r J DE AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOOR N E D E.R L A N D. No, 245 In hot «ent* tijdperk ii iQ do dtcepende jon» vrouw, in een denkbeeldige wereld lovende, telJdch kwetsend Mn A» werkelijkheid. De «*ferla«uiftt««tft(b vit «r«c*t die koel Wtffl . btt den dood van Lodewtyk van NtMtn en slechts denkt MUI de ingebeelde verwaarlooning, vtui haren echtgenoot ondervonden. De telftuchtige, die vraagt. wat cal het huwelijksleven t>$ geven? ? Ia -de tweede periode ? van de komst v»n freule vu Hoogstraten in haar hui», tot de ver. «chjjuing van den ridderlykeu Gcorge, ? begint Maria een meer werkzaam deel aau net leven te nemen. De praktische dokter Bontius geeft haar ee»' taak, de werkelijkheid bogint haar uit hare ijdele droomen te wekken. Zy vei pleegt de lieke en voe'.t zich nuttig, maar doet nog altoos denielfden cbch aun het leven. Het voorstel van Van der Wei ff echter opeet haar do oojteu. Eerst Traagt de beltedigdt» trots: ?Is dit nu het eiude uwer luchtkasteelen ? Wegge zonden vóór de belegering, als eene onnutte dieurtmaagd, <?$/, do heldin'. de Bnrgemcestersvri/Mtc!' ïlaar »ü zoekt naar de oorzaak e» de \r<wg dringt zich aan haar op: ?Wat hen tik gewot-M voor royn man? Wat moet ik voor hem *j}uV" Goede voornemens worden opgevat, maar v»u daden komt weinig. Eén voorbeeld slecht s : Op verwek van haren man gaat zij de weduwe van den gesneuvelden 'bevelhebber troosten, maar U nnderwegueheel vervuld van eigen, ingebeeld leed. Zy vindt in hot sterfhuis den zoon des verslagenen en Meister Wilhelm, la plaats van zich door don zoon ougemerkt naar tyiio moeder te doen geleiden en to woeiitm met do weenende, laat M»ria zich aandienen. De treurende weduwe wordt ons beschreven. ali een stiilo. eenvoudige ?vcouw. Zjj ziet natuurlijk tegen dit bezoek op eu lont zich verontschuldigt-!!. Jllarirt gaat heen eu laat da boodschap, als verzoek richter, of zy haar dan morgen Bal ontvangen. Z\j heelt den wil haars echtgenoots volbracht niir den vorm. Troosterea te zyn, moet zjj nog Iceren, De derde periode bevat haar Strijd tusschon oude liefde eu plicht. Eeu enkel oogenblik vreest mbn, dat freule v. H. ren yerderfelyken invloed op de jonge vrouw zal iiitoeienen , maar van hartstocht, van cielestry'd is niet veel te be speuren. Zelfs in het kritiake oogeiib'.ik, dat bèorg haar zü'n verzen Ier band stolt, voelen wy ons niet geroerd, strydcn niet niet htiar, juichen niet in bare overwinning; de overgang van do weifeling tot haren plictit schijnt laar zóó ge makkelijk te vallen, alsof zy slechts zegevierde over gestreelde ijdelheid, niet over een diepge wortelde liefde. Wie met dit tooneol, do nachte lijke scène bü de Apif-groven in ?do Zusters" vergelekt, zal het onuersehcid duidelijk voelen. Iu de vierde periode speelt zü toch eeuijjszins .de zoo vurig guwcnschte rol vtin Mtlitt. Maar hare houding tegenover v. d. Wei ff stuif, in plaats van to begeesteren, van aan te trekken. liet verwijt had nog beter in. Barbava's mond gevoegd, dan in den haren. Zij heeft lóó l ij del y k toegezien, is steeds zóó vervuld geweest met eigen, ingebeeld leed, bleef zóó koud bij de rampeil van den geliefden Oranjostam, dat hare hoogdravende woorden verwonderd doen vragen : «Hooi Maria ook onder de heldinnen i" Van der Wtrff ziet baar in een ander licht, want hij b.-jBpeurt in haar zy'ue maurdere. Dit verhoogt do verwondering van den lezor. licne uitdrukking slechts wrkt (.y mp.it h:e >il. deze. In een gesprek met Gccirg uerincert zij hem aan den eed, welken hij iu h r. a r oog aflegde, toen hu züne handen eenigo oogenbh'lckcu op van der Werft* schouders de?d rusten en zya hoofd daarop boog. Dit is een fijno on diepgevoelde opmerking. Maria is niets voor de huishouding, nicfs voor de kinderen, niets voor haar man ; tenzij men ba"c inkoopen op de markt vóór het beleg ; haar zit ten aan hét bedje van het stervende kind; ha.iv tweevoudig scherp optreden, tegen haar echtge noot, hiervoor houden wil. Onwillekeurig vergelijken vvy baarbij deBT\Yecc!e vrouw", ons door van Marhtt geschetst. Deze hoort toevallig den dag vóór haar huwelijk, dat haar man haar uit dépit gekozen heeft, dat hij naar letlyk vindt en een afkeer van haar heeft. Zij begint haar huwelijkêk-ven met deze zekerheid en' onderde moeilijkste huiselijke omstandigheden. Langi<imerhand weet zij door vastheid van wil, waardigheid van gedrag, door hare geheele per soonlijkheid, de moeder te worden van haren plecgaoon, do besluunlercs der huishouding, do gettefde en geachte wederhelft van den man, die haar minachtte maar haar hn aanbidt. liet haar leven en streden w\j mede eu juichen in hare overwinning. De fout m Van der Werff is minder zijn tweede plaats in hot werk, dnn wel zijae persoonlijkheid. Deze wekt eer medelijden, dun svtup.ithie. IJy maakt den indruk van iemand, die onder een zwnren last. gebukt gaat en ftfhten d cna steunend zij non wervel-volgt1. De krachtigu, ry^ige, ofschoon vermagerde gestalte vnn den burjjtH-va'ier, zooals deze ons on de bekende schilderij ia gotnekend, 2O«keu wy nier to vergeefs. Welk een onderscheid, als -srij hem vergelyiten met l'ontta, den bouwnMK*tert (Der Kuiser). De best getekende figuur ? zegt de Heer v. d. PJ. ? is Georg von Dornbnrg, maar vergeet daar van de rftdtïi op te geven. Geurg, de nnam^eBoot van den sdiryver, is eeci«em»to dieus evenbeeld- G-eorg's uitroep iu LeiïUn's taveorno na de echt Duitsche nngelpracf: ,Joiia! g'Jiefil, Jeu a! er zg'n zonnige aagen in uwe muren to' doorleven," is uit des schrijvers hart ge weid. Ëh«r« toch vuu docent aan Jena'j hoogeechool in 18(15 en bracht, da* r gelukkige dsgeti door. Hoe vaderlandse!) ook fjeeind, vergeet do lieer T. d. PI. da Spta Patriae tucht t« laten weder varen. De jonge Adrinan is een echte blanwkiel a la HildebraBd. TTTH^CJI ij zija : .Wij hebben lakhaafd, Trtutchcn! boven liggen van daag gepl onder het bod ay'n wambuis en de nisniro kouser. ISiemwid kan zóó MtH «tappfM als gij l" EvMióens aQn klimmen in dan bootsten boom bij de h-rnionwir-g v&n dan oud, on zjjn kooven van hot flesebje TOOT de hoofdpijn van freule van Hoogstraten. Dr. Bontius is ook door den heer v. d. Fl. Tergéten. Dueo waardige type van zyn vak wekt in de korte oogsnblikkon, dat wil hem te aien kragen, onze ganache svmpathie, door zyr> bon dige taal en zijno flinke handeutigen. De weialge wocrdea, waarmede h$ de ellende der bologerdea ?ebetat, treffen door hunne kortheid en duidóhjkDo penoon van Bontius met Barbara tot vrouw en een »oon als Adriaan, wart; da t.ypa ^worden ?van een «Jit hollandssh huisgezin, degeljï, zuinig en praktisch. 4 Feb. 1882. O. B." Vrienden, door Marlin Kal ffGnldeni-Editre, Ho. 133. Indien het waar is, wat mrninigcn bffwor«>, da/ zelfs de Guldens-Editie mettertijd optinff m een boekTwkcwpers-KKïculatifi, dan gejcof ik èa den auteur van Ottbcttendt Vrienden, én zyn , uitgev«r, én het publiek dat op dergelijke speou' latidn vkst ? een rechtgeaarde moedor nc«ft h*or küvl lief al deugt hot uet ? in, grJyke nwte ancoas te mógen voorsppJlen. Ik V>edoc4 dat ds heer Martin Kalft* op Ej}n beurt een van die vclo .moralisaerénde aapjons" ? otiderbovdt, die sedei't memscheuheugenis in bot rfik ooeer Utteratunr ?eingebürgert", ? al trok de Waarheid bun ecu narrenpJc aan ? er, met bet oog der kust beschouwd, de op msJlif/hcden versotto Bunigte aUaen verlustigau door bun vroemcte tprctagea en nog vreemder' .ontboezemisgen." Wotea nu de ult^amm van dian smaak party te trekken, dan xijn ze' gorod, liet. Jigt vóór de hand Ont du Iticht^>o,ló39een ? 4u cere van don. auteur zy het gestaald.? niot obwellnidedden toon, waarmede in dit boek af en toe e«B saturnaJie beschreven wordt, blijkbaar ?om ons de ondeugd ditmaal eens iu al heur grawel^pce onbedektheid voor te stellen met kleuren, die aan hot verwaterd palet van een Zola herin neren, ? het ligt vóór de hand, zeg ik, dat die toon en die breeoiprakigbeid hier de rol vervul len, niet van de saus op droge aardappelen, maar van de krenten en snippers in flauwe peperkoek. Ik kom er rond voor uit dat ik zoo'n propa ganda on Hteriuriich gebied afkeur. A)s hot den heer Kiilff volstrekt behoefte is to schilderen ? och of hy inderdaad schilderen kón ! ? op welke w\|s de. deugd of de liefde zegeviert over boos heid en ontrouw, dan, dunkt iny, had h(i ? Ik leg nadruk op aeu persoon ? ter wille van dat ?hou" gwri loyolist mogen worden, dan had bij hém tiet doel de middelen niet moe ten heiligen, mnar scheppen. Zyn beschryting van het Circus Cnrró, die wettig zou wezen bü grooter' plastiek en iuiiigor' fftntnzie, aclit ik nier, omdat >y ons ten eenenmale naar het oogmerk er-van laat gitten, mitplaatst, Zy boezemt -ons geep afschuw in, noch minder brengt zy ons in verzoeking: zy laat ons koud en onyerachillig. I* dit wijl de auteur een terrein be treedt, waar een iegelijk onzer om zoo te ceggcn thuis is? Misschien wel, maar doof zóó te doen vergreep zich de causour aan den kunstenaar, die zelfs het oudo iu frisschen vorm weut te gieten en dus, ook voor de meer ontwikkelden, siuakelyk te maken. _ Nu kan l;et zy'n dat de cansrris juist des heeren KaliTs ader is, en by'gevolg zijn novellen alleen beschouwing ver ieneu vau liet standpunt