Historisch Archief 1877-1940
A
l
DE AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 245
< Redakte*r.
Het krachtig beroep van Dr. Yitus Brui:
op de mannen met biirt in Nederland, met be
trekking tot Multituli, Ueeft bij velen weerklank
gevonden.
Roept de heer V. B, hen op, die het treurspel,
hoe een bekwaam en talentvol man den Staats
dienst moest verlaten, hebben bjjcfewoond en die
evenals in hunne jeugd nog gloeien voor waar
heid ea recht, ook NecrUrufg jongelingschap heeft
d*»rop bij nionüo van Salomo in No. 041 van
Uw blad geantwoord.
AU e«n t«ekcn, hoe Multatnli door htt jonge
Nederland op jrHjs wordt gesteld, heeft de brief
van Salomo groote waarde; het is echter aan
twijfel onderhorig of de heu-ch? Salomo
denzelfden itvr.d zou fft'g'.'veti hebben nis zijn noniugenoot.
Wilt tpcli zoa 't pevon. wanneer aan eiken
vreemdeling op de kol. teutoonstoHingecn excm*
pla-»r gegeven werd van den .Havelaar.'' Zoci 't
d* HuvHiUr/nfik ten goede komen en zou
Multntuli dn-irdoor ib reeds te lang uitgestelde ge
noegdoening vorkrjjgeu ?
Ik betwüM 't zeer.
Meent Salomo dat de huwen en slapenden uit
Trees voor '!tit plan, zullen woiden opgeschrikt?
Doch gesteld dit dit zoo vrure, dan zou eene
pressie n!s c'ez? geheel in strijd zijn tnet hetfirre
onbaatzucht'ge karakter van Hnvrkuir's auteur.
Door hot grkieole Nedcrlaud<:ehe volk moet vrij
willig eeuc schitterend*; genoegdoening gegeven
worden ann den moedigen eu talent vollen man,
die liever betrekking en schoont) vooruitzichten
opgaf, dan moe te werken nau het bestendigen
vau een ellendigon toestand: dan ma wierp hu dun
Havelaar onder Nederland'» burgers, die hu u als
een elektrieke schok door de leden voer on de
oogen opende, voor 't- peen da.ir ginds in 't
?choouc Insnlinile verkeerds werd gedann.
Evenals Prof H'irting indertijd den handschoen
opvatte voor de Transvaal, moeten dit nu talent
volle, bekende mannen voor de Multatuli-zank doen.
Do eer om daartoe het initiatief te iicineu, blyve
aan de hoeren Pcrelner en Uruinsrtia.
Wanneer zy in onderscheidene dnghladen eene
oproeping richten, tot het Ncdevliuulschc volk,
om hen te steunen in het oprichten eener
Multatuli-vtreeniffiiiK, dan zon 't hun weldra blijken
op hoevelc gcedgezinden kan gerekend worden.
Allenvege in den laudc moot eehe
Multiitulibeweging worden begonnen. En wanneer men zich
machtig genoesj gevoelt, dan ga ei- een
monsterpettonnenu'iit naar do Regeering, voorzien van
? duizenden hr.ndteekeningcn. om haar te verzoeken
Mnltatnli's geleden ongeluk te beteren. En al*
dat niet helpt!
Dan zal uien zich machtig genoeg gevoelen om
M uitat ui i toch een schitti-rend bewijs te geven,
hoe zync moedige daad. zijn .hulpkreet ten gunste
van een zachtmoedig, arbeidzaam en braaf volk
geslaakt", weerklank hebben gevonden.
Achtend
Uw dienstwillige dienaar,
Februari 1SS3: V.
HEfitA VOS BABXHELir.
liet een gcro«l van wichel legde ik do courant Tin
tsadtg Jl. uit Je Landen, nadtt ik bet stak van Prof.
Tliijm over Mimia ton Jianihtlm Rclczon had. ?
Ik zog, met oen gevoel via wrevel, omdat ik er eon
uttdrokkinfc in vun-J, die eea kl.nl werpt op hot leren
Yan den edelen denker en dichter, Lessing. Ik bedoel
de uitdrukking deaHcorenThym: ?De Franschea komen
er trouwens b\) Leveing zeer «leaht af; miwtchien ook
al tengerolgo van tot goode blaadtjen, waarin ze bjj
Trederik den Ileufltuiideu, en waardoor Lessing de benoe
ming tot bcrlijnsch bibliothecaris ontging." Lessing, do
man, dia niets voor zich, alles ter wille- van anderen en
voornamelijk ter wille der kunst deed, zon zich in do
schepping zijner karakters hebben laten besturen door
persoonlijke belangen? Eg zon van Kiecaul oenvalschen
speler gemaakt hebben, om op dundanigo wy'za aan zija
gekrenkt eigenbelang' voldoening to gevou! Wairiyk, die
soo IcU van Leaaing durft beweren, kent hem niet en
leefde Lensu.s nog. Prof, THjm zou kunnen rekenen
Óp een Anti-Thijm, dat andera klinken zou dan mijn
eonvondig proteet
Treurig is het zoo iets to moeten lezen van «en min
als Prof. Tbgm en ware hy in mijn plaats, ik b;n
ovtftuigd, dat bij zon echryven ?haddo do Heer M. H. zich
de moeite gegeven ota Lefsslng'n leven beter to basta?
doeren, liij zon uitroepen: het la mijner onkuaje in
wijten, dat ik in dezen zoo licfdelooi geoordeeld heb"
Haar ik ben Prof. Thym niet, dus heb ik geen recht, my
aóó uit to drukken. Daarom z(j het mij veroorloofd,
hem eenvoudig to zeggen, dat hy zich vergist beeft,
wint Miaiia run lianihtJin was reeds goscureven, voor
dat Gauticr do la Croze, de bibliothckaris, gestorven was.
Bet in du* omncsolyl;, dit Lossing de Franaclien in
ztja MItiiia zulk een slocbt* rol laat Bpcli'n, umlat hem
de hcErciiking vnn bililiothckariu, dio duur dtn
f:-anaehfczindzn Fi't>derik aan ftn Frnnflehiaan gegeven irerJ,
ontging. Lessing selireef rijn Minna tjjdfns zijn
verbljjf to Brc»lr.fl; van waar uij in het begin van 1765
Tcrtrok en einde ITüü 'werd in do vacature voorzien door
do b?no:s'_nU];j van den ftinbchoa monnji Antu.i Joseph
Pcrncty (oen echte prul).
Duveiiciicn ben ik het ook volstrekt oneens met des
Hoeren Thijtn beoordeling van het stuk, Viior alles moet
man bij da bcoordoeling der Minna niet vergeten, dat wfl
hier met eca tcndenr.stuk todoen hebben. Vorliozen wij dit
niet tut bet oog, dan znllcn wy moeten verk'nrjo, ti*t hot
?tok ontegenzeggelijk grouto r,-«nr<.te bezit, zoodat hst zelf*
ola toadcazstuk -ïich nog over 100 jaren koa sti.iii'tc
bonden en Trof. Tliöm, dio het «tok natuurlijk kende,
zijn krit-'ck kon be^lnrioa met do woerden: ?Het
boejsemdo mij gfooto belangstelling In, d.tt ?Luatapi-!! in
6 aliten" van O, E. Lossing in lerenden lyvo voor mij
te zien verschijnen." Wonrin zit do grooto kracht, dio
dit stuk nooit zal doen verouderen, in weerwil der daarin
znivcr uitgoaprakcno .tendenz. dio Biecht» voor Lessing'»
t^j'l ?waarde kon hebben? Eeavotidig in do karakter*
zclven. Nic". dow intriguc, noch door eeftig DOT» os
machina gsbonrt, wat er gebeurt, maar ftllea ntoit zoo
GCbenren, omdat het goh.ee! en al in do karakters en
ta dier < n'ivikkclinc ligt. De UaraJkters zijn zou irur,
?Óó naturylffti. dot allen zoo komen moest, zöoala het
kwam. Jaitt in de karakters ligt de grooto waarde van
dit Ltuttpiel en zoo lang er neg mcnseben gevonden
vordcn, die bij een eontilkt taischen eer en liefde, de
eer hoogcr «tellen dm do liefde, zoo lang zal dit stuk
nleta van r^jn kracht bobben verloren.
'Wil Prof. Thijm, die, krachtens ztjn boglnealen, nooit
«er TCC! liefde Tpor Lessing zal hobbon, oenlgo onaan
genaamheden aan bet adres TUI dien grooten donker
?eggen, laat hy dan kn z(jn persoonlijk leren en zfjn
Itinna ettn Samhttm niet «Anv*U«n, daar by beide niet
foe4 schijnt to kennen,
M.H.
15 fehroad 1881.
GtttcJilt Rtdattmf!
Hit hooft mij «n velen mjjaor vrienden ten hoogste
Tenropderd, dat A. Z. in «Hns vergelijking van Maaitricht
. en Anurt«rlani, bot offond* bet afslaan van een der
reente toebehoorend lokaal (zie ?Amilo-dammtr"
VXtf zio'j bepaalt tot e«n woord Taa lof TOOT
LimbnrgB hoofdited on cjjne opinie emtrent de haudelwflzfl
TU bet Dagelijks Bestuur van Ameierdam in teekeni
duidelijker gsweest
Wat is toch bet geval.
Het Dageltjkteh Bostnur, irtüt ladeoBMdbeblk deM
niet don bahaudden, beeft era
1°. TOOT MA cursus ia ,
S*, voor een «mua in .huliTlUt", ea
t°. TOOT letiagen OTW de goseniedeaU der
?oodat da» voor drie verschillende zaken een lokial
wordt afee»Uan, terwijl lm ««rwéfc «oor *t« turnt* in
)itt ttfluinfn ii gtittigtri.
Bier bestas* dus «aa icfctfn vso wDlekeur, TJc leg
«**#», «Bidst ik de tetete cal t^n, «m de Be«(eadkta3
d»t Md*Ben van de w»t(«ring te tMtwM
, om W
«eloorra d«t bet Dagoltjls Boetanr b«» .TtochtToor ABsn"
iflt het oog «mde T«rlorêB bobben. Ik weet immers to
goed door eene frette* tfctdto «aa de IwrtsU Jcreo,
M«zeor dit derie* geboUUgd wordt.
Doek dawun Ie iraer i. het koog z»oüf. daakt m«.
4M ook im d«M bet duiaton opgrikeidMd wovdeo. BD
da*r»oor is bot middel aU van «eiren MAgeWMeD. E«n
der raadsleden sUUe door eene interpellatie hieromtrent
bet Dagelüksch Deataorin do K«la(;eiiheid, om ia bet open
baar den redenen mede te deelen, waarom b«t tenoek
TOOT de toeken-enisns ie geweigerd en de drie ander*
«??Tragen itin toegestaan. Daaruit «al dan blnkem, dat
BOff altijd .het Beebt TOOT Allen" hoog in e«r» wordt
Beboodea, Dit hoop ik TOOT de e«r vaa het Dagelijkacb
Jtet de meost* achting,
Vte Dtt. Dinuar,
u. r.
