Historisch Archief 1877-1940
l
da»QHiUma
lanirn gloea* e«n «.«r iterk geprononceerde
gaptogi en in T». 17 .d'oude min".
Iwwds vroeger trokken vertalingen naar
üoratioi van Dr. v. d. VI. injjn aandacht en hot komt
«nfl niet onwaarschijnlijk voor dat a(jn plan i* een
oompjelo Oden-vwUlmg het licht te doen aien,
en jiiiit daarom ioa ik hem aanraden deie dingen
oiot alt kleiniirhedou te behandelen.
De baanbreker voor de metrische venroaat in
OOM taal, Couradns Uoddwui, 2) ?truikeld» over
de ttreage tocpauing van den regel der postte».
Eerst in onxe eeuw geraakte men in 't gottlo
rpoor. Lateu do nieu weren nn door willekeur der
wak geen schade doe o.
\2 Februari 1883. G. Waalner.
1) Colnui* de Vos ia Nioaw->T»j8rUnJ*ch.
8) Nieuw* Q'irhUri, lUnlotwiiU 1030. Ik hoop lioscn
voor folon onbakeadi» ourluig oMen to botyrjkcü.
STAMKART. ? - ''?
Een kortstondige ziekte mnaktd op den 15<»n
Januari 11. oen einde onn een welbosteed levou.
JL)« oud-hooglecraar dr. V. J. Stamkart ontsliep
op dien d°»g in den ouderdom van byua 77 jareu.
Velen in OM land woteu welk eeu «lag daar
door a»n do wetenschap wcrJ toegebracht, en
?welk een edel nlensch ia heui verloren wordt.
St»mk«rt behoorde tot <lio geleerden, Jio do
wetenschap niet nlk-en om Inar zelve beoefenen,
maar ook voor ten groot (Iccl om haar
di«n>tbnar te mafan aan tic praktijk. De kring van
peisonen wrtirin do naam v.in Stumkart ten
goeden kluuk had, hc>tond die1 tengevolge riet
alleen uit geleerden; velen, dip Luiten de weten
cchap fttrjin, konden zyne vcr.liensteubcoordeeleu'
«n zyn uitgebreide ker.uU wanrdceron.
Buitendien gierde dt-ti overledene-een deugd
waardoor hy ieder, die hem kende, voor zich
innam en die dej te meer in het oog viel door
züuo buitemjewonp geestesgaven: hij was een
voudig on bescheiden Iciniintl, die UGO weinig
ophef maakt van r.$n riffen iirboid, zijn tigon
vurdionstou zoo giTiiif' acht en toch op velerlei ge
bied een wdverdienden n.-iam weet te verwerven,
dwingt eerbied en achting at' van zyn
medemeui-chen.
SUmkivrt heeft üijn groote kennis voornamelijk
door zelfstudie verkregen. Het allereerste
ondurwüs gnf hem rijn vader en in rijn jeugd studeerde
hu wi-kumle met zyn vriend Kuiser, later
hoogIctraar te Lriden, onder do leiding van ditius oom.
Ken zeereis, die hy later van
gouvermmentswego ondtfinain raar de Middell-iiidseho Zee om
do praktische ? stuurmanskunst to loeren, opfiul»
een ruim v«Id \an werkx.iiunhcid ? /iju "juiste
blik deed hem bij die gelegrnho'd gord» diensten l).
De- belL'i'che revolutie drci-t' hem nit Antwer
pen waar hu lecraar was in de wis- en
xcevaartkitndf.
Tot ijker boroemd vcMi-jdo hij y.ifh motterwooii
in Alkmnnr en verwijlde du- stnndpliata uiut
Amsterdam toen Lij nmuidisstf menu-ijker Mas
geworden.
In '07, d\n op 62j:u-i£en Ictoftyd, aanvaardde hij
het aooglecraarsnmht in de wiskunde' -aan du
Folytcchüifchfl Sclu «l te Delft cu weid da
uit?votTinif van d» g^aadnictinga-m hem opgedragen.
Ann de graadmoMng, zijn lieveling-wb;<id, heeft.
bij tot aan zgn dood gewerkt; hij heeft haar niet
mogen voltooien.
bwller dezes leerde hem kennen in 187(3 toen
hjj zjjn betrekking ali hoogleraar Ind neerge
legd en al zijn krachten aan zijn pcli< fkoosd werk
kon wüdrn, een werk dat naast zijn 'nooge
\yetenschappelijke waarde, het praktisoli nut heeft ^an
te kunnen dienou tot cieuwcn nauwkeuri^on
ftroudilag van kadastrale opcoraingen.
Dat werk nam zjjii tijd gedurende de winter
maanden voor een groot, deel iu beslag door tal
VJH bcreken'nsm; gedurende den zomer eiachte
bet een voortdureud» afwezigheid vau hu'u: dun
moesicn do wanrnetniusen op verschiilecito plaat
sen geschieden.
Dat het familieleven van den yverigen man
da»rov.der leed laat zieh hoorcn; het was voor
hem, die zoozcor aan de zijuon waa gehecht en
zoo huiselijk v.111 oard wus, geen gering ofl'er aan
de wetenschap fiebracht.
Do metingen gedurende den zomer hadden plaats
op torens, om de omringende plimtscu te kunnen
?waarnemen en eischten d ui helder weer.
Meermalcu werd te vergeet"* het hoogo standpunt be
reikt, on moest men teleurgesteld terugkocren als
do nevelen voor 't gownpênd uog
ondoordringbani1 waren
OveriRi-ui leenden dio sombere en nriatigo dagen
zich nit.sU!bnnd tot. g*-zell'ge kout en degenen dio
achti-rtienvulgcrs hem bij zyn géodotiscne'metin
gen ter zijde hebben gesuun, zullen itich met ge
uut dis uren herinneren. Stamltvrt w>is to vee
man van de woters.'h.ip om alk'daagiuhoiifan'ji
m«t den takt van. een causenr uit to spinnen
«te weinig kauiergoleoi'-le om geen i clan g te
stell*n in i-Mt w'nti'utcliappe'ljkiï kwoitit-i.
0|iiu«rko'.ijk' w;u 'het hoe zijn helder gezand teratam'
pauieQging met do /.(-lil/.anit' gave utii in popu
luiruu Vnrm en in weinig woordcu zijn gedichten
nit. te ilrukkcn. ? ?
Trof .hem het e«n of and«r (-en h\i melkte vee!
«p) dan had hij RWIJ ra-t voordat IMj het hoc en
?waarom had gevonden;-zijn geest van onderxmrk
bracht Item tot tal van proefnemingen, met door
zicht ingericht en ui 11 zurg uitgcvot'rd. . ?
Stamkiit-t* ouderz>>ekingen en proefneiningei
br,je'>t.>-n hnm . meernrtlca op hot terrein vun de
ingeukurswetonschanpiin waartoo hy zicli li./uu
dor aan^utrokkiin gjivocldo.
DiliwijU ' betreurde hij niet meer tijl d.ura:tn
to kiinnyn bi^tcden; ongetwijfeld zon hij ook op
dikt gebied n:iain gemnakt hebbun want hij be%:it
een t raVthchfu blik, did mcuig iugeiiieur hem
. kon utiuüd'ii. ^. ? ? ' ?
\faa Stamkart Kroot door zijn geestefgaven,
ni*t minder blonk hij uit door üiju uitrauiitond
liai-t. Voorkomend en hartelijk wa* hij voor ieder
die hem leerdo keanou. Il(| behoefde niat neer
to dillen tot hen, want do ontwikkeling mocht
velschillend zijn, als mensch wai ieaor zijus
gol^iket. liracbt het toeval mij-op plaatsen, vroeger
au fctatibn» van do meting door ons bezocht, dun
vroeg inenigRcn met hartelijke belangstelling naar
?den ouden profMrfór", dien /U hadden Teeren
WHftHrcren om z\jn hartelijkheid en dien zy
bewni.dbren nüicaten om den yver waarmede hy,
nwttïgenitaahde «Qn hoogen ouderdom, twee-,
?oma clviumial danga den toren beklom.
De overledene had eeti yieratark gnitel on kort
Voor ziju dood zoa men, naar :ojn uiterlijk
oordeclende. hem nog verscheidene jaren levens
voorffield 'bobben.
lig is hjo-ngeliaan om laog, zeer lang te blijven
vom-tlüveii iu de nagedachtenis van allen dio hem
gekend hebben.
Dat deze 'regelen het hunne mogen bedragen
tot eeno meer algemeene waardeering van don
man in wicn om land, een uitstekend geleerde,
een edel mcnrch verliest»
Dordrecht, O Febr. '82. A. L. J. Boaten.
1) tiet IntotmltolUkomp»», oinn Inrichting irnarby da
WkaraomiRR van da nugaootauld on»lh»nltolljk
goButakl wordt van da uusvoxighotd v»n «ehoop^QXcr, 1.1
«en dor Telo roiralUton van «ijna stodiEn op naatiMb
gebied. .
Dn 2o afl. van J)e Natuur hevat belanirrijke
mededeelingen met platen to<g;!icht,omtre! t ium
Tunnel door den til. Golf>um en het eltMrische
ïécht, volgens bet iteUel van Editon. Verder o. a.
optellen over het trekken dtr diere*, hetpoollieht,
de barndoop, ever tttenkod, Ut ffamrondtrt van
Siemem, de' (tccumvücUor van Q&mOU Faurc,
YervaltcMng turn ttep, S
? llmdeeli met ilbeeldiogeo.
E7. f. DtttM, Tafey van de vervoeotpff der
Italiaansche werkwoorden, Amsterdam Uu H. J.
Otro. ? , .
Hoewel dne tafels met «org en nauwkeurig
heid bewerkt ly'n, mag hun nut tooh voor
Nederlaudera eenigaina tw$*Uchtig heulen. UU ona
tooh leert men Italiaanse!» eerst ala vierde, hoog
stens ala derdo vreemde taal, dus ala meu aioh
reeds in het organisme, dat in alle
ludo-Gornmtnsche talen te erkennen valt, heeft ingewerkt.
Welnu, dsn is bet ook voldoende drie of vier hoofd
vormen der werkwoorden to geven; voor wio één
Italiaansch werkwoord keur, is hot geen moeite
van teriati. tcrivesti en Kriste te maken. Voor
wie het echter noouig heeft, u het boekje zoo
handig mogelyk ingericht
Fn una. weekblad voor populaire dierkunde ,
oderen Zaterdag uitkomend by Jan D. Brouwer,
Ja zeker oen welkome verschijning. Pieren trek
ken ttoeds de beinn^telling, on hij het publiek
in 't algemeen Utoii geiondo begrippen ovor
dierkunde uog steeds wat to wenschen ovor. liet
[>rgaan wil «ich vooral wyden aan het
aantrcJfkolylce, aan bijzonderheden en wetenswaardigheden;
dit zal echter, door eene wetenschappelijke
lledaotio gecontroleerd, niet anders dau ook a>»ii de
wetenschap bevorderlijk kunnen «ijn. liet
\Yeekhlad noemt aicb ook orgaan vnu de diergaarden
i'n Nederland; drf uitgave is keurig, do plaatjes
U met zeur veel >org bewerkt.