der miuder ontwikkelden. H u ar zulk oen onderstel ling moet hem onwaardig vuurkomon, en mij zet zo voor ,een dilemma, waartegen ik niet opgewassen ben. Hoogstens zuu ik ook diin nog oordeelen dat de Guldeus-uitgaaf, die ik vóórmy heb, vnnwege dat Jlenig Zoontje 30 cents miuder Riild, al beslaat die onbeduidende novelle ook 20 pet. van het "ezamcnlijk volume. ?ar is veol verloren, maar ook veel zal ik weer goud makou," juicht door zyu tranen heen de hevo Uerm.iTi, Uio dominee zou worden, maar ia de .stad van verleiding", het rumoerige Amster dam is verongelukt. Ik heb mij bcyverd de bclolte van He: man op don auteur overtebreugen, eu bon met die belofte ia het hart, aan de lezing vau Mooi Shnilj-j bezonnen. Gelukkig schijnt dit verhaal iu allu opxichten bctur dan het eerste. Het dooft niet uit als een nachtpit, en er zit veel meer stijl in. Wel vertoouen enkele taferce ? len nog (lufdelyk de vegen vau den ruwen kwast, maar evcu z!ciitb;iar heci't de nuteur naar nfrondiai{ en afwvrkmg gestreefd. , Do behandelde stof is o;> nieuw zoo oud mogelijk, (een arme, brave kolonelsdochtur, wior moeder sterft, en die i: u riow hare sclioonheid in een -poel" van onge rechtigheden verzinkt, wnaruit da Liefde haar redt) doch man kan zeggen dat z<j ? eo» nautal bijkomstiglieden in het mid<ion gelaten en al neemt de schrijver DU en dan tol. ?loojijoDs" zyii toevlucht, ? tamtiüjk wél behandeld U en dat er ditmaal op de hoofdfiguren hut iio::(li;;o zuivero licht valt, mtt een enkule veri'ns4C!idu schakeerinpf. Myn .slotsom is d:in ook, J>it do hcoi' Mnvtin Kalfl' niet zijil laatste novctl'.e veel, zetr voel heuft goedge maakt, schoon dit voor het ?succes" nitt behoefde. ÜHga. EEN NIEUW DUITSCII DRAMA. Men klaagt, dat er tegenwooi'jigop het gebied df-r di'tvmaUschü litteratuur zon woinig wel geslaagde proeven vers,chy'i»en eu d- l'efde voor het drama sterk afneemt. Grappige stukken, welke den lachltnt opwekken, trekken nog alloos de meeste bezoekers, die eens een vroolijkpn avond willen htbhen. Ook da conuklie heefl haar vrianden. Mnar hot drama ziet zicii lungzaaierhand verwnnrloosd, zoowel door de directiün al» door het publiek. Waar deze kltagtoou rechtmatig geelaakt mag worden, zeker niet te Woimar, de stad der klnsaibke dramatische kuust. l).iar is dezer dagon voor het oorat, oen drama vertoond van een tot dusver onl e'ctjuden dichter, wieux coHprf'eafóieen de maitre mag genoemd woi dun. Die dichter, do hoer Oitlöb, verschuilt .zich achter den pseudonipin van Lothar Clement. Wie in do laatste jaren des zomers Dickirct bezochten eu in hot hotel des Ardenues hun inti-ok namen, herinneren zich zaker wel een Pommeraan, dia daar eenigo roaandon vertoefde, een man van middelbare gestalte, altoos in het zwart' gekleed, met blozend, gladgeschoren gelaat en lange donkere lokken, 's Morgens een der eersten aan da ontbijttafel, zetio hjj üich, na nich te hnbbeu vergast aan do Küin. Zcitung, gewoonlijk in du groote eützniti aan do piano en ontlokte da hofei'lykste tonen aan lift instrument. Dat was de heer Ortleh, ds ichrij/er van dit meiuve drama, betiteld LsAzuijk XI. Voertien dagen geledan is het, in het hof theater to Weiranc met oen buitcu^c-woon sjcces vartoord, dat zich stiiixnclo heelt gèhondun. Her haaldelijk was hot huis geheel uitverkocht, d«t \vii zrggea, ullo plaato'w wui-cti g?nomcn. De groüth'.'ttog wooude met het gansclie hof de cersto voorstoüiufj bij en lint den dichter, tot tweemaal it r.ijn !<.»;. ont.biedeu om hem zijn iu^oaonteutieitl te betuigen. Met «Ik bedrijf ste^ do geestdrift, van Jwt publiek. Herhaaldëlyk moeat de FchriJTor ton ,too:icela veischymsn, en toen hg', na afloop, o\> algcineon VLH-langcn co^ ec-us zich vertoonde,' kwam er nan dn tottjuichin^en schier ge&n pinde. Hot was gin schitterend» trismf". De.-:elfdo. gaeatdrift heci'Hiihto er in de zaal b g de volgcmld Y )t>f3telliu£'eu. Dit wordt door oo^jetaigün gemeld, ' Verschillotitie biaricn hol:b;n hi'.t sf.::k Vc?i'ro'cen. Het zou ons to vax1 nll-'i'iftfi en t« vu>4 plaats cischeu, als we al!u» wat, x-r over gt*cji>sve;i is, wildet! mededeolfin. JJij wijzo van niUti'kr-fl, \ycusvben wij het voormxamsto hi?r op te nemen. Sadürlte-I.aidtiuieitunft: Wrirasr 27 Jan.' (GrootbertopelQk hoftheater). Onder ulyemceno ? spanning balcefd 3 het, door nitu'/mend a«s.thetioi en antoritoitén op het ookied dti kunst zeer gewaardoerdó treurspel, L0dewijV XI, van Lothar Clement, op on^ hoftooneel zijn eerste voor.'.telling. Do leVeodige«zich snel ontwikkelende handeling en hoogdichterujkodialoogboeiden hst. publiek in ;wldzame mato. Er heeKchte zulk een snanuicg in het huis, dat bet publiek eerst bij hot einde van ulkbedryf wcdar adem «ohepte, en uit de ernstige ntcmming, waeiin hetgebrackt was.zich losrukkende, uitbarstte in stormachtige b9valsbctuigii>g 'U. Een stilte, zaö plechtig ala by het wiegelied dor koningin nai hét jjiekbid dei dauphins, die haar met gewald door den koning zou worden ontnomen, hebb=n wij raioohiem nog nooit in oazon kunstaterapcl bij gewoond. De voorstelling heeft den indruk achtergelafcsB, dat hst geniale dichterlyko guwrocht oen blijvend* plaat* zal behouden op het réper toire der eer.rfo schouwburgen, maar ook een buitengewoon dankbaar stuk voor alle groote karakterspelerR ?ijn. Jjtwriger NachricMèn: In 'iot- hoftheater te Weimat werd den 26 Jan. M& nieuv stfik vertoond, dat de aandacht ver dient en. zoo wy hopen, ook in andere schua\vburgea hurgomokt al kryfion. Hot is het treur?pal Lodcie$k XI, van Lituar Clement, oen zoer begaatdeu, jongoa dr&iuaturg,dia met deze Premiere het eerst voor bet sehouwburgpuMiek optrad. Het «tuk heelt v)jf b&driiven. Het hiüs was vol; dt bijval klom v<m bedrijf tot bcdryf. De dichter word herliaaldal^jk voorgaroopea. Do titekol is grootsch naugelegd en geeft lederen karaktervpcler van b«teckeBi« een uitnemende gelegenheid ooi nut ztfne gaven te scbitteron. Berlüw Börstn-Courieif : Een liuitengewoon succes beeffc het nieuwe treur spel LodewjK XI van Lothar Olemeat b(j de eerste voorstelling in het hoftheater te Weimar. Haawel, gniyk gemeld wordt, bot spel der vertooners nietgeheelinovereenttemmhig kon genoemd worden met den'verheven inhoud, was de indruk, dien het stuk maakte, iser diep «n werd het met geeitdrift ontvangen. Zeitutg yhculschlaniï" ; Weimar. De tragedie, welke Donderdag den 26n, hier voor het eerst ver toond werd, is de ry'pe arbeid van een eriittig denkend man en smaakvol dichter. Do bundeling, op een historisch gegeven berustend, is lOrgvnldig gemotiveerd, en voortrefigk aan het tooneel eiïekt dienstbaar gemaakt. "De taal is doorgaans edel, en vry van gemeenplaatsen, alsook van bombastische overdrijving. Al deze gotde eigenschappen waar borgen deu arbeid dng tiaej-en Clemeiit een eervollen rang onder de historische traKR'lic*, wnarimde wy in onze datfen zoo schaars bedeeld zijn. Het publiek ontving het stuk niet grooto gwstdrift«uri<>)>d«iid!chtorUerha*lde!ykteiuK.etia.cnz. Üok hft invloedr^j'no Ud>if Lanil ttntl J/eer en de Illustrirtc ZettHng spreken met joogeü lof van het nieuwe dravna. Laatstgenoemd tijdschrift voegt er hij, d;vt d>» groothertog na du tweede vertooniug don dichter in persoon decoreerde. Naar wy uit zekcro bronnen vernemen, hebben de beroemde toonüt'Upelers Fi-icdricli ll;\,i>o c» Max Loowenfeld da titelrol op hun repertoire g«l>lnat*t, en tul van erliouwburgdirecticuzidi I-et recht verzekerd bet schoone stuk te ducurnutcn. tWy vertrouwen dat do Itaïid van Bilie^r vnuhct Nederlandsch Tooneel, dio noovoel vartaaldu stukkeu op het fópertoiru heeft., ook nnn dit drnnia, dat in druk verkry'gbaar is (*) en ongetwijfeld een groote aanwinst kiuwordau, zyn aauducht te ge legener tyd zal wydon. ') ITÜH^ Lntliriy XI rnn Fi-anl-rrlrli, Tr*ncrsplel in 5 Aciun vuil Lotliir Cicincnt. Loipzig, Drück voo utzi'. 1831. Maandagavond zal in de Unie in 't lokaal t'^ Nut van 't Algemeen optreden' dn heer W. (jttn, dio zich door zy'no uovuileu oiivoordi'achttnreedi den naam van een aangenaam vortolldr verwor ven heeft. liet Ue&tuur dar Unie is er in geslaagd een lokaal to krijgen, in ?Het Vosje" Hokin 01, waar gedurende een maand als proefneming; lederen «vond van 7 ? 