OSCAR CAIUtÉ.
Menjchen Tin ondernemonden geest Tordienen steeds
aanmoediging, on terwijl men in hal buitenland der
gelijke prijzenswaardige liodvn don weg .voor alle» wat
verfraaiing betreft" ruiiulchooU helpt hu wandelen, «arkt
't al ie pruzai«oh Amntanltm ?op vuüiaui{[0 «-yzv" 00:1
hoogs» verdienstelijk man tegen, welke de grijze
Amstclstad met eon even flink als aiorlük gebouw wildo
vcrZtia naam U Oscar C a r r ó, een Koning in zijn vak !
Kinderachtige vervolging, vooral van policiewego, «11,
uwer f l a a u w o c h i c u n o duen dion nlom gcvierdvu
voerder v*n '» Koningïwapen, rood* tuur tucUio Waart
Nederland mwiichion vonr goed vaarwel zeggen, oni in
hot bnitenland 't geld te brengen, dat ui Aui»terdain
zoo reel out had kunnen Htk'htcn.
't Ia oui to kl»g<.<n, en, vrij b e l e e J i £ e n d voor
den beer Carré zuo ieta te mooton onden'indoo. ?
O oliedom AmaU'rdutu ! xult gij dan altijd
Kleinstadtiach bleven to werk gaau? 1 i
F. a.
Brussel, l lUart 1S83.
Bevat het spreekwoord ftjteh tn toni eit nu üffaul,
waarheid, dan gaat dit nngetivijfeld wk tlour, waar hot
geldt braafheid; meer in 't bizonder die soort vau braaf
heid, die b\j de bcoordecling van kunst-vt>ortbronBiH.'len
verleidt oin in de oerst* plnatB ti« gewagen van
?ongozoud", van ?weerzinwekkend", di:ir w.iui' ineaig ander
tot zuo gflliei'l andcro slotaom komt.
Du touuevl-criiivUü in Uil Xintir* rnii rf«i Dtiy van
27 Februari jl. w&a waiiraehijnlijk nuJer den imirnk van
genoemd czüt-4, t'»cn hij voor het lezend publiek zijne
bevinding bg do dniUchd opvoering van Odtttr tau bi*»to
gaf. Sdi'dnH brengt hot er RleeJit by hem af, het «lot
van het artikel i;ecft zelfn den wenseh te kennen urn Je
talenten vaa t'riedtritltc liüt/nnr tvciler in ccn^utJutuk
te zien sclütkTen.
Wij golooven dat Sardóu't welsprekend en boeiend
betoog ter verkrijging in Frankrijk van wat w\j hier
sedert lang ondi-i den uaaul van ?Wttt'ge ncheiJing''
konncn, indcrjaad voel liooger etaat dan de plaats daar
aan in het Xitiiira wwgewezeu. liet zou geen bizonjore
moeitp kosten, stak vour «tuk do veln onjaiete
besi-hoawtagen, het oiijrnnstigo parti-jirit bjj de beoordccliug
van dit draum, aau to duiden on blout te leggen, doch
hiermede zon men nllleht vervallen in dezelfde,
wijdlooplghcid, dio do lüor beaproken eritit-k aunkleeft, 1:1
haar niet aantrekkelijker maakt. Daarenboven, ieder, dia
in do gelegenheid is OiMIe to zien opvoeren ? het
Nederlandse!! Toonecl bereidt dit naar meu zogt, thnnn
voor ? on zich zonder vooringcnoajeabeid ovorgueft au n
den indruk, die de velo treffende en znndor twijfel na»r
het loven gcuchilJerdo tooncelon op hem maakt, kin
het bs»t beuordeclen,. aan welko zijde zich ten dene
gelijk of ongelijk bevindt.
Eeno opmerking, oen vrenBcu moet ons echter van
het hart T Mogen, wij in ons land verschoond lilyven
van ecu U o lecl-critiek, waarvan fl'l A'itnifit hier een
staaltje bood on dio tp vergelijken ia bij die rivn een
naïef deel van hel publiek in do schouwburgen, b.v. aan
het Lcidschoploln, waar, afgezien van het »pel der scteurs,
daverend wordt toegejuicht hot bclooncn van do deugd,
het ontmaekeron en strafftn van de ondeugd en waar
de hoer Vrttman, ondnnk» do verdienstelijke vfjjze,
waarop hij zijne marquO-rollen vorvnlt, .slechts spaar
zaam snccè» verwerft. Tot die tooneelcritiek rekenen
wij ook te bebooran bet schetteren tegen hetgeen vijan
dig genoemd ia dramt» tPaiuNire. Ni«6 steeds en onder,
lederen vorm ia die sloffe pissend, maar aangezien hot
eenvoudig ignoreeren van een beettand euvel tol ni«ts
goeds leiJt, on daarentegen het sterk belichten van de
keerzijde der galante wereld, zooals in Odrltr geschiedt,
veeleor eenc morocle strekking heeft, ligt de gevolgtrek
king voor do lian'l, dat het streven t«gen do zooge
naamde dramf» faduJttre noch het wezenlijk belang
der zedeujkheid noch dat der kunst berordoiyk is.
M.
Hoog. Buk «Taaowde 3 pOt., Oblig.
CoJorado Vi pOt laad. Xaxwell g pCt. ea Inootae Boads
dito «i pCt. Onze BiauenL Spoorwegwaardea allen tot
Blinden prijzen aangeboden. Aand. Holl. LTzoren MtaUoh,
zelfs S pOt. minder, de Oost. Hj p. Boitel r/ez«l W/4 pCt
flauwer, de overige soorten eire» I's pC^ l»g«r.
Warschau Weenea undeelen 3 pCt. williger. Ia de
nusischo tpoorwe«wMrd«a was d» stemming verdeelt,
doch or«r 't geheel nog al willig, aandeelen Qr. auatscb.
Jelex Oriasi, Jsle« Orul en Zuidwest verbetirden l a 3
pCt, daarentegen morsten l pCt Hn. Gr. niaatscb^ Bilt.
spoorw., Kurak Cbarkow en Honch. Bysr. circa l put.
prijsgeven; Iwangorod Dombrowo zelfn 3 pCt. flauwer.
Amerlk. waarden toonon op oene enkele uitzondering
na nog al groot avans aan; vooral Louis Ban Franaitoo
a*od«il»n, Ie pref. aaadeelen 14 pCt, en de pref.
aaud*«lo& lu pCt. beter op het gunstige verslag, Cort. prof.
amd. Erio on W«ba«li H t. Loui«, Uuffalu Fituburg
Fort Waj-ne. Curtif. Clev. H. V. en Coluaibus on Bt. Taul
Manitüba Sbaroa kwamen allen 6 a 7 pCt. ütnhiwg.
Vnnler vrrbeturden zirh 144 pCt Central l'acit'.c,
CiietapOhlo, prcf.Chlc.N«rthw.,Chic.Or»nd TrunkUonvet
llio thires en Obligativn, KanwH Pacif., 2do Hyp. en
Kinkinc Tund, Oblig. Louis N«lirillc, Uichig. Central,
Miüsouri KaïiwH Oülig., Aand. en Iiicomo l oö IM, ^u
York. reuunvlv., Oliio, Oregun, Culif & Toledü, Peori»
2dc Hyp. lucomo lljuJa, da overiyo suorUu allon vas
Overzicht vaa de EffeWenmarkt
Taa 25 Februari tot 3 Haart 18S2.
D« vrees door ons in de afgeloopene woeH gekoesterd,
dat Tooreerst de koersen der Amerikamsobe
spoorwegwaarden zich niet veel zouden herstellen hooft zich ge
lukkig bl«t bevestigd, dunk zij de betere Now-York«eho
merkeu, vergezeld met nog al kooporders. Ook voor
AmaterdnmHche rekening werd nog al fond* ternggekocht,
en op een paar dagen ni nitgcrunderd kon men deze
week vrij Vi8t noemen. Da geldmarkt, elders nog al
ruim, wat) hier ovoawel «cliiurdfh, althana het geld op
prolongatie bleef voortdurend gevraagd en monteerde
zelfs a 7 pCt.
Op Amerikaanscho wianlen was zelfs eenigo dagen
geen geld t3 bekomen, zelf* niet op obligaticn, hutgeen
natuurlijk de spee.nlu.tio zeer belemmerde, dit iu al zeer
bekrompen van do geldgevcrn, om liever (jolden to
ver1utrekktin op prullen, zuuala cnUele star\tsfniid*o:i do wivro
n&am verdienen, dan op aolic Je Aiacrlliatiiüehv s; o
inu-j}wiardon, to meer .daar men vroeger hicrvuur toIbttvUt
geen bezwaar h»J, en of do kours nu uo); tirnyliep,
menig otaatnfonds in ook enorm gedaald, sooalg l!iitso:i,
welke sodurt oen psar jaar, zouals1 <1« Ic'.-nin;; 1^7'J.TLJ,
circa 20 pCt. daalden. Het waa Vfiorz-jkcr BOad dnt ïiyli
het Douracpnüto hiermeda bemoeide, tu In-t waió beter.
desnoods oen BurplaiS van 30 pCt. to vorderen, tlan i:i
het geheel gecno Amerikisasehe waarden in prolnn.u&tie
te nomen, want wolke Zdkcrhclil bazitton siaat-loudsen
over het algeméou meer dun bijv. Et-rnte llvputhukcn
op aoliedo ainorikaauscho maatachappijen.
Do Europeeocho markten hielden zich modo ferm, do
toestand te Parijs en London ook dor overige plaat»tn
goren weder meerdere Btof tot animo, do gcUUchsarsutu
verdwijnt meor en meer en de Politiek wurdt niet on
gunstiger, do moordaanslag op do Koningin van Enge
land oefende- ook weinig of geen invloed uit,
Onze .Uollandsebe fosduen waren, uitgezonderd do
Tieren, welko cira» V-i PCt. vedorec, vist gostomd, de
Integralen en de drieën verbetordtm l/g a 1/4 pCt.
Belgen Ifg pCt. hoogor. Hongaren «a Oostenrijke?
TOOT Weener rekening hooger gezocht en allon circa l
pCt, beter, het Is trouwens to verwonderen duur do toe
stand vaa Oostenrijk nog alles behalve rooskleurig is,
men zegt ««Ifs dat do fondsen zoo enorm op prijs
gehoudon worden, daar «r spoedig eone leening verwacht
kan worden.