Po Heer Arn. Jansen, Commies der Potteryen te
Arnhem, hoert do teel op du pakMpost voor ieder
toegankelijk gemaakt, doorhnar van een aantal
aanleokoningiMi te voorjiieu. Voorde aaiiteekenincen
zijn do Memorie van toelichtte, do Memorie vrin
beautwoording, eu de Üorniulslagingen der beide
Kainüi-s gera:u1ple«>gd. Ook het Ministerieel besluit
lot invoering is er bijgevoegd, terwijl do heer J.
ook do ulphahctischo ly<t, dnr poat.- en
hulppostk ntoren, iu de instructie der ambtenaren voor
komende, heelt overgenomen,
Ook d* I11J. L. N. Schuurman en P. II. Jordcns
hebben eene uitgavü cV v. et bezorgd, met
nantiekeningen, nlphalietireh r.-«i»t«T en inde*. Deze
is to Zwollo by W. K. J. Tjeenk \\ illmk
verscheeën.
Het \Vilbock vnn strafrecht van Mr. II. J.
Sinidt. uitgavo vun ïjeoiik Willink to
Haai>m, U thans tot riilovuriug 18 gcvordeul; mot
ii(Uvering 17 waa het 2.1e deel compleet.
Tn ro. 35 ter ^Ifttarjsrlie Penkrnsscn" behan
delt do he*r J. A. Dn Bergh de voikoop-quaestie
van het Geniceiite-Dadhuis, het
Schoveuiugschitolhnis bij du 'ünncn-slruat, het .Uotel
UeauSi'jour" iu hot kwartier ?Ouinweide', deu aanleg
vau eeu nieuwo straat iu dut kwaitier eu du
Fontein aldaar.
Aiitrea. 12o Afl. bavat: C. V«n der 7cyJe. Zijn
Muze. ? V. A. Dol* Montixgne, KÓO lluutert de
heiiuvolle sage. ? Amoltl Ismg, Zuiverheid r:m
taul en hchlorhoid van bceld..-n. ? Willem K oos,
Anlwoonl ihuirop. ? F. L. Uemkes. Het kmdeko
van den doo.l. ? Mciati van Java, Oiidankbaitr?
Estella llijmani*lliTtKvclil, Hopoii. ?
liibhogralie. ? Suauhiift vau de Redactie.
">
.?. ,
138 Tnn do
is dernftjers. Do Nete-York Tribune
meldt dat de heer (}. W. 'Williims, een negeren
lid vnn het huis der Verte(?i?nwoordigi'ra in Ohio,
de laatste hand heeft geluid «:in ecu geschiede
nis van het negerras iu Amerika, liet eerst c deel
'H gewijd aan ilo koninj?rijkuu, de taal en di-n gods
dienst van het ras iu Alrika. liet tweede bevat
de geschiedenis der slavernij van 1618 tut Ib-SO.
Xicnwo TTi(gv:on!Ï
Wet lutrDffbntlo do rjUkotpoat tnotaantce>kcningon,cn
bovattiindü het Koninklijk llesliiil UT iiitvuoriug, uirt
t inlic-li'.iiu;, i],.< naamlijst ili>r iilüataua, dio inynnüdo
15 Manrt 1SS3 vnor liet inOtkptTiirkuffr i:ijn naiijjuwictm
en AljihaheHurU llojintcr, d(n>r Arn. Jsiixon. f 0.31).
Hilro-Culdoiu-Ki it'.'>. Êorntn wrio. Dl.I. J)u verdwenen
orftjonum. («Di<r Impixilganïcr".) U»in»n van Lc»in
S^iüokinjj. BÜ int. ingcn. f 0/jU, goh. f 0.80. Buituil iut.
iagnn. flitf, £,?>!>. f O.lil).
J, UUF VAN BL'llES, Do speculanten. Tooncmlapel in
vior ln'ilrijvon, f 0.30.
n, J. KO1.PP, Kon man vnn r.rincipo.
bo'lrjjf. fu..r.0.
M. W. HlüIET/rEM.V Ez.. SohMarn.
Onl'.l>>n«i-tMUS-.) f 1.?. TI>(> f 1.75.
MK'Ï VLUCHTIG, l'o M*»lonna vnn Dninlnst en
iindor* vorhiW. (Ho. lü-j y;m t'e liuldciu-Eilitio.) tl.?,
««b. fl.7a, .
TUE FOUTNIGim-Y REVIEW.
Sir AJfrctl Lyalt, Relations of Helieion toAsiatic
Shvtoft. ?? Al'j'irjton Clmrlc-t SicirJiurtic, Thrw
SuunttJ. ? Andrcu) Curmgie, A* othen BCO
lis. ? (r. A.Himrwr, Mr. Öwiiibunio'STrilogy.?
S:r I/cnrif S. Mnine, The king and hts
successor. ? l'reilerie W. H. Meyürs, Oa Mr. Watt's
picturea, ? Dr. Jlurncs ïco, llcalth Kcsorts on
tlm eaütcrn. ,-ltiviura, ? Lord Colcridflc and
l>r.' W.£, durf enter, The Kiliics of vivUection. ?
II. Nwen, William Lloyd Uarrison.
TUE ATLANTIC MONTHLY.
John (rrff.nlenf Whiiticr, Tho bay of se ven
Irilands. ? Studies in the South. ? ?/. Lattrence
Itttv'nMln, Tho Iteiunding bill of 1881. ? Oieen '
ll'»sWr, -Beethoven. ? llichard A. Dundatc,
Oripin of crime m Socioiy. ? Wiilium Jxenry
Itiihop, The houw of a müïcb&nt Prince. ?
TUE KORTII AMEUICA^t UEVIEW.
Praa. Andreto T). White, Do th« njioils h«lcmg
h» victor ? ? 'Isaüc L. live, A veniody for
-julwiiy abusra. ? Senator Jnhfl W. Jottnston,
liepuaiation in Virgioia. ? Ucnry Bcrgh, The
lancet and the law. ? Prof. George f. Fialicr,
The Chmtian Keligion.
PROP. PIE'RSON OVER IIET KATHOLICISME.
Mfrihecr da Sedactenr!
Dezer dagon was ik tegenwoordig by eene
Ipzing- van rrof. A. Pierson, m hot gebouw der
VMJe Gemconto. Ik stalde or belang in een man,
wions naam niet slechts van gewicht is op lint
gebied van letteren en kunst, maar wiens
zienawijïo ook in andere wetenschappen men gaarne
ploegt te vernemen, te hoorea spreken over een
onderwerp zoo ?groot en grootacn" als het Katho
licisme. *
Dat ik van «en geleerde, die ona orer dezen
godsdienst zul'c een voortreffelijk geschiedwerk
geschonken heoft, historie verwachtte, is, dunkt
my', M. d. R., alleizina verklaarbaar. Ik ver
heugde mQ dan ook reeds toen Z.li.G. ons
meddeelde, dat 'wy niet op eene kritische, maar op
eene historische behandeling van «fine stof zonden
hebben te rekenen. Hoe komt het nu echter
dat' ik ? en anderen met my, ? hoezeer ook
van spreken vloeiende voordracht om den vorm
genietende, over den inhoud zoo weinig voldaan
zyn huiswaarts gekeerd? Omdat, M. d. R., aan
onzo begeerte naar historie, niettegenstaande
apreker'a uitdrukkelijke belofte, slechts in teer
geringe mate ia beantwoord. Het geheole eerste
gedeelte toeb lüaer rede, ? die ik dan ook eene
ccHtterie ftmtattique zou willen noemen, ? han
delende over den oorsprong van het Katholicisme,
(en dit gedeelte nam verreweg de grootste- helft
der gansche leting in) gaf oca m. C niets anders
te verstaan (?) daa hoe de vestiging deaer instel
ling wel Mtm femiMtt verklaard worden. Daartoe
hermnerd« apreker aan de verrochüngep van de
tolkaren der oudheid na«t «w» her*
?telling btHwtr getohokU maaUobapptlijke ea
?edel^ko toeatandcn. welke volkeren deu Corirtu,
iu wien de Joden hun tang verbeidden Me.aaa
tagen, ook alt hunnen Helper begroetten. Ea
om deie volg«u» spreker onbewuste overeenstem
ming, duidelijk U maken, werd dan aangevoerd,
hoo velen die gttMt en hart al to lang in leerin
gen van allerlei ibg hadden moeten verwarren,
do behoefte gevoelden van oen levend voorbeeld.
waarop au Kouden kunnen wjjxen en zeggen: sou
wat Ug, laat out ook »oo gyn! ? hoe de Chris
tus volgens de Joodscho vooraeggingen hjden en
storvon moest, maar ook juist een Verlosser, die
\oor hot utoutchduiii geledon had en gestorven
was, in ctaat wat c>p de gemoederen van Gi ieken en
Uorueinen een diepen indruk te maken. Zoo xou
man xich iu do eerste tyden omtrent de
betoekoni^ vnn het Ciisteudom, »U omtrent do pei-soon
vnn den Christus telf, al /Ccr weinig rekenschixp
hebben gegeven; getuigeu (!) do brieven van
Paulu» en uinlcrun, die van den Christus niet veel
meer dan aijn lijdon, getuigo eeu tchiüven van
den Roomscheii bisschop Clemena, die vaii Hein
uog zóó Wfiuig wcut te verhaleu, dat hij zich
genoodzaakt (?!) zng den Hoilund gitnsche
volKinnen uit het Ourto Testament in deu moud te
leggen. Verder om dit onbewuste sautenkomeu
van Joden en Heidenen te verklaren, nam Spre
ker drtii nog (H-ti beeld uit do lliuidelingen der
Apostelen: Ooruelius, do Iloraein, die baU
ennnlmoezun gaf, bad, /.onJor to weten tot Wien;
Petrus, de Jood, dio te zijner hekcoring kwam ;
beiden, onkundig van clkaaia jnisto tendensen,
maar zich (door visi.ionen) tot elkaar getrokken
(Tüvoelende ? xvelk baeld, aldus afgetekend, ?
ik bon zoo vrij hot te iloun opniurken, ? my
voor ccne historische howy'svoering tooh wel wat
luadsoluchtig voorkomt.
Iu hoever hierby de persoon van Jen Christus
door dun hooglucraar uls coue historische wordt
beschouwd, meende ik -ook to mogen verlangen
iliit mij Dfliuvkeurig?r waro aangeduid dan
door het \uorgunule in verband uiut du
opmerking, dat du bizonderheden, die ons de
sohrilhuir omtrent Diens leven verschaft, allengs
van hier en da;ir /.ouden zijii bijeengezocht «tn'pt
do ovangolio-verhalcu zooah wij diu thans bezit
ten ;? overigens hut beste Eoek, -- zovulen zü"
rnamsievlochfen. Terwijl ik ook eon verbazend
vvischijn.sïl «U de Hiërarchie in hnnr geboorte
.meer historisch zou willen verklaard hohbcn dan
door d« overwtgin?, dat men in den drang dor
nmhandigheden amileiding vond cpiscopi a;ui Ie
g ol'cn. tun ciudc dcxu voor do zoo uiteenloopende
iiapifaiijn der torste christenen, als iniddohiura (!j
konden dienst ducn en op die wijiio de eenheid
der kt>ik zouden kunnen in stnnd lioiulcn.