11 een aantal tijdschriften voor de lotion der Unie en hun geïntroduceei den beschik baar zal z\jn. 15 Maart wordt deae leestafel gaopend ; by genoegzame deelneming, blijkend uit do presentielijst, üftl dit wovden voortgezet. Wio boen.cn of tydschrifteu ter lezing zou willen af staan, zal een goed werk doen. Deze kunnen bezorgd worden aan het adres van den heer It. J. Spruijt, Lange LeiJacliedwarsstraat bij de Spie gelgracht 221, of uau ?liet Vosje." II (j de firma Ellermnn, Ilarraa & Co. zal aantt-aiuidon Saterdag h«t eerste No. van een blad, genaamd J)a Neaerlandsfhe Sport verschijnen. Uit blad, dat om do vcnrtien dagen uitkomt, xul fcct oi'Kcicel oi-paan van do Nederl. Hurddr.avei-yen Reuvcreanijjinc, d.o'J;icbtvereeniging Nimrou, de Kon Netlei-l. Zou- «n Koeiverèeniginit, Amstüi-damsche Ijsclub eu Amstcrdamschu Skülingclub zyn. liet Nederlrwdsch Mngaei/n van Maart bevat: P. JF. Sriiriings, .De Höoischuur van Qahc!. ? A Ibtrtine, Oak eene Kcrstgejchiedeais. ? Mr. William J. ten lltict, liomp. ? F, S. K. Lcntesutternijen. ?' De heer R. C' dr.Ablaing van Giesscnburg heeft ziju denkbeelden over algeraeene dienstplicht iu de JDagtntad ontvouwd en thana dit artikel afzon derlijk verki ijsfbaar gesteld. de volledige dichtwerken van Constanten Iluygens, mot aanteukeuingeu van P. Leeudci tz Wz., uitgegeven door de Hollandsche maatschappy van fraaie kunsten eu wetenschappen en onder toezicht van dr. N. Beets, is by de heeren P. N. van Kampen en Zn. alhier en H. A. Kramers en Zn. te Rotterdam, de tweodo afla>êiliiiff verschenen, ? ? Ouder den titelt Levenslicht, verschijnt coco dichteljjke bloemlezing voor onzen tyd, ouder redakt.i» van P. H. Hugeuholtz, bij den. heer ÏJ..V. Holkeaia, alhier. Hot programma omvat: 's mensehen aanleg eu rocpiag, ontwikkelingsstrijd, levenstaak, lovenalot, luveustoonyding, natuur, kunst, wetenschup, huUgezin, maatschappij en toekomst. ? hen ry'k cebiod ! De inhoud is ontleend aau de beroemdste buitenlnndscho en binnuulandsche schryvers van vroegeven en latere n tijd, Medewerkers van den rudaliteur zyn : G. liirnie, A. G. v. Hamel, J. J. v. Hillo,Ph. R. Ilugeaholtz, F. W. N. Hugeuholtz, W. Jesso, J. Jongencel, L. Mees, II. II. Méuboom, C. van Niovolt, D. C. Nyhoff, M. A. N. Rovers, E. Snellen cu Jb. do Vries. De G Ms voor Maart bovat: Anna JKccmers Viascftcr; door prof. J. G, do Hoop Scheffer; 2'o»:«e, door Mus Roosm II ; S<xratesatn Wgsgcer, door prof. (J. li. Spruy't; liet mufikaleitvcn in o«w provincie-stedtiti, door dr. E. :D. Pjizol; Non iet» over Pomvifjl, door prof. C. M. Francken ; Lwthold Auerbach, door dr. D. E. W. Wolff ; ticn tcfjsgeer tegen wil en dank, door J. P. N. Land ; een politiek overzicht, door M, R. Macale»ter Loup én ten dramatisch ouereicltt^ door Mr. J. N. v. Hall. In h«t bibliogratiach album worden o. a. besproken 2'wlwc/»V sproken va» Minne, Linburgsche novellen en- schetsen van &upye>u en do bloemksitiff uit de amslerdamsclie ftuaenten almanak, allen door P. Bruijn en Gure lente wn Antoinette on Ora kroost, vanSalvlaore , door P. N. Muller. In Nederland bespreekt Mr. J. A. Levy. ond«; dun titel : Een waarschuwend l>uck. Taioe, Les ijjincs do la Franco contemporaine LT Ancien ginté. Verder beholst deze aflevering eouo üuwlle van A. A. Boekman, ds klokken van Delft en ocue van A. Isiüg, Uit G-erard's kantooi'leven, benevens oeno scheU, Een vroeggesiorven poëet, nagelaten door wijlen G. E. Tolsma. Dr. 8. ORA.MEB, Eonaerratiaf moJernistno, godgei«*rJheiJ on Tolkjloren. f 0.76 KllIEDBICH FllIBDUICH. Een tronva vriend. By teekenJoy f5.50. KoiUn intcokeniijff f6.40. Mr. A. J, IMMtNTC. Vb reohtorlUko organlsatio van ffoJsrUndich-IndlB. Uitjojoran mot machtiging van 7. E. don Hiuister van Koloniën, f 7.50. Militaire Zaken. DE TWEEDE AFDËELmG DER KRIJGSSCHOOL VOO» OFFICIEREN. . Onze hoogsto inrichting van militair onderwya geniet geooszins die waardeeriog, wamrop zy aan spraak echyat te mogtn mnksn. Aan de eene z-jde geon ti^otélkind der regeering, mag zij ook zeker niet op populariteit by hut leger togen. Waaraan is dat toe to schrijven? Die vraag is belangrijk genoeg. Het getal toch der officieren, dio hun weuaca'tokehneu geven om de lesaon aan de krjjgeschool bij te wonen wordt steeds gpringor en, aooals de toestand o. a. op dit oogeubllk is. heeft het dan schijn alsof die inrichhoofdzakelijk ten bate van het Indische logee bestaat. In dal geval cvouwel is hare plaats meer te Bativia dan te 's Hoge. Waar we in de volregelan ds oorzaken van dit verschijnsel a-achten op to sporen, bespreken wy' alleen zakan on laten wü alle paraowinkwestiön buiten spel. buiten de te bespreken inrichting staande, t alleen belangstelling in haar onze pen, want .al bestaat' er ca den aanval, nu ongevocr 3 jaren geleden, door de 'geachte militaire specialiteit, uit '«Bosch naar onze volksvertegen woordiging afgevaardigd, op haar eedaan, weinig gevaar meer voor haar bestaan, toon i* de toestand verre van gezond. liet belang n» van het leger, en dus van deu Staat, eischt dringend dat daarin verandering kom e. Misschien is het weldra aan brekende tydstip waarop de wet der Koninklijke Militaiie Academie moet worden herzien, daartoe hrt meevt aangewezene, en wij achten ook vooral daarom het door ons te behandelen onJerwerp van zeer groot actueel belang. Wat is het dool vnn de tegenwoordige, tweede afdteling der Krügaschool? In de considerans vau hot Xaninktffk besluit van 30 September 18SO, He Afdnlmg, Generale staf, No. 5, houdende regeling van de inrichting der Krijgsschool, lezon wy: nln aanmerking nemende dathetwenschcliik is, aan de lü'ifgMchool cene moer algemcono strek king te geven, waaiby1 vooral het streven naar het verkdj^cn van meer kennis op den voorgrond treedt en ontwikkeling in veraohifJeiide i ichtinffen mogelijk is," terwijl art. 2 van dat besluit luidt: -L)o tweede afüC^liug is bestemd om ann officieren de g'-'ligenlicid te gevon zich n;eer algemeen te ont\ukkeltin." Elk nevendoel mout dun door dj officieren, dia da lessen dor 2e Afdeeling van da Krygs-xhool bijwonen op zyile worden gesteld. Allivn in hut bewustzijn, zich meer voor hunne borrekkingbukwaamil tehtbh«n, mosten xijhunuo beloouiog' zoeken. Voürsjii^rlingoii van wolken aard ook worden hun niet Rcd.mn c u zeker is dit stüljal te verlmien boven het vroeger w^l eens gevolgde .om bvilui'tcn te d«-en, die uiet ve:wi'Zciilijkt worden. Of evenwel van de toewijding en du belangeloosheid onzer officieren, wier trak tementen men, op htt minst genomen, niet, luxueus zal noemen, pjvurderd m:ig worden, dat ïij zi'.'h dn i'mruitieele offers, aan dio dutacheering verbonden, getroosten zonder voldoende schade loosstelling of zonder het vooruitzicht op cenbclooniiig, komt ons zeer twijfebuhtig voor. Ook by dij tpgeiiwcordige regeling der krügsschool zyn aan eene detaclieoring bij d'.o inrichting minstens twee verhuizingen verbonden en door hm, dia eenijjo malen het voorrecht vnn dergelijke ver|>Uiitii:igeii hebben gi»mn;ikt, znl het zeker toeKestemd worden dat liet bcdrug, krnch'eus koninkIt/k besluit van 27 Jannuri 18S1 No. ül, voor verhuiskosten to goed ge dan n, wol cnno teyi'.WKtkoning, maar geenszins ccno scliittlcloosttelling mii.2 hvcten. Gcd-Jrendo <le di>tachccniig tronie!eu do of:iciercn deie»idcntit.>-toelugovan/'200f8Jnara evenals ullo andere olfii iereu, te 's llago iu gar nizoen. Dio toelngo heeft du* zeker oono andere bedoeling il n n oui do ann da Krlj^sschool gede tacheerde ofücierea schadeloos te (?tellen vnoronIcostcn, tengevolge dor noof3zakt'!ylvöa,iiw'fJi;iflin(r van boiikeu enz. eu kan dus hier buiten bespre king blyven. DJ vroeger bestaande gunstige bcSoling, dnt de gedetacnncrde officieren de buekon, nor do leeraren gcbl'uilit, vonr ZOOVPITQ zij voor rekening dor Koninklijke Militaire Aka-lemin waren iiitgegeveo, kosteloos kouden ontvangen is ingetrokken, zoodat ook dit voorrecht verviel. En rr,i redoiieere men niot, dat de gcdetichaerdo officiuren, geiiureudp tweo jtron aan deu gewonen diou.it onttrokken, in de gulogeuheid \vordun ge steld oui koütcloos hun kennis to verrijken en het daar verstrekte onderwys toch iceds een vry aanaieiilijkoii post op^het budget van oorlojj; brengt, die verrijking van kennis «'s ook wd degtlljlt in het licla>tg van deit Staat on juist dat staatsbe lang eisclit dat niet, zooals nu, niifsehien do meovt bekwame en mnfist ijvorige officieren, door iiiianticelo omstandigheden belet worden om van do bestaande gelegenheid te profitceren. Nu zouden waarschijnlijk velen hunner zich dio opofferingen, hoe zwaar dan ook, toch getroosten, indien zü ecnigen waarborg hadden, rlat zulks in het be lang hunner volgende carriöro was, mnar waar dio waarborg in het'geheel niet bestaat, voelen zy zich, cok tegenover hunne huisgezinnen daartoo met gerechtigd! Ojjaierkenawiiardig is in dit opzicht het verschil in richting by de departementen van Ooi log en van Koloniën. .Aan de officieren van bet leger in NeJerlandsch-Iudid, die tot deu cursus iu de tweede ufdeeling der Krijgsseliool worden toege laten en aan hun wettig gezin wordt, naar ile daarvoor vastgestelde regelen, van gouvernementswege overtocht verleend van Nederlnndsch-Indië en terug. Zg aeuictun tot en met den dag van aan kom s t in Nederland en van en met dag van ver* trek naar Nederluudsch-Indië het inditclie activileitütraktement, aan hunnen ranjr verbonden. Hun wordt bij aankomst in Nederland eene gratificatie voor uitrusting van ? 