Polen monteerden l pOt. on Portogeezen 1/3 pCt. Bus
sen orer bet geheel l/l fCt. botor; de fondsonsoortea
I pCt. Aangenamer, zoo ook de Oosterlooningon.
fipaajtarden, vooral de BnltenUn&che Schold, nogal
gezocht en % pOt williger. Hen spreekt dat zich do
Mmlstor net bet Engelschö Comité heeft verstaan om
trent de oonTersiephuiaon, men spreekt van 1.83 pCt.
Turken betrekkeiyk v*«t,leeniagl8CSeen fractie boter.
De getinit schuld Taa Egypte kwam door Traag voor
Parijs en London l pCt, omhoog, bet Torslag der com
missie, openbaar gemaakt, toont aan dat hot bedrag voor
de volle coupon l Hei a, n. reods neer dan voldoende
is voor de betaling on er nog oen saldo toor do
Korember-oonpon overschiet, dus Let eonlge kWMd ia de
Politiek, die wauichtJnlQk wel bevredigend opgelost zal
worden.
Van d* Noord-Amerikaansohe staatsfonds«n monteerden
eertutoatea Plorid», op de bevestigendo tydlng dat de
nieuwe stokken spoedig verwacht kannen worden, dezelve
konden zich 21fe pOt. verbeteren; zoo ook Mexicanen
met vraaff «oor Londen, welke l/t & 1/3 pCt. opkwamen.
Oeoons. LottUUn» daarentegen moosten Sl/s pOt. derven.
Tin de Ïtud-Amerik. «Uate«bttldon waren Brazilianen
weder iets meer gozooht en een fractie beter,
ColumblIMB verloran evenwel l/j pOt, Penunan 1/4 pO t. williger.
Kaar Venecuelk'i was .weder meerdere rraog, er arri
veerde op nieuw eene remise voor de Augtutos-coupon,
groot Ds 4907; eeao Terbetaag van 1% pO*. T»lt ook
TOOT dit fonds te TerauldAa.
Ia OBM Indostr. WMrdea beteekende de omzet ntet
TseL Saar AAik. Hand. v«ma. ontotoad w*d«r meer
dere rrsag «a toonn per saldo *to «vaas vmn 4 pCt.
?ia; Ha,TsBStoooibootd, montsord» IV» pOi, Eotteid,
lateta. Cred. Baad. Tenea., Aud. Soa. Bed. Stoomb.
Bottera. Haad. Tereea* ea Oblig.
«ooarr. SederUnd Terbeterden allen l pOt,
dMtvatogea Teranadetaea Hudel* Tereaa. Amsterdam, Paadbr.
HoB. Uyp. B4nk, AM*, w ObUf H«d, lad, Baad, Btnk
In Trnmaandw!t?n was weinig affaire ; Aand. RUtnig
reentKing verminderden 21 V, pCt. en Oooische Htoum
tram 1L> pCt; in do overige 'soorten ging niota oin.
Yan de l'racuieloten mouteerdon Amtti'rdmuöebe a f 100
11 s pCt. ditu a /'lOOO l.'s pCt., l'aloi» vour VuUtBvhj
kwamen 31/4 pOt. op.
Antwerfwdiu en Itrusaclsclia nüm l pCt. lager. Hon'
caawcho 11* pCt. minier, Btuhlweissenburg ','j pCt.
flauwer; Thfitffcloton kwamen l pCt. op.
Van do Óostonr. verminderden Icenlnsr 1854 1V4 pCt.
ditu 1KU4 31 4 pCt. na do trekking. Doden Crud. Anatall
2 pf!t. williger. '
IluiMiiieho l W.C l'; pCt. lUnwer. Madridacho m«cr ge
zoelit eu pCt. anngeiiamur.
Prolotv;;atio koen* TtrlverJe van S tot 7 Ct., doch was
wciler i t! pCt. op het eiudo Jer week aauKCboden.
De Illuioii» t'vntral heeft liet plan do Cbie, St
Louis en Kew ürleana voor UO jasr te pacliten
en do Aandeeleti 4 pCt. rente to guarandccren.
Op do pref. Aandoelon der Orcgon C'aliforni»
Zal 2 pCt. dividend uitgekeerd «Oïdeu.
Er werden vi.rli«n-loH:
Confrderées A f IS.?.
Cairo Sharos u circa 21 pCt
AMERIKAAXSCHE
XLUI.
Van hot definitief jaarverslag van itoHn:T.i!orilU'
en Western »pounre;{uiuaUubapi>u, u.ur lu-t jn»r i
gBiido 31 Uccuuuber l MS J, lo duor do Verofnigluj tut
Administratie, oudor tliivi-tie van llubruulit e. s. eeno
vertaling verkrijgbaar Ki'stfM.
Aan hot n'.ot van liet verslag aan de nandcclhonJors
zegt de prCHHloitt der maatschappij, de heer J. W. Jonen:
?Het nl'ijeloopoii jaar is gewmil cou jaar van over
gang vivu den vroOjjuron toeataud van af hankulyklicid
van woinig bovrietido verbindingen, en van vuurbervklüig
otu uwo bezitting in een tooatawl van onaf haiikelijkhuid
to brengen, door ons to ycrzekvron van een vervoer
en lor cigon contrók', en uw bestuur gclouft niet ver
trouwen, dut wanneer al ilo maatregelen, \vc>ll;c ht>t liocft
genomen voor do.verbetering van uwe (.'igvudüni, speciaal
jen verlengingen van uwo weg naar livlfcugrvjke eindpunten
en verbindingen mot auüore notteii, en du ontwilik; lius
(? van do kolenlanden, welke vour hun vervoer vuu de
New-Caatlc en Oil City on do OU City on Itidyway
Bpuorvrcgau gebruik mooUn maken, vultuoid zullen zijl'.,
de nukomntfu do wyahoid der gcuoincu maatregelen
zullen aantooneo."
Zjmler twyiul zUn do plannen, zoo do uitvoering zon
der vertraging, of stoornis kan geschieden, voor do
MaiUjc!j,i])py van groot belang. Wat tegen do onder
neming vult intobrongen, heeft don ook luiuclcr betrek
king op lietgeon voor do Maatauhappij nog to doen
overbljjlt, dan wol op den toestand waarin do " ~ "^'
PitUburgh en Western, zich thans bevindt.
Uit het rerulac knn toch worden opgemaakt, dat de wegen,
die zjj in bozit heoftgckregenover'tyehoolinslflcliton toe
stand waron, wat ons niet behoeft to bevreemden, door zij
voornamtilijk voor liet transport van steeiikuul uu petro
leum zyn aangelegd. Nu eohtcr hot plan ia opgevat,
om do Jjjncn der ItMtseh&ppy, door het boinwu der
noodigo cxtonsisn, to gehruikun voor het vervoer naar
Chicago, het Noord-Wïstem, Columbns, Cincinnati,
Indisnapolis, Lonisville, Sprtogficld, Bt. Louis en het
Zuid-Weatan, is hot te vreezen, dat grootc on kostbare
verbeteringen noodig znllen blpen. Of voor dio
verboteringcn ook na de voltooing der lijnen naar Buflslo en
Salamanca de Tcroi«chta mhUlelon beschikbaar zullen
zijn, u uit hot jaarverslag niet uptcuukcn, omdat do
b uw der lynen naar lluffalo en Salainanca on du
verbeteringen aan do vjltouido wegen onder euu hoofd
ztjn gebracht.
Aangenomen, dat de bouw dier lijn en geheel nlt de
beschikbare activa bestreden wordt, zoo zal du Maat
schappij in exploitatie hebben pi. m. 850 ru(j!en spoor
weg, waartegen zullen nitotaan:
Da. 8,C50,OOl) gcwuno aandcelen,
? ? ? l.SÖD.ÜOO preforcnto aanllcelcn,
? 7,500,OUO ubligati«n O pCt.
Alvorens op do gewone hier ter beurzo verhandeld
wordende aandeelen, iets kan worden uitgekeerd, zal
voor rente worden vereïscht pi. m. B». 450,000 'sjaan,
. dividend op de prsfer. aandeden ? 90,000 ?
Te zaracn DU. 510,000 '
Do verbintenissen wegens huur van uiatcriuU ctiz.
laten wij voorloopig buiten rekening.
Volgens het verslag bedroegen in 1881!
du bruto ontvangsten Da. 5i)8,SCS.i3,
exploitatiekosten (UO pCt.) ? Ü51.27B.07.
Netto ontvangsten Dd. 2i-J,092.7ü,
of Ds. 1IC9.55 por iayi (volgens verslag).
Op Sou nvjlcn' zon dan ontvangen worden Ds, 049,342.50,
of onsevoir het bedriig, dat vour ubllgatiünau prel'urente
aandeekn minstens noodig zijn zal,
Nu knu worden aangevoerd, dat wanneer ponmaal do
vcrbiüdingui» voltooid ziju, vianneer daardoor de ^Taag
tiïnr MtiJL'iiknica kan werden bevredigd, wanneer hot vervoer
in meerdere mato ovor de lijniiu dürllaatuehappy wordt
Beleid, de ontviuigstcu voel lioogerzulleii worden, waar men
vrriiczu daarbij niet uit het oog dat dio verbindingen
gróotcndcels nog gebouwd moeten worden; dat uit het v<
rslag nivt biykt of du Hsatschappü daartoe voldoende
miud'elen bezit; dat bij do berekening der joarlijkscho ver
plichtingen, de huurprijs van materieel buiten beschouwing
Su gelaten rn dat da exploitatiekosten in 18H1 CO pCt, be
droegen, wat voor oone Maatschappij als dozo buiten
gewoon laag i».
Mij komt hot voor, dat onder de Omstandigheden
waarin wij thans verkeoron on naar do gegevens, diode
Maatschappij heeft verstrekt, de tegenwerpingen groptcr
boteekonia hebben, dan wat ten gunato der onderneming
kan worden aangevoerd en dat voor dividondbetaling
op de aandeolea der Bufftlo Fittaburg en Western
Bpoonrflg KMtscüappIj da vooruitzichten Biet gunstig rijn.
Amsterdam, 3 Maart 1889. J. v. d. Burg.
Burgerlijke Stand.
Ondertrouwd op 9 Maart 1833.
Abraham Berkman met Sara Johaana Diodricfi,
Willem ThoodornsBertram met Jacoba van dor Heijden.
Albert Bos niet Anna Adella Jongbloed.
Petrus Matthcus Broekman* mot ifargnretha Elizaboth
fiazekamp.
Jacob do Groot met EeleoVa Baeltlel.
Bijman llossnli met Klaasje Janse.
Willem. Homborg met Eliaabetb Hormina de Boor.
Jacob Jansen met Anna Maria Sraith.
OerardnH Mermanus Jongobloet met Maria Daanwn,
Me\jar Kalker met Saartjo L«vio Auerbaan.
Jan Godirlod de Klerk met Jobanna Borendln» da Boos.
Bapbael da Jf «ta met Eather lUmint
Hobertos Johannss PransiBcos Mulders met Hendrik»
Gattiarina Kltjn.