Eindelijk, M. du R-, vond ik mijn lust naar
geschildi'nis allerminst bevredigd, toen ik voor
minor pais der Irüing, waarin do teekenen, die
liet Kutholiri*mo openbaarde, zouden ver nu KI
wordt n,, woinig of nicta te hooien kreeg over
m. i. zocr voorname kenmerken van f"e'.en gods
dienst, als het kxvcekun vun velu di.-ugiku on vnak
zoo fnnig godsdienstig Icvt-u, liet vnrmen van vele
hcldui "p Iiutgvbied v;»n
naiistenliofile.gtiloofsverkoitd-gnj c-n martelaarschap, over zijn toch wel
belangrijk aMilojl in huwhaving i-n ontwikkclini;
van wuifiiacliiip en kunst, mant my lioufdgtikol\jk
mocft tcvri'di-nsk'llcn met de uitccnztttinij hoc,
uit den leekenstaud do monnik oj slum), vvieii de
druk van het lichamelijke verdroot, hoe die mon
nik eent aan de> bisschoppen ondorworpen. later
mot den stontraoedigon prior van ('luny
(Ürecorius Vil) tot do heerschappij in de Kerk tjeraakl-,
het Coelibufit, den haiUtoeht (V) der kui^chhnid,
voor do gecitelijklicid verbindend, voor de kerk
tot den hu:dj"en dag kenschetsend wist to makon.
Ik eindig,' M. de R., met, mij aan-luitend bij
den wensen ter 'plaatse 'door den heer
Hugenholtz geuit, dttt prof. Picrson nog mecimalen
alduor m?ge intreden, ook fflijn vvcnsch ? dien
j van velen ? kenbaar te maken, dat do in het
l kider vnn doto redo ontbroken hihbcnde historie,
l Z!Kr., met het oog op do godano buloltc, de at o t'
voor eenc volgende verhandeling moge verschaffen.
Hoogachtend,
Uw dirnstwllige
SOREX.
?ehrflvw sich voonUlt, ia ena «itbn
het korps tot op eene aterkU van l
Verder mee» d» veijpfegüg, de ligenng, de
«itrusting en de wapening veranderd en verbeterd,
B geheol andere wfce
toe heeft plaata gehid.
1 " de administratie,
en de" oefeningen op
goleid worden, dan tot nu
Hen vereenvöudige ten slotte
en smelte haar samen met die der marine.
Ziedaar in weinige woorden den inhoud van
gemeld stuk, dat, helder en met overtuigii g ge
schreven, een geheel programma voor de toekomst
bevat. Zal dit programma, ooit uitgeweid wor
den'/ Eeno vraag moeilijk te beantwoorden, doch
om kans te hebben hot uitgevoerd te lien moet
mon met het verleden breken, en het korps ma
rinier» geheel onder de marine brengen. De
mariniers aan den wal staan onder de
kry'gawetten der landmacht, en worden nagenoeg
«p dezelfde wijze beheerd, (p*eleid en geoetend,
uu het krygsvolk te lande.
Zooweldegartisoenskoiumandant, als de kommandant der marine.
heeft over ben te bcvoltnt, ecu toestand geheel
in strijd met allo begrippen van mililairbme,
waaraan eenheid tea grondshg ligt.
Er mag nimmer uit het oog verloren worden,
dat de mariniers ,marino-troef.en" zy'n. De toe
standen, waarin isy geplaatst zy'n, verschillen van
dio der landmacht', dus hehooren ook do regle
menten, volgens welke /.ij behtord en geoefend
worden, op die toestanden gebaseerd te wezen,
en doels onderscheiden te zyn van da reglementen
'der landmacht. De voeding, legering, kleeding,
het inwendig beheer, kortom do gohcele
orgam: atie, moet zooveel mogelyk c<p marinezoet
cc;ch cid wezen. Aan do oefenirg on opleiding der
mariniers be.'itoode men not alloen do uit t rato
ï.arg, maar lato dezo ook meer systematisch
«e:cliiüdeii. De cünip.ijinies-kL'mmiindanten ouder
ntuluro behoorcn in werkelijkheid vorantwoordclyk
te üjn voor de opleiding '.'U oefening hunuer
eonip;ignirê'u, dat alleen kan geschieden door
wacht- en corveodiensten beurtelings, per com
pagnie, te doen plaats grijpen, waardoor do kon ?
niandant eenigo dngen per wock uync gcheo'e
conipngnie ter oefening bijtx'n kan hebben. Eene
vierjarige opleiding dor adclbortton voor do ma
riniers is ook zeer geweiischt, waardoor tevens
eeno onbillykhcid, die thans tegpnovor de mariao
bestaat, deels verdwijnen zal. De 2'J luitenants
der marinier*, die na oen drii-jiirigon cursus
ot'liüicr worden, stnan thans toch tüitelijk hooger
rang dan hunno collega's, de adelborsten Ie
.«e, die ccn vierjarigen cuisus doorloopen
heblion.
Opheffing van het garrwO"n d«>r mniinifvs te
llellevoftsluiï, alwaar zy' fleoht gekazerneerd zijn
in o n gehntiw der lunduuicht, en vewterkintt
van hot detachement aan boord van hot
wachtKchip nldnar, dat dan voorzien moet in do
iu>wtiking der inii-ineu-örf, ia wenscheliik. Ah lr<;uw
jrnniizo-n vonr de mariniers ia de aangewizen
pl'jits IJinniden, de voorhitvcn van de over weinitru
j.iren, zoo wy hopen, machtige
handel-inwercld
«itwervoor
militaire Zaken.
HET KOUPS MARINIERS.
De jongstleden December-aflevering van den
Militairen Spectator bevat, onder bovenstnanden
titel, een stuk geschreven door dm Urer J. I).
Verhcy, Kapitein der mariniers. To gclykvr lijd
ongeveer verschenen twee schotschriften, in hoofd- j
Baak vroeger» toestanden bij het korps mariniers
behandelende, welke geschriften, alhoewel niet in
deu handel verkrygUi:u', toch door dun aiionienieu
achrijvcr ovurul in den lando onder do maiiuo
verspreid zijn geworden. La hot ttuk vau don
Hoer Vt.-rhfy du lezin? en bespreking
ovorwaardig, genoemde schotBcnrii'ten verkeeren juist iu
het, {(fgenovorgesteldö gcvul, 'danr do inhoud er
v.-in porFonccl on vuil is, tcrwyl d« stijl oan dien
ei-ner keubuntneid doet denken. Uovuudiun zyn
beide libellen, gerchrcvcn met het bly'kbarc doel
vroegsro kameraden to benadeclen; om deze
kriiultt nog te bexitton zyn v.ij echter ettelyke
jaren to laat in het licht verschenen, en dus te
beschouwen als mosterd n.i den maaltijd, ter
wijl zij door "hun onwaardig kleed by niemand
indruk gemaakt zullen ot' zelfs zonden hebben.
Op eerstgenoemd stuk terugkomende, hierin
wordt in korte trekken behandeld de geschiedenis
der mariniem, verder worden er m besproken
velschillende brochures, stukken, in tijdseinifteil
grplaatnt, benevens advioscn \au bekende speci
aliteiten op militair gebied, alle handelende over
h :t koi-riM innriniers, Op grond v.tn ecu on ander
komt de schryver tot zes boeluiten, die bier iu
'e kort worden medegedeeld:
1. Hot korps mariniers, vnn oudsher als 't ware.
aaamgegro«id met de rnariue, maakt daarvan
een zoo integrcercnd deel uit, dat eene schei
ding voorshands onmogelijk is.
2. Ons land hoeft eeno atzondarlijkt), 'vrij sterke
. «u goed geoefende troepenmacht noódi?, die
ten alle tfide gereed moet zyn om hol p to
vorlecnen, hetzy aan on» leger in dn Koloniën
hetzij aan dat in Nederland, óf daar, waar
het belang van-don StAat dit eischen kan..
3. Uet bestaan eener Indische brigade naast het
korps mariniers kan een fictie genoemd wor
den. ? .
4. Met behoud van het tegenwoordig karakter
van het korps mariniers, is het mogelyk dat
korps tot do troepenmacht uit te breiden, in
punt 2 aangegeven.
5. Vooreerst zal or getracht moeten worden oen
compleet veldbataljon samen te stellen, daarna
moet aan het korps naar behoefte en vermo
gen uitbreiding gegeven warden.
6. BQ eene genoegzame sterkte van het korps,
ban het zonder schade voor het gehalte, en
met voordeel voor de achatkist, bet
\YeatIndischo leger vervangen.
Vervolgens stelt de sahrijver voor het 2e ba
taljon te Willemsoord op eene sterkte te brengeu
van ongeveer 720 man, en de geëmbarkeerde
mariniers van dat bataljon administratief te
verecpigen tot eeno compagnie. Een- dor Kapiteins
of Ie Luitenants zoude belast kunnen worden
met bet toezicht over gemelde administratie,
torwy'l, indien het bataljon plotseling uitrukt, deze
compagnie de zieken, enz. opnoemt, en als reserve
dient. Eenmaal dat bataljon hervormd, zoude
nwa de twee overige op detelfda wijze kunnen
orgamiseeren, zoodat, met eene totaale vermeer
dering van ongeveer 1600 man, over drie volle
dige, steeds gereedstaande, veldbataljona zonde
beschikt kunnen worden. Hot ide&l, dat de
van het korps m.irinirrs is echter
iilltron mogelijk, wanneer men peiioi g liefhebbers
kan krijgen ora er by in dii-nst to i edm. Deze
:iullfn voor/.eker niet ontbreken wnniu'«r raen de
inutiirera niet nllecu practisch, maar ro'; ticrlijk
blic.U, hen good voedt, niet te slecht betaalt, en
hun ten redelijk {C'jsioen verzekert. WoYdt met
tertijd de plaatsyrvanging hy ons leger
nfce:C'IMJ>, zoo geloot' ik, dat zelfs het ideaal van tl n
KC! rijver van gemeld stuk, om het korps op te
vut ren tot. eene tterkte van 5000 man, bereikt
kun vordon.
Aan alle zijden, op militair gebied, bestaat thar s
in ons land wrijving van denkbeelden on zucht
tot verbetering. De penvoerders en militaire spe
cialiteiten, die ?strijden voor de belangen van het
korps mariniers, hebben dit echter voor bov n
hen, il ie ijveren voor andere militaire bèlang-r,
dat h'-'t korps uog kort geluden aan den
Atjchoorlog een roemrijk deel nsm, waarvoor het do
f-ympttilrc van 't puliliV-k verkreeg, terwijl het recht
en de noodzakelijkheid van zijn bestaan op niouw
ten vollo bewezen werden. Hierdoor kan men niet
grond verwachten, dat hunne bemoeiingen nioL,
t'c vergeefs ziin, maar bekroond zullen won o i
door iivv succes, dat het koip; mariniers, en wat
meer, ji alles, zegt, Nede-Lud ttp goede zal
kumeu:
J.
EENYE STEM UIT DE MARINE.
De officieren der marine zijn niets-ingenomen
met do nieuwe aabol, dio Kij sich moeten aan
schaffen. De sabel fchijnt slechts net de tegen
woordige te verschillen wat gevest aangaat;
moge dat nu al eeno verhel oring zyn, het komt
oo» bij een handgemeen op de sterkte van do
kling aan ch die is dezelfde gebleven. Ucen
zeeol'lirier trekt dun ook met zijn sabel op expeditie;
hy beschouwt ze als eeu paradewttpcn ? meer
niet.
Waarom de officieren op onkosten gejaagd wor
den, blijft voor velen dan ook een raadsel.