600 uitgekeerd, torwijl hun traktement van en met den dag na hunne aan komst in Nederland tot en roet den dng vóór hun vertrek naar Nederlandsch-Imlit; ?3000 'sjaurs voor een kapitein en ?2300 'sjaars voor ven luitennot bedraagt. (Art. 9, Koninklijk Besluit 5 December 1879, No. 27 en 28). Neemt uiennu daarbij in aanmerking, dat dia officieren, in Indie teruggekeerd, tot nu toe althans, byiia ollpti in speciale betrekkingen zyn geplaatst, dun zal het geen verwondering baren, dat de lessen aan do krijscischool op dit ooatmblik, hoofdgnkcïyk door officieren van het Indischo leger worden bijgewoond. Dut de kwestie van vooruitzichten oene zeer overwegende is, blijkt uit de voel groo tere lust, tot het volgen der lessen van den intandance-curttis, ook door officieren der lafunlürio. Men heefl wel eens beweerd, dat hot t oektiugsoxMiien oou bezwaar was; dat velen, echt^onoot en vader zijnde, zich niet meer aau een mogelijk echec wilden blootstellen. Het verkrijgen 'vnn meer kennis en ontwikkeling iu verschillende richtingen, zoo redeneerde men, is het doel; welnu, zet d«» ook de deuren zóó wy'd mogelijk opon en laat een ieder zich kunnen loven aan (ie bron. Wij zijn die meeniug niat toegedaan. Een ieder is toch eeno illusie, zoolang do ünantieele kwestio niet is opgelost, en gaat rafifl er ooit toe ovor de gedetachoorde olücieren behoorlijk scha deloos te stellen, dan komt het on» TOOT, dat men goed doot waarborgen te nemen dat zij, aan wie die kost on wordcu oeatewl, ook verder te, ontwik kelen rijn. Juist dut toelaten van officieren, die ondor hunne kameraden als vorre van ontwikkeld stondsn aaoffeschrovea, heeft ? dit is onzo overtuiginff ? de inrichting by velen in diskrediet gebracht. Hen stelle dus de eischen niet i» laag en pa er vooral niet toe over, de tegenwoordige regeling staande ta houden door in dit opzicht concessie) te doen. Of wij or dan vóór zonden zijn, de oude stafschool (18G8), mot haar zwaar toelating*» en eind-examen en hare promotie by keu te, na mmsiigen afloop van dit laatste ta hertfellee ? Zeker niet. Een eind-examen i* veiderfeiijk, het geeft aanleiding tot africhting, om van andere nadeelen niette spreken. OOK tegen de promotie bq keuze, zooala zy', by ee»e consequente toepassing van dat stelsel sou hebben plaats gehad, nebben w^, vooral in een klein leger, ali het onze over wegende bezwaren. Eene nieuwe regefing van de Krijgsschool moet in verband «taan met de geheele inrichting van het militaire onderwijs. Dit laatste nu moet ni z^ln geheel b^ de wet geregeld worden. Se voortdurende wtjziginge», tengevolge van de ver schillende inrichten der opvolgende ministers, kunnen niet anders dan tcèmdswuk werken.' Of zyn niet de belangem ve* veU officieren, die aan staf- of kriiguchool gededtóheerd waren, door do opvolgende wijzigingea van 1876, ISföen 1680 geschaad? De aanstaande haniening der Akadamiewet 1) f«e£t all het ware d» ongeeooato gelegenheid, om in de verschillende takken van militair onder* wy's eenheid te breagenL, en daarhü aan eene algemeen wetenBoha.n»dQka entwikkeling eeoe degelijke militaire opleiding to verbinden. Hier onder volgt de wflze, waarop dit ? naar ona» meaning ? het best BOB ktunea geschieden. Met het oog op de beschikbare, ruimte, stippen wy arbii slwhts enkele hoofdnunten aan. Bet geheele militaire onaerwgi, «pu o. L ge splitst moeten worden in voorbereidend (lager). opleidend (middelbaar) en vooriiettcnd (hooger) onderwiu. Ie. Het voorbtre!Ó« id ondertcft te geven aan twee of neer Militaire scholen eu aau ««u catltttenschool. Aan de militaire scholen (de tegen woordige hoofdoursussen) wordt het voorbeieidend ouderwys verstrekt aan hen, die bjj het korps als vrywilliger in dienst zyu gekomen, ter» wyl de Cadellenichool in vervanging komt van het tegenwoordige Ie en 2o studie-jaar der Mili taiie Akndemie. De Cadettenscuocl moet dus eigoulyk *y'n dé 4e en 5e klasse van een Rykshi ogore-burgerschool op militairen vortingciiukt.. Zij moet gevestigd zyu in «en» ut.\d, w;a- ti'«open van de drio wapent in gninizoeti /uu, npdiït de Cadetten aan do oefeningen dier troi'p ;. k ?»nen deuluomen. De onderoflicicrcii, lee militaire scholen, worden _ 's zomers eeuige maandon by de rudimenten ing d>ld, 2e. Na aflegging van e?n;elf<to fxamen wor den, zoowel de Cadetten, als do leerlingen der militaire scholun als ?vaandrig" 2) geplaatst, aan da Militaire Akadetnit, o ui nlduin- het o^tciit^'l ondcrwiji ta gonioten. Hot onderwys aan dia in richting, wordt, dm bepaald V'ikonile>icgi ftn wol Redecltolük aljifmcen voor a Ie wapei-s- en wn(leultelyk biziïndcr, voor elk wapen afxondurlyk. Do cursus duurt hveo j 11 on voor do Inf.intoi'iu, d'ie jaren voor do Ai'tilloiie on Gonie. De gohecle inrichting zouden we wenschen indonocc-st dor Polytechnische school te Delft AUc otiiciefén van het Ic^er zitn dun van ceno ?.< IfJs inriirhting v:m ondcrwiU afkomttig, hoewel zij nanvankolyk verschillende wegnn heblion govolxd. Daar door zal, behalve andere voordeelen, een ondurÜüpe bsnd on t a taan, die niet anders dan gunstig op het leuter kan werken. "o. Blijft over het voortzettend onde.ncfls, te go ven aan eeue krf/gsschool, omtrent wior ini'iohtiug wij in eonige meerdere bizondoi heden wenschtm te treden. Zooals by de regeling van 1678 (de Boo van Aldcrwerelt), zouden wy h nar willen rpl tscn in drio afdeelingon, nis: een nlffemec-n krijgskundige, oen technische'en een intendance-cursüs. Toege laten worden officieren, die minstens 6 jftren. als zoodanig dienst hebben gedaan on uan oen examen met iets hoogere eischen, dan de tegenwoordig gestelden, voldoen. De cursus duurt drie jaren on w >rdt 'A corners afgewisseld door detacheeriugen by de waj pna, waartoe de officier niet behoort. Gedurende het vorbly'f aan de kriigsschool ontvantren de oflieiewn ceut» voldoende fchadclooeGtelling, byv. van /^200 'sjnars, wanrdoor iodt-reon in de gelegenheid i» het ondcrwij< by te wonen. Een eind-cxnmen wordt niot afgenomen, wol een diploma of brevet uitgereikt nan l.on, die den cursus roet vrucht gevolgd hnbbon. Gedurende eeu driejarig verblijf is er meer dan voldoende gelegenheid om den officier, ook zon der examen, te buoordeclon. Hot brevet geeft by voorkomci,de gel 'genheden aanspraak op speciale betrekkiugei), als: Iceraar aau een der in richtingen van militair onderwijs, adjudant, verkenningen, schietschool enz. De meerdere geschiktheid van een dier betrekkingen zou des noods uit het brevet kunnen blijken. Uit de 'gcbrevele^rdo officieren worden ook rte vacatures hij den gonornlen staf aangovuld. Promotie by keuze, als gevolg van de laatstbedoelde plaatginir, zouden wy niet willen doen geschieden, tenzij de betrokken officier, byv. bij de infanterie, onder de vijftig ondate luitenants van zyn wapen be hoorde. Bij de andere wapens dit autal natuurlijk klumcr te nemen. Tot dien tyd zou men den officier met een behoorlijke toelage by den generalen staf kunnen detacheeren, mnar eene pro motie, waardoor hu aoms 100?200 zijner kame raden ovfr het hoofd springt, achten wy, vooral by de tegenwoordige vooruitzichten, eenn onge motiveerde belooning. Zy kan alleen wangunst opwekken, en ook dat heeft aan de krügsschool voel nadeol berokkeiid. Wy hebben in de bovenstaande regelen met vrymocdigheid en zonder eenige neven-gedachte ons gevoelen uitgesproken, alleon gedreven door bt.-lnngstelling in eene inrichting, van wier nut voor hot leger wij overtuigd zyn. Voor haar biyvotid bestaan achten wü eene wyziging der in stelling dringend noodzakely'k. M. 1) Volgens Art. 19 dior wet moot zjj vóór l Soptambor Tnn dit JMT worden herzien. 3) Eon rang. tusaehen offloior en ondcroffiolsr, b^r. Rcljjk to «tellen met dion van adjudant-onderofficier, dionütdoend officier. SCHAAKSPEL Ko. 10, Tan den Oud-Bodactenr van ?SUia". ZWABT. ? a. b. c. d. e. f. g. h. /WIT. Vfit speelt voor en gesfi In 8 totiao rast, Oplossing van Schaakprobleam Ho. 8. l f 7 ? f 8 «P ('J f 3 ? B 5 (l 3 f 8 ? f 5 D 8 nt E G of E i 8 E i nt E 5 of EG nt E 5 mat. l ...... . D 8-0 l + 2 A S ? B l 'Wat ZTT. wil. 3 f 8 ? f 5 Of f 6 ? D 8 mat(*) ' "Wellicht U 't niet overbodig l,ier U herinneren MD d* in bijna allo laadon goldande rnglementsiio licp«Uo#: .de pion op dam komondo, krj<gt direct den rang ?taa den offioier ? (de koning uitgezonderd) ? dl o poia; zolfi indlon dusdanig atok vroeger nirt is JdisU OM(HHing*n o»tTing«ri wy TM No, 7 van K. B. to DalA; liet I'B vienn ? AM. Nb. O en 7;. II. K, K. BB J. J. B. H. to Anuterdam. Van Ma. 8 W. T. H.; EUQ paur Hotr.oUborn ; H. E. E. te Amitertam ; E. H. to 's Ha«e «n C. M. D. to AmaUrdam. Oojuia» Is de opUndlng van Nn. 7 van H. II. to Amstttfda»; alamada dl» vsn No, 8 van Een (inorrarcn ?oliMknoier; PAT to D«1A; J. J. B. U.; P. A. L. If., t» Anuiordam-; B. t* Zwartoluli en E. H. to '14 Hagn. (Door bet DMaw eenoc koningin on D 3 ? E 6, worJt «vart 6f pat. Wb(jïf8 ? D8 + nsont zwart eon dor kuteclen en ontwikt bet mat op d«n 3don Bot. Bij 3 t 8 ? f 6 volgt «w. E 5 nt C C): BRIEFWISSELING. Oplouingan. ingezonden op den ééreton dap; dor 3da woei vaa bet gapUaUte probleem, worden iu hot vol gende nummer van du AmittfdwiiiHn- rermold, P. W. dz. In uwe opRa*f ntaat: .1 D S ? f 4, B fl ? C 6 ; U *J « ? D 7 Koningin geeftr'-mat." Hot l» ochtar niot mat» dpor O 6 ? E 7 bet Mhaak ta dokken. Ad. No. 8. Var. l «w. O 3 ? D 3 ia geenszins ?rnnp da d&aespoir". Immers 't leran r»n don gwartnn vont wordt eren lang al» in 't hoofdspel gerekt, door iw. f 6 rtt f 4. H. B. E, Zwirt D A ? B 5 aan do aandtoht ontsnapt. Is 't slet overgenomen maar oorspronkelijk, mUon TTÖ b«t plaatse* f Telt nagekomen oplossiagea vermelden wy volgende weet. No. 245 DE- AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. '.DE AMStERDAMSCHE SCHOUWBURa OF VOORUEEN EN THANS. Wnnnccr men vóór vy'f en dertig jaren den «routen schouwburg op het Leid-oheplein te Ara»' ordum eaus ware binnengeloopen, dan badde mi-uig bezoeker voor den vreemdeling stof kunin-u, vilden, o ui hem eeue beschrijving to geven vflu 't velu kluchtige, dat toe» meiiige verteoning nploveitle \oor Amsterdammer eu landgenoot, WA it er waieu destijds twee komedieu (op 'ttoo110 l cu in de zaal zelve). Toen ik oen jongeling van zestien jaren was, voonde ik 9 maiil 'emaands de scuouwburgTOji'stullingPi) by. Maar gedurende myn geheul ?'even vernittftkto ik mij nimmer too veel. als op .13 jarigen leef yil, by de opvoering van Jülivs van Li'n.