Leonard Oarel Papet mei He1«na Charlotte Mohne.
Arti Penning met Henriette Wiihelmina Subke.
Frandscas Joiiannes ScheicUl* met Jouanna Catuarlna
Dorothesr Craraer.
Joan Baubrun Bchrisk Thlerens met Kmma Chrlstina
Pieterse.
Hendrik» J'ohaonesWalraTenmet'WcratarlnaKllsabeth
WalravML
Carl Bobsrt Wetser nut Aans Maria DrillfngV
Jaoobos JohanaM van Lewntso mot Lomln» N aarfnga,
ftan Baptist Boagen m«t Johanaa BliaabeUi Petei.
Henri JaoqoM Xboman roet Jaooba Anna Wanner.
BJoers Vfaaw jmt Trtfriil« laakhont.
Pieter Hendrik Ooethart met Maria «woaorade Voort.
Mtanass Hoorfani nel IwcdÉaa Maxüna Zurfob,
PkeMt Tnoelsoas Berk mei Catbadna'
AM 0««rtiisi JiM.mnl JiHjr'rraodmtBv
«
Amsterdam. Maandag 6 Maart 1833, dee'vöormiddagi
ten tien are precies, ia ^FrasoatL"
81 Soawterrelaaa, en l Opsl*g-T*rrsln, Terleafle Ckoot*
Wittouburitarstraat.
Des atood* ten zos are precies.
Een Huis, KaaBikoadwarastraat 4.
Eea Bain, twee Achterhuizen ea eea Open Torrom,
Lauriergracht 78.
Een Winkelhais, Bonte Tatndwarsstmat 14.
Twee Huizen, Tuiostraat 84 en 66.
Een Winkolhaie, Korte Brouwersgracht 10.
Twee Hui»en, Bchtpanburgerpad 7 eu *.
Eozi Wiukulhui», Uileoburgurstraat 69,
Ecu llnis, achtor voorgaand 71, ,
Ecu Huil, Overtoomschon Vaart.
Tweo Stallen met Koetshuizen, naby het Frcdcrüspl. O en 8.
Eon Winkulhui», Biimcn-Ainstcl U.
Ket. Huis, ï'alckatrutt 18.
?Ecu Uuis, Qroote Hontstraat 19.
Een Huis, Liudeugraeht U6.
Een VinUvlliuiK, lioomHtraat 3.
Een Wiiikvlbu^, Einuen Dummontraat IL
Eun \Viiikelhnid, lli)ug»lraat l*.
Een TS'rjkcthalB, Ciclderavhck^do 4>.
Een HVÜM, lo Lindeudw«r»(tr»at 34,
Kun \Vinkelhnis, Utroeht*ch«*tmat M.
Eon Ilnis met Tuin, Lnigo Luidschedwarsitraat 119.
Een Wüikulhuii). Foehestrsat 27.
Twee Huizen, Bpaarudtmuioratroat 35a en 35b.
Een Jluis, rasHeeniergracht 3. *
Drie Woon- en Wiiikelhuizen, Duiten Oranjestraat l, 3 on S.
Eoti HitiB, IVinson^raelit «33.
4 Bouwterreinen, Iti llngode Groot- caOldenbarnevoldstr.
2 Bouwteireineu, Nan»ankode.
In ?Do Brakke Grond", dca avonds ten O aro precies.
Eon lleererdiuib Itegniioi'sgracht 111.
Een Koutsluü» met l'nardenatalling, N. Looijerstraat 09.
Tweo Huizen, Koj-nliersgriicht 120 on 128.
Tneo 'Hiüüoa, IlofnlioiTgraulit 101 on 103»
Ei>n dubbel Huis, Prinsengracht 1019.
Ken Huis, Kerkstraat 307.
Een Hui», Korto Lcidschodwarsutraat 07.
Een Hoi», Heorvnütruat U.
Eon HUID, Qraventitraat 24.
Ecu Hui», VtrechticlifHtruat CO.
Ëeu Koopmnnsliuio, üeliiei-noliek.lde 88.
Een KoopmaimliniH, Prinsengracht 1021.
Edn Küopnianrlicis, Kloreaiersburgwal 63.
Een Koopmaji»)jiü«, HecrenRrneht B6.
Een 1'akhuU, liaarlcmmei' lluiittuiucn 1S7.
In Veillns aanae«tairu« Pereeeloai»
13 Maart.
Twee Huizen, Hccrcngracht O en 8.
Lou Heervnhnis, PriDHOiigracht 812.
Eon. Huis, Oovcrt ninekstrut 380.
Een Hui». Swanenburgeratraat 27.
Een Erf met stcenen Loud>>, Lang» Qoutstraat C3.
58 Üiiiiwtcrremcn. Wecsporzijd».
Een HeercnhuiB, Kostervtraat.
Een Kotipmanphui», OelderHchc Kade 4,
Een Wüikelhuïs, Ocldenithe Kade 2.
Jieii Koopmant-hnis, Keizeragrjfht 444».
Een Huin, Vilenburgeratraat 62.
Eua AVinkelhuis, Uilenburgerstruat 120.
Een Hui», UtrechUchcdwanMttmat 57, ' .
Ee:i Huis, llerjbraiidtBplcin 18. .- ?
Eon Kmuvr- en Wintorverbiyi, Bpaarndammcrsstraal 01.
Een \VinkvlbnIn, Prinsengracht 50.
Di-io Hulzen, N. Z. Voorburgwal 811, 313 en 313.
Een TVinkt'lhuia, Prinsengracht 4.
Een Winkellmls, Bingel.3.
Een Winkvllinlo, S. %. Voort)Urgwal 29.
Een Winkcillmis, Wagonstrnst 10.
Tweo Vr'inlielhiiizen, Parkutrant 7 on 3.
Een dubbel Hui», Lindeogracht 113 en 115.
Een VTinkelhuiB, Vinkcnstraat 44.
Een Huis, lliilderstraat 33.
Eon HeoreiilmiB, Constautyn nnijgcnstraat fc
Een Koopmanshuia, Spuiutraat IStj.
Eon Hgevcnhuia, Hcemogracht &'J4.
Een Villa, Vondelatraat 80.
Een Huis, Molenateeg 5,
Een WoonUnis, Prlnsengi-icht 343.
Eon Hui», W'atergra«f*iuoer.
Eon Huls, Boomstraat 50.
Een Hais niet Achterhuis. Anjcliersstraat 141.
Een Huis, Lnngo Kcizomtraat, 25.
Een Wooutiui". Korte Küixei'sdwarastraat S.
Drio Winkojhuizen, £1. Kattcnburgeratr, 174,172» ea 172.
15 Maart.
21 Bouwterreinen, Govert Flink-, Ferdinand Bol- enjaa
Stoouatratcn.
Vergndcringen.
AMSTERDAM.
C Maart. ?Holl. Hypotheekbank. ? Eensgezindheid. ?
3 nur.
8 Maart. ? Vorccniging Architcctura et Amicltlft. ?
Maatucli. tot Kut v»n 't Algemeen. ? 8 uur.
9 Maart. ? Üutvang- en betaalkas. ?Doelenstraat 33. ?
3 nar.
9 Maart. ? Panonma-Maatscli. ? Eensgezindheid.?
11 uur.
14 Maart. ? Vccnon'1aal»cho Btoomspinnory on We
verij. ? N'ut van 't Algemeen. ? 3 uur.
23 Maart. ? Amsterdamscho Oinnibua-Maatachappy. ?
Eensgezindheid. ? 11 uur.
3 April. ? Nuaral. Vonnootschap Üitgowra-Maatach.
?Elaoviier." ? Kut vau 't Aljjouoen. ? al/3 unr.
T K U IJ IJ U
Onder do ruliriok TE UUUll worJon gratis opgonoman
oniiigoD, kamers enz. wolke vóór Vi-ydag één aar
opgogevon ZIJQ, mot rormqldtug van btimJ, Lokaliteit,
Haurprij» en wanneer te nanvaitrdon. Opbaren hieraan
niet voldoende kunnen ni«t geplaatst wonlon. ? By
rèrhnring wurdt men beloofd verzocht daarvan dlroct
kennis to gaven s«n liet JUareaa van dit lilsd, ilokia 2.
j.
li. öcsloff. Voor- en Acliterkamer, 118 p. m. Terstond.
118. Gestoff. Voorkamer mot Alcaof, f IC p. m. l April.
Amtttet.
103. Loods, f700 p. j. l Kd.
107. Loods, flBOO p. j. Terstond of I Mot . ? ?
107. Lokaal, f 000 p. ]. Terstond of l Hoi.
109. Bovcnhuia. f 1100 p. j. l Mol.
11S. QcutolT. Zij- on Binnenkamer, f35 p. m. Tarstond.
11. QostofT. Toor- on Slaapkamer, f 20 p, m. Terstond.
titanen n***ti**merntra<rt,
10. Huis, f 1100 p. J. Terstond.
33. Gestoff. Kamer, f 13 i. f 14 p. m. Terstond.
ÈHnneiitaitt.
M. Huls met Tuin, O Kamers enz., f 1200 p. j., l MeL
103. Hotü, 6 Eamor» on«. f «00.? p. ). l Mal.
126. 3 Zolders met TUerinpr, f335 p. j. l Mei.
190. 2 Zolders, io Etage, f70 p. j. Torstond.
17. Huis met sonsteirala, f MO p. j. Tent.
16-91. Bovetth., 8 kam. enz. f 300, f350, f 335 p. J. Tent.
33. Borenh., Ie Et., 3 Kam., Ale. eni., f 800 p. J. Tont.
39. Buis «n Tuin, 3 Kam* Alc. enz., f 850 p. j. Tent.
88. 3 Oestoff. Voork. 3o Etage, f 90 p. m. Terstond.
Cmmmr Ftteritrma*.
175. 2 Bovenhnizen, 8 Kamers enz., f 250 p. j. Tent,
175. Bovenhnle, 3 Kamen enz., 1300 p. j. Tent.
SB. Oeht. Kamer met Aleoof, f SS p. m. Terstond.
50. 3 Q««. Kamen, Ie Etage, f 60 p. m. Terstond.
70. Qem. Voorkamer mei Aleoof, f M p. m. Torstood.
93. Kantoor, f 100.? p, J. Terstond.
Zolder, f 1*0.? p. J. Terstond.
93. Kantoorlokaal, f35 p. m. Terstond.
100. Qem. Voorkamer, lo Etage, f 35 p. m. Terstond.
6. Qem. Voorkamer «et Aleoof, t U p. m. Tentend.
t>rte*onimg9m*tr*m*,
U. Bals, 8 Kamers eni., f 340 p. j, l M«i.
M. Bnls, f400 p. J. l Het.
113. 3 Oeo. Kanen en «ntte, f 80 p. n. Terstond.