Do anti-Babelhèwegipg zal zich nu keeren tegen
den hofleverancier, dio -- uuar men zegt ? de
ontwerper vau het grootscho plan was;' men wil
cu corps de levering der sabels publiek
aanbefttutau.
Of met deze handerwijxo do maatregel in het
hart wordt aangetast, vtvlt te betwijfelen; doch
men wil iets doen, waaruit, de weiniga ingenomen
heid met den maatregel blijken kan.
Zooals reeds in een ingezonden stuk in do N.
K. Cl. werd beweerd, schijnt het verwonden aan
do hand van een ofGcier, Uy eeno dor expeditiün
tegen het rijk van Atjeh, de aanleiding gewetiftt
te zijn. X. zegt terecht, dat die officier zich heeft
verdedigd met een andur soort sabel; wij gclooven
zelf'4 oen klcwang.
De nieuwe saliul KOU met ingenomenheid wor
den begroet, indien zij Ix-nntwoorddo aan de eischen
van een flinke, een behoorlijke vechtsabel.
' Rh,
PERSOVERZICUT.
Onza Militaire Tijdschriften is de titel
vau het hoofd-artikel in de Utrechtichc Courant
van 8 Febr. 11. Na betoogd té hebben, dat
sederi, 187Ü al do pogingen in ona land nieuwe mi
litaire tijdschriften op te richten, alleen dienden
om hét aantal papieren dood.cn te vermeerderen,
wordt nagegaan waaraan dit te wijten ia. Ligt
in de eerste plaats de oorzaak er van «enigszins
in ons volkskarakter, dat meer vredesgeziod dan
tuk op kr\jgsroem is, niet te ontkennen valt het,
dat do militaire tyoschriften dikwerf, door
barbaarsoh klinkende tt-clicisclio benamingen, onver
staanbaar zjjn voor den minder ingewijde in het
rijk van Mars. ,
Dezo beide echter zijn slechts neven-oorzakon;
de hoofd-oorzaak is, volgena de Vtr. Ct. daarin
gelegen, dat men in onze militaire tjjd chriften
uitaluitend militaire mededeelirgen aantreft.
Waarom, vraagt genoemd blad, wordt dio zwaar
te verteren kost hooit afgewisseld door lichtere
lettervruchten, tevens om jonge schrijvers aan te
moedigen ook aldaar hunne sporen te verdienen,
terwijl thans de officieren, die nn en dan
belletristische invallen hebben, enkel plaatsing kunnen
vinden voor niet uitsluitend militairen arbeid by
letterkundige tijdschriften. De Nederlandse!»
journalistiek ia daar om te bewijzen, dat mili
taire onderwerpen wel degelijk Ingang vinden by
het groote publiek» mits deze niet al te eng in
het krygsgewaad >)jn geprangd; en wanneer nu
en dan in Nederland voor goede
krjjgskundiffhervormingen propaganda wordt gemaakt, achrfy .
de Utr. Ct. alt niet toe «u den te beperkten
invloed van militaire ttydschrutlen, maar aau de
dagbladen, door tiéndniumden' van alle standen
gfwien, 04 eigenlflke'tniiitaire per/a* haute iinfr
te
verieiuuea tot wyaertu KDUK. ua» «?»>«? r Ze
etelle har* kolonuaen ook open voor gewone let
terkundige producten. Wanneer op die wfjzehet
nuttige door aangename onderwerpen wordt af
gewisseld tullen de militaire tfldtchrijften ook
door den gewonen burger gelezen worden. AU
voorbeelden van dien aard wijst de Utr. Ct. onsj
op do lütutracion Mtlitar in Spanje en de
41gtweine lütutrirto Müitflr Zeituitg, dat het ge
sel roven woord met de teekenstilt toelicht en
de behingen van volk en leger in éón tqlfde blad
bespreekt.
uu meerdere samenwerking van niet militaire
eu krijgskundige achryvera ? aldua eindigt het
zeer lezenswaardige artikel ? zullen de beda
elementen in de maatschappij elkander weder
zijds beter leeren kennen en wnardeeren, zal
ten alolte het behtng van het krijgsweren tevena
de belangstelling trokken van het geheelu volk,
hetwelk het leger vertegenwoordigt.
ALLERLEL
In het ooatenryksche leger xijn, volgens eeno
mededeoling ju de MiUtflr-Zcituiiy, 3UUO zak
lantaarn a iu gebruik, welke door hure
byzoudei-u inrichting on "deugdelijkheid 2«sr g -roeuul
wordon. /y hebben den vorm en de pi o >tte vuu
een notilieLoekje, lang 13, breed 8 on dik 2
vunnietom; zij wegen H.S3 kilogram, (ieoueud zijn zij
vierkant en zoo goed geventileerd, Jat all» ver
hitting onmogelyk i*. Du verlichting «trekt uien
tut 10 Meter uit. De lantaarn kan binnen l minuut
uit elkaar genomen eu ineengoxet worden eu zelfs
bij den hcvigxteH Kt o nu \vontvti gebruikt. De prijs
bedraagt 3>4 uuirk.
Men nieuwe machine om vcrwocüting om zich
heen te verspreiden is fde fcrttittiyer" \au
Eickson. cljnde een vaurtuig. met eon snelheid
van 17 niylen in het uur, dat tevens
torpedogi-tiuhut bezit., dat, vol^ehn genomen
wroevrn, viji'ligiiialeu haar vernielende lading
xlingeren kan. \Vt-gens do enorme snelheid en ui'-'??
king, schijnt ?de vernietiger" zuc-r geschikt
kustverdediging.
Ecu ondurocoHcli schip, dut iedere iiitvindiiig1
vnn ilipn Hard in de R-hnduw stolt, ia cloar don
Uuinecnschen ingeniuur Tbeodorcwo uitgevonden,
Zijno boot. vnn Ix-naalde grootte eu ilummedu
overeenkomuiulu tunneniaat moet ? uuur nu u
bew««rt ? 12 uren onafgebroken kunnen varen
op eene diepte vau 100 voet; volgens deu
uitTindtu1 kan het sehip üich ook op 3u> voet oiidor
den \yntrriipiegpl bewegen, zonder niet do atmos
feer iu aanraking te kinnen. Op de water-opper
vlakte kan het schip uls een gewone fitoomboot
gubexigd worden. Het Kinken geschiedt door mid
del van schmcven ? en wel vertienal -- üfplot*
solin? ut' laiigKamei-hniul. Op gelijke wijüe cc«
sehiedt het. wrd«r opstijgen TUII Tiut si-hip. Undvr
water is licht genoeg voorhanden, om op e«n
afsUud vnn 13() voot'iedero hinderpaal l o kunnen
opini'iki-n en daarnaar de bewegini; vnn het schip
to regulon. Het seliip bevat lucht ^euopg, om de
bitiniMining gedurende li! a 11 uren d:varvan te
voorzien. " Iii g.;vi\l van behoefte, kan liet
luchtreüorvoir, zei I's ouder \vati-r, wi-der voor uren ge
vuld worden, door tolesknpijeh' ingericlito bilixuu
tut aan d*c water-oppervlakte uit to schuivon. l)e
beweging, noch het doen zinken van het schip
veroorzaken wnig gitdruisch. IJevejitigt ait-h i!c«»
uitvinding ? die wij natuurlijk onder alle reserve»
mededcelen ?? dan zal deze onderzoesche boot
oen der vrueselijkste hulinniddelun iu den
torpüdokrijg worden, maar zat zy ook tot vreJc*j-doeU
fitiJeu doelmatig kunnen gebezigd wordun.
BIBLIOtJRAPIHE.
Militair Blad. No. 3.
Opstellen. Veiligheid der vóór parades en tus«
schen traversen opgestelde vuurmonden. ? De
Inspecteurs en hunne verhouding tot do wa
pens. ? De Infanterist als pionier. ? Jtfedcdee*
'tingen van versclrilkndcn aard. Do voornaamste
veranderingen iu do Engelscho legororganisatio
in 1881. ? Het nieuwe Nedorlanische veldge
schut ?? Berichten. Do Eugelscho en Franscho
oorlogsvloten. ? Werving bij het' Enflelsfho
leger. ? Benoeming van een
kwartiermeesterGeneraal in Duitschland. ? Electrisch licht aan
boord van oorlogsschepen.
SCHAAKSPEL.
No. 8.
Y»n Eotz & Kockolkorn. (II!. Zrituiiy)
ZWABT.
i^ii^ü' H
?-?*??*>?.>.?.?,'.',}?/?????? y%.?/.?.. rgpfr &&
^m^m?.,jiêrM
*fr*3s &??!& '<?<?'/. famj.
l E 9 ? R O >
3 E 3 ? D 3
«3D3 ?
C3-1'«ft
J. c. t'. g. h.
WIT.
?Wit speek voor on goort in 3 ictten mit.
Oplossing van Schaalprobleem No. 6.
C 3 ? D 4 (»
D * ? C 4 +
C 4 nt. G 3 of
C i ? D 4
4 Pd Ï15 Of T ? C 4 mM. ' .
l»)
l ........ O 3 ? D 3 -».
ï E 3 ? 03* f C nt f 4 (V
3 C 3 ? D 3 -». Dl. C l
4 O 7 op B 3 mit. .
(U)
3 . D 3 nt C 3
3 C 7 ? B 6 nat..
NAGEKOMEN OPLOSSINGEN.
.Tuiste oploailnjfon van P. T. F. to Slljh-Ewijk; H. E. E.j
Eolman to AnmtoriUtn; Nobel tn St. P. ca A. E. D, v. H.
to Kaarden, allan van probloom No. B.
Hii-t good w»ron do oplossingen van H. P. K.; Mot
z'n vieren; H. H. to Amntcrdam on J. J. K. to Harder*
wflk. 'AUon hobbon hot jn'aa tojonspcl vin zwart Uit
bet oog vorlonn.
TAK PBOBLEEM No. 6.
Qo«do oplossingen ontrlngen wy van f. A. L. M.;
H. E. B.: Duo t« Amsteidam; K. 8. te Delft en Nobet
te 8». P. (Do VtrUnt van rtrarl l C 3 ? D 3;
3 E 3 ? O 9 4-, t 6 nt t 4 U voorb(j gezlon, t«n minste
niet «ngoduid),
BBIEFWIBSELINO.
P. T. F. WO hebben ook (e lotton op mindor gerötl'
tlneerd» «jmlar». OTDtlgsa» it deze verkorte notatie vu
vrU ouden 'datum.
IL E. E. H«t grond-idfa is goed nuw de constructie
faalt door l D 3 nt D 3. Zw»t kan nn spelea: Pd nt
T of B of wel K nt Pd of olndoUJk K op O 4. In 't
1ste geval volgt: 3 » l nt C 3 nut, By 'Jt 3do volgt:
l D 8 ? D S + «n 3*1 ?aïmat. In 't 3d« («val volgt:
3 * l nt G 8 + «t 8-0 3 ? B 4 ?»? mak Ia 't laiUto
grol E O 4 gtttt d« koningin dkeet mat.
K. A JC to JL, MaMMploMlngoii b«&era«o i
TM het probleem. .
V. tu Oh. OoUf>ns. Xi 'i borsproalwUJkl .
No. 34S.
» B AMSTERDAMMER» WEEKBLAD VOOR N E D E R L A N D.
FEVIIiIiETOir.