-.vt'n, treurspel iu zes bedrijven, en, zoo ik mij u'üt bftdriog, met een voorspel. 't \ V as o}» een koudon, ja soherpkonden winter avond, (Ut ik dapper itaar 't Leidtchaplc-in stapte, om tuch vooral Kwait voor zesso iu den bak U Kitten, (in 1S82 zegt men op zen' fransen parterre] welke toen uit een killen steenen vleer bestond. Do banken, u,et groen laken bekleed, waren ZOO hnrd alt ijzer, eu 't vroor in do zaaLeven hard nis op 't i'lciu zelvo. Rauwelijks zat ik tusschen twee goed dicht gostopto juffrouwen, ?nntikiteiton" welke de CO al liuii voorby V'areu en groote zakken met theebanitut by zich droegen, of eensklaps kwam 't orkuat-personeel uit du onderste gewelven te voor' Rcliyn, met vader Stoetz aan 't hoofd. Allen droegen ecu zwart fluweel kalotje, een groote bouffante on volslagen mansjas. Do gelaatstrekken waren in overeenstemming mot den kouden barometerstand. Alles was ?en harmonie supérieure" met December of wintermaand. EHH schelletje werd er in beweging gebracht, on, de klok zes uur slaande, sloeg Stoetz met de maatstok op deu rnuziek-lusseimar en men hoorde eerst een vroerad gekerm vau verkouden snaaren bloos-insl iiimeuten, daarop i ets dat van Mozart moest zij u. Men zeide my een allegro vivace of een brok er van, kortom do heeren muzikanten schenen wat de oosterlingen noemen: ?niet erg lekker te zyn," want Hozact had ik uit de muziektouen niet herkend (trouwens was de mau al zoovele jaren dood). Raatje, (wie was Naatje? zult gy ray vrajzeu!) de ti oost der lydende meuschheid van den bak en 't killo Amphithvatre, deed tillcs voor de man nelijke gift welke zij een kwartje noemde, vandaar dat ik n au dat eclfde- Naatje (e«nig in haar soort) de belofte had aigepcrat, dut zü voor my en een DuiUch heer uit Cielëld, welk voor my -zat, een ketoltja slemp zou brengen met twee komuietjcs en zulks nu 't voorspel, en verdere een warme stoof voor "mijn germaanscben vriend welke den schouwburg Kiu Koaacken-theator noemde, omdat er geen houten vloer in den bak was, en telkens zich omwendende tot my zeido: nein, nein liober Freundl So etwas ist noch niemals dagowesen! Ein reines EisUnd eucr Schouwburg. Mot duitschon ernst hoordo mijn Crefulder lot genoot naar het gejammer van de heeren en dames Julitts van iiaxen opvoerende, en, onder het drinken vau heeten slemp, welken hy ,ganz auscezeichnet" vond liep alles vrij goed van stapel. Doch na 't, vierde bedrijf wcrdtu er in den vak VOORAL heet e tranen gestort. Zij, ons Kaatjn, welke aan den ingang stond, weendo dapper uieê. Yóór den. aanvang der voorstelling was iqj, reeds zeer neerslachtig. Men kon aan de gelaatstrekken van dat onmisbare Naatje altijd zien, of or een blijspel of treurspel werd opgevoerd. Zy was 't programma en obair uumaihel Weldra kwamen er overal de witte zakdoeken op de lappun. Linnen en katoen van flinke ellenmaat, want velen geleken er op heddenlakons. In den bak hoorde men snikken, daar geleek 't legio zakdoeken veel op een bleckveld. Hoe meer er werd geweend, hoe meer dat my'n Grefeldor genoegen had. Es ist höchst interessant, zeide Iry tot jnfl, eeu Sounabend im araster Jammer Stadttheater mit zu machén. Da hort ja alle* auf! De twee oude vrijsters welke mij met mof en boa als warme buurvrouwen eeu beetje verwarmden; bleven even als ik, gevoelloos by 't verdriet dat den bak had overmeesterd. (Il y avait au perteiTe autant de larmes a terre que d tos les mouchoirs) en kauwdon voortdurend theebanket, goed bevochtigd door JSaatju'a warmo punch, en, aan gezien zy die jufvrouwen een nieuw kooltje in de stoven had gegeven, werd zij door die ex* verlichten op een glas warme bisschop onthaald, hetgeen ten gevolge had, dat Naat j B by de twee laatste bedrijven vry spraakzaam werd en in de conversatie eenige frausche cu duitsche woorden te pas bracht, die een taaimeester de vallende ziekte zouden gegeven hebben. Na 'c vijfde bedrijf onstond er eensklaps eene filgemeene opschudding in de zaal van den hoo langer hoe kouder wordenden Schouwburg. Eene jodin, welke mittcn im Kunsthimmel ('t schellinkje) zat, had by- 't eten vau gebakken viscli welke een buurman uit zijn vestjeszak had te voorschijn jiubraoht,. bij eeno nl te ruwe be weging haar *h;iwl naar beaedtiu laten vallen. r» u word er eene deputatie von vnscre Leut naar den bak gezonden om den verloren schut weer naar de 4« verdieping of Kngelcii-gaandorfl tw'u^c te brcutjen, met twco pcMou «n eeue snep go'ed geboterd rogaebrood, welko tivensccr uit een iwogere wcrddwonnti} mat da fluweele on balkonB-bakleeding hadUon- kennis gornaakt. Mocd'T Stot'tz en Ko^bol staokten eeu oogenblik huuno j'immurkliieliteu aanguiuido Juliuazyn overlijden, 't was zulk eon bravo zoon' . . . gowoest!l! (tua-cheu tweo. hnakjes most ik Biurbjj zcïgun, dat Julius van Sassen 14 minuten na «i^u dood op 't LeüiUcho plein iu cou welbakeuda herberg, waar de eorsto danseuse woonde een glaasje groch zat te drinken. ? O zoete toonei-ldood wat duurt uw lijdou kort 111) 'Nu werd al h»tnecrgevalleneweorhemolwaarts Scdragen ond'T handgeklap van 't woelend joendom, aanguwakkerd door zekeran 8am met V roote baai, bijgenaamd Som Bo^tn-met-hout, chef de la cliquo et de la chque, weike altgd 't cen trum vau 'i 30 cents kostende paradys bewoonde, daar was Sam by fcdere; vurtooiüug present als de middelaar tiusubou Isi-nül en't christendom... wat mo"n je! 11 zondor 8,\m was 't lm Knnsthiiiimol Jlüuit volmaakt, versta je? ? ? Eaa Sftin gemisr, op ekjuwburg ala er oen drama Mot tranenvloed werd vertoond, neen l zoo iets zou op Uilenburg nooit vergaven üjjn. geworden en op VJooieuburg n<>g minder. DB politie, ''t lawaai moodc. kwam op den awdl>odém de rust heratelleu. Men maakte proces verbaal op. V oor wat proces kabaal? Voorwat? riep de n*öj-(te(l,ialde deputatie, en bH dia d^monsttatie bleof t d'in pok, eoodat moeder Stoote (eeno hoogstvei'diüusU'Igko tooueaUpealster wolke deBtyds van don ouden schouwburg eon sieraad was) ?weer kon voortspJBn on ton 12V* uur eindigde men de voorstelling, Maarlll Ku moest er nog «un bedrijf ('t Ie o£2a) wordon opgevoerd van Aladjl* o/ dt }Yondcrtamp en' alles bleef stuf bevroren zitten. Eensklaps Wevw» do muziekantco (zy-waren auon doodsbleek van koude en honger) weg en de hoor tooaeulmeestor kwam met eeu opgezettcn kraag en gewatteei'd» haudachoenen (beerenkl-iruiweti) op 't tooneel, wilde eeno buiging maken, doch gleed uit en viel. Bravo! riep mun-uit de hoogte. Nog eens t U ? De heer tuoneelmMster, welko da l niet kon nitaprtJccn, na weer ta «yn herrezen, hield ?zonder huigen" (want zyu broek was onder 't uitglyden gekraakt «u . gesrhenrd) da volgende aan of toespraak: ' .Damens w heerenjl geacht pnbniekl t Besnuiten- deser voorstenniog met t eerste bedrijf van Anad$n of de Wondernamp, kan wegons 't vergevorderde AVOHDCUK geen pnaati vinden, daarby komt nog, dat mejuffrouw Adèle Pouiu ziek j» geworden. De directie vraagt verschooning, en, in 't vervong, zunnen »tj wat vroeger begonnen om wat vroeger te eindigen." 't Sloeg cep uur toen ik met my'n Crefelder huiswaarts koorde. lly had veel genoegen gehad en wilde met alle geweld noch einmaal- im Scttotttrburg gehen om in 't hoüandsch -te zien: Kotzehue's Metifdienhaat en berouw, in Amstels grijze veste boter bekend ouder don naam van: twee memcheuharcn aan een touw. Ik had ta veel koudo geleden van C tot 12V« uur vóór en ita den dood van Julius van Sassen en verzocht een mynar oud-' vrienden, niet de«n Crefelder andermaal naar 't Leidschenlein te willen- gaan. Toen ik in bed stapte riep de ratelwacht: half twee heit de kolok, na .... lef tu .... wee l Dio grappen duurden my to lang, dnnrbjj h»d ik niet alles voor mijn geld gehad, want Aladiu werd niet opgevoerd. ? Juivrouw Adèle Polin, do Premier» duuseuse nobk, vrtrt niet üiVk gewor den. Ik hooi^le later dat zy rendü ton 9 ure in bed lag, en tot hinr huisheer had genend: II fait, trop froid pour nller dsnwtr rn Siberië. 't Toonoel van den Schouwburg was dentyds een ijskeldcr. Scavrt dien komieken tHd is alles op 't Loidscho plein veranderd, 't Ziet.er thans boter uit, dank zij den onvergetelijke!) Jfltianvcs llilmnn, welke de houten Poffertjes kraam door een fraai Schouwburglokaal deod vervangen. llftudig stopt» men door Hilman's onvcrniucidcn arbeid, 't oude velletje yapier in eone allerkeurigstQ en veloppe,-den goeden J .m wel waard, dio zoovtel voor do Kunst in Amsterdam over hiul, doch 't origincele on kluchtige vnn voorheen, is teeg. Er hoeischt thans een beschaafder toon, en, bleven er hier en daar in den Schouwburg nu^ centan Oude gebruiken over, toch is 't or niet meer dio slijterij, tappery en water- en vuur-nering der oudo dagen, .toon ik 16 a 18 jaren oud zyude eu zooals ik 't reeds in den beginne ïoido niet tdlecri de komedie tag spelen op 'tioonal, maar ook in de schoutcJjitrgtaul iclve. Door Jlilmnu kwam er een einde aan don ru wen toon van voorheen, Zoiulor zijue énergi» ware Amsterdam blijven voortsukkelen niet 't houten gebouw, dat voor de schatiijke hoofdstad eene onvcryeefbare schande wns. 