184. Kamer, 41.75 p. w. Terstond,
U. Oen. Kamer met Aleoot f 16 p. m. ^Tentend.
Oom. Kamer met ttacpfcamer, f 13 'p. m. Terstond.
U. « ZoUen, 1100 p.J. Tentend.
«.Owteff.
J7.H«ta.a
«8. Oesteff. BofVBlniie, 3e Wage. f B* p. m. Terstond.
«os, tlfO p. i 1.IM of l Jon*.
IXtief UdaL
, 5 Kauars eni., f; 50 p. J. lIIoioflJaoL
67. 0«m. 2t)- en Binnenkanior, f400 p. j. Tuisluad.
Cestoff. Kamer mot Blaapk,, Ie Et, f 18 p. m. Tent
9d. leBorenh. Voork., 3 Aio., Keuk. eas., f 3.80 p. w. Tst,
9d. Ie BoTeab. Acbtorlu 3 Ale., Kenk. ena., f 8.SO p.w. Tst.
9d. 3e fiovonh. Voork., 9 Alc., K»uk. eas., f3.30 1>. w. Tst
Bd. 3« BoTouh. Aoliterk., 3 Ale., Kouk. en»., f 3.? p.w. T«L
9d. 8« Borenh. Acbtoik , tl Alc., Keuk. enz., f U.80 p.w. Tak
W. Ie BoTonh., 3 Kamers eni.
i. f 300 p. J. Terstond.
Hawrraifjs<»«.
1. Ong*m, Kamer mot Alooof, f 30 p. m- Terstond.
S. Vrty bovenbais f 880.? p. J. l Hol.
179. IS Bovenu.. 3 Kam., 3 Aio. en*., f 277 p. j. Tont
80 Bovenb,, 3 Kam.. 3 Alc. enz., f 200 p j. IVmL
131 on 133. Ondanto Jlovcnhuwen, f5 p.w. Torstuud.
63. OostofT. Yourkamor mvt Kost. f 30 p. m. Terstond»
100. Kamer mot Kost, f40 p. m. Terstond.
11. 3o Borcnhnls, f 800.? p. J. Tomtotid.
3o Bovenknl», 9 Kam., Aio. enz, f130 p. j. Torat.
17. Hut* mot Tuin, f400 p. j. l ilm.
33. lo Bovoiihui», 4 Kamera oust , 1 300 p. J. l Mol
15. Jlovonsl Boronh., 3 Kamers on»., f 30 p. m. Tornt
85. lUutoorl. met lessenaar on knikken, f 300 p. j. Turnt
43. onxom. Zy- on'Bintioukamor on Snitc, f35 p. m. l Mei.
(85. Oom. Kamer mot Kont, f 48 tot f K p. m. l April ot TT.
87. Hnls OD Tnin, 4 Kamers oni.. f 375 p. j. l MoL
80-01. Terrein mot Loodsen, f 1000 p. j. Torstond.
Jarott tuut C'mm[t«m*trmmt*
1. Qem. Kamer, f30 p. m. Terstond.
30. OostnfT Kit- en Slaapkamer, f 18 p. m. Terstond.
113. Oontoff. Voorkamer, flO p. tn. Terstond.
118. Ie Bovcnlinis, f25 p. m. Terstond.
Jacuh vmn t^emat-vttrmat.
3. Oota. Voortianer mot Koet, loEtn^'O. f 40 p, m. Tent
36. Gom. Voorkamer met Slaapplaats, f2.50 p. w. Teni,
141, Oem. Zit- on Slaapkamer, f 30 p. m. Tcratond.
439.
5S7.
Qem. Kamnr mot Kost, f45 p. m. Terstond.
Oom. Kamer me' Kost, f30 p, m. Terstond.
Iluia on Tuin, f!)00 p. j. Terstond.
KfrKttraat.
Vry Bovenh. 5 Kam. onz., f G50 p. ]. lo Mcl a.s.
Oestoff, Kaïner, f 12 p. m. Torstond.
3 Oem. Kamers, f40 p. m. Torstond.
Ie BoTcnknlg, 9 Kamora enz., f 260 p. ]. l Mei.
78.
101.
356.
398
16.
30.
80.
92.
139.
133.
60.
63. rakkeldar, f 1.50 p. w. Terstond.
134, Oeatoff. Voorkamer, f 10 p. m. Terstond.
Oestoff. Viior- en Staapkamer, f 8 p. m. l April.
Korte PrimtemfjfncM,
3e BovoülnüB, 3 Kamers enz., f 2C5 p. j. l Met.
K routine Wa»l.
OeBtoff. Kamer on Aleoof, lo Et., f35 p. m. Torat
tMtific IJclttrcheitivat-tftraat*
Oestoiï. Kamer, f 12 p. m. Terstond,
Oestoff. Voorkamer tnot Alooof en Kost, f 40 p. m. Tst
Xji*tirter*traat,
\Vetkplaat«, f 250 p. j. l Hoi.
Oem. Kauicr met Kout, f45 p. m. Terstond.
201. Voor- en AcUterkaracr, i 3 a f3.50 p. w. Terstond.
15. Ie BoTonhnis, 5 Kamers enz., f275. ? p. j. l lloi.
16. 2o BoïcnUuis, 5 Kamers enz., f 250. ? p. J. Tersb
l H. Se l'oviulmis, 5 Kamers enz., f230.? p.}, l Het.
20. lo BoTcnlitiis, 5 Kamers qpz., f800.? p. J. l MeU
2o EoyCnlmi», 5 Kamora onz., f275.? p. J. Terst
95. Ilnia, 4 Kamera enz., f30 p. m. l Mai,
110. Oetrtoff. Zykamfr, f 12 p. m. Terstond.
Mn Hrittttrmmt.
8. Hais, 3 .Kamer» enz., f 375 p. ]. Terstond.
ftHttlcrgt^tckt.
3. Bovenhnis, 5 Kamers enz., f400 p. ]? Terstond.
6. Fakkeldcr, : 4 p. w. l Mol.
t. Huls, B Kamoro onü., f750.? p. J. Terstond. '
Vr<J Bov9nhnii(.'7 Knraers onz., f650. ? p. J. Tent
9. 2o Uorcnli., ÖKnm., Salcoren enx., f395 p, J. l MeL
10. Huis, B KnmerB onz., f450.? p. j. Torstond,
75, Huis, 4 Ksmera one., f450.? p. j, Terstond.
3 Bovenh. 4 Kamers enz., f 300 p. j. Terst.
76. BISoveah. 4 Kamers enz., f300 p. j. Tcrot.
78. Geatoff. Kam. mot Alc., 2o Et., f20 p. m. Terstond.
Xttt.
66. KantoorloU-Ml, f250.? p. j. Terstond.
79. 2 Oem. Kamers, f400 p. ). l MeL
18. Oeatoff. Kamer met Aleoof, f20 p. m, Terstond.
199. Oem. Achterkamer, f 20 p. m. Torstond.
32'J. .Oem. Kamer mut Alcoaf, f 30 p. nu Terstond.
Gcni. Kaïuor. f20 p. m. Terstond.
339. GcitoQ'. Voor- on Slaapk., f30p.ru. 15 Maart of later.
Iftemwe f,vfie»traat.
11. Gestoft Voorkamer, f IS p. m. Terstond.
39. BoYonbnii, f325 p. j. l Mei.
40. Huia wet Tnin, f 875 p. j. l Mei.
70. IIuiD mot Tuin, f410 p. j. l lloi.
Xtenioe t.*ritue*gracht.
1. Huis, f1075 p. J. l Mei.
44. Oagcm. Achterkamer, f 10 p. m. Tewtond.
rroarltttrmfirkt,
? 8. Gem. Voor- en Achtcrkamor, lo Et., f25 p. n), l April.
115. Vrij Bovcnlmis, 3 Kamers enz., f300 p. J. l Mei.
Sf.Vi. Voorburgwal,
73. Gestoff. Kamer mot Kost, f 40 i f45 p. m. Tornt
98. 2 Gentoff. Kamer, lo Etage, f 50 p, m. Terstond.
932. Kantoorloknlen, f 350 tot f 800 p. J. Terstond.
Ourfe Iictiettraat.
4, Gcstoff. Voovliaiu. met Aleoof, Ie Etugo f 20 p. m.Tcrst
tt. L i'narlutt'fjival.
1S5. 3 Gem. Krvmcra en Buit», lo Etage, f 45 p. m. l Mol.
824. Gofitoft'. Blaspkanwr, f 8 p. m. Torstond.
328. 2 Gestolt. Kamera, f 30 p. m. l April.
F. -C. H«*ft*traat.
80, Gem. Salon mot Alnoof, Parterro f 20 p. m. Ter«t.
02. Oii|jom. lo Etoso, f450 p. j., vr\) van bofastlng. T«nt
84. Ocui. Zit- en Blaapkamor, f25 p. m. Temt. of hitor.'
184. Gom. 2it- on ölmipltamor, f35 a MO p, m. Torst.
t* iet e r Vlamtngftraat,
72. Bdvonhhli, f3.60 p. w. Terstond.
liovenhaia, f 3.25 p. w. Terstoiid.
76. Bovcnuuls, f 2.90 p. w. Terstond.
170. Qcatott. Kamer f 14 p. m. Terstond.
192. ?Winkellmis, f 000.? p. J. l Mei.
937. Gei». K&mcr met Koet, f 50 p. m. l April.
Vit). Voorkamer met Aleoof, lo Etage, f 18 p. m. Tcrst.
frtntettttraat»
fl. Gom. Kamor, f 15 p. m. Terstond.
16. Kantoorlokalen, f300 tot f 800 p. J. Terstond.
130. .Bovcnhuls, 3 Kamers enz., f800 p. j. Terstond.
IS. Gestoft Voork. met Kost, f30 p. m' l Apliloflafcr.
43, GMtoff. Voorkamer mét Aleoof, f20 p. m. Tornt.
49. ZJjk&mer mot Aleoof, f28 p. m. Terstond.
73. Oestoff. Voorkamer met Aleoof, f40 p. m. Torst
Rapenburg.
18, Hnl», 4 Kamers enz., f600.? p. J. Terstond.
99. Huis met Tnltt, 8 Kamen enz., f 500 p, j. l MoL
167. BulB. 4 Kamen, Aleoof enz., f750 p. j. Torst
Reettraat*
4. Goot. Voorkamer mot Aleoof, f30 p. m. Terst
3. Vit) Borenhniu, f 1000 p. j. l Mei.
12. Zit- en Blaapkamor, f35 p. m. Terstond,
MttHttm,
110. 3 Ongein. Kamers mot Aleoof, f 30 p. rn. Tent
Romitlenffffg.
B. Gestoff, Voor- en hlaapk,, Ie Et., f 30 p: m. Tent
169. Onderste Bovenh. i Kamen enz. f400 p. J. Terst
164. la Bovenbnia, f5.60 p. w. Terstond.