Iet wl ier Christelijke
Uit het £r*n»«h naar
doo»
'" B E R T H A.
Uj> vastendag.
Zy gebruikten te «amen hou ontbot.
Verhelderde c.e gedichte aan de nalatenschap
dei Cuiitures ? een troebel water waaruit een
groot salaris te viMchonwAS, of ho'.aanlokkebjke
vüuruitïicht van hot contract van
Machelardd'ijiirómosnil xoo «oer lün gelaat? Ik weet het
idjt; maar wel weet ik, dat gü op dien morgen,
dpu 11 Februari 18S1, in de groote stad Parus
niet licht een opgewekter notaris govonden coadt
IiebboD, duu Mr. Paul Lecliastollier, notarij, bou
levard Uauirsmann, 54.
Hünhocr, het ontbot is gerood! had Josef
gexegd, dio zoo precies wasr dat meu grooto moeite
had om te ontdekken wie meer den uolaris uit
hing, ZÜQ inecstor of hy.
Lu mijnheer, die eetlust had ? een eetlust van
«en pasgetrouwd man ? was dol rap opgevlogen,
cii had den .strengen trek om z|ju mond, syne
deftige bewegingen, zijn kouden blik, in één woord
c\ju n^tnrU-uir in zijn studeerkamer beneden,
achtergelaten.
Hy plsutsto lich aan tafel, en zijne oogcn
schoten vuur; wanrlyk dat waren goen
notarisblikken. Nu rood* zeker van do ovcrwiuning,
bad hy iets, hoe zal ik het noemen (het
notariscol lege vergcvo het hem) iets vau den kunstenaar
over zich, in do uitdagendu krul ejjner huren, iu
nijn rooden knevel, in z\jn bestudeerden dasstrik,
wolk) punten er op uit schenen to zyu allo harten
Liuncu iiun bereik, als pijlen to doorboren.
Gelukkig bevond zich slechts een hart tegen
over hem, dut van Mevrouw, die echter naar hot
scheen, niet in ecoo stemming wa? zich te laten
treffen. Zij was ocno aardige Kleine brunette, in
een luorgcnkleed. van rozerood plucho, rijk
gcgai ncoru uiot kant, ea at spiegolciercn uit een
zilveren schaaltje.
Zy at zonder hare o ogen van het modcblad te
wenden, dat zy .als op een lessenaartje tegen
eeno geslepen karaf geplaatst had. liet waü wel
do moeite waard zulk oen good geluimdcn m.in
te hebben ! Toch zag hij haar toHceus steelswijze
ttan en mcendo het ieder oogeiiblik to moeten
uitüchntcrcn. Mevrouw bewoog zich nog steeds
niot. En menheer was zoo met zijne eigen dwaze
gedachten bc/.igdi\t Jozef, die bediende, driemaal
BO.tfgrn. moest: Kabeljuuw mot gcütoofde aard
appelen . ,,.,? 'Kabeljauw met ga&toofdo .....?
l\;il eljauw .... Miiuhcer '? Mijnheer . . . 'f
Want het was Vt-ydag, elf n piutteldag.
Waardoor wa» hy dan zoo opgewekt?
II|j, zulk een nauwgezet man, een notaris....
Hij had zich in den dag vergist, dat was alles;
manr hij zou de- schade wel wour iuhalcu.
Aljjnhfer <s,ig Mevrouw nan.
Juist keek zij ook op om de uitwerking te zien
T m deu kabeljauw met gestoofde aardappelen.
Want by vuriqeide dien visch, t n dat wist Me
vrouw wel, en niot zonder reden zette zü hem
dien ecilcvt twee maanden op vastendagen voor.
Pat had z|jn oorzaak,, ziet _ge t
Iiy UuJ zijn uotariü-citr hernamen. Het scheelde
tjeinig óf hij had haar dit of dat naar het hoofd
góworpen, l)e vrees voor de openbare meening
hield ncm daarvan terug: brrr! de drukte over
eene gerechtelijke scheiding, zyn naam ui do
uicuwsbl.iden, zyn familienaam.
Kn daarom schoof hy langzaam z^n bord weg,
£u zeido glimlachend :
Jozef lont een kotelet voor raij klaar maken.
Ken kotelet!* Mevrouw kan liaro ooren niet
geloof^ >. Een. kotelet op Vrijdag! Kn dan
bowccri -je hebben, dat zij Mijnheer getrouwd had
om Kijuo godsdienstige overtuiging. Had hij er
zich slechts togen verzet! Maar neen, h» bromde
zelfs niet, en toch was het z\jn bromdag. HU
glimlachte zoo dwaas! En nu zat zjj voor de
kabeljauw met gestoofde aardappelen, waar zy
tusaclien twee haakjes, den reuk ook niet van uit
kou staan. Maar de wraak ia zoet, begrijpt ge?
de kabeljauw van sen vijand ruikt altijd lekker.
Daarin bgt'een grooto wuarhi-id verborgen. Zij
dacht er over boos te worden, doch werd niet
boos. Zij- dacht aan de opschudding die het to
weeg kon brongen : dochter en kleindochter van
notarissen' had Ook zij haar fiimilietrota.
Daarom trok zij den schotel der oneenighcid
naar zich toe, vulde haar bord on verborg baar
hoofd weer achter het modebLid.
Toen begon hy :
. ? Hut schijnt wel zeer interessant te z{jn van
daa», Margaretha 't
Zn antwoordde niet : zij waa inwendig woedend,
en do vork danste In bare rose vingers.
Hij herhaalde ondeugend :
? Zeg, boste, is ?de schninsche ruit" zoo inte
ressant of de -hoed voor oude dames?"
? Zcurpot, bromde zij tusschea de tanden.
Wolk een geduld had Mijnheer dien morgen !
Hy hcrnirm:
? Maar wat bon ik dom, ik heb a nog niet
ecu; gevraagd hoe het u met het werk dor chris
telijke Vercoüiging gant : brengt de kollekte
vctl op?
? li.dicn het vun uwe kennissen af moest han
gen om ... ! begon zy.
~ Wat hebben münekennüfleu a gedaan, boste?
? Wut s.t> mij gcdiiaa hobbcu?.. . Menschen
dio mij vyf guldon sturen ! . . .
? Maar verloldet gy my gisteren niet dat Me
vrouw do Vatry ....
? MevrOuw.de Vatiy! Welnu wat verder?
Mevrouw' do Vatry .... Zij is op my'ne hand,
Mevrouw de Vatry. Dat U een kennu dio ik u
meo ten hiiwelgk gebracht heb. Gij wilt toch niot
Vatry.... ï oen
de
voorgeven dat* Bïcvrouw
vricudiu van twintig jaar I
? Een oogenblikje, een oogcublikjo! begon
Mrjnhocr. ? ?
? I^wt het. genoeg zyn; ik moet u zeggen dat
ik vun uw kant slechu groflieden ontvangen heb,
slechts grofhoden....
? En v(K guldens.
? En vijf guldens, dat is alles. Indien ik be
denk dat uwo moeder... l
Zy had haar kabeljauw met gestoofde aardap
pelen opgegeten en doopto nu snel een beschuitje
m Lftnr glas. . ?
? Ik vraagde a of ?het op nam"; go hebt my
cog_ uict geantwoord, beste? hernam Mijnheer.
Dien dag was Myuheer eon engel.
? Wat vervolgt ge my daarmee! zegt
Me.TTOUW.
? En go ziet wel dat ik een haakpatroou
nawerk... zes losse ? een vaste....
? Is het voor'de muts van de dame op leeftijd?
? Zes losse stoken, waarvan de drie eerste...
Ge z^t een tyranl... Hoe zjjt go vandaag zoo
coed geluimd, daar het toch nw bromdag is?
Indien men ook op niets rekenen kan l...
! ? Go hebt gelijk, beste, ik heb my vergist.,.
die zal het dan morgen ifjn, indien ge wilt Maar
hoe is het met u, ik meende dat het gisteren uw
dag was.... de dag 'van het familie-diner.
fiy brak af: Jozef bracht de kotolet.
' -?* Mevrouw, de koetsier wacht nwe orders.
.En Jozef, die een stap achteruit gedaan had
tut eerbied, kwam nu een stap vooruit om Me
vrouw oen brief to overhandigen.
? Er wordt op antwoord K» wacht l mUta h$
nut eea epoUohlig gelaat
Mrvrouw nam de nemelsblattwo enveloppe van
Mt bltd, woog kaar op de hand «n 10104 toen
droog, «onder haar t* opetfen:
? Het is goed. GeeT een T»n nOjne kaartje»
waarop ?uartoljjkfl dankbetuiging", begrepen?
De koetwer toott om half drie voor zl|n.
? Ik .wil wedden dut er we*r vjjf gulden in
zyn l zegt Mijnheer met «on ipotaohtig gelaat.
ZSj stond leec boot on en ging zonder to ant
woorden d* deur nit, die cü achter aioh toesloeg.
En Menheer, die sich erg amuseerde, sneed
«Ijn kotelet m dobbelstoentjef, la zeer kleine
dobbebteentjes.
Op Mevroiiw's kamer.
Zy had de deur op slot gedaan; sij wal na
alleen in haar boudour Lodewük XV, behangen
met goudgewerkte zijde. Zonder haar te ope
nen, bad vi de hemïl-blauwe enveloppe op den
schoorsteen gelegd, en terwijl sy haar kleinen voet
tegen do. vlam hield, telde iy nog steods hnllluid,
een ivoren haakponnetje ia de band houdende:
? Zes lotse, een vaste....
Van tyd tot tjjd keek zij in den spiegel, en
stak boos tie tong uit.
Waarom was zj zoo dom gewoe&t hem to trou
wen, di»n man dio na mindor dan vüftion maanden
na hun huwelijk, koteletten at op Vnjdag? Waar
om? Waarom toch? Daarom had. men haar toch
niet het mos op du keel gezet. Zo had een bruid
schat van ?200.000, om het geld kon het dus
ook niet zijn Maar waarom dan?....
Zy prevelde nog steeds machinaal:
Zes losse, in do drie eerste.... een vaste....
Toen liet zy zich in eon louningstoel glyden
en begon te droomen, door do. warmte van het go«d
gesloten vort rok langzamerhand overmeesterd.
.... Toen zij nog maar zot> groot was interes
seerden haar de verschillende wapens reeds; een
notariaat was wel goed, nuar do adol!....
Die trok haar aan, eu dan dio familie-wapenschil
den, die haar met hunne gouden kronen van de
portieren uit aanstaarden. Er waa toch uicU
aantrekkelykers op de wereld.
Zelfs in een republiek Li een schoonklinkciide
naam ..., ?
Waarlijk sij zou uog liever een schitterenden
naam, dan een schitterenden wau celuul hebbeu.
Ach! markiezin of gravin tJ zijn! Maar het nood
lot Hier was het noodlot mejuffrouw Elizu
geweest, de zustor baars vud«ri>, de ccnigüte dio
geen notariaat had, een groote oude vrij.iter, foisch
-van gestuite, maar rijk, ? eeae ?goudeu tante"
zooau men in Hollaud ze^t, ? diu hanr ecu echt
genoot volgons" haar keus opgedrongen had. Eu
zij was zóó vrooia! dio tanro Fïliz.i!
Vooreerst tweemaal hondfril vijftig duizend gul
den, pof! pof!..... en godtfdR-rtütige overtuiging,
pof! pof!,.., l'attoor S<tvimon rueinde hum,...
pof! rvof!