't Ridderkruis der orde vau de Eikenkroon en 4k Ivommnndeufs-ki uis der huisordo vau Saxen Heiningen waren twee wel verdiende, ja eet vol verkregen onderscheidingen voor den man, die alles, alks veil had voor nederlamlgche kunst en de eer zijner geboortegrond, 't gry'zo Amsteldiim, 't geschiedkundig Amtteldnm. Üilman leve in aller harten voort en zyn borstbeeld, uit't edelst marmer gebeiteld, vcrsiere spoedig do Directieknmcr 'van den Schouwburg, u-blks verfraaiing wij aan Milnian met eeuwigen da'uk zullen blyven verschuldigd. , DiusaeL F. G. "WAAIÏAAN WIJ LIJDEN?" Door J. A. BIENTJES. L De lozer zal zeggen: aan vocht, aan heimwee naar deu zomer ot liever naar dat jaargetijde, waarin het in ona liövo vaderland' bet minst slecht weer' is; wy lijden aan tobbcrige oudemannotjes-politiek, aan slepoinde kiesrecht- onbelastingjpijnen, aan overbevolking, duurte van le vensmiddelen en woningen, wij lijden aan een overvloed van onbeduidende vermaken, nau over vloed van lectuur, ja waaraan lijden wij niet'? Doch dit alles, lioezocr \v\j daaraan ook onge twijfeld lijden, bedoel ik ditmaal niet. Als onder wijzer der jeugd heb ik inijno aandacht bijna voortdurend gevestigd op de lijdensgeschiedenis van" het onderwijs en ik durf den heereii koop lieden en tkbriclcanten, die soms mcenon mochten dnt zij hut alleen hard te verantwoorden hebben mot hun beroep de verzekering , geven dat er bij dat onderwys veel -geleden wordt. , niet iu dio hoogere Bieren waarin de professoren troonón en consultatieve of andoro praktijken soms hoofdzaak zijn, maar in die lagere wereld, waarin het volk wordt opgevoed cu onderwezen. Gij mucnt dat ik over miüimura-lyders wil philosofee yen ? Neun, ooit dat hcbbuii we reeds gehad. Dio quaestio is van do baan; do. onderwijzfrstralctemeJifcïU zijn bij de .wet op uicuw gercguld eu ab nlle», vt'.it bij die wet Tan 78 is yoi-egi^ld zijn r.u ook de cndevwy'uursbczoldigingon iu orde. A.U nwn bier te lande zoo ii-ts aanptikt, dan ? cnliu ? dan komt het in orde l . Niettr'genataaiido er iu den .laatsten tijd zoo ge weldig vuul vcrbatrrd ia iu deu toestand van ous onderwijs, is or toch volgens sommige moppcraars en zwartg.alligft liii nog veel, dat uil-t deugt. Zoo zyn er waarachtig menschen, dip maar Ümkwcg zeugen, dat ons gehecl« oudenvjJH, zoowel l:\ger, iniddcliiïiar als gymnasiaal, onzinnig ia, veef te veel onnutta leerstof heeft ojVgcnoiueü, daardoor lichaam en ziel van de jaugd bederft on ondermy'ut tn aan do maataaiaiJi>y een geslacht vau ovüii>rikkeldc, gebrekkig gebouwde en' van 011nutte kennis topzware meuschen aflevert. Met het hooger ondonvijs i» men zeer tevreden naar hot schijnt. Amsterdam juicht al nwer en meer in lint bezit van zyn genioente»-ui>ivorsiteit, Nederland juicht ol meer en mwr in do groote profesüorcti-tvult en nnar mij uit goede bron ia mfidi>f{odeeld, moet Rotterdam, jaloersch \an al die univcrsitciU-wollust er sterk over gaan den ken om zich ook de leerzame wrUviug van ?hot wetenschappelijk element" to verschaften. ?Waaraan wij lijdeu" schreef ik tusschcn aankaling.4eckens ch wel oindat, hui do titel is van een brochure, dia pas gelede n in Dmtachlaid uitgftkomon is, Nu weet ik wel, dat er in Anutordam veel Duitsch gesproken wordt, doch of ur veel ^Duitsch gelezen wordt weet ik niet on ik dacht: t kon sems eens zjjn dat dit brochnretJA tot nog too aan do attentie ia otitünapt' cu dan wil ik er du aandacht van het publiok toch eejis op vestigen. Te meor doo ik dat, omdat dit bockjo froen geïsoleerd vonchy'nsol ia, maar do tolk van een aagtilijks tomeincml aantal mannen, dio zoowél in Duitschlund als in andoro landen, tot vereenvoudiging, beperking en systomatisüeriiiff van hot ondurwijs willen ovui-gaan. Dat er in Duitschland eon waar ras van o onstuat, 'die do verwoeatingon van dat oudurwijs willen keeren, dat hun naar luid. hunner tegen stander», door den schoolmeuater do zege htxjft verschaft op de .velden van Königgratz, mag wol als eeu merkwaardig tooken Je« tijds beschouwd worden en daarom, hoewel wy als goedo landskindoron natuurlyk onzen tooatand voortrofÜijk vindwi, willen wo toch notitie nemen von^hot tobben" van- onza buren. In vwscheideno doitsclie tijdschriften van den laasten Lijd vindt iiun artikelen gewy'd aan .die Uebe-rburdungiifrago. unsor Schuhngfnd." Hadoit in 1077 op eene vergadering to Neurenberg ge houden van hut üuiüclio ?Yeroin für tiffeuuiclio OeaundhcriLspflege" de vraag naar den invloed dor tegenwoordige .oadarw^srugeliuff op do scholiwi, op de gezondheid van hel omcotneud «eslaoht op de agenda is gebracht en daarover aliennertwaardiaate raferateu door vbliomon bevoegd» mediachfl autoriteiten als Dr Finkebibucg uitlBu^ [jjn en Dr Mavldin uit Wiesbadeu zyu gegeven;. sedert ook nog in 1880 op de vergadering van Duitsche krankzinnigendoctbren dauelib!e vraag punt door voordrachten en by'dragen uit de praktyk is toegelicht, is er een ware revival voor de zorg van net lichaam van de jaugd ontstaan en telkens hoort mon de vraag weerklinken: hoo kunnen we onio jongens en meisjes wéér gezond en stevig maken en hoo kunnen we de naxieelon van een te opgeschroefd verstandelijk onderwys eliraineeron of to keor gaan. Eniil Hartwich, KönigL Ambtsrichter to Düsseldorf is ovoituigd van die al te groote complicatie, van de onnocdi''e opschroeviii? van hot tegen woordige duitüchc onderwys, fly ia. zooals hy verklfisrt m«t duizendon overtuigd, dat do tegen woordige opvoeding der jeugd eene voet te eenzydigo 13; dat vooral do Oefening eu sterking vnn hut lichaam tot groot nadeel vau da natie (en let nog wol van do duitscliu nr.tio, die voel turut en ?verpliehtun diensttyd heeft) sedert jaroji als stiefkind en aschouoetater wordt beltandeld. Die duizenden, welko die overtuiging hebben, zijn' echter nog niet in staat, zegt hy, om daariu verbetering te brengen. De massa van het volk staat nog to onverschillig tegenover de quacatio en daarom heeft hjj zyn heit gedaan on i i w aanvankelijk ro«ds ui Rtslangd oui een raach^go vereniging in het levcu te rtup^n, welke zich als enisti ;(>t en ?frtnulisr*t" flom stolt: HÜB pogingen, dio op hctgtthjod van liuhatmsooft'iiing eu -sterking door gymnastiek tn Rjal wi r.len aan gewend, oiu tot cëuö grootere lichfttnolijke w.-lvaart to geraken, te steunen met alle wettelijke middelen en op nllo planten, waar dit slechts mogelijk is. Het boekje is vorkwikkelyk om te lezen. Zie daar weer eens een gezond en praktisch idealist! ? Zyn 'sm.-vns woorden hier en duar wat kras, hy roept ur bij voorbaat versrhooiiiiig voor hl met do betuiging dat do vuist, die ze heeft tcruefrgoschrcven, er «an gewend i», stevig toe te grij pen en d-it die woorden niet voor zwakkelingen en verwende blauwkousen zyu bestemd. ? Xyu hoofdstelliugt-n zijn deze. De zetrem yksto inaatifgftlen, die een volk kan nemen zijn nltijd die, welke tot bereiking van eene waarachtige verbuti-riup in duu toestand vau allen elcchts ecu klein offt-r 'verg?n. Wanneer men ziet, hoe het goedgezinde en met ülrdache goederen gczi.'gt.'U'lu duel der maatschappij, ouder het brongen van do belangrijkste offers ontelbare paleizen én Lib^rinthen van gevangenissen, werkhuizen, gasthuizen, vondelingen-gestiehten , oogenkluiicken, krankzinuigciigirttichtcn, ?sauferasylo" enz. enz. sticht en in stand houdt, tillen sleclita daar toe bestemd en toch niet voldoende om allerlei slachtoffers 'fan do ellende van eijjen en anjlurcr schuld in zich op to nemon, dan moet men on willekeurig niet bezorgdheid do toekomst tege moet zien. Wnnt lift, ia duidelijk, dat de grenzen van het biortoe nwuge offervunnpgen reeds beroifct zijn of in i*ler geval spoedig /ul!«u wor den ; dat al die inricutiugen van do eono aijde aan de edolcrcn eu krachtÜTeren de be*t« niiddi!len onttrekken en van den anderen kant bestaande kwalen slechts doen voortwoekeren en gedeelte lijk zelfs iu de hand werken. Bij dozen staat vnn zaken mag het wonder houten, dat het eenvou digste, goedkoopst*» het meest afdoende o« liet mc'«st nioreelu middel om verbetering aan to bren gen nog zoo weinig is aangewend: namelijk-om den mensch vau zyu prilste jeugd af «an door nitionneehi lichanmsoeiening gezonder en sterker en dus meer bestand tegen den strijd om hot leven te makcm. De waarlijk gezonde en gezond opgevoede niensch heeit slechts weinig iioodig om gelukkig te aija- on E«l 'onder d* moeiolijkste omstfludigheden wel fcoovöel kracht en rnergie bezitten om in zyn levensonderhoud te voorz:en. Alle geneoflioeren en physiologen van de wereld zijn het daarover eens, dat de krachten, die de mousch bezit slechts door voortdurend gebruik en door aanhoudende oefening kunnen behouden blyven en vermeerderd worden, en dnt het tegen deel vroegtijdige ouderdom, -ziekte en te vroegen dood veroorzaakt. Millioenen menschen kunnen deze groote waarheid; millioenen gevoelen haar instinctmatig en toch leeft, het gros onbekommerd 7.yn gewone leven voort, dat daar niet op let, niet deukend aan de gruwzame straffen, waarmede eens de onverbiddelyko rechten dor natuur,den schuldige en zijne nakomelingen straffen zal en er helaas! al zoo velen mede gestraft heeft. Een onzalig dogma hondt ons in zijn duivelacht.igcn ban bevangen: het dogma van ?den alleenzaligmakenden geest"! Die afgodendienst, die slechts wierook plengt voor deu peest on reeds de kinderhersenuu volstampt met een overvloed vun overbodige details en niet te onderscheiden weet tuSRcbcn zaud- en poudkorrels. Dezo eindeloozc oudenvy'ssliiiig, dit veelhoofdig, zich steeds vernieuwend monster, dat sedert eenige tientallen vanjaren zijn vc-rcfiftigden (rryparra om de lichamen van onze jeugd slatit en met onvci-zadiglüken dorst het frisscne nu;g uit Imiine wi.