45. Oestoff. Voorkamer mot Alooof, f 14 p. m. Terstond.
69. Ondente Voorittmer met Aleoof, f3 p. ir. ToraL
?69e. Oom. Voork. met Aio., 2e Etage, f 14 p. m. Tent
. Bovanhais, 4 Kamen eni., f 800 p. J. l Mei.
117. Bovenhnla, f750 p, j. Terstond.
88. Oen, Voorkamer, f 16 p. m. l April.
57. Hals, t Kamers enz. f 600 p. i. l HA,
«0. Onderstnk, f 300^- p. i. l Mei.
84. BoTenhnta, f 850 p. I. I Kei
184. 3 Oeatoff. Kamers, f «O p. m. l JteJ.
164. Gestoff. aiaapkamer, 8» Bta«, f U p. m. Terst
898. Kelder voor Bergplaats en Kantoor, 1 30 p. m. Tont,
SOO. BovenlwJs, f 1000, p. j. l TM* .? \
jV^PVi^^^sVsi^ysr^lVvsVtTel t
M. Ie Bovanhaii, f 19 p. m. Tantond.
Soa. Se BOvenA., 9 Eaoian ena, 1 11 M p. o. l MeL
A?.- tig»
WEEKBLAD
\EDERLAM
Verscbynt lederen Zondagochtend.
Uitgevers: ELLEBMAN, HiRMS & C°.
Kantoor: Bokin 2.
ZONDAG 12 MAART.
Abonnement per 8/m ? l?. fr. p. p. ?
A&ond. Nummers atn de Kiosken Terkrggbaar k »
Advertentiën ran. l?6 regela ? l? iedere regel meer >
1.15.
0.10.
0.15.
INHOUD:
KET TUBQBSDB TAANDEtB E» SLAASDB TBOM,
door J. A. LeTj.-? B3E8WBTBDBB70BMIHG, door Mr.
W. L. P. A. Molengraatt ? STAATKUNDIG
OYEBZICHT. ?ALLBKLEL? GEMEENTEZAKEN: Een
koncertaaaL ? Uitde Maasstad.? uit de H*fstad. ? TJHds
Bl»»eaops(rtad. ? Dit Groningen. ? »TJNBT:
KeatoonoeV-criUek la het beschaafd» Nederland im de ItaMnw.?
TJlt de B<rtt«rdtiasch» toon««lw«r«ld, door H, T. P. ?
ICaatsohspptf tot b«rord«ring van toonkunst. ?
Toonknnstenaan-Tsreeaigüiff. ? TJlt Londen, door 0. ?
LFTTESBLTODE: Mstrische Tertallngon, door A, B.
Soboavers, ? Yerdedigtog, door J. T. d. Vllot. ? Een
w0sg»*r aaabat voord, door G. ? Losalng-aati-franscb,
door prot Alb.Tb,? 80HAAKPBOBLEEM. ?
FEÜILLBTON: ,DE JONGE MOSOTK," door Jan Btoon. ?
WAARAAN WLT LIJDEN, door 7. A. Biontje*, U. ?
AT.T.nnr,ieT ? BBTETBNÖTTB. ? OYEBZICHT VAN DB
BFFEKTENMABKT. ? Amerlkaanscbe spoorwegen, door
J. T. d. Bnrg. ? Tellingen. ? BargeHjke stand. ?
T« haar «ijnde woningen. ? V«rgad«ringen. ?
ADVEBTENTIEN: Schouwburgen, enz.
9fet vliegende Taandels en
slaande Trom.
Doet de invloed der militaire wetten, reeds
bij voorbaat zich gelden? Hebben wij van
nu af, aan den stormpas, ook op geestelijk
gebied, ons te gewennen? Zijn er eensklaj
verontrustende berichten ontvangen, dat Ui
land in nood verkeert? Heeft een plotseling
dreigend gevaar veroorzaakt, dat het Regle
ment van Orde voor de Tweede Kamer der
Staten-Generaal in staat van beleg verklaard
en daarvan de parate executie verkregen
moest worden?
Deze en dergelijke vragen doen zich op,
nn des voorzitters, door tien leden overge
nomen, voorstel nopens de wijte van behan
deling der wellen op de militie en schutte
rijen ? een voorstel op 2 Maart jl, aange
kondigd, op 8 Maart daaraanvolgende, na
schriftelijke voorbereiding en mondelinge ge*
dachtenwisseling, afgedane zaak k Wie nu
nog beweert, dat de vertegenwoordiging niet
grif en vlug met 'slands aangelegenheden
raad weet, kan door de stukken worden ge
logenstraft. In een oogwenk ? alvorens het
land tot bezinning komen kon, alvorens zelfs
de olficiöele stukken allerwege zich kunnen
bevinden in handen van het leesgraag pu
bliek ? is de verrassing beraamd, geleid,
volvoerd, gelukt. Eer men buiten de Kamer
tijd tot nadenken had ? m de Kamer
denkt men steeds na ? zijn ettelijke voor
waar niet de minst gewichtige bepalingen
van het bestaande Reglement van Orde voor
het front gefusilleerd. Eer men op-of omzien
kon, zijn voor de militaire wetsontwerpen
ingevoerd: zelfstandige rapporteurs, naar net
model der werkwijze, bij het jongste, nog
steeds in theorelischen toestand verkeerende
strafwetboek, gevolgd. Tijdelijk slechts, zóó
verzekerde men geruststellend, zijn de zelf
standige rapporteurs parlementaire instelling
ten onzent -geworden. Tijdelijk slechts en voor
ditmaal. Wij willen er het beste van verwach
ten. Zij echier, die de macht kennen,
doorpraecedenten en antecedenten op ieder
regeeringscollefie geoefend; zij, die weten hoe aan
trekkelijk het eens gevolgde spoor voor veler
tiangheid of behoefte aan berusting is, kunnen
nog wet blijven hopen, doch doen zij het
iiiiii zonder grooto beduchtheid.
Wan, dat men geen oogenblik het zich
vcriieiü. Een allcrgcwichügsl beginsel is door
rlo Kamer üls ware het in 'l voorbijgaan
beflist. Een beginsel, zóó ver reikend en in
grijpend, dal het schijnbaar onschuldige voor
stel nopens de werkwijze der Kamer het
middel worden kan om dien tak der
VerteijoHwoordiging feitelijk en metterdaad geJieel
ctt al van karakter en bestemming te doen
veranderen.
De zaak is noch ingewikkeld noch
omFlnclitii». Ten aanzien der voorbereidende
setfnehtenwisseling over wetsvoorstellen
bedelst de Grondwet in art. 106 de na volgende
twpaling: »0ver eebig ingekomen voorstel
A's. luminps wordt door de volle Kamer niet
j> rna-lslaagd, dan nadat het is overwogen
iu de onderscheidene afJeelingen, waarin al
de leden der Kamer lich verdeelen en welke
"P gezette tijden bij loting vernieuwd
worf(<in". Niets eenvoudiger dan dit voorschrift,
naur men ziet. De gecursiveerde woorden
echier zijn overbodig en schadelijk. liet op
nemen van dergelijke bijzonderheden is des
RrondwctROvers taak niet, en het btinde lot
u het geschikte middel niet om de op zich
'?elf nuttige vernieuwing der Afdeelingèn tot
stand te brengen.
Iniusschen ? de Grondwet heeft
gesprok.'ii, en het gevolc kan zijn, dat deze of gene
AMccling zich verheugt in tal van bevoegde
beoordelaars van een wetsvoorstel, terwijl
een hnrcr znsieren op dit punt toevallig
nititrsi schamel is bedeeld. Dal zoodanige
aan de
vrtwhtbatrlieidderworgedachtenwisMling «a aan de
i'ui vnn het daanran op te trnklfi
j ai breuk doen moet, ij tamel5tküuide
Het onderzoek in de Afdeelingèn ia wel eens en
niet onaardig garnitoentdientt geheeten, in
tegenstellingderparodövandeopenbaro beraad
slaging. Is het beeld juist, denvoorbereidenden
arbeid mag bet allerminst aan taakkundige
leiding ontbreken. Daarin nu beoogt men
zooveel doenlijk te voorzien door de instel
ling van zelfstandige rapporteurs. Hun
is, de zwaarwichtige zorg voor doel
treffend gemeen overleg tusschen Kamer en
Regeering opgedragen, liet kenmerkende hun
ner benoeming is, dat men, te hunner aanstel
ling, niet is gebonden aan keuze der Af
deelingsleden. Het kenmerkende hunner taak is, dat
de wijd en z\)d verspreide, onsamenhangende
opmerkingen in de Afdeelingèn door hen tot
een stelselmatig geordend geheel worden
bewerkt en verwerkt. Zij verhinderen, dat,
gelijk thans veelal geschiedt, in de
Kamerverslagen de parlementaire schietspoel kris
kras her- en derwaarts wordt bewogen, zon
der dat het een sterveling gegeven is, den
eigenlijken aard van het weefsel te onder
kennen. Zij beletten dat allerlei Men's; elkan
der gestadig naloopen zonder ooit in het
blinde krygertjesspel elkander te achterhalen.
Zij brengen loon, teekening en kleur, inéén
woord: systeem in het werk der voorberei
ding en geven daardoor juist aan het
voor'g onderzoek een tastbare slotsom.
iets wenscbelljker, mits daartoe hun
javkkring beperkt blijve, 'Niets verderfelijker,
'?suften hunne roeping builen die grens wordt
uitgebreid. En dit laatste is geschied krach
tens de jongste principieele beslissing der
Kamer. Dat, in afwijking van het bestaande
Reglement van Orde (art. 30), de Commissie
van Rapporteurs een beredeneerd verslag uit
brengt, (art. 4) het behoort met beide han
den te worden toegejuicht. Het gemeen over
leg kan er slechts bij winnen, indien met
vaste hand het spoor is afgebakend, waar
langs het debat zich te bewegen hebbe. Dat
daarentegen taan de Commissie wordt
opge»dragen het aangeven van hoofdpunten om
«schouwingen in de afdéelingen", (art. 3), is
reeds uitermate bedenkelijk. Ten aanzien
der bepaling echter van art. 6 luidende:
»0ver elke wijziging, door de Regeering na
>het uitbrengen van het in art, 4 bedoeld
»verslag vóór of gedurende de beraadslaging
i in de ontwerpen gebracht, gelijk mede over
»elke wijziging, van de zijde der leden
voor> gesteld, wordt gedurende de beraadslaging
»het oordeel gevraagd der Commissie ?
ten aanzien dezer bepaling kan de
veroordeelende criüek niet te streng en te scherp
zijn. Uitvloeisel en oorsprong beurtelings
eener onduldbare tyrannie, vervalscht en ont
wricht zij de verhouding van Regeering en
Vertegenwoordiging. Zij plaatst het
overgroote deel der Kamer onder het toezicht
van enkele bevoorrechte woordvoerders. Zij
ontzielt de verantwoordelijkheid voor
regeeringshandelingen, door haar steunpunt over
te brengen bij eene Commissie van
Ujdelijken duur. Zij ontneemt aan de parlementaire
werkzaamheid den ernst en de klem, die
uitsluitend het gevolg zijn eener onbelem
merde, vrijelijk gevoerde gedachtenwisseling.
