gerenommeerde boter uit het Kanaan van Europa. Amerika verscheepte kaai. Verbazend groote kazen bracht hst op de wereldmarkten. En lang» samerhand steeg de noteering der Amerikaausone kaas boven onze platte Gouwenaars en ronde Edammertjes; wy werden geslagen op tentoon stellingen, en met onzen ouden roem op zuivelgebied ging het al net als met al onxe overige glorie, ie werd ons afhandig gemaak en men liet ons eelfs niet de illusie, dat mea naar ons model had gewerkt! Waarlyk 't werd te erg. Dio oerst 100 hoog geroemde spoorwegen on stoombooten, die, zoo droomden we, onae producten zouden voeren naar alle uithoeken dor wereld, voerden ons by mislukten of half gedrukte oogsten vreemde) producten too. Dat was een leeltyke streep door de rekening dor grood-ideaUsten. I in uiers tot hot hoog blijven der landprjjzen wa> nopdig dat in jaren van slechte oogsten, het geoogste in priji zóó hoog klom, dat de schade van t miagowai or door vergoed en de rekening van den landbouwer sluitende kon gemaakt wordon. Door do onverwachte toevoeren echter van datgeno wat hier mislukte < men goUove zich evou de Pruisische aardappelen ta herinneren viel doza. hoop geheel in uuigon. Daar lag de hoop van staat! Toon nu do slechte jaren kwamen, en de sluizen des hemels óf altyd scueucn open te staan of geen druppeltje meer doorlieten, toon alles water werd of stof, toeu do verwaarloosde toestand ouzor waterafvoerwegen schrikkelijk aan ons gewroken werd, toen zond Amerika ons rogge en maïs. Daardoor werd Amerika in onzen boerenstand (als ik het zoo eons noemen mug> geïntroduceerd. Men begon or over te mijmeren, hoe men duur oen koren verbouwen kou, dat door sporen ca booten over landen en zeeën vervoerd, hun nog voor ? 7 do 100 kilo kon verkocht worden, waar hun verbouw, do rogge, voor ? 8 de 70 kilo reeds veel te goedkoop mocht genoemd worden. Dat nieuwe goed men noemde het benrteIing3 maaais en muis, tuurkscho wewteeuspaunscha koorn verbijsterde den eenvondigen landbouwer ten eenenmale. Ja zoo zinavaratoreud werkte dit nieuwe koren op hen die h«t behandelden, dat da bakkers ten slotto geen maïs moor van rogge konden ouderscheiden, het een. door het andera lieten malen, brood er van bakten dat zij ouder gewoonte roggebrood bleven noemen en, om de verwarring niet te vergrooten, zich aan den ouden prijs van hot roggebrood bleven houden. Nog op andere wüze was Amerika hier geïn troduceerd. Men had reeds sedert jaren kennis gemaakt met sijo spek. In kisten verpakt zagen aio votte zware zijden or wel niet zoo smakelijk uit als de onzen, maar da- prijs was laag, de min dere man genoot er van, en wat het leelüksta van 't geval was, ons spek werd er goedkooper door. Dat was alweer een punt, waar men bij stil moest houden. Al lang dus, zon- mon op deze gedachten: Hoe kon men in Amerika de levensmiddelen zoo goed koop verkoopen .en dan nog oen boter bestaan hebben dan hier. Klopte die vraag reods aan in goode tijden, toon do magere jaren kwamen, do grond 10U pCt. in waarde terugliep, de verhuurder vasthield aan de vorige pachtpryzen en de voorloopers uit het land van belofte bleven roepen: komt 'toch, wy hebben hier een heerenlevc-n ver geleken bühet uwe, wij eten hier vleesch, wij zijn hier vrij, wij koopen hier kleigrond voor minder dan g[(j zandgrond pacht, toen ook pas vertrokken vrienden in hunne brieven don juichtoon aanhieven over den onuitputtolüken 'bodem en de hooge loonen aan nijveren uitbetaald, toen is er een rilling door Tweuthe gegaan niet v»a afgrijzen, maar van verlangen. Als mea de troepies landverhuizers aan de stations ontmoet tnet levendig ooff en bly gelaat, omstuwd door vrienden en bloedverwanten, als men de opgewektheid bemerkt, waarmede de achterblijvers verzekeren, dat ij ook zullen komen, als zy maar weten dat 't hen, die nu gaan, daar goed gaat, dan keert men huiswaarts met nadenkond gelaat, peinzend over den invloed die het groote verschil in Uudbouwtoeatanden, uitoefenen zal op dat beUngry'k dool van don nationalen rijkdom, dat door hot grondbezit vertegenwoordigd wordt Jan Barendzo. VO\ DARXIIELM," GESPEELD DOOR «ET -GEZELSCHAP VAN DEN HEER.VAN LIER. Het boezemde mij groote belangstelling in,'dit -Lustspiel in 5 Akten" van Gotthold pli:-;i,m Lessing m loveudeu lijvo voor .inU to zien ver schijnen. Ik haast mij to zcggon, dat de stoffee ring Van het stuk, ouder de leiding van den lieer regisseur Jürgan, eeno zeer voldoendo Was. Ik spreek uiot van du dekoraties ecu tamelijk neutroal paar kaniurs, maar VA» do misn-cn-sccne onder andere opzichten en in-zondorheid ook vau het ko&uum. \ooral Kot BOrst'e toilot van Frixumeeu. do klecdur- en haardrachten schenen .uit een pastol-teekeniug van 17&4 in lovnii^grooto propor ties voor ons overgebracht. De gelegenheid ontbrak mij na te zien,- of werkelijk do pruwischo Ullioieren vau de tweede helft der XVlii.' EJUW wel ceiig, op het voorbeeld der Oostcarijlcacho grenstroepen, verzuimden hun Uoveulip te ncheron. Minna von liarnhelm oder das Soldatengltick" levert alweer een voorbeeld, hoo iemntit een uit stekend kritikus kan zyn en toch' weinig vinding rijk kunstschepper'blijken. Het stuk ia contempo rain van Lcssmgsvoortren'ijka verhandeling o ver do grenzen van poéaio en schilderkunst, eene