-eke beenderen zujrjt; het bloed .??iiirpt van een jeugd, die mwet toen nl teer KebouwcT is on niet de kiemen van verscheidene kwalen het, levpiislicht aanschiVuwt. Die yainpyr, dnt is do kwaal, wnaran wij lijdeii, dat is de oorzaak, van'do'meoste oiizcr treurige lichamelijke en zcddijke toestanden. Om 'nog. duidelijker te maken dat ik citeer on diit het inocielijk is do warme ov-Ttuigiiig van deji Hc.hrijve.i- in eveu welsprekond hollanclsch te vertolken, zij do volgende, pl.iatit woordelijk over genomen : Da uitzon sio -dann, St'indenlang, r'jeeo bcdauurnswurthun Lcrntuüitchiuchen, Jahr aus Julir ein, in gpschlopsenem Ilannie zusammcngcpfcrcht, übér'Tinto uud Druoko-rachwilrzo gekauert, atlmicn sich gftgenseitig dio Lftbensluft w.fg und zeriaartcrn ilii' ,j»nges lörn mit einer Masso voii Zeug und Kehncht, die sic sich beeilen, alsbald wieder zu vcrgessen, wcnn sio dem eisernen Kafig für immer entschlüpft sind! WEhi'end der Kaufmann, der Bèambto und Bureanarbeiter tiiglich mit 8 Standen wohlbekannter und nielu- pder weniger routinirter und mcchanisclior Geistesarboit ganz genug bat, musa aolch iu der Enturieftelting begriifonea Wurm wolu-eud derselben Stnndenzahl {hMusH'iho arbeiton cingercchnet) in viel schlechterer Luft tagh'ch nftiea Material in sich aufnchnicn und zu verar?beJton suchen.. Es pehört nicht viel Grtttze daün, um dos Unsinmge solchon Verfahrons zu begrnifen und sich nicht mehr zu whndern übor daa schaudcrhnfto Loideu unsoror Jugnud, filr das .die Aerzto und Pedagogen berrits oiu pJL'cnes Wort erfumJen hab«n, über dio iLïufigen ?Schul Kopfachroerzen" dia schou cino gituz orscbruckcudc Ausbrcitung gewonnen liabon." Do instemming van velo hiervan overtuigxlo doktoren, ouders on ond<*nvy»ers kan hieraan niet veel doen veranderen. Hot samenwerken van duizcndou cu nog eens dukondcn is iioodig om'vctrandering in onzo onderwijs- cu exauiiucÈrwoedo to brengen. . ' Schryver gaat den geheelcn kinderlijken ohtwikkolingncang na en vrnitgt el dadciyk: Waarom zoo vroeg begonnen? Waarom toovclc «rent Waartoo roed^j in de ; crstc jaroh dut verderfoljjko legen eu $rf>r\jvcn, iu plaaU van te streven naar vaste, klaro bëgrippm alleen door voordrachten aanschouwelijk miderwija? Dan kouden d<* kin deren tnii minste gemakkelijk on recht blyten zitton en behoefden zy hunno oogea, borst, ondcrlyf en ruggcgraat niet to bedorveM, ? Weet niet iedero boer, dut hot kind reeds op zyn Öo jaar het grootsto künstxtuk iu het leeron heef. ver toond,'dat vertoond kou wordt», namelijk hut och eigen moleen van do moedertaal en in vale uoeds famüiën nog eon ? twee vrconde tsJeu daarbij au dot ttüea zonder «Tinto uud Druckerschwifeve"! ? Woel niet ook iedere boer, dat hy z^jn veulen «op, huig jnügely'k sparen moot, om later eau daa to boter paard te kr^jgeeL? ? En w«at ooÉni&t. ieder beschaa&Ic, dat dncso boerenregol ook mcnschcn -de heerlijkste vruchten eu nog altyd draagt; dat nameUk manen, die eerst Iaat hunne ontwikkeling hebhen gekregen, de grootste weldoeners hunner medetnensoben ge worden zyn? ? v. ? ? Er volgt by don schrijver en het is zeker niet overbodig daar nog eens op te drukken, eene be tuiging, dat hy om Godsjril de waarde van een goede algcmeone ontwikkeling niet ontkennen wil, als ly slechts zoodanig is, dat lichaam- en geest in hun verband blyven en dat niet hot lichaam geheel verwaarloosd wordt Op-kosten van schijn bare: voordeelen van den geest. ?Es ist daher ein schr problematischer Reiehtham Deutchlands, wenn dasseihe es dahin ge bracht hat, durch fortg'csetcto* Vollerpacken des Tornhters ganze hogioncn von halben UuiversalSclehrtcn zu besitzen, besondera wenn mnn an iu haai-straubendcu SVirkjngen denkt, diodiescr verschwenileriseho Abriclitungssport bercits auf die (resuudheit des Volkes ausgeflht hat: die Steuerkraft und dio verkehrten 'gcisügen Strömungcu nicht zu ve'rgeasen! Das ?Lana der Den ker" hat os nümlich schon zu dera Huhme ge bracht., bei weitem die meisten. Eingebornen zu haben, dio ihre Nasen mit Brillen und Kneifurn sohmüclten, wie di*s dis Statidtik loid.er nelilngönd bsvveiut. Schon setzen viele die.ier Unjjlilcklichen IWlle und Kneifc-r gluichzciHif nuf und schau doch «ichts (ïc.^cbe.Mltes. EJ wird dio Zt'it kommen, wo jeder Ddut&cho ?ganz ernst gesjsrochon ? eiuen O^oru^uckijr nuf dor Nnsa tragen wird! ?" Het is oen karakteristieke 011 hoogst aohtenswaardige trek vau voorname geslachten, dat zij er naar streven, voor eeuwen zelts, bedacht te zijn op het lot van ntinno nakomelingen. Van hen moes ten da volken leuren, op welke wijze zij zich ?edel" en ?voornnnm" kunnen maken. Doch helaas! denkou de meeste mc-n^hen niet aan do toekomst; men leeft nis de arme, v.m do hand ia den taud, liet oo'f slechts op d;-u volgvndsn (Lig g^riclit. Iu Duitschland heeft het gettil der afgfkcurdcn .?? ,1 M.'i.' .1 ! i.. ..l 1. . i ___ i l l dat, Hartwich ze^t, dit het dubbel dom is van zijn volk om 7,'y'u jeugd zoo tr verwaarloozcii, ofschoon hut duiUche leger d.'igolyk» in misga toout wat mon door lio!i'vv.ii<ii->iuiiiiij in d--' vrije lucht van can m?nsch kan m.ikcn, omdat geen volk ter wereld zooveel roden hoeft zijn zom-n weerbaar tfl maken, al» In-t m"*it al te rijke Daitichlaud; want dit zou wellicht do eenige weg zijn om langza merhand den dienattüd t« bekorten zonder de legermacht te versswakkc-n. Terwijl in Engeland nojj vele grijsaards op jongelui gelijken, zien bij ons de jongelui (>.?#!, llurtwieh!) er uU vroegrijpe, bleeke, moede yrij-iuirds uit ?Heiliger Scharuhortit! Hutten wir dan groszen Uiesendokter, unserc allgcrncino Wehrpfhelit nicht, wir wilrcn bsreits ein bojammereuswerthtis, verzweifeltes Geschleeht l" (Slot itolyt.) Allerlei. Do Typ;igratii'ch9 vorooi ijing De Ifftltrlanitith* Druk' ptn vierde Zaterdag 23 Fobr, h»»r 45-j»ri(f bcutuan in hot lokaal liaison Blrouokfii. Na, COD hartelijke welkomstgroot van do fcestcammisdfo tjj nnjndo van linh direc teur A. C. Glavus, n;im ile Pruiident D. Meijer het woord; hy «clicUto di' geii>:hiuilaiita van do afgoloopet) 25-Jaron on overhandigde ïn den oprichter dor Toceetüglng P. C, Vermeulen oen ziU^reu modaUlo UlOt döinsoriptlo ?Aan onzen oprichter 1SS7? IBSa", als eereblyk voor al hetgeen de hi«r aanwezigen aan hem tfaren verplicht. Zichtbaar gctroffon word door deu jublliris hierop geantwoarJ. Daarna werd ain 91 leJon een eeretcekcn, aan^ebodan ter lioritiuerihg aauhnn2i-jari(,'lidiaaaUcUap>öT«nzno&an don 2uu «ccrctaris, 2 Comm. van Toezicht eu aan don Direc teur van de foestcoiumla'ie, voor hunne loft'eiykc be moeiingen. Na een toespraak aan de Directeurs en do Terseliillonde uitgenoodigdo bcaturon, ovt-rhandigde de president van do zuaters-verecniging Voortvrg tn Gtnotfft», Dimona di? corporatie aan de feearricrende'Verei.'nigine eon voor zittershamer van obbenhont met zilveren steel en iilcm gotoonteerd, mot hut opschrift: ?Voorzorg en Genoegen aan haro zu»tcrrcreen!giiig De Nederlandavha Drukpun" ; benevens een modaUlo iu zilver aan de banier, deTrpogrnft'übond deed cvonzuo, en B. H. Heldt, ala afgovuraigde van do AmsterdamBcho Werkmauubond, hoewel met ledige handen komende, hoopte toch dat zijn harteljjke wensch voor het heil van do VeroenisinR oven alu voor all* werklieden met evenreel genoegen zonden TTordon ontvangvo. Na boden do leden abi aondeiiken hun bestuur ecu met zilver gemonteerd inktg.irnttir.ur aan «n F. C, Yorrnonlcn een Htompol met toobchooren. Hierna waa het progrnrumik aan do orde : do Allegori sche voorstelUng voldoed bijzondor, ovonioo de verschillondo zangnnmmers, de comiicho scène en hot blijspel, waarin de dames Dankbaar on Glarnn, eron ala de heer Dankbaar bijzonder citmnntten. In de pauzo werd aan de gonoodigden ecu cóliation aangeboden wnnrbU het ain toasten niet ontbrak en verder kenmerkte zich hut fiwst dat tut in den morgcnHtonJ dum-de, door gullo vroolykhcid en vriundacliüp. Ook njj hopen zeker aren all alten die Ma het feost doeloituett dat ook hot Roudoo feest voor D» ycirrtaiijiirliis Drukfitr» ondor dezelfde Oinstaddighcdea raag worJon beleefd. Op het laitste chirurgisch conorcs in DaitschImid deed prof. Jlartel «ciia merkwaardige mcdodeeling, door te bewijzen dat de lengte der menschen op verschillende tjjJca van dfu dag verschilt. Des morgens, wanneer mon opstaat, 11 men langer dan des ftvondj un dit ouuurschud kan hot nelangrijke cijfer van vijf centimeter be dingen. Deze vermindering is eeu gevolg van inzinking, die de ledematen ondergaan door don druk van het lichaam. Van dit vcraclujnsci i> trouwens reeds lang gebruik gemaakt door lotelingcn, dio zich allo moeito geven om afgekeurd U worden. Om zich kleiner to rnakon dan zy wja, slapen zij vóór de keuring eenige nacbtea wet, doen groote marsenen met zware zakken op het hoofd en de schouders en drinken voel brondawyn. Wanneer zij zich dan ba de keuring nanmeldeu; is hunne gestalte dikwyls zon bnitengewoon in gekrompen, dat zij de vcreischte maat uiet halen. Een onzer vrienden schrift ona de volgenda bijzonderheden omtrent een feest, dat wat zjia oorsprong betreft, «eker zeldanam mag worden genoemd: PftisUy, een vry bclangrjjjke fabriek^srad in de nabytteia van Olosgovr, vierdo^deeer dsgvn feoet. De stad, die hhar opkomst ??