? En icdero keer sloeg zij niet haar hand op haar
maag, een oudo crowooute vau iemand dia iuu
rhumatiok l i ui t. Hier behuefde men uiot to aar
zelen: godtülioustigö overtuiging pot'! pof!
wat kan men meer verlangen? Geen middel om
neen te zeggen tegen tanto Kliza, do ?majoor,"
zooals hiiur broeder haar alt ij l noemde, die
eiguulijk ba a ff voor hnar was!
En luister verder!
? Hij was örjens kandidaat-notaris, waar wist
?/.ij niet precies pof! pof! üeen salet
jonker pof! pof! Mnar een braaf niuiucli!
Mon oiitinoeUo elkuuder-toevallis: den volgenden
morgen in het Louvre. Ja waarlijk er was uieta
op-hem-aan to merkon, niets! niuts!
^?'llbndt gy veel van de holUindsche school,
mejuffrouw, enz.
Groot, licht, "blond, in hot geheel geen
lundifttjo, bijna deed hy aan een markies denken.
Waarom heette bij slechta Lechastellier? Met
een titel ïou hij onwederstaanbaar geweest zijn!.,..
Maar nu, geeu titel!.... Ach ju! toch een, notam!
Iu drie weken was alles beklonken, en vertrok
men naar Spanjo. Vol attenties, on verliefd ?
veel te verliefd! iiy wilde slechts éiiuo kamer
hebben, alsof de adel Dio ongelukkige! hy
had het ?Quweiyk onder Lodewijk XV niet
gelezen 'Eu spoedig had /ij hem het
Jluweüjk onder Lodewijlc XV" laten inzien. Hij had
eindelijk knorrig toegestemd. Hij hield niet van
dia otrukte, van do wereld, neen, hy hield alleen
van zijne vrouw. Daarenboven was hij ecu
knorreppt, uón bromdag in.de week: het vasten dat hij
niet' verdragen kou. Ëu dan z(jue kennissen! Allen
notarissen, niet een zonder betrekking. En dan
eeiio moeder met eeno slechte uitspraak,. die
nieuwsgierig én zoo zuinig was, steeds bij haar
zoon ovttr den vloer eu bijgevolg ook bij hare
schoondochter. Nooit sou zij weer een eenigen
zoon trouwen! De vader een eerzaam notari»,eon
toonbeeld van eerzuainheiJ, diu giïeksch las, en
nooit uit zyn glimmende laarzen kwatn. En dat
was nu reeds vijftien ui.-ianden zoo. Tauto Eliza
was drio maanden, na de bruiloft gestorven: en
do godsdienstigo overtuiging pof! pof! was ouk
gestorven. Hij was oaa vrijdenker, een
godloocheuaar.een moustcr, zonder eerbied voor tien adel,
.en hij at kokeluttca op Vfijdag. U! o! tante Eliza?
Hst modcblad vaa op den grond gevallen
en mevrouw die nog steeds droomde, mompelde:
? Een steek..... zoj los-so.. .. eon vaste
Het ivoren haakje dat tegen het marmer vnn
den haard viel, wukto hiuir. 7,y wreef zich do
oogcn! Wel komaan! zou zij eeu roidJa^Dliiapjd
geliouden hubbuu? Hoo iaat zou het zijn? Een uur.
? Snel! zeide zg, ik hub uog maar weinig tyd.
Zij üing naar huro schrijftafel en nam ereenige
gedi'ukte blaüdjcs nit die .zij netjes in vi-rea
vOnwdu. D.it Wivreu hare aanvragen om geUe/ijke
ondersteuning, do Uatstc, voor die nog vergeten
waren..
Ü! voor oen «oed doel, in élk opzicht
aaubeveleugswaardig, het werk der Oüristtlylco
vcrcouigingen, ecu noort agentfchup om hot kerkelijk
huwelijk der mindere klaaso te yergeuiukkelijkci),
Er waren afspraken, vurtrouwclijko l)ijoi;ukomst«u
aan verbonden. En dan deed de adel er aau mee,
al die dames wareU ook lid Suinlijd» wtictitto
zij even en. las niet zonder'een weinig troti:
Het werk dar Chrütelüke vereeuigiug.
M. M.
Gij wordt verzocht een liefdadighoidjvergaderiog
bQ to wonen, die. Zondag den 2Üen Mourt Itól
ton 2-uro zal plaats hobbon, in de kerk !st. Augustiu.
Pastoor Sjivihien, van da Lazariuoi-de, zal de
preek houden.
De koltekte, ten behoeve van het werk der
Christelijke veretniging onder bijzonder toezicht
van Z. Excellentie den Kardinaal-Uiaschop vun
Parus, zal geboodnn worden door mevr. H.
d'Aubanel 119, rue St. Domiüque. mevr. de gravin vnn
Bóisdyver 12 ruo de Tóhuron. mevr. E. do Mailly
d'Eprémesuil IC poulevard Alalesharbes.
Mevr. de gravin -.Yvos van Kerkoffe 115 Bou
levard Ilaussujaun.
Mevr. Paul Lechastellier 54 Boulevard
Hauromaun, ?
. Mevr. E. Dubois de Nantes 14 rue de l'Elysée.
Mevr. de markiezin do Maurercrt 32 rue üai'bet
de Jony.
Mevr. de baronesse Adhémar de Montbron,
35. rue de Varennes.
Mevr. de burggravin C. de Prélannay 3 rue
Casirair-Périer. ' ,
Mevr. de baronesse Pwcari, 12, arenue Velu*
quez.
Ook kan men zyne giften inzenden aan:
Mijnheer de Abt de Valeiae, leeretaria
derVereeniging, 6.rue de l'Arcade.
Mevr. de hertogin dé Varise, presidente, 10
boulevard Male,sherbes.
Mevr. Renêe dé Lorme,penningmoeiterei,9rae
de Laborde.
U toegesonden door Mevr. Paul Lechastellier,
.die a voor 4a.kl«ftst« givéxecr dankbaar ui sijo.
Doe laattte sannèda wta met de ranke letter
eener EngeUcho dame van geboorte aeSihreven.
Maar hoe jammer dat z$ niet oe Ch«iteUi»r heette l
Dit bargertykB num stond leekjk tosschea al
di* voornaamheid. En Mevrouw kon hem wel
. «p liUen,' daar dat beter stond, maar mon proef de
er toeb hot Lurgertyjke uit *
Toen x4i de adrenen geschreven had, sloiid >|J
op om to schellen; en vielen hare oogen op de
hemelsblauwe envo!oi>pe, die nog steeds ongeopend
op den schoorsteen lag; tij nam haar op, draaide
baar om eu i iep:
Ha! soo!
Op jeu i Ug waa oen leer groot lak met kroontje.
O j zg kende net wapen, een gesloten kroon, eeu
prinsenkroon.
Z(j leefde een weinig toon *ü den brief opeLde.
Zy twijfelde er niet aan, kon echter niet b
giypon.... welke prinses....
De enveloppe bevatte eene groot vüit.kaar'jo
met deze woorden, zonder adres:
Prins Uootrau de Croy-Nesle.
Zj kreeg een kleur tot achter de ooren. Wat
bcteekeudtf dit? En verder uieta? Geen vijf
gulden in oen hoekje, geen gouden tientjü in c«u
der papieren znkjui opzettelijk voor de inzame
ling vervaardigd!
lloe dom! zy had bet bankje ran vtff duizend
francs in het couvcrt over het hooi'd gezien.
Wie was die mildo guvcr?
Zij wilde Mjjnlieer latun roepen, om hom te
vragen ui' hy dien prüui Goutrau de Cvoy-Noile
kende ?
Misschien wel een cliPnt van het kantoor 'i
Een ik woet niet wat hield haar terug.
Nu glimlachte zy in den tj)ie^ül.
Miju Upd! wauroin ook uiet?
Was zy 200 loalijk dat mon haar niet kon
Onderscheiden? Eergiötoren <wond in dun ciub'
der ilirlitou» vcur eeu «cbildeiij van Gürüme had
cou knappe blonde hoer, met lange, langu
kueveU haur aaiige^ttiard; op eene manier aange
staard, dat... PloUding dacht zij aan de zoude,
en trok een vorachtelyk lime. \\jit zou pastoor
Sivinieü er van zoggcu? Zij moest het maar spoe
dig terugzenden.
Zü docht u u g eens na; toch was het voor eene
goede zauk, het Werk der Uuistelijko Vurccniging;
toen zeide zij op droogen toou tut hare kamenier
dio hiiar in haro kamer met eeu jipuu over den
arm wachtte.
? Juliu, ik heb u 'gezegd dat ik myn nieuwe
japon moeit aaiihtibbeu?
(Slot volgt.)
XEDERLANÜSCIIE EK FRASSCIIE
LEVENSVEUZEiCEULNU MAA16CUAPP1JEN 1).
(Antwoord aan 11. op fijn artiJxl *Nog eens ile
kfciiiicersckiiriiiy in Xivtkrlamr, voorkomende
in de Amsterdammer van 27 JN'w'. II.)
11. vraagt hoe het mogelijk is, dat. ik kan be
weren, dat de hiuDcnlandsuhe nuuittahuppijcji dr.-n
verzekerden oven grooto waarborgen uatibit-dc»
als de fraiiBche, eu tt'guüjk ven zondeiircgistei*
van >le biuiieuluudscho ni:ijt.-ch.i.pi)ijt;n opioni.
Ieder weet, dat er in NydöHaad velu
niriuhtingi'ii van allerlei ntird bt-stuitn, dio zeer soliede,
zelfs j over-soliede ziju, maar niet meer passen i»
deu tegeuwuürdigun tijd. Soliditcit ih wel het
eerste, maar uiet het ecuii^e vcreischte voor eeuo
Levensverzekering-Maatschappij. Een goede
Maalschappij b. v. moet do verzekerden in de gele
genheid stellen te weten, hoe zij haro gelden be
legt, hoe zy haar winst berekent en verdeelt, hoe
groot haar verzekerd knpitanl is, hoe dit over de
verschillende tarieven u verdeeld, enz. enz.
In de tweede plaats wenscht K. te weten, hoe
het mogelijk is de Re^etriiig schuldig te verkla
ren aan de onkunde, den bekrompen concurren
tie, geest, de fiuantitele kleinguostigheid, enz. der
verzekeringsmannon ?
,Ala de Uegeering de uttbroidittg der
Maatschappgen bemoeieiykt of tegenwerkt, dan beneemt zij
den verzekeringsmannen den lust zich op het vak
toe te leggen,' dan bindt zy de MaaUchappüen
aan een kleinen werkkring, en geeft daardoor aan
leiding tot kwaadspreken van elkander (evenals
do inwoners van een klein plaatsje meer kwaad
spreken van elkaar, dan die van groofo steden)
en, omdat men toch caarne iets verdienen wil,
tot kleingeestige zuinigheid.
11. vraagt verdei" Hoe knnt gy, die zelf een
resumé geeft van de surveillance-bepalingen, waar
aan de irunscho maatschappijen ouderworpen zgn,
en die verklaart dut do nederlandscho maatschap
pijen vrjj zyn om te doen .en te laten wat zij wil
len, tevens beweren, dnt de binnculandsche
Maatschappüen dezelfde waarborgen aanbieden?