van do fijnst gedachte theoriën, die op het gebied drr icsthetika, sedert het meer orgnnioach optredeu ? van die wetenschap, geleverd zyn. De beste zjjdo van dit zoogenaamde L'tstsniel ia de hoedanigheid van charakter-koiuoediu. Ver wikkeling is er bijna niet aanwezig; iets komk'ks, hoo levendig en intelligent do rollen .pok gespoeld wordon, heb ik naauwelijtw in deze vijf bedrijven mogen aantreffen. De aktie bo weegt zich, gul ijk men weet, om een paar verloofden, die nu uit wisseling van gelijke ringen, van elkander ziju geraakt. Do jonge man, reeds Majoor, is in een gevecht gekwetat geworden. Du Ileor Bhwel had zich om aie reden net ongerief laten welgevallen, het geheele stuk door, hoewel een tiink en elegant Officior, mét ziju linker arm in een dook te spelen, o&choou Loeaing (.verg. 2, Aufz.,9'Auit.) 243. DE AMSTERDAMMER, IfEEÏBLAÖTOOR NKDEBLAHD. «lat niot opgeeft. Wel getuigt de anteur(4> Aula., ti,Aaft), dat d« Majoor een schot in zQn réchter nrui Heeft ««kregen, die daardoor ein weniggelahmt" UT!). Eïgenlgk ia 2'eUketm ooit maar ««a gewcWn Dinder: mat het programma en de vetuigenis der akteun melden bom als verabschiedot", londer dut men, drie bedrtyven lang, weet, waar deze, vernedering aan ia toe ia schryven. Verhaalt hU 't aan ify&e beminde, dan ontvangt de moêdeaiing (4' Auft., & Auft.) ROO weiuig hchtj dat bet publiek er niets van begrijgt. HU, ,cm nbgedaukter, an aoiner Ehro ({«kr&nkter Officier, ein Krttppel, ein Bettler", wil de ryke, schoone Minna met meer trouwen. Hjj zoekt uitvluchten. Zy bemint hem echter, en tracht hem, doola door scherts, deels door teérheid, dut'U door wat -oquetterie, te bewegen weer te zün wat hy vroeger voor haar was. Op liare beurt wil zij echter later qufist niets meer van beul weten. Hij wil namelijk tot haar te-rugkcereu, als hij gehoord heeft, dat zy arm ia tjewonleu: 0011 list vnn het knmermeisjeu, om hem wc'fc aftu rijne verloofde te verbinden on hctliuwi'Hjk tot stand te brengen. Een tweede paar vt»rlirfik'U komt in het etuk voor: de Waehtmcitter J\Htl Wcrncr en AesoubrcticFruntinka;oo\i\avr givtn do initiatieven vooral van de Dutao uit. Ken frnusch gt-voel vau bftnuielnkheid, uit de tyd 011 l'urirot u'étoit naa fmnvois', ia dit niet: dc*c Jonkvrouw vorf Hftnilipliu R-'vat zóó ver, dat züzich bliude Xürtlichkeit' door haren iiiinuwr moet liooruu yurw\|ten(!): maar ik heb, 't is wiiar, ook wel in l'rtilleron t« borisueu gehad, dat Puul Ita/inwnd zoo door zyn vrouw ?\vurdt nauoloopen! Do Franschcn komen er trouwens bij l«aaiiig zeer slecht uf: misschien ook al ten gevolge van het goode t^loadtjeu, wunriii ze liy' J-redcrik den He «tonden, en waardoor Lc8BIIIR de benoeming tot IJerlynsch bibliothekuria ontging. De Franscho Kdcluiiin in het stuk, waar voor de talentvolle Heer Lwlerer, niet vry" groote bt'hoerscliitig van zijn dialekt, optrad, ia uuu valsclifi sjieler. Het ia natuurlijk zeer te *»ryzcn, het is, nnmelyk, een grootmoedig gevoel, dat een mau, die zich-zclf ongelukkig reki'ude, het lot eener be minde vrouw, die hij voor ffclukkig houdt, niet aixn het zyne ketenen wil. liet is ook vun een Edelman en Officier, to boweercn dat het niet rziemt" 100 Louis (Vor van wn subalterno te leeni-n: dat zijn goede gevoelens, en als. de rijko vrouw den armen, doch in ceru herstelden Majoor toch krijgt, dan ia op het tooneel eu in de '/aal nllcs puur Ie micux dansvcweilletir des wonde*. Moor jnoct onze aandacht, vyf bedrijven lang, zonder eenign verwikkeling, door dit 'cenvoudis.' jjc»al worden liftugeslucpt ? Moot de schrijvnr der Iluiuburgische Dramaturgie", om te laten uit komen, dat MiiiiKi medelijdend en '1'clUtcim edulmotidig i», twee personen ten tooueule voeren, dio maar vyf minuten aan het woord zyn en dan weer spoorloos verdwijnen: do Dittnc in Traimr en den Heer de ht Mni'linière'f Als men cnmaul ccn grooten groep boetseert en al de rest tot pa norama mnnkr., zoo als Sliakespi'are, clnn let men op zulke bezwaren niet,?maar Lesaing heelt hut bly'kbare voornemen guhad, oudiuiku zyiic bestryding der regelen vau het tooiici-l" Louia XIV, ondanks dat hy Bdcr Reformator der DeutBchcn NationulHtteratur" genoemd M-onlt en, ouder den invloed van het burgerlek drama der Kngelschen en de romanechool van Ilichanlson. liet natui-alism* zoo ver bracht als hot in zyn tijtl en zijn land gaan kon, een gc'rcg-cld saiueualuitcnd tooncclstuk te weven, waarbij gcenc ilos ra<leu on opgenomen mochten büjven, als Kiev die twee plompo xejtoutsoirs: maar,, wat zal menzeqgi-n? Onze tijd, dio op het onderscheiden uit ts, hi.'cft nints lang moeten inzien, dat scherpzinnige thooiïxtcn niet altijd vei-nuftige praktici zijn, en dut lint do beste koks niet zyii, dio de langste messrti 'drngcn. Toch kan men der cliaralttcrteekeninff van do omloopcnde Jigurcn in Minna von Barnhelm" gpcn vcrdicinc-t.fi ontzeggen: noch den (tullen, Hinken \\niiitmeistci; nocii den trouwen, harden, niet al te dimmen Just, 'a MajoorB knecht, noch het aar dig knmcrnieisjeii Zinkft, en den inhaligcn, nieuwsgiiTig'en WirtH. Om het xecrste werden deze rolJ'fl door de Ilepren Müllei-Fubriciu», Iluhn, 011i"aai en Frau Günther met ambitie en kleur pu«peeld. Vnn den Ileor Lederer sprak ik iWds, en do Heer IWasel, die altijd zekere