Zij verlaagt de Kamer tot een bureau van
registratie, geroepen om zijn zegel te hech
ten of te weigeren aan de uitspraken eener
bij huishoudelijk reglement in het leven ge
roepen Commissie. Zij verleent aan deze laat
ste, uit werkelijke of vermeende specialitei
ten saamges t el d, een bevoegdheid, naar den
vorm'en schijnbaar onschuldig, in het wezen
en metterdaad, dictatoriaal. Deze kleinigheden
zijn door het jongste besluit der Kamer, voor
eens naar liet heet, bij overrompeling inge
voerd. Men slaat., verstomd te zien, dat een
deel der gezaghebbende pers van iedere rich
ting niet slechts met berusting ze aanvaardde,
doch zelfs bij het parlementaire keerpunt ju
belende fanfares aanhief.
Laat ons zonder omwegen en op denman
af de werkelijkheid onder de oogen zien.
Men slooft zich uit om de Vertegenwoor
diging derwijze saam te stelten, dat zij van
de toohgevende meeningen in den boezem der
natie eene zóó trouw mogelijke afspiegeling
bevatte. Men verdooft ons met jammerkreten
wegens ongenoegzaamheid van het stemrecht,
dat men, hier meer, daar minder, in allen
gevalle veranderd, gewfyrigd, uitgebreid wil
zien. Men zint op, men peinst over maatre
gelen tot herstel van grieven: Grondwetsher
ziening, censusverlaging, evenredig, algemeen
stemrecht, wat niet al.
Waartoe dit alles, bid ik n? VermoedelQk
toch wel om hen, wie de kiezers hun ver
trouwen waardig keuren, in de gelegenheid
te steflen vrijelijk en onbewimpeld, des
vereischt, van hunne meening te doen blijken.
erbest, en ik neem aan, dat het gelakt
w dergel(|k iddaai eener Vertegenwoordiging,
wat hare herkomst en haar mandaat aangaat,
tot stand te brengen, Ahoo, de gekozenen,
die rt waardig en beicwaambebt geacht tot'
hunner, omvamgrQJa f taak,' staan
lUTuuiug uuuuci, vin?aiifciyaa f maa, staan j
gereed Öaaï Vte' aanvaarden.-, mt etihtor ge-'t
».<..? v ? ? ?- ?? . *
schiedt er vervolgen».? ftu vinden zij een
keurslijf van bepattofe», waarby ia d» han
den des Voorzitters fajiagd.^ de keuze ge
heel of ten deeie van nto tien, die zoowel
het Afdeelingsondenoek btUibandèn als de
openbare beraadslaging gMUdig bewaken. Ge
schept ia de CommUafr van Rapporteurs een
College, dat voortdurend op den uitktjk, volgt
het één «treek, voor de overigen afschrikkend
werkt door het zeker niet aanmoed%end ge
voel, dat men?voor militaire handelinfen, mili
taire beelden ? tegen d« aaoeetffslotea lioie
een tirailleursgevecht te openen cal hebben.
Ik bid u nogmaals, waar ta uw logica?
Begeen ge eene specialiteiteii-regeering, zoo
staak uwe klachten en berg uwe plannen
voor kiesrechtshervorming op. Verlangt ge
daarentegen eene Vertegenwoordiging als zelf
standig orgaan der natie, zoo. gun haar de
ruimte van beweging, die zij behoeft. Het
een of bet ander, want het een en het ander
is onmogelijk.
Men beroept zich op het Strafwetboek. Nu
het voorbeeld telkens wordt aangevoerd, is
er geen reden te verxwijgea hetgeen weini
gen onbekend behoeft te zijn. Set Strafwet
boek is niet behandeld. De Kamer heeft met
inachtneming der parlementaire vormen, te
recht op den door wrochten arbeid der Staats
commissie vertrouwend, het Strafwetboek door
de mazen laten glippen. Zoo iets het
openbaar debat kenmerkte, was het
moedeen lusteloosheid, matheid en lijdelijkheid.
Terwijl de groene banken bedenkelijke leeg
ten vertoonden, werden tal van gewichtige
bepalingen, waarnaar niemand omzag, een
voudig afgehumerd. Men vertete echier niet,
dal het hier eene techaisdi-juridische wet
gold, en het inderdaad zeer oe vraag is, of
voor wetten van dien aard niet het eigenlijke
en ware steunpunt elders dan in het Parle
ment moet worden gezocht
Sedert wanneer echter k het zaak een
doorgaanden leefregel te oytleenen aan het
geen slechts'by hoogst zeléjjame uitzondering
?ewelligd 2ija Jtaft? Nw> kgd rWV-hataflfie..
lingsverslag over het jongste voorstel, had
Art. 6. onder meer ten doel: «versterking
»der waarborgen, dat niet bij het openbaar
> debat, door wijzigingen, hetzij door de
Re> geering, hetzij door de Kamer gebracht, de
> eenheid en samenhang van het wetsontwerp
i worden verbroken." Dit laatste is een kwaal,
waartegen werkelijk niet ernstig genoeg kan
worden gewaakt. Aan de middelen om haar
te bestrijden is er waarlijk geen gebrek:
resolutien, herhaalde lezingen, hernieuwd
sectieonderzoek enz. Doch indien men t de een
heid en den samenhang" erlangt, door fei
telijk ieder den mond te snoeren, die met
de toongevende Commissie het niet eens zijn
mocht, is. het offer wel wat groot en de prijs
wel wat duur. In een commissoriaal gareel
is er ruimte misschien, doch ongelukkiger
wijze slechts voor koers in ééne richting. .
Is de eenige, zoo even afgeschreven zake
lijke grond, dien men voor de nieuwigheid
geeft, ook maar tegen een oogenblik
nadenkens bestand ? Heeft het eenige houding Ka
mer en Regeering onder commissoriale
curatcele te plaatsen, beider amendeering met
terdaad ca feitelijk niet toe te laten tenzij de
Commissie een verlofpas hebbe uitgereikt?
Meent ge,' dat. in dergelijk formalisme, in
soortgelijke maatregelen van bedwang het
middel gelegen is om het licht der speciale
kennis in één brandpunt bijeen te brengen?
Ge vergist, u deerlijk. Onbekwamen behporen
niet gekozen te worden. En bekwame geko
zenen behoeven het niet te zijn, noch zijn
zij 't steeds, op dezelfde wijze. Qui n'entend
qu'une cloche n'entend qu'un son. Dat de spe
cialiteit gelde en ruim gelde. Dat zij echter
niet gestadig aan het woord zij en allerminst
aUeen gehoord worde. De eenzijdigheid, aan
speciale kennis vaak verknocht, moet worden
aangevuld door verscheidenheid var» inzicht
der bevoegden, wier blik open en ruim zijn
kan, ofschoon, wellicht omdat zy niet steeds
in ééne richting plegen te staren. Waartoe
anders dient een Parlement? Is het om
wettenvervaardiging door Commissiên te doen,
uilbesteding aan deskundigen ware gemakke
lijker en minder omslachtig.
Formalisme en concentratie van gezag be
zigt men om overijling te weren. Het doel
is loffelijk, het middel verkeerd. Wie het
zwaarste w, niet wk als zoodanig door
presidiale keuze wordt gewaarmerkt, moet het
zwaarste wegen. Aan kwade trouw denkt
natuurlijk niemand, doch daar bestaat ook,
rij het onbewuste voor- of
legeaingenemenheid, vrucht van allerlei indrukken, die met
talent of zaakkennis niets ter wereld hebben
uitstaan. De pmona grata speelt zeer vaak,
en «iet enkel in bet diplomatiek verkeer,
eeae rel, aan haar
iaaerlijkgehattemet«»«irong. Wie waai butf *» zelfs. bh den besten
, dB prendrale onbevangenheid? Wie staat'
er voor in, dat de keuze des voorzitters
«da géUftidg genoeg z^n al om aen al
lerlei tafioedea to oatntppeaT Wie
vwxekert, dat iederen Voorzitter, naast de noodige
onpartydigheid, de bevoegdheid tevens eigen
is om ieder lid der Kamer naar waarde te
schatten? Wie verleent aan het oordeel der
Commissie een gezag zóó onfeilbaar, dat
hare sanctie noodig geacht wordt om een
denkbeeld in overweging te nemen? Het
welk recht verplicht men de leden der Kamer
telkenreis eea afmattend voorpostengevecht
te leveren?
De meerderheid, die het jongste voorstel
tot wet verhief, heeft twee zaken verward:
leiding van het debat en voogdij over het
debat. De eerste, waarborg voor degelykheid,
is «en onontbeerlijk hulpmiddel. De tweede
is rechtsaanmatiging en machtsmisbruik, an
ders niets. Wil men de proef op de som'?
Wy weten het reeds, de Commissie zal het
afdeetingsonderzoek beleiddraden. Op dit punt
nu kan men in het Afdeelingsverslag de ge
moedelijke verzekering lezen, dat de leden
aan het richtsnoer der commissie niet uit
sluitend zijn gebonden. Voorloopig maakt het
nog slechts een kluchlfgen indruk een
goedgeefscbe geruststelling te vernemen, wier tegen
deel vlakweg Grondwetsschennis zijn ion! Art
106 Grondwet immers spreekt van overwegen,
zonder beperking. Een fraai huishouden in
derdaad, indien het Reglement van orde eens
u'èl voorschreef, dat men, op straffe vaa on
genade, naar leiddraad overwegen moest?
Doch ligt in de gracieuse verzekering zelve
niet een ernstige vingerwijzing?
Elk wijzigingsvoorstel in de openbare be
raadslaging moet van commissoriaal, dal is
collegiaal advies zijn voorzien. Dit bèteekent,
dat de gelegenheid .wordt gegeven om eene
meening en bewijsvoering onmiddellijk onder
commissoriale en collegiale
stemmenmeerderheid te verpletteren. Daarmede is een
eerste geweldige dam opgeworpen en de
zaak, ondanks theoretisch beroep op de Ka
mer, voor meer dan driekwart beslist Dat
het de minsten zijn, die aldan nog lust ge
voelen of moed bezkten om bedoeld beroep
door te zetten, w ' * ~
vut i» it«llen, rangorde waarin d* britfÏM door
het stembureau opgenomen m geopend word«n,
een overweaenden invloed op dft verkiexiogea
bhjren uitoefenen.
Voor hem dus, dw om deze of
diorgellikethoor»**«*? ««treken het itelMl w £(Wrenr,rpt.