«o een groot deel van haar bestaan dankt aan do »aa{?0r«M-indiutrie, had sedert jaren behoefte aan eem goed stadkw, dr.ch bezat naar het sch^jat niet do noodigo mid delen om op waardige w^jze in dio behoefte te voonsicn. De grootste der fabrieken van naaigarena daar guveatigd en tcveue dojnpotste der wereld 'is die van de firma Qiark ói Co., onder onze huismoeders wel bokead. Mou krggt eaaia denkbeeld van do uitgestrektheid deaer zaak afi men weet dat de fii-ma Clark & Co. aan 5,200 menscheh work verschaft, dagolyka Renoog garen maakt om viermaal d« aarde te onmuuuua, ses duizend paardcukracbton stoom noodijj hceu on jaariyks 43.000 of dagelijks 140 ton steenkool ge bruikt. Toen nu voor eenige jaren de heer George A. Clark overleed, vermaakte I4J. l»ü teaisMMot 35.000 pond storting aan d-e- stad Faüley. ter tcgpmofcfioeoing in do kaatea van een 'nlsu.v stadhuis. ZUne broedt» mocadoa da nagodiuhteai» .huna broeden niet beter to kunnen, vv eeren dan door te besluiten de verder» kosten op zich te nomen ea lieten dus e«p at adhui» bou wen geheel op eigen kosten, ai het fim^ntasansnt, incluis en voorden van eaa lee»- en rooklnuaar, waar, zooals de heer Oao^g» Glak het de werkman zijn krant kan lezen ea de pöp rookeo. Dit geboav. dat oogeveer 10Q.OÖO pond sterling of een en een kiurt mUUpeo BoU den kost, kwam dezer dag«n gereed en wera iagowyd mot eon f«ef t w»«r«an geheel döking deelnam. Het ion te ver voeren indien ik ?ene berchryriog gaf van al de feitelijkheden, ofschoon de büsonderheden er van interessant genoeg zjjn, althani voor oen volk dat ïoovrel opwekking noodig heeft, als het onzo om eea duizend galden ot wat byeen te brengen, ten einde onze eer ia het hooge 'noorden te handhaven. De alombekende wassenbeeldcngaïcrg van Mme Tuisaud te Londen, aal binnenkort van Begeutttreet worden, overgebracht uaac een nienW en' prachtig ugrricht gobouw in^Marylebone-Road. De verzameling dagteekent uit den tyd dar mi gratie, toen eeo reeds vrij bejaarde dara» wet haar zoon de w|jk nam naar Londen. Zy' bad vroeger do boetscorkunde beoefend eu bcjfion «r.et wassen bloemen te maken, die woldra zeer gf-zocht waren in de grooto wereld, Daarna L*gon zy1 kinderen af te beelden en zij mocht d« eer tiebben ??* J? ]P.?rtr1etto1n ett r«h«f to maken van de jucgste koninklyke kindei-cn. Toen de gealliewde vorsten na den dag van Watjsrloo, Luiido» bezochten, kw»m zy oj> den inval om eon verzameling te mnkpn van nuimo in wai gelxiesseerde «fboeld^eU en er diu van do voornaamste generaals der verbonden leg«rs bii «e voegen, lJ« tentoonstelling had een buiten gewoon succes; de aristocratie »troem>Je er beun, on van dat oogcnblik af luin was Mme Tussaudt i'urtum gemaakt, Uet vorwouderly'ksie is dat de roem dei' ,v«rz;irntrling nu, na zesti« jaren, nrg oven groot is en dat geen vreenidel<ug Londen verlaat zonder haar inut een bezoek vereerd ta hebben. De flinke yrouvr, die hair plan zoo goed ten uitvoer wist te brengen, is tr zelven ook te zjon, in de gedaante eeuw Franyiise van het ancien regime: «en schoou gelaat, vol geest en wilskracht, bet juiste typo eenor vrouw, dio niot gewoon was om zich door zwarigheden van cenigen aard te laten afschrikken. Haar zonen zijn evenals xü,'al* welgestelde menschen gestorven, en de zaak ia nu m handen van het derde geslacht. Mme Tunaud beweerde dat zij een dochter eu leerlinge was van Curtius van het Pnlais Koyul, wiens fcntoon?ielhng van wa&senbeeldeu in Par m zooveel opffan» had gemaakt. Xjj verklaarde dat Curtius' ware naam Ledru-Rüllin en dat bij nauw verman»schapt was aan dou verbannen republikein. Gaarne vei tolde zij van J? ontcnuy-aiLx-Kojes, wnar Cartius des zoraeis ledoren Zoüdig open taful hield. U.e oude dame scheen die vrijgevigheid gci'-rfd te bebben; xy aong nooit af op den pryi, als haar do eeu of andere merkwaardigheid te koop werd aangeboden. De gile;y Tussnud kan dan tegenwoordig ook bogeii op het bezit van allerlei akehgheden. die voor de Engelschen eon bijzondere aantrekkelijkheid schenen to bobben; 'byv de guiUoüne, waarmee Lodewrijk XVI onthoofd i», het met katten versierde hemd dat Hendrik IV d.r«eg, .tosn bü door RwailMc werd vermoord, tien zwarten sluier, waarmee Fieschi het schavot beklom, en een aautnl dergelyke dingen, dio evenala do zoogenaamde Cliamber of Horrors do mensclien meer belangstolling inboezemen dan de «ala-costuaps van 3» koningin en den lord-iaayor, en al cle gekroonde hoofden van Europa, die uien in oen der zalen bijeen vindt. liet schJjrtt dat d* tegenwoordige ondernemer» nog rekeijen op een eeuw vaii succes, nu zy zulk een prachtig gebouw laten verrijzen tot herbergiog van de. koningen, noo-d*naars en beroemde mannen, die hetzy door Lun deugden, hetzij door hun misdaden een tijdlang de wereld in rep ea roer hebben gebracht. Eene opgave van de ontvangst der verschillende jchouwbuigen en circussen te Parijs gedu rende het iaar ItSl bevat ds volgende --' Grootc-öpera. 8.087,444 fr.; Cot " 1.863,014 fr,; Ch;Uelet. 1,591,523 TJ JA pi ?»'* . .'. d -«,'??.^i* .ir *?*?t. *i^"li3l'** , - , i eu Nonveautó-s elk 700,000 fr.; 5M-000 friAm^u 521.000 fr. Odéon, Chatcau d'Eau 308,414 fr.; Bouffes, 381,363 fr. Nations. 324,943 fr.; Cirnue Fernando, 193,773 fr.; Fantaisies .Paruiennei. l()7,152 fr. Daarna volgen Uunv, Panorama, BellevÜlo, Uatignolles, Gi-enelle, H?r$i?Sf en.MoptttiarJre elk met meer dan luu.wu ir., dat is te samen voor d»ze schouw burgen en circussen p. m. 22 millioen francs. ? Talma. Sprekende over het nieuwe drum» Quatre-vwgt-tretse, getrokken uit Victor Hug»1* roman van dien naam en opgevoerd in het The* dtre de la <?«».'«, z^gt een fransch ?chroninaeur" het volgende: ?Terwül ik zat te luisteren naar het prachtic en iudrukwekkend trio van Danton, Marat en Robo^pierre, vroog ik my zelvejn af, waarom de ncteuM, die d«z« personen voorstel len, toch niet eenvoudig kunnen zijn als gewone stervelingen? Een marseülaanEch schryter, AiiUbeit, dio veel met Talma had crugfgaan, verteïda my eens hoo deza er toe gekomen was om zjjn Romeinen te laten spreken en zich gedragen als allo andere menschep vau vloesoh en bloed. ?Do Romeinen, zei Tnlnia, waren in mijn oost halve reuzen. Wy jongelui hadden geen zeggeo»ki acht geiiooji om hun taal naar behooren weer te geven. %\ y bohielpen ons met overdreven ge baren en brachten onze diepsta bastouon ta voor schijn. \Vlj waren déftij? en plecht»ta% Eens op oen avond ontmoette ik in eon salon toevallig dio h»ofdon van de party der Girondtnt. Zy spraken mat elkander over allerlei ondorwerpno, over da aooden des vaderlands, over de Republiek, wior bestaan bedreigd werd, over het lot van den kowng. Het was schoon vrat zy zeiden, en toch va* ren hun woorden eenvoudig en onopgesmukt. Het was mij als of ik een dier geheime zittingen van den rouoimoboa senaat by troonde. .Zoo moet daar ookgesproken zyn, dacht ik; hu.t vaderlamd raoBe Kansrijk heeten of Bows, zünlaal M overal detelfdc. AI» deze mannen het uiet noodig achten om te declamoeren, hebben dia oudt Romeinen het zeker evenmin godMU P' Ik pokutde ea peinsde nog eens weer over dat punt «n eiadelök: kwam ik tot de slotsom dat de welnrakandheid wel krachög kan zjfn, zonder hêfii^a gebareu; dat eenvoud en soberheid da harMn dieper treffen dan rplusoao volzinnon en luide enphase, en'ik begon mjfu Roateinea voor ta stal len cooabi ik onzo Qirmdins geiiea bad: schijn bare kalmto by menschen, die tot in het diepst' hunner ziel ontroerd woron. Van daar myu succej," TabaJc. In eon onderzoek omtrent de admini stratie der hospitalen te Londen bloeik hst dat 4e patiënten tabak ontvingen dio Mm de hosnibskssi aeléyerd werd a 3 shilling 6 pwceperpotd. EM dar leden van da communie merkte toen op dat ia «voorrechten op de tabak ookjalst3sbilu'nff 6 pence per pond bedracen en dus de admini stratie der hospitalen aiöh gesmokkelde tabak liet leveren, dus het smokkelen bevorderd*. Engelsen India. In Britich-IndiS cal eest QÏMIW« spoorweg aangelegd worden, Ustchsn N«fyoi'o en lUnt^JunfCA. een statlan vu de Eut IMjfA 1^0 op 120 mijlen van Catcntta. Dew Uin, mvwVsodinffmet de-bestaande takken v*o daoOr«*kIndian-Peninsluar spoorweg, zei een b^aa dliswt» verbinding geven tnssohen Bombay en Galants». abioo eeno groote betparinff vanreMcostenentyd geven voor den geheelen doorvoer. SaOmtius. Het plan om t* Aquila een B*dMkteeken TOOT Sallttstüu op te ricttan. «4 steUig uitgevoerd wordm, want de ÜSuüoA ' dwrfoo bèirsAgt reeds da §om van flÖ.ÖOD-1 ifj