distinktio heeft, redil'e, zooaoeA inogclyk, de hoofdh'giuir, den zwanriuoedigén Major eon TcUheim, van het monotone, dat dezen aankleeft. Friiulein BoRnar is piigetwijtuld ocne geoefende schouwspeid'ster, al kan men niut sseggèn, dat overal, zoo als eeu tijilgcnoot van Lossing Iiügeert, het was: f-Lart se cnchant sous l'air de la nature." /ij heeft, zelfs in dcxe van fi.jne sclinkeeringen nnn elkander hangende partij, zeel' gelukkige oocfcnblikken, ook in do moeilijkste overgangen K<'lia.d. Hiuar spel, bij het lezon van het koiiiukTiifc Rclirijvcn,. dat den Majoor in ccn- herstelt, voor wn;n /o in dit oogenblik ouvorsclülÜL'heid vein«t wiixjVoortreitulijk, ja trc-fi'end. «ij zijn den lieer van Lirrgrnoren <l,ir»k .eclml«1!K voor het bij-ccn-lin.'iigcn van een troep, die ZIM vple goode elementen telt en voor de afwis" r dio hot. liM'w.iiirilüi'oé])cu van met bizonroem bokeiide kuustcuoars bij de voorstel 15-FÜbr. ItsSi' ALH.TII. Niet om met do Redactie van het Weekblad de 2'wicf<!Hilta te kijven over do onhebbelijke viizu waarop zy met de inkleodmg van een oniff bcnchtju der aanstaande vuitooninff van r-.- dd heeft gesold, kom ik op dat-zelfde iicinchtjc even terug. Want hare bedoeling wa» lulleluk: loffelijk zcha in meer dan n opzicht. IK hul müde vrijheid veroorloofd do welkome iijilmt' cenigzins schertsend in to kleeden; maar ,..d buiten den waard der anders niet onijo 1'artc/euiHc. Alles toch wat eenigzins -??--..it naar schei ta of geest wordt door hem kwalijk getapt^ en niet aiidura dan m't moedwil schenkt iiy er zyn lezers vnn. G.ïiyk de Sparta nen hunnn slaven tot dronkenschap dwongen om nunnc kinderen de walguiyko gevolgen van on.Matigheid.on hot hart te drukken, evenzoo gaat genoemde Redactie zich uu en dau, maar niternt zeldnaam, te buiten aan oanlighe'den. l)e paedagotische strekking is dezelfde. Mync «anspraak-looze mededeelinff to gebrui ken ala de ktlk waaruit züde bedwelmende teug nam, ia <lua slochU schijnbaar ongeman.ord, maar indirilaad prijzenswaardig. Intussthcn zouden haastig-gobakerde lezer», aan een geestigheid in de Portefeuille ongewoon, het er wezenlijk voor kunnen houden dat ik aan het ""«?i van een der schryvera van De Schuld, den - Jlanrita B. Metidei da Coitn, een bedekte en zeer mijpluatatc hatelyltheid lu-b ? illen zeggen. «ietn lag verder van my'n doel. Amst. 17.2:92. V. v. d. . JÉAN BECKEB-QüAUi JT. Boor plotselinge ongesteldheid van den talentvollen Decker hud de tweedci Soirne voor het mcercndeel dor toehoorders niet zooveel helanptrijK!) «la do eprste. «et cnsemblespel toch is juist het eigenaardig «noono genre iu de kunst, waarin Becker'a co«elseuap uitmunt; tei-wyl men meermalen in de göicgcn|»eid i» cetie goede pianiste of een goeden «Mist te hooren. Het programma was gaamgcsteld als volgt: opnate voor piano en cello van St Sac'na; o-mol T&natien '-^^^ ----- ~?? -jl - rt ? ivoor cello; Berciuse van .Chopin, Canon van Jaen Capriccio van Mendelaiohu voor piano; Polonaise na Popper voor «elto. De sonate van St SaÉns is, bébahe de flntla, niet een werk waarin d« oompooiit met ion* ga ven gewoekerd heeft De eerst* dealen i§n niet van eentonigheid vrij t« pleiten; aUeeb ia h«t laatate gedeelte is meer warmte, terwijl ook do behandeling van het hoofdmotief doet blijken dat het talent van den componist niet moet wor den afgemeten naar de beide eerste deelen. Hutto Becker gaf hierin wederom het bewijs dat hy degeiyk cellirt is; enkele eigenaardigheden in z\jn spel schrijven wti toe aan znne jeugdige jaren; wy twijfelen «r dan ook niet aan of die zullen van lieverlede verdwijnen. Mei. Jeanne Becker scheen uu, tot ons genoegen, téMgrypen dat do piano niet als begeleidend, doch evenzeer als obligaat-instrument moet behandeld worden. De solo-voordrachten van deze talentvolle pia niste werden nllen met glans gespeeld; de grootste inoeilijkheden in de staccato-passages uit Beethov«n's vnmtiün werden schitterend overwonnen. De eeuige aanmerking, welke wij ons op Mej. liecker willen veroorloven is, dat in Chophi g lierftuse ' het wiegende karakter niet sprekend ge noeg voor den dag kwam. Ook H ugo Decker had in zijne solo's gelegen heid zyne techniek op nieuw te rlo*n bewoiidereii. De Klfcntant van Topper had voor hem hoegenaamd geenc moeilijkheuen. l)e altist, Hans Becker, is door de ongesteld heid van zijn vader bijna geheel tot werkeloos heid veroordeeld. Het repertoire voor alt is iiiet bijzonder groot, zoodat er weinig gelegenheid is «Is solist te schitteren, Wanrom luj niet eene dor eompositien van Ruhinstein heeft gekozen, be grijpen wg niet. Wij achten die in muzikaal opüicht veel hooger dan de Elegie van Vieuxtemps. Wel heeft men hierin veel verscheiden heid van klank; daarmede hoeft dan ook Keckcr K ij n voordeel gedaan, want ontegenzeggelijk krijgt hy' een froaien toon uit. zijn instrument. \VÜweiiNchcn dat de ziekte van den vader geene ernstige gevolgen moj'c hebben, maar dat wij hem spoedig weder als leider van ziju suhap mogen begroeten. Den 4n dezer gaf de Lieilvrtafel Fnlrrpr, onder diructie van den Heer Heinze, in het lokonl 1'lnnfins een concert, dat over het guhefl genomen als goed geslaagd mag beschouwd worden. Eeltige voknalkort'ii alu llerrlich int (lott van van Klein, llhcinsnye van Drt'gfrt, De (Icbo rtcff rond van I)ni)ont. eu Janmaat van Hol, vorm den met enkele iustrumentiuilwcrken eii een paar koren met orkestbegeleiding het* programma, terwyl ceiie ons nog onbekende alt-zangeres, Me.j. Speet uit Rotterdam, eenige solo's voordroeg. Van de opgenoemde vokaalkoren werd het eerste het best gezongen, hoewel den overigen imimmTH, iu aanmerking genomen het kleine aantal z»njfers, ook enu; vrij goede vertolking tcu deel viel. Jiinmant mocht iots geestiger geweest /ijn. Mej. Snvxt bezit een pocd alt-geluid, dat ochtrv voor eeno grootere naai wel ietwat te /.wak /.(il ?zijn. Du nummer* ham' keu/e wuroii: Aria's uit Iliindels Jlinuhln en liit^ilück's Ipliigcitic in Tuuris benevens enkele liederen. Indien de voordracht nog niet vrij genoeg was, is dit misschien too te schrijven ann hut eerste optreden van Mej. Speet in de hoofdstad. liet orkest speelde verder nog CeniffC instrumontaalwerken, o. a. eene ouverture op. 'ti van Heinze, over welker vertolking,dc compouist-directcur zeker tevreden xal geweest zyn. IOOGDUITSCUE OPEBA. F1DELIO. Wel hec/t do Heer 'Üilging dit opera-seizoen met veel tegenspoed te kampen. Iu het begin slechts van do campagne was het gezelschap compleet, met uitzondering van een heldeii-teuor. Toen nu. dooi- eenige gatstvouratelliugun van don lieer MüHcr-Kannberg, in dit emplooi kon wor den voorzien, zij" enkele artisten door ziekte ver hinderd ge-worden hunne verplichtingen na. te komen; zoudat eene voortdurende malaise is blij ven bestaan, die zich ook deed gevoelen iu de voorstelling van ISeethovcn's mcesU-nverk. De lieer liussiiiann toch heeft zncr veel verdionstclijka aan te wijzen, doch is niet bij machte ons de schoonheden mede te deelen, dio Beethoven iri zijn Floreston gelegd Jioeft. Reeds iu de ker kerscène was dit merkbaar, terwijl ook in het trio Kuch teerde Lnhn en in het duo () tutnwnloac Fi'CUik niitclitiger geluid moest ontwikkeld worden, dau waarover de -Heer Bussmann kan beschikken. Ook Mevr. Robinson miste de voldoende zeg gingskracht om het AbscHtulicher! tco cilst tilt liili naar behooren te vertolken. In het bovengcnocmdütrio «>n iluo was zij, behalve e<»nige i)itzuivi'iv intonatiün, veel beter: diu partijen heb ben ook uiet zulke outzaggelijke moeilijkheden iiini te wijzen. Mej. Kèmpner, als Murecllinc, ontwikkelde wel een eciiigsziiis scliurp geluid, voornamelijk in hare aria O U'iir ich sclion init Hun cercint; dpchïiaru voordracht eu dictie zijn toch van dien aard dat \vij met oprecht lucdwe/.en haru naderende, schei ding van de Duitsche ouera betreuren. Meermalen ivc.ds hebben wijop-ile goede' tcmiiiiddeleii kunnen wyzen X'an den Heer Sohlosser. evenals vroeger echter was ziju vertolking van 1'iznrrn veel to oiibeteekencnd. De schooiiêari:l Jlti. irclch ein Aiiffenblic/,; mimuoim de meest harts tochtelijke scfoic vnn hut giinsche werk, werd niet de meeste koelbloedigheid opgezegd. Door de schuld.van den lieer Muller, ala Jnrjuino, ging het sclioone canon M'tr int so wttttrli'Hmr liyiia óiigumerkt voorbij. Do Heer. Xichmnnn ala Jf'tiriinnda was redelyk; grootere tcmontwikkeling had hier ecliter «iet gc-Kchaad. Slechts aan don Jtocco vun den hoer Deuren:) kunnen wij im/e, onverdeelde 'goedkeuring hech ten. Deze steunpilaar der Ihnt«c!ic opera over treft, nl.i lldccoj/ijii voorganger Emil Fischer. Xijn spol blijft altijd in het goede en juiste karakter, zoodot in al|e scène», waarin hij intiiewerktc, teu niiitste een aangeiiuino verschijning boeide. liet koor kwam jn jjeen enkel opzicht boven hot. peil, dut het by' vroegere voorstellingen be reikte, k-wijl bet orkest op voldoende wijze zijne medewerking verleende. ZESDE FELÏX-CONCEIIT. tftAft De kleówre nm J\>tMMtM vanM gespeeld: «4 kmuwa echter de keu* van het M» Ottck tissTiinli bete tuiH» miet fBlokkw no»men,' bet it < UdaidHida oonporiU, dte, ftloow» w» ?en bnllant effect sw tewt*g bmiiM> De BMT Johan Smit ia m dtt Mad r*e4a AMTmalen besroken: hy «peelde AMH het vitrde concert voor vlooi vaa YiMxtMipi at Atn Rut* at» van Winiamki Op itJn ip*l sqn slecht* weinige awtmerkiagen te maken; hu ia geheel doortfedrongea fa het geare vmo compoartiën oat h j) «peelt en overwint de mo«lykhedwi soodanig,dat men n»nwetyki0«loOTens.oa met sulk een jeugdig knnatenaar to doen to hebbe». Op eeno enkele plaaU had de toon aog iet» acberpa; dit i* echter miatchien meer toevallig; het werd alhani ruiutehoott vergoed door eu edel* en kuiache «ntQene. Op den nitbundigen bijval van hot |rabli«k gaf hy als toegift eene Nocturne van Chopw, arrange ment Sanuate. Vroeger reeda hebben wQ or hom op gewezen dat do werkelake n«iek-acViool moot (oioeht worden bij de daitooho klassieken. Na >$RO tech niek nog grootere volkomenheid hooft wkregra, wiflen wj) onson wenk met moor aandrang nog hofbalen. Indwn do heer Smit afoh; ook dece riohting eigen maakt, dan zal hjj oeno plaata kun nen innemen onder de grooute virtuoxen en ons land cal trotsch knonen zyn hom alt oen cgn«r tonen t» mogen begroeten. fan Mr. lenri Viotta'a Lexicon der ToovJnmst in tbana aflevering 7 van het tweed* deel verachenen, zy loopt van Kast ter tot Willcm Kes (outen talentvollen atadgenoot, orkottmce^ter in het Parkorkeat.) Daar in dexe aflevering do woorden kerkmuziek en ):erkton(n Tporkomen, twee zooveel mogeiyk volledige overzichten, be hoeft niet gnzegd te wordcti dat züin belaogrijk?bcid voor geen der vorige onderdoet. willen wy dezen keer aanvangen met een woord van holde voor bet orkest en den directeur Ver huist. De wg'ze waarop het instrumentaal gedeelte van hek programma Werd uitgevoerd, waa zoo voortreffelijk, dat wij moeten bekennen zulk een ahevó op de gtwone concerten alechts zelden te hebben aangetroffen. Beide deelen der Unvolkndeie Symphonie van Schubert kwamen klaar en helder voor den dau. Er waa eene doorzichtigheid in te bemerken, die de fijnste gedachten van den componiat liet door gronden. Ook over de ouvertures Zauberflöte van Mozart on Michel Angelo van Gade volt ditmaal niet andera dan goed* to zeggen. Ala «c-listen werkten modo Mevr. EliacherVerhulrt en do Heer Johan Smit. Mevr. Eliicher had ala hoofdnnmmer gekozen het concert voor piano van Schtunan». Of Mevr. EJiacher ditmaal niet gelukkig waa, of dat het werk boron hare krachten ging? wy dnrven het niot botUawn. Do technTicSe, evenmin all do muzikale moofljjkhoden werdon ToUtowen oveTwonnen. Do klank, die zij aan den »choonenK*p«-Tleagel ontlokte WM vrfl eentonig ^VT?'?"? t9*1}" groote tegenrtellhig mat het orkest, dat hiemook eem bütongewone wshoon. i do meeste der opera'a van hot franrche rfpertoir», veracbafta ook de*opvoering van Rosaiiii'a Gwllatunc Teil veel genot Het zou ona te ver voeren ieder der mede werkenden in het bijzonder te gedenken, temeer daar wütoch in herhalingen zouden treiicn, aan gezien de verdiensten van een Yitaux, Delrat, etc. reeds vroeger in het brecda zy'u aitceraeten. De beidt! genoemde kunstenaars hadden voor zeker het succes van den avond. Met hunne schoono stcmtuiddeleu wisten zij iedereen to bezielen en menige goed geschreven passage uit het lijvige werk tot /,ijn recht te doen komen. Ook de dames Mnrtrelli, llizzio en Sbolgi werkten op voldoende wijic mede. De laatje, die trouwens ook geene overwegende party beeft, waa beter op hare plaata dan by vroegere KcleRenhedon. Koor en orkest paven geene bijzondere annj leiding tot aanmerkingen, doch droegen ruim; schools er toe by, eeu en goeden indruk der op voering mede huiswaarts te doen nemen. ^Decoratieve l-ttnst. Do twee vercenïgingen, Uniou Centrale des Ueaux-Arts appliquós a i'iadustrje en het Musée dea Arts dOcoratiia zyn door i invloed _ vau het nieuwe cu luois verdwenen i ministerie, thans anamgeamolten in do Union i Ccnti-ale des Arta décoratifa. I'e eerste tentoon| stelling door deze tot atand gebracht, zal gehou; den worden gelyk met den gewonen Salon, en zal genoemd worden Salon de* Arts dccoratifs. Deze tentoonstelling zal niet allegu. die werken van decoratieve bouwkunst,schilder- en-b elduouwkuuat bevatten, die voor den znstersalon te groot zyn, maar ook alle soorten van Kuait-iodmtrie zullen er worden toegelaten. Men is zeer nieuws gierig naar den uitslag dezer proefneming en naar de verhouding waarin kunst en industrie hierin zullen samenwerken. Wat IK t ministerie van den heer Autonin Proust betreff, het is al zeer spoedig verdwenen, met Gambctta zclven. Do heer Paul Ifaitz, thans hoofd van dit depar tement, draagt weer den titel van DirecteurGeneral, onder het Ministerie van Onderwy's, als vroeger. Antonin Fronst is tot President benoemd van de hier boven vermelde tentoonstelling. Tooneel in Engeland. De schoone Mevr. Langtry, de dame uit de groote wereld die onlangs voor een liefdadig doel debuteerde, is Zaterdag 21 Jamiori voor het eerit als actrice van beroep opge treden in Ou»-*-, blijspel van Eobcrtson. Zy is thans voor het saizuen verbonden aan Haymarket tlieatre en zal ook in «enige morgenvoorstellingon weder optreden als Miss Hardcastle in S/ic stoof s to con/2tier, hare dcbuutrol. Kunst regccringstauk in Turkije, Knar men bericht is de Turkscho reareering bezig te Constantinopcl oeno kunstacademie op te richten, en is tot directeur daarvan reeds benoemd Uamdi-Uey, een gewezen leerling van den fransc'ien schilder Boulanger. Het lioofddpel is de aanmoediging vau bouwkunst en kunstindustrio; andere nevenvakken ecbter zullen niet worden verzuimd. Voor drachten in het Turksch, voor iedor toegankelijk, zullen gegeven worden over schilderkunst, beeld houwen, bouwkunst, ornament leer, graveorkunst en schoonheidsleer, Eene boekerij en een museum van afgietsels zal er aan worden toegevoegd. Hamdi-lJey was een tijdlang directeur van het mueeum van Oudheden in de Kiosk Tsinkili. Als men nngaat hoede Koran verbiedt beeldtenisseu vnn levende wezcrs t* maken, reden waarom van al htmne kunst vakken alleim de Moorsche archi tectuur een groote hoogte bereikt heeft, zal toch sfet'Us bet uiidcnvij4 in'ornanientleer en aanverw.mti' kiitictpu van regeeringiwege inTurkyezcur beperkt moeten bly'veu. .ETTEKIitï^ÖE. EEN VADERLANDSCHE ROMAN UIT DEN VREEMDE. Die Frau liürgemcistcrin. Roman von Gcorg Ebers. 