«al het door het voorstal Bott» niets
«mvMmaW« »"d«n. Het i* dan ook to verwonderen
dat Z. H. G., «au wieni ttiuatpm blik deM b*v
swaren wet verborrai kunnen «on, geen enkel*
TWUMnValaiu? nm «>«* «- -" ° ' 117
van Haxft veel luuui heeft hier ooit ingevoerd to
worden.
Van «elf rijft daarom de vraeg, kan op geen
andere «oo mogelijk eenvoudiger wi»e betjwlfil»
resaltaat,-eene approximatief proportioneele vev
tegenweordiging verkregen worden (want het
absolunt pïopprfaoneele, het ideaal in deae, aal
wel numner door welk atekwl dan ook te berei
ken aqn) f /^l men daartoe niet kannen geraken
zonder een hoogst ingewikkeld en omalaehtig
procédé zooals dat vantiare, of zonder het kieieB
van eene bepaalde parqj met officieele
candidateniDst tot een vereüohte te «tellen, looals in het
stekel van Roget? !? er etndel^k geen tteliel
aan te wyien, waarby men het gewenaebte doel
zou kunnen bereiken, ook zonder grondwetsher
ziening? Altemaal vragen, welke eene
beantwoordm([ overwaard «yn, vooral in dezen tod, nn de
aandacht meer dan ooit op het kiesrecht en da
kieswet gevestigd is en herziening van beide
onvermydelyk wordt Elke welgemeende poging
om dat antwoord te geven heeft, naar ik meen,
een recht van bestaan, een recht om zich te doen
hooren. Dit geeft my den moed de volgende be
schouwingen aan het oordeel van het publiek t*
onderwerpen; mogelijk dat het aal bUjken dat
daarin een bruikbaar stekel wordt voorgettoan.
Het doel van elk proportioneel kiesstelsel moet
njjnsumena dit zqn: zooveel mogelijk aan eiken
groep van gelijkgezinde burgert, voor zoovem
zn een zeker kiezei-aquotient en «oo dikwijls ztt
dit bereiken, de mogelykheid te verschaffen een
daaraan geevenredigd aantal vertegenwoordigen
hunner keuze te kunnen afvaardigen. Steeds toch
zal er een bepaald aantal geLÖkgeainden moeten *jja
willen zU aanspraak kunnen maken op een ver
oordiger. Gesteld bijv. er «ünlO.GÓO kieiers,
tegenwoordiger. . . ei,
welke 10 afgevaardigden moeten kiem; dan
Ballen eerst lOÜOgelijkgeiinden aanspraak kunnen
maken op «én afgevaardigde, 2000 op twee afge
vaardigden enz. Meestal zal het echter voorkomen.
dot er een duizendtal kiezen gevonden wordea
schnwheid voor
nu eenmaal eene nederlaag gelieft te neeteni
Houd nu slechts met deze vr^j algemeen
menschelljke hebbelijkheid rekening. Verme
nigvuldig alzoo de oordeel vellende commissien,
de prealabele kwestiön, wat dies meer zij.
Breid in één woord het formalisme uit, en
tien tegen een of gij hebt Voor overheersching
hier, al of niet gedwongen volgzaamheid
daar.de deur wagenwijd 'geopend.
liet kan zijn, dat dit alles ontzag voor het
vrije woord verbeelden moet Mij dankt
evenwel het heet anders. Het Nederiandsche
Parlement heen vele en groote feilen en is
het zich bewust. Zijne breedsprakigheid
b.v. in te krimpen, behoort aan iadividueele
zelfbeperking te worden overgelaten. Doch
igemaassregelt" ? .een woord, dat wij den
Hemel zijn dank niet vertalen kunnen ?
behoeft het vooralsnog niet te worden, ook
niet door Commissien. Niemand onzer, zelfs
niet een zelfstandig rapporteurs-college, heeft
de alleenzaligmakende wijsheid in pacht.
Een weinig eerbied alzoo voor de minder
heid, mijne Heerenl
Hopen wij, du de Kamer, zoodra het aan
gaat, terugkome op de gevallen beslissing en
den nadrukkelijker! wcnsch uitspreke: zelf
standige rapporteurs, als correctief der blinde
kansen van het lot, ? ja; zelfstandige rap
porteurs, als onverantwoordelijk
Regeeringscollege, ? neen. * ^.^i ;
** *^ J. A. LEVT. ' ,
Amsterdam; O Maart 1882.
'
KlESWETBERVORMlKff.
In het merkwaardin en veelbeteekenende op
stel ?tmee aanstaande Refcrmbill" in de jongste
Oids^aflevenng verklaart sich Prof. BnQi, «on
der zich juist een bewonderaar van Hare'i kies
stelsel te noemen, toch in hoofdzaak voor de
toepAsring daarvan als een der vele middelen door
hem voorgeslagen, om zoo mogeltfk genezrag aan
to br«ngra in den parlementairen en politieleen
ziektetoestand van om volk. In hoofiuaak, Mg
ik, want eene onveranderde toepaawng van het
stelsel sooals het daar ligt, komt ook hem niet
gewenscht voor. EB geen wonder, de be
zwaren daaraan verbonden zHn to apert om niet
wtiaiffingen en restricties dringend noodzakelta:
te maken. Bet oorspronkelSk stelsel kan bet
verwijt vsm onpmetiscn te zün niet geheel omtgaan.
Z. H. 6. etelt daarom d* volgende tnuuaetie
voer. Verdeelinf van het land ra tien provin
ciale kiesdistricten (GroniDfen en Drenthe
vereentgd) en toepaning ia elk dier districten vaa
Hare's kiewtelwl. In plaats van <Wn district dos
tien districten, waardoor de moeilijkheden aan
het dépattiUetnent verbonden Mmmerketyk nlkm
vermindereB. Hen; die dan ook geen ander»
be«waren tegen het atekel aanvoeren dan^eehnsvobe,
zal oV*e sototie missebien vrij wel kirnnen
bovredigee; niet atooe dengeno, welke hoewel even
zeer voovetander» eener proportioneele
veitegenwoerdJgiaft ook. beawaren vmat een
geheeljaosven awn to Derae) bvenffen, bevvvjMtt MricHt
tegen da werking wn hetiekelzelf. Defoüün,
die men meenTdat ket ta dit optidtt aankieven,
worden door het wontol B*^j« geenëm
*»_- «v*«v ^H»I*IIII w w«««fB - -"-ITVII QT7U ??gl*>*jlHlrII| WMleVTMU
de eene 6100, de andere 3600 aanhangen telt.
De eerste zal voor elk duizendtal aanhangen op
één vertegenwoordiger, ergo in het geheet op zes
vertegenwoordigers aanspraak hebben; de tweede
Reiykerwjs op drie. Ka bujven er echter 1000
kiezers over, waarvan 400 tot de eerste partö;
en 600 tot de tweede partij behooren; bier xaT
de meerderheid, hoe men net ook neme en in
welk stelsel ook, moeten besliasen, en in cara
aande tweede party de vertegenwoordiger toegekend'
worden. Wil men dit resultaat (proportioneel*
vertegenwoordiging) bereiken, dan moeten er
echter middelen worden uitgedacht om zooveel
mogeUjk U voorkomen datopeencandidaatmeer
dan 1000 stemmen worden uitgebracht, die toch,
welke er boven dat getal op één penoon vereenigtt
worden, gaan ten leasten van eenen anderen
candidaat oerzelfde richting verloren. 1000 s temmen
is daarom in csfu het maximum aantal stemmen
'noodig om één vertegenwoordiger verkozen te
doen zün 500 het minimum. Dit maximum zal
steeds het quotiënt zijn van het aantal kiezers
gedeeld door het aantal te kiezen afgevaardigden.
Bet getal, dat deze verhouding aangeeft, wensen..
ik hei theoretisch liesquottent te noemen, terwjjl
de helft van dit kiesquotient theoretUch het
minimum aantal stemmen is, noodig om verkozen
te worden. Ik noem dit het theoretisch kiesquo
tient, omdat «T| hier vooronderstelden dat allo
kiezers aan do stemming deelnamen. Feitelyk
zal dit echter nooit voorkomen, eu zal men dus
altijd het quotiënt van het aantal opgekomen
kiezers gedeeld door het getal te kiezen vertegen
woordigers als kiesqnotient moeten aannemen.
Dit quotiënt is net wcrkeij/kc kiuquoticnt voor
elke verkiezing.
Is dit de juiste theoretische grondslag van het
stelsel van proportioneele vertegenwoordiging,
dan kan het slechts de vraag zijn op welke wjjzo
de kieswet moet ingericht worden, om tot eeno
juiste toepassing dier beginselen te geraken.
Het stelsel dat ik met het oog daarop wenachto
aangenomen te zien is dit:
Men vcrdeele het land «oo nauwkeurig moge*
Ujk in enkelvoudige kiesdistricten, elk tenzelfdo
aantal kiezers bevattende, en in aantal gebjk aan
de ta kiezen leden der Tweede Kamer, wrlke
telkens na een bepaald aantal jnren uilen to;;el@k
aftreden. Elk kiezer brengt slechts éun stsia
uit en mag slechts den naam van évn persoon op
het stembfllet schrijven. Ter beoordeeling of
iemand gekomen is wórdt bet aantal stemmen, dat
hö in elk district verkregen heeft, lij) elkander
geteld, waartoe de processenverbanl van n!!e kies
districten naar een eentraalburean, böv. in den
Haag te vestigen, opgestuurd wordeu. Voor iciier
eancudaat wordt dus nagegaan hocvelo stommeh
m hot geneete land op hem nitgebrncht zijn. Do
86 personen (gesteld de Tweede Kamer icit 88
Joden), die de nteeste «temmen op zich vereesiigd
bobben, worden gekozen verklaard. Eeu tusscht-v
töds openvaUende eetel wordt ingenomen tolïb»
door oengene van de overtriQvenuen op- willto do
meesto stemmen sQn uitgebracht.
Zon er op één .persoon meer stemmen
nttsfnbnent dan Jbot werkel^k kiesnuoUent bailraa^r,.
dan wordt dit exoadent afzonderlek genomen om
daarop, wanneer bet anntitl van die stemmen
daartoe voldoende is, de candidaat voor do t we>dè
Baal enz. gekozen te verklaren; den
aldmtwve«f nieenaaien verkozène wordt'het recht toege
kend een of meer anderen aan to wljzan om ile
op de» w^e door bem. verworvene meerdei-e
ntels in te nemen.
De verkfezing mschiedt derhalve uij'
bern-ftkoHjke meerderheid; een minimum aantal stomme»
te* vorderen afc voorwaardo om gekozeu te üiju
is ui eea proportioneel stelsel niet wel mogelijTc,
tenf oen eveaiih Mr. W. C.1). Olivier nnn plko
TorfeWne; den Tflogeh^ke» nasleep ran een aan
tal wfvmmnnnsjvn «ou wfilen toevoegen,