- j)De voorstelling vau R. is niét geheel juiat. Ik
doelde do franscbe n-et mede, en gaf niet alleen
ccn renirné van de üurvtiillance-bepuHimen; wel
zetdo ik dat de binneulandsche Maatschnppyen
vrij wnren, mnar voegde er niet aan toe ?otu te
doen wat zij willen," Integendeel ik schreef; ?do
Nedorlandsche wet eischt nog wel degelijk de Ko
ninklijke goedkeuring" eu ?do fransche wet eischt
niet heel veel meer. Uit mijne woorden kan men,
dunkt mij, uiet anders dan do bedoeling aileiden,
dat by de bestaande NederlaniLjcho wet, do
llegceriug ook het verplicht gestort kapitaal
verilieereu en overlegging vorderen kan nan verschil
len do colleges van situatie-staten dia moeten wor
den opgemaakt, volgons een door 't ministerie op
te goveu model. De hoofdzaak is dat alle
binnenlandDche Maatschappijen hunne zaken publiek
maken op eon e ttni/ormc en geheel cnlledige wijze.
K»u dit geschieden zoiider tusschonkomst der
lle(h. v, bij onderling overleg der
binncnMaaUchappyeti), da u anht ik'zulks het
st; kan uit uiet, zoottls waarschijnlijk
is, dan gevo de wet de modellen dor situatie-sta
ten. K. 13 org gestald op stuatiltocsiclii doormid
del van Uegeerings-ambtenaron: voor raij heeft dat
weinig waarde, vooral ia Fnuikryk, waar de moer
of mindero rogcerings gezindheid zulk een groote
rol speelt. Uu gflieète frausche wet,
dieoplevensvorv.ekering ? betrokking beeit, luidt aldus: ?Los
associations de Ut nature des tontinea et les
80ciutiVj» d'a«mranoeB sur la -vw, mutn«lles ou a
priiuea, reatent atucuises & l'autorisation et iv la
surveillance du Gouvernement".' Het is art. GCvan
dn wtjt van 24 Juli 1667; Bulletin des lois no 1513.
De uitoefening van die ?surveillance" is «iet Ijf
de wet bepaald, maar hangt geheel van de wille
keur der zich afwisselende ministers af, .en de
voorschriften door den minister ï'irard gegeven,
zijn zeker niet afdotrtrfe om het doel, dat pen
beoogt, te bereiken. '
Ziedaar hot Staatstoesicht in Frankrijk. Als
deze regeling dien naam moet dragen, dan bezit
ten ook wij, nu nog,.Staatstouicht; wy, Neder
landers, weten maar al to wel, hoe een
reBeeringsbeambte, de oiitwikkeling der MaaUchappyon
kan belemmeren.
Ik biyf nog steeds golooven, dat het toezicht
van twee commissarissen, door de verzekerden te
kiezen, minstens evenveel beteekent als het toe*
zicht dóór een Itegeeringsamutenaar, ja zelfs al
kwam eens ?de controle in handen van degenen
dia de. Directie hiertoe heeft uitverkoren". Wat
zal zoo'n controle beteekenen?" roept B. nit.
Altyd iets. Zoodra de Direette personen voorstelt,
die niemand kent, of die niet géneel vertroUwbaar
z|jn, dan zal het publiek, voorgelicht door de con
currenten, voorzichtig worden, zyn die commissa
rissen daarentegen algemeen bekend als mannen
van onkreukbare earlykheid en van finantieele
kennis, dan zal het publiek terecht hnn oordeel
.op pr\i« stéllon. Men TeraU mfj wel. .Ik ilo in
den regeling geen voldoende surveillance, maar
acht haar au een der middelen, waardoor controle
kan worden uitgeoefend, niét geheel, tonder
A. ?.ihynt het leer badeiik«l>jk to vinden, dat
mijna MaaUchappü g«eji babtoi publiceert, TOOT
-" het Mnt« jur TM hur beitiu ftohtor "?
rug heeft. Maar hoe kan men balansen opmaken,
zonder te Icltea op de nitkoniUn van hul
buekjoflr?
R.'ii vorder wer ootcrredea orer da
adrertentien, dio mtfne Maatschappij 'Q de dagbladen
plaatst Hij segt: hierin wordt gepronkt met de
mooie namen en titebi van haar vele
commiaaansrou en met een fantas'heb loogauaamd vergelij
kend tabelletje van hare tarieven met die vat]
?andere MwtMhapuijen".
Aauiuuuii» geot ik R. toe, dat de adveitentiSu
mijner Maattchoppy nog veel te wenschtn
overlaten. De Naderlauders vcritaan de kunit van
advertctreu bij lango na zoo goed niet ala do
Franschen.
R. zal «chter wel willen toegeven, dat bet
publiceeren van de namen der commis^arusen aau
do binuDulandsche Maatseh»ppüen een kracht
geeft, die de buitenlandsuho alt u'd zullen moeten
missen. Wanneer hot toch blgkk dat mannen, dio
iu Nederland de hoogste betrekkingen in stad oi'
land bekleedeu, die itwlereen Of bty naam o t' per
soonlijk kent, door op te treden au
comuiidsarisaen, vertrouwen stellun in de eene of andere
nederlai.dsche zaak, dan cal het ncderlandsch pnbliek
allicht tiulk een zaak verkiezen- boven cent)
fransche, wier cummm«amsen voor datzelfde publiek
volkomen onbekende grootheden zyn. Jb.n wat
naiouu, titels on aantal van de commissarissen be
treft, er zijn vele fransche Maatschappijen, die de
mijne daarin verre vooruit zijn.
II. moet zich zelf afvragen hoe een deskundige
als Dr. v. S. to goeder trouw kan neerschrijven:
nvelo Fransche maatschappijen staan een te groot
?duel van haro winsten aan do aandeelhouders
?af, in vergelijking van hetgeen zy aau do ver
zekerden uitkceren?" Hij deelt ons mede, dat de
oudste Frausche maatschappijen do helft htirer
winst aun du verzekerden uitkeereu, eu enkele
jongere zelfs viervyfden.
Onderstel oen MaaUcliappij.die 223 millioen reserve
en 3 inilliuen kapitaal h«ol't, behaalt in een zeker
jaar een winst vun 8 millioen» dan kragen de aan
deelhouders lii.'J pCt., de verzekerden nog geen
2 pCt, wanneer men du oudere m»thode volgt;
volgens do nieuwere zou het Oo pCt, en uog geeu
3 pCt zijn. iicdctikt men uu, dat het gcatort
kapitaal en de reacrvs de bedragen voorstellen,
waar\ oor de Uiindeelhoudurs en do verzekerden
by de Miuttsuhuppij belaag hebben, dan springt
do .juutheid mijner redcneering in het oog.
l)o r.aak van l!, wordt niet beter door zijne op
merking, dat dit groot wiubtnandecl der
uuudeelhuudei-ü ?een gevolg is van de» outzetteudeu
omvang van hut reserve-kapitaal, dat natuurlijk
een^ kolüüiil bedrag uin reutuu utVerpt."
Vooreerst is dit niot juist, want do reserve be
hoort elk jaar met do rente, dio zij opbrengt,
vcmieerderd te worden. Mankt men meer rent*
d.'tn du reutcutuudaufd der ^lii^tschappij (t pCt),
zoo ia dit maar een betrekkelijk gering deel vau
do winst, die zulve uit geheul audero oorzaken
uulstuiit. 31uur ton andere ii du reserve do eigen
dom der vtzrzttkerduii, tiit't v:m do
iundcclliouilviv, üoodat bnre rento niet voor de buh't aan
dexu liiatsteu mag worden uitgekeerd
?Wat doen du ftudr.Haedsijho rondt schappijen
?duu wel i» dit opzicht?" vraagt It. Ik
moetautwooidcii met de wedervraag: hua kun K. van
mij voidereu hem dit mode te deeicn, als hij elke
Luededetling umtrci.t uiyne Alautsuhappü zoo
schrikke.'ijk kwalijk blijkt te nemeuV
Kr zouden nog verscheidene aanmerkingen te
maken *yn op de wyze wanrop sommige Fni nsche
Maatschappijen do winst berekenen en den ver
zekerden bun winstaandeol uttMakn,. maar we
willen geen nieuwe onderwerpen iu het debat
betrekken.
In een Nasclirijt verhaalt R. ons rog, dat de
buitenlandscho Maatschappijen boven de
Nederlandsclie uittnuuteu:
lo. in het systeem van volledige openbaarheid.
Waarheid is, dat do Fransche Maatschappijen,
aan bare zaken evenmin tolledige openbaaiheid
behoeven te geven nis de nederlandsche, maar
dat de goede Frnnsche en de goede Nederlandse!ie
Maatschappijen uit eigen beweging de Engelsrhe
wet gaan vulgeu, die iu dit opzicht tot model
kan (trekken.
2o. IQ da officieele controle.
Waarheid is, dat de controle, vooral in Frank
rijk, zeer weinig beteekont; wy zeiden dit reeds
boven. De beste Fransche Maatschappij (de Com
pagnie d'Assurances (K-uórale sur la vio) geeft
dan ook in haar prospectus hare instemming to
kennen met eeu beschouwing vau de £ertuier
Bürsenceiinng van 20 Xov. 1873, waarin aange
toond wordt dat vau Staatstoezicht weinig heil
te wachten i».
3o. Ia hare billijke tarieven.
Waarheid is, dut er onder do binnenlandschc
Maatfchappijen Z\JD, die uf eveu billijk óf billijker
zijn dan de Frausche.
4o. In do belangrijke winsten.
Waarheid is, dat die winsten in Frankrijk on
geveer dezelfde ntoeivrt zijn als hier, wanuoer de
berekening der winst billijk geschiedt.
5o. In de omstandigheid, dat de omvang van
de opcRitii'-ti dor huiteulandsche maatschappijen
een waarborg ia, tegeu de ongunstige afwijkingen
v;m de sturftetafel.
Waarheid is, dat sommige binnenloudsüho
maatsch»ppijefl een grooteren omvang
vanoperatien hebben dan sommige frausche, en dut R.
naar ik meen to vergeefs zal zoeken naar eene
Maatschappij, die, gebaseerd op de sterftotafeb
welko goede Maatscliappijeu bezigen, tangavolg,:
van OHi/unsligc a/iryKinytn dier tafels is te
gionde geguun.
liet laatste argument v.in R. ten voordeeloJer
fraiiMche maiitschuppijea bevat een troostgrond
voor Nederland.
?Wel is waar" zegt hij, ?worden do premien, aan
?bnitenlandschoMaatschappijen betaald, aan het
?nationaal kapitaal onttrokken, maai' zij komen
?later iu deu vorm van wüut-aandé«leu van
?verzekerd kapitaal terug."
Uier atelt hu zich op hut standpunt, dat onze
Regeering vóór 12 April 1980 innam, die op
dezetfdo wyzu argumenteerde. Aan de Uegeering
werd geantwoord, dat men. op dezelfde gronden
zou kunnen beweren, dat tet aan het nationaal.
vermogen geen schade -zou toebrengen,. wanneer
onze geldmannen hunne kapitalen aan
bnitenhxndsche iudustrieelo ondernemingen eu niot aan
binnehlandsche toevertrouwden.
De onjuistheid van U's redeneering is ta dui
delijk, ora hier moor aan toe te voegen.