60 Aufl. 1882, De geleerde duitsche auteur Georg Ebers, van moeders zyde uit nederlandschsn bloede, heeft aan onze vaderlandscho historie het tooneel ontleend voor zijn nicuwftteu roman. Het vermaarde belog van Leiden is-ditmaal, gelijk hy het noemt, het latwerk om hetwelk hy de ranken van zyn ver haal slingert en do gade van den burgemeester Van der Werf het .beeld dor oud-bollandsohe vrouw en heldin die hy schilderen wil. Zoo levert de tachtigjarige strijd onzer vaderen voor hun godsdienstvrijheid en burgerrechten ook aan een romanschrijver in het buitenland de stof voor het gewrocht zijner verbeelding, waar hij als in een spiegel van 't verleden den werkelyken mensen ons te zien wil geven. Iedereen weet, dat Schuier, de dichterlijke pro fessor in de historie te Jena, het eerste stuk van uat groote drama dor geschiedenis dramatisch heeft oeschreven; en dat m onsen tyd de geleerde amerikaan Motley de Opkomst der Republiek uit. de, bronnen heeft voorgesteld, zóó boeiend alsof wij een nekt van de treffendste romans en verhalen laaen, die de beste, romanscbryver ooit zon kunnen uitdenken: eu Motley wat niet meer ea minder dan de ?arechte getuige van de waar* »«htige oorkonden. Na een gevierd romanschrijver bij onze dultaehe naburen aan I$M verdichting eene episode uit onz» roemrijke geschiedenis ten gron ' en hierop eea verbaal bouwt, en den bev ?oowti de historische waarheid ak de waarheid vu M m>e»ei>eH1is k«rt en Uvn ta alle tttM in b«wld te Iwtisffw, it t «fesutyk düTwe als nedertandMSM rottankaen met neer dan gewone belangttelltaw tgn boek fMB Ie*eB,wmat het fa itneW TOO> e» ntÜOMal gevoel, dat Sejdller, Motley en., en ook Ebtn oMegeeokiedenis mok bon tamMirM vereereu. VereeMn it het nebto woord niet: ieoereen toon weet ook wel, dat gedurende onxen tachtigiarigen oorlog (de dertig kattte jaren er van raSSe & Dviteobland) de strijd it gevoerd voor belaag*», die tot op oen dag van beden alt de heiligste en dier baarste voor de geheele bttthatJae saewnhheid worden verdedigd, en alt t noest, wederom ten koste van goed en bloed. Een dnitteher dan sehHjft eea roman over oen episode uit onsen taehtüriarigen oorlog, ea wel bet beleg van Leiden door de Spanjaarden ia 1574. ^^ Laat ont hst boek lezen en wegen op de schaal van een biliyk oordeel, xoowel Ittterlrandig alt historisch. De hoofdpersoon de titelrol van het drama is Maria van Hooobttraten, dochter van een deftige regeeringefamilie te Delft, uit het laatst der Itia eenw, toen de worsteling dezer lauden tegen de spaanscbe troepen in vollen gang was, eojmor Willem te Delft met staatsbeleid en nlfopoSeriBg aan 't roer van Staat stond. liet patricisone meisje maakte ten huize haart vaders kennis met den kloeken Pieter Adriaansz. van der Werf, een van Leiden's burgervaders. Zyn rechtschapen karakter en utre vrijheidszin namen haar voor hem ia, zy' deelde in «ÜQ overtuiging en zyoo toewijding, en scnonk uit eerbied en genegenheid aan den veel onderen man en weduwnaar nare hand, bereid om met hem den last der zware tyden te dragen, lief en leed met hom te deelen en als moeder te zorgen voor tjjne twee kinderen. Een jaar is nu verstreken, en het eente beleg van Leiden is opgeheven wegens den veldtocht van prins Lodewy'k in 't Zuiden, die weldra op de Moókerheide zoo noodlottig zon afloopen. De jonkvrouw voelt ondertustchen in het ongelijke huwelijk met den burgerman van geveltijden leeftijd zich niet al te gelukkig; haar wittebroodsweken zonden anders geweest zyn, indien de eerste liefde harer jeugd, schoon pas ontwaakt, ware ingewilligd geworden; uu is haar huishouding toevertrouwd aan haar mans zuster, niet da kinderen kan zy nog niet reclit vertrouwd worden, terwyl ty deels uit teoderheid deels uit vrouwelijk y'dellieid, .zich in stilte büklw^, dat haar echtgenoot met het bootd vol van staatszorgen haar mot genoeg op lettendheid bewast. Zy twijfelt of h u haar wel werkelijk lief heeft, oi h (j haar op hare waarde schat zy wilde immers de lasteu vau zyn leven modcdragen, en hy vertrouwt haar zyne bekom meringen niet toe, hij wil niet dat de vrouw eich mot zyne. regeeringüzaken bemoei«, dat ia manncnwerk en niet voor vrouwen! Nuttig wil zij wezen voor-haar man en diens kinderen, cu zy vindt zich teleurgesteld. Na een korten tijd van verademing wordt de stad ander.naal ingesloten. Van der Werf stelt haar voor, uit liefde en bekommering voor haar, de wijk to nemen naar hare familie, maar, en hier doet «y zich voort t eerst recht kennen, lij wijst het aan bod beslist af met al de welsprekendheid van een trouw en minnend hart; ziju lot wil zij deelen; met hem te lijden, dat zal haar troost eu gijn steun zyn. Gedurenden den klimmenden nood van het beleg houdt zy zich geduldig en moedig; jj kan wel geen werkzame rolniedcspeleo, zooaL zij wenschte, zij is toch bigde, dat zy hier en daar in de stad een ongelukkig gezin kan troosten en een zieke verplegen. De burgemeester, na een langen en bangen tyd van allerlei regeeringszorgen, door den dood van zyn jongste kind en de zware verantwoordelijkheid van zyn ambt schier mismoedig geworden, daar zyn volharding. die van geen overgave wil hooren, dnizende offera van medeburgers aan 't zwaard en aan den honger kost, spreekt in eon vlaag van zwakheid tot zijne jonge vrouw van overgave aan den vijand; maar nu steekt zij-den anders zoo krachtigen mau een riem onder't hart, terwyl zij haar heldenmoed en vrijhcxls^in uitspreekt, die zy altoos-«til in haar kart heeft gekoe-terd. Daar brengen do Watergeuzen dfe lang vergeefs verbeide verlossing aan de benarde ttad, n by een feestmaal der 'Regeeringa-leden betuigt Vau der Werf na een toast van een der aanzittendeo, in stilte aan Maria, dat hy in don diepsten nood in haar het beste gevonden heeft «elijk ik in u, herneemt zij half {luisterend. Ziedaar de hoofdpersoon van Ebers jongsten roman. Haar beeld bevredigt ons op zich zelf, en toch als de hoofdpersoon niet. Behalve bij de twee genoemde gelegenheden (en nog een ? derde, waaro»er «traks mot een woord nader) staat zij «ergens op den v lorgroml, z|j is veeleer eens passieve figuur in't verhaal, dio niet levendig voor unza verbeelding treedt, en om welke zicu niet het overige in't tafereel groepeert. De titelrol in het drama is hier niet de hoofdrol. Dat ia Van der Werf ook niet, ofschoon zijl bekend antwoord ann het volk by een oploop op de llooglandsclie graclit door don 'auteur niet is vergeten. Aan een nevenfiguur sch'jnt de scnrijver meer zorg te hebben besteed, namelyk do dochter vaa een spaanschgczifiden edelman; nadat doie uit de stad "n verwezen, kan züden vader niet volgen wegens het beleg, zij wil liet ook cigonlyk niet, mau r blijft achter liy' eene bloedverwant, dio als een heel zonderlinge vrouw is geteekend, ten gevolge van hnre bedrogen liefde, waarvan wij ia do ver wikkelingen dezer episode vnn den roman hier en daar oen cu ander te weten komen: 't is in het weefsel van het tafereel eendier roode draden', waarvan wy do bedoeling niet inzien, die de eenlieüverbroken en bet hoofdonderwerp afbreuk cloon. Do dochter van den spaanschgozinden c., losbandiffen edelman wordt gedurende het belet In Leidan ziek eu vindt door tussclienkomst van den geneesheer Bondt bij do burgemeesters vrouw huisvesting en verpleging. liet romaneske karakter van het meisje alsmede de lotgevallen van hare in Italiëverdoolde zuster vullen een groot stuk van het boek, en passen niet, naar het ons voorkomt, iu het kader van dezen hollandschen .roman. Evenmin de persoon van Meister Wilhelm den Musiker, die nog voortdurend verliefd is op dia verdoolde zuster, welke hy vroeger in Italiëheeft ontmoet. De stadsbevelhebber Jan van der Does, als latijnich dichter even vaardig met de pen als met het zwaard, is slechts met flauwe trekken geteekcnd, zoo ook de Btadfesecretaris Van Hout en anderen. Iets duidelijker onderscheiden wy de figuren van den zoon des burgemeester» en van den zoon des upaanschgezinden edelmans. Het helderst en nataurlykststaat voor ons de gedaante vun den duitschen ridder Georg, die in dienst onder de engelsche nnterji, by de partij der bele gerden zioh aansluit. Hy is een-oude Kennis van Maria, en de oude liefde komt in beide weer boven, maar en hierdoor treedt zy weer iets nader op den voorgrond de jonge vrouw verloochent zich zelve en blijft haren enutbaftigeri man getrouw. Dit is mot gloed en kleur geschilderd. Over 't geheel duttkt ons de gang van 't ver haal loom, de beschrijving mat en flauw. Van den hongersnood en de pest iu de belegerde stad hooren wy weinig byzonders. Van de Geuzen en hunne merkwaardige pogingen tot ontzet ver nemen wjj uit de verte slechts een en ander. De postduiven hadden hier den romanschrijver onbetaalbare.dienstea kunnen bewapen, om iun verhaal met tal van treffende bijzonderheden die er in thuis behoonen te verrijken, en den leur ia toe nemende sponning te brengen, wegene de roem ruchtige onderneming dier dapperen ea haane langcame nadering ondanki afle tegenspoed en tegemeer. m» t ^ ~ ^"^P~" _? ?"^* ~ ~m+ "~" * -r^-~ ? i ' W aio nek rosjdom 4e ?aefapenooa sou moeten groopooren, laat de geloeide «dirj)v«r aflae haore, ?oe die het aodnv aiot weten, ia toaaékant, ao onvoldaan kwt do aedoriandicbo locor het boek vit 4e baade», Deaniett«mm bobebjt de roman echooae be?chryvwtoa, cooak in tbogtB, van des katedaf; M het opbreken vaa het eeretebeteg, ea bet «pel der leidaebe «eitooljemf/d op de BbefJaadeehe gracht, verder (HoefiUluk W) den Heowhaartadag on de> Jaarmarkt. Leveaklte m het geepnk derTcrijwLeden dn naohti in de wachtktnier (Uoofdetnk 17) en Torrolffana bet tooneel van d* opwfanddiDf na bet gerucht: de Spanjolen komen! ^ De roman verdiende eene vertaling, naar bQ verdient geen OBTordeelden lof in do oogen van. OM nederUoders. Wjj geren toe, dat wfl mia of moor verblind «tfn door den levondigvn, Joaaeik verhaaltrant van eon-' A. Daadet, om door den ietwat twawn, gemaaioreerden «tyl vandeadui»acben geleerde iageoomea te worden. Doch -wtf hebben gevkhtiffër aaamerking dan dit laagte. Ebere verlctaart ia do opdracht van rijn boek aan afin vadera >oat«r. datbüreodi vóór «oToatieai jaren bet materiaal van den roman verzamelden gerangeebikt heefb In al dien t«d ia hy -de. ?tof mot meester geworden, bij laat te uwt, xooal» by meent, .recht wedervaren. 't Verdient opaurldog, dat die Frau B&rgomeifterin" in korte» ty4 een vcrbuzenden opganff gemaakt heeft, sooala wy alleen van franache roman* gewoon *öu te hooren. Ebera nieuwst* werk ia [blykena de opdracht na 30 October dei vorigen Jaa» in 't licht verschenen, «n de sesd» oplage draagt op den titel het jaartal *82. Dus binnon twee maanden een verbazend debiet, Wjj schrijven dit toe aan de gunstige bekendheid van den auteur, en aan de bekoring der nieuwheid welke het onderworp bepaaldely'k voor duitscber* heeeft. Die bekoring beeft de roman voor on» niet, evenals do vorige zulks voor ons hadden, de Egyptische koningsdochter. Homo «urn, de Keucr, tafereelen aan de egyptische on romeinsche oudheid ontleend. Maar ook dese, wel bezien, lijden in ons oog aan dezelfde matheid vanklenr eu ilauwheid van teokcoing. Homo gum wordt als de voortreffelijkste geroemd, doch Kingalcy'a ypathia bevalt om oneindig beter, hoezeer deze geleerde engclachman ran zij a werk zelf bekend heeft, dat hy moderne menschen met antieke maskers bid geschilderd. Wy willen het gelooven, en tot verschooning van Eingalcy zd& verklaren, dat het niet wel anders mogelijk ia. Doch dit hebben wy oo Ebera leidachen roman aan te merken, dat bij geen grieken en ojryptenaren en romeioen uit de eerste eeuwen ouzèr jaartelling, maar hollanden uit de zestiende eeuw had te teekenen, en dat zy'n figuren, voor zoover ze duidelyk jgeteekend zyn, gecii hollandcrs, veelmin holUnders van den ouden stempel zyn; miasclu'en, eelyken zy op duitschors, ocs komen zy ia hun doen en spreken romantisch voor. Ons oordcel is ten slotte kortelijk dit: de een voudige en. waarachtige geachrèdeuis ia bjj Motley veel achooner. Ebers heeft kenn'ljjk Motley gelezen. En hoo rfik een stof gaf de verdienstelijke Motley, wien wy oneindig meer dan hem zyn verplicht, hoe njke stof gaf die hem aan de hand, waarover h g Gedurende zeveuticn jaren van pbantasio volop kon beschikken om er een ruime keuze uit te doen ea een vol en levendig tafereel zamentestellen van eene merkwaardige episode uit de belaugrykste geschiedenis, die er teuert de chris telijke tvtlrckening in de wereld 'heeft plaata gegrepen, plaats gegrepen in ons land, onder ona volk, door het vertrouwen m de goede zaak, den vrolijken moed en de zelfopoffering van onze vaderen, met prins \Villera en ziju huis aan de spits. Met een roman, waarin aan dio stof recht wedervaart, zou niet alteen ons volk, zou de ge heele beschaafde wereld zich verplicht rekenen. De stof ia rijk en schoon, en zy ligt voor 'het grijpen: wat toch lezen wy bij Mutley, (II, 2, bl. 4SV>, noot)? Jan Fruyticrs, Corte béschryvinghe van de strengde belegcringhe cu do wonderbaerIgke verlossinghc der stadtLeiden met bijvoeging h alleder brieven, dicaen die vau der stadt «schreven «tin, Gedruckt tot Delft, A.D. 1577.^' Dit geschrift, verklaart Motley, van een tijdge noot dut uiterst zeldzaam is, is het beate gezag: voor do byzonderlieden van het gcdenkwaard g beleg. Het was de hoofdbron van den geschied schrijver Bor. En bl. 003 noot: -Dor h*d óók gelegenheid om dikwyla met den heer van Noordwyk, den bevelhebber der stad gedurende het beleg, en mot andere personen te spreken. Hij had in het oorspronkelijke el keietter gelezen, diu hij ia zy'n werk aanhaalt. Hij lascht ook met eene vermakelijke dcftigheid eou menigte acrostichen, anagrammen en andere poëtische ontboezemiDgen in, allen zonderlinge staaltjoi van. de vreemde, aprongen, waardoor de dicht CM v/in di*n tijd en dat land hunne geestdrift plachten te uiten." Welk een stof voor een römanschryvcr! \Voudsend. J. D. van der Plaats. HORATIUS. III. 9. Hij het openvonwcn van de Amsterdammer vsnn heden tiel myn oog al spoedig op de vertaling van bovengenoemde Ode door Dr. J. v. d. Vliet. Naar aanleiding daarvan uen enkel woord. Tusjcbcn Iio4vl«jes plaatst dr. v. d. Tl. erboven oorspronkelijk metrum" Eerst las ik: Doncc gratuser.imtibi, en daarna: Tóen 'k nog roem droeg op uwo gunst. Oorspronkelijk metrum? Vs. l ia bij lloratimeen Glyconeus: ^., ^1 w w __ w Ik moet dus acaudeervn: ~ " ócn 'k nog roem droeg on uwe gun*t manr dat gaat niet. Het woord d roe ff ala korte, onbeloonde silbc te verdmvon ia uiot wel mogelijk. Ueizcfdc herhaalt zich iu va. 13 ea vs. 15: Minne en wédcrmins fakkel zet Vóór wien 'k tweemaal den dood icon zien. Vs. 2 is by Ilorotius een Asclcpiadou»; Niic qniaqüam pbtiór | brnchia candidae Zeer zuiver gevolgd is dat metrum ia vs. 10: Zoet is 't lied dat zy zingt, wyl zy de luit bespeelt, doch vs. 8: Homo's stammoeder zelfs, llia in glans voorbij, vs. 18: De gescheidenon; vs. 20: En de deur, zondigen weer, terwijl T*. 2* in gaarne den dood'* een aUbe te veel geelt. Laat nu niemand, dit lezende, aan ritzocht den ken. Wy hebhen hier to doen met de vertolking van een der schoonste van lloratitu' zangen, waar van Scaliger getuigde dat hy liever d* dichter van zulke Oden .dan koning van Aragonifi zoa iyn. ? ? Boven de vertaling staat oorspronkelyk me trum" lokt dit opschrift zelf niet uit tot vergelaking? - - ' Het komt my voor dat Dr. r, d. Y). niet vol» gens een vasten maatstaf de quauüteit der Noderlandsche woorden bepaalt. Do Goyter heeft terecht gezegd 1): In 't Noderlandsch heeft elke ailbo hare lengte* of juister hare e waar te: onze silben moet man wegen, nooit tellen." En met niet minder klem heeft Voraaer in de/' Voorrede v»n rijn Ilias op de handhaving der quantiteitsleer aahgedrongon. Doet meu dit, dan kan. mon nooit ttammocder als daqtylus «chrUveii. Houdt men aioh niet streog daaraan, dan iieaft de willekeor vrij «peL DeaeUde onvastheid kan men by Dr. T. d. VL ook ten opzichte van dan hiaat waarnemen. Men lette eens op: . ra. 8 »De arm" moet geléztn worden D'arm: TB. 7 Streefdo ik" Strttffüi;.«t, 13 .Minne on* Mi» «n; i .