MÜU slotsom is dus, dat men even veilig en
even voordetliybij eoarjoede nederlandsche
Maatschappij eene Levensverzekering kan sluiten, daa
bjj e«ue goede fransche. Zii die aaa het hoofd
staan der goede frunscho Maatêchappyon, al »ün
ie ook goen Nederlanders, erkennen dit ten volle.
Paarom roep ik nogmaals niUne
mede-beitnarden vau Nederlanddche Mautwihappyen toe, laten
wü alles doen wat in ons vermogen i», om door
eene betere inrichting, door vollediger publiciteit,
door juiiter winstberekening en winatverdeelihg,
door loyauteit en eerUjkbeid, de vreemde, en in
de'eerst» plaats de fransche, Maatschappijen, don
loef af te «teken. We hebben reeds aanstonds op
deae vóór, dat w<| Nederlanders itfn, dat de
winstbecüfering en de winitTerdeeling, by
velebuitenlandsche MaaUchappijen aangenomen, niet billijk
lii en dat wy van onae vrijheid kunnen gebruik
maken door de Engelsche Wet te volgen, waar
van de modellen beter zün dan.diehetHiniaterie
Tmn Frankrijk voonohrlift.
Ptt S. R. J. VAM
Anuterdam, Januari 1882,
In do Amiterdammer van 18 Deo, bericht ona
B. dat OOM Regeering aieh arnatte'besür houdt
?iet eena mwoma*. wMtMiHV*
r*tr*}lnaA»r'iM*'>tventktring in Nederland, ?zoodat
wDwsa'.achy'nH|jjk Linnen een niet al to lang. tijdsverloop d*
?indiening van een Wetsontwerp mogen ver voob-.
?teu." 3. mag er de bijzonderheid bf roegeji, ?dut
.de Regeering de eageUcbo wttatttoahngeu op
?dit ondorwerp ala voorbeeld denkt te nemen." *
Hot »py't my, dat ik aan R'a medcdeeliana
nitt veel waurJo kan hechten. Ik kan niot gtu»o«
TC;, j?t de Regeering, na het onlangs dwur deu
MinUUr iu d<> '^ Kamer «teiprok»n;i r:od« na
tot andere gedacht en" lOtTïCïi S«k^...a Yolgrai,
myne inlichtingen is de Minister nogsteedi
>«-.nomcns de wetgeving op de Levensverzekering
vaut te knoor.eu aan het Ie Boek van het nieu
we ^yctboek van Koophandel, en daar ZEx.
met dit laatste ?zich ernstig, bezig houdt," a<>o>
houdt bij aioh niet het eerste oad«r»orp ook
?erustiff benig." D« Minister heeft iu de Kamer
gezegd, dat hy vooral gewicht cal leggen op ver»
pliohte en ruime publiciteit, en dat daarby d«
Eng«lsche Wet, uiet de Frantche, tot model «al
gekozen worden, spreekt w«l van zelf.
Willen wy tpoeaig e«n Wet heiibén. vóór hot
Wotlioek van Koophandel aan de orde komt, daa
ia krachtige aandrang van alle tijde* noodig ea
moet er by -elko gelegenheid op gewezen wor
den, dat de Regeenng, al beschermt z\j thans niet
meer aydelings het verzu-ynen van cyfers, tocb
onverantwoordelijk handelt, mot Levensverzekering*
MauUclmppüen. die hunne operatiün niet of maar
ten deele publiek maken, ongestoord te Utea
voortwerkeu,
_____ _ T. Scn.
1) D« ruJun, wa&rom eon tntwoonl tot heden
Uuita«il.J, kanuun bflauglijblionJ'-a lozoa ia u" 3 vtu d*
luk*-'
l BUllJ,
l
l
DK AMSTEIÏDAMSCHE GASKWESTIE.
De oplossing door deu heer Vitiis Brumsina in
hi'l wootlila'l !>'? Anixt'rrliiniiitep gevondt.'!! voor
de uliislft'cl.-itnsclie gadkuxinttcv licc'ft bna niet
ttinnuii lievrudiiicn. Zich baswundu op de
bruikh.iurhi-iil vau In-I K;IS vuur verlichting,
verwurniins en bowee;:kracht, on nioenciulü ot' liuver
RClonvoiiilt1, dal du uilvitidingcii op hel gobit'd dt'r
in do L^i'sti; jurt-n nog (jeeny gevaar
concurrent!'.1 voor iiclit gas zullen oplevervii».
do *chrijvei- tut Imt oprichton oenor
6<-'giist'iviiriek. Ot' nu dL-rgciyku losse
«t-gL-viTi.s vuldiH-ndu zy':i ia eetie kwustio, Wiumiij
iiiüJioc.'iien uit de geintvntekas op het suej staan,
ontkeiilit'ii wy ton sterkste; integendeel
verweenen wij, d.it liet geheele liotooj van dr.
VitusHniiiisina nuink ga.'it aun ecu voor Amsterdam
hüo'-^l ^cv;iarlyk oplmiisiiie.
liet sj:> voor verlir.hling zul wel onveranderd
blyveti voortbivt;i;ui, zegt du schrijver; die naarde
rleülrieiteit overgaat, won 11 wedec vervangen doop
lii-ii. die lut hieriue geen ga^ebruikU-ii. Maur
wanneer nu feitelyk eens binnen een paar jaar du
iiitviiiilingeii het vourlbrengen vau hol electriadi
li';ht vour iüdiT güiuakkelykei- maken, wat dan?
Hij d ie de electriichelentooiijilelliiis Ie Parijs lieeft
bezocht, heelt iLuir kunnen zie», dut de verdeeling
der strooiii dooï Swann en Malljin zoodanig is
gov.iinloii dat men lha:i.s 'gutnakkelijlc een elektrisch
licht voortbrengt, niet schriller en sterker dan het
gev.vne ^uslicht. en zeer geschikt om in parliL-ulierc
wonin<ion. althans in magazijnen cu groote
etublisseiUL-iiLeii, dus by de uroolu gasverbruikccB, te
wurden aangebracht. Waar nu in zoo' korten
tyil de uitvindingen op dat gebied zich zoo be
langrijk hebben, ontwikkeld, is liet niet aan te
neiium, dat hierin eene stilstand van eenige jaren
zal ontstaan. Intezcndeel wy gelooven, op grond
van helpeen wy hebben gezien te Purgs, dat du
cluclricitcit bostcind is binnen betrekkelijk
kortenlyd, zoowel voor licht als bcwcegVracht eenc groote
roMc spclon. . ? '
En wij slaan in die overtuiging niet alleen.
Kenjaar na Parijs opent Lomion eenc electrLsche
tentoonslelling. Zou het zyu om hetzelfde te
prodnm'i'eii wat men zas to Parijs? Neen, het is ooidut
men weet. dat op dit gebied noe maar hel eerste
wmiril is gispi-okeii; men ziet dat hier de uitvin
dingen en verbelwiugeii elkander zoo snel opvol
gen, dat er niel meer dan een jaar noodig is, ora
de wereld weder met nieuwe wonderen Ie vernissen.
Zoo weet men b. v. dat de electrische verlichting
diT tunnel door de Mont-Cenis, tot voor kort nog ?
op onoverkomelijke hezwareiv stuitte; toch zjjri
doMr de liniiii. Siemens f.0- Keuleii-aanbiediiigen
ook daartoe dezer dageii geil;um. Oiu nu.onder..
dergelijke omstandigheden over te gaan tot liet
oprichten van eene geineeiitelijkelielitfiihriek.
vvaaritidi' geineenteka'ji eeltige iiiillioeneii waagt, is onzen
in/.ions onyeraiitwoyrdelü'k. zoolang niet de absolute
nooilzakelijkhvid daarvan is gebleken.
L)at het pas voiu- heweegkracht en verwarming
nog langen tijd zal blijken noodig Ie zyn, daarvan
zijn' wy' uverLuigd. Maar ook alleen op voorwaarde
dal hot gas belangrijk gocdkooper ad worden ge
leverd, dan tot nn toe hier hut geval was. De vraag
is geoorloofd naar do ondervinding die men daar
om! rent heeft kunnen opdoen, kan eene fabriek,
door ryk of gemeente, alzoo door ambtenaren
belioerd, /oo goedkoop werken als eene particuliere .
fabi-iek? Wij betwijfelen het.
Men noinc de hier beslaande fabrieken n!ct l°t
voorliuold. Dio luMjlieii tol nu toe nog niet bewezen op
de hoogte van haren tyd .tezjjn. en bovendien?ze
stuaii in den weg. D'e vindingen ook. op dut gebied
waren in den l.iatsten tyd niel wldz.'iam; integendeel,
men ga slechts naar Brussel, naar Gent,!om te
zien liet liemi'bbiwde _ niulerscheid tusschen de
umstordariischu gasfabrieken eu de daar nieuw
\Vut nu to doen? Eene heslLwing mort or
gcnoiiieit worden, de tijd dringt. Ons bedunkens
behoeft men zich mot tang te bedenken. Eene
i.'i^unè fabriek voor d» gcmucntc; noemen wij mot
liet oog op (ie (egonwuordigu omstandigheden eenc
gewaagde speculatie, waarin de practische leden
van unxon gcinoontcraad zich niet gemakkelijk
zulten begeven. De concessie aan di> bwtaondc
fabrieken te verlengen, ware een spotten met de
.belangen der burgepü en der gemeentekas.
Wuaroin dan. niet het vicr't.ijeld van eenigo
Bolgisché steden gevolgd, en getracht ecnen c\)iit
cessionaris te vinden, die ticli verbindt cone fa
briek volgens du nieuwste constructie te bouwen
on het gas te leveren onder voorwaarden, zoo
scherp omschreven, dat het risico drukkende op
het opiichluu cenur gasfabriek, op de schouder»
van den concessionaris worde overgebracht. Men
bepulo onder anderen:, de oprichting eener' nieuw»
fabriek ondel- toezicht vtui B. efi W., de prijs van
het gas, die in geen geval hooger mag zijn dan C%
a 7 cV per kub.meltT, vrij gas voor do gemeente met
voorgeschreven lichtsterkte, aiUiaral roor d» ge
meente in de winst, verplichting om clectrisch licht te
leveren wanneer Burg. en Weth. dat voorschrijven
enz. Wanneer dan tevens de bepaling gemaakt
wordt, dat na rcnico jaren (niet al te lang) de
gemeente liet recht heeft de fabriek c. a. voor be
paalden prijs over te nemen, dan geniét Amster
dam al du voordcelen van den toestand, zonder
de gevaren te loopen, die in de tegenwoordige
overgangsperiode met te omgaan zün, .
Het is nu de vraag, zal onder dergelijke voor
waarden ' cun concessionaris gevonden worden ?t
\Vjj ïün daarvan overtuigd, fininers zeer grooto-'
buitcnlandsche steden zijn onder dergelijke
condilit'n zeer in haar voordeel geslaagd. Dat Am
sterdam het dan ook beproere, en,wjj twijfelen
er niet aan, dat zich de gasspecialislen ook hier
Zullen aanmelden.
.Wij hopen dat de gemeenteraad van Amsterdam
zich daaraan zal spiegelen en zich jjict wagen in,
eenc onderneming, die ons avonluurij^ sclinjnl te
zijn en zonder welke Amsterdam toch beter m
goedkooper gas zal verkrijgen dan tot nu toe het
getal is geweest. "